Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18.07.2024 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. odmówił wznowienia postępowania w sprawie emerytury D. D..

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że 4.06.2024 r., Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie dotyczącej obliczenia emerytury poprzez pomniejszenie podstawy obliczenia emerytur w wieku powszechnego o kwotę pobranych wcześniej emerytur. Trybunał uznał, że przepis ustawy na to pozwalający, w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6.06.2012 r., jest niezgodny z przepisami Konstytucji.

Organ rentowy podniósł, że w przypadku, gdy Trybunał orzekł o niezgodności

z Konstytucją ustawy, na podstawie której została wykazana decyzja, skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału. Orzeczenie Trybunału wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Orzeczenie Trybunału dotyczące ustawy ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Dniem ogłoszenia orzeczeniem Trybunału jest dzień ogłoszenia tego orzeczenia w postaci elektronicznej na stronie internetowej organu wydającego dziennik urzędowy.

W konkluzji ZUS stwierdził, że w związku z tym, że wyrok Trybunału z 4.06.2024r. nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw, brak jest podstaw do wznowienia postępowania zakończonego decyzją z 19.12.2016 r.

/decyzja w aktach ZUS plik (...), postanowienie o sprostowaniu z dnia 11.09.2024 r. w aktach ZUS plik II/

Decyzją z dnia 5.09.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. odmówił D. D. ponownego ustalenia wysokości emerytury na podstawie art. 114 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1251 ze zm.), wskazując, że zgodnie z ww. przepisem wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4.06.2024 r. (SK 140/20) nie jest przesłanką do uchylenia lub zmiany decyzji.

/decyzja w aktach ZUS plik (...)/

Odwołanie od obu ww. decyzji złożyła ubezpieczona D. D., wnosząc o ich zmianę podnosząc, iż w sprawie zaistniały podstawy do wznowienia postępowania oraz ponownego ustalenia prawa do świadczeń. Odwołująca podniosła, że jej wniosek z dnia 17.06.2024 r. dotyczył w pierwszej kolejności dokonania ponownego obliczenia świadczenia. Odwołująca wskazała, że organ niezasadnie nie rozpoznał wniosku -w ogóle się nim nie zajął ( nie rozpoznał żądania ponownego obliczenia jej świadczenia), podczas gdy fakt uznania przepisów za niezgodne z Konstytucja RP może być podstawa dla ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej, a co do wniosku o wznowienie niesłusznie uznał go za niedopuszczalny.

/ odwołanie k. 3-4 akt VIII U 2049/24 oraz 3-4 akt VIII U 2107/24/

W odpowiedziach na odwołania pozwany organ rentowy wniósł o ich oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie. Pozwany wskazał, że wyrok, na który powołuje się odwołująca nie został opublikowany, wnioskodawczyni nie przedłożyła nowych dowodów ani nie ujawniła nowych okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji, które miałyby wpływ na wysokość emerytury a wydanie wyroku przez TK nie jest przesłanką do uchylenia lub zmiany decyzji wskazaną w art. 114 ustawy emerytalnej. Ponadto wnioskodawczyni nie należy do grupy osób, o których mowa w orzeczeniu TK.

/odpowiedź na odwołanie k. 11 akt VIII U 2049/24 oraz 5 akt VIII U 2107/24/

Postanowieniem z dnia 30.09.2024 r. sprawy z ww. odwołań połączono do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

/ postanowienie k. 7 sygn. akt VIII U 2107/24/

W piśmie procesowym z dnia 4.12.2024 r. ustanowiony w toku procesu pełnomocnik z urzędu wnioskodawczyni - radca prawny poparł oba wniesione odwołania, wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji wznowienie postępowania zgodnie z wnioskiem z dnia 18.06.2024 a następnie o uchylenie decyzji na podstawie, której przyznane zostało D. D. prawo do emerytury i ponowne przeliczenie przysługującego wnioskodawczyni świadczenia emerytalnego biorąc pod uwagę wytyczne zawarte w wyroku TK z dnia 4.06.2024 sygn akt SK 140/20. Nadto wniósł o zasądzenie od strony przeciwnej na rzecz odwołującej zwrotu kosztów postepowania, w tym zwrotu kosztów zastępstwa radcowskiego według norm przepisanych, oraz o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu z uwagi na fakt ze nie zostały one uiszczenie dotychczas zarówno w części jak i w całości.

Pełnomocnik wnioskodawczyni dodatkowo argumentował, iż ubezpieczona na emeryturę wcześniejszą przeszła na skutek wniosku złożonego przed 6.06.2012 r., a co za tym idzie wyrok TK z 4.06.2024 r. znajduje do niej zastosowanie. Ponadto podkreślił, że wyroki TK są ostateczne i powszechnie obowiązujące. Sentencja wyroku, do którego odnosi się odwołujaca nie zawiera elementu temporalnego a więc należy przyjąć iż do osób w takiej sytuacji jak ubezpieczona wskazany w wyroku przepis od początku jego obowiązywania był niezgodny z Konstytucją i jako taki nie powinien być zastosowany. Co do braku publikacji i utrzymywania w systemie prawa obowiązującego przepisów których domniemanie konstytucyjności zostało w sposób ostateczny obalone, wskazano, że taka sytuacja rodzi zagrożenie dla praw i wolności obywateli oraz narusza ich zaufanie do państwa i stanowionego przez nie prawa jak również ogólnie podważa pewność prawa.

/ pismo k. 26-27/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił, co następuje:

Wnioskodawczyni - D. D. urodziła się (...)

/niesporne/

Ubezpieczona na mocy decyzji z 1.07.1996 r. od 1.02.1996 r. pobierała wcześniejszą emeryturę z tytułu opieki nad dzieckiem wymagającym stałej opieki.

/ bezsporne decyzji z 1.07.1996 k. 10 plik I akt ZUS/

Decyzjami z 19.12.2016 ( znak (...) oraz (...) - świadczenie korzystniejsze) w rozpoznaniu wniosku z dnia 30.11.2016 r. przyznano D. D. emeryturę z powszechnego wieku emerytalnego na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej od 1.11.2016 r. Obliczając dla wnioskodawczyni wysokość emerytury z wieku powszechnego na zasadzie art. 26 ZUS nie dokonał żadnych potrąceń wypłaconych wcześniej świadczeń emerytalnych, co wynika wprost z treści decyzji.

/ wniosek w aktach ZUS Plik (...) decyzje z dnia 19.12.2016 k. 6-7 i k. 8-9 plik (...) akt ZUS/

Kolejnymi decyzjami emerytura powszechna wnioskodawczyni była przeliczana przez ZUS na mocy art. 108 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS,

/decyzje w pliku (...) akt emerytalnych/

Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 4 .06.2024 r., w sprawie o sygn. akt SK 140/20, orzekł, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach

z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251) w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 .06.2012 r., jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji.

/bezsporne, a nadto informacja na stronie TK pod adresem https://trybunal.gov.pl/postepowanie-i-orzeczenia/wyroki/art (...)-obliczenie-naleznego-swiadczenia-emerytalnego-poprzez-pomniejszenie-emerytury-z-wieku-powszechnego-o-kwote-pobranych-wczesniej-emerytur /

W dniu 18.06.2024 r. D. D. wystąpiła z wnioskiem/ skargą o wznowienie postępowania oraz o ponowne przeliczenie świadczenia w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 4.06.2024 r. SK 140/20

/ wniosek w aktach ZUS plik (...) k. nienumerowane/

W tym stanie rzeczy wydano zaskarżone decyzje.

/ bezsporne/

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie powołanych dokumentów znajdujących w aktach emerytalnych ubezpieczonej, których wartości dowodowej żadna ze stron nie kwestionowała. W istocie spór dotyczy wyłącznie oceny prawnej zasadności odwołań, w których roszczenia sformułowano w oparciu o treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4.06.2024 SK 120/40.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołania nie zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 145a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (dalej jako „k.p.a.”) można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja.

Art. 145a § 2 k.p.a. wskazuje, że w sytuacji określonej w art. 145a § 1 k.p.a. skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Z kolei w myśl art. 114 ustawy z dnia 17.12.1998 o emeryturach i rentach z FUS w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli:

1) po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość;

2) decyzja została wydana w wyniku przestępstwa;

3) dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

4) decyzja została wydana na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez osobę pobierającą świadczenie;

5) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone, zmienione albo stwierdzono jego nieważność;

6) przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego.

Ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2012 poz. 637 z dnia

6 czerwca 2012 r.), dokonano m.in. nowelizacji przepisu art. 25 ustawy emerytalno-rentowej poprzez dodanie w art. 25 ustępu 1b w brzmieniu: Jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Trybunał Konstytucyjny w cytowanym powyżej wyroku z dnia 4 czerwca 2024 r. (sygn. akt SK 140/20), podtrzymał wcześniejszą linię orzecznictwa wyrażoną w wyroku z dnia

6 marca 2019 r. (sygn. akt P 20/16), przyjmując, że regulacja zawarta w art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

w stosunku do osób, które wniosek o przyznanie emerytury w wieku obniżonym złożyły do dnia ogłoszenia ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach

z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, jest niezgodna z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji.

Ubezpieczona wniosła, w oparciu o powyższy wyrok o wznowienie postępowania w przedmiocie ustalenia wysokości jej emerytury na podstawie art. 145 a kpc i równolegle o przeliczenie świadczenia na podstawie art. 114 ustawy emerytalnej. Organ rentowy odmówił wnioskodawczyni na tej podstawie uwzględnienia wniosku, stwierdził też brak podstaw do wznowienia postępowania.

Wobec tego przedmiotem rozważań była możliwość zastosowania tych instytucji w sytuacji wnioskodawczyni. Przy tym należy mieć na uwadze, że ubezpieczonej przysługiwało prawo do emerytury w obniżonym wieku od 1996 r. w związku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem wymagającym stałej opieki roku a od 1.11.2016 roku prawo do emerytury powszechnej. Organ rentowy obliczając zaś wysokość emerytury ubezpieczonej w wieku powszechnym nie zastosował przepisu w art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, i nie pomniejszył podstawy obliczenia jej emerytury o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranej dotychczas emerytury w wieku obniżonym.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, iż wniosek o ponowne ustalenie prawa do świadczeń lub ich wysokości jest jednym z elementów - uprawnień zainteresowanego - postępowania w sprawach emerytalno-rentowych (wyrok SA w Katowicach z dnia 19 marca 1996 r., III AUr 1346/95, OSA 1998, z. 3, poz. 10). Ponowne ustalanie prawa do emerytur i rent nie jest wznowieniem postępowania sądowego (według k.p.c.), nie posiada też charakteru wznowienia postępowania przewidzianego w art. 145 § 1 k.p.a., a wniesienie wniosku nie jest ograniczone czasowo; instytucja ta dotyczy postępowania przed organem rentowym (zob. uzasadnienie uchwały SN z dnia 3 października 1996 r., (...) UZP 18/96, OSNAPiUS 1997, nr 7, poz. 117). Instytucję przewidzianą w art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach należy traktować jako "swoiste wznowienie postępowania" (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r., III UZP 5/03, OSNP 2003 Nr 18, poz. 442

W orzecznictwie dominuje pogląd, że decyzja rentowa nie ma przymiotu powagi rzeczy osądzonej (zob. wyroki SN: z dnia 16 września 2009 r., I UK 121/09, LEX nr 537030; z dnia z dnia 12 stycznia 2001 r., (...) UKN 182/00, OSNAPiUS 2002, nr 17, poz. 419), co oznacza, że organ rentowy może podważyć swoją błędną decyzję przyznającą świadczenie "nabyte", pomimo niespełnienia ustawowych warunków powstania uprawnień do emerytury lub renty, a zainteresowany ponownie wystąpić z wnioskiem o to samo świadczenie, którego poprzednio mu odmówiono, jeżeli powołano się na nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji mające wpływ na ustalenie uprawnień ubezpieczeniowych. W zasadzie więc nie wchodzi tu w grę stwierdzenie nieważności decyzji rentowej wydanej w sprawie już dawniej ostatecznie rozstrzygniętej inną decyzją (art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a.). W wyniku zastosowania instytucji ponownego ustalania prawa do emerytur/rent następuje nadzwyczajna kontynuacja postępowania w tej samej sprawie (zob. wyroki SN: z dnia 15 listopada 2000 r., (...) UKN 41/00, Prok. i Pr. 2001, nr 6, poz. 39; z dnia 21 września 2010 r., III UK 94/09, LEX nr 621346; z dnia 24 marca 2011 r., I UK 317/10, LEX nr 811823, i z dnia 27 marca 2014 r., III UK 115/13, LEX nr 1554419 oraz postanowienie SN z dnia 20 września 2011 r., I BU 4/11, LEX nr 1101321), w którym organ rentowy ma możliwość zniwelowania własnego uchybienia powstałego przy ustalaniu prawa do świadczenia, natomiast zainteresowany uprawniony jest do ubiegania się o świadczenie, którego mu nie przyznano, jeżeli wcześniej nie powołał się na okoliczności uzasadniające powstanie takich uprawnień. W rezultacie uchylane są zarówno korzystne, jak i niekorzystne rozstrzygnięcia dla zainteresowanego, a działania w tym obszarze zmierzają do tego, aby w obrocie prawnym nie pozostawała decyzja, na podstawie której wypłacane jest świadczenie, choć nie istnieje do niego prawo (art. 134 ust. 1 pkt 4).

Ubezpieczona, jako podstawy ponownego przeliczenia świadczenia upatrywała w wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Powyższa kwestia była przedmiotem rozważań Sądu Apelacyjnego w Łodzi.

Sąd Apelacyjny przypomniał, że za przepis, na podstawie którego może dojść do wzruszenia decyzji organu rentowego wydanej w oparciu o akt normatywny uznany orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego za niezgodny z Konstytucją, należy uznać art. 145a k.p.a., w myśl którego można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja (§ 1), a w sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2014 r., sygn. akt: III UZP 3/13, Legalis nr 750495). Ustawa o emeryturach i rentach z FUS nie zawiera bowiem regulacji w przedmiocie wznowienia postępowania z powodu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Brak jest przesłanki wzruszalności decyzji, której podstawę prawną stanowił przepis uznany za niezgodny z Konstytucją, w ramach regulacji art. 114 ustawy emerytalno-rentowej. W art. 114 ust. 1 pkt 1 przewiduje się jedynie możliwość weryfikacji prawomocnej decyzji wskutek ujawnienia nowych okoliczności, istniejących przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. Na tle przywołanej normy utrwalone są zapatrywania, że pojęcie "nowych okoliczności" obejmuje swym zakresem zarówno "okoliczności faktyczne", jak i "okoliczności sprawy". Okoliczności faktyczne to fakty ustalone na podstawie dowodów, a okoliczności sprawy mogą dotyczyć uchybień organu rentowego, zarówno procesowych, jak i w aspekcie stosowania prawa materialnego. Ujawnione okoliczności nie muszą być okolicznościami, na które osoba ubiegająca się o świadczenia nie mogła powołać się w poprzednim postępowaniu. Mogą to być takie okoliczności, które powinny być znane przy dołożeniu minimum staranności, jednak na skutek błędu lub przeoczenia nie zostały uwzględnione w poprzednim postępowaniu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 18 stycznia 2004 r., sygn. akt: (...) UK 228/03, OSNP 2004 Nr 19, poz. 341; z dnia 27 kwietnia 2004 r., sygn. ak: (...) UK 298/03, LEX nr 970137; z dnia 13 maja 2004 r., sygn. akt III UK 16/04, Legalis nr 279610; z dnia 26 maja 2012 r., sygn. akt: (...) UK 354/09, LEX nr 604227).

Dodatkowo Sąd Apelacyjny wskazał, że na gruncie art. 114 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej można jeszcze rozważać wznowienie postępowania i wzruszenie prawomocnej decyzji z mocy przesłanki określonej w punkcie 6. Za błąd organu uznaje się każdą obiektywną wadliwość decyzji niezależnie od tego, czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki, czy też np. wadliwej techniki legislacyjnej i w konsekwencji niejednoznaczności stanowionych przepisów, jak również niedopełnienie obowiązku działania z urzędu na korzyść osób uprawnionych do świadczeń emerytalno-rentowych (por. uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1995 r., sygn. akt: (...) UZP 28/94, OSNP 1995 Nr 19, poz. 242; wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 4 października 2018 r., sygn. akt: III UK 153/17, LEX nr 2563524; z dnia 25 lutego 2008 r., sygn. akt: I UK 249/07, OSNP 2009 nr 11-12, poz. 152). W świetle przyjętej teorii tzw. obiektywnej błędności decyzji, a zatem błędu rozumianego szeroko jako każda wadliwość decyzji, wydana decyzja ustalająca wysokość emerytury ubezpieczonego z odliczeniem kwot pobranych emerytur nie była dotknięta błędem organu rentowego. Błąd organu nie obejmuje bowiem takich sytuacji, w których organ rentowy działa na podstawie niebudzących jakichkolwiek wątpliwości interpretacyjnych przepisów ustawy, które to korzystają z domniemania konstytucyjności aż do chwili uznania ich przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z Konstytucją. Decyzja wydana w takich warunkach nie może też być uznana za bezprawną, gdyż podstawa prawna do jej wydania odpadła dopiero po ogłoszeniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego (tak m.in. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 20 października 2015 r., sygn. akt: III AUa 758/15, LEX nr 1820421). Nadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ma kompetencji do oceny zgodności z Konstytucją obowiązujących przepisów prawa. Nie jest zatem błędem organu rentowego wydanie decyzji na podstawie przepisu, który okazał się niekonstytucyjny, gdyż jest to sytuacja prawidłowego zastosowania obowiązującego wówczas prawa. Nie można także postawić organowi rentowemu zarzutu niedopełnienia obowiązku działania na korzyść osób uprawnionych do świadczeń, skoro organ rentowy przy wydawaniu decyzji nie naruszył obowiązującego prawa. Istotne jest również, że błąd organu rentowego nie stanowi alternatywy dla weryfikacji decyzji, gdy ostateczna decyzja nie podlega wzruszeniu w trybie art. 145a k.p.a. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy, błąd organu rentowego nie konkuruje z trybem wznowienia postępowania po wyroku Trybunału Konstytucyjnego i uznaniu niekonstytucyjności określonego przepisu prawa. Nie można przyjmować hybrydalnej konstrukcji uprawień strony, a więc, że w pierwszej kolejności aktywuje się mechanizm opisany w art. 145a k.p.a., uchybienie zaś wskazanemu tam terminowi uprawnia do wypłaty świadczenia na podstawie błędu organu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2017 r., sygn. akt: I UK 190/16, Legalis nr 1640720).Reasumując zatem za przepis, na podstawie którego może dojść do wzruszenia prawomocnej decyzji organu rentowego, wydanej w oparciu o akt normatywny uznany orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego za niezgodny z Konstytucją, uznać należy art. 145a k.p.a, a nie art. 114 ustawy emerytalnej ./tak SA w Łodzi w wyroku z dnia 29.06.2020 r, III AUa 1141/19 wraz z uzasadnieniem, lex nr 3113140, w wyroku SA w Łodzi z dnia 20.06.2020, III AUa 397/20, wyrok SA w Łodzi z dnia 17.06.2020 III AUa 1616/19, wyrok SA w Łodzi z dnia 26.05.2020 r III AUa 385/20 z uzasadnieniami , które zapadły w związku z wyrokiem TK z dnia 6 marca 2019 r wydanym w sprawie P 20/16, na mocy którego Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 25 ust. 1b ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 oraz 2019 r. poz. 39) w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r. w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w (...) roku kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej)

Zatem brak podstaw do zastosowania art. 114 ustawy emerytalnej.

W związku z żądaniem wnioskodawczyni wznowienia postępowania na podstawie art. 145a k.p.c. należy zauważyć, iż zgodnie z art. 190 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997 r. nr 76 poz. 483 ze zmianami), orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny - dwunastu miesięcy. W przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów.

Zgodnie zaś z art. 9 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2019 r. poz. 1461) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych

w Dzienniku Ustaw ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Natomiast zgodnie z art. 21 powyższej ustawy z 2000 r., Dziennik Ustaw wydaje Prezes Rady Ministrów przy pomocy Rządowego Centrum Legislacji, przy czym Rządowe Centrum Legislacji może zlecić wyspecjalizowanym podmiotom niektóre czynności związane

z wydawaniem tych dzienników w sposób, o którym mowa w art. 2a ust. 2

Tymczasem na dzień wydania decyzji przez organ rentowy, a nawet na dzień zamknięcia rozprawy przez niniejszy Sąd, wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie został ogłoszony Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Przy czym mając na względzie powyższe przepisy ustawy z 2000 r., trzeba zaznaczyć, że publikacja wyroku TK na stronie internetowej TK czy w publikatorze „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Zbiór (...) nie jest ogłoszeniem w rozumieniu art. 190 Konstytucji.

Sąd zdaje sobie przy tym sprawę, że nieogłoszenie przez Prezesa Rady Ministrów orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego jest wynikiem sporów politycznych toczących się wokół statusu sędziów samego Trybunału. Stan ten może mieć negatywny wpływ na sytuację prawną obywateli, którzy pozostają w stanie niepewności co do obowiązującego prawa – tak jak ma to miejsce na gruncie niniejszej sprawy. Jednakże nie zmienia to faktu, że sporne orzeczenie TK nie weszło w życie, a więc organ rentowy nie mógł go zastosować przy rozstrzyganiu w sprawie ubezpieczonej.

Należy jednocześnie zauważyć, że powyższy wyrok nie znajduje zastosowania do ubezpieczonej, ponieważ jej emerytura w wieku powszechnym nie została pomniejszona o wcześniej wypłacone emerytury. Jak już podnoszono wnioskodawczyni ur. (...) na mocy decyzji z 1.07.1996 r. od 1.02.1996 r. pobierała wcześniejszą emeryturę z tytułu opieki nad dzieckiem wymagającym stałej opieki tj. na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz.U nr 28 poz 149). Ubezpieczona nie pobierała emerytury wcześniejszej na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) tj przepisów wymienionych w art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych uznanym przez TK w wyroku z 4.06.2024 SK 140/20, za niekonstytucyjny. Organ rentowy zatem wydając decyzję o przyznaniu jej emerytury w wieku powszechnym decyzją z 19.12.2016 nie mógł dokonać i nie dokonał żadnych potrąceń wypłaconych wcześniej świadczeń emerytalnych.

Innymi słowy – odwołującej w ogóle nie objęły niekorzystne skutki nowelizacji z 11.05.2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, która wprowadziła do ustawy emerytalnej przepis art. 25 ust. 1 b. Już zatem tylko z tego względu żądanie ubezpieczonej ponownego przeliczenia jej świadczenia czy wznowienia postepowania jest nieuzasadnione.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołania, jako bezzasadne.

O zwrocie kosztów pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu orzeczono na podstawie § 15 ust. 2 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14.05.2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 764) uwzględniając zwrot stawki podatku VAT, mając na uwadze fakt rozpoznania odwołań od dwóch decyzji .