Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2025 roku

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: sędzia Przemysław Kowalski

Protokolant: sekretarz sądowy Żaneta Bończyk

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2024 roku w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S. (1)

przeciwko Towarzystwu (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

I. oddala powództwo;

II. zasądza od powoda M. S. (1) na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) spółki akcyjnej w W. kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygnatura akt V GC 771/24

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 maja 2024 roku powód – M. S. (1) prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) z siedzibą w C. wystąpił na drogę sądową przeciwko pozwanemu Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę kwoty 84 772,48 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że z pozwanym łączyła go umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego w ruchu krajowym i międzynarodowym oraz spedytora. W dalszej części swojego stanowiska powód podał, że wykonywał zlecenie transportowe na trasie z Belgii do Polski, do miejscowości B., a w związku ze zbliżającym się długim weekendem majowym nakazał swojemu kierowcy, który wykonywał transport, zaparkowanie samochodu na parkingu na (...) w S., i pozostawienie go do zakończenia weekendu. Po zakończeniu weekendu kierowca miał dokończyć zlecenie transportowe. Wówczas okazało się, że pojazd wraz z ładunkiem został skradziony. Zleceniodawca powoda zażądał od niego zapłaty kwoty 21 217,68 euro. W związku z tym, w ocenie powoda w jego majątku powstała szkoda, a opisane zdarzenie powinno zostać objęte odpowiedzialnością ubezpieczeniową pozwanego ubezpieczyciela. Powód podał, że ubezpieczyciel odmówił wypłacenia odszkodowania, wskazując że stacja benzynowa w S. nie znajdowała się na trasie przewozu.

W dniu załadunku towaru, jego wartość wyniosła 18 782,40 euro, kurs euro w dniu 28 kwietnia 2023 roku zatem w dniu załadunku wynosił 4,58 zł za 1,00 euro; zatem wartość ładunku wynosiła 86 023,39 zł. Powód dodał, że kwotę tę należy pomniejszyć o kwotę 300,00 dolarów amerykańskich (1 251,00 zł) jako franczyzy redukcyjnej, co ostatecznie dało kwotę roszczenia 84 239,00 zł.

W odpowiedzi na pozew, pozwany zażądał oddalenia powództwa w całości i zasądzenia od powoda na jego rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany potwierdził, że zajmował się zgłoszeniem szkody od powoda. Z relacji pozwanego wynika, że nie kwestionował opisanych przez powoda okoliczności związanych najpierw z wykonywaniem zlecenia, a następnie związanych z kradzieżą pojazdu wraz z ładunkiem. Pozwany potwierdził, że odmówił wypłaty odszkodowania, a to z uwagi na treść Ogólnych warunków ubezpieczenia, które w jego ocenie w jasny sposób określały warunki odpowiedzialności pozwanego. Pozwany potwierdził, że podstawą odmowy wypłaty odszkodowania był fakt zaparkowania, skradzionego później pojazdu na parkingu, który wbrew postanowieniom OWU nie był zlokalizowany na trasie przewozu.

Ustalenia faktyczne sądu:

Powód – M. S. (1), prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) z siedzibą w C. zawarł z pozwanym – Towarzystwem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W., na okres od 9 stycznia 2023 roku do 8 stycznia 2024 roku umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przewoźnika drogowego w ruchu krajowym i międzynarodowym oraz spedytora – nr (...).

Ubezpieczenie obejmowało między innymi odpowiedzialność ubezpieczyciela za szkody powstałe w przesyłce podczas parkowania (postój i zatrzymanie) środka transportu wraz z ładunkiem – na znajdujących się na trasie przewozu między innymi całodobowej stacji benzynowej.

/dowód: polisa ubezpieczeniowa k. 10-13/

W kwietniu 2023 roku powód otrzymał od swojego kontrahenta – (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. zlecenie transportowe na przewóz galawanizowanej blachy z A. w Belgii do B., tj. siedziby (...) Sp. z o.o..

/dowód: zlecenie transportowe k. 14-15, faktury VAT wystawione przez (...) LTD z siedzibą w S. na Malcie k. 18-19/

W dniu 28 kwietnia 2023 roku około godziny 14:00 doszło do załadunku towaru na prowadzony przez G. K. – ciągnik siodłowy marki (...) o numerze rejestracyjnym (...) i naczepę marki S. o numerze rejestracyjnym (...). G. K. opuścił miejsce załadunku w dniu 28 kwietnia 2023 roku około godziny 15:00.

/dowód: zgłoszenie szkody k. 16, list przewozowy CMR k. 20, zeznania świadka G. K. k. 80/

W związku ze zbliżającym się długim weekendem majowym, G. K. otrzymał od swojego pracodawcy, tj. powoda polecenie zjazdu wraz z ładunkiem na stale używany przez samochody powoda parking w S., zlokalizowany przy stacji benzynowej sieci LOTOS.

W dniu 29 kwietnia 2023 roku G. K. zaparkował pojazd wraz z naczepą i znajdującym się w niej ładunkiem na wskazanym parkingu.

/dowód: oświadczenie kierowcy k. 17, zeznania świadka G. K. k. 80/

W nocy z 29/30 kwietnia 2023 roku doszło do kradzieży pojazdu wraz z ładunkiem z wymienionego parkingu. O powyższym powód zawiadomił zleceniodawcę w dniu 5 maja 2023 roku.

/dowód: oświadczenie kierowcy k. 17, informacja z KPP w C. k. 57, zeznania świadka G. K. k. 80/

(...) Sp. z o.o. zażądała od powoda zapłaty odszkodowania w kwocie 21 217,68 euro.

/dowód: pismo R. k. 22/

W dniu 20 czerwca 2023 roku powód zgłosił szkodę pozwanemu.

/dowód: zgłoszenie szkody k. 16, akta szkody k. 39/

Pismem z dnia 17 lipca 2023 roku pozwany poinformował powoda o odmowie wypłaty odszkodowania, wskazując, że parking, z którego skradziono pojazd wraz z ładunkiem nie znajdował się na trasie przewozu.

Działający w imieniu powoda broker ubezpieczeniowy zwrócił się z reklamacją do pozwanego, jednak pismem z dnia 20 listopada 2023 roku pozwany poinformował brokera o podtrzymaniu swojej decyzji.

Wiadomością mailową z dnia 26 lutego 2024 roku broker ubezpieczeniowy wezwał pozwanego do zapłaty odszkodowania.

/dowód: pismo pozwanego z dnia 17 lipca 2023 roku k. 23-24, korespondencja mailowa brokera ubezpieczeniowego k. 25-27 i 29-31, pismo pozwanego z dnia 20 listopada 2023 roku k. 28/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów przedłożonych przez obie strony oraz zeznania świadka G. K..

Sąd za wiarygodne uznał zeznania świadka G. K. byłego pracownika powoda, a zarazem kierowcy, który wykonywał zlecenie transportowe. Nie było powodów, by zakwestionować przebieg zdarzeń opisywany przez świadka, zwłaszcza że kradzież ciągnika z naczepą została potwierdzona w postępowaniu karnym, gdzie dwie osoby zostały skazane za pomoc w zbyciu kradzionych rzeczy (k. 57). Sąd pominął wniosek o przesłuchanie M. B. oraz A. K., albowiem fakty wskazane w tezie dowodowej tych świadków były bezsporne pomiędzy stronami, a częściowo zostały już wykazane zeznaniami G. K.. Nie było bowiem wątpliwości co do treści umowy przewozu wobec dostępnego w aktach sprawy zlecenia transportowego (k. 14). Druga strona nie kwestionowała również powodu, dla którego kierowca powoda nie skierował się bezpośrednio do B., lecz do S.. Fakt niedostępności w tym czasie firmy (...), pokrywający się z czasem weekendu majowego roku 2023, nie budził wątpliwości, zwłaszcza że do akt sprawy załączono oświadczenie reprezentanta drugiej strony umowy przewozu (k. 21).

Tak ustalony stan faktyczny pozostał w zasadzie w całości niesporny między stronami. Spór dotyczył kwestii interpretacji ogólnych warunków ubezpieczenia (dalej: OWU), a tym samym ziszczenia się podstaw do odpowiedzialności odszkodowawczej ubezpieczyciela.

Ocena prawna:

W ocenie Sądu roszczenie powoda nie zasługuje na uwzględnienie.

Podstawowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miały OWU (k. 10v.). Zgodnie z postanowieniami OWU, ochroną ubezpieczeniową objęta jest odpowiedzialność przewoźnika za szkody powstałe w przesyłce podczas parkowania środka transportu wraz z ładunkiem:

1. na parkingu strzeżonym/terenie trwale ogrodzonym, zamkniętym, dozorowanym oraz oświetlonym;

2. na znajdujących się na trasie przewozu:

a)  parkingach dla samochodów ciężarowych położonych bezpośrednio przy autostradzie/drodze ekspresowej,

b)  przystosowanych dla pojazdów ciężarowych parkingach przy motelu, hotelu,

c)  całodobowej stacji benzynowej.

3. przy urzędzie celnym, przejściach granicznych, terminalach promowych.

4. w miejscach wskazanych przez policję/upoważnione służby.

5. w wyznaczonych przez odbiorców i nadawców miejscach postojowych przeznaczonych dla pojazdów ciężarowych.

Nie ulega wątpliwości, że krytycznego dnia ciągnik siodłowy prowadzony przez G. K. został zaparkowany przy całodobowej stacji benzynowej, która jednak zgodnie z zeznaniami kierowcy nie była terenem trwale ogrodzonym.

Pełnomocnik powoda na rozprawie podstawę odpowiedzialności ubezpieczyciela wywodził z treści ww. punktów OWU o numerach 2 i 5. Odnosząc się do punktu 2, w tym miejscu należało rozważyć, w świetle postanowień OWU, czy całodobowa (...) w miejscowości S. koło C. była położona na trasie przewozu. Wówczas aktualizowałaby się odpowiedzialność ubezpieczeniowa pozwanego. Kluczowe jest rozstrzygnięcie, co należy rozumieć przez trasę przewozu. Pewną wskazówkę daje nam w tym kontekście art. 46 ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku Prawo przewozowe (Dz. U. z 2024 roku, poz. 1262). W tymże przepisie mowa jest jednak nie o trasie, ale o drodze przewozu. Przepis ten nie formułuje definicji legalnej drogi przewozu, niemniej wskazuje w ust. 1, że drogę przewozu przesyłki ustala przewoźnik, uwzględniając w miarę możliwości żądania nadawcy. Natomiast w ust. 2 sprecyzowano, że przewoźne – zatem wynagrodzenie przewoźnika oblicza się według odległości najkrótszej dostępnej drogi przewozu, a jeżeli uwzględniono żądanie nadawcy co do drogi dłuższej albo zaszła konieczność przewozu drogą dłuższą ze względu na właściwości przesyłki – według rzeczywistej drogi przewozu.

Zgodnie z powszechnie przyjętym w doktrynie stanowiskiem do elementów przedmiotowo istotnych umowy przewozu należy ustalenie trasy przewozu, czyli jego punktu początkowego i końcowego (zob. m.in. W. Górski, Umowa przewozu, s. 45; M. Stec, Umowa przewozu, s. 81; M. Stec, w: System PrHandl, t. 5C, 2020, s. 258; D. Ambrożuk, D. Dąbrowski, K. Garnowski, K. Wesołowski, Umowa przewozu, s. 133 i n.; K. Garnowski, Wykonanie umowy przewozu, s. 160 i n. [w:] Art. 46 PrPrzew red. Machnikowski 2025, wyd. 1/Stec). Natomiast ustalenie drogi przewozu, czyli punktów pośrednich, należy do elementów podmiotowo istotnych tej umowy (zob. art. 46 PrPrzew red. Machnikowski 2025, wyd. 1/Stec). Z powyższego wynika, że w doktrynie wyróżnia się pojęcie trasy przewozu i drogi przewozu.

Co do zasady wybór drogi, którą przewożony będzie towar, jest pozostawiony do uznania przewoźnika (art. 46 ust. 1 pr.prz.). Strony mogą, co prawda, dokonać dodatkowych ustaleń w tym zakresie (klauzula 1.2), ustalenia te jednak będą stanowić accidentiale negotii zawartej umowy (M. S.: Prawo przewozowe..., s. 79). Najczęściej droga przewozu jest mało istotna z punktu widzenia nadawcy - jest on zainteresowany tym, aby przesyłka dotarła do miejsca przeznaczenia na czas i aby wysokość przewoźnego nie była wysoka. Przewoźnik ma więc w tym zakresie swobodę doboru (zob. Włodarska Karolina, Umowa drogowego przewozu towarów, LexisNexis 2005).

Zatem trasą przewozu będzie linia pomiędzy miejscem rozpoczęcia przewozu (najczęściej miejscem załadunku) a miejscem zakończenia przewozu (miejscem rozładunku). Z kolei droga przewozu będzie zaczynać się i kończyć tak samo jak trasa przewozu. Dodatkowo może się na niej znajdować kilka punktów pośrednich, które mogą odbiegać liczbą kilometrów od najkrótszego dystansu między punktem A (początkiem trasy) a punktem B (jej końcem).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że powód miał możliwość wyboru drogi przewozu, a tym samym ustalenia punktu pośredniego w miejscowości S.. Było to bowiem podyktowane zamknięciem siedziby odbiorcy przesyłki w trakcie weekendu majowego. Zlecenie transportowe dostarcza nam jedynie wiedzę na temat trasy przesyłki (k. 14), nie wskazując żadnych dodatkowych wymogów co do drogi przewozu. Nie ulega wątpliwości, że miejscowość S. nie leżała na trasie przewozu. Skoro kierowca wybrał daną trasę, na polecenie przełożonego, w oderwaniu od linii łączącej miejsce załadunku a rozładunku (trasy przewozu), i zaparkował pojazd na całodobowej stacji benzynowej poza trasą przewozu, to brak było podstaw do przyjęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela. Prowadziłoby to do nadania pojęciu trasy przewozu znaczenia innego, aniżeli na gruncie literatury odnoszącej się do umów przewozu. Z uwagi na wybranie takiej drogi przewozu, powód powinien był zapewnić, aby pojazd wraz z ładunkiem został zaparkowany na parkingu strzeżonym/terenie trwale ogrodzonym, zamkniętym, dozorowanym oraz oświetlonym. Nie ulega wątpliwości, że taki teren spełnia wyższe wymogi co do bezpieczeństwa, aniżeli całodobowa stacja benzynowa. Cel OWU jest w tym zakresie dla sądu jasny. Każde zboczenie z trasy przewozu, nawet bez uzasadnienia, obliguje przewoźnika do zapewnienia, by postój pojazdu miał miejsce w ściśle określonych warunkach wymienionych w pkt 1 OWU. Wówczas kradzież pojazdu wraz z ładunkiem skutkowałaby odpowiedzialnością ubezpieczyciela.

W dalszej części należało zastanowić się, czy w sprawie zostały spełnione wymogi z pkt 5 OWU. Na gruncie OWU, aby zaktualizowała się odpowiedzialność towarzystwa ubezpieczeń, odbiorcy i nadawcy przesyłki powinni wyznaczyć przewoźnikowi miejsce postojowe, przeznaczone dla pojazdów ciężarowych. Na gruncie niniejszej sprawy, jakkolwiek w liście przewozowym nie zostało to ujęte precyzyjnie (k. 20), zarówno nadawcą, jak i jednocześnie odbiorcą, była spółka (...). Ze zlecenia transportowego (k. 14) wynika bowiem, że cały przewóz od A. do B. zlecała R.. Wskazany w liście przewozowym holenderski podmiot jako nadawca był jedynie załadowcą w rozumieniu konwencji CMR. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 03 września 2003 roku, II CKN 415/01, wskazał, że w świetle art. 4 i 9 ust. 1 Konwencji CMR osoba nie będąca stroną umowy przewozu nie może być uznana za nadawcę przesyłki tylko z tej przyczyny, że została wskazana jako nadawca w liście przewozowym. W niniejszej sprawie stroną umowy przewozu (nadawcą) była spółka (...), mimo takiego brzmienia listu przewozowego. Jednocześnie spółka (...) była odbiorcą towaru i to ona mogła wyznaczyć ewentualne miejsce postojowe na gruncie OWU. Powód nie wskazywał w toku sprawy, że stację benzynową w S. wybrał na polecenie drugiej strony przewozu, lecz uzasadniał to własnymi względami logistycznymi. Tym samym brak podstaw do uznania odpowiedzialności ubezpieczyciela również i na tej podstawie.

Sąd zgadza się, że w okolicznościach konkretnej sprawy mogłaby wystąpić zmiana trasy przewozu z uwagi na np. nieprzewidziane objazdy. Niemniej, musiałoby być to uzasadnione konkretnym, niemożliwym do przezwyciężenia wydarzeniem, a nie wynikać jedynie z wewnętrznej organizacji pracy powoda. W tym miejscu należy podkreślić dodatkowo, że sąd nie miał wątpliwości co do treści OWU i ich jednoznaczności. Brak tutaj sprzeczności, które należałoby tłumaczyć na niekorzyść strony, która sformułowała OWU. Problem ten uwidocznił się w orzeczeniu Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 kwietnia 2018 roku, I AGa 97/18, LEX nr 2665170, gdzie sąd II instancji zmienił orzeczenie Sądu Okręgowego, zasądzając ubezpieczonemu kwotę z tytułu szkody w ładunku. Uważna lektura uzasadnienia wyroku nie pozostawia jednak wątpliwości, że zarówno treść OWU, jak i stan faktyczny zarysowany w tym judykacie daleko odbiegały od problemu, który uwidocznił się w niniejszej sprawie. W orzeczeniu tym sąd wskazał na fakt, że wybrana przez przewoźnika trasa przewozu była jedną z alternatywnych tras przewozu, zaś swobodę wyboru tej trasy miał ubezpieczony. Jest to sytuacja zgoła odmienna o tej, która miała miejsce na gruncie spornego transportu. Czym innym jest bowiem wybór jednej drogi, mając do wyboru kilka wariantów, a czym innym – zupełnie inne wytyczenie tej trasy ze względów logistycznych. Warto zauważyć, że przykładowo między położoną na trasie przewozu W. a S. jest około 160 km.

Mając zatem na względzie powyższą argumentację Sąd na podstawie art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony - a contrario oddalił powództwo.

W zakresie kosztów Sąd postanowił na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c. w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu i całością kosztów obciążył powoda na rzecz pozwanego. Kwota 5 400 zł kosztów stanowi koszt zastępstwa procesowego pozwanego w sprawie.

Z:

1.odnotować (projekt asystenta);

2. odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron przez PI;

3 akta z wpływem lub po 21 dniach od wykonania.

T., dnia 3 lutego 2025 roku, sędzia Przemysław Kowalski