Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie III Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Monika Odzimkowska

Protokolant: Krzysztof Michalski

po rozpoznaniu w dniu 09 grudnia 2024 roku w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa M. T.

przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Ministra Zdrowia

o odszkodowanie

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od M. T. na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 5 400 (pięć tysięcy czterysta złotych) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia Monika Odzimkowska

Sygn. akt: III C 56/23

UZASADNIENIE

Pozwem z 10 stycznia 2023 r. M. T., zastępowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Ministra Zdrowia oraz przez Radę Ministrów reprezentowaną przez Prezesa Rady Ministrów o:

I.  zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Ministra Zdrowia oraz przez Radę Ministrów reprezentowaną przez Prezesa Rady Ministrów na rzecz powoda, M. T. kwoty 130.480,00 zł wraz z odsetkami ustaw owymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia 10 września 2022 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Ministra Zdrowia oraz przez Radę Ministrów reprezentowaną przez Prezesa Rady Ministrów na rzecz powoda, M. T. zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych - z uwzględnieniem odsetek, o których mowa w art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że swoim pozwem powód dochodzi od Skarbu Państwa naprawienia szkody (zapłaty odszkodowania) wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej, w związku z epidemią COVID-19. Żądane odszkodowanie stanowi rekompensatę za szkodę wyrządzoną przez Ministra Zdrowia i Radę Ministrów poprzez wydanie aktów normatywnych wprowadzających bezprawne (niekonstytucyjne) zakazy i ograniczenia uniemożliwiające powodowi prowadzenie działalności gospodarczej (zarobkowanie), tj.: 1. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. z 2020 r. poz. 433), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 441), b) rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 461), c) rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 18 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 478); 2. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 491), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 522), b) rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 25 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 531), c) rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 565); 3. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 566), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 577), b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 kwietnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 624); 4. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 658), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 673), b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 kwietnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 674); 5. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 697), zmienionego następnie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 750); 6. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 792), zmienionego następnie: rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 maja 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 820); 7. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 878), zmienionego następnie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 maja 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 904); 8. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 964), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 maja 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 966), b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 3 czerwca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 991), c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1006), d) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 czerwca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1031); 9. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 1066), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1161), b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1182), c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1292); 10. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 1356), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1393), b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1425), c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 sierpnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1484), d) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 września 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1505), e) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 września 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1535), f) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 września 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1573), g) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 września 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1614), h) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 września 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1654); i) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 września 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1687); 11. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 1758), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 października 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1797), b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 października 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1829), c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 października 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1871), d) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 października 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1917), e) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1931), f) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 6 listopada 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1972); 12. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 listopada 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 2091); 13. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 2132); 14. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 2316), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2353); b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2430); c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 stycznia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 12); d) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 stycznia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 91); e) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 153); f) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 207); g) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 lutego 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 253); h) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 lutego 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 267); i) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 336); 15. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 lutego 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2021 r. poz. 367), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 marca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 415); b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 marca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 436); c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 marca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 446); 16. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 marca 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2021 r. poz. 512), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 marca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 546); b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 marca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 574); c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 617); d) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 8 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 654); e) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 683); f) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 700); g) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 20 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 729); h) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 748); i) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 814); j) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 maja 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 852); 17. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2021 r. poz. 861), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 maja 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 879); b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 maja 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 905); c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 maja 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 957); d) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 czerwca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1013); e) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1054); f) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1116); g) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 czerwca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1125); h) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1145); i) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 lipca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1262); j) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1583); k) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 września 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1754); l) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 października 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1878); m) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 października 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1967); n) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 listopada 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2177); o) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2311); p) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2311); q) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2330); r) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2378), na podstawie art. 417 ¹ § 1 w zw. z art. 417 § 1 w zw. z art. 361 § 2 w zw. z art. 363 § 1 k.c., za niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej.

Dalej w uzasadnieniu wskazano, że powód M. T. będąc (...), prowadzi od dnia 1 czerwca 2015 r. jednoosobową działalność gospodarczą związaną przede wszystkim z jego udziałem w przedstawieniach artystycznych, pod firmą (...) z siedzibą w W., ujawnioną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej przeważającą działalnością gospodarczą powoda jest działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych ((...)). W związku z zawartymi umowami, w okresie od marca 2020 r. do grudnia 2021 r. powód pozostawał we współpracy gospodarczej z: (...) A. J. z siedzibą w S., (...) w W., (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., względem których powód zobowiązał się do przygotowania i wykonywania ról aktorskich w dziełach artystycznych (spektaklach teatralnych). Przed wprowadzeniem zakazów i obostrzeń związanych z epidemią COVID-19 umowy były realizowane bez przeszkód.

Wobec wprowadzenia zakazów i obostrzeń w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa (...)2, w okresie od dnia 13 marca 2020 r. do dnia 31 grudnia 2021 r. wykonywanie przez powoda swoich zobowiązań wynikających z ww. umów nie było w pełni możliwe. W czasie wymuszonego przez nowowprowadzane przepisy zamknięcia teatrów i obowiązujących zakazów lub obostrzeń w prowadzaniu działalności twórczej związanej z wszelkimi zbiorowymi formami kultury i rozrywki, powód nie mógł z tej przyczyny wykonywać swojej działalności - brać udziału w zaplanowanych spektaklach, co pozbawiało go umówionego z tego tytułu wynagrodzenia.

W okresie od dnia 13 marca 2020 r. do dnia 31 grudnia 2021 r. powód, z powodu wprowadzenia zakazów i obostrzeń związanych z epidemią COVID-19, nie uzyskał wynagrodzenia w kwocie (...) zł. Należy przy tym dodać, że we wskazanym okresie powód uzyskał ze środków publicznych (wypłaty z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz z Urzędu Pracy (...) W.) łączną kwotę (...) zł w trybie rozwiązań pomocowych wynikających z ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Finalna wysokość szkody, zrekompensowania której domaga się powód to kwota (...) zł.

Pismem z dnia 26 sierpnia 2022 r., powód wezwał Skarb Państwa do zapłaty należnego odszkodowania w kwocie 130.480,00 zł, kierując pismo do Rady Ministrów reprezentowanej przez Prezesa Rady Ministrów, Ministra Zdrowia oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Zakreślony w wezwaniu czternastodniowy termin na dobrowolną zapłatę odszkodowania upłynął bezskutecznie. Od dnia 10 września 2022 r. strona pozwana pozostaje zatem w zwłoce w zapłacie należności objętej niniejszym pozwem ( pozew k. 3-64).

W odpowiedzi na pozew z 28 marca 2023 r. Skarb Państwa zastępowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz strony pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych, wraz z odsetkami ustawowymi, o których mowa w art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Strona pozwana w uzasadnieniu stanowiska zakwestionowała powództwo, co do zasady i wysokości. W ocenie strony pozwanej powództwo jest bezzasadne z uwagi nieuzyskania przez powoda prejudykatu (orzeczenia wydanego w odrębnym postępowaniu, poprzedzającym proces odszkodowawczy), stwierdzającego niezgodność z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą, wskazanych w pozwie rozporządzeń Rady Ministrów i Ministra Zdrowia, a także ze względu na zgodność kwestionowanych aktów prawnych z Konstytucją i chronionymi przez nią nadrzędnymi wartościami przepisów przedmiotowych rozporządzeń. Pozwany wskazał, iż powód nie poniósł szkody majątkowej, jak również zarzucił brak adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy wskazanymi przez powoda ograniczeniami a rzekomymi stratami, z uwagi na obiektywne uwarunkowania związane z wybuchem groźnej dla życia i zdrowia ludzi epidemii wirusa SARS-Cov-2, które w praktyce faktycznie uniemożliwiały w tym okresie prowadzenie z zyskiem tego rodzaju działalności związanej z organizacją przedstawień teatralnych (m.in. z uwagi na powodowaną obawami o życie i zdrowie zmianę zachowań zdecydowanej większości społeczeństwa, jak również z uwagi na brak możliwości prowadzenia tego typu działalności, związanej z obsługą dużych grup ludzi, bez narażenia ich życia i zdrowia na niebezpieczeństwo, a obowiązek prowadzenia w ten sposób każdej działalności spoczywa na każdym, niezależnie od treści kwestionowanych rozporządzeń; zmianę uwarunkowań działalności gospodarczej i zawodowej, w tym zapewnienie teatrom i artystom wsparcia finansowego w związku z przestojami spowodowanymi sytuacją epidemiologiczną, co również stanowiło faktyczną, finansową zachętę do przestrzegania obiektywnie uzasadnionych, zalecanych (m.in. przez WHO, epidemiologów) ograniczeń sanitarnych. W ocenie pozwanego powództwo powinno zostać również oddalone ze względu na sprzeczność żądań pozwu z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.), albowiem: wybuch epidemii wirusa powodującego chorobę realnie zagrażającą zdrowiu i życiu ludzi dotknął całe społeczeństwo; zaprzestanie lub istotne ograniczenie działalności zachęcającej ludzi do zgromadzeń, w warunkach epidemii wirusa stanowiącego zagrożenie dla zdrowia i życia tych ludzi (jak również artystów), było podstawowym obowiązkiem etycznym każdego, kto z tego rodzaju działalności, w tych warunkach, chciał czerpać korzyści finansowe ( odpowiedź na pozew k. 163-179).

Postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2023 r. Sąd Okręgowy ustalił, iż pozwanym w niniejszej sprawie jest Skarb Państwa Kancelaria Prezesa Rady Ministrów reprezentowany przez Szefa kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Zdrowia ( postanowienie k. 216).

Do zamknięcia rozprawy strony nie modyfikowały swoich stanowisk w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. T. jest (...). Powód od 1 czerwca 2015 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w W. przy ul. (...). Ujawnioną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej przeważającą działalnością gospodarczą powoda jest działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych ( bezsporne, nadto dowód: wydruk z CEiDG k. 68-69, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

W dniu 1 września 2018 r. M. T. zawarł z (...) A. J. z siedzibą w S. umowę na czas nieokreślony, w której powód zobowiązał się wobec (...) do wykonywania roli w spektaklu pt. „(...)”. Zgodnie z § 6 ust. 1 umowy powodowi przysługiwało wynagrodzenie w kwocie (...) zł za spektakl wystawiony poza W., zaś gdy jednego dnia wystawiane będą dwa spektakle powodowi przysługiwało wynagrodzenie w łącznej kwocie (...) zł brutto. Zgodnie z § 7 w przypadku odwołania spektaklu wyjazdowego z przyczyn innych niż siła wyższa aktorowi przysługiwało wynagrodzenie w wysokości 50% umówionej stawki, jeżeli odwołanie nastąpiło w terminie poniżej 14 dni przed planowanym spektaklem ( dowód: umowa k. 70-72, zeznania świadka K. J. protokół k. 240v-241v, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

W dniu 1 stycznia 2020 r. M. T. zawarł z (...) A. J. z siedzibą w S. umowę na czas nieokreślony, w której powód zobowiązał się wobec Impresariatu Teatralnego do wykonywania roli w spektaklu pt. „(...)”. Zgodnie z § 6 ust. 1 umowy powodowi przysługiwało wynagrodzenie w kwocie (...) zł za spektakl wystawiony poza W., zaś gdy jednego dnia wystawiane będą dwa spektakle powodowi przysługiwało wynagrodzenie w łącznej kwocie (...) zł brutto. Zgodnie z § 7 w przypadku odwołania spektaklu wyjazdowego z przyczyn innych niż siła wyższa aktorowi przysługiwało wynagrodzenie w wysokości 50% umówionej stawki, jeżeli odwołanie nastąpiło w terminie poniżej 14 dni przed planowanym spektaklem ( dowód: umowa k. 73-75, zeznania świadka K. J. protokół k. 240v-241v, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

W dniu 9 listopada 2015 r. M. T., jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, zawarł z (...) w W. umowę, w której zobowiązał się do przygotowania i wykonania roli w ramach sztuki pt. „(...)”. Umowę zawarto na okres do „wygrania sztuki”. Zgodnie z § 5 ust. 1 powodowi przysługiwało z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie (...) zł + VAT za udział w jednym przedstawieniu ( dowód: umowa k. 76-79, zeznania świadka T. D. protokół k. 243-244v, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

W dniu 30 października 2017 r. M. T., jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, zawarł z (...) w W. umowę, w której zobowiązał się do przygotowania i wykonania roli w przedstawieniu teatralnym pt. „(...)”. Umowę zawarto na okres do „wygrania sztuki”, z zastrzeżeniem, że może zostać rozwiązana za wypowiedzeniem. Zgodnie z § 5 ust. 1 powodowi przysługiwało z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie (...) zł + VAT za udział w jednym przedstawieniu ( dowód: umowa k. 80-83, , zeznania świadka T. D. protokół k. 243-244v, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

W dniu 4 czerwca 2018 r. M. T., jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, zawarł z (...) sp. z o.o. w W. umowę o dzieło/na wykonanie roli, na podstawie której zobowiązał się do odgrywania roli aktorskiej w spektaklu teatralnym pt. „(...)”. Zgodnie z pkt. 4.1 umowy powodowi przysługiwało z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie (...) zł brutto za każdy spektakl grany poza W. lub (...) zł brutto łącznie za każde dwa spektakle grane jednego dnia poza W.. Umowę zawarto na okres do momentu zakończenia eksploatacji spektaklu ( dowód: umowa k. 84-87, zaświadczenie k. 114, zeznania świadka A. P. protokół k. 241v-243, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

W dniu 1 maja 2017 r. M. T., jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, zawarł z (...) sp. z o.o. w W. umowę na podstawie której zobowiązał się do wykonania i odegrania roli (...) w spektaklu pt. „(...). Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt b i c. umowy, w ramach umówionego wynagrodzenia powodowi przysługiwała kwota (...) zł za każdy spektakl grany w (...) lub na terenie W., a w przypadku przedstawień wystawianych poza W. kwota (...) zł za jeden spektakl lub kwota (...) zł łącznie za dwa spektakle wystawiane jednego dnia. Umowę zawarto do dnia 30 czerwca 2020 r., jednak umowa ulegała po tym okresie przedłużeniu na okres 5 lat z zastrzeżeniem, że może zostać wypowiedziana ( dowód: umowa k. 88-95, zeznania świadka S. M. protokół k. 244v-245v, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

W dniu 1 maja 2019 r. M. T., jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, zawarł z (...) sp. z o.o. w W. umowę na podstawie której zobowiązał się do wykonania i odegrania roli (...) w spektaklu pt. „(...)”. Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt b i c. umowy, w ramach umówionego wynagrodzenia powodowi przysługiwała kwota (...) zł za każdy spektakl grany w (...) lub na terenie W., a w przypadku przedstawień wystawianych poza W. kwota(...) zł za jeden spektakl lub kwota (...) zł łącznie za dwa spektakle wystawiane jednego dnia. Umowę zawarto do dnia 30 czerwca 2022 r., jednak umowa ulegała po tym okresie przedłużeniu na okres 5 lat z zastrzeżeniem, że może zostać wypowiedziana ( dowód: umowa k. 96-103, zeznania świadka S. M. protokół k. 244v-245v, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

W dniu 18 sierpnia 2020 r. M. T., jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, zawarł z (...) sp. z o.o. w W. umowę na podstawie której zobowiązał się do wykonania i odegrania roli (...) w spektaklu pt. „(...)”. Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt b i c. umowy, w ramach umówionego wynagrodzenia powodowi przysługiwała kwota (...) zł za każdy spektakl grany w (...) lub na terenie W., a w przypadku przedstawień wystawianych poza W. kwota (...) zł za jeden spektakl lub kwota (...) zł łącznie za dwa spektakle wystawiane jednego dnia. Umowę zawarto do dnia 30 czerwca 2023 r., jednak umowa ulegała po tym okresie przedłużeniu na okres 5 lat z zastrzeżeniem, że może zostać wypowiedziana ( dowód: umowa k. 104-111, zeznania świadka S. M. protokół k. 244v-245v, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

Ustawą z dnia 2 marca 2020 r. Sejm dokonał nowelizacji ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi poprzez dodanie do niej art. 46a i 46b, które wprowadzały dla Rady Ministrów uprawnienie do wydania w czasie stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego specjalnego rozporządzenia, w którym Rada Ministrów może wprowadzić środki - ograniczenia i zakazy.

W dniu 13 marca 2020 r. Minister Zdrowia w drodze rozporządzenia ogłosił na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem (...)2 ( bezsporne).

Dnia 20 marca 2020 r. Minister Zdrowia wydał rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, w którym ogłosił stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem (...)2 ( bezsporne).

Następnie w dniu 31 marca 2020 r. na podstawie nowo wprowadzonych przepisów, tj. art. 46a i 46b pkt 1-6 i 8-12 ustawy o chorobach zakaźnych Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii ( bezsporne).

W kolejnych rozporządzeniach zmieniających i nowych rozporządzeniach Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, Rada Ministrów uchylając poprzednie rozporządzenie wprowadzała nowe zakazy i ograniczenia, rozszerzała je, modyfikowała, częściowo znosiła, a następnie ponownie ustanawiała ( bezsporne).

(...) z siedzibą w S. w dniu 29 listopada zaświadczył, że z powodu zamknięcia imprez artystycznych w marcu 2020 r. w związku pandemią COVID-19, odwołano zakontraktowane przedstawienia „(...)” oraz „(...)”, zaś M. T. bierze aktywny udział w obydwu przedstawieniach. W każdym przypadku miały odbyć się po 2 przedstawienia. Oba tytuły zostały odwołane przez organizatorów do końca 2021 r. – 17 dni ( dowód: zaświadczenie k. 112, zeznania świadka K. J. protokół k. 240v-241v, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

Spektakle „(...)” oraz „(...)” odwołane zostały przez (...) z powodu obostrzeń Covidowych ( dowód: zeznania świadka K. J. protokół k. 240v-241v, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

Dyrekcja (...)w dniu 13 grudnia 2021 r. zaświadczyła, że w związku z lockdownem spowodowanym pandemią koronawirusa zmuszona była w okresie od marca 2020 do kwietnia 2021 r. do odwołania 26 spektakli pt. „(...)” oraz 8 pt. „(...)”, zaś w spektaklach tych miał wystąpić M. T. ( dowód: zaświadczenie k. 113, zeznania świadka T. D. protokół k. 243-244v, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

Spektakle „(...)” oraz „(...)” odwołane został przez (...) z powodu obostrzeń Covidowych ( dowód: zeznania świadka T. D. protokół k. 243-244v, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

(...) sp. z o.o. z siedzibą w W. w dniu 13 stycznia 2022 r. zaświadczyła, że na skutek wprowadzenia lockdownu w marcu 2020 r., będącego konsekwencją pandemii koronawirusa, zmuszona była odwołać potwierdzone wcześniej terminy wystawienia wielu spektakli teatralnych wyprodukowanych przez agencję i granych zarówno w W. jak i na terenie całej Polski, w tym spektaklu „(...)”, w którym M. T. gra jedną z głównych ról. Na skutek odwołania spektakli aktor utracił możliwość otrzymania jakiegokolwiek wynagrodzenia lub rekompensaty. Spektakle zaplanowano poza W. w 9 terminach, zaś utracone dochody aktora oszacowano na poziomie (...) zł ( dowód: zaświadczenie k. 114, zeznania świadka A. P. protokół k. 241v-243, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

Spektakle „(...)”, odwołane zostały przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. W okresie ograniczeń sanitarnych wydarzenia odwoływane zostały z uwagi na niską sprzedaż biletów, która nie przynosiła zysków, zaś wystawienie spektaklu było nieopłacalne ( dowód: zeznania świadka A. P. protokół k. 241v-243, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

W zaświadczeniu z 20 grudnia 2021 r. (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. zaświadczyła, że M. T. współpracuje z (...) teatrem (...) w charakterze aktora w spektaklach „(...)”, „(...)” oraz „(...)”. Ponadto, że w związku z Rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o czasowym zamknięciu instytucji kultury, filharmonii, oper, teatrów, muzeów, kin oraz szkół, uczelni wyższych i placówek szkolnictwa artystycznego, spektakle w (...) zaplanowane w dniach od 13 marca 2020 r. zostały zawieszone, z przerwami na ograniczoną reżimem sanitarnym działalność. W tym czasie zaplanowanych było ok. 39 spektakli „(...)” w W. oraz 12 na wyjeździe, oraz ok. 12 przedstawień spektaklu „(...)” oraz ok. 12 przedstawień spektaklu „(...)”. W związku z powyższym M. T. nie zagrał łącznie w około 75 przedstawieniach tracąc jednocześnie potencjalny zarobek w wysokości ok. (...) zł ( dowód: zaświadczenie k. 115, zeznania świadka S. M. protokół k. 244v-245v, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

Spektakle „(...)”, „(...)” oraz „(...)” odwołane zostały przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. z powodu obostrzeń Covidowych ( dowód: zeznania świadka S. M. protokół k. 244v-245v, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

W okresie od dnia 13 marca 2020 r. do dnia 31 grudnia 2021 r. powód, z powodu wprowadzenia zakazów i obostrzeń związanych z epidemią COVID-19 uzyskał ze środków publicznych (wypłaty z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz z Urzędu Pracy (...) W.) łączną kwotę (...) zł w trybie rozwiązań pomocowych wynikających z ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Z Urzędu Pracy (...) W. powód otrzymał wsparcie publiczne w łącznej kwocie (...) zł. Z kolei z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych powód otrzymał wsparcie publiczne w łącznej kwocie (...) zł ( dowód: potwierdzenia transakcji k. 116-131, przesłuchanie powoda M. T. protokół k. 248-250).

Również w trakcie trwania zakazów i obostrzeń związanych z epidemią COVID-19, (...) A. J. z siedzibą w S., (...) w W., (...) sp. z o.o. w W. oraz (...) sp. z o.o. w W. otrzymały pomoc publiczną ze środków Skarbu Państwa ( dowód: zestawienia k. 180, 182, 183, 184).

W dniu 26 sierpnia 2022 r. M. T. wezwał Skarb Państwa reprezentowany przez Radę Ministrów reprezentowaną przez Prezesa Rady Ministrów, Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Zdrowia oraz Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji do zapłaty odszkodowania w terminie 14 dni w kwocie 130 480 zł za szkodę wyrządzoną przez Ministra Zdrowia i Radę Ministrów poprzez wydanie aktu normatywnego tj.: 1. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. z 2020 r. poz. 433), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 441), b) rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 461), c) rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 18 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 478); 2. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 491), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 522), b) rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 25 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 531), c) rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 565); 3. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 566), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 577), b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 kwietnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 624); 4. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 658), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 673), b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 kwietnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 674); 5. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 697), zmienionego następnie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 750); 6. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 792), zmienionego następnie: rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 maja 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 820); 7. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 878), zmienionego następnie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 maja 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 904); 8. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 964), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 maja 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 966), b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 3 czerwca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 991), c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1006), d) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 czerwca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1031); 9. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 1066), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1161), b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1182), c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1292); 10. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 1356), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1393), b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1425), c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 sierpnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1484), d) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 września 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1505), e) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 września 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1535), f) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 września 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1573), g) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 września 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1614), h) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 września 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1654); i) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 września 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1687); 11. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 1758), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 października 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1797), b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 16 października 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1829), c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 października 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1871), d) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 października 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1917), e) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1931), f) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 6 listopada 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1972); 12. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 listopada 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 2091); 13. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 2132); 14. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 2316), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2353); b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2430); c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 stycznia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 12); d) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 stycznia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 91); e) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 153); f) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 207); g) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 lutego 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 253); h) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 lutego 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 267); i) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 336); 15. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 lutego 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2021 r. poz. 367), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 marca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 415); b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 marca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 436); c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 marca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 446); 16. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 marca 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2021 r. poz. 512), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 marca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 546); b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 marca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 574); c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 617); d) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 8 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 654); e) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 683); f) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 700); g) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 20 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 729); h) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 748); i) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 kwietnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 814); j) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 maja 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 852); 17. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2021 r. poz. 861), zmienionego następnie: a) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 maja 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 879); b) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 maja 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 905); c) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 maja 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 957); d) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 czerwca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1013); e) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1054); f) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1116); g) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 czerwca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1125); h) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1145); i) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 lipca 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1262); j) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1583); k) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 września 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1754); l) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 października 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1878); m) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 października 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1967); n) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 listopada 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2177); o) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2311); p) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2311); q) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2330); r) rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 2378), na podstawie art. 417 ¹ § 1 w zw. z art. 417 § 1 w zw. z art. 361 § 2 w zw. z art. 363 § 1 k.c., za niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej, oraz za szkodę wyrządzoną przez Radę Ministrów przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, tj. rozporządzenia o wprowadzeniu stanu nadzwyczajnego, na podstawie art. 417 ¹ § 4 w zw. z art. 417 § 1 w zw. z art. 361 § 2 w zw. z art. 363 § 1 k.c., za niezgodne z prawem zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej, oraz za szkodę wyrządzoną przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji polegającą na zaniechaniu inicjatywy opracowania polityki Rządu dotyczącej wprowadzenia stanu nadzwyczajnego i zaniechaniu przedłożenia projektu aktu normatywnego na posiedzenie Rady Ministrów dotyczącego wprowadzenia stanu nadzwyczajnego, na podstawie art. 417 ¹ § 4 w zw. z art. 417 § 1 w zw. z art. 361 § 2 w zw. z art. 363 § 1 k.c., za niezgodne z prawem zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ( dowód: wezwanie do zapłaty k. 132-145).

Skarb Państwa nie uiścił żądanej poprzez powoda w wezwaniu do zapłaty z 26 sierpnia 2022 r. kwoty ( bezsporne).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów. Ustalając stan faktyczny Sąd Okręgowy oparł się na wymienionych w stanie faktycznym dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy, których rzetelności nie kwestionowały strony, a i sam Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im mocy dowodowej.

Podstawę ustaleń Sądu w zakresie wskazanym w ustaleniach faktycznych stanowiły zeznania świadków A. P., T. D., S. M. i K. J.. W tej części świadkowie posiadali wiedzę na temat istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności faktycznych, które znajdowały potwierdzenie w pozostałych zgromadzonych w sprawie dowodach.

Podstawę ustaleń faktycznych w zakresie ujętym w uzasadnieniu stanu faktycznemu stanowiło przesłuchanie powoda M. T.. Oceniając treść jego zeznań, Sąd miał na względzie subsydiarność tego dowodu, zgodnie z art. 299 k.p.c. jak i fakt, iż z oczywistych względów powód był zainteresowany uzyskaniem konkretnego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Niemniej jednak relacja przedstawiona przez powoda w zakresie przedstawionym w stanie faktycznym co do zasady była wiarygodna i spójna z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Na wstępie podkreślenia wymaga, że powód dochodzi w niniejszej sprawie roszczeń w związku z wydaniem przez Ministra Zdrowia i Radę Ministrów szeregu rozporządzeń wymienionych w pozwie i na wstępie uzasadnienia.

Zgodnie z treścią art. 417 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.

Stosownie do art. 417 ¹ § 1 § jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

Z przepisu powyższego wynika, że przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa na podstawie art. 417 ¹ § 1 k.c. jest łączne wystąpienie następujących przesłanek: wydanie aktu normatywnego, powstanie szkody, związek przyczynowy pomiędzy wydaniem aktu normatywnego a powstaniem szkody oraz stwierdzenie we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

Jakkolwiek w niniejszej sprawie bezsporne było, że Minister Zdrowia i Rada Ministrów wydali akty normatywne (rozporządzenia) wymienione w pozwie, co równoznaczne jest z wykazaniem przesłanki wydania aktu normatywnego, tak w ocenie Sądu Okręgowego powód nie zdołał wykazać pozostałych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa.

Odnosząc się do przesłanki stwierdzenia we właściwym postępowaniu niezgodności rozporządzeń z Konstytucją strona powodowa argumentowała, że z uwagi na uchylenie wymienionych w pozwie rozporządzeń nie jest w stanie wystąpić o zbadanie ich zgodności z Konstytucją, zaś Sąd uprawniony jest do oceny zgodności z konstytucją aktów niższego rzędu niż ustawa.

Zaznaczyć należy, że przed Trybunałem Konstytucyjnym toczyło się postępowanie SK 4/21 o zbadanie zgodności art. 46 ust. 4 pkt 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570, ze zm.), a także § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. poz. 792, ze zm.) z art. 57 w związku z art. 31 ust. 3 zdanie drugie, art. 57 w związku z art. 233 ust. 3 i art. 233 ust. 3 Konstytucji, które zostało umorzone. Analizując problem dopuszczalności orzekania w odniesieniu do badania zgodności zaskarżonego § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z art. 57 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji, Trybunał Konstytucyjny zwrócił uwagę, że zaskarżony przepis utracił moc. Zaś wobec utraty mocy obowiązującej zaskarżonego § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał, zaktualizowała się przesłanka umorzenia postępowania.

Istotnie, Sąd związany jest Konstytucją i ustawami, co nie oznacza, że w kontekście dochodzenia roszczenia na podstawie 417 ¹ § 1 k.c. może pominąć przesłankę stwierdzenia we właściwym trybie niezgodności aktu z Konstytucją. Oznaczałoby to bowiem w istocie pominięcie przesłanki ustawowej z artykułu 417 ¹ § 1 k.c. Sąd może, stwierdzając sprzeczność z Konstytucją lub ustawą przepisu niższego rzędu, odstąpić od jego zastosowania. Sąd cywilny nie może zatem samodzielnie stwierdzić niezgodności z konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą aktu normatywnego, co do którego strona powodowa zarzuca spowodowanie szkody.

Zgodnie z artykułem 188 Konstytucji RP to Trybunał Konstytucyjny orzeka między innymi w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami.

Przesłanka z artykułu 417 ¹ § 1 k.c., tj. przesłanka stwierdzenia niezgodności we właściwym postępowaniu oznacza wymóg wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Nie jest możliwe zastąpienie tego trybu samodzielną oceną dokonaną przez Sąd orzekający (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 19 maja 2023 r., II C 1487/21).

Nie można uznać, że „właściwym postępowaniem” w rozumieniu powyższego przepisu może być postępowanie przed Sądem rozpoznającym powództwo odszkodowawcze. Taka wykładnia pomija art. 188 pkt 1-3 Konstytucji RP, zgodnie z którym wyłącznie właściwy w tych sprawach pozostaje Trybunał Konstytucyjny.

Kompetencja Sądów powszechnych do badania zgodności z Konstytucją RP aktów prawnych niższego rzędu (w tym ustaw i rozporządzeń) - tzw. rozproszona kontrola konstytucyjności - jest zupełnie innym instrumentem niż stwierdzenie niezgodności tych aktów normatywnych z Konstytucją RP „we właściwym postępowaniu” w rozumieniu art. 417 ¹ § 1 k.c. Sąd powszechny może stwierdzić sprzeczność z Konstytucją przepisu ustawy lub rozporządzenia i wobec tego odstąpić od jego zastosowania w określonej sprawie. Kontrola oparta na podstawie art. 8 ust. 2 Konstytucji prowadzi zatem do niezastosowania danego przepisu w określonym stanie faktycznym. Takie rozstrzygnięcie ma skutki prawne ograniczone do konkretnie rozpoznawanej sprawy. Natomiast wyrok Trybunału Konstytucyjnego ma skutek erga omnes powodujący powszechne uchylenie mocy wiążącej określonego przepisu w zakresie wynikającym z sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Z powyższego wynika zatem, że zarówno Sądy powszechne, jak i Trybunał Konstytucyjny są upoważnione do kontroli zgodności z Konstytucją RP ustaw i rozporządzeń, niemniej jednak zakres tych kompetencji i skutków rozstrzygnięć jest od siebie różny. Dokonana przez Sąd powszechny kontrola oparta o art. 8 ust. 2 Konstytucji nie może prowadzić do wydania, w oparciu o art. 8 ust. 2 Konstytucji, rozstrzygnięcia przyznającego odszkodowanie za wprowadzenie przepisu, który miał wyrządzić szkodę, a który został oceniony jako niezgodny z Konstytucją. Wobec tego nie tylko zasady wykładni literalnej, ale także zasady wykładni funkcjonalnej skłaniają do wniosku, że przez „właściwe postępowanie” w rozumieniu art. 417 ¹ § 1 k.c. należy rozumieć wyłącznie postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym, a nie również postępowanie przed Sądem powszechnym.

Przedstawiony sposób wykładni art. 417 ¹ § 1 k.c. potwierdzają reguły wykładni systemowej. Należy bowiem mieć na uwadze, że podobnie jak przepis ten wymaga stwierdzenia sprzeczności aktu normatywnego z aktami prawnymi wyższego rzędu „we właściwym postępowaniu”, tak analogiczne regulacje zawierają art. 417 ¹ § 2 i 3 k.c. Przepisy te wymagają stwierdzenia sprzeczności z prawem wydania albo niewydania orzeczenia lub decyzji „we właściwym postępowaniu”. W każdym wypadku chodzi o osobne, szczegółowo uregulowane postępowanie, nie zaś postępowanie przed Sądem rozpoznającym roszczenie odszkodowawcze. Tym samym zwrot dotyczący „stwierdzenia niezgodności z prawem we właściwym postępowaniu” ma analogiczne znaczenie w art. 417 ¹ § 1 k.c., art. 417 ¹ § 2 k.c. i art. 417 ¹ § 3 k.c. Potwierdzeniem prawidłowości takiego rozumienia analizowanego zwrotu jest brzmienie art. 417 ¹ § 4 k.c., który przewiduje, że „jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody”. Z powyższego jednoznacznie wynika, że właściwe postępowania przewidziane w § 1-3 to odpowiednie, uregulowane odrębnymi przepisami postępowania przewidziane do rozstrzygnięcia danej kwestii, zaś kompetencje sądu rozpoznającego sprawę o naprawienie szkody zostały na gruncie art. 417 1 ograniczone do badania czy szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa (wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 30 września 2022 r., II C 520/21).

Reasumując, stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie nie została spełniona przesłanka do zastosowania art. 417 ¹ § 1 k.c., tj. nie została stwierdzona we właściwym postępowaniu niezgodności przepisów wskazanych powyżej rozporządzeń z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

Sąd Okręgowy miał w niniejszej sprawie na uwadze, że w orzecznictwie administracyjnym wskazuje się, że wymienione wyżej upoważnienie ustawowe zawarte w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi zezwalało Ministrowi Zdrowia i Radzie Ministrów, na ustanowienie w rozporządzeniu „czasowego ograniczenia funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy”. Rada Ministrów mogła również wprowadzić „czasowe ograniczenie określonych zakresów działalności przedsiębiorców”. Oba wskazane wyżej upoważnienia ustawowe pozwalają ograniczyć prowadzenie działalności gospodarczej wyłącznie czasowo. Nie pozwalają one natomiast na przyjęcie konstrukcji prawnej wynikającej z zastosowanego rozporządzenia, a polegającej w istocie na ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej poprzez jej zakazanie. Ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej (rozumiane jako stan kiedy działalność może być prowadzona po spełnieniu określonych warunków) nie jest równoznaczne z zakazem jej prowadzenia (czyli stanem kiedy działalność gospodarcza danego rodzaju w ogóle nie może być prowadzona). Treść omawianego rozporządzenia ingeruje zatem w materię konstytucyjną regulowaną art. 22 Konstytucji RP, z którego wynika, że ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

Wydane na podstawie powołanego wyżej upoważnienia ustawowego przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia i Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii ingerowały w konstytucyjną wolność działalności gospodarczej - wkraczając w materię ustawową, to jest w materię zastrzeżoną do regulacji tylko i wyłącznie w drodze ustawy. Po drugie, wprowadzenie zakazu bądź ograniczenia działalności gospodarczej nie miało prawnie uzasadnionej podstawy w związku z art. 46, 46b i 46a ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, którego wytyczne treściowe nie dotyczyły możliwości wprowadzenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. W konsekwencji przepisy rozporządzenia ograniczającego konstytucyjne wolności zostały wydane z naruszeniem art. 22 Konstytucji RP, a także, wobec przekroczenia zakresu udzielonego ustawą upoważnienia do wydania rozporządzeń wykonawczych, z naruszeniem art. 92 ust. 1 Konstytucji RP (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 26 stycznia 2023 r., III SA/Gd 555/22, wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z 8 września 2021 r. II GSK 781/21, z 28 października 2021 r., II GSK 1382/21).

Uzasadniając przedstawione wyżej stwierdzenia należy podkreślić, że w świetle art. 20 w związku z art. 22 Konstytucji RP, wolność działalności gospodarczej - stanowiąc składową część gospodarki rynkowej - jest równocześnie publicznym prawem podmiotowym. Jakkolwiek wolność ta nie ma absolutnego charakteru, co wynika art. 22 Konstytucji, to jednak może podlegać ograniczeniom określonym - tylko i wyłącznie - w ustawie, co znajduje swoje potwierdzenie również w art. 31 ust. 3 Konstytucji, z którego ponadto wynika, że niezależnie od wskazanego formalnego kryterium wprowadzania ograniczeń w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności, ograniczenia te nie mogą jednocześnie naruszać istoty danej wolności lub prawa podmiotowego (wyroki Trybunału Konstytucyjnego z: 12 stycznia 1999 r., P 2/98; 25 maja 1999 r., SK 9/98; 10 kwietnia 2002 r., K 26/00), a ich wprowadzenie może być uzasadnione - a co za tym idzie dopuszczalne i zarazem akceptowalne - jeżeli jednocześnie jest to konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób.

Z punktu widzenia wyznaczonych przywołaną regulacją konstytucyjną brzegowych warunków dopuszczalności wprowadzania ograniczeń w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw zasadnicze znaczenie ma zagadnienie odnoszące się do realizacji konstytucyjnej zasady swobody działalności gospodarczej. Wskazać należy, że sama ustawowa ranga unormowania ograniczeń wolności i praw jednostki nie wystarcza dla uznania ich merytorycznej zasadności, która podlega weryfikacji w zakresie spełnienia przesłanek materialnych określonych w art. 31 ust. 3 Konstytucji. Natomiast brak zachowania ustawowej formy dla ograniczeń wolności i praw musi bez wątpienia prowadzić do dyskwalifikacji danego unormowania, jako sprzecznego ze wskazaną normą art. 31 ust. 3 Konstytucji (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 19 maja 1998 r., U 5/97), ponieważ na gruncie obowiązującej Konstytucji zasada wyłączności ustawy ma zupełny charakter. Powiązanie unormowań jej art. 87 ust. 1 i art. 92 z ogólnymi konsekwencjami zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2) prowadzi do wniosku, że nie może obecnie w systemie prawa powszechnie obowiązującego pojawiać się żadna regulacja podustawowa, która nie znajduje bezpośredniego oparcia w ustawie i która nie służy jej wykonaniu, stosownie do modelu określonego w art. 92 ust. 1, co oznacza, że nie ma takich materii, w których mogłyby być stanowione regulacje podustawowe (o charakterze powszechnie obowiązującym), bez uprzedniego ustawowego unormowania tych materii, albowiem jest to zawsze konieczne w obrębie źródeł powszechnie obowiązującego prawa (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 9 listopada 1999 r., K 28/98). W kontekście stopnia szczegółowości (głębokości) regulacji ustawowej podkreślić zaś należy, że jakkolwiek w pewnych dziedzinach prawa ustawa może pozostawiać więcej miejsca dla regulacji wykonawczych, co jednak nigdy nie może prowadzić do nadania regulacji ustawowej charakteru blankietowego, tzn. do „pozostawienia organowi upoważnionemu możliwości samodzielnego uregulowania całego kompleksu zagadnień, co do których w tekście ustawy nie ma żadnych bezpośrednich uregulowań ani wskazówek”, to jednak w niektórych dziedzinach zarysowuje się bezwzględna wyłączność ustawy (wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 28/98 oraz wyrok z 24 marca 1998 r., K 40/97, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 stycznia 2023 r. II GSK 543/22).

Mając powyższe na względzie, nawet gdyby przyjąć, że w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy uprawniony jest do kontroli konstytucyjnej, czy przepisy kwestionowanych przez powoda rozporządzeń są zgodne z postanowieniami Konstytucji RP i w świetle orzeczeń sądów administracyjnych przyjąć, że są one sprzeczne z przepisami Ustawy Zasadniczej, to podkreślić należy, że strona powodowa domagając się kontroli konstytucyjności, nie wskazała, które przepisy wymienionych rozporządzeń uznać należy za sprzeczne z Konstytucją. W tym zakresie powód powinien w pozwie poświęcić odrębne miejsce i zająć w nim jasne stanowisko, czego w przedmiotowej sprawie zabrakło. Oczywiście powód wskazuje jako źródło szkody w dalszej części uzasadnienia pozwu konglomerat przepisów rozporządzeń, to nie można jednak przyjąć, iż jest to wystarczające , w szczególności, iż powód reprezentowany jest przez profesjonalnego pełnomocnika.

Z tych też względów Sąd Okręgowy nie dokonywał samodzielnej oceny zgodności kwestionowanych rozporządzeń z przepisami Konstytucji. Ocena taka byłaby ponadto pozbawiona znaczenia, skoro przesłanką konieczną do zasądzenia na rzecz powoda odszkodowania musiałoby być stwierdzenie braku takiej zgodności „we właściwym postępowaniu”, czyli przeprowadzonym przez Trybunał Konstytucyjny.

Niezależnie od powyższego, w ocenie Sądu Okręgowego, pozostały materiał dowodowy i ustalony stan faktyczny ostatecznie i tak determinował bezzasadność powództwa, bowiem jak wskazano na wstępie, poza wykazaniem przesłanki wydania aktu normatywnego, powód nie wykazał pozostałych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej.

Powód w niniejszej sprawie dochodził odszkodowania z tytułu utraconych dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej ukierunkowanej na działalność aktorską, której nie mógł wykonywać w następstwie wprowadzonych kwestionowanymi rozporządzeniami obostrzeń wywołanych pandemią (...)19.

Powód dochodzi naprawienia szkody, której wysokości w żaden sposób nie można wykazać. Jakkolwiek strona powodowa udowodniła, iż łączyły ją z wieloma podmiotami umowy na wykonanie ról aktorskich, za określonym wynagrodzeniem, to nie wykazała, że nawet bez wprowadzenia kwestionowanymi rozporządzeniami obostrzeń, w istocie osiągnęłaby na podstawie umów wskazanych w pozwie i stanie faktycznym dochód w kwocie (...) zł. Nie można bowiem zakładać, że we wskazanym przez powoda okresie istniałaby niezmienność pozostałych okoliczności, niezbędnych dla osiągnięcia takich właśnie dochodów. Z zeznań świadków i powoda wynika zaś, że część spektakli została odwołana ze względu na śmierć aktora i utratę praw do wystawiana spektakli, część z uwagi na chorobę aktora. Mogło się również zdarzyć tak, że przedstawienie zostałoby odwołane na skutek jego nieopłacalności wobec braku sprzedaży wymaganej ilości biletów. Zatem powód nie wykazał, ile przedstawień faktycznie zostałoby zagranych i jaki zysk z tego tytułu osiągnąłby, nawet gdyby pozwany nie wprowadził obostrzeń covidowych, skoro covid faktycznie występował i jego skutki (w tym zmiana zachowań społecznych) także, niezależnie lub nie tylko z uwagi na wprowadzone obostrzenia. Nastroje społeczne wskazywały przy tym na to, iż społeczeństwo obawiało się brania udziału w wydarzeniach z udziałem znacznej ilości osób, a zatem przyjąć można, że w trakcie trwania pandemii, nawet gdyby obostrzeń nie wprowadzono, to zainteresowanie udziałem w spektaklach teatralnych i zakupem biletów spadłoby poniżej granicy opłacalności z uwagi na obawę ludzi o własne zdrowie i życie. Dodać należy, mając na uwadze ogólnoświatowy charakter epidemii i sposób jej rozpowszechniania się, który stanowił nowum, że brak było wypracowanych wcześniej metod postępowania w takiej sytuacji, co rodziło konieczność podejmowania decyzji i działań na bieżąco i w tym kontekście polityka pozwanego zmierzała do ochrony wartości nadrzędnych nad wolnością gospodarczą, tj. ochrony życia i zdrowia.

Przedstawione przez powoda dokumenty, nie tylko nie pozwalają ustalić poniesienia przez niego uszczerbku majątkowego, ale również określić jego wysokości. Część z przedstawionych zaświadczeń traktuje jedynie o odwołanych spektaklach. W innych utracony dochód wskazywany jest jedynie hipotetycznie poprzez użycie skrótu „ok.” – około. Również zeznający w sprawie świadkowie, a także sam powód nie byli w stanie jednoznacznie określić wysokości utraconego przez powoda dochodu. Dodatkowo z przedłożonych przez powoda umów wynika, iż podmioty z którymi je zawarł, nie były zobowiązane do zagwarantowania powodowi możliwości udziału w określonej liczbie przedstawień teatralnych. Umowy nie określały nawet minimalnej liczby spektakli, zaś powód nie wykazał, nie przedstawił żadnych dowód z których wynikałoby, że w danym okresie zagranoby określoną liczbę przedstawień, które z całą pewnością by się odbyły.

W dalszej kolejności podnieść należy, że w ocenie Sądu w realiach ustalonego stanu faktycznego brak jest związku przyczynowego pomiędzy działaniem pozwanego a podnoszoną przez powoda szkodą.

Normalny związek przyczynowy pełni w prawie cywilnym funkcję przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej. W tym ujęciu, dla powstania odpowiedzialności odszkodowawczej, adekwatny związek przyczynowy powinien łączyć zdarzenie, z którym ustawa wiąże obowiązek odszkodowawczy, ze szkodą.

Związek przyczynowy wyznacza zatem granice odpowiedzialności odszkodowawczej w tym sensie, że zobowiązany ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa swego postępowania lub zdarzeń, z którymi ustawa łączy jego obowiązek odszkodowawczy. Dlatego też skutki pozostające poza granicami adekwatnej przyczynowości nie są objęte takim obowiązkiem.

O tym, czy określone zdarzenia pozostają w wymaganym przez art. 361 § 1 k.c. normalnym związku przyczynowym decydują takie okoliczności, jak: wiedza dostępna o tych zdarzeniach w chwili orzekania przez sąd i zobiektywizowane kryteria wynikające z doświadczenia życiowego oraz zdobyczy nauki"

Istnienie związku przyczynowego jako kategorii obiektywnej łączącej ze sobą przyczynę i skutek jest determinowane określonymi okolicznościami faktycznymi konkretnej sprawy i dlatego istnienie związku przyczynowego bada się w okolicznościach faktycznych określonej sprawy.

W ramach niniejszej sprawy konieczne było rozważenie przyczynowości zaniechania jakiego dopuścił się Pozwany. Z treści art. 361 § 1 k.c. wynika, że szkoda może być normalnym następstwem nie tylko działania, ale także i zaniechania. Polskie prawo cywilne przyjmuje rozwiązanie, zgodnie z którym zobowiązany ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa swego działania lub zaniechania. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się obecnie konsekwentnie, że kryterium normalności odpowiada teorii adekwatnego związku przyczynowego.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że spadek dochodów powoda wynika nie tyle z wprowadzenia obostrzeń covidowych, lecz z ogólnoświatowej sytuacji w trakcie ich wprowadzania. Pandemia miała charakter globalny, a podobne ograniczenia obowiązywały w wielu krajach. Ponownie należy przytoczyć wskazaną wcześniej argumentację, że skoro powód twierdzi, że jego szkoda wynika z działania pozwanego, to winien wykazać tą okoliczność, czego nie uczynił. Na co wskazano już powyżej, powód nie wykazał, ile przedstawień zostałoby zagranych i jaki zysk z tego tytułu mógłby osiągnąć, gdyby pozwany nie wprowadził obostrzeń covidowych, skoro covid i jego skutki występowały i obejmowały wszystkie dziedziny życia. Przy czym nastroje społeczne i widoczna zmiana sposobu zachowania (unikanie kontaktów społecznych, zgromadzeń) wywołane skalą rozpowszechniania się wirusa i obserwowanie jego skutków (w tym informacji o zgonach) oraz słuchanie związanych z tym zaleceń lekarzy i epidemiologów wskazywały, iż społeczeństwo z obawy o własne zdrowie i życie rezygnowało z udziału w wydarzeniach z udziałem znacznej ilości osób.

Z tych wszystkich względów, Sąd doszedł do przekonania, że powód nie wykazał zasadności swojego roszczenia, dlatego też powództwo należało oddalić.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. obciążając nimi w całości powoda jako stronę przegrywającą. Na koszty postępowania złożyły się wynagrodzenie radcy Prokuratorii Generalnej w wysokości 5.400 zł na podstawie § 2 pkt. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w zw. z art. 99 k.p.c.

Wobec powyższego orzeczono jak w wyroku.

Sędzia Monika Odzimkowska