Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Data: 15 lutego 2021 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku, III Wydział Karny,

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Sławomir Cilulko

Protokolant: Paulina Sokół

przy udziale prokuratora Wiesławy Sawośko-Grębowskiej z Prokuratury Okręgowej w Białymstoku

po rozpoznaniu 15 lutego 2021 r. w Białymstoku

sprawy z wniosku G. K. (1)

o zadośćuczynienie za niesłuszne zatrzymanie i umieszczenie w strzeżonym ośrodku na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie wydanym w sprawie o sygn. akt (...), złożonego w trybie art. 407 ust. 1 ustawy z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach (Dz.U.2020.35 t.j.)

- o r z e k a -

I. Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy G. K. (1) 8000 (osiem tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia.

II. Oddala wniosek w pozostałym zakresie.

III. Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy G. K. (1) 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu wydatku dotyczącego ustanowienia pełnomocnika.

IV. Koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Wg wzoru z Formularza UWO, sygnatura akt III Ko 22/21

1.  WNIOSKODAWCA

G. K. (1).

2. ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

Zasądzenie od Skarby Państwa 42 000 zł na rzecz wnioskodawcy tytułem zadośćuczynienia.

3. USTALENIE FAKTÓW

3.1. Fakty uznane za udowodnione

1. Zatrzymanie G. K. (1) ( dalej G. K. (1) ) o godzinie 15:45 12 września 2019 r. na lotnisku W.. Skierowanie przez Komendanta Placówki Straży Granicznej W. wniosku o umieszczenie ww. w strzeżonym ośrodku i uwzględnienie go przez sąd postanowieniem z 13.09.2019 r. Przewiezienie cudzoziemca do strzeżonego ośrodka w B. i zwolnienie go na mocy decyzji Komendanta (...) Oddziału Straży Granicznej z 25.10.2019 r.

Dowody: dokumenty z akt sprawy o sygn. (...), decyzja z 25.10.2019 r. (k.95-96).

2. W trakcie pobytu w ośrodku G. K. (1) pozostawał w przekonaniu o niesłuszności osadzenia go w tej placówce - uważał je za niesprawiedliwe. Zabiegał o jej opuszczenie, ale jego wniosek z 24.09.2019 r. nie został uwzględniony. Komendant (...) w uzasadnieniu wydanej decyzji zasugerował, że „trwają czynności z Ambasadą Islamskiej Republiki Iranu w W. w sprawie identyfikacji danych osobowych cudzoziemca i są one nadal w toku”, a ponadto do potwierdzenia tożsamości osoby deklarującej obywatelstwo irańskie, która posiada oryginalny dowód osobisty lub paszport, niezbędne jest przeprowadzenie na terenie ww. ambasady wywiadu konsularnego. G. K. (1), ubiegający się o udzielenie ochrony międzynarodowej z powodu prześladowań politycznych w kraju pochodzenia, obawiał się, że jego działania zostaną ujawnione władzom Iranu i związanych z tym represji.

Zajmował czteroosobowy pokój mieszkalny, zapewniono mu warunki pobytu określone w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z 24.04.2015 r. w sprawie strzeżonych ośrodków i aresztów dla cudzoziemców (Dz.U.2018.1576 j.t.), w tym miał dostęp do biblioteki i sal TV. Nie chorował, nie przyjmował leków i nie korzystał z pomocy psychologa, a jedynie sporadycznie uskarżał się na dolegliwości żołądkowe. Zdarzało się, że z uwagi na zajęte stanowiska komputerowe nie miał do nich stałego dostępu, ale każdy z cudzoziemców miał możliwość korzystania z dostępu do sieci Internet przez około 3 godziny dziennie.

W ośrodku osadzone były też osoby zwalniane z więzień, skazane za przestępstwa, oczekujące na deportację do kraju pochodzenia. G. K. (1) wiedział o tym i odczuwał z tego powodu dyskomfort związany ze swoją pozycją zawodową i społeczną. Wstydził się, że został zatrzymany i umieszczony w strzeżonej placówce Straży Granicznej.

W takcie pobytu w ośrodkuG. K. (1)miał możliwość kontaktowania się z innymi osobami, w tym członkami rodziny.

Dowody: decyzja z 30.09.2019 r. (k.88-91), dokumentacja medyczna (k.71), zeznania świadków A. T. (k.101-103v), M. Z. (k.103v-105) i T. S. (k.105v-107v), wiadomość mejlowa (k.37-38).

3. ZatrzymanieG. K. (1) i umieszczenie go w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców było niesłuszne z braku przesłanek określonych w art. 87 i art. 88a ust. 1 ustawy z 13.03.2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.2019.1666, dalej jako ustawa z 13.03.2003 r.).

Dowody: materiały z akt postępowania przez (...)oraz akt o sygn. (...), karty pobytu (k.23), kopia paszportu z wizą (k.25), dokument podatkowy (k.26-27), protokół zatrzymania (k.32-33), wydruk ze strony internetowej (k.36), pismo wnioskodawcy (k.88), zeznania świadka T. S. (k.105v-107v).

3.2. Fakty uznane za nieudowodnione

1. Brak zrozumienia przez współpracowników wnioskodawcy tego, że osadzenie w ośrodku jest środkiem administracyjnym, a nie prawno-karnym „i Pan dr K. nie popełnił żadnego wykroczenia”, co jest „szczególnie dotkliwe dla naukowca dbającego o wizerunek w środowisku akademickim”.

Dowody: stanowisko zawarte na k.19 wniosku.

4. OCENA DOWODÓW

4.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Ad. 1.-2. z pkt 3.1.

Zgodnie z art. 445§2 i §1 k.c. zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (także to, o którym mowa w art. 407 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach) powinno być „odpowiednie”. Ma ono odzwierciedlać rzeczywiście doznaną krzywdę i służyć jej skompensowaniu. Krzywda ta zaś musi wynikać z niesłusznego zatrzymania lub niesłusznego umieszczenia w strzeżonym ośrodku, a więc de facto bezpośrednio z pozbawienia wolności.

W realiach tej sprawy istotne dla rozstrzygnięcia konsekwencje zatrzymania i wydania postanowienia z 13.09.2019 r. sprowadzały się do ustalenia rozmiaru cierpień psychicznych związanych z pozbawieniem wolności.

W orzecznictwie przyjmuje się – a sąd poglądy te podziela – że zadośćuczynienie nie może osiągać wartości nadmiernej w stosunku do doznanej krzywdy oraz musi być utrzymane w rozsądnych granicach i dostosowane do majątkowych stosunków panujących w społeczeństwie. Uzasadnia to jego miarkowanie w oparciu o kryteria obiektywne, związane z przyjętymi w społeczeństwie ocenami (por. wyrok SA w Gdańsku z dnia 13.02.2013 r., II AKa 25/13, wyrok SA w Lublinie z dnia 29.03.2012 r., II AKa 21/12, czy też wyrok SA w Rzeszowie z dnia 31.01.2013 r., II AKa 3/13).

Niewątpliwie zatrzymany i osadzony w ośrodku G. K. (1)- jako osoba z tytułem naukowym, wykształcona, odnosząca sukcesy w dziedzinie, którą się zajmowała - trafił do placówki nie spełniającej standardów bytowych oczekiwanych przez osobę z takim potencjałem zawodowym i pozycją społeczną. Z drugiej jednak strony nie była to izba zatrzymań, czy areszt – strzeżonego ośrodka nie sposób porównywać z jednostką penitencjarną. Spełniał on wszelkie standardy określone w rozporz. MSW z 24.04.2015 r. w sprawie strzeżonych ośrodków i aresztów dla cudzoziemców, a wnioskodawca był dobrze traktowany przez funkcjonariuszy SG – nie skarżył się na ich zachowanie i chętnie z nimi rozmawiał, w tym na tematy zawodowe. Miał też swobodny, choć limitowany czasowo, dostęp do środków komunikacji elektronicznej (internet, telefon), jak i widzeń. Osadzenie nie oddziaływało negatywnie na jego status społeczny, czy zawodowy. Z uwagi na wygaśniecie wizy i wszczętą procedurę o udzielenie ochrony międzynarodowej, gdyby przebywał na wolności, to nie mógłby zostać zatrudniony na polskiej uczelni (k.106v).

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia sąd wziął pod uwagę:

- 42-dniowy okres izolacji, który w miarę rozciągania się w czasie wzmaga poczucie krzywdy;

- stan zdrowia (mimo właściwej opieki medycznej zgłaszał problemy żołądkowe, które mogły mieć podłoże stresowe k.101-101v);

- towarzyszący niesłusznie osadzonemu żal do organów państwa, przeświadczenie co do niezasłużonej „sankcji”;

- niemożność korzystania z rozrywek, spotkań towarzyskich, stałego kontaktu z bliskimi, znajomymi w Polsce, czyli normalnego funkcjonowania w warunkach wolnościowych;

- obawa przed doprowadzeniem do ambasady Iranu, co byłoby sprzeczne z krajowym i międzynarodowym porządkiem prawnym,

- dyskomfort wynikający z obcowania z osobami karanymi za przestępstwa (choć nie ma danych, aby z ich strony doznał on jakikolwiek przykrości),

gdyż w naturalny sposób czynniki te generowały poczucie krzywdy związanej z niewątpliwie niesłusznym zatrzymaniem i umieszczeniem w strzeżonym ośrodku.

Słusznie SA w Katowicach w wyroku z 6.05.2004 r. (sygn. akt II AKa 138/04) wskazał, że zadośćuczynienie powinno być ustalane z umiarem, w rozsądnych granicach przystających do aktualnych warunków życia i przeciętnej stopy życiowej ludzi, by nie służyło wzbogaceniu. Oddanie materialnej wartości krzywdy nie jest łatwe i w niemałym stopniu zależy od sędziowskiego uznania. Zakres orzekania sądu okręgowego obejmuje m.in. sprawy o odszkodowanie za niesłuszne skazanie osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, opozycjonistów w latach osiemdziesiątych XX wieku, jak i niesłusznie skazanych i/lub tymczasowo aresztowanych. Sytuacja tych uprawnionych w porównaniu z wnioskodawcą była o wiele bardziej niekorzystna, a w żadnej ze spraw sąd w tym składzie orzekającym nie zasądził za kilkadziesiąt dni pozbawienia wolności takiej sumy, jaką wskazano we wniosku, a nawet do niej zbliżonej. Zwykle miesiąc pozbawienia wolności „wyceniany” jest na kwotę od kilkuset do 2-5 tysięcy złotych – zależnie od okoliczności faktycznych

Tytułem przykładów z praktyki wydziału III: w sprawie rozpoznanej pod sygn. akt III Ko 102/19, za osadzenie od 18.11.1946 r. do 2.12.1953 r. zadośćuczynienie ustalono na poziomie 100 000 zł. W innej (sygn. akt III Ko 213/18) – osadzenie we W. połączone z biciem, za prawie 4 lata więzienia uprawnieni otrzymali łącznie 210 000 zł. Kolejna (o sygn. akt III Ko 248/18) zakończyła się przyznaniem świadczenia w kwocie 31 400 zł za 15 miesięcy osadzenia w ZK w R.. Za pozbawienie wolności w okresie od 31.08.1982 r. do 3.03.1983 r. (kara odbywana w trudnych warunkach, w wieloosobowej celi), w ramach skazania za działalność związkową, tj. czyn z art. 46 pkt 1) dekretu z dnia 12.12.1981 r. o stanie wojennym, przyznano 18 000 zł tytułem zadośćuczynienia (sygn. akt sprawy III Ko 342/13).

Wobec powyższego kwota 8000 złotych – w dowodowych uwarunkowaniach tej sprawy – stanowi sumę odpowiednią i adekwatną do doznanych cierpień psychicznych. Stanowi ona realną wartość ekonomiczną, która powinna zrównoważyć w przybliżony sposób poniesioną szkodę niemajątkową.

4.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów (dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Ad. 1. z pkt 3.2.

W postępowaniu toczącym się w trybie art. 407 ustawy o cudzoziemcach mamy do czynienia z tzw. rozłożeniem ciężaru dowodu pomiędzy wnioskodawcę, a organ sądowy. Zadośćuczynienie ujęte w tej normie prawnej ma charakter cywilnoprawny. W związku z tym na tle regulacji art. 6 k.c. uprawniony powinien udowodnić podstawę, jak i wysokość zgłoszonego roszczenia. Z kolei sąd rozpoznający wniosek, zgodnie z treścią art. 2§2 k.p.k., obowiązany jest w procedowaniu dążyć do tego, aby podstawę rozstrzygnięcia stanowiły prawdziwe ustalenia faktyczne (tak SN w wyroku z dnia 4.11.2004 r., WK 19/04, publ. w OSNwSK 2004/1/2011 oraz SA w Warszawie w wyroku z dnia 14.06.2013 r., II AKa 165/13). Te zaś wiążą się z oceną dowodów opartą na przekonaniu sądu wykreowanym na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego (art. 7 k.p.k.). Dlatego także z urzędu weryfikowano zasadność roszczenia, w tym twierdzenia pełnomocnika wnioskodawcy mające wpływ na jego wysokość (por. k.19-20).

Zobowiązany do wypłacenia zadośćuczynienia ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (art. 361§1 k.c.), tj. następstwa, będące skutkiem zatrzymania i osadzenia w strzeżonym ośrodku.

Współpracowników z (...), tj. osób znających sytuację profesora wizytującego i stypendysty (...) G. K. (1), nie sposób posądzać o nieznajomość podstawowych zasad porządku prawnego w Polsce, czy też niezrozumienie różnic pomiędzy środkami stosowanymi w trybie ustawy z 13.03.2003 r., a przewidzianymi w związku z realizacja przestępstwa w k.p.k. lub k.k. Przeciwna teza zawarta we wniosku nie została wykazana dowodowo, a przeczą jej zeznania osoby, która miała kontakt z wnioskodawcą zarówno w czasie jego osadzenia, jak i później (k.106: „Doświadczył wiele życzliwości ze strony(...), ale nie mówił mi, że został skompromitowany”).

Nic też nie świadczy o traumatycznych przeżyciach wnioskodawcy, który pomimo propozycji nie chciał korzystać z pomocy psychologa (k.101v), a w ocenie osób mających z nim kontakt w ośrodku nie sprawiał wrażenia przygnębionego, zestresowanej ponad miarę wynikającą z sytuacji, w której się znalazł (zob. też dokumentacje medyczną k.71). Oczywiście był zły, rozżalony, zdenerwowany, miał poczucie „niesprawiedliwości (k.102, 104), ale o traumie rozumianej jako trwały uraz psychiczny, trwała zmiana w psychice, nie może być mowy. Przy czym przedmiotem oceny w tej sprawie nie jest stres, jaki z pewnością towarzyszył wnioskodawcy z powodu przekazania go ze Szwajcarii wbrew jego woli (k.103v, 104), czy też z uwagi na przedłużającą się procedurę rozpoznania jego wniosku „azylowego”.

Dlatego roszczenia ponad przyznaną kwotę zostało oddalone.

5. PODSTAWA PRAWNA, 6. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Ocena przesłanki w postaci „niesłusznego zatrzymania i niesłusznego umieszczenia w strzeżonym ośrodku” :

Organy Państwa Polskiego miały dostęp m.in. do dokumentacji dotyczącej wydania wnioskodawcy kart pobytu w kwietniu i wrześniu 2012 r. (k.23). Wprawdzie były one wystawione na podstawie przepisów ustawy z 13.06.2003 r. o cudzoziemcach (Dz.U.2011.264.1573 t.j.) - która nie wymagała w takiej sytuacji, tak jak obecnie obowiązujący akt prawny, pobrania odcisków linii papilarnych (zob. art. 53 i nast. ww. ustawy, w tym art. 63 oraz art. 98 i nast., w tym art. 107 ust. 1 pkt 4) ustawy z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach – Dz.U.2020.35 t.j.) - ale m.in. zawierały fotografie G. K. (1). Bez problemu jego dane (tożsamość) można było potwierdzić na uczelni wyższej ((...)), czy też w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na rozliczenia podatkowe (k.26-27). Nie była to w Polsce osoba anonimowa, a dane dotyczące wydania wizy i związanego z tym celu legalnego pobytu na terenie Polski, były znane Straży Granicznej, jak i sądowi rozpoznającemu wniosek komendanta jej placówki na (...).

Wydanie wizy wiąże się z pozyskaniem przez organy RP szeregu danych dotyczących cudzoziemca. Wiza krajowa typu (...) była ważna do 31.07.2019 r. i uprawniała wnioskodawcę do wjazdu do strefy (...), co wynika z art. 21 ust. 2a Konwencji Wykonawczej do Układu z Schengen z 14.06.1985 r. między Państwami Unii Gospodarczej Beneluksu, RFN oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach. Granicę Holandii, jak i Szwajcarii, G. K. (1) przekroczył legalnie. Upływ terminu jej ważności po złożeniu 29.07.2019 r. wniosku o ochronę międzynarodową (zob. k.119 akt z (...)), nie wpłynął na zmianę statusu pobytowego. Chociaż wydanie wizy ww. typu nie wiąże się z koniecznością pozyskania danych biometrycznych w postaci odcisków palców (inaczej wskazano we wniosku (k.6) - taki wymóg obowiązuje przy wydaniu wizy (...) typu „(...)”), to organy Państwa Polskiego miały wystarczająco dużo danych, jak i możliwości ich wręcz natychmiastowej weryfikacji, do potwierdzenia tożsamości cudzoziemca.

Z protokołu zatrzymania wynika, że o jego zatrzymaniu powiadomiono „pracodawcę P. U.” (k.33). To profesor zwyczajny w Instytucie (...) oraz Instytucie (...), dyrektor Instytutu (...), kierownik wielu grantów zagranicznych. Te dane dostępne są bez problemu m.in. poprzez sieć internetową. G. K. (1) nie został zatrzymany na lotnisku jako usiłujący nielegalnie przekroczyć polską granicę, ale osoba, która w innym państwie złożyła wniosek o objęcie jej ochroną międzynarodową. W trybie systemu norm określanych jako mechanizm (...) (system (...)) została ona przekazana przez Szwajcarię i legitymowała się dokumentem ze zdjęciem poświadczającym tożsamość (k.3: (...). Należy zaznaczyć, że Polska musiała wyrazić zgodę na przyjęcie odpowiedzialności za rozpoznanie ww. wniosku (ten złożony w kraju niejako - zapewne z przyczyn praktycznych - „powielał” szwajcarski, ale nie prowadził do wszczęcia niejako na nowo już zainicjowanej procedury) i przejęcie wnioskodawcy.

Aby do takiego oświadczenia woli doszło, Polska musiała identyfikować cudzoziemca jako tego, który – w dacie wnioskowania o ochronę międzynarodową (o azyl - polskie prawodawstwo różnicuje to pojęcie oraz status uchodźcy) - miał w naszym kraju wydaną wizę pobytową (por. art. 7, 12 ust. 2, 21 ust. 3 i 22 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (...) z 26.06.2013 r. – rozporządzenie D. (...). Trudno jest więc zrozumieć dlaczego 12.09.2019 r. uznano, że zachodzi potrzeba „ustalenie lub weryfikacji tożsamości”, co było jedną z podstaw zatrzymania (k.32).

Zgodnie z art. 55a ust. 1 ustawy z 13.03.2003 r. zaświadczenie tożsamości w okresie swojej ważności potwierdza tożsamość cudzoziemca podczas jego pobytu na terytorium RP. Takie wystawiono wnioskodawcy 12.09.2019 r. (k.8 akt (...)). Organ, który je wydał, jeśli miał wątpliwości co do prawdziwości zawartych w nim danych, mógł je zweryfikować w sprawdzonych źródłach, wymienionych wyżej źródłach, w bardzo krótkim czasie.

Ponadto w art. 87 ust. 2 ustawy z 13.03.2003 r. mowa jest o dokumentach „poświadczających tożsamość”, a nie dokumentach tożsamości. Nie musi być to więc dokument identyfikacyjny (typu dowód osobisty, paszport itp.), ale każdy, w oparciu o który można zweryfikować tożsamość na potrzeby danej sprawy administracyjnej.

Wskazanie w postanowieniu Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie przesłanki umieszczenia cudzoziemca w strzeżonym ośrodku w postaci „wątpliwości co do tożsamości” nie było trafne. Inne, przemawiające za podjętą decyzją procesową, sprowadzały się do prawdopodobieństwa jego ucieczki. Powołano się przy tym na art. 87 ust. 2 pkt 2) ww. ustawy wskazując, że G. K. (1) „wbrew obowiązującym przepisom, nie posiadając przy sobie dokumentów uprawniających do legalnego wjazdu przebywał na terytorium UE”. Jak wyżej wskazano, z uwagi na ważność wizy i złożenie wniosku o ochronę międzynarodową 29.07.2019 r., legalności pobytu na terytorium Szwajcarii, jak i UE, nie można kwestionować. Prawdopodobieństwo ucieczki oparte na dyspozycji art. 87 ust. 2 pkt 1) ustawy z 13.03.2003 r. również nie znajdowało wystarczającego wsparcia w uwarunkowaniach faktycznych tej sprawy. Z protokołu posiedzenia nie wynika, aby sąd zapytał cudzoziemca o to, czy ma możliwość zamieszkania na terenie RP do czasu zakończenia procedury o uzyskanie statusu uchodźcy, czy w związku z przekazaniem do Polski i wygaśnięciem wizy nadal ma zamiar udania się do UK itp. Nie zmierzał tym samym do uzyskania stanowiska zatrzymanego na temat możliwości i chęci pozostania w kraju. A przecież nie mieliśmy do czynienia z typową sytuacją, lecz naukowcem, który wcześniej przebywał i pracował w Polsce, ma tu znajomych, osoby, które są w stanie udzielić mu pomocy egzystencjalnej (w sensie warunków bytowych i środków do życia). Nawet gdyby jednak nie wyraziły na to zgody, a sąd uważał, że są przesłanki z art. 87 ust. 1 ww. ustawy, to zgodnie z treścią jej art. 88 ust. 1 pkt 3) mógł skierować cudzoziemca do jednego z ośrodków recepcyjnych. Po zwolnieniu zastosowano wobec niego taką procedurę i była ona skuteczna (k.99, udał się tam, a potem zamieszkał w lokalu udostępnionym przez (...)). G. K. (1) przez wiele miesięcy pozostawał na terytorium RP, bezskutecznie licząc na zakończenie procedury administracyjnej. Także więc z perspektywy czasowej decyzję sądu o umieszczeniu w strzeżonym ośrodku ocenić należy jako niesłuszną w rozumieniu art. 407 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach. Nie sposób uznać, że zachodziła podstawa określona w art. 87 ust. pkt 2) ustawy z 13.03.2003 r. O znacznym prawdopodobieństwie ucieczki wnioskodawcy, osoby wykształconej, o wysokim statusie społeczno-naukowym, nie mogło być mowy. I nie zmienia tego okoliczność, że zamierzał on docelowo dostać się do Wielkiej Brytanii. Dowodowo nie wykazano przecież w stanowczy sposób, że zamierzał uczynić to nielegalnie (por. k.106v, swój paszport odzyskał).

Ocena zasadności zarzutu przedawnienia :

Prokurator podniósł zarzut przedawnienia (k.100v), ale odnosił go do uchybienia terminowi, który jego zdaniem rozpoczął bieg od daty zwolnienia wnioskodawcy z ośrodka, tj. od 25.10.2019 r. Po ustaleniu, że 25.10.2020 r. przypadał w niedzielę, nie oponował rozpoznaniu sprawy.

Mając na uwadze treść art. 555 k.p.k. możliwe są dwa stanowiska. Jedno sprowadza się do uznania, że w przypadku orzeczenia o umieszczeniu w strzeżonym ośrodku bieg terminu do dochodzenia roszczenia rozpoczyna się od daty uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, a takim jest postanowienie sądu, które uprawomocniło się 15.10.2019 r. (tak w tezie 2. komentarza do art. 407 ustawy o cudzoziemcach autorstwa M. Kumeli-Romańskiej, stan prawny 2020.01.01, system Lex). Zgodnie z drugim roczny termin zostaje otwarty w dacie zwolnienia cudzoziemca, co miało miejsce 25.10.2019 r.

Nawet jednak przyjmując za zasadną pierwszą z ww. wykładni normy art. 407 ust. 2 ustawy o cudzoziemcach w zw. z art. 555 k.p.k. i zakładając, że argumentacja prokuratora nie wiąże sądu, który powinien ocenić zasadność podniesionego zarzutu, jego uwzględnieniu stoi na przeszkodzie treść art. 5 k.c. Uznanie, że mamy do czynienia z przedawnieniem i oddalenie wniosku z tej przyczyny, traktować należałoby w kategoriach nadużycia prawa tamującego „poszkodowanemu” dochodzenie słusznego roszczenia w związku z niewłaściwym potraktowaniem go przez organy państwa w sferze władztwa publicznego (szerzej zob. wyrok SA w Łodzi z 30.01.2018 r., II AKa 287/17; por. też postan. SN z 3.01.2019 r., III K 213/18). Z uwagi na możliwy kierunek zaskarżenia – wniosek o uzasadnienie wyroku złożył tylko pełnomocnik – szersze omawianie tej problematyki nie jest konieczne.

Podstawa prawna zasądzonego zadośćuczynienia to art. 407 ust. 1 ustawy z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach. Orzeczono 8000 zł na rzecz wnioskodawcy, a w pozostałym zakresie wniosek, jako niezasadny, oddalono.

7. INNE ROZSTRZYGNIĘCIA ZAWARTE W WYROKU

Koszty zastępstwa procesowego ustalono na podstawie §20 w zw. z §11 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800) i zasądzono w trybie art. 554§4 k.p.k. w zw. z art. 407 ust. 2 ustawy z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach.

8. KOSZTY PROCESU

Zgodnie z art. 554§4 kp.k. w zw. z art. 407 ust. 2 ustawy z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach koszty sądowe w niniejszej sprawie ponosi Skarb Państwa, o czym orzeczono w trybie art. 626§1 k.p.k.

9. PODPIS