Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 listopada 2020 roku

Sąd Okręgowy w Płocku VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Piotr Czerkawski

Protokolant: Joanna Janiszewska

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2020 roku w Płocku

na rozprawie

sprawy W. P. (1)

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

o wysokość emerytury policyjnej i policyjnej renty inwalidzkiej

na skutek odwołania W. P. (1)

od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

z dnia 1 czerwca 2017 roku, znak: (...)

oraz z dnia 1 czerwca 2017 roku, znak: (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 1 czerwca 2017 roku, znak: (...), w ten sposób, że przelicza od dnia 1 października 2017 roku wysokość emerytury policyjnej W. P. (1) z pominięciem art. 15c ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin;

2.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 1 czerwca 2017 roku, znak: (...), w ten sposób, że przelicza od dnia 1 października 2017 roku wysokości renty inwalidzkiej W. P. (1) z pominięciem art. 22a ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin;

3.  zasądza od Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji na rzecz W. P. (1) kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia Piotr Czerkawski

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 czerwca 2017 roku Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na podstawie art. 22a w zw. z art. 32 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016r., poz. 708, z późn. zm.) oraz na podstawie otrzymanej z IPN informacji NR (...) z dnia 17 marca 2017 roku ustalił ponownie W. P. (1) od dnia 1 października 2017 roku wysokość renty inwalidzkiej. Organ rentowy ustalił, że podstawę wymiaru stanowi kwota 5.971,64 zł, zaś renta inwalidzka stanowi 0% podstawy wymiaru. Łącznie wysokość renty inwalidzkiej wynosi 0,00 zł i jako, że jest niższa od odpowiedniego świadczenia w najniższej wysokości zostaje podwyższona do kwoty 750 zł.

Kolejną decyzją z dnia 1 czerwca 2017 roku Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na podstawie art. 22a w zw. z art. 32 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016r., poz. 708, z późn. zm.) oraz na podstawie otrzymanej z IPN informacji (...) z dnia 17 marca 2017 roku ustalił ponownie W. P. (1) od dnia 1 października 2017 roku wysokość emerytury. Organ rentowy ustalił, że podstawę wymiaru stanowi kwota 5.904,43 zł zaś emerytura stanowi 57,74% podstawy wymiaru. Łącznie wysokość emerytury wynosi 3.409,22 zł i jako, że jest wyższa od przeciętnej emerytury zostaje ograniczona do kwoty 2.069,02 zł.

W. P. (1) wniósł odwołanie od obu decyzji podnosząc w obu odwołaniach identyczne zarzuty.

Zaskarżonym decyzjom W. P. (1) zarzucił:

- naruszenie art. 2 Konstytucji RP, poprzez wydanie decyzji na podstawie przepisów ustawy sprzecznej z zasadami zaufania obywatela do państwa, przyzwoitej legislacji, ochrony praw nabytych, sprawiedliwości społecznej, niedziałania prawa wstecz wyrażonych w tym przepisie i w konsekwencji powyższego naruszenia niesłuszne, arbitralne obniżenie świadczenia;

- naruszenie art. 67 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji poprzez wydanie decyzji na podstawie przepisów ustawy sprzecznej z wyrażonym

w tym przepisie prawa do zabezpieczenia społecznego z uwagi na niezdolność

do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo a w konsekwencji arbitralne obniżenie świadczenia co stanowi nieproporcjonalne i nieuzasadnione naruszenia przysługującego mu prawa do zaopatrzenia;

- naruszenie art. 30 ust. 1 oraz art. 47 Konstytucji w zw. z art. 8 Konwencji

o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności poprzez wydanie decyzji na podstawie ustawy sprzecznej z wyrażonymi w wyżej wymienionych przepisach zasadami poszanowania godności, prawa do ochrony czci oraz dobrego imienia, prawa do prywatności i prawa do poszanowania życia rodzinnego, poprzez nieuzasadnione przyjęcie, że jego służba w okresie przed 31 lipca 1990 roku stanowiła „służbę na rzecz totalitarnego państwa” i w konsekwencji arbitralne przypisanie mu – w akcie prawnym rangi ustawy – winy za działania związane z naruszeniami praw człowieka, których dopuszczali się niektórzy przedstawiciele władzy publicznej PRL oraz niektórzy funkcjonariusze organów bezpieczeństwa PRL, a do których on w żaden sposób się nie zalicza;

- naruszenie art. 32 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 64 ust. 1 i 2, art. 67 ust.

1 Konstytucji w zw. z art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w zw. z art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka

i Podstawowych Wolności poprzez wydanie decyzji na podstawie ustawy sprzecznej

z wyrażoną w wyżej wymienionych przepisach zasadą równości wobec prawa, polegające na nieuzasadnionym, dyskryminującym zróżnicowaniu uprawnień odwołującego o charakterze majątkowym, wynikającym ze służby po roku 1990 i w konsekwencji nieuprawnione obniżenie świadczeń z tytułu tej służby w stosunku do osób, które nie pełniły służby w okresie PRL;

- naruszenie art. 45 ust. 1 oraz art. 10 ust. 1 i art. 42 ust. 3 Konstytucji

w zw. z art. 6 ust. 2 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności poprzez wydanie decyzji na podstawie ustawy sprzecznej z prawem do sprawiedliwego rozpoznania sprawy, a polegające na zastosowaniu represji bez wykazania winy indywidualnej, zastąpienie w tym zakresie władzy sądowniczej władzą ustawodawczą i odwróceniu w ten sposób zasady domniemania niewinności i w konsekwencji nieuprawnione uznanie wszystkich funkcjonariuszy będących w służbie przed 31 lipca 1990 r. za winnych działań zasługujących na penalizację;

- naruszenie art. 64 ust. 1 i 2, art. 67 ust. 1 i art. 31 ust. 3 Konstytucji

w zw. z art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w zw. z art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności poprzez wydanie decyzji na podstawie ustawy sprzecznej z zasadą proporcjonalności przy ochronie własności, polegające na naruszeniu osobistych praw majątkowych odwołującego i jego prawa do poszanowania mienia jak również prawa do zabezpieczenia społecznego, które podlegają równej dla wszystkich ochronie, a w konsekwencji stosowanie w stosunku do niego nieuzasadnionej represji ekonomicznej.

W oparciu o powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji przez przyznanie mu prawa do świadczenia emerytalnego w dotychczasowej wysokości tj. w kwocie 4.636,16 zł brutto, oraz przyznanie świadczenia rentowego w wysokości 40% podstawy wymiaru.

Organ rentowy w odpowiedziach na odwołania wniósł o ich oddalenie powołując się na fakt wydania obu decyzji na podstawie obowiązujących przepisów. Odnośnie zarzutów dotyczących naruszenia Konstytucji wskazał, że domniemanie zgodności ustawy z Konstytucją może być obalone jedynie wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, a związanie sędziego ustawą obowiązuje dopóty, dopóki ustawie tej przysługuje moc obowiązująca.

Na rozprawie w dniu 29 października 2020r. pełnomocnik odwołującego sprecyzował odwołania wnosząc o zmianę zaskarżonych decyzji poprzez zobowiązanie organu rentowego do przeliczenia emerytury i renty poczynając od 1 października 2017 roku z pominięciem art. 15c i 22 a ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy oraz o zasądzenie kosztów procesu.

Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołań.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. P. (2) (urodzony w dniu (...)) z dniem 1 maja 1982 roku został przyjęty do służby w Służbie Bezpieczeństwa na stanowisko młodszego inspektora w Inspektoracie Wydziału V Służby Bezpieczeństwa (...)

w P.. W okresie od 2 czerwca 1982 roku do 28 sierpnia 1982 roku ukończył specjalny Kurs Operacyjny Służby Bezpieczeństwa w L. uzyskując stopień młodszego chorążego. Z dniem 1 marca 1986 roku został mianowany na stanowisko inspektora w Wydziale V Służby Bezpieczeństwa. Od dnia 1 listopada 1989 roku został mianowany starszym inspektorem Wydziału V Służby Bezpieczeństwa. Do obowiązków starszego inspektora należało organizowanie pracy operacyjnej, prowadzenie samodzielne spraw operacyjnych, pozyskiwanie i praca z osobowymi źródłami informacji, współuczestniczenie w opracowaniu i realizacji planów i czynności operacyjnych, wykonywanie zadań zleconych przez kierownictwo. W okresie pracy w Wydziale V Służby Bezpieczeństwa odwołujący zajmował się ochroną operacyjną budownictwa mieszkaniowego i przemysłowego.

Dowód: przebieg służby k. 1 Rozdział III akt osobowych; wniosek personalny k. 1 Rozdział III akt osobowych; opinia służbowa k. 6 Rozdział III akt osobowych; wniosek personalny k. 13 Rozdział III akt osobowych; angaż k. 14 Rozdział III akt osobowych; zakres obowiązków k. 152-153 akt sprawy

W. P. (1) w okresie pracy w Wydziale V Służby Bezpieczeństwa nadzorował cztery zakłady pracy usytuowane w P.: (...), (...), (...) oraz (...). Zajmował się zbieraniem informacji o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu przedsiębiorstw związanymi z kradzieżami, wadami konstrukcyjnymi, niedoróbkami, kradzieżą. Informacje uzyskiwał od osobowych źródeł informacji. W tych zakładach pracy w okresie PRL-u nie występowały akcje strajkowe, nie działały też ugrupowania opozycyjne wobec ówczesnego reżimu komunistycznego. Odwołujący nie wykonywał żadnych działań operacyjnych wobec działaczy opozycji.

Wyjaśnienia W. P. (1) k. 201-202v

Departament V (do 1 grudnia 1981 r. funkcjonujący jako Departament III A) i jego odpowiedniki terenowe były odpowiedzialne za ochronę gospodarki narodowej przed szkodami grożącymi w wyniku przestępstw lub innych działań zakłócających społeczno-gospodarczy rozwój kraju. Do jego zadań należało: ochrona gospodarki narodowej przed działalnością zorganizowanych grup antysocjalistycznych i inną szkodliwą działalnością polityczną, sabotażem, dywersją i szkodnictwem gospodarczym, zakłóceniami spowodowanymi konfliktami społecznymi, nieprawidłowościami w funkcjonowaniu gospodarki narodowej, nieprawidłowościami w międzynarodowej wymianie techniczno-ekonomicznej oraz ruchu osobowym i naruszeniami tajemnicy państwowej i służbowej. Działania te były prowadzone poprzez operacyjną ochronę najważniejszych zakładów przemysłowych, rolnych, obiektów komunikacji i łączności, realizowanych inwestycji, placówek naukowo-badawczych, urzędów centralnych, zjednoczeń i central handlowych oraz innych obiektów gospodarki narodowej. Departament ten i jego odpowiedniki terenowe zajmował się także profilaktyczną ochroną załóg (środowisk) w ochranianych obiektach oraz szczególnie narażonych na zagrożenia. W celu realizacji zadań prowadził działania polegające na rozpoznawaniu negatywnych nastrojów wśród załóg i ustalaniu przyczyn ich powstawania, ustalaniu negatywnych ocen w stosunku do przewidywanych poważniejszych decyzji ekonomicznych dotyczących spraw socjalno-bytowych, warunków pracy

i innych wśród załóg ochranianych obiektów, ujawnianiu sytuacji konfliktowych oraz zjawisk lub faktów, które mogły takie sytuacje stwarzać, ujawnianiu

i rozpracowywaniu osób o wrogich postawach politycznych podejmujących działalność wywierającą destrukcyjny wpływ na załogi, ujawnianiu i rozpracowywaniu osób współdziałających ze zorganizowanymi grupami antysocjalistycznymi, podejmującymi szkodliwą działalność wśród załóg, ujawnianiu zamiarów i faktów celowego niszczenia lub uszkadzania maszyn, urządzeń, surowców i wyrobów, ustalaniu sprawców oraz wyjaśnianiu poważniejszych wypadków nadzwyczajnych w celu ustalenia, czy nie są one wynikiem wrogiej działalności, ujawnianiu faktów i wnioskowaniu likwidowania przyczyn i źródeł niegospodarności, marnotrawstwa i nieprawidłowości w funkcjonowaniu gospodarki narodowej, ujawnianiu i rozpracowywaniu osób reprezentujących antysocjalistyczne teorie w zakresie ekonomiki i systemu zarządzania oraz ich powiązań w kraju i za granicą, ochroną osób wyjeżdzających z ochranianych obiektów do krajów kapitalistycznych oraz ich kontrola operacyjna w przypadkach utrzymywania niewyjaśnionych kontaktów z obywatelami tych krajów, kontrolą operacyjną przedstawicieli krajów kapitalistycznych przyjeżdzających do ochranianych obiektów oraz specjalistów z krajów kapitalistycznych zatrudnionych w tych obiektach, przeciwdziałaniu zbieraniu informacji naukowo-technicznych, gospodarczych i handlowych przez przedstawicieli organizacji gospodarczych krajów kapitalistycznych, ujawnianiu naruszeń zarządzeń wydanych dla ochrony tajemnicy państwowej oraz faktów ujawniania wiadomości stanowiących tajemnicę państwową i służbową, sprawdzaniu i opiniowaniu osób zatrudnionych przy pracach tajnych

i mobilizacyjnych w ochranianych obiektach i wojewódzkich kompleksach.

Dowód: zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych nr 0023/79 k. 165-168; zarządzenie organizacyjne j. 170

Wydział V Służby Bezpieczeństwa z dniem 24 lipca 1989 roku został przekształcony w Departament Ochrony Gospodarki.

Dowód: informacja z IPN k. 142; zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych

z nr 075/89 z dnia 24 sierpnia 1989 r. k. 192-196

Do zakresu działania Wydziału Ochrony Gospodarki od 13 listopada 1989 roku należało: ochrona interesów państwa, rozpoznawanie zdarzeń i zjawisk grożących poważnymi zakłóceniami w całej gospodarce, a także jej poszczególnych gałęzi i branż, ujawnianie ich przyczyn, zapobieganie, zwalczanie środkami prawnymi. Zadania te były realizowane poprzez działania operacyjne. Działania Wydziału dotyczyły sfery bankowości i finansów, handlu wewnętrznego, współpracy gospodarczej z zagranicą, postępu naukowo-technicznego, gospodarki żywnościowej, ochrony środowiska, infrastruktury, budownictwa i działalności inwestycyjnej. Zakres działania obejmował zjawiska penetracji gospodarki przez obce służby specjalne (szpiegostwo gospodarcze), naruszenie przepisów o postępowaniu z wiadomościami stanowiącymi tajemnicę państwową, poważne zakłócenia bądź groźba ich wystąpienia w funkcjonowaniu infrastruktury gospodarczej państwa, okoliczności wypadków nadzwyczajnych, przestępstwa gospodarcze na szkodę Skarbu Państwa, groźbę powstania poważnych strat dla Skarbu Państwa w procesach zmian własnościowych i strukturalnych w gospodarce, wykorzystywanie przez podmioty gospodarcze przepisów bądź luk prawnych w celu uzyskiwania nienależnych zysków na szkodę Skarbu Państwa, nastroje niezadowolenia wśród załóg pracowniczych pod kątem ujawniania zagrożeń akcjami protestacyjnymi, w tym strajkami o podłożu politycznym i ekonomiczno-socjalnym. Tego typu zdarzenia rozpoznawane były tylko w celu zapewnienia informacji organom władzy i administracji państwowej. Ponadto Wydział ten zajmował się fizycznym i technicznym zabezpieczeniem zakładów pracy.

Dowód: zakres pracy Wydziału Ochrony Gospodarski WUSW k. 144-150; zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z nr 075/89 z dnia 24 sierpnia 1989 r.

k. 192-196

W styczniu 1990 roku W. P. (1) został na własną prośbę przeniesiony do Wydziału Kryminalnego Rejonowego Urzędu Spraw Wewnętrznych w P.. Następnie w okresie od 15 lutego 1990 roku do 9 maja 1990 roku odbył kurs przekwalifikowania pracownika Służby Bezpieczeństwa do służby w Milicji, który ukończył z wynikiem pozytywnym. Z dniem 31 lipca 1990 roku na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ochrony Państwa został zwolniony ze służby w Służbie Bezpieczeństwa i przyjęty do służby w Policji będąc mianowanym funkcjonariuszem stałym, na stanowisku młodszego asystenta Wydziału Operacyjno-Rozpoznawczego Komendy Rejonowej Policji w P.. Przed przyjęciem uzyskał pozytywną opinię Komisji Opiniodawczo-Kwalifikacyjnej

i Wojewódzkiej Komisji Kwalifikacyjnej stwierdzającą, że spełnia warunki oraz posiada kwalifikacje moralne do pełnienia służby w Policji i może być do niej przyjęty. Z dniem 1 września 1990 roku został mianowany starszym asystentem Wydziału Operacyjno-Rozpoznawczego Komendy Rejonowej Policji w P.. Zajmował się wówczas zwalczaniem przestępczości związanej z włamaniami oraz kradzieżami pojazdów samochodowych. Z dniem 1 sierpnia 1991 roku został mianowany na stanowisko młodszego specjalisty w Wydziale Operacyjno-Rozpoznawczego Komendy Rejonowej Policji w P.. W dniu 23 października 1995 roku otrzymał nagrodę pieniężną od Ministra Spraw Wewnętrznych z okazji Narodowego Święta Niepodległości. W związku ze zmianami organizacyjnymi

z dniem 1 stycznia 1999 roku został przeniesiony na równorzędne stanowisko młodszego specjalisty Sekcji III (...) Wydziału Kryminalnego. Zajmował się wówczas zwalczaniem przestępczości pospolitej, podejmował działania operacyjne, współpracował z osobowymi źródłami informacji, wykonywał zadania operacyjno-dochodzeniowe. Z dniem 1 lipca 2000 roku został mianowany na stanowisko detektywa Referatu II Sekcji Kryminalnej. Z dniem 1 stycznia 2001 roku został przeniesiony do Komendy Głównej Policji i mianowany na stanowisko specjalisty Wydziału II (...) Biura (...). Orzeczeniem (...) Komendanta Głównego Policji z dnia 29 stycznia 2004 r. został uznany winnym popełnienia czynu w postępowaniu dyscyplinarnym polegającym na nie dostosowaniu prędkości pojazdu podczas kierowania pojazdem służbowym i doprowadzeniu do poślizgu pojazdu i stoczenia się do przydrożnego rowu. Jednocześnie odstąpiono od ukarania. Z dniem 1 czerwca 2004 roku został mianowany na równorzędne stanowisko specjalisty Zespołu 2 Wydziału I. Orzeczeniem (...) Komendanta Głównego Policji z dnia 22 kwietnia 2005 r. został uznany winnym popełnienia przewinienia dyscyplinarnego polegającym na nie zachowaniu należytej ostrożności i najechanie na tył poprzedzającego pojazdu. Jednocześnie odstąpiono od ukarania. Z dniem 30 kwietnia 2005 roku odszedł ze służby.

Dowód: raport k. 18 Rozdział III akt osobowych; opinia służbowa k. 19-20 Rozdział III akt osobowych; arkusz słuchacza k. 21 Rozdział III akt osobowych; angaż k. 23 Rozdział III akt osobowych; angaż k. 24 Rozdział III akt osobowych; wniosek personalny k. 29 Rozdział III akt osobowych; stanowisko komisji opiniodawczo-kwalifikacyjnej k. 30 Rozdział III akt osobowych; opinia Wojewódzkiej Komisji Kwalifikacyjnej k. 31 Rozdział III akt osobowych; notatka k. 32 Rozdział III akt osobowych; opinia k. 24 Rozdział III akt osobowych; opinia k. 36 Rozdział III akt osobowych; wniosek personalny k. 35 Rozdział III akt osobowych; rozkaz nr 13/478/k k. 45 Rozdział III akt osobowych; rozkaz personalny nr 134/99 k. 52 Rozdział III akt osobowych; zakres obowiązków k. 53 Rozdział III akt osobowych; rozkaz personalny nr (...) k. 56 Rozdział III akt osobowych; rozkaz personalny nr (...) k. 59 Rozdział III akt osobowych; orzeczenie (...) Komendanta Głównego Policji k. 56 Rozdział III akt osobowych; rozkaz personalny k. 73 Rozdział III akt osobowych; orzeczenie (...) Komendanta Głównego Policji k. 80 Rozdział III akt osobowych; świadectwo pracy k.98 Rozdział III akt osobowych

Decyzją z dnia 13 maja 2005 roku organ rentowy przyznał odwołującemu emeryturę policyjną od dnia 1 maja 2005 r.

Dowód: decyzja z dnia 13 maja 2005 r. k. 1 akt rentowych

Decyzją z dnia 1 marca 2006 roku organ rentowy przyznał odwołującemu rentę inwalidzką od dnia 1 maja 2005 r.

Dowód: decyzja z dnia 1 marca 2006 r. k. 4 akt rentowych

Instytut Pamięci Narodowej sporządził informację o przebiegu służby odwołującego wskazując, że w okresie od 1 maja 1982 r. do 31 lipca 1990 roku pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa o którym mowa w art. 13b ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016r., poz. 708, ze zm.).

Dowód: informacja nr 306063/2017 k. 6 akt rentowych

Decyzją z dnia 1 czerwca 2017 r. Nr (...) organ rentowy ponownie ustalił wysokość renty inwalidzkiej na podstawie art. 22a w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016r., poz. 708, ze zm.).

Dowód: decyzja z dnia 1 czerwca 2017 r. Nr (...) k. 10 akt rentowych

Decyzją z dnia 1 czerwca 2017 r. Nr (...) organ rentowy ponownie ustalił wysokość emerytury na podstawie art. 22a w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016r., poz. 708, ze zm.).

Dowód: decyzja z dnia 1 czerwca 2017 r. Nr (...) k. 7 akt rentowych

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone

w aktach sprawy, aktach organu rentowego oraz aktach osobowych odwołującego. Treść zgromadzonych w sprawie dokumentów nie była kwestionowana przez którąkolwiek ze stron, stąd Sąd nie znalazł podstaw aby z urzędu odmówić im wiarygodności i mocy dowodowej.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły również wyjaśnienia odwołującego, które nie były podważane przez organ rentować.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania zasługiwały na uwzględnienie, choć z innych przyczyn niż te, które zostały w nich podniesione.

Podstawą prawną decyzji organu rentowego o przeliczeniu emerytury policyjnej i renty inwalidzkiej, skutkującej jej obniżeniem, były przepisy art. 15c (w odniesieniu do emerytury) oraz art. 22a (w przypadku renty ) ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016r., poz. 708, ze zm.).

Art. 15c ust. 1 tejże ustawy stanowi, że w przypadku osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi 0% podstawy wymiaru - za każdy rok służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b i 2,6% podstawy wymiaru - za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz 2-4. Zgodnie zaś z art. 15c ust. 3 wysokość emerytury ustalonej zgodnie z ust. 1 i 2 nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ogłoszonej przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Art. 22a ust. 1 ustawy stanowi z kolei, że w przypadku osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b, rentę inwalidzką ustaloną zgodnie z art. 22 zmniejsza się o 10% podstawy wymiaru za każdy rok służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b. Przy zmniejszaniu renty inwalidzkiej okresy służby, o której mowa w art. 13b, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy. Także w tym przypadku zgodnie z art. 22a ust. 3 wysokość renty inwalidzkiej, ustalonej zgodnie z ust. 1, nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej renty z tytułu niezdolności do pracy wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ogłoszonej przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Oba te przepisy pozbawiają (w przypadku emerytury) lub ograniczają

(w przypadku renty) możliwość uwzględnienia przy ustalaniu wysokości świadczenia okresów służby na rzecz totalitarnego państwa, jednocześnie ustawowo ustanawiają górną, nieprzekraczalną granicę wysokości świadczenia niezależnie od długości okresu służby na rzecz totalitarnego państwa.

Oba te przepisy także posługują się pojęciem „służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy”. Powoływany art. 13b ustawy za służbę na rzecz totalitarnego państwa uznaje służbę od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 lipca 1990 r. w wymienionych następnie cywilnych i wojskowych instytucjach i formacjach:

1) Resort Bezpieczeństwa Publicznego Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego;

2) Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego;

3) Komitet do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego;

4) jednostki organizacyjne podległe organom, o których mowa w pkt 1-3,

a w szczególności jednostki Milicji Obywatelskiej w okresie do dnia 14 grudnia 1954 r.;

5) służby i jednostki organizacyjne Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, i ich poprzedniczki, oraz ich odpowiedniki terenowe:

a) nadzorujące prace jednostek wypełniających zadania: wywiadowcze, kontrwywiadowcze, Służby Bezpieczeństwa, czynności operacyjno-techniczne niezbędne w działalności Służby Bezpieczeństwa, odpowiedzialne za szkolnictwo, dyscyplinę, kadry i ideowo-wychowawcze aspekty pracy w służbie bezpieczeństwa:

– Gabinet Ministra Spraw Wewnętrznych,

– Główny Inspektorat Ministra Spraw Wewnętrznych, z wyłączeniem Zespołu do spraw Milicji Obywatelskiej w wojewódzkich komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich urzędach spraw wewnętrznych,

– Wojskowa Służba Wewnętrzna Jednostek Wojskowych MSW,

– Zarząd Ochrony Funkcjonariuszy,

b) wypełniające zadania wywiadowcze i kontrwywiadowcze:

– Departament I,

– Departament II,

– Biuro Paszportów, od dnia 1 kwietnia 1964 r.,

– Biuro A,

– Biuro Szyfrów,

– Biuro (...),

– wydziały paszportów, od dnia 15 lipca 1964 r.,

– Z. O. P.,

– Inspektorat I,

– samodzielne grupy specjalne,

c) wypełniające zadania Służby Bezpieczeństwa:

– Departament Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa,

– Departament Ochrony (...),

– Departament Studiów i (...),

– Departament III,

– Departament IV,

– Departament V,

– Departament VI,

– Główny Inspektorat Ochrony (...), od dnia 27 listopada 1981 r.,

– Biuro Śledcze,

– Departament Społeczno-Administracyjny,

– Biuro Studiów Służby Bezpieczeństwa,

– Biuro Rejestracji Cudzoziemców,

– Zarząd Kontroli (...) G.,

– Biuro Ochrony Rządu,

– Samodzielna Sekcja Operacyjno-Ochronna,

– Inspektorat Operacyjnej Ochrony Elektrowni (...) w Ż.,

d) wykonujące czynności operacyjno-techniczne niezbędne w działalności Służby Bezpieczeństwa:

– Biuro (...),

– Biuro (...),

– Biuro C,

– Biuro (...), w tym Zakład (...),

– Departament (...), w tym Zakład (...),

– Biuro W,

– Departament PESEL,

– Zarząd Łączności, od dnia 1 stycznia 1984 r.,

– Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego,

– Samodzielna (...) P,

– Inspektorat A.-Informacyjny,

e) odpowiedzialne za szkolnictwo, dyscyplinę, kadry i ideowo-wychowawcze aspekty pracy w Służbie Bezpieczeństwa:

– Departament Kadr, z wyłączeniem terenowych odpowiedników jako całości w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych,

– Departament (...) i (...), z wyłączeniem terenowych odpowiedników jako całości w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych,

– Zarząd (...)Wychowawczy,

– Biuro Historyczne,

– Akademia Spraw Wewnętrznych, a w jej ramach kadra naukowo-dydaktyczna, naukowa i naukowo-techniczna pełniąca służbę w Wydziale (...) Państwa Akademii Spraw Wewnętrznych oraz na etatach Służby Bezpieczeństwa, a także słuchacze i studenci, którzy przed skierowaniem do Akademii Spraw Wewnętrznych pełnili służbę, o której mowa w pkt 5 i 6 oraz ust. 2 pkt 1,

– Centrum Wyszkolenia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w L., a w jego ramach kadra naukowo-dydaktyczna, naukowa, naukowo-techniczna oraz słuchacze i studenci,

– Wyższa Szkoła (...) Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w L., a w jej ramach kadra naukowo-dydaktyczna, naukowa, naukowo-techniczna oraz słuchacze i studenci,

– Szkoła Chorążych Biura (...), a w jej ramach kadra naukowo-dydaktyczna, naukowa, naukowo-techniczna oraz słuchacze i studenci,

– Szkoła Chorążych Milicji Obywatelskiej z siedzibą w W., a w jej ramach kadra naukowo-dydaktyczna, naukowa, naukowo-techniczna oraz słuchacze i studenci,

– Wydział Pracy Operacyjnej w Ośrodku (...) w Ł., a w jego ramach kadra naukowo-dydaktyczna, naukowa oraz naukowo-techniczna,

– Samodzielna Sekcja Kadr,

– Samodzielna Sekcja Kadr i (...),

– Samodzielna Sekcja (...) i Sprawozdawczości,

– Samodzielna Sekcja O.-Organizacyjna;

6) jednostki organizacyjne Ministerstwa Obrony Narodowej i ich poprzedniczki:

a) Informacja Wojskowa oraz podległe jej jednostki terenowe, w tym Organa informacji (...) Organizacji (...) oraz Organa informacji Wojskowego Korpusu Górniczego,

b) Wojskowa Służba Wewnętrzna, w tym Zarząd Wojskowej Służby Wewnętrznej Korpusu (...) Wewnętrznego i W. Ochrony P. i jego poprzedniczki,

c) Zarząd (...) S. Generalnego W. Polskiego,

d) inne służby Sił Zbrojnych prowadzące działania operacyjno-rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni oraz w okręgach wojskowych.

2. Za służbę na rzecz totalitarnego państwa uznaje się również:

1) służbę na etacie:

a) Ministra Spraw Wewnętrznych,

b) funkcjonariusza nadzorującego służby i jednostki organizacyjne wymienione w ust. 1 pkt 5,

c) komendanta wojewódzkiego, zastępcy komendanta wojewódzkiego, powiatowego, miejskiego lub dzielnicowego do spraw bezpieczeństwa, zastępcy komendanta wojewódzkiego, powiatowego, miejskiego lub dzielnicowego do spraw Służby Bezpieczeństwa, zastępcy szefa wojewódzkiego, rejonowego, miejskiego lub dzielnicowego urzędu spraw wewnętrznych do spraw Służby Bezpieczeństwa,

d) zastępcy komendanta wojewódzkiego, powiatowego lub miejskiego

do spraw polityczno-wychowawczych, zastępcy szefa wojewódzkiego, rejonowego lub miejskiego urzędu spraw wewnętrznych do spraw polityczno-wychowawczych,

e) oficera szkolenia operacyjnego Służby Bezpieczeństwa w wydziałach kadr

i szkolenia komend wojewódzkich Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich urzędach spraw wewnętrznych,

f) funkcjonariusza w referacie do spraw bezpieczeństwa w wydziale kadr komendy wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej,

g) starszego inspektora przy zastępcy komendanta wojewódzkiego do spraw Służby Bezpieczeństwa,

h) słuchacza na kursach Służby Bezpieczeństwa, organizowanych przez jednostki i szkoły wchodzące w skład Ministerstwa Spraw Wewnętrznych;

2) okres odbywania szkolenia zawodowego w szkołach i na kursach Służby Bezpieczeństwa przez funkcjonariuszy pełniących służbę, o której mowa w pkt 1

i ust. 1;

3) okres oddelegowania funkcjonariuszy pełniących służbę, o której mowa

w pkt 1 i ust. 1, do innych instytucji państwowych, w tym przeniesienia na etaty niejawne w kraju lub poza granicami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Zgodnie z art. 13c ustawy za służbę na rzecz totalitarnego państwa nie uznaje się służby w rozumieniu art. 13b, która rozpoczęła się po raz pierwszy nie wcześniej niż w dniu 12 września 1989 r., oraz której obowiązek wynikał z przepisów o powszechnym obowiązku obrony.

Pierwszą kwestią jaka nasuwa się przy interpretacji cytowanych wyżej zapisów ustawy jest znaczenie i zakres stosowanego przez ustawodawcę pojęcia „służby na rzecz totalitarnego państwa”. W procesie wykładni analizowanej normy należy w szczególności ustalić czy wystarczające do uznania za taką służbę jest sam fakt przynależności do wymienionych w przepisie instytucji lub formacji (kryterium formalne), czy też pojęcie to nosi w sobie dodatkowy ładunek semantyczny i jeśli tak to jaki.

Należy bowiem zwrócić uwagę, że ustawodawca już raz podjął działania polegające na ograniczeniu przywilejów emerytalnych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa tj. ustawą z dnia 23 stycznia 2009 roku o zmianie ustawy zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2009 r., Nr 24, poz.145) – zwaną dalej pierwszą ustawą dezubekizacyjną. Dodano wówczas do ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy art. 15b, którego przepis ust. 1 stanowił, że w przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi:

1) 0,7 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990;

2) 2,6 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz pkt 2-4.

Organami bezpieczeństwa państwa, w których służba skutkowała zastosowaniem mniej korzystnego wskaźnika w wysokości 0,7 % podstawy wymiaru za każdy rok służby – zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów – do której odwołał się ustawodawca - były:

1) Resort (...) Komitetu (...);

2) Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego;

3) Komitet do (...);

4) jednostki organizacyjne podległe organom, o których mowa w pkt 1-3,

a w szczególności jednostki Milicji Obywatelskiej w okresie do dnia 14 grudnia 1954 r.;

5) instytucje centralne Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe im jednostki terenowe w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych;

6) Akademia Spraw Wewnętrznych;

7) Z. O. P.;

8) Zarząd Główny (...) Wewnętrznej jednostek wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe mu komórki;

9) Informacja Wojskowa;

10) Wojskowa Służba Wewnętrzna;

11) Zarząd (...) S. Generalnego W. Polskiego;

12) inne służby Sił Zbrojnych prowadzące działania operacyjno-rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni oraz w okręgach wojskowych;

13) (utracił moc);

14) (utracił moc).

2. (utracił moc).

3. Jednostkami Służby Bezpieczeństwa, w rozumieniu ustawy, są te jednostki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które z mocy prawa podlegały rozwiązaniu

w chwili zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa, oraz te jednostki, które były ich poprzedniczkami.

Ówczesna nowelizacja skutkowała obniżeniem emerytury funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa począwszy od dnia 1 stycznia 2010 roku.

Wątpliwości co do zakresu pojęcia „służby na rzecz totalitarnego państwa” wprowadzonego do ustawy zaopatrzeniowej ustawą z dnia 16 grudnia 2016 r. (Dz.U. z 2016 r., poz. 2270) – zwanej dalej drugą ustawą dezubekizacyjną, która po raz drugi obniża świadczenia emerytalne i rentowe, wynikają z faktu, że ustawodawca

w pierwszej ustawie „dezubekizacyjnej” również obniżającej świadczenia emerytalne i rentowe w celu wskazania kręgu podmiotowego, do którego odnosi się nowelizacja użył zwrotu „osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa”; dalej odwołując się do przepisu art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, który wymieniał określone instytucje i formacje.

Prima facie widoczne są różnice w określaniu kręgu podmiotowego omawianych regulacji. Czym innym bowiem jest pojęcie „osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa” a czym innym jest pojęcie „osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa”. Należy podkreślić, że jedną z zasad techniki prawodawczej, zawartą w § 10 załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 roku w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 283) jest używanie jednakowych określeń do oznaczania jednakowych pojęć, i nie oznaczanie tymi samymi określeniami różnych pojęć. Z tego wynika, że oba zwroty nie mogą oznaczać tego samego, czyli nie mogą dotyczyć tego samego kręgu podmiotowego. Niedopuszczalne jest bowiem by ten sam zakres ustawy był określany różnymi pojęciami. Skoro więc ustawodawca

w art. 15c ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (…) posłużył się pojęciem osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa to oznacza, że miał na celu inne niż w pierwszej nowelizacji dezubekizacyjnej zdefiniowanie - negatywnie ocenianej ze względów moralnych i etycznych - służby w określonych formacjach i instytucjach.

Nie obowiązujący już art. 15b ustawy zaopatrzeniowej posługiwał się pojęciem osoby, która pełniła służbę w organach państwa wymienionych w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji niejawnych. Zwrot ten wyraźnie wskazuje, że dotyczy on każdego funkcjonariusza, który pełnił służbę w wyszczególnionych instytucjach i formacjach.

Już sama ta teza nasuwa konstatację, że używane w art. 15c ustawy zaopatrzeniowej pojęcie osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa nie dotyczy każdego funkcjonariusza ale tylko tego, którego służba była pełniona „na rzecz totalitarnego państwa”. Nie chodzi tu przy tym o państwo jako takie, ale państwo totalitarne czyli oparte na ideologii i nadzorujące wszelkie aspekty życia obywateli. Jednakże i tak – wobec treści art. 13b ustawy zaopatrzeniowej - dotyczy to tych osób, które pełniły służbę w formacjach i instytucjach wymienionych w tym przepisie. Różnica pomiędzy art. 15b a 15c polega więc na tym, że ten pierwszy przepis odnosił się do funkcjonariuszy pełniących służbę w konkretnie wskazanych formacjach, a ten drugi dotyczy także osób pełniących służbę w konkretnie wskazanych formacjach ale w ramach tej grupy tylko tych, którzy pełnili służbę na rzecz totalitarnego państwa. Należy więc przyjąć, że sam ustawodawca założył,

że nie każdy funkcjonariusz – nawet służący w tej samej formacji – choć pełnił służbę na rzecz państwa, to jednak nie pełnił jej na rzecz totalitarnego państwa. Gdyby wolą ustawodawcy było objęcie zakresem nowelizacji wszystkich funkcjonariuszy służących w wymienionych formacjach – tak jak uczynił to w pierwszej ustawie dezubekizacyjnej to posłużyłby się tym samym pojęciem „osoby, która pełniła służbę w …”. Skoro tego nie uczynił to oznacza, że jego zamiar był inny i jego wolą było zawężenie zakresu pojęciowego zastosowanego w drugiej ustawie dezubekizacyjnej do kwalifikowanej służby rozumianej jako służba na rzecz totalitarnego państwa.

Pojawia się zatem tu problem zdefiniowania zakresu pojęcia służby na rzecz totalitarnego państwa i ustalenia rozgraniczenia pomiędzy tą służbą a zwykła służbą na rzecz państwa.

Państwo totalitarne to państwo oparte na określonej ideologii, starające się kontrolować i nadzorować każdy aspekt życia prywatnego i publicznego. Kontrola ta przy tym jest sprawowana przez ustanowione w tym celu odpowiednie służby i formacje o charakterze policyjnym, w tym przez tajne służby, które w celu zapewnienia tej kontroli posługują się strachem, terrorem oraz przemocą. Jego główną cechą jest dławienie i likwidowanie wszelkich przejawów oporu wobec aktualnej władzy. Państwo totalitarne niszczy więc wszelkie przejawy wolności i życia obywatelskiego. Nie budzi żadnych wątpliwości konstatacja, że istniejące do końca 1989 roku państwo: Polska Rzeczpospolita Ludowa było państwem totalitarnym, choć siła i natężenie totalitaryzmu w poszczególnych okresach jego istnienia były różne. Niewątpliwie jednak przez cały okres swojego istnienia państwo to zwalczało różnymi środkami i metodami wszelkie przejawy działalności opozycyjnej. Jednocześnie jednak – jak każde państwo – pełniła także określone funkcje społeczne takie jak: zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego, oświaty, ochrony zdrowia etc. Te – niepolityczne – przejawy działalności państwa, choć były przesiąknięte ideologią komunistyczną, nie miały ze swej istoty charakteru totalitarnego. Ta dyferencjacja pozwala na próbę rozgraniczenia „służby na rzecz państwa” od „służby na rzecz totalitarnego państwa”. Służbą na rzecz totalitarnego państwa będzie więc taka służba, która polega na realizowaniu i wdrażaniu totalitarnej funkcji państwa. Będzie to więc służba w określonych formacjach ale tylko taka, która w wymiarze faktycznym będzie polegała na zwalczaniu wszelkich przejawów sprzeciwu wobec rządzącej wówczas klasy politycznej, realizująca jej cele polityczne i naruszająca podstawowe prawa i wolności człowieka. Nie będzie więc taką służbą służba polegająca na zwalczaniu pospolitej przestępczości kryminalnej (nie politycznej), która choć także jest służbą na rzecz państwa, to jednak nie ma na celu umacniania totalitarnej funkcji państwa lecz tylko (aż) zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa w zakresie np. ochrony życia, zdrowia lub mienia. Taka służba nie jest służbą na rzecz totalitarnego państwa.

W każdym więc przypadku należy dokonać indywidulanej oceny jaką postać miała służba konkretnego funkcjonariusza. Wymaga to oceny indywidualnych czynów i zachowań, w tym analizy przebiegu służby. Sama formalna przynależność do określonej formacji nie wystarczy by uznać, że dany funkcjonariusz podlega pod zakres art. 15c lub art. 22a ustawy zaopatrzeniowej (por. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2020 r. III UZP 1/20).

Odnosząc powyższe rozważania do niniejszej sprawy wskazać należy, że odwołujący pełnił służbę w Wydziale V Służby Bezpieczeństwa Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych, który był jednostką podległą Departamentowi V Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, i który jest wymieniony w art. 13b ust. 1 pkt. 5) lit. c) odsyłacz drugi i szósty ustawy zaopatrzeniowej. Kryterium formalne przynależności do określonej w ustawie jednostki odwołujący więc spełnił. Do rozważenia pozostaje, czy służba odwołującego w tej formacji była służbą „na rzecz totalitarnego państwa”.

Departament ten oraz Wydział, w którym odwołujący pełnił służbę zajmował się ochroną gospodarki. Ochrona ta miała szeroki zakres: od zabezpieczenia przed pospolitymi przestępstwami lub zwykłą niegospodarnością po zapewnienie sprawnego funkcjonowania zakładów pracy i zabezpieczenie przed ewentualnymi akcjami strajkowymi. Jednak i w tym zakresie rola funkcjonariuszy sprowadzała się do przekazania dokonanych ustaleń odpowiednim władzom. Działania te były wykonywane metodami operacyjnymi. Odwołujący – będąc szeregowym funkcjonariuszem – realizował te cele w odniesieniu do konkretnych czterech zakładów pracy, które leżały w jego gestii. W zakładach tych nie działały istotne grupy opozycyjne, nie występowały akcje strajkowe. Działania odwołującego polegały w istocie na wykrywaniu przejawów niegospodarności, ewentualnych przestępstw gospodarczych lub pospolitych i badaniu nastrojów załogi. Z materiału dowodowego, w tym z akt osobowych odwołującego nie wynika by podejmował jakiekolwiek działania przeciwko podstawowymi prawom i wolnościom człowieka. Także organ rentowy nie przedstawił w tym zakresie żadnych dowodów np. dokumentów dotyczących wykonywanych przez odwołującego działań operacyjnych, notatek służbowych etc., z których mogłoby wynikać, że odwołujący wykonując swoje obowiązki naruszał wspomniane prawa i wolności obywatelskie czym wspierał jednocześnie totalitarne funkcje ówczesnego państwa. O tym, że służba odwołującego nie miała takiego charakteru świadczy też pozytywna weryfikacja, którą odwołujący przeszedł w okresie odbywania kursu przekwalifikującego funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa do pracy w istniejącej jeszcze wówczas Milicji Obywatelskiej. Wówczas ustalono, że odwołujący posiada kwalifikacje moralne do pracy w milicji/policji co oznacza – w ocenie Sądu – że nie ujawniono żadnych działań odwołującego nagannych moralnie, etycznie czy też naruszających swobody obywatelskie. Także późniejsza służba w Policji wskazuje na zachowanie przez odwołującego odpowiednich standardów. Z jego akt osobowych wynika, że był dobrym funkcjonariuszem przestrzegającym porządku prawnego w trakcie pełnienia służby, był nagradzany a jedynie jego dwa postępowania dyscyplinarne miały miejsce pod koniec służby i dotyczyły kolizji drogowych czyli czynów nieumyślnych, które to postepowania nie zakończyły się ukaraniem.

Z powyższego wynika, że odwołujący w okresie od 1 maja 1982 r. do 31 lipca 1990 roku nie pełnił służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13c i 22a ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016r., poz. 708, ze zm.).

Tym samym nie było podstaw to przeliczenia jego emerytury i renty inwalidzkiej na podstawie wspomnianych przepisów. Nie mają one bowiem w ogóle zastosowania do sytuacji faktycznej odwołującego.

Ustalenie nie podlegania przez odwołującego pod zakres znaczeniowych tych przepisów oznacza, że nie zachodzi przesłanka do zawieszenia postępowania do czasu wydania wyroku przez Trybunał Konstytucyjny w sprawie zgodności tych przepisów z Konstytucją. Taka przesłanka by zachodziła, gdyby materiał dowodowy pozwalał na ustalenie, że służba odwołującego byłą służbą na rzecz totalitarnego państwa. Skoro nie była, to przyszłe rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego w tym przedmiocie nie będzie miało żadnego znaczenia dla odwołującego.

Powyższe ustalenia i ocena prawna sytuacji odwołującego zwalnia także Sąd

z konieczności odniesienia się do zarzutów podniesionych w odwołaniu, które polegały generalnie na kwestionowaniu konstytucyjności zastosowanych przez organ rentowy przepisów. Skoro – jak wskazano przepisy te nie mają zastosowania w niniejszej sprawie to bezcelowe jest odnoszenie się do podniesionych w odwołaniu zarzutów. Ostatecznie nie dotyczą one bowiem meritum sprawy. Należy tu podkreślić, że Sąd nie jest związany podaną przez stronę wnoszącą odwołanie podstawą prawną żądania. Sąd jest związany jedynie zakresem faktycznym żądania i stosownie do dokonanych ustaleń faktycznych sam ustala i stosuje prawo materialne adekwatne do ustalonego stanu faktycznego.

Z tych względów Sąd zmienił zaskarżone decyzje na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. jak w sentencji wyroku.

O kosztach procesu, Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Organ rentowy przegrał sprawę więc jest zobowiązany do zwrotu odwołującemu kosztów procesu, na które składa się wynagrodzenie jego pełnomocnika ustalone na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 615 ze zm.)

Sędzia del. Piotr Czerkawski