Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2025 roku

Sąd Rejonowy w Toruniu - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący sędzia Andrzej Kurzych

Protokolant sekretarz sądowy Karolina Grudzińska

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2025 roku w T.na rozprawie

sprawy z powództwa J. C. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa Komendantowi Wojewódzkiemu Policji w B.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa Komendanta Wojewódzkiego Policji w B. na rzecz powoda J. C. (1) kwotę 1.943,52 zł (jeden tysiąc dziewięćset czterdzieści trzy złote pięćdziesiąt dwa grosze),

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  nie obciąża powoda kosztami procesu poniesionymi przez pozwanego,

IV.  obciąża Skarb Państwa kosztami sądowymi przejmując je na rachunek Sądu Rejonowego w Toruniu.

sędzia Andrzej Kurzych

IV P 225/25

UZASADNIENIE

Powód J. C. (1) pozwem z 19 maja 2025 r. przeciwko Skarbowi Państwa – Komendantowi Wojewódzkiemu Policji w B. (KWP w B.) wniósł o zasądzenie kwoty 4.215,45 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem odsetek od wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop w wysokości 7.065,60 zł. Roszczenie to oparł na:



art. 417 § 1 k.c. w zw. z art. 417 ¹ § 1 k.c. za okres od 6 lutego 2017 r. do 5 listopada 2018 r.,



art. 481 § 1 k.c. od dnia następującego po dniu publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego (dalej: TK) z 30 października 2018 r., K 7/15, tj. od 7 listopada 2018 r. do faktycznej wypłaty wyrównania ekwiwalentu przez pozwanego tj. 3 czerwca 2024 r.

W uzasadnieniu wskazał, że 5 lutego 2017 r. został zwolniony ze służby w Policji. W chwili zwolnienia ze służby pozostały mu 72 dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego i dodatkowego. W związku z powyższym został mu wypłacony ekwiwalent pieniężny w kwocie 18.658,08 zł brutto. Należności jakie otrzymał obliczono na podstawie przepisów ustawy o Policji z dnia 6 kwietnia 2018 r.

Powyższy sposób naliczenia ekwiwalentu został jednak zakwestionowany przez TK w wyroku z 30 października 2018 r. o sygn. (...) Na tej podstawie powód zwrócił się do Komendanta Miejskiego Policji w T. (K. w T.) o wypłatę wyrównania ekwiwalentu pieniężnego wraz z odsetkami za niewykorzystany urlop. Decyzją z 22 grudnia 2020 r. KWP w B. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Następnie powód złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. (WSA w B., który wyrokiem z 10 sierpnia 2021 r. uchylił zaskarżoną decyzję. KWP w B. złożył od tego wyroku skargę kasacyjną. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 6 marca 2024 r., (...) oddalił ww. skargę kasacyjną. Pozwany, po wyczerpaniu drogi sądowoadministracyjnej, wypłacił powodowi wyrównanie ekwiwalentu za urlop dnia 3 czerwca 2024 r.

Powód domagał się odsetek zarówno od dnia następującego po dniu publikacji wyroku TK z 30 października 2018 r., tj. od dnia 7 listopada 2018 r. do dnia zapłaty tj. 3 czerwca 2024 r., jak i od dnia zwolnienia ze służby tj. od dnia 5 lutego 2017 r. do dnia 5 listopada 2018 r. Pierwsze żądanie oparł na tym, iż z dniem publikacji wyroku powstało jego roszczenie o wypłatę wyrównania należnego ekwiwalentu. Pozwany, po dniu publikacji wyroku, dopuścił się opóźnienia ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Uzasadniało to oparcie żądania o art. 481 § 1 k.c. Drugie żądanie zaś oparł na tym, iż w przedmiotowym okresie nie mógł skorzystać ze swojego kapitału z uwagi na funkcjonujący wówczas stan bezprawia legislacyjnego. Podstawą prawną wyrównania szkody był art. 417 § 1 k.c. w zw. z art. 417 ¹ § 1 k.c.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Pozwany podniósł, że brak było podstaw prawnych do wypłaty świadczenia w postaci odsetek bez wezwania właściwego podmiotu. Zgodnie z art. 455 k.c. pozwany został formalnie wezwany do zapłaty odsetek wnioskiem z 3 grudnia 2018 roku. Powód, za wyjątkiem złożonego w 2025 r. powództwa, nie podjął żadnych kroków w tym przedmiocie. Mając to na uwadze, zdaniem pozwanego roszczenie powoda o odsetki od dnia następującego po dniu zwolnienia ze służby, tj. 6 lutego 2017 r. uległy przedawnieniu na podstawie art. 118 k.c. Nadto podniósł, że do momentu wydania wyroku przez TK z 30 października 2018 r., nie miał podstaw prawnych by wypłacić powodowi ekwiwalent w wyższej wysokości.

Sąd ustalił co następuje:

Powód w okresie od 2 sierpnia 1988 r. do 5 lutego 2017 r. pełnił służbę stałą w Komendzie Miejskiej Policji w T..

Wraz z zakończeniem służby został mu wypłacony ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy oraz urlop dodatkowy. Jego wysokość została ustalona na podstawie art. 115a ustawy o Policji w wersji obowiązującej na moment ukończenia przez powoda służby, tj. przy uwzględnieniu 1/30 części miesięcznego uposażenia za każdy dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego.

( bezsporne, nadto dowody:

⚫

świadectwo służby z 5 lutego 2017 r. – k. 12 akt;

⚫

protokół skrócony rozprawy z 9 października 2025 r. – przesłuchanie powoda - k. 69-69v akt – 00:15:34 – 00:23:51)

Wyrokiem z 30 października 2018 r., (...) opublikowanym 6 listopada 2018 r. Trybunał Konstytucyjny RP stwierdził, że art. 115a ustawy o Policji, stanowiący o podstawie ustalenia i wypłaty ekwiwalentu jest niezgodny z art. 66 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 zd. 2 Konstytucji RP (Dz. U. z 2018 r. poz. 2102).

Trybunał wskazał, że prawo do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego, nabywane jest w sytuacji zwolnienia ze służby. Celem ekwiwalentu jest zrekompensowanie funkcjonariuszowi Policji faktycznego braku możliwości wykorzystania przysługującego mu urlopu, co stanowi urzeczywistnienie konstytucyjnie zagwarantowanych corocznych płatnych urlopów. Wskutek okoliczności niezależnych od funkcjonariusza może dojść do sytuacji, w której nie zdołał on wykorzystać urlopu przed ustaniem stosunku służby. Wówczas jedyną formą rekompensaty za niewykorzystany urlop jest przewidziany przez ustawodawcę ekwiwalent pieniężny. Trybunał Konstytucyjny uznał, że ekwiwalent będący substytutem niewykorzystanego urlopu powinien odpowiadać wartości tego świadczenia w naturze. Świadczeniem ekwiwalentnym za przepracowany dzień urlopu jest wynagrodzenie za jeden dzień roboczy.

(fakt notoryjny)

Dnia 3 grudnia 2018 r. powód zwrócił się do KMP w T. z wnioskiem o wypłatę wyrównania ekwiwalentu pieniężnego wraz z odsetkami za niewykorzystany urlop. Z racji zajmowanego stanowiska służbowego powód orientował się w zasadach obliczenia ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy oraz rozumiał jakie znaczenie w tym zakresie ma wyrok TK z 30 października 2018 r. Ponadto w tym zakresie był wspomagany przez radcę prawnego, który instruował go co do podejmowanych dalszych działań w zakresie wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i odsetek za opóźnienie w jego wypłacie.

( dowód:

⚫

przesłuchanie powoda J. C. (2) – k. 59-69v. akt,

⚫

wniosek - k. 38-39 akt)

Postanowieniem z dnia 21 października 2020 r. nr (...) KMP w T. odmówił wszczęcia postępowania w sprawie wypłaty odsetek od niewypłaconego wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy za lata 2016-2017 (72 dni).

Uzasadnieniem postanowienia był brak podstawy do jego rozpatrzenia w trybie administracyjnym. Ustawa o Policji oraz wydane na jej podstawie akty wykonawcze nie zawierały regulacji przyznających organom Policji kompetencje do rozstrzygania w tym zakresie.

(dowód:

⚫

postanowienie – k. 40-41 akt)

Decyzją z 22 grudnia 2020 r., sygn. (...)KWP w B. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie KMP w T. z dnia 21 października 2020 r.

Organ wskazał na treść ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego ds. wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 poz. 1610, dalej: ustawa zmieniająca). Jej art. 9 wskazywał, iż ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za okres przed dniem 6 listopada 2018 r. ustala się na zasadach wynikających z przepisów ustawy o Policji w brzmieniu obowiązującym przed dniem 6 listopada 2018 roku. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop został powodowi wypłacony przed tym dniem. W ocenie KWP w B., nie było zatem podstawy prawnej do wypłaty wyrównania wysokości ekwiwalentu do 1/21 części wynagrodzenia.

( dowód:

⚫

decyzja – k. 9-11 akt).

WSA w B. wyrokiem z 10 sierpnia 2021 r. (...)uchylił zaskarżoną przez powoda decyzję KWP w B. z 22 grudnia 2020 roku.

( dowód:

⚫

wyrok WSA w B.z 10 sierpnia 2021 r. – k. 13 akt)

NSA wyrokiem z 6 marca 2024 r. (...) oddalił złożoną przez KWP w B. skargę kasacyjną od wyroku WSA w B. z 10 sierpnia 2021 r.

(dowód:

⚫

wyrok NSA z 6 marca 2024 r. – k. 14 akt)

Pozwany, po wyczerpaniu drogi sądowoadministracyjnej, obliczył należne powodowi wyrównanie ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop w postaci 72 dni.

Podstawą do naliczenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy było uposażenie zasadnicze wraz z dodatkami o charakterze stałym należnym na ostatnio zajmowanym przez powoda stanowisku służbowym. Kwota ta wyniosła 7.774,00 zł brutto.

Zgodnie z wyrokiem TK z 30 października 2018 r. powodowi przysługiwało prawo do wypłaty 1/21 części miesięcznego uposażenia, a więc kwoty wynikającej z algorytmu:

7.774,00 zł * 1/21 = 370,19 zł; 370,19 zł * 72 dni = 26.653,08 zł.

W listopadzie 2022 r. za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy wypłacono powodowi ekwiwalent w wysokości: 18.658,08 zł.

W związku z powyższym różnica pomiędzy kwotą wyliczoną przy zastosowaniu nowego brzmienia art. 115a ustawy o Policji, a kwotą wypłaconą skarżącemu przy odejściu ze służby, została wypłacona w ramach wyrównania wcześniejszego świadczenia w kwocie 7.995,60 zł brutto.

Kwotę 7.995,60 zł pomniejszono o zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 930,00 zł, co finalnie dało kwotę 7.065,60 zł netto. Kwota netto została powodowi wypłacona przez pozwanego dnia 3 czerwca 2024 roku.

(dowody:

⚫

pismo – k. 16 akt;

⚫

potwierdzenie przelewu – k. 15 akt)

Kwota odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od 1 stycznia 2022 r. do 3 czerwca 2024 r. liczona od kwoty ekwiwalentu w wysokości 7.065,60 zł netto wyniosła 1.943,52 zł.

( dowód:

⚫

obliczenia z kalkulatora odsetek ustawowych – k. 71)

Sąd zważył co następuje:

1.  Uwagi co do ustaleń faktycznych.

Stan faktyczny w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia został ustalony na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów oraz na podstawie przesłuchania powoda. Chodziło tutaj w szczególności o wniosek powoda o wypłatę wyrównania ekwiwalentu z 3 grudnia 2018 r., pisemną informację o wyrównaniu ekwiwalentu oraz potwierdzenie przelewu wyrównującego z 3 czerwca 2024 roku. Istotne znaczenie miały także załączone wyroki sądów administracyjnych, decyzja i postanowienie odnoszące się do wniosku powoda o wyrównanie ekwiwalentu. Dokumentacja ta wskazywała na okoliczności niestanowiące przedmiotu sporu pomiędzy stronami.

Gdy chodzi zaś o zeznania powoda, to Sąd uznał je za wiarygodne. Nie było bowiem podstaw, aby kwestionować szczerość wypowiedzi powoda. Wynikało z nich, że powód bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 r. rozumiała jakie ma on dla niego skutki. Zdawał sobie sprawę z możliwości domagania się wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy oraz z tego, że pozwany w zakresie kwoty odpowiadającej owemu wyrównaniu znajduje się w opóźnieniu, co przekłada się na prawo żądania odsetek z tytułu opóźnienia w jego wypłacie. Oczekiwał jednak najpierw na rozstrzygnięcie w drodze administracyjnej kwestii wypłaty wyrównania, a następnie na ukształtowanie się orzecznictwa sądów pracy w zakresie prawa do odsetek. Jak wyjaśnił, pozew o zapłatę odsetek wniósł dopiero 5 czerwca 2025 r. z przyczyn osobistych, których nie chciał ujawnić.

Konieczność wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop nie była sporna – wynikała bowiem z wyroku NSA z 6 marca 2024 r. oddalającego skargę kasacyjną WSA w B.. Także kwota wyrównania należnego powodowi ekwiwalentu nie była objęta sporem stron.

2.  Uwagi wstępne w zakresie rozważań prawnych.

W ramach uwag wstępnych wskazać jeszcze należy, że prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wynikało w przypadku powoda z art. 114 ust. 1 pkt 2 ustawy o Policji. Przepis ten stanowi, iż policjant zwalniany ze służby otrzymuje m.in. ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane urlopy wypoczynkowe lub dodatkowe. Metodologię obliczania ekwiwalentu określa art. 115a ustawy o Policji, który od 1 października 2020 r. stanowi, że ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego ustala się w wysokości 1/21 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnego policjantowi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym. Zmiana treści przepisu nastąpiła na podstawie wspomnianego już wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 roku. Uprzednio przepis ten stanowił, że ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego oraz za każde rozpoczęte 8 godzin niewykorzystanego czasu wolnego przysługującego na podstawie art. 33 ust. 3 ustala się w wysokości 1/30 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym.

W niniejszej sprawie przedmiotem ustalenia było natomiast to, czy powodowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty wyrównanego mu ekwiwalentu pieniężnego oraz to, od jakiego momentu należy je naliczać.

Powód dochodzone w sprawie roszczenie oparł na:



art. 417 § 1 k.c. w zw. z art. 417 ¹ § 1 k.c. za okres od 6 lutego 2017 r. do 5 listopada 2018 r.,



art. 481 § 1 k.c. od dnia następującego po dniu publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 r., (...) tj. od 7 listopada 2018 r. do faktycznej wypłaty wyrównania ekwiwalentu przez pozwanego, tj. 3 czerwca 2024 r.

(powód nie określił podstawy prawnej żądania co do odsetek za 6 listopada 2018 r.).

Przywołane podstawy prawne wskazują, że odsetki za okres od dnia następnego po dniu ustania stosunku służby do dnia poprzedzającym opublikowanie wyroku w sprawie (...) powód traktował odsetki ustawowe jako szkodę za bezprawie legislacyjne, które polegało na sprzecznym z Konstytucją RP ukształtowaniu zasad obliczania ekwiwalentu za urlop należnego funkcjonariuszowi Policji. Odsetki za dalszy okres były natomiast w ujęciu pozwu „zwykłymi” odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Punktem wyjścia w obu przypadkach jest jednak to, czy funkcjonariusz Policji ma co do zasady prawo do odsetek za opóźnienie wypłacie świadczeń ze stosunku służby, w tym np. ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy, które to prawo pozwany w odpowiedzi na pozew kwestionował. Przyznać trzeba, że ustawa o Policji w tym zakresie nie zawiera adekwatnej regulacji prawnej. W tym przypadku ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie przepisu, który wprost ustanawiałby prawo do odsetek dla funkcjonariusza Policji na wzór regulacji zamieszczonych w innych ustawach dotyczących służb mundurowych (zostały one szczegółowo wymienione w odpowiedzi na pozew). Nie oznacza to jednak, że d e lege lata funkcjonariusz Policji w przypadku opóźnienia w wypłacie świadczeń nie ma prawa do odsetek. Podstawą materialnoprawą jego roszczeń w tym przedmiocie jest art. 481 § 1 k.c., który stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Na potwierdzenie tego stanowiska przywołać należy orzecznictwo sądowego, tj. uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r., III PZP 1/05, OSNP 2006/15-16/227, która mimo zmian ustawodawczych nie straciła na aktualności, wyrok Sądu Najwyższego z 2 lipca 2008 r., II PK 10/08, Lex nr 442828, uchwałę Sądu Najwyższego z 18 listopada 2009 r., II PZP 7/09, OSNP 2010/7-8/82, uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 kwietnia 2006 r., I OPS 3/06, ONSAiWSA 2006, nr 3, poz. 69, uchwałę Sądu Najwyższego z 29 listopada 2007 r., III CZP 106/07, OSNC 2008, nr 12, poz. 134, wyrok Sądu Najwyższego z 25 listopada 2008 r., II PK 99/08, LEX nr 519974, wyrok Sądu Najwyższego z 4 czerwca 2013 r., II PK 294/12, LEX nr 1363451, a także obszerne orzecznictwo sądów administracyjnych. Z uwagi na utrwaloną linię orzeczniczą w tym przedmiocie Sąd uznaje za zbędne rozwijanie tez, które legły u jej podstaw.

Resumując, funkcjonariuszowi Policji przysługuje na podstawie art. 481 § 1 k.c. prawo do odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie świadczeń. Przepis ten stanowi bowiem źródło prawa do odsetek w wypadkach, gdy prawo to nie jest wprost przewidywane w przepisach szczególnych. Natomiast ustanowienie prawa do odsetek w takich przepisach jest niejako potwierdzeniem prawa wynikającego z art. 481 k.c.

Inną rzeczą jest natomiast czy odsetki ustawowe za opóźnienie mogą same w sobie stanowić szkodę dochodzoną na podstawie art. 417 § 1 k.c. w zw. z art. 417 ^{( 1 )}§ 1 k.c. Przepisy te stanowią, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. W ocenie Sądu, nie można wykluczyć, iż odsetki będą stanowiły element szkody kompensowanej roszczeniem wywodzonym z cytowanych przepisów, choć w niedawnym orzecznictwie Sądu Okręgowego w T. pogląd ten został zanegowany (np. wyrok Sądu Okręgowego w T. z 13 czerwca 2025 r., (...). Podzielając co do zasady erudycyjne wywody Sądu Okręgowego w T. co do istoty prawnej odsetek ustawowych za opóźnienie, należy jednak dostrzec, że już w tych rozważaniach nie został odrzucony definitywnie pogląd o m.in. kompensacyjnej naturze prawa do odsetek ustawowych za opóźnienie. Ponadto zidentyfikowanie szkody w tym przypadku jest na tyle proste, że trudno oczekiwać od powoda wyraźnej jej identyfikacji. Wiąże się ona bowiem z inną funkcją odsetek, a mianowicie funkcją waloryzacyjną, o której Sąd Okręgowy również wspomina. Wystarczy w tym zakresie porównać średnie wynagrodzenie za pracę z daty wypłaty ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy ze średnim wynagrodzeniem za pracę z daty wypłaty wyrównania. Rozziew niejednokrotnie będzie zdecydowanie większy niż kwota żądanych odsetek. Na gruncie niniejszej sprawy waloryzacyjny walor odsetek jest więc na tyle reprezentatywny, że mogą być one potraktowane jako odszkodowanie za brak możliwości korzystania z własnego kapitału, bez potrzeby poszukiwania ich uzasadnienia w dalszych zdarzeniach szkodowych. Uwagi te oczywiście wymagają pogłębienia, lecz szczegółowe rozważania w tej mierze są zbędne ze względu na podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia.

3.  Zarzut przedawnienia roszczenia odsetkowego

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia co do całego dochodzonego w sprawie roszczenia. W znacznej części okazał się on uzasadniony.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że od daty opublikowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie (...) nie występowały przeszkody, które umożliwiałyby wypłatę ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy w prawidłowej wysokości, a więc w wysokości obliczonej zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 115a ustawy o Policji. Mimo wywołanego wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 30 października 2018 r., sygn. akt (...) braku normy prawnej, która określała sposób obliczenia ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy, Komenda Wojewódzka Policji w B. miała możliwości wypłaty ekwiwalentu za urlop w prawidłowej wysokości. Uzupełnienie derogowanej treści art. 115a ustawy o Policji winno nastąpić przez przyjęcie wykładni ustalonej przez Trybunał w wyroku z dnia 30 października 2018 r., sygn. akt (...) Należało więc zrekonstruować normę wyrażającą treść, że ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego oraz za każde rozpoczęte 8 godzin niewykorzystanego czasu wolnego przysługującego na podstawie art. 33 ust. 3 ustala się w wysokości przysługującego zwalnianemu ze służby policjantowi w danym okresie wynagrodzenia za jeden dzień roboczy.

Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z 26 stycznia 2021 r., (...) LEX nr 3120348 dotyczącego odmowy wypłaty wyrównania ekwiwalentu, nie podzielił stanowiska, które również prezentuje strona pozwana w niniejszej sprawie, że na dzień wydania decyzji administracyjnej w systemie prawnym nie było normy ustawowej odnoszącej się do ustalania należnego ekwiwalentu pieniężnego z tytułu niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego. NSA wskazał, że podstawa prawna do ustalenia ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy pozostała w systemie prawnym, tzn. art. 115a ustawy o Policji zachował walor konstytucyjności w odniesieniu do prawa policjantów zwalnianych ze służby do ekwiwalentu pieniężnego (...). Podkreślił też, że „nie można odnosić problemu istnienia normy prawnej będącej podstawą ustalenia uprawnień jej adresata wyłącznie do kwestii technicznych związanych z brakiem ustalenia przez ustawodawcę (albo choćby wskazanego przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku o sygn. akt (...)) czynnika odpowiadającego ułamkowej części miesięcznego uposażenia zasadniczego z dodatkami o charakterze stałym”. Zaznaczył, że „sposób obliczania wysokości ekwiwalentu pieniężnego, który pozwoliłby policjantom za każdy dzień niewykorzystanego urlopu otrzymać ekwiwalent rekompensujący w pełni poniesioną stratę, jest określony w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego”. Trybunał jednoznacznie stwierdził, że świadczeniem ekwiwalentnym za przepracowany dzień urlopu jest wynagrodzenie za jeden dzień roboczy. Taki sposób obliczania wartości jednego dnia urlopu wynika z faktu, że urlop wypoczynkowy liczony jest wyłącznie w dniach roboczych. Ekwiwalent będący substytutem urlopu powinien więc odpowiadać wartości tego świadczenia w naturze. Obliczając wysokość należnego skarżącemu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy należy ilość dni urlopu przemnożyć przez wysokość uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego skarżącemu na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym przysługującego mu za 1 dzień roboczy na dzień zwolnienia ze służby.

Zaprezentowane stanowisko, obecne także w orzecznictwie wielu sądów administracyjnych, Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w pełni podziela. Oznacza to, że w dacie ogłoszenia wielokrotnie już przywoływanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie istniały przeszkody do wypłaty wyrównania ekwiwalentu za urlop. Ewentualne kwestie techniczne nie mają znaczenia, gdyż możliwe, a nawet konieczne było zastosowanie mechanizmu wyliczenia zaproponowanego przez Trybunał Konstytucyjny.

Można założyć, że z dniem 6 listopada 2018 r. roszczenie o odsetki za wcześniejszy okres przekształciło się w szkodę kompensowaną odszkodowaniem za bezprawie legislacyjne (Sąd nie przesądza tej kwestii, bo jest to dla sprawy zbędne). Ponadto powodowi przysługiwały odsetki za dalszy okres, tj. okres od 6 listopada 2018 r. aż do daty zapłaty wyrównania - 3 czerwca 2024 r.

Powód doskonale zdawał sobie z tego sprawę, co wynikało z jego zeznań, a także pisma z 3 grudnia 2018 r., gdzie zgłosił roszczenie o wypłatę wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy wraz z odsetkami. Nie bez znaczenia jest też to, że powód z racji zajmowanego stanowiska służbowego znał obowiązujące w tym zakresie regulacje prawne, co przyznał podczas przesłuchania. Powód zgłosił przed sądem roszczenie odsetkowe dopiero w dniu 5 czerwca 2025 r.

Pierwsze z wymienionych roszczeń uległo zatem przedawnieniu na podstawie art. 442 ¹ § 1 k.c. z dniem 7 listopada 2021 r. Zgodnie bowiem z tym przepisem roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Warto odnotować, że z uwagi na deliktową naturę roszczenia odszkodowawczego wynikającego z art. 417 i 417 ¹ k.c. podlega ono reżimowi przedawnienia z art. 442 ¹ § 1 k.c., a nie art. 118 k.c. Oznacza to także, że zbędne jest identyfikowanie w niniejszej sprawie terminu jego wymagalności.

Gdy chodzi zaś o odsetki należne za okres od 7 listopada 2018 r. prawo do odsetek ustawowych za opóźnienie podlegało ocenie na podstawie art. 118 k.c. i nast.

Zgodnie z tym przepisem, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Zgodnie zaś z art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Nie ulega wątpliwości, że roszczenie o odsetki jest roszczeniem o świadczenie okresowe i że stosować należało do niego 3-letni termin przedawnienia. Ponadto roszczenie o odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego staje się wymagalne osobno w każdym dniu opóźnienia i w związku z tym przedawnia się osobno za każdy dzień opóźnienia. Powód wystąpił z żądaniem zasądzenia odsetek ustawowych dnia 5 czerwca 2025 r. Roszczenie zgłoszone przez niego ulegałoby zatem przedawnieniu za okres sprzed daty 5 czerwca 2022 roku. Ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 1104) do art. 118 k.c. dodano jednak zdanie drugie w treści przytoczonej powyżej. Koniec terminu przedawnienia równy bądź większy od 2 lat (w tym przypadku był to termin 3-letni) przypadałby na koniec roku kalendarzowego. Przedawnieniem nie zostały objęte odsetki, które stały się wymagalne 3 lata przed datą 1 stycznia 2025 r. Przedawnieniu uległy więc odsetki za okres przed 1 stycznia 2022 r.

Świadczenie główne zostało spełnione dnia 3 czerwca 2024 roku. Data ta z kolei wyznaczała termin końcowy możliwości naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie.

Na rzecz powoda podlegały zatem zasądzeniu odsetki ustawowe za opóźnienie za okres od 1 stycznia 2022 r. do 3 czerwca 2024 r. w łącznej kwocie 1.943,52 zł. W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu. W sprawie nie zostały zidentyfikowane żadne okoliczności, które czyniłyby zgłoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia sprzecznym z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (art. 5 k.c.).

4.  Uwagi końcowe

Sąd nie obciążył powoda kosztami procesu w tej części, w której powód przegrał sprawę, kierują się treścią art. 102 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Obciążenie powoda powinnością poniesienia kosztów procesu pozostawałoby w sprzeczności z poczuciem sprawiedliwości, skoro pozwany konsekwentnie odmawiał wypłaty wyrównania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy i dodatkowy, powód był zmuszony dochodzić swych praw na drodze administracyjnej, zaś występujący w niniejszej sprawie stan prawny można ocenić jako skomplikowany.

Z uwagi na brak prawnych możliwości obciążenia stron procesu kosztami sądowymi, Sąd przejął na rachunek Skarbu Państwa koszty sądowe, które powstały w związku z niniejszą sprawą.

sędzia Andrzej Kurzych