Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 maja 2023 roku /data wpływu w tutejszym Sądzie/ małoletni powodowie O. O. (1) i I. O. wnosili o zasądzenie na ich rzecz od ich ojca T. O. alimentów w kocie po 6.500 zł miesięcznie na rzecz O. i po 5.900 zł miesięcznie na rzecz I., płatnych do 10-dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Ponadto wnosili o zasądzenie od pozwanego T. O. na podstawie art. 137§2 krio na rzecz małoletnich O. i I. kwot po 2000 (...) tytułem niezaspokojonych potrzeb małoletnich za okres od 21 lipca 2021 roku do 15 lutego 2022 roku wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powodowie wskazali, że małoletni są dziećmi pozwanego. Wyrokiem z dnia 21 lipca 2021 roku Sąd Rodzinny w P. rozwiązał przez rozwód małżeństwo rodziców małoletnich. Decyzją Zespołu ds. Świadczeń Alimentacyjnych w Wielkiej Brytanii z dnia 15 lutego 2022 roku na małoletnich zostało przyznane świadczenie alimentacyjne od pozwanego w wysokości po 70 (...) tygodniowo, jednak pozwany tego nie płacił. Pozwany jest elektrykiem i pracuje osiągając dochody w wysokości 1200 (...) miesięcznie i nie ma innych osób na utrzymaniu. Potrzeby małoletnich wynoszą w granicach po 1200 (...) miesięcznie. /k. 2-6/

Pozwany uznał powództwo co do zasady i wyrażał zgodę na alimenty w kwocie po 650 zł miesięcznie na rzecz O. oraz kwoty po 590 zł miesięcznie na rzecz I., tj. łącznej kwoty alimentów po 1240 zł miesięcznie. W uzasadnieniu wskazał, że od marca 2021 roku mieszka w Polsce , w okresie Pandemii miał ograniczony kontakt z dziećmi, aktualnie sytuacja się zmieniła i utrzymuje z synami regularny kontakt, opłaca im pobyt w Polsce, zabiera na wakacje, zaś w okresie 2021 – 2022 wpłacał na synów alimenty w formie gotówkowej po 200 funtów lub w formie przekazów pieniężnych, pieniądze dla małoletnich w jego imieniu przekazywała także babcia ojczysta małoletnich w kwotach 1300-1700 zł. Kwestionował, aby potrzeby małoletnich w spornym okresie nie zostały zaspokojone. /k. 93-95/

Pismem z dnia 27 lipca 2023 roku powodowie sprostowali oczywistą omyłkę w pozwie wnosząc o zasądzenie od pozwanego T. O. alimentów w kocie po 650 zł miesięcznie na rzecz O. i po 590 zł miesięcznie na rzecz I., płatnych do 10-dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. / k. 75-77

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

O. O. (1) urodził się w dniu (...) w P., zaś I. O. urodził się w dniu (...) w P.. Małoletni są dziećmi pochodzącymi ze związku małżeńskiego E. nazwisko rodowe R. i T. O., które zostało rozwiązane wyrokiem Sądu Rodzinnego w P.. Na odstawie decyzji Zespołu ds. Świadczeń Alimentacyjnych z 15 lutego 2022 roku zostały ustalone alimenty na dzieci po 70 funtów tygodniowo. /k. 8, 9, 10-11/

W chwili obecnej O. O. (1) ma 15 lat, uczęszcza do X klasy (odpowiednik szkoły średniej). Jest zdrowy, na nic się stale nie leczy, ale ma problemy ze wzrokiem, abonament za szkła kontaktowe wynosi około 22 (...), poza tym z uwagi na szybki wzrost korzysta z wizyt u osteopaty, co wiąże się z wydatkiem około 90 (...) miesięcznie. Do tego dochodzą wydatki na odzież, mundurek szkolny około 200 (...) rocznie, obuwie, zajęcia sportowe, koszykówka 500 (...) rocznie plus koszty dojazdu na zajęcia 1.000 (...) rocznie. Jego koszty utrzymania wynoszą w granicach 300 (...) miesięcznie (około 1500 zł). /d-d zeznania stron k. 250-251, 172v-174/

W chwili obecnej I. O. ma 11 lat, uczęszcza do VIII klasy. Jest zdrowy, na nic się stale nie leczy. Jego koszty utrzymania związane z zakupem wyżywienia, odzieży, środków czystości, czy wydatków szkolnych wynoszą w granicach 300 (...) miesięcznie. /d-d zeznania stron k. 250-251, 172v-174/

Matka małoletnich E. O. ma 40 lat, od 11 lat pracuje w ramach własnej dzielności gospodarczej i uzyskuje dochód średnio 1.000 (...) miesięcznie. Leczy się na depresje, przyjmuje stale leki, które kupuje w Polsce za kwotę około 300 zł, korzysta z terapii online. Nie ma przeciwskazań do pracy. Mieszka z dziećmi w S. (Anglia) w trzypokojowym, wynajmowanym mieszkaniu. Nie pozostaje w związku. Za wynajem mieszkania płaci (...) Funtów, 525 (...) miesięczne za światło i gaz, woda około 120 (...) kwartalnie. Pobiera na dzieci świadczenie C. B. po 145 (...) oraz dopłatę z tytułu samotnego wychowywania dzieci 1.000 (...). Jej łączne świadczenia wynoszą 2.500 (...). Nie ma innych dochodów, nie posiada majątku. /d-d zeznania stron k. 250-251, 172v-174/

Ojciec małoletnich T. O. ma 46 lat, z zawodu operator wózka widłowego w firmie (...) zatrudniony na umowę o pracę za wynagrodzeniem w granicach 5.000 zł netto, 7.116 zł brutto. Jego dochody w 2023 roku wyniosły 59.946 zł Nie ma innych dochodów, nie posiada majątku. Nie ma poważniejszych problemów zdrowotnych, nie ma przeciwwskazań do pracy. Ponosi koszty swojego utrzymania w granicach 2.000 zł, w tym wyżywienie oraz aktywność fizyczna. Obecnie zamieszkuje we W. wraz z matką w jej domu. Ponosi koszty utrzymania domu – czynsz około 500 zł miesięcznie, światło około 50 zł miesięcznie, gaz 100 zł kwartalnie, woda i ogrzewanie w czynszu ponoszę. W Polsce zamieszkuje od około połowy 2021 roku, wcześniej mieszkał i pracował w Anglii zarabiając około 2000 (...). Spłaca raty kredytu po około 400 zł miesięcznie. /d-d k. 96-132, zeznania stron k. 250-251, 172v-174/

Od maja br. T. O. płaci na synów łączną kwotę 1250 zł miesięcznie. Synowi O. na konto przekazuje nieregularnie różne kwoty na bieżące wydatki np. na buty. W okresie 2021-2022 za pośrednictwem swojej matki dwukrotnie przekazał przelewem łączną kwotę około 600 funtów oraz 300 funtów na wakacje dzieci. Dzieci przyjeżdżają do ojca w okresie wakacyjnym, wówczas ponosi ich koszty utrzymania związane z bieżącym utrzymaniem, wycieczkami, rozrywką, ostatnio była to kwota około 5.500 zł w tym bilety lotnicze 2.400 zł. Alimenty w kwocie po 320 funtów łącznie miesięcznie na dwoje dzieci płacił do momentu wyjazdu z Anglii. /d-d zeznania stron k. 250-251, 172v-174/

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Kwestią pierwszorzędną było ustalenie jurysdykcji krajowej.

W myśl art. 1103 i 1103 ³ kpc sąd polski ma jurysdykcję, jeśli pozwany lub powód ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Polsce. Ponadto sąd polski ma jurysdykcję pochodną, jeśli sprawa o alimenty rozpoznawana jest łącznie ze sprawą małżeńską, lub w sprawie o ustalenie pochodzenia dziecka, jeśli łącznie z nią rozpatrywane są roszczenia związane z ustaleniem pochodzenia.

Ponadto dnia 28 września 2020 roku Wielka Brytania ratyfikowała konwencję haską z 23 listopada 2007 roku o międzynarodowym dochodzeniu alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny. Zastosowanie ma także protokół haski o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych z dnia z dnia 23 listopada 2007 roku, który jest konwencją jednostronną i ma zastosowanie w stosunkach ze wszystkimi państwami (gdzie nie jest to wyłączone).

Zgodnie z art. 3 Protokołu o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych zobowiązania alimentacyjne podlegają prawu państwa, w którym wierzyciel ma miejsce zwykłego pobytu, chyba że niniejszy protokół stanowi inaczej. W przypadku zmiany miejsca zwykłego pobytu wierzyciela stosuje się prawo państwa, w którym wierzyciel ma nowe miejsce zwykłego pobytu, od momentu, w którym nastąpiła ta zmiana. Natomiast art. 4 ust. 3 ww. Protokołu wskazuje, że w przypadku zobowiązań alimentacyjnych m.in. rodziców na rzecz ich dzieci tj. niezależnie od artykułu 3, jeśli wierzyciel wytoczył powództwo przed właściwym organem państwa, w którym dłużnik ma miejsce zwykłego pobytu, stosuje się prawo miejsca organu orzekającego w sprawie. Jeżeli jednak wierzyciel nie jest w stanie uzyskać na mocy tego prawa świadczeń alimentacyjnych od dłużnika, stosuje się prawo państwa, w którym wierzyciel ma miejsce zwykłego pobytu. Zaś ust. 4 określa, że jeśli wierzyciel nie jest w stanie uzyskać na mocy prawa, o którym mowa w artykule 3 i w ustępach 2 i 3 niniejszego artykułu, świadczeń alimentacyjnych od dłużnika, stosuje się prawo państwa ich obywatelstwa, jeśli mają wspólne.

Z art. 14 Protokołu wynika, że nawet jeśli prawo właściwe stanowi inaczej, przy określaniu wysokości świadczeń alimentacyjnych bierze się pod uwagę potrzeby wierzyciela i możliwości majątkowe dłużnika oraz wszelkie świadczenia, które wierzyciel otrzymał zamiast okresowo wypłacanych świadczeń alimentacyjnych.

Skoro zatem wierzyciele tj. uprawnienie do alimentacji I. i O. bracia O. wnieśli pozew przed Sąd polski, zaś pozwany wdał się w spór i nie podniósł zarzutu braku jurysdykcji to zachodziła podstawa to dalszego prowadzenia postępowania.

Przedmiotowe powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 133§1 kro rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Zakres potrzeb dziecka, które powinny być przez rodziców zaspokojone, wyznacza treść art. 96§1 kro, według którego rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. Stosownie do tej dyrektywy rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego) według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku.

Przy ocenie, które z potrzeb uprawnionego powinny być uznane za potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb. Zawsze każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia zapewniającego jego prawidłowy rozwój fizyczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia, kształcenie podstawowe i zawodowe oraz na ochronę jego osoby i majątku.

Czas trwania obowiązku alimentacyjnego nie jest ograniczony terminem i nie pozostaje też w zależności od osiągnięcia przez uprawnionego określonego wieku czy stopnia wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie obowiązku, jest to, czy dziecko może się utrzymać samodzielnie.

Odnosząc się do powyższego niewątpliwie małoletnie dzieci stron O. i I. z uwagi na wiek nie są w stanie utrzymać się samodzielnie, nie posiadają żadnego majątku, żadnych źródeł dochodów i są w pełni uzależnione od finansowego wsparcia obydwojga rodziców. Aktualnie ciężar wychowania małoletnich spoczywa na ich matce E. O., która samotnie wychowuje dzieci.

Pozwany nie kwestionował swojego obowiązku alimentacyjnego wobec dzieci co do zasady, zgadzał się na płacenie alimentów w kwotach po 650 zł miesięcznie na O. i po 590 na I.. Wskazywał, że nie stać go na wyższe alimenty oraz uregulowanie zaległych alimentów z uwagi na jego możliwości zarobkowe, uzyskiwane dochody i brak oszczędności.

Skoro zatem wysokość alimentów nie była sporna Sąd zasądził od T. O. na rzecz jego małoletnich synów: O. O. (1) urodzonego (...) w P. alimenty w kwocie po 650 złotych miesięcznie płatne do 10-ego dnia każdego miesiąca do rąk matki małoletniego E. O. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat od dnia 17 maja 2023 roku poczynając w pkt. I-szym wyroku oraz na rzecz I. O. urodzonego (...) w P. alimenty w kwocie po 590 złotych miesięcznie płatne do 10-ego dnia każdego miesiąca do rąk matki małoletniego E. O. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat od dnia 17 maja 2023 roku poczynając, w pkt. II-gim wyroku.

Pozostałą część usprawiedliwionych potrzeb dzieci winna ponosić ich matka, zwłaszcza że małoletni nie wymagają już tak znacznych osobistych nakładów matki na ich wychowanie. Mając na względzie to, że E. O. mieszka i pracuje w Anglii, Sąd przyjął że ma większe możliwości zarobkowe niż pozwany zwłaszcza, że nawet przy wsparciu świadczeń na dzieci ma dwa razy wyższe dochody niż pozwany.

Sporna natomiast był kwestia alimentów na małoletnich w kwotach po 2000 (...) tytułem niezaspokojonych potrzeb za okres od 21 lipca 2021 roku do 15 lutego 2022 roku.

Sąd miał na uwadze, że zgodnie z art. 137§2 krio niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. W uzasadnionych wypadkach sąd może rozłożyć zasądzone świadczenie na raty.

Dochodzenie świadczeń alimentacyjnych za czas przeszły dopuszczalne jest jedynie w sytuacji istnienia niezaspokojonych potrzeb uprawnionego. Nie można przyjąć, że prawo do dochodzenia takich świadczeń przysługuje uprawnionemu za okres wsteczny niezależnie od istnienia potrzeb. Pod pojęciem niezaspokojonych potrzeb należy rozumieć potrzeby, które nie zostały zaspokojone przez zobowiązanego, ale zostały zaspokojone przez inną osobę, oraz potrzeby, które nie zostały przez nikogo zaspokojone. Zaspokojenie potrzeb uprawnionego przez inną osobę może przybrać postać bezpośredniego świadczenia rzeczowego lub finansowego na rzecz uprawnionego, ale również może wystąpić w postaci zaciągnięcia zobowiązania pieniężnego w celu uzyskania środków na pokrycie bieżących, usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Niezaspokojenie potrzeb uprawnionego może przybierać taką postać, że wskutek niedostarczania alimentów potrzeby uprawnionego w postaci wyżywienia, ubrania, zaopatrzenia w pomoce szkolne, leczenia lub rehabilitacji nie były należycie albo w ogóle zaspokojone. Należyte zaspokojenie oznacza zaspokojenie takie, jakie powinno być w okolicznościach danego przypadku (odpowiednie, właściwe), czyli adekwatne do usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Ta niezaspokojona potrzeba uprawnionego przybiera postać odpowiedniego odżywiania, uzupełnienia odzieży, zakupu brakujących pomocy szkolnych lub sprzętu sportowego albo pokrycia kosztów leczenia lub fizjoterapii.

Z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 1976 roku w sprawie III CRN 88/76 wynika, że z uwagi na charakter świadczeń alimentacyjnych przeznaczonych na bieżące utrzymanie osoby uprawnionej, domaganie się ich za okres poprzedzający wytoczenie powództwa może być uzasadnione tylko wówczas, gdy pozostają z tego okresu nie zaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte przez uprawnionego względem osoby trzeciej na pokrycie tychże potrzeb. Powyższa zasada obowiązuje również przy dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych na podstawie art. 60 krio.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego dochodzenie alimentów za okres poprzedzający wytoczenie powództwa dopuszczalne jest tylko w ograniczonym zakresie, bo tylko w wypadku gdy pozostały niezaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte przez uprawnionego względem osoby trzeciej na pokrycie kosztów wychowania i utrzymania (T. Domińczyk, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2006, str. 837). Stanowisko w tej materii jest jednolite i konsekwentne, o czym świadczy bieżące orzecznictwo, np. orzeczenie z dnia 7 lipca 2000 r. (III CKN 1015/2000 niepubl.), gdzie Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że zaspokajanie „bieżących potrzeb” może nastąpić w teraźniejszości lub przyszłości, natomiast dochodzenie potrzeb przeszłych możliwe jest tylko w sytuacji, gdy uprawniony wykaże, iż określone jego potrzeby zostały niezaspokojone, względnie że zobowiązania zaciągnięte na pokrycie tych usprawiedliwionych potrzeb nie zostały zlikwidowane.

Powód powinien zatem wykazać, jakie jego potrzeby i w jakiej wysokości nie zostały dotychczas zaspokojone, zatem ciężar wykazania tych okoliczności spoczywa na powodzie. Który był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika. W ocenie sądu strona powodowa nie wykazała, że pozostały niezaspokojone potrzeby uprawnionych z okresu sprzed wytoczenia powództwa. Przedstawicielka powodów ograniczył się do twierdzeń, że zmuszona była korzystać z pożyczek od znajomych, jednak nie sprecyzowała jakie to były pożyczki, z jakim przeznaczeniem, nie przedstawiła żadnych dokumentów z których wynikałoby, czy i jakie faktycznie zaciągała pożyczki i na co. Generalnie powodowie pomimo zobowiązania Sądu nie przedłożyli dokumentacji dotyczącej sytuacji finansowej, nie złożyli m.in. zaświadczeń o sytuacji majątkowej i dochodach za ost. 3-m-ce, pobieranych świadczeniach, stałych wydatkach, prowadzonym leczeniu, zaświadczenia o kontynuowani nauki przez O., czy rozliczenia podatkowego za ub. rok. Przedłożyli natomiast paragony, które nie dowodzą żadnych faktów, ponadto pozostałe dokumenty zostały złożone w języku angielskim bez tłumaczenia i dowód z tych dokumentów Sąd mógłby przeprowadzić dopiero po ich przetłumaczeniu na język polski.

W niniejszej sprawie przedstawiciel ustawowy powodów poza sformułowaniem żądania wyrównania alimentów kwotą po 2000 (...) za okres od 21 lipca 2021 roku do 15 lutego 2022 roku nie przedstawił żadnych dowodów, aby potrzeby powodów nie zostały zaspokojone, zwłaszcza że matka powodów mieszka i pracuje w Anglii, uzyskuje stałe dochody z samozatrudnienia, ponadto pobiera na dzieci świadczenia rodzinne oraz dofinansowanie, uzyskując łączny dochód w granicach 2500 funtów, tj. około 12.500 zł miesięcznie. Zatem zdaniem Sądu brak było podstaw faktycznych i prawnych do zasądzenia ww. kwot. Dlatego powództwo w tym zakresie musiało spotkać się z oddaleniem, o czym stanowi punkt III-ci orzeczenia.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarto w punkcie IV-tym wyroku na podstawie 100 kpc poprzez ich wzajemne zniesienie. Powództwo zostało uwzględnione w części dotyczącej alimentów bieżących po modyfikacji/sprostowaniu stanowiska przez stronę powodową, zaś oddalone w zakresie żądania co do niezaspokojonych potrzeb dzieci. Nie bez znaczenia pozostaje to, że pozwany uznał powództwo co do alimentów bieżących. Zatem strony w zbliżonym stopniu wygrały i przegrały proces. Obydwie strony poniosły zbliżone koszty, ponieważ były reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników. Za zastosowaniem tejże zasady przemawiają względy słuszności.

Ponadto z mocy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2004 roku o kosztach sadowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1125) sąd zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczoną opłatę od pozwu w kwocie 750 zł, o czym orzeczono w punkcie V – tym wyroku.

Z uwagi na charakter roszczenia w punkcie VI–tym wyroku stosownie do treści art. 333§1 pkt. 1 kpc Sąd z urzędu nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w części zasądzającej alimenty na małoletnich.

Dnia 25 października 2024 roku SSR A. B.

Zarządzenie/

1. odnotować czynność,

2. odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda,

3. przedstawić z wpływem lub do uprawomocnienia.

Dnia 25 października 2024 roku SSR A. B.