Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 12 grudnia 2023 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: sędzia SA Marcin Ciepiela

Protokolant: Damian Skril

po rozpoznaniu w sprawie M. N. (N.)

zażalenia wniesionego przez obrońcę ściganego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 31 października 2023 r., sygn. akt IV Kop 33/23, stwierdzające prawną dopuszczalność wydania osoby ściganej na terytorium Ukrainy

postanawia

na podstawie art. 437 § 1 i § 2 k.p.k. uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gliwicach.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 31 października 2023 r., sygn. akt IV Kop 33/23, Sąd Okręgowy w Gliwicach w oparciu o art. 55 ust. 5 Konstytucji RP w zw. z art. 603 § 1 k.p.k. w zw. z art. 60 ust. 1-3 i art. 74 umowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych sporządzonej w Kijowie dnia 24 maja 1993 r. (Dz.U. z 1994 r., Nr 96, poza. 465 ze zm.) i art. 1 Europejskiej Konwencji o Ekstradycji sporządzonej w Paryżu dnia 13 grudnia 1957 r. (Dz.U. z 1994 r., Nr 70, poz. 307 z późn. zm.) stwierdził dopuszczalność wydania ściganego wnioskami o pociągnięcie do odpowiedzialności karnej oraz w celu odbycia kary 4 lat pozbawienia wolności obywatela ukraińskiego M. N. organom Ukrainy.

Na powyższe postanowienie zażalenie złożył obrońca ściganego, zarzucając mu obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na jego treść, doprowadzając do błędnych ustaleń faktycznych:



art. 7 k.p.k. w zw. z art. 60 ust. 1-3 umowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych sporządzonej w Kijowie dnia 24 maja 1993 r. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, polegające na dowolnej, a nie swobodnej ocenie dowodów, dokonanej bez uwzględnienia zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego,



art. 604 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie, polegające na pominięciu faktu złożenia przez osobę ściganą wniosku o udzielenie jemu ochrony międzynarodowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,



art. 604 § 1 pkt 7 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie, polegające na pominięciu, iż w państwie żądającym wydania może dojść do naruszenia wolności i praw osoby wydanej,



art. 604 § 2 pkt 1 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie, polegające na pominięciu faktu, iż osoba, której wniosek dotyczy, ma w Rzeczypospolitej Polskiej stałe miejsce zamieszkania.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez stwierdzenie niedopuszczalności wydania obywatela Ukrainy M. N. organom Ukrainy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie obrońcy ściganego okazało się skuteczne o tyle, że skutkowało zainicjowaniem kontroli instancyjnej, a ta doprowadziła Sąd Apelacyjny do wniosku, że z uwagi na uchybienia proceduralne, o których mowa poniżej, zaskarżone postanowienie nie może się ostać.

W zaskarżonym orzeczeniu Sąd Okręgowy przytoczył szereg przepisów, które stanowiły podstawę jego wydania. Zarazem jednak, zabrakło odniesienia się do meritum rozpoznawanej sprawy, a przedstawiona przez sąd I instancji ocena jej okoliczności jawi się jako pobieżna, a tym samym niewystarczająca, aby mogła stanowić podstawę do stwierdzenia prawnej dopuszczalności wydania ściganego M. N. organom Ukrainy.

Przede wszystkim, negatywnie ocenić trzeba, że w części dyspozytywnej kwestionowanego rozstrzygnięcia sąd a quo stwierdził ogólnikowo jedynie dopuszczalność „wydania ściganego wnioskami o pociągnięcie do odpowiedzialności karnej oraz w celu odbycia kary 4 (czterech) lat pozbawienia wolności” obywatela ukraińskiego M. N. organom Ukrainy. Nie sprecyzowano więc nie tylko, o jaką (przez jaki organ orzeczoną i w jakiej sprawie) karę pozbawienia wolności chodzi, ale i nie podano, pociągnięcie do odpowiedzialności karnej za jakie czyny i w jakich postępowaniach dopuszcza się. Nie sposób przyjąć, że wystarczające w tej mierze miałoby być odwołanie się do wniosków o ekstradycję, gdyż te nie stanowią elementu orzeczenia sądowego.

Zauważyć zaś wypada, że strona ukraińska złożyła dwa wnioski o ekstradycję: nr 607/5898/18 i 607/7602/18, wydany przez Tarnopolski Sąd Miejski Rejonowy w sprawie 42017210000000135 w celu pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za popełnienie przestępstw z części 2 art. 191, części 1 art. 366 Kodeksu Karnego Ukrainy, a nadto nr 607/12594/21, wydany przez Tarnopolski Sąd Miejski Rejonowy w celu odbycia ostatecznej kary 4 lat pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Tarnopolskiego Sądu Miejskiego Rejonowego dla obwodu tarnopolskiego z dnia 25 listopada 2022 roku za popełnienie przestępstw z części 2 art. 191, części 1 art. 366 Kodeksu Karnego Ukrainy. Co istotne, ścigany M. N. w toku postępowania zainicjowanego przedmiotowymi wnioskami o ekstradycję nie zrzekł się zasady specjalności (k. 17). Pamiętać zaś należy, że w myśl art. 596 k.p.k., będącego odpowiednikiem art. 14 Europejskiej Konwencji o ekstradycji sporządzonej w Paryżu z dnia 13 grudnia 1957 r. (Dz.U.1994.70.307), osoba wydana nie może być bez zgody państwa wydającego ścigana, skazana ani pozbawiona wolności w celu wykonania kary za inne przestępstwo popełnione przed dniem wydania niż to, w związku z którym nastąpi wydanie. Również więc z tego powodu należy więc precyzyjnie opisać czyny, których dotyczy orzeczenie o stwierdzeniu dopuszczalności wydania, aby nie doprowadzić do nieuprawnionego rozszerzenia ścigania M. N. za ewentualne inne jeszcze przestępstwa popełnione przed wydaniem wymienionego, a nieobjęte wnioskami inicjującymi postępowanie ekstradycyjne.

Nie tylko część dyspozytywna, ale i motywacyjna zaskarżonego postanowienia była nazbyt lakoniczna. Stwierdzić bowiem trzeba, że kontrola podwójnej karalności będąca wymogiem rozpoznania wniosku o ekstradycję została ograniczona do odwołania się do wniosku złożonego przez prokuratora. Sąd Okręgowy nie wskazał samodzielnie podstawy prawnej przestępstw, których miał dopuścić się ścigany, a uznał jedynie, iż czyny wymienione we wnioskach stanowią przestępstwo również według ustawodawstwa Rzeczypospolitej Polskiej.

Zabrakło też jakichkolwiek rozważań, zwłaszcza w kontekście linii obrony ściganego, czy w państwie żądającym wydania może dojść do naruszenia wolności i praw osoby wydanej.

Przywołanie przez sąd a quo ustawowych przesłanek pozytywnych wydania, bez odwołania ich do konkretnych okoliczności faktycznych sprawy i sytuacji ściganego sprawiło, że zaskarżone orzeczenie wymykało się kontroli instancyjnej. To zaś musiało skutkować wydaniem orzeczenia kasatoryjnego.

Zwrócić także należy uwagę, iż skoro w ramach postępowania ekstradycyjnego wystarczające jest uprawdopodobnienie zarzutu popełnienia przestępstwa (zob. postanowienie SA w Warszawie z 4.12.2007 r., II AKz 746/07, OSA 2009/3/10), to zwłaszcza w przypadku ekstradycji w celu pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za przestępstwa, czyli przeprowadzenia postępowania karnego o zarzucany czyn, należy jego popełnienie uprawdopodobnić. W realiach sprawy ma to znaczenie w odniesieniu do złożonego wniosku o ekstradycję o numerze nr 607/5898/18 i 607/7602/18, co do którego strona ukraińska złożyła zaświadczenie „informacje wskazujące na popełnienie przestępstw, za które wnioskuje się o ekstradycję N. M..O oraz jego kwalifikacje prawne” (k. 37-54). Tymczasem uzasadnienie zaskarżonego postanowienia było wolne od jakichkolwiek rozważań w tym zakresie.

W obliczu wskazanych uchybień odniesienie się do zarzutów podniesionych przez obrońcę ściganego byłoby przedwczesne (art. 436 k.p.k.).

Nie przesądzając ostatecznego wyniku sprawy, sąd ponownie rozpoznający wniosek prokuratora, winien rzetelnie przeanalizować przesłanki prawnej dopuszczalności przekazania M. N. organom Ukrainy, precyzyjnie wskazać oznaczenie spraw, co do których stwierdza dopuszczalność lub niedopuszczalność wydania ściganego, jak również uprawdopodobnić popełnienie czynu, którego ma dotyczyć ekstradycja w celu przeprowadzenia postępowania karnego o zarzucany czyn.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak na wstępie.

ZARZĄDZENIE

1.  odpis postanowienia doręczyć: prokuraturze,

2.  zwrócić akta sprawy.

Katowice, dnia 12 grudnia 2023 r.