Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Barbara Baran (spr.)

Sędziowie: SSA Paweł Rygiel

SSA Marek Boniecki

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2023 r. w Krakowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko stronie pozwanej (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w N.

o stwierdzenie nieważności uchwały ewentualnie o uchylenie uchwały

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 12 listopada 2020 r., sygn. akt IX GC 828/19

1.  zmienia zaskarżony wyrok, nadając mu następującą treść:

„I. oddala powództwo główne i ewentualne;

II. zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę

1097 zł (tysiąc dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem kosztów procesu”;

2.  zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 4810 zł (cztery tysiące osiemset dziesięć złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I AGa 32/21

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Krakowie w sprawie z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. przeciwko stronie pozwanej (...) S.A. z siedzibą w N. o stwierdzenie nieważności uchwały ewentualnie o uchylenie uchwały stwierdził nieważność uchwały nr(...) zwyczajnego walnego zgromadzenia (...) S.A, w N. z dnia 19 lipca 2019 r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego spółki za rok obrotowy 2018 oraz uchwały nr (...) zwyczajnego walnego zgromadzenia (...) S.A. w N. z dnia 19 lipca 2019 r. w sprawie zatwierdzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego (...)S.A. za rok obrotowy 2018. Sąd Okręgowy zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 5 097 zł tytułem kosztów procesu.

Sąd Okręgowy jako niesporne przyjął, że strona pozwana jest spółką publiczną, notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych.

W dniu 22 grudnia 2017 r. została zawarta umowa, na podstawie której (...) S.A., J. R. i S. S. sprzedali udziały w spółce (...) sp. z o.o. za cenę 26 250 000 zł, z czego (...) S.A. sprzedała 10 000 udziałów za cenę 25 000 000 zł. (...) S.A. otrzymała cenę.

W piśmie z 17 grudnia 2018 r. (...) S.A. złożyła oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego w ramach umowy sprzedaży z 22 grudnia 2017 r. i jednocześnie złożyła oświadczenie o odstąpieniu od umowy.

Postanowieniem z 12 lutego 2019 r. Sąd Okręgowy do sygn. (...) udzielił zabezpieczenia (w sposób określony w postanowieniu) roszczenia spółki (...) S.A., J. R. i S. S. o ustalenie, że (...) S.A. przysługuje własność 10 000 udziałów, J. R. 250 udziałów i S. S. 250 udziałów w kapitale zakładowym spółki (...) sp. z o.o., będących przedmiotem umowy sprzedaży udziałów z 22 grudnia 2017 r., wyznaczając uprawnionym dwutygodniowy termin do złożenia pozwu. Sąd uznał roszczenie za uprawdopodobnione.

Następnie (...) S.A., J. R. i S. S. wytoczyli przez tut. Sądem powództwo (data prezentaty: 8.03.2019 r., data na kopercie nieczytelna) o ustalenie, że (...) S.A. przysługuje własność 10 000 udziałów, J. R. 250 udziałów i S. S. 250 udziałów w kapitale zakładowym spółki (...) sp. z o.o., będących przedmiotem umowy sprzedaży udziałów z 22 grudnia 2017 r. Sprawę zarejestrowano pod sygn. akt(...).

Po wytoczeniu powództwa Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny na skutek zażalenia na postanowienie z 12 lutego 2019 r. o udzieleniu zabezpieczenia wydał w dniu 24 kwietnia 2019 r. na posiedzeniu niejawnym postanowienie, w którym zmienił zaskarżone postanowienie i wniosek o udzielenie zabezpieczenia oddalił w całości (sygn. akt (...)). W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny podniósł m. in., że uprawnieni nie uprawdopodobnili roszczenia.

Pismem z dnia 9 września 2019 r. (...) S.A., J. R. i S. S. cofnęli pozew w sprawie (...). Postanowieniem z dnia 10 września 2019 r. Sąd Okręgowy umorzył postępowanie w tej sprawie.

W sprawozdaniach finansowych strony pozwanej i (...) S.A. za 2018 r. sporządzonych w dniu 25 kwietnia 2019 r. nie zostały ujawnione informacje o powyższym sporze sądowym i o obowiązku zwrotu ceny w wysokości 25 000 000 zł w razie uwzględnienia powództwa. Nie utworzono również stosownej rezerwy.

Strona pozwana sporządzała sprawozdania finansowe na podstawie Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej.

W raportach bieżących strona pozwana podała do publicznej wiadomości następujące informacje dotyczące w/w umowy sprzedaży udziałów i sporu sądowego:

- w raporcie bieżącym z 22 grudnia 2017 r. powiadomiła o sprzedaży udziałów za cenę 25 000 000 zł,

- w raporcie bieżącym z 18 lipca 2019 r. powiadomiła o złożeniu w dniu 17 grudnia 2018 r. oświadczenia o odstąpieniu od umowy sprzedaży udziałów i o złożeniu w dniu 6 marca 2019 r. pozwu o ustalenie prawa własności do udziałów.

Strona powodowa jest akcjonariuszem pozwanej spółki (posiada 800 akcji).

W dniu 19 lipca 2019 r. odbyło się zwyczajne walne zgromadzenie pozwanej spółki, w którym brała udział strona powodowa. Członkowie zarządu i rady nadzorczej strony pozwanej nie brali udziału - jedynie przewodniczący rady nadzorczej otworzył zgromadzenie, po czym je opuścił. W czasie zgromadzenia strona powodowa bezskutecznie zadawała pytania dotyczące m. in. braku ujawnienia informacji o zobowiązaniu do zwrotu kwoty 25 000 000 zł w związku z odstąpieniem/uchyleniem się od umowy sprzedaży udziałów w spółce (...) sp. z o.o. i dotyczące nieutworzenia w związku z tym stosownej rezerwy. Z powodu nieobecności członków zarządu i rady nadzorczej nie uzyskała odpowiedzi.

W czasie zgromadzenia podjęto m. in. uchwały objęte pozwem w niniejszej sprawie.

Strona powodowa głosowała przeciwko powyższym uchwałom. Na jej żądanie zaprotokołowano jej sprzeciwy co do podjętych uchwał.

Uchwały podjęte na zgromadzeniu w dniu 19 lipca 2019 r. zostały ogłoszone w raporcie bieżącym w tym samym dniu.

Sąd Okręgowy wskazał, że powyższe okoliczności niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy były niesporne a strony jedynie inaczej oceniały skutki wynikające z niektórych okoliczności, w szczególności dotyczące wpływu sprzedaży udziałów w spółce (...) sp. z o.o. i związanego z tym sporu sądowego na sprawozdawczość finansową.

Sąd Okręgowy uznał powództwo za zasadne i zważył, że strona powodowa wytoczyła powództwo o stwierdzenie nieważności uchwał podjętych na zwyczajnym walnym zgromadzeniu spółki (...) S.A. w dniu 19 lipca 2019 r. Art. 422 § 2 k.s.h. w zw. z art. 425 § 1 k.s.h. zawiera katalog podmiotów uprawnionych do wytoczenia powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały walnego zgromadzenia spółki akcyjnej sprzecznej z ustawą. Podmiotem uprawnionym jest m. in. akcjonariusz, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu (art. 422 § 2 pkt 2 k.s.h.). Strona powodowa była akcjonariuszem pozwanej spółki. Głosowała przeciwko zaskarżonym uchwałom a po ich powzięciu zażądała zaprotokołowania sprzeciwu, co odnotowano w protokole. Strona powodowa posiadała zatem legitymację czynną.

Zgodnie z art. 425 § 3 k.s.h. powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały walnego zgromadzenia spółki publicznej powinno być wniesione w terminie trzydziestu dni od dnia jej ogłoszenia, nie później jednak niż w terminie roku od dnia powzięcia uchwały. Strona powodowa dochowała tego terminu. Uchwały zostały ogłoszone w dniu 19 lipca 2019 r., a zatem termin upływał w dniu 19 sierpnia 2019 r. (przy uwzględnieniu faktu, że 18 sierpnia 2019 r. to niedziela). Strona powodowa wytoczyła powództwo w dniu 19 sierpnia 2019 r. (data nadania w urzędzie pocztowym), a nie w dniu 26 sierpnia 2019 r. (ta ostatnia to data wpływu pozwu do Sądu, a nie data wniesienia pozwu).

Na uzasadnienie żądania stwierdzenia nieważności uchwał strona powodowa zarzuciła podjęcie uchwał sprzecznych z ustawą o rachunkowości względnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej.

W ocenie Sądu Okręgowego - wbrew zarzutom strony pozwanej - sprzeczność uchwały z ustawą w rozumieniu art. 425 § 1 k.s.h. to nie tylko sprzeczność z ustawą Kodeks spółek handlowych, ale również z inną ustawą lub aktem prawnym, zrównanym z ustawą. W orzecznictwie dominuje pogląd, zgodnie z którym sprzeczność uchwały z ustawą nie może być ograniczona tylko do Kodeksu spółek handlowych. Sąd zwrócił uwagę, że Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej i Międzynarodowe Standardy Rachunkowości są zawarte w rozporządzeniu Komisji nr 1126/2008 z 3.11.2008 r., przyjmującym określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z późniejszymi zmianami (dalej: MSR). Rozporządzenie Unii Europejskiej ma rangę ustawy krajowej, więc jego naruszenie należy zrównać z naruszeniem ustawy w rozumieniu art. 425 k.s.h. Rozporządzenie ma zastosowanie bezpośrednie we wszystkich państwach członkowskich. Dodatkowo w ustawie o rachunkowości przewidziano w art. 45 ust. 1a i 55 ust. 5 stosowanie Międzynarodowych Standardów Rachunkowości lub Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSR/MSSF) do emitentów papierów wartościowych.

Naruszenie przepisów ustawy o rachunkowości względnie Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, a ściślej sprzeczność sprawozdania finansowego z ustawą o rachunkowości lub wspomnianymi Standardami uzasadnia stwierdzenie nieważności uchwały zatwierdzającej sprawozdanie finansowe. Wprawdzie w takich okolicznościach prima facie sama uchwała nie jest sprzeczna z ustawą, sprzeczne z ustawą może być jedynie sprawozdanie finansowe. Niemniej jednak sprzeczność sprawozdania finansowego z ustawą skutkuje również nieważnością uchwały o zatwierdzeniu takiego sprawozdania, tym bardziej, że podjęcie uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego musi być poprzedzone jego rozpatrzeniem - z art. 395 § 2 pkt 1 k.s.h. jednoznacznie wynika, że przedmiotem zwyczajnego walnego zgromadzenia jest nie tylko zatwierdzenie sprawozdania finansowego, ale również uprzednie jego rozpatrzenie. W konsekwencji w czasie zwyczajnego walnego zgromadzenia akcjonariusze weryfikują (oczywiście w miarę swoich możliwości) m. in., czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z ustawą o rachunkowości względnie zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej. Takie samo stanowisko wynika z akceptowanych przez Sąd Okręgowy poglądów wyrażonych w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie w wyroku z 14.08.2008 r. (Sąd uznał, że sprzeczność sprawozdania finansowego z ustawą o rachunkowości powoduje nieważność uchwały o zatwierdzeniu tego sprawozdania) i w wyroku Sądu Najwyższego z 10.02.2012 r., w którym Sąd stwierdził, że podjęcie uchwały zatwierdzającej sprawozdanie finansowe podpisane sprzecznie z ustawą o rachunkowości stanowi podstawę do stwierdzenia nieważności uchwały, jako sprzecznej z ustawą, a dodatkowo słusznie zwrócił uwagę, że przy zatwierdzeniu sprawozdania finansowego należy zbadać, czy sprawozdanie zostało sporządzone zgodnie z ustawą o rachunkowości.

Na podstawie ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy uznał, że uchwały zaskarżone przez stronę powodową były sprzeczne z ustawą, tj. z rozporządzeniem z 3.11.2008 r. Zdaniem Sądu należy uwzględnić stan faktyczny nie tylko na koniec 2018 r. (czyli na koniec roku obrachunkowego, którego dotyczyły sprawozdania finansowe), ale również na datę sporządzenia sprawozdań (czyli na 25.04.2019 r.), a nawet na dzień poprzedzający zatwierdzenie sprawozdania finansowego zwyczajnego walnego zgromadzenia, o ile zaszła potrzeba korekty sprawozdań po ich sporządzeniu. Jeżeli bowiem zachodzi potrzeba dokonania korekty w sprawozdaniu finansowym po zakończeniu okresu sprawozdawczego (tu: po zakończeniu 2018 r.), to należy dokonać takiej korekty pomimo ujawnienia zdarzenia po danym roku obrachunkowym.

Strona pozwana w piśmie z 17 grudnia 2018 r. (czyli jeszcze w okresie obrachunkowym) uznała, że umowa sprzedaży udziałów za cenę 25 000 000 zł była nieważna, względnie uchyliła się od jej skutków albo odstąpiła od niej. Strona pozwana konsekwentnie powinna to zdarzenie uwzględnić w sprawozdaniu finansowym, tymczasem w sprawozdaniach finansowych za 2018 r. brak jakichkolwiek informacji o tym zdarzeniu. Nie jest dopuszczalne, aby decyzje strony pozwanej, powodujące określone skutki finansowe (konieczność zwrotu kwoty 25 mln zł) nie miały żadnego odzwierciedlenia w sprawozdaniu finansowym spółki, zwłaszcza, że pozwana jest spółką publiczną notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych. Działania spółki giełdowej muszą być szczególnie transparentne.

Sąd Okręgowy zasygnalizował, że na poczet zobowiązań, których kwota lub termin zapłaty są niepewne, tworzy się rezerwy.

W stanie na dzień sporządzenia sprawozdań finansowych (25.04.2019 r.) było już wydane orzeczenie Sądu Apelacyjnego, oddalające wniosek o zabezpieczenie z powodu nieuprawdopodobnienia roszczenia, ale strony (a zwłaszcza biegły rewident dokonujący audytu sprawozdań finansowych) nie mogły o tym wiedzieć, skoro orzeczenie to zostało wydane dzień wcześniej na posiedzeniu niejawnym. W konsekwencji według najlepszej wiedzy strony pozwanej i biegłego rewidenta w chwili sporządzenia sprawozdań finansowych było wydane jedynie postanowienie Sądu Okręgowego z 12 lutego 2019 r. o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia spółki (...) S.A., J. R. i S. S. o ustalenie, że (...) S.A. przysługuje własność 10 000 udziałów, J. R. 250 udziałów i S. S. 250 udziałów w kapitale zakładowym spółki (...) sp. z o.o., będących przedmiotem umowy sprzedaży udziałów z 22 grudnia 2017 r., którego konsekwencją był obowiązek zwrotu ceny 25 000 000 zł. Strona pozwana mogła zatem przypuszczać, że jej roszczenie było prawdopodobne. W konsekwencji co do zasady strona pozwana powinna utworzyć stosowną rezerwę w sprawozdaniach finansowych, i to zarówno wg stanu na koniec 2018 r., jak i wg stanu na dzień sporządzania sprawozdania finansowego (25.04.2019 r.). Było bowiem wysoce prawdopodobne, że ciążył na pozwanej obecny obowiązek wynikający ze zdarzenia przeszłego i że będzie musiała zwrócić kwotę w wysokości 25 000 000 zł.

Spełnione zostały zatem wszystkie przesłanki z punktu 14 MSR, zgodnie z którym rezerwę tworzy się wówczas, gdy:

- na jednostce ciąży obecny obowiązek (prawny lub zwyczajowo oczekiwany) wynikający ze zdarzeń przeszłych;

- prawdopodobna jest konieczność wydatkowania środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne w celu wypełnienia obowiązku oraz

- można dokonać wiarygodnego szacunku kwoty tego obowiązku.

W sprawozdaniach finansowych za 2018 r. nie utworzono jednak stosownych rezerw.

Wg stanu na dzień zwyczajnego walnego zgromadzenia (19.07.2019 r.) roszczenie pozwanej było mało prawdopodobne, biorąc pod uwagę orzeczenie Sądu Apelacyjnego oddalające wniosek o udzielenie zabezpieczenia, z pewnością znane stronie pozwanej w dacie tego zgromadzenia; w konsekwencji wg stanu na dzień 19.07.2019 r. obowiązek dokonania rezerwy już nie istniał, brak bowiem „obecnego obowiązku wynikającego ze zdarzenia przeszłego” (zob. w szczególności pkt 16 MSR). W takim przypadku strona pozwana powinna skorygować sprawozdania finansowe poprzez usunięcie rezerwy i jednocześnie powinna ujawnić informację o zobowiązaniu warunkowym. Zobowiązania warunkowe nie są wprawdzie ujawniane w sprawozdaniu finansowym (pkt 12 MSR), ale musi być podana o nich informacja. Tymczasem strona pozwana nie dokonała rezerwy ani nie ujawniła informacji o zobowiązaniach warunkowych, choć sprawa dotyczyła niebagatelnej kwoty 25 mln zł.

W tych okolicznościach członkowie zarządu strony pozwanej tym bardziej powinni wziąć udział w zwyczajnym walnym zgromadzeniu, aby wyjaśnić akcjonariuszom powyższe zagadnienia w celu umożliwienia im zweryfikowania sprawozdań finansowych, zwłaszcza, że w raportach bieżących strona pozwana nie ujawniała na bieżąco istotnych informacji dotyczących dalszych zdarzeń po dokonaniu sprzedaży udziałów w spółce (...) sp. z o.o. Dopiero w raporcie bieżącym z 18 lipca 2019 r. strona pozwana powiadomiła o złożeniu w dniu 17 grudnia 2018 r. oświadczenia o odstąpieniu od umowy sprzedaży udziałów i o złożeniu w dniu 6 marca 2019 r. pozwu o ustalenie prawa własności do udziałów.

Należało zatem uznać, że sprawozdania finansowe strony pozwanej za 2018 r. podlegające rozpatrzeniu i zatwierdzeniu na zwyczajnym walnym zgromadzeniu w dniu 19 lipca 2019 r., zostały sporządzone niezgodnie z rozporządzeniem Komisji nr 1126/2008 z 03.11.2008 r., przyjmującym określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z późniejszymi zmianami. W konsekwencji należało stwierdzić nieważność uchwał podjętych na zwyczajnym walnym zgromadzeniu spółki (...) S.A. w dniu 19 lipca 2019 r., tj. uchwały nr (...) w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego spółki za rok obrotowy 2018 i uchwały nr (...) w sprawie zatwierdzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy (...) S.A. za rok obrotowy 2018.

Zarzut rzekomego naruszenia przez stronę powodową art. 5 k.c. Sąd Okręgowy uznał za gołosłowny i niewykazany.

Wyrok stwierdzający nieważność uchwały zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia sprzecznej z ustawą ma charakter konstytutywny, ale ze skutkiem wstecznym (ex tunc); do stwierdzenia nieważności konieczne jest orzeczenie Sądu (uchwała 7 sędziów SN z 18.09.2013 r., sygn. III CZP 13/13). W związku z tym fakt, że strona pozwana prawdopodobnie obecnie nie podtrzymuje już zarzutu odstąpienia od umowy sprzedaży względnie uchylenia się od oświadczenia woli zawartego w umowie sprzedaży z 22 grudnia 2017 r., jest bez znaczenia. Sąd rozstrzyga bowiem, czy w dacie podjęcia uchwały była ona sprzeczna z ustawą, a nie czy później nastąpiły zdarzenia, w wyniku których nie ma już podstaw do kwestionowania uchwały. Z tych względów Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo o stwierdzenie nieważności uchwał. Wobec powyższego nie było podstaw do orzeczenia w przedmiocie żądania ewentualnego o uchylenie uchwał. Żądanie ewentualne jest bowiem zgłaszane obok żądania głównego na wypadek nieuwzględnienia żądania głównego.

O kosztach procesu orzeczono wg art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, domagając się zmiany orzeczenia i oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów postępowania, w tym za I instancję kwoty dziesięciokrotnej wysokości kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego. Ewentualnie apelująca wnosiła o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania wobec nierozpoznania przez sąd istoty sprawy i konieczności przeprowadzenia postępowania dowodowego w zakresie badania sprawozdania finansowego i skonsolidowanego sprawozdania finansowego strony pozwanej za rok 2018 przez biegłego z wiedzą w zakresie międzynarodowych standardów rachunkowości.

Strona apelująca zarzuciła:

⚫

obrazę przepisów prawa procesowego, a to:

- art. 231 § 1 k.p.c. poprzez błędne uznanie, że z treści sprawozdania finansowego i skonsolidowanego sprawozdania finansowego strony pozwanej za rok 2018 można wyprowadzić skutek nieważności tych sprawozdań wobec ich niezgodności z Międzynarodowym Standardem Rachunkowości i ustawą o rachunkowości, co doprowadziło do ustalenia, iż sprawozdania te są sprzeczne z ustawą, wypełniając przesłanki z art. 425 § 1 ust. 1 k.s.h., podczas gdy sprawozdania te są zgodne z wymogami, co zbadała niezależna firma audytorska,

- art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w postaci sprawozdań i błędną wykładnię zapisów bez skorzystania z biegłego z zakresu rachunkowości i księgowości, co doprowadziło do błędnego ustalenia, że sprawozdania są sprzeczne z ustawą,

⚫

obrazę przepisów prawa materialnego, a to:

- punktu 14 MSR (Międzynarodowy Standard Rachunkowości 37 Rezerwy), który został zastosowany bezpośrednio, jako podstawa do wyrzeczenia, że winno się stworzyć rezerwę w kwocie 25 mln zł na zwrot kwoty otrzymanej tytułem nabycia udziałów w (...) sp. z o.o., podczas gdy przepis ten w ogóle nie miał zastosowania w takim zakresie,

- M. (...) (jednostkowe sprawozdanie finansowe) i M. (...) (inwestycje w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach), których Sąd nie zastosował pomimo takiego obowiązku,

- art. 425 § 1 k.s.h. poprzez uznanie sprzeczności sprawozdań, a co za tym idzie uchwał z ustawą, tj. rozporządzeniem Komisji nr 1126/2008.

W uzasadnieniu strona pozwana rozwinęła powyższe zarzuty, podkreślając, że kwestionuje szerokie rozumienie przez Sąd pojęcia sprzeczności sprawozdania z ustawą.

W odpowiedzi na apelację strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania. Strona powodowa podtrzymała swoje stanowisko, wyrażane przed Sądem Okręgowym.

Sąd Apelacyjny przyjął za własny stan faktyczny ustalony przez Sąd Okręgowy i zważył, co następuje:

Ustalenia faktyczne jakie poczynił Sąd Okręgowy, określając je jako bezsporne, są trafne, jednakże wnioski, jakie na ich podstawie wyciągnął Sąd Okręgowy, były błędne. W konsekwencji apelacja strony pozwanej okazała się zasadna, jakkolwiek nie wszystkie twierdzenia w niej przedstawione były prawidłowe. PrZede wszystkim nie doszło do nierozpoznania istoty sprawy, bowiem Sąd Okręgowy rozważył i odniósł się do zasadności zgłoszonego żądania.

Przede wszystkim podzielić należy co do zasady pogląd Sądu Okręgowego, że sprzeczność uchwały z ustawą w rozumieniu art. 425 § 1 k.s.h. to nie tylko sprzeczność z przepisami ustawy Kodeks spółek handlowych, ale i z innymi ustawami, jak i z przepisami unijnymi o randze ustawy krajowej. Sąd Okręgowy przytoczył adekwatne do zagadnienia orzecznictwo, potwierdzające powyższy pogląd i akcentujące, że twierdzenie, iż sprzeczność z ustawą odnosi się jedynie do k.s.h. jest poglądem odosobnionym i nie do przyjęcia i w żadnym wypadku nie można kierować się wyłącznie wykładnią językową oraz użyciem słowa „ustawa” w liczbie pojedynczej.

Prawidłowy jest także pogląd, że podjęcie uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego musi być poprzedzone jego rozpatrzeniem, co oznacza weryfikację – na miarę możliwości akcjonariuszy – prawidłowości sporządzenia sprawozdania.

Zwrócić jednak należy uwagę na to, że sprawozdanie finansowe

służy ocenie sytuacji finansowej danego podmiotu. Ocena ta jest dokonywana w oparciu o informacje istotne dla użytkowników sprawozdań finansowych. Wymaga to wcześniej od samych sporządzających sprawozdanie finansowe zastosowania osądu, czyli dokonania oceny, na ile informacje dotyczące spółki są istotne dla w/w użytkowników. Pamiętać także należy, że informacja o odstąpieniu/uchyleniu się od skutków prawnych umowy zbycia udziałów w spółce (...) oraz o wniesieniu stosownego pozwu została – jak wynika z raportu bieżącego z dnia 18 lipca 2019 r. nr (...) - opóźniona do dnia 30 września 2019 r. w podaniu do publicznej wiadomości.

Podanie to nastąpiło jednak wcześniej, przed Walnym Zgromadzeniem, a zatem przed w/w końcową datą opóźnienia, z uwagi na mogące się pojawić informacje medialne, z jednoczesną informacją, że prowadzone są negocjacje w celu wyjaśnienia sporu. Wskazana wyżej data 30.09.2019 r. okazała się odleglejsza, niż daty cofnięcia przez pozwaną pozwu i umorzenia postępowania, które zostało nim zainicjowane, można więc sądzić, że bez „impulsu medialnego” podanie w/w informacji po końcowej dacie opóźnienia pozwoliłoby na przedstawienie sytuacji oczyszczonej z jakiejkolwiek niepewności co do finalnego rozstrzygnięcia sporu, co więcej – wyłącznie w ujęciu historycznym.

Podkreślić należy, że w ocenie Sądu Apelacyjnego tworzenie rezerwy pozostaje do decyzji danej jednostki, w oparciu o ocenę dokonaną przy uwzględnieniu przesłanek określonych w MSR (14,15). Jednostka może nie tworzyć rezerw na przyszłe świadczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego. Samo nieutworzenie rezerwy - bez oceny kontekstu - nie przesądza o wadliwości sprawozdania i o nieważności uchwały zatwierdzającej to sprawozdanie. Powód zaś ocenia możliwości finansowe strony pozwanej wyłącznie w oparciu o wyrywkowe informacje o środkach pieniężnych w kasie, bez uwzględnienia całościowej informacji o aktywach spółki.

Sprawozdania finansowe, których dotyczą przedmiotowe uchwały, obejmowały rok obrotowy 2018, podejmowane były w roku 2019, zaś Sąd Okręgowy uznał je za nieważne w roku 2020. Gdyby obecnie zmiana wyroku nie nastąpiła, oznaczałoby to konieczność ponownego podjęcia uchwał w sprawie zatwierdzenia sprawozdań, z uwzględnieniem dla oceny potencjalnej nieważności stanu, jaki nastąpił po dniu 19 lipca 2019 r. (data walnego zgromadzenia, na którym podjęto zaskarżone uchwały). Zważywszy, że już we wrześniu 2019 r. nastąpiło umorzenie postępowania z pozwu strony pozwanej wobec cofnięcia tego pozwu (co oznacza, że pozwana nie twierdzi już, że umowa sprzedaży udziałów była nieważna oraz że nie istnieje potencjalny obowiązek zwrotu 25 mln zł), nie sposób wyobrazić sobie innego wyniku zgromadzenia, niż podjęcie tożsamych z zaskarżonymi uchwał – czyli uchwał zatwierdzających sprawozdania. Pamiętać bowiem należy, że innych argumentów za nieważnością uchwał, niż związane z ówczesnym odstąpieniem strony pozwanej od umowy zbycia udziałów oraz nieutworzeniem rezerwy, strona powodowa nie podnosiła. Sąd Okręgowy podkreślił zresztą, że na dzień walnego zgromadzenia obowiązek rezerwy już nie istniał a strona pozwana nie podtrzymuje już odstąpienia od umowy sprzedaży udziałów ani uchylenia się od swego oświadczenia woli o ich sprzedaży.

Z tych względów uznać należało, że zaskarżony wyrok ulec musi zmianie na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. poprzez oddalenie powództwa. Konsekwencją tego jest zmiana orzeczenia o kosztach postępowania za I instancję i obciążenie nimi stronę powodową (art. 98 k.p.c.) w kwocie 1097 zł (§ 8 pkt 22 Rozp. Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych)

Zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego nastąpiło na zasadzie art. 98 k.p.c. a ich wysokość wynika z § 8 pkt 22 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozp. Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz z wysokości uiszczonej przez pozwaną opłaty od apelacji.