Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 13 grudnia 2022 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący-Sędzia: SA Wiesław Kosowski

Protokolant: Bożena Waniek

przy udziale Prokuratora Prokuratury Regionalnej w Katowicach Marty Irzyńskiej

w sprawie M. R.

ściganego za popełnienie przestępstwa z art. 264 § 3 lit. a kodeksu karnego Republiki Mołdawii

po rozpoznaniu zażaleń wniesionych przez obrońcę ściganego oraz Prokuratora Okręgowego w Katowicach

na postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 23 listopada 2022 roku, sygn. akt V Kop 36/22

w przedmiocie stwierdzenia prawnej dopuszczalności wydania osoby ściganej w celu wykonania orzeczonej co do niej kary oraz o przedłużenie stosowania tymczasowego aresztowania

na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k., art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. w zw. z § 17 ust. 1 pkt

5 rozporządzenia Ministra sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu i art. 626 § 1 k.p.k. w zw. z art. 24 ust. 1 Europejskiej Konwencji

o Ekstradycji

postanawia

1.  zmienić orzeczenie zawarte w punkcie 2 postanowienia Sądu Okręgowego

w K. z dnia 23 listopada 2022 roku, sygn. akt V Kop 36/22 w ten sposób,

że przedłużyć tymczasowe aresztowanie wobec M. R. na dalszy okres do dnia 24 lutego 2023 roku do godz. 16.30;

2.  w pozostałym zakresie zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy;

3.  zasądzić od Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Katowicach) na rzecz

adw. A. K., Kancelaria Adwokacka w K., kwotę 738 zł (siedemset trzydzieści osiem złotych), w tym 23% podatku VAT, tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej ściganemu M. R. z urzędu w ekstradycyjnym postępowaniu odwoławczym;

4.  ustalić, że koszty sądowe związane z postępowaniem odwoławczym obciążają Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Katowicach postanowieniem z dnia 23 listopada 2022 roku,

sygn. akt V Kop 36/22, 3015-3.Oz.1358.2022, w punkcie:

1.  na podstawie art. 603 § 1 k.p.k. oraz art. 1, art. 2 i art. 22 Europejskiej Konwencji

o Ekstradycji sporządzonej w P. dnia 13 grudnia 1957 roku (Dz. U. z 1994 r.

Nr 70 poz. 307-310) stwierdził prawną dopuszczalność wydania organom wymiaru sprawiedliwości Republiki Mołdawii obywatela Republiki MołdawiiM. R. (M. R.), syna A. i G., urodzonego (...)

w Miejscowości C. w Republice Mołdawii w celu wykonania kary 4 (czterech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Kiszyniowie z dnia 19 sierpnia 2020 roku, sygn. akt 1-700/2020, zmienionego postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Kiszyniowie z dnia 23 czerwca 2021 roku, sygn. akt la-17/2021;

2.  na podstawie art. 263 § 2 k.p.k. w zw. z art. 605 § 1 k.p.k. oraz art. 258 § 1 pkt l i §2 k.p.k. przedłużył tymczasowe aresztowanie M. R. (M. R.),

syna A. i G., urodzonego (...) w Miejscowości C. w Republice Mołdawii, zastosowane postanowieniem Sądu Okręgowego

w K. z dnia 25 października 2022 roku sygn. akt XVI Kop 45/22

i przedłużone postanowieniem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia

27 października 2022 roku sygn. akt XVI Kop 48/22 – do dnia 25 stycznia 2023 roku, do godziny 16:30;

3.  w pozostałej części nie uwzględnił wniosku prokuratora o przedłużenie stosowania tymczasowego aresztowania;

4.  na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. K. kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych;

w tym 23% podatku od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ściganemu z urzędu;

5.  na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. i art. 24 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ekstradycji sporządzonej w Paryżu dnia 13 grudnia 1957 roku (Dz. U. z 1994 r. Nr 70 poz. 307-310) kosztami związanymi z wydaniem, powstałymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, obciążył Skarb Państwa.

Zażalenia na to postanowienie złożyli obrońca M. R. oraz prokurator.

Obrońca M. R., zaskarżyła postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach

w całości i zarzuciła mu obrazę przepisów postępowania, a to art. 604 § 1 pkt 5 i 7 k.p.k.

i art. 604 § 2 pkt 1 k.p.k., poprzez podjęcie decyzji o prawnej dopuszczalności wydania organom wymiaru sprawie­dliwości Republiki Mołdawii M. R. w celu wykonania orzeczonej co do niego kary przez tamtejsze sądy, podczas gdy wymieniony ma stałe miejsce zamieszkania w Polsce, a nadto de­cyzja taka jest sprzeczna z art. 15 i art. 17 ustawy z dnia

13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzo­ziemcom ochrony na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U. z 2003 r. nr. 128 poz. 1176), obowiązującą w prawie wykonawczym

zasadą humanitaryzmu oraz w odczuciu wydanego, także sprzeczna z art. 3 i 6 Konwencji

o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności wraz z art. 2 Protokołu

nr 7 podpisanego w Strasburgu w dniu 22 listopada 1984 roku. Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i wydanie postanowienia o niedopuszczalności wydania organom wymiaru sprawiedliwości Republiki Mołdawii M. R..

Oskarżyciel publiczny zaskarżył postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach

w części dotyczącej przedłużenia środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania zastosowanego wobec M. R. postanowieniem Sądu Okręgowego

w K. z dnia 25 października 2022 roku, sygn. akt XVI Kop 48/22, a następnie przedłużonego postanowieniem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 27 października 2022 roku, sygn. akt XVI Kop 48/22, w celu zapewnienia prawidłowego toku procedury ekstradycyjnej jedynie na okres dalszych dwóch miesięcy, tj. do dnia 25 stycznia 2023 roku (godz. 16:30). Prokurator zaskarżonemu postanowieniu zarzucił obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na jego treść, a to art. 605 § 1 k.p.k. w zw. z art. 263 § 3 k.p.k. oraz art. 249 § 1 k.p.k., polegającą na ich niewłaściwym zastosowaniu i w konsekwencji niezasadnym przyjęciu, że dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania ekstradycyjnego w niniejszej sprawie wystarczające jest przedłużenie stosowania wobecM. R. środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania na okres dalszych dwóch miesięcy, podczas gdy w oparciu o przepisy prawne regulujące procedurę ekstradycji (w szczególności art. 603 § 5 k.p.k.) i praktykę w tym zakresie oraz zasady doświadczenia życiowego można zasadnie wnioskować, że postępowanie ekstradycyjne

w odniesieniu do ściganego M. R. od momentu wydania w dniu 23 listopada

2022 roku przez Sąd Okręgowy w Katowicach postanowienia w przedmiocie stwierdzenia prawnej dopuszczalności wydania M. R. organom wymiaru sprawiedliwości Republiki Mołdawii w celu wykonania wobec niego kary 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Kiszyniowie z dnia 19 sierpnia

2020 roku, sygn. akt 1-700/2020, zmienionego postanowieniem Sądu Apelacyjnego

w Kiszyniowie z dnia 23 czerwca 2021 roku, sygn. akt la-17/2021, do momentu faktycznego wydania (przekazania) M. R. organom wymiaru sprawiedliwości Republiki Mołdawii będzie trwało nie krócej niż trzy miesiące.

W oparciu o postawiony zarzut prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez przedłużenie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania zastosowanego wobec M. R. postanowieniem Sądu Okręgowego

w K. z dnia 25 października 2022 roku, sygn. akt XVI Kop 48/22, a następnie przedłużonego postanowieniem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 27 października 2022 roku, sygn. akt XVI Kop 48/22, na okres dalszych trzech miesięcy, to jest do dnia

24 lutego 2023 roku, do godz. 16:30, w celu zapewnienia prawidłowego toku procedury ekstradycyjnej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Wniesione przez obrońcę M. R. zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Za zasadny uznano natomiast środek odwoławczy wywiedziony przez prokuratora.

W pierwszej kolejności, przechodząc do zażalenia obrońcy, wskazać trzeba, że kontrola odwoławcza nie wykazała, aby sąd I instancji wydając zaskarżone postanowienie dopuścił

się obrazy przepisów postępowania wymienionych przez adwokat A. K.

w złożonym środku odwoławczym.

Stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy w Katowicach prawidłowo rozważył kwestę dopuszczalności ekstradycji obywatela Republiki Mołdawii na terytorium tego kraju w świetle przesłanek wskazanych w przepisach Europejskiej Konwencji o Ekstradycji sporządzonej w Paryżu w dniu 13 grudnia 1957 roku wraz z Protokołem dodatkowym do powyższej konwencji, sporządzonym w Strasburgu dnia 15 października 1975 roku i Drugim protokołem dodatkowym do powyższej Konwencji, sporządzonym w Strasburgu dnia

17 marca 1978 r. (Dz. U z 1994 roku, Nr 70, poz. 307) oraz w art. 603 § 1 k.p.k. i art. 604 § 1 i § 2 k.p.k.

Zauważyć trzeba, że zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie i doktrynie stanowiskiem, uprawdopodobnienie zarzutu popełnienia przestępstwa, niezbędne dla stwierdzenia prawnej dopuszczalności wydania, przyjmuje się na podstawie samego faktu złożenia przez państwo obce wniosku ekstradycyjnego (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 sierpnia 1999 roku, sygn. akt II AKz 251/99,

OSA 2000/5/41; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 grudnia 2007 roku, sygn. akt II AKz 746/07, OSA 2009/3/5-10; L. Paprzycki, Komentarz aktualizowany do

art. 425-673 Kodeku postępowania karnego, LEX/el.2015). Brak jest konieczności szerszego odnoszenia się do tej kwestii, gdyż obrońca w złożonym zażaleniu nie kwestionuje powyższego ustalenia. Dla porządku wskazać jednak należy, żeM. R. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Kiszyniowie z dnia 19 sierpnia 2020 roku, sygn. akt

1-700/2020, zmienionym postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Kiszyniowie z dnia

23 czerwca 2021 roku, sygn. akt 1a-17/2021, za przestępstwo z art. 264 § 3 lit. a kodeksu karnego Republiki Mołdawii, odpowiadającemu kwalifikacji prawnej czynu z art. 177 § 2 polskiego Kodeksu karnego, za co wymierzono mu karę 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Zgodzić się również należy z sądem I instancji, że nie zachodzi w przypadku ściganego żadna z przesłanek powodujących niedopuszczalność wydania lub uzasadniających jego odmowę. Wobec M. R. orzeczono karę w wymiarze co najmniej 4 miesięcy, nie posiada on obywatelstwa polskiego, nie korzysta ze statusu uchodźcy ani z prawa azylu na terenie RP, w przypadku przypisanego mu czynu nie zachodzi powaga rzeczy osądzonej, nie nastąpiło przedawnienie karalności czynu, przestępstwo, za które został skazany według ustawodawstwa strony wzywającej nie jest zagrożone karą śmierci, a czynu, za który została mu orzeczono karę pozbawienia wolności, nie sposób uznać za czyn polityczny. W ocenie Sądu Apelacyjnego przedstawione w sprawie okoliczności nie pozwalają na uznanie, że

w niniejszej sprawie przekazanie jest sprzeczne z polskim prawem oraz że istnieje ryzyko naruszenia przez organy strony wzywającej praw i wolności osoby ściganej podczas odbywania przez nią kary pozbawienia wolności. W kontekście argumentacji obrońcy zaznaczyć trzeba, że zarówno Polska, jak i Mołdawia są sygnatariuszami Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, wobec czego są one zobowiązane do przestrzegania wszystkich reguł wymienionych w tym akcie prawa międzynarodowego. W tym aspekcie należy zauważyć, że jak wynika z akt sprawy,

w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym w Kiszyniowie M. R. korzystał

z pomocy obrońcy z wyboru, wobec czego jego interesy procesowe były zabezpieczone.

Zauważyć również trzeba, że przeszkody ekstradycyjne, w szczególności prawdopodobieństwo naruszenia wolności i praw osoby wydanej, muszą być oceniane na gruncie konkretnej sprawy oraz w odniesieniu do tych faktów, które są znane w czasie postępowania ekstradycyjnego. Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego co do braku wystąpienia w niniejszej sprawie podstawy do odmowy wydania osoby ściganej określonej w art. 604 § 1 pkt 7 k.p.k., tj. uzasadnionej obawy, że w państwie żądającym wydania może dojść do naruszenia jej wolności i praw. Podkreślić należy, że sformułowanie „uzasadniona obawa” użyte w wyżej powołanym przepisie oznacza taki poziom prawdopodobieństwa, które - po pierwsze, wynika z ujawnionych faktów lub informacji

o faktach, a po drugie - które w wystarczającym stopniu pozwala na obiektywną ocenę realności zagrożenia w państwie wzywającym (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego

w Lublinie z dnia 5 maja 2005 r., sygn. akt II AKz 114/05, OSA 2007/9/44). W tym, kontekście słusznie sąd I instancji odniósł się do oświadczenia złożonego przez M. R. podczas przesłuchania w dniu 25 października 2022 roku, kiedy to podał, że „mnie

w Mołdawii nie groziłoby żadne niebezpieczeństwo ani represja ze strony władz państwa”

(k. 79). Podnoszony przez obrońcę argument o prowadzonych przez wojska rosyjskie działaniach wojennych na terytorium Ukrainy nie był w stanie podważyć trafnej decyzji sądu I instancji. Wskazać bowiem należy, że zasięg tych działań i jego skutki, których nie da się rzecz jasna przewidzieć, nie stanowią przeszkody do przekazania M. R. na terytorium Republiki Mołdawii. Zauważyć trzeba w tym kontekście, że Rzeczpospolita Polska także graniczy z Ukrainą, wobec czego nie można z całą pewnością stwierdzić, że jest to kraj bezpieczniejszy niż Republika Mołdawii.

Nie ma racji obrońca zarzucając w zażaleniu, że przy wydaniu zaskarżonej decyzji doszło do obrazy przepisu art. 604 § 2 pkt 1 k.p.k. Z pisemnych motywów zaskarżonego postanowienia wynika, że sąd I instancji miał w polu widzenia fakt, iż M. R. mieszka w Polsce, jednak okoliczność tego rodzaju stanowi jedynie fakultatywną przeszkodę ekstradycyjną (art. 604 § 2 pkt 1 k.p.k.), wobec czego przesłanka ta sama w sobie nie obligowała sądu I instancji do podjęcia decyzji o niedopuszczalności jego wydania, a nadto pobyt ściganego nie ma charakteru stałego, skoro jak podawał M. R. trwa procedura,

w ramach której wystąpił o kartę czasowego pobytu.

Z wyżej przedstawionych względów oraz nie znajdując uzasadnienia dla zarzutów podniesionych przez obrońcę w złożonej skardze odwoławczej Sąd Apelacyjny uznał, że stanowisko sądu I instancji w zakresie stwierdzenia prawnej dopuszczalności wydania M. R. do Republiki Mołdawii jest prawidłowe.

Równocześnie jednak, na obecnym etapie postępowania, należy przyznać rację prokuratorowi, że dwumiesięczny okres, na jaki przedłużono wobec M. R. stosowanie izolacyjnego środka zapobiegawczego nie będzie wystarczający na zakończenie procedury ekstradycyjnej wymienionego.

Raz jeszcze podkreślić trzeba, że duże prawdopodobieństwo popełnienia przez M. R. czynu wynika już z samego przesłania stronie polskiej dokumentów, z których wynika, że został on skazany przez sąd Republiki Mołdawii, a wymierzona mu kara 4 lat

i 6 miesięcy pozbawienia wolności, rodzi domniemanie, że ścigany mógłby podejmować działania zmierzające do uniknięcia odpowiedzialności i tym samym utrudniać postępowanie, zwłaszcza, że był on poszukiwany na mocy czerwonej dyfuzji Interpolu. Izolacyjny środek zapobiegawczy jest stosowany wobecM. R. od daty jego zatrzymania w dniu

24 października 2022 roku. Pamiętać jednak należy, że procedura ekstradycyjna jest złożona

i wymaga przeprowadzenia kilku etapów zanim dojdzie do wydania ostatecznej decyzji

w przedmiocie ekstradycji osoby ściganej. Dostrzegając zatem, że kwestia podjęcia i wydania decyzji w przedmiocie ekstradycji osoby ściganej wchodzić będzie już w ostatnią fazę, która odbywa się przed Ministrem Sprawiedliwości, nie można jednak tracić z pola widzenia faktu, że wobec konieczności przeprowadzenia postępowania odwoławczego, czas trwania całego postępowania niejako z urzędu uległ wydłużeniu. Tym samym aktualnie nie sposób przyjąć, aby w zakreślonym negowanym postanowieniem terminie faktycznie mogło dojść do zakończenia procedury ekstradycyjnej M. R. do republiki Mołdawii. Z tych względów

sąd ad quem przychylił się do postulatu prokuratora i zmienił kontestowane postanowienie

o przedłużeniu tymczasowego aresztowania wobec ściganego, określając czas stosowania izolacyjnego środka zapobiegawczego do dnia 24 lutego 2023 roku, do godz. 16.30.

Jednocześnie, mając na uwadze udział w postępowaniu odwoławczym obrońcy z urzędu i nieopłacenie kosztów obrony, zasądzono na rzecz adw. A. K. stosowne wynagrodzenie na podstawie powołanych w komparycji niniejszego orzeczenia przepisów, a wydatkami tego postępowania obciążono Skarb Państwa.

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis postanowienia z pouczeniem o prawomocności doręczyć ściganemu po przetłumaczeniu na język rosyjski,

2.  Akta sprawy odesłać.

Katowice, dnia 13 grudnia 2022 roku.