Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

26 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Kosicka

po rozpoznaniu 26 lipca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Warszawie

sprawy z odwołania W. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W.

z 19 marca 2024 r., znak (...) (...)

o wysokość kapitału początkowego

oddala odwołanie.

VII U 882/24

UZASADNIENIE

W. J. odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 19 marca 2024 r., znak (...) (...) którą ustalono ponownie z urzędu wartość kapitału początkowego.

Ubezpieczona zakwestionowała prawidłowość ustaleń organu rentowego. Wniosła

o uwzględnienie w kapitale początkowym i wysokości emerytury:

1.  wypłaconej odprawy sześciomiesięcznej z tytułu rozwiązania stosunku pracy z (...) w wysokości 32742 zł. Ubezpieczona wyliczyła kwotę odprawy wskazując, że suma płacy zasadniczej - 4400 zł, premii regulaminowej w wysokości 18% płacy zasadniczej - 792 zł, dodatku stażowego w wysokości 5% płacy zasadniczej - 220 zł, deputatu węglowego w wysokości 45 zł wynosi 5454 zł. Kwota ta po pomnożeniu przez 6 miesięcy daje 32 742 zł.

2.  ekwiwalentu za 35 dni urlopu w kwocie 7480 zł wypłaconego 31 stycznia 1982 r.

3.  o uwzględnienie okresu sześciu miesięcy niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia w (...), tj. okresu od 1 lutego 1982 r. do 31 lipca 1982 r., za który została jej wypłacona odprawa 6- miesięczna na podst. uchwały Nr 169 z 17 sierpnia 1981 r., tj. okresu od 1.02 - 31.07.1982 r. - odwołanie W. J. – k. 4 a.s.).

Organ rentowy odpowiadając na odwołanie wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu stanowiska wskazał, że przyjął jako nieskładkowy okres urlopu bezpłatnego od 25 października 1980 r. do 31 października 1980 r. oraz doliczył wynagrodzenie z lat 1973-1988. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. 1988-1997. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 1221,39% Do ustalenia kapitału początkowego nie przyjęto okresu po ustaniu zatrudnienia w (...) od 1 lutego 1982 r. do 31 lipca 1982 r., ponieważ nie został on wymieniony w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2023r., poz. 1251) jako okres składkowy lub nieskładkowy. Ponadto organ rentowy wskazał, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 13 grudnia 1976r. w sprawie dostosowania niektórych przepisów o ubezpieczeniu społecznym i o ubezpieczeniu rodzinnym do zasad określających składniki funduszu płac (Dz. U. z 1976r. Nr 40, poz.239) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne stanowiły w uspołecznionych zakładach pracy wypłaty pieniężne oraz wartości świadczeń w naturze zaliczone do osobowego funduszu płac. Zgodnie natomiast z § 7 ust 2 pkt. 1 Uchwały Rady Ministrów Nr 16 z dnia 17.08.1981 r. w sprawie dodatkowych świadczeń dla pracowników uspołecznionych zakładów pracy zmieniających pracę (M.P. z 1981 r. Nr 21, poz.195) dodatek zalicza się do wynagrodzeń wypłacanych poza planowym funduszem płac. Z uwagi na powyższe organ rentowy nie uwzględnił do ustalenia wartości kapitału początkowego kwoty sześciomiesięcznej odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z (...) w wysokości 32 742 zł. Ponadto, odnosząc się do treści odwołania organ rentowy wyjaśnił, że została przyjęta kwota 7490 zł z tytułu wypłaconego ekwiwalentu za 35 dni urlopu. (odpowiedź na odwołanie – k. 5-6 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. J. urodzona (...), z wykształcenia jest technikiem ekonomistą. W okresie od 6 września 1973 r. do 31 stycznia 1982 r. zatrudniona była (...) w pełnym wymiarze czasu pracy. Ubezpieczona z tytułu rozwiązania stosunku pracy otrzymała odprawę 6-miesieczną zgodnie z § 6 ust. 1 Uchwały Rady Ministrów nr 169 z 17 sierpnia 1981 r. (świadectwo pracy

i zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – k. 5 -15 a.r., tom I.). W okresie od 16 września 1985 r. do 30 czerwca 1992 r. zatrudniona była w Zarządzone Działalności Gospodarczej/Biurze Działalności Gospodarczej Zarządu Głównego (...) w W. w wymiarze pełnego etatu. Następnie w (...) Sp. z o.o. w wymiarze pełnego etatu od 1 lipca 1992 r. do 18 września 2015 r. i od 22 września 2015 r. do 10 listopada 2015 r. (świadectwo pracy z 18 września 2015 r. – k. 89 a.r., II tom, świadectwo pracy z 10 listopada 2015 r. – k. 105 a.r., t. II).

Ubezpieczona 5 września 2003 r. złożyła wniosek o ustalenie kapitału początkowego. Decyzją z 13 stycznia 2005 r. organ rentowy ustalił, że kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosi 137 988,07.

Organ rentowy decyzją z 7 września 2015 r. przyznał ubezpieczonej od 29 sierpnia 2015 r. prawo do emerytury. (decyzja z 7 września 2015 r. – k. 81 a.r. t. II).

19 marca 2024 r. organ rentowy z urzędu, ponownie ustalił kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. w wartości 152 839,61.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął:

1.  podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1494,25 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1988 r. do 31 grudnia 1997 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 122,39% (w załączeniu - obliczenie wskaźnika). Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 122.39% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w ustawie powołanej w cz. I decyzji (122,39% x 1220,89 zł = 1494,25 zł)

2.  okresy składkowe - łącznie: 21 lat, 6 miesięcy, 23 dni, tj. 258 miesięcy i nieskładkowe: - 1 miesiąc, 14 dni i okresy sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi) 2 lata, 10 miesięcy, 7 dni. Łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wyniósł: 2 lata, 11 miesięcy, 21 dni, tj. 35 miesięcy.

3.  Współczynnik proporcjonalny do - osiągniętego do 31.12.1998 r. - wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla pani wynosi 87,97%. Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł. Do ustalenia współczynnika przyjęto wiek W. J. w dniu 31 grudnia 1998 r. - po zaokrągleniu do pełnych lat - wynoszący 44 lata i łączny staż ubezpieczeniowy - po zaokrągleniu w górę do pełnych lat - wynoszący 25 lat.

4.  Średnie dalsze trwanie życia - wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat - wynosi 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn - M.P. Nr 12, poz.173).

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresu od 25 października 1980 r. do 31 października 1980 r. stanowiącego okres przebywania na urlopie bezpłatnym. (decyzja z 19 marca 2024 r., znak (...) (...) – k. 34 a.r. tom I).

Ubezpieczona odwołała się od przedmiotowej decyzji organu rentowego, co zainicjowało postępowanie sądowe.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy oraz znajdujących się w aktach rentowych i aktach osobowych odwołującego się jak również w oparciu o opinię biegłego sądowego z zakresu rachunkowości. Dokumenty w zakresie, w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, były wiarygodne, ponieważ korespondowały ze sobą, a nadto strony nie kwestionowały ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy.

Mając powyższe na względzie sąd uznał, że zgromadzony materiał dowodowy nie budził wątpliwości i został przez sąd uznany w całości za wiarygodny oraz wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie W. J. było nieuzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2021, poz. 291, dalej: ustawa emerytalna), kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Na podstawie art. 174 ust. 2 ustawy emerytalnej przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Z kolei w myśl art. 174 ust. 3 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18 z tym, że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. Dyspozycja powołanego art. 174 ust. 3 ustawy emerytalnej odsyła do treści art. 15. Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 6 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)  w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę, albo

1)  w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej, do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust. 1 i 2, dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość rekompensaty pieniężnej ustaloną zgodnie z pkt 3 załącznika do ustawy z 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, z zastrzeżeniem ust. 3a.

W myśl art. 15 ust. 4 ustawy emerytalnej, w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

1.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

2.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

3.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy (art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej).

Stosowane do przepisu art. 175 ust. 1 zd. 2 ustawy emerytalnej, postępowanie w sprawie ustalenia kapitału początkowego przebiega według zasad dotyczących ustalania prawa do świadczeń przewidzianych w ustawie (w szczególności chodzi tu o katalog środków dowodowych, jakie służą ubezpieczonemu w postępowaniu przed organem rentowym do wykazania zarówno stażu ubezpieczonego, jaki i wysokości przychodów).

Szczegółowy tryb postępowania w sprawach ustalania prawa do świadczeń pieniężnych przewidzianych w ustawie emerytalnej został określony w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412). Stosownie do przepisu § 10 ust. 1 powyższego rozporządzenia, osoba ubiegająca się o emeryturę powinna przedstawić dokumenty stwierdzające okresy zatrudnienia uzasadniające prawo do świadczeń oraz ich wysokość. Z kolei zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia, środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Aby potwierdzić wysokość wynagrodzenia otrzymywanego w danym okresie zatrudnienia wymagane jest przedłożenie dokumentów wymienionych w § 21 cytowanego wyżej rozporządzenia. W odniesieniu do podstawy wymiaru składki ubezpieczeniowej w postaci wynagrodzenia z tytułu stosunku pracy, brak odpowiedniej dokumentacji płacowej i innych dokumentów, takich jak wpisy w książeczce ubezpieczeniowej, przeważnie uniemożliwia prawidłowe ustalenie wysokości takiego wynagrodzenia za pomocą innych środków dowodowych. Jest to bowiem trudne z uwagi na szczegółowość takich danych przy znacznej najczęściej odległości czasowej. Zaliczenie zaś nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (zob. wyrok Sądu Najwyższych z 9 stycznia 1998 r. II UKN 440/97).

Odnosząc się do dochodzonego przez ubezpieczoną zaliczenia do podstawy wymiaru kapitału początkowego kwoty odprawy wskazać należy, że ubezpieczona nie udowodniła ponad wszelką wątpliwość, że została ona wypłacona w wysokości obliczonej w treści wniosku. Sporna kwota nie wynika z żadnych dokumentów płacowych przedstawionych przez stronę. Tymczasem dla celów obliczenia wysokości kapitału początkowego organ rentowy musi dysponować pewnymi danymi co do wysokości dochodów ubezpieczonego stanowiących podstawę obliczenia wysokości świadczeń emerytalnych. Nie jest dopuszczalne uwzględnienie kwoty przypuszczalnej i hipotetycznie wyliczonej ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 3 września 2013 r., III AUa 303/13). Zgodnie z treścią wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 17 lutego 2016 r. (III AUa 1327/15) wysokość świadczenia emerytalnego pozostaje funkcją uzyskiwanych niegdyś dochodów, dlatego do jego wyliczenia nieodzownym jest ustalenie rzeczywistych zarobków, jako decydujących o rozmiarze opłacanej składki na ubezpieczenie społeczne. Niedopuszczalnym w tym zakresie jest opieranie się jedynie na hipotezach czy założeniach wynikających z przyjęcia średnich wartości. Wysokość kapitału początkowego ustala się wyłącznie o wynagrodzenie wykazane (udowodnione), a nie jedynie uprawdopodobnione. Konieczne jest istnienie dowodów niewątpliwie potwierdzających okoliczność wypłacenia wynagrodzenia (odprawy) w takiej, a nie innej wysokości. Ponadto, zakładając hipotetycznie, że skarżący sprostał temu warunkowi, w ocenie sądu, brak było podstaw prawnych do uznania, że odprawa pieniężna może stanowić składnik wynagrodzenia stanowiący podstawę wymiaru kapitału początkowego. Sąd zwraca uwagę że w myśl art. 173 ust. 3 ustawy emerytalnej podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. Zgodnie z art. 15 ust. 1 tej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Sąd stwierdził zatem, że podstawę wymiaru składki stanowi przychód, który jest objęty obowiązkiem opłacania składek, a przy ustaleniu, czy istnieje obowiązek opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne od określonych składników wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, stosuje się przepisy obowiązujące w okresie, z którego wynagrodzenie jest uwzględniane w podstawie wymiar u (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 18 października 2007 r. III AUa 970/07; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 20 maja 2015 r., III AUa 156/13).

W 1982 r. obowiązywało rozporządzenie Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 19 sierpnia 1968 r. w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne, w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z 13 grudnia 1976 r. w sprawie dostosowania niektórych przepisów o ubezpieczeniu społecznym i o ubezpieczeniu rodzinnym do zasad określających składniki funduszu płac. Od 1 stycznia 1977 r. do 31 grudnia 1983 r., zgodnie z § 1 ust. 1 tego rozporządzenia, podstawę wymiaru emerytury lub renty, zwaną dalej „podstawą wymiaru", stanowił przeciętny miesięczny zarobek w gotówce i w naturze - zależnie od wniosku zainteresowanego: 1) albo z ostatnich 12 miesięcy zatrudnienia, albo 2) z kolejnych 24 miesięcy zatrudnienia dowolnie wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 12 lat zatrudnienia. Zgodnie z § 2 rozporządzenia, za zarobek, jaki przyjmuje się do obliczenia podstawy wymiaru z tytułu zatrudnienia w uspołecznionym zakładzie pracy, uważało się zarobek w gotówce określony w § 3 oraz wartość świadczeń w naturze określonych w § 4. Za zarobek w gotówce (§ 3) uważało się wypłaty zaliczone do osobowego funduszu płac, z wyjątkiem wypłat wymienionych w załączniku do rozporządzenia. Za zarobek w gotówce uważało się również następujące wypłaty spoza osobowego funduszu płac: 1) wynagrodzenia za usługi załadunkowe i wyładunkowe, wypłacane członkom brygad załadunkowo-wyładunkowych przez zatrudniający ich zakład pracy, 2) wynagrodzenia za skup, zbiórkę i odprzedaż opakowań i surowców wtórnych wypłacane pracownikom przez zatrudniający ich zakład pracy, 3) honoraria za pracę dziennikarską wypłacane dziennikarzom przez redakcję, w której pełnią stałą funkcję, 4) honoraria za usługi związane ze stałą funkcją pracownika przy realizacji programu radiowego lub telewizyjnego w zespole Komitetu do Spraw Radia i Telewizji "Polskie Radio i Telewizja", ośrodku telewizyjnym lub rozgłośni regionalnej oraz honoraria za usługi dla terytorialnie właściwego ośrodka telewizyjnego i programu ogólnopolskiego, 5) wynagrodzenia i nagrody wypłacane własnym pracownikom z tytułu umów o dzieło lub umów zlecenia, związanych z przygotowaniem, realizacją i rozpowszechnianiem filmów, na zasadach określonych odrębnymi przepisami (§ 3 rozporządzenia). Definicję osobowego funduszu płac zawierała, wchodząca równocześnie w życie od 1 stycznia 1977 r., uchwała Rady Ministrów Nr 158 z 7 grudnia 1976 r. w sprawie składników funduszu płac. Przepis § 1 ust. 1 i 2 uchwały stanowił, że fundusz płac obejmuje wszelkie wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze z tytułu pracy wykonywanej przez osoby fizyczne na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej niezależnie od źródeł finansowania tych wypłat i świadczeń, z wyłączeniem wynagrodzeń za te prace, od których pobiera się podatek dochodowy, obrotowy lub gruntowy. Do funduszu płac zalicza się również zasiłki chorobowe w okresie trwania stosunku pracy. Do funduszu płac zalicza się wypłaty pieniężne i wartość świadczeń w naturze zarówno za prace objęte planem, jak i wykonywane poza planem. W myśl § 4 uchwały Nr 158 Rady Ministrów składnikami funduszu płac są: osobowy fundusz płac (obejmujący: a) wynagrodzenia pracowników pozostających w ewidencji personalnej zakładu pracy, należne ze stosunku pracy; b) wynagrodzenia wypłacane pracownikom własnym na podstawie uchwały nr 157 Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 1976 r. w sprawie wynagrodzeń wypłacanych poza planowanym funduszem płac), bezosobowy fundusz płac, fundusz honorariów, fundusz agencyjno-prowizyjny, wynagrodzenia z zakładowego funduszu nagród, z czystej nadwyżki w spółdzielniach i z funduszów o podobnym charakterze. Do ww. uchwały dołączono załącznik nr 1 zawierający wykaz składników wynagrodzenia i świadczeń zaliczanych do osobowego funduszu płac. Wśród wymienionych tam składników wynagrodzenia nie ujęto odpraw pieniężnych związanych z rozwiązaniem stosunku pracy, ale wynagrodzenia i odszkodowania przysługujące pracownikom w razie rozwiązania umowy o pracę (z naruszeniem lub bez naruszenia obowiązujących przepisów (pkt 6), odprawy przy przejściu na emeryturę i z uwagi na staż pracy w żegludze międzynarodowej w razie utraty zdrowia (pkt 7), a także wynagrodzenia wypłacane pracownikom własnym na podstawie uchwały nr 157 Rady Ministrów z 7 grudnia 1976 r. w sprawie wynagrodzeń wypłacanych poza planowym funduszem płac (pkt II). Uchwałę Rady Ministrów Nr 157 z 7 grudnia 1976 r., obowiązującą również od 1 stycznia 1977 r., stosowało się do wynagrodzeń wypłacanych poza planowym osobowym i bezosobowym funduszem płac. Zgodnie z § 1 ust. 2 uchwały wprowadzenie nowego tytułu wynagrodzeń (wypłacanych poza planowym funduszem płac) następuje w drodze: 1) uchwał Rady Ministrów – w odniesieniu do wynagrodzeń jednorazowych, stałych lub okresowych, 2) decyzji Prezesa Rady Ministrów – w odniesieniu do wynagrodzeń jednorazowych, krótkookresowych i określonych w ramach konkursów, które określają źródło o sposób finansowania nowego tytułu wynagrodzenia. Przepis § 2 i 3 cytowanej uchwały określał tryb rejestracji nowego tytułu wynagrodzeń oraz zasadę finansowania przez banki wypłat wynagrodzeń nieobjętych planowanym funduszem płac tylko z tytułów wymienionych w załącznikach nr 1 i 2 uchwały. Załączniki nr 1 i 2 do uchwały wymieniały enumeratywnie wynagrodzenia wypłacane poza planowanym osobowym funduszem płac podlegające limitowaniu oraz niepodlegające limitowaniu w trybie ww. uchwały. Żaden z nich nie wymieniał odpraw pieniężnych związanych z rozwiązaniem stosunku pracy. Rada Ministrów uchwałą nr 169 z 17 sierpnia 1981 r. w sprawie dodatkowych świadczeń dla pracowników uspołecznionych zakładów pracy zmieniających pracę, wprowadziła pracownikom, z którym rozwiązano stosunek pracy z powodu m.in. likwidacji zakładu pracy czy zmniejszenia stanu zatrudnienia dodatek wyrównawczy (§ 5) oraz odprawę w wysokości 6-miesięcznego wynagrodzenia ostatnio pobieranego (§ 6). W myśl § 7 ust. 2 uchwały dodatek oraz odprawę zakład pracy zaliczał do wynagrodzeń wypłacanych poza planowanym funduszem płac w rozumieniu przepisów w sprawie wynagrodzeń wypłacanych poza planowanym funduszem płac. Uchwała Nr 169 Rady Ministrów nie daje podstawy do uznania, że odprawa pieniężna wypłacona w oparciu o jej postanowienia stanowi składnik wynagrodzenia będący podstawą wymiaru emerytury. Przepisy określające podstawę wymiaru emerytury należy wykładać ściśle, bez możliwości dowolnego poszerzania katalogu wynagrodzeń stanowiących taką podstawę. Zaznaczył, że 1 stycznia 1977 r. weszły w życie przepisy dwóch uchwał Rady Ministrów: Nr 158 i Nr 157 oraz rozporządzenie z 13 grudnia 1976 r. Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych w sprawie dostosowania niektórych przepisów o ubezpieczeniu społecznym i o ubezpieczenia rodzinnym do zasad określających składniki funduszu płac zmieniające rozporządzenie Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z 19 sierpnia 1968 r. w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne. Zdaniem sądu oznacza to, że składnikami osobowego funduszu płac, stanowiącego podstawę wymiaru emerytury i renty w myśl rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z 19 sierpnia 1968 r. w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne mogą być wyłącznie wynagrodzenia wymienione w treści uchwał Rady Ministrów Nr 158 i Nr 157 na datę wejścia ich w życie. Sąd nie miał wątpliwości, że do dnia uchylenia ww. przepisów uchwałą Rady Ministrów Nr 33 z 25 marca 1983 r. w sprawie klasyfikacji wynagrodzeń w jednostkach gospodarki uspołecznionej, żadna z powołanych uchwał nie wymieniała odprawy pieniężnej związanej z rozwiązaniem stosunku pracy jako składnika osobowego funduszu płac. Treść § 7 ust. 2 uchwały Nr 169 Rady Ministrów pozwalała na traktowanie jej jako wynagrodzenie wypłacane poza planowanym funduszem płac w rozumieniu przepisów w sprawie wynagrodzeń wypłacanych poza planowanym funduszem płac, jednakże z powyższego przepisu nie można wyprowadzić wniosku, że automatycznie odprawę zaliczyć należy do osobowego funduszu płac w rozumieniu uchwały Rady Ministrów Nr 158. Przemawia za tym okoliczność, że uchwała Nr 169 Rady Ministrów nie została wprowadzona w trybie przewidzianym uchwałą Nr 157, zagwarantowanym dla wprowadzenia nowego tytułu wynagrodzeń. Treść uchwały Nr 169 w dacie wypłaty wnioskodawcy odprawy pieniężnej nie określała bowiem źródła i sposobu finansowania odprawy. Dopiero na skutek noweli ww. uchwały z dniem 15 marca 1983 r. zmianie uległa redakcja jej § 7. Zgodnie z jego nowym brzmieniem, wypłaty dodatkowego świadczenia (już tylko dodatku, a nie odprawy) miały być refundowane z funduszu aktywizacji zawodowej na wniosek uspołecznionego zakładu pracy.

Mając na uwadze powyższe sąd uznał, że ubezpieczona nie wykazała, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych błędnie ustalił wysokość kapitału początkowego. Odwołująca nie przedstawiła tym samym skutecznej argumentacji mogącej powodować zmianę zaskarżonej decyzji. Z tych też względów odwołanie W. J. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.