Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2024 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny:

Przewodniczący: sędzia Tadeusz Kotuk

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Szymańska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 października 2024 r. w G. sprawy z powództwa Wspólnoty Mieszkaniowej nieruchomości przy ul. (...) IV 7-15 w G. przeciwko Republice Cypryjskiej – reprezentowanej przez Skarb Państwa Republiki Cypryjskiej

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powódki Wspólnoty Mieszkaniowej nieruchomości przy ul. (...) IV 7-15 w G. na rzecz Republiki Cypryjskiej – reprezentowanej przez Skarb Państwa Republiki Cypryjskiej kwotę 5.417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciąża ostatecznie Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Gdyni.

Sygn. akt I C 406/22

UZASADNIENIE

Stan faktyczny

Spółka handlowa (...) z siedzibą w N. (Republika Cypryjska) była właścicielem lokalu użytkowego numer (...) w budynku przy ul. (...) IV 7-15 w G. (księga wieczysta (...)).

Okoliczność bezsporna

Łączna wysokość zaległości (długów) w/w spółki wynikających z kosztów zarządu wspólnego nieruchomości oraz kosztami eksploatacyjnymi związanymi z korzystaniem z w/w lokalu za okres od dnia 2 marca 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. wynosi 62/974/09 zł.

Okoliczność bezsporna

(...) została wykreślona z rejestru handlowego Republiki Cypryjskiej z dniem 18 grudnia 2019 r.

Okoliczność bezsporna (por. k. 270)

Republika Cypryjska w 2023 r. oświadczyła o zrzeczeniu się w/w nieruchomości lokalowej.

Dowód: oświadczenie z tłumaczeniem, k. 398-400

Ocena dowodów

Opinia biegłego do spraw prawa obcego (cypryjskiego prawa spółek) nie budzi wątpliwości, jest szczegółowa, wnikliwa.

Oświadczenie o zrzeczeniu się nieruchomości przez obecnego pozwanego (Skarb Państwa Republiki Cypryjskiej) nie budzi wątpliwości pod względem autentyczności i mocy dowodowej.

Istnienie i wysokość długi zlikwidowanej spółki nie była sporna.

Kwalifikacja prawna

Sam dług wynikający z korzystania z lokalu (źródło pozaumowne) podlegał prawu polskiemu zgodnie z art. 4 Rozporządzenia (WE) nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczącego prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (w zw. z art. 33 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe). Chodzi o jego powstanie i wymagalność.

Natomiast skutki prawne likwidacji (wykreślenia z rejestru handlowego) spółki handlowej mającej siedzibę w Republice Cypryjskiej podlegają praw u państwa jej siedziby zgodnie z art. 17 ust. 1 i ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe). Jak wynika z opinii biegłego – rozwiązanie spółki jest równoznaczne z utratą jej zdolności prawnej i sądowej. Pozostały po spółce niezlikwidowany majątek przechodzi na rzecz Republiki Cypryjskiej na zasadzie tzw. bona vacantia ( (...) Law, rozdział 113, postanowienie numer 328). Biegły przekonująco wyjaśnił, że na gruncie systemów prawnych typu common law (do którego zalicza się cypryjskie prawo spółek) tradycyjnie przyjmuje się, że nabycie niezlikwidowanego majątku spółki przez państwo na zasadzie bona vacantia dotyczy tylko tego mienia, które znajduje się w granicach jurysdykcji tego państwa, a nie poza jego granicami, co więcej – obejmuje tylko aktywa, a nie długi (por. k. 570). To oznacza, że Republika Cypryjska nigdy nie nabyła własności spornej nieruchomości lokalowej (położonej poza jej granicami) i w tej sytuacji rozważanie kwestii skuteczności zrzeczenia się tego prawa przez tę Republikę pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia. Drugim – najistotniejszym – wnioskiem biegłego jest stanowcze potwierdzenie, że Republika Cypryjska nie ponosi odpowiedzialności za długi zlikwidowanych spółek handlowych (501 verso). Nie istnieje przepis cypryjskiego prawa spółek, który by taką odpowiedzialność kreował. Jak wskazał biegły – odpowiedzialnymi następczo są członkowie władz zlikwidowanej spółki (ang. officers). Takie uregulowanie jest zresztą zbieżne z powszechnym standardem braku odpowiedzialności państw europejskich za długi podmiotów prywatnych (poza wyjątkowymi wypadkami wyraźnie uregulowanymi, w Polsce takim przykładem jest ograniczona odpowiedzialność kilku państwowych osób prawnych: Bankowego Fundusz Gwarancyjnego, Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, czy też Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych).

Mając powyższe na uwadze Sąd stwierdził, że pozwana Republika Cypryjska nie ponosi odpowiedzialności za długi zlikwidowanej spółki handlowej mającej siedzibę w tym państwie, gdyż nie wynika to z żadnego przepisu prawa lub precedensu na gruncie cypryjskiego prawa spółek (rozdział 113, postanowienie 328 cypryjskiego Prawa spółek, (...) – a contrario), stąd oddalono powództwo o zapłatę w całości ( punkt I. sentencji wyroku). Oczywiście trzeba tu zastrzec i dodatkowo wyjaśnić, że skoro w prawie cypryjskim w ogóle nie ma przepisu dotyczącego odpowiedzialności państwa za długi zlikwidowanych spółek handlowych, to wskazanie konkretnego przepisu potwierdzającego taki pogląd jest niemożliwe.

Koszty

Koszty zasądzono na rzecz wygrywające Republiki Cypryjskiej (art. 98 k.p.c.), a składa się na nie opłata za czynności adwokackie w stawce minimalnej (5.400 zł, § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, ze zm.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) – punkt II. sentencji wyroku.

Pozostałymi nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążono ostatecznie Skarb Państwa, na zasadzie art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, gdyż z uwagi na szczególne okoliczności sprawy związane z komplikacjami podmiotowymi oraz kosztami wynikającymi z tzw. obrotu międzynarodowego (w tym – koszty tłumaczeń, opinii z zakresu prawa obcego) mają charakter niezależny od woli stron, w szczególności nie ponosi za to odpowiedzialności powodowa wspólnota mieszkaniowa ( punkt III. sentencji wyroku).