Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wyroku z dnia 2 października 2023 r.

Pozwem z dnia 22 lipca 2021 roku (data prezentaty, pozew k. 3-83) skierowanym przeciwko (...) Bank S.A. z siedzibą w W. K. L. i J. L. wystąpili z żądaniem:

a)  ustalenia, że umowa kredytu nr (...) zawarta pomiędzy powodami, a (...) Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. w dniu 06.07.2006 r. jest nieważna,

b)  zasądzenia od pozwanego na rzecz powodów łącznie (do ich niepodzielnej ręki) kwoty 44.486,37 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 14 lipca 2021 r. do dnia zapłaty,

c)  zasądzenia od pozwanego na rzecz powodów łącznie (do ich niepodzielnej ręki) kwoty 2.693.995,52 CHF wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi co do kwoty:

- 2.693.298,87 CHF od dnia 14 lipca 2021 r. do dnia zapłaty,

- 696,65 CHF od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu do dnia zapłaty.

Powodowie zgłosili również roszczenia ewentualne na wypadek nieuwzględnienia przez Sąd roszczenia głównego. Ponadto powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów łącznie (do ich niepodzielnej ręki) zwrotu kosztów postepowania wraz z należnymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono do dnia zapłaty, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu przedstawiono argumenty przemawiające zdaniem strony powodowej za uznaniem przedmiotowej Umowy za nieważną jako sprzeczną z art.69 Prawa bankowego, a także za uznaniem, że postanowienia dotyczące klauzul denominacyjnych stanowią postanowienia abuzywne (pozew k. 3-83).

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego solidarnie rzecz od powodów zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty (art. 98 § 1 ¹ k.p.c.).

Pozwany zakwestionował roszczenia powodów co do zasady, jak i co do wysokości, wskazując, że umowa kredytu nie zawiera postanowień niedozwolonych, a roszczenie nienależnego świadczenia nie zasługuje na uwzględnienie. Pozwany podniósł zarzut przedawnienia części roszczeń powodów. Pozwany podniósł, że powodowie nie wykazali posiadania statusu konsumentów w dacie zawarcia umowy (odpowiedź na pozew k. 343-534).

Po ostatecznym zmodyfikowaniu powództwa pismem z dnia 10 stycznia 2023 r. (pismo modyfikujące powództwo, data prezentaty k. 718-736) powodowie wnieśli o:

a)  ustalenia, że umowa kredytu nr (...)zawarta pomiędzy powodami, a (...) Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. w dniu 06.07.2006 r. jest nieważna,

b)  zasądzenia od pozwanego na rzecz powodów łącznie (do ich niepodzielnej ręki) kwoty 1.589.458,71 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności liczonymi co do kwoty:

- co do kwoty 44.486,37 zł od dnia 14 lipca 2021 r. do dnia zapłaty,

- 1.544.972,34 zł od dnia doręczenia odpisu pisma modyfikującego powództwo pełnomocnikowi pozwanego do dnia zapłaty,

c)  zasądzenia od pozwanego na rzecz powodów łącznie (do ich niepodzielnej ręki) kwoty 2.693.995,52 CHF wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi co do kwoty:

- 2.693.298,87 CHF od dnia 14 lipca 2021 r. do dnia zapłaty,

- 696,65 CHF od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu do dnia zapłaty.

Pismem z dnia 29 września 2023 r. (pismo pełnomocnika pozwanego, data prezentaty k. 810-819) pełnomocnik pozwanego podniósł zarzut zatrzymania.

Do dnia zamknięcia rozprawy strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska w sprawie (protokół rozprawy z dnia 2 października 2023 roku – k. 820-823).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 6 lipca 2006 r. pomiędzy (...) Bank (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. a K. L. i J. L. została zawarta umowa o kredyt hipoteczny nr (...). Tekst umowy składał się z dwóch części: tabeli, zawierającej informacje na 1 i 2 stronie umowy, to jest rubryki od 1 do 20 oraz części opisowej zatytułowanej „Warunki umowy”. Na podstawie przedmiotowej Umowy kredytu pozwany Bank postawił do dyspozycji kredytobiorców kredyt w kwocie 4.006.250,00 CHF na zakup kamienicy oraz refinansowanie zobowiązań kredytowych (pkt. 8 rubryki stanowiącej część umowy) na okres 300 miesięcy spłacany w równych ratach kapitałowo – odsetkowych wskazując przy tym ostateczny termin spłaty kredytu dzień 04.08.2031 r. (pkt. 3 i 6 rubryki stanowiącej część umowy k.43).

Spłata kredytu miała następować poprzez obciążenie na rzecz banku rachunku bankowego kredytobiorców kwotą w złotych, stanowiącą równowartość bieżącej raty w CHF, zadłużenia przeterminowanego i innych należności banku w CHF obliczonych przy zastosowaniu kursu sprzedaży CHF opublikowanego w „Tabeli kursów dla kredytów mieszkaniowych i konsolidacyjnych w walutach obcych (...) Bank (...) S.A.” obowiązującego w banku na dwa dni robocze przed terminem każdej spłaty kwoty kredytu. Kredytobiorcy zobowiązywali się do zapewnienia środków pieniężnych na rachunku bankowym w wysokości pokrywającej należności banku, najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień ich płatności. Za zgodą banku kredytobiorcy mogli dokonywać spłat kredytu także w CHF lub w innej walucie (§6 pk1 warunków umowy – k.45v akt).

Kredyt został zabezpieczony hipoteką kaucyjną do kwoty 6.009.375,00 CHF na zabezpieczenie kredytu oraz odsetek i kosztów na nieruchomości wskazanej w pkt. 10 tabeli, cesją praw z polisy ubezpieczeniowej od ognia i innych zdarzeń losowych, weksla in blanco, pełnomocnictwem do rachunku osobistego w (...) Bank (...) S.A., poręczenie wekslowe Pana W. L., cesją praw z umów najmu z firmami wskazanymi w pkt. 11 tabeli ( pkt. 10, 11, 12 rubryki stanowiącej część umowy).

Zgodnie z postanowieniami przedmiotowej umowy wyjściowe oprocentowanie zmienne dla kredytu wynosiło 2,53 % w stosunku rocznym. Marża banku zawarta w oprocentowaniu kredytu wynosiła 1 % (pkt 5 umowy) Kredyt miał zostać spłacony w ratach równych (pkt 6 umowy). Zgodnie z § 2 ust. 1 warunków umowy, bank udziela kredytobiorcom kredytu w kwocie i walucie określonej w punkcie 2 tabeli, zaś kwota kredytu może być wykorzystana wyłącznie na cel z punktu 8 tabeli. Kwota kredytu będzie wypłacona kredytobiorcom w zł. Do przeliczenia kwoty kredytu na złote bank zastosuje kurs kupna CHF opublikowany w tabeli kursów dla kredytów mieszkaniowych i konsolidacyjnych w walutach obcych, obowiązujący w banku w dniu wypłaty kwoty kredytu lub jego transzy. Za zgodą banku kredyt może być również wypłacony w CHF lub innej walucie (warunki umowy – k. 44-47v).

Zgodnie z § 2 ust. 4 warunków umowy w przypadku kredytu przeznaczonego na nabycie nieruchomości kredytowanej zostanie wypłacona kredytobiorcy przez przelew tej kwoty na rachunek bankowy wskazany w punkcie 14 tabeli sprzedającego, bądź dewelopera. Jeżeli kwota wypłacanego kredytu nie zamknie w pełni kwoty transakcji, na przykład wskutek różnic kursowych, kredytobiorca zobowiązany jest do przelania brakującej kwoty na rachunek bankowy dewelopera lub sprzedającego lokal (warunki umowy – k. 44v).

Zgodnie § 4 pkt 5 warunków umowy stopa zmiennego oprocentowania stanowiła sumę 3-miesięcznej stawki LIBOR dla CHF i stałej w całym okresie kredytowania marży banku w wysokości określonej w pkt. 5 tabeli. Stopa zmiennego oprocentowania miała być zmieniana przez bank w pierwszym dniu okresu obowiązywania zmiennej stopy procentowej. Wysokość tej stopy miała być obliczona jako suma 3-miesięcznej stawki LIBOR dla CHF stosowanej dla kredytów trzymiesięcznych na rynku międzybankowym z wtorku lub czwartku poprzedzającego datę zmiany oprocentowania – w zależności, który z tych dni (wtorek lub czwartek) następuje bezpośrednio przed datą zmiany – i marży banku.

Po wypłacie kredytu lub jego pierwszej transzy bank miał poinformować kredytobiorców o wysokości pierwszej raty oraz o terminie jej płatności, zaś o wysokości kolejnych rat i terminach ich płatności – w miesięcznych zestawieniach (§ 5 pkt 3 warunków umowy).

Spłata kredytu miała następować poprzez obciążenie na rzecz banku rachunku bankowego kredytobiorcy kwotą w złotych, stanowiącą równowartość bieżącej raty w CHF, zadłużenia przeterminowanego i innych należności banku w CHF obliczonych przy zastosowaniu kursu sprzedaży CHF opublikowanego w „Tabeli kursów dla kredytów mieszkaniowych i konsolidacyjnych w walutach obcych (...) Bank (...) S.A.” obowiązującego w banku na dwa dni robocze przed terminem każdej spłaty kwoty kredytu. Kredytobiorcy zobowiązywali się do zapewnienia środków pieniężnych na rachunku bankowym w wysokości pokrywającej należności banku, najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień ich płatności. Za zgodą banku kredytobiorca mógł dokonywać spłat kredytu także w CHF lub w innej walucie (§ 6 pkt 1 warunków umowy – k.45v).

Kredytobiorcy mogli po dokonaniu wypłaty kredytu złożyć wniosek o dokonanie zamiany waluty kredytu w CHF na walutę oferowaną w banku dla kredytów mieszkaniowych (§ 7 warunków umowy – k.45v).

Kredytobiorcy mieli prawo do wcześniejszej spłaty kredytu w całości lub w części przed terminem ustalonym w umowie (§ 8 pkt 1 warunków umowy). Kwota podlegająca wcześniejszej spłacie winna być uiszczona w polskich złotych na rachunek banku. Wskazano, że wcześniejsza spłata całości lub części kredytu w złotych zostanie przeliczona na CHF przy zastosowaniu kursu sprzedaży CHF obowiązującego w banku w dniu jej wpływu (§ 8 pkt 1 warunków umowy – k. 45v).

Aneksem z dnia 6 kwietnia 2007 r. strony ustaliły, że z zabezpieczenia zwolnione zostały część udziałów w kredytowanej nieruchomości oraz stanowiący odrębną własność lokal mieszkalny (aneks k. 48).

Aneksem z dnia 13 września 2007 r. strony ustaliły, że zmianie uległo postanowienie umowy kredytu dotyczące oprocentowania kredytu oraz wysokości marży banku (aneks k. 49).

Aneksem z dnia 23 stycznia 2009 r. oraz aneksem z dnia 13 kwietnia 2009 r. strony ustaliły ostateczną datę spłaty kredytu na dzień 4 sierpnia 2031 r. (aneks k. 50).

Aneksem z dnia 24 lipca 2018 r. dokonano zmian w zakresie zabezpieczenia kredytu (aneks k. 460-464).

Aneksem z dnia 2 kwietnia 2021 r. zmieniono postanowienia umowy kredytu zawarte m.in. w pkt 16 Tabeli (aneks k. 465-466).

W regulaminie powyższym powtórzono, doprecyzowano, rozbudowano i uszczegółowiono zapisy przedmiotowej umowy o kredyt.

Zarówno wyżej wskazany wniosek o udzielenie kredytu, decyzja kredytowa, umowa o kredyt jak też załączniki do niej oraz regulamin były drukami standardowych wzorców umownych stosowanymi przez pozwanego.

Przedmiotowa umowa o kredyt został zawarta po przedstawieniu powodom oferty kredytu walutowego, a także po jej zapewnieniu przez pracownika Banku do którego udali się w celu wybrania najkorzystniejszej oferty - o bezpieczeństwie związanym z kredytem udzielonym w CHF, według właśnie takiego rodzaju standardowego wzorca umownego stosowanego przez pozwanego, którego postanowienia nie były w większości indywidualnie uzgadnianie między nimi. Był to pierwszy kredyt hipoteczny powodów. Przed podpisaniem umowy kredytowej pracownik Banku nie przedstawił powodom symulacji zakładającej 200% wzrost kursu waluty CHF (co miało miejsce w okresie kilkunastu lat poprzedzających zawarcie umowy), nie przedstawił im symulacji uwzględniającej ryzyko kursowe. Powodowie nie negocjowali postanowień umowy. Powodowie nie wiedzieli na jakiej podstawie Bank ustala tabele kursowe. Powodowie są w związku małżeńskim i nie mają rozdzielności majątkowej małżeńskiej (zeznania powodów na rozprawie w dniu 02.10.2023 r.).

W dacie zawierania Umowy kredytu powód prowadził działalność gospodarczą w ramach której wynajmował i zarządzał nieruchomościami własnymi i dzierżawionymi (informacja z CEiDG k. 512).

Kredyt został uruchomiony i otwarty, a pozwany przelał środki zgodnie z dyspozycją powodów w dwóch transzach, których suma wyniosła 10.096.332,50 zł stanowiącej równowartość kwoty 4.006.250,00 CHF (zaświadczenie k. 60v-61).

Spłata rat kredytu następowała zgodnie z harmonogramem (bezsporne).

Postanowienia, których obowiązywanie kwestionowali powodowie zawarte zostały w § 2 ust. 2, § 6 ust. 1, § 8 ust. 1 Umowy.

Od dnia 6 lipca 2006 r. do dnia 19 kwietnia 2021 r. roku powodowie z tytułu realizacji przedmiotowej umowy o kredyt wpłacili na rzecz pozwanego łącznie kwotę 1.589.458,71 zł oraz kwotę 2.693.995,52 CHF (zaświadczenie i potwierdzenia przelewów k 59-72, 722-724).

Nabyta przez powodów nieruchomość (kamienica) przy ulicy (...) w K. została przez powoda ujęta w spisie środków trwałych zgłoszonych do amortyzacji. Odpisy związane z amortyzacją tego środka trwałego do dnia 1 stycznia 2020 roku objęły kwotę 7.276.395,00 PLN (dowód: zestawienia k.514-516).

Powód K. L. w dacie zawarcia umowy miał wykształcenie wyższe i prowadził działalność gospodarczą. Już we wniosku kredytowym złożonym w maju 2006 r. powód wskazał, że prowadził działalność gospodarczą w ramach której wynajmował i zarządzał nieruchomościami własnymi i dzierżawionymi. Powódka J. L. miała wykształcenie wyższe i w dacie zawarcia umowy pracowała na podstawie umowy o pracę. Powodowie w dacie zawarcia umowy kredytu byli małżeństwem i nie mieli rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Sporną umowę zawarli w celu uzyskania środków pieniężnych na zakup nieruchomości – kamienicy przy ul. (...) w K. oraz spłatę uprzednio zaciągniętych zobowiązań, tj. część na spłatę pożyczek od pozwanego na działki w K. oraz część na spłatę kredytów w (...). Jak wynika z wniosku o udzielenie kredytu ww. nieruchomość miała zostać przeznaczona do wynajęcia. Kilka lokali znajdujących się w kamienicy przy ul. (...) było wynajmowanych przez powodów. Od około 3-4 lat lokale znajdujące się w kredytowanej nieruchomości nie są wynajmowane, kamienica jest remontowana (wniosek kredytowy k. 422-424).

W przedmiotowej sprawie przesłuchano w charakterze strony powodów. Ich zeznania uznać należało za wiarygodne i prawdziwe w takim zakresie, w jakim twierdzenia wynikające z przeprowadzenia tych dowodów były logiczne oraz zgodne z wnioskami z innych dopuszczonych dowodów. Zeznania powodów były w istocie powtórzeniem twierdzeń zawartych w pismach procesowych i nie dostarczyły żadnych nowych okoliczności. Pamiętać przy tym należy, że przedmiotem oceny nie mogły być zeznania strony w zakresie, w jakim powodowie wypowiadali własne opinie i oceny odnośnie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy. Przedstawiona przez powodów ocena prawna łączącego strony postępowania stosunku prawnego i poszczególnych dowodów była tylko i wyłącznie powtórzeniem jego dotychczasowego stanowiska.

Sąd pominął wniosek o przeprowadzenie dowodu zeznań świadków A. P. i K. P. jako nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy na podstawie art. 235 ² § 1 i 2 k.p.c., gdyż miały one marginalne znaczenie dla ustalenia stanu faktycznego niniejszej sprawy. Poza tym były to osoby, które nie uczestniczyły bezpośrednio w procesie zawierania umowy.

Sąd nie pominął dowodu z dokumentów złożonych do akt niniejszej sprawy, a nie wymienionych w powyższym opisie stanu faktycznego. Jednakże na ich podstawie Sąd nie poczynił ustaleń faktycznych. Pisemne symulacje, wyliczenia, ekspertyzy, stanowiły bowiem tylko dokumenty prywatne przedstawiające stanowiska stron je składających do akt sprawy, a nie zawierały natomiast wiążącej Sąd rozpoznający niniejszą sprawę, wykładni przepisów prawa.

Sąd postanowił pominąć także dowód z opinii biegłego sądowego zgłoszonego przez stronę powodową w pozwie. W ocenie Sądu przedmiotowy dowód miał wykazać fakty nieistotne dla finalnego rozstrzygnięcia sporu zawisłego w niniejszej sprawie (k. 820).

Zeznania świadka P. S. przesłuchanego na rozprawie w dniu 12 stycznia 2023 r. (k. 712-716), który uczestniczył w zawarciu umowy, nie wniosły nic nowego do sprawy. Z przyczyn wskazanych w dalszej części uzasadnienia te okoliczności nie miały znaczenia w niniejszej sprawie. Świadek co prawda kojarzył powodów, jednakże nie pamiętał dokładnych okoliczności zawarcia umowy z powodami, przykładowo nie pamiętał czy pouczał powodów oraz jakich informacji udzielał powodom, nie pamiętał czy oferował im kredyt w PLN.

Zeznania świadka K. B. przesłuchanego na rozprawie w dniu 12 stycznia 2023 r. (k. 712-716), który zajmuje się administrowaniem budynków na zlecenie firmy (...), w której jest zatrudniony. Z zeznań świadka wynika, że lokale w ww. nieruchomości były wynajmowane, wskazał on również, że w latach 2009-2010 r. powodowie zamieszkali w kamienicy. Dodał, że w momencie nabywania kamienicy na pierwszym i drugim piętrze były biura, na parterze znajdował się lokal handlowy, zaś na trzecim piętrze było mieszkanie ok. 100 m2. Lokale Po zakupie kamienicy powodowie odświeżyli lokale na drugim i trzecim piętrze i były wynajmowane, dodatkowo lokale na pierwszym piętrze po wyprowadzce powodów również były wynajmowane. Sąd ocenił jako logiczne, spójne i rzeczowe. Przy czym były one podstawą ustalenia stanu faktycznego w niniejszej sprawie w zakresie dotyczącym przeznaczenia lokali znajdujących się w kamienicy przy ul. (...) będącej własnością powodów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesione powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Roszczenie strony powodowej zawierało żądanie ustalenia nieważności umowy kredytu oraz zasądzenia kwoty nienależnie spełnionych przez nią świadczeń. Zarzuty strony powodowej dotyczyły zarówno abuzywności zapisów umownych w przedmiocie ustalania kursów waluty stosowanych do wyliczenia rat pożyczki i salda kredytu, jak również sprzeczności tych postanowień z prawem.

W związku z powyższym podstawową kwestią wymagającą na wstępie wyjaśnienia był charakter prawny umowy zawartej między stronami.

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy kwotę środków pieniężnych, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Mając to na uwadze, jako jeden z przedmiotowo istotnych elementów umowy kredytu wyróżnia się ścisłe określenie kwoty i waluty kredytu. Z tego punktu widzenia w obrocie wyróżnia się kredyty złotówkowe oraz kredyty walutowe.

Kredyt złotówkowy jest to kredyt udzielany w walucie polskiej, w którym kredytobiorca dokonuje spłaty rat kapitałowo - odsetkowych w walucie polskiej, zwracając bankowi sumę nominalną udzielonego kredytu (kapitału) wraz z odsetkami.

Kredyt walutowy zaś jest to kredyt udzielany i wypłacony w walucie obcej, w którym z kolei spłata raty kapitałowo - odsetkowej kredytu następuje w walucie obcej.

W niniejszej sprawie będące przedmiotem sporu postanowienia umowy przewidywały, że udostępniana we frankach szwajcarskich kwota może zostać wykorzystana przez kredytobiorcę de facto jedynie poprzez wypłatę w złotych polskich, jednak nie określały wprost wysokości kwoty w złotych, która może zostać realnie wykorzystana przez kredytobiorcę, odsyłając do wysokości ceny nabycia kredytowanej nieruchomości (vide brzmienie § 2 ust. 4 warunków umowy). Co prawda treść § 2 ust. 2 warunków umowy wskazuje, iż waluta wypłaty kredytu mogła zostać określona przez kredytobiorcę w dyspozycji wypłaty kredytu w innej walucie niż waluta kredytu, to jednak biorąc pod uwagę, że wysokość i waluta wypłaty środków z tytułu kredytu były uzależnione od ceny nabycia kredytowanej nieruchomości położonej na terytorium Polski, to już w chwili zawierania umowy kredytu jasnym było, że wypłata nastąpi w złotych. Nadto, z treści § 2 ust. 2 warunków umowy jasno wynika, iż kwota kredytu zostanie uruchomiona w złotych polskich, zaś ewentualna wypłata w walucie CHF lub innej wymagała zgody banku.

Zdaniem Sądu analiza postanowień określających warunki uruchomienia kredytu wskazuje, iż bank zobowiązał się do zapłaty ceny zakupu nieruchomości, a zatem do zapłaty kwoty w złotych, a zatem inna dyspozycja co do wypłaty kredytu dokonana przez kredytobiorcę wymagała zgody banku. Oznacza to zatem, że wbrew twierdzeniem pozwanego, z treści postanowień umownych regulujących niniejszy stosunek kredytu w żaden sposób nie wynika obowiązek Banku wypłaty kwoty w CHF, jeżeli byłaby taka dyspozycja kredytobiorcy. Kredytobiorca mógł jedynie złożyć taki wniosek w dyspozycji.

Kolejne postanowienia umowy i regulaminu przewidywały, że zwrot wykorzystanej kwoty będzie następowała poprzez obciążanie rachunku bankowego kredytobiorcy, określonego w tabeli w rubryce 15 kwotą w PLN, zaś kredytobiorca miał obowiązek zasilania tego rachunku. Zaś spłaty rat w walucie CHF lub innej wymagały zgody banku.

Nie można zatem uznać, iż powodowie zawarli umowę kredytu złotówkowego, w którym nie określono kwoty kredytu w walucie, w jakiej go faktycznie 6 lipca 2006 r. udzielono, w której określono kwotę i walutę kredytu. Z kolei, nie można także podzielić twierdzeń pozwanego, iż mamy do czynienia z kredytem walutowym z uwagi na fakt, iż taka waluta została określona w treści umowy, oraz że podlegała ona spłacie na rachunek umowy kredytu w CHF, zaś to od powodów zależało, w jakiej walucie kredyt zostanie wypłacony, oraz w jakiej walucie będzie go spłacać, przy czym zasadą była spłata na rachunek umowy w CHF. Bowiem, co wyżej wskazano, te operacje wymagały zgody banku, a zatem pewnego rodzaju zmiany treści umowy. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie, właśnie ze względu na fakt, iż uruchomienie kredytu następowało zgodnie z umową poprzez zapłatę ceny nieruchomości wyrażonej w PLN na rachunek zbywcy wskazuje, iż wbrew twierdzeniom pozwanego, w świetle warunku umowy zawartego w § 2 ust. 2 umowy, powodowie nie mieli możliwości wyboru waluty, w jakiej ma nastąpić uruchomienie kredytu.

A zatem konstrukcja niniejszego kredytu stanowi odmianę kredytu denominowanego do waluty obcej (CHF), rozumianego jako kredyt, którego kwota wyrażona jest w walucie obcej, która to kwota następnie przeliczana jest na złotówki na dany dzień (najczęściej dzień uruchomienia kredytu) według kursu wymiany waluty i w złotówkach wypłacana, zaś kwota kredytu w CHF stanowi następnie podstawę ustalania wysokości rat kapitałowo – odsetkowych, określanych w walucie obcej, ale ich spłata dokonywana jest w walucie polskiej, po przeliczeniu według kursu wymiany walut na dany dzień.

W myśl art. 43 ¹ k.c. przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33 ¹ § 1 k.c., prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Strona pozwana jest przedsiębiorcą, czemu nie przeczyła, a na co jednoznacznie wskazuje odpis KRS pozwanej.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, iż umowa będąca przedmiotem postępowania została zawarta pomiędzy dwoma podmiotami profesjonalnymi – przedsiębiorcami. Nie można bowiem uznać, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, zwłaszcza zeznań strony powodowej i przedstawionego przez nią materiału dowodowego, iż w dacie zawarcia umowy kredytu posiadała ona status konsumenta. Zdaniem Sądu, jako przedsiębiorca przy zawieraniu umowy kredytu denominowanego kursem CHF występowała również strona powodowa, która wskazała, że prowadzi działalność gospodarczą. Okoliczności powyższe podniósł pozwany w odpowiedzi na pozew, zaś strona powodowa, wzywana do osobistego stawiennictwa celem przesłuchania, oraz reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, nie wykazała, iż przy zawieraniu przedmiotowej umowy działała jako konsument.

Z umowy kredytu wynika, że jej celem jest zakup kamienicy i refinansowanie zobowiązań kredytowych. Powód prowadził wówczas działalność gospodarczą w zakresie wynajmowania i zarządzania nieruchomościami. Sporną umowę powodowie zawarli w celu uzyskania środków pieniężnych na zakup kamienicy przy ul. (...) w K. oraz spłatę uprzednio zaciągniętych zobowiązań, tj. część na spłatę pożyczek od pozwanego na działki w K. oraz część na spłatę kredytów w (...). We wniosku o udzielenie kredytu powodowie zaznaczyli, że ww. nieruchomość – przy ul. (...) w K. - miała zostać przeznaczona do wynajęcia. Z zeznań świadka K. B. wynika, że kilka lokali znajdujących się w kamienicy przy ul. (...) było wynajmowanych przez powodów. Kredytowana nieruchomość była amortyzowana. Sąd wskazuje, że zgodnie z art. 22a ustawy o PIT amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania: budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu, inne przedmioty – o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1 ustawy o PIT, zwane środkami trwałymi. Odpisy amortyzacyjne stanowiły koszty działalności gospodarczej i pomniejszały podstawę opodatkowania, a tym samym należny podatek dochodowy od osób fizyczny z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Kredytowana nieruchomość będąca kamienicą jako środek trwały została wprowadzona do ewidencji środków trwałych w dacie wskazanej w wykazie znajdującym się w aktach sprawy (na karcie 516), tj. w dniu 31 lipca 2006 r., Sąd zwrócił także uwagę na to, że przedmiotowa nieruchomość została nabyta w dniu 7 lipca 2006 r., za środki uzyskane z umowy kredytu będącej przedmiotem niniejszego postępowania i już od 1 sierpnia 2006 r. nastąpiło rozpoczęcie amortyzacji, co wskazuje na z góry powzięty zamiar zakupu nieruchomości na cele związane z prowadzoną przez powoda działalnością gospodarczą. A zatem, Sąd nie wyklucza, iż umowa kredytu zawarta z pozwanym była bezpośrednio związana z prowadzoną przez powoda działalnością gospodarczą.

Przepis art.232 k.p.c. stanowi o tym, że to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Dopuszczenie przez sąd dowodu niewskazanego przez stronę może mieć miejsce w wyjątkowych okolicznościach. W tym postępowaniu brak jednak było podstaw do przyjęcia, że zaistniały jakiekolwiek okoliczności uniemożliwiające stronie powodowej zgłoszenie odpowiednich wniosków dowodowych do wykazania zasadności jej roszczeń. W wyroku z dnia 19 listopada 2019 roku w sprawie sygn. akt I ACa 216/19 dotyczącej podobnego stanu faktycznego jak w niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że „Jeżeli umowa kredytu została zawarta w celu zaspokojenia potrzeb działalności gospodarczej i to w istotnym zakresie, to nie można tej okoliczności pominąć, nawet wówczas, gdy pozagospodarczy (mieszkalny) aspekt transakcji ma charakter dominujący.”.

Powodowie nie zaoferowali żadnego materiału dowodowego (poza informacjami przekazanymi przez powodów w trakcie przesłuchania na rozprawie w dniu 02.10.2023 roku) na poparcie tego, że środki pieniężne uzyskane na podstawie umowy kredytu zostały faktycznie przeznaczone na cele konsumpcyjne. Powód nie zaoferował bowiem żadnego materiału dowodowego (poza informacjami przekazanymi przez powoda w trakcie przesłuchania na rozprawie w dniu 02.10.2023 roku) na poparcie tego, że lokal nie był wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej, nie zgłoszono żadnych wniosków dowodowych we wskazanym zakresie. Przepis art.232 k.p.c. stanowi o tym, że to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Dopuszczenie przez sąd dowodu niewskazanego przez stronę może mieć miejsce w wyjątkowych okolicznościach. W tym postępowaniu brak jednak było podstaw do przyjęcia, że zaistniały jakiekolwiek okoliczności uniemożliwiające stronie powodowej zgłoszenie odpowiednich wniosków dowodowych do wykazania zasadności jej roszczeń. W wyroku z dnia 19 listopada 2019 roku w sprawie sygn. akt I ACa 216/19 dotyczącej podobnego stanu faktycznego jak w niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że „Jeżeli umowa kredytu została zawarta w celu zaspokojenia potrzeb działalności gospodarczej i to w istotnym zakresie, to nie można tej okoliczności pominąć, nawet wówczas, gdy pozagospodarczy (mieszkalny) aspekt transakcji ma charakter dominujący.”.

Powód - jak wskazał we wniosku - w momencie zawarcia umowy kredytu miał już inne zobowiązania kredytowe hipoteczne. Powód był profesjonalnym uczestnikiem obrotu nieruchomościami, nabywał je w celu prowadzenia działalności gospodarczej, finansował działalność z kredytów hipotecznych i zapewne zdawał sobie sprawę z tego jakie ryzyka występują przy tego typu umowach.

Powyższe stanowi zdaniem Sądu okoliczność przemawiającą za przyjęciem, że strona powodowa w dacie zawierania umowy kredytowej z pozwanym nie posiadała statusu konsumenta.

Natomiast ochrona wynikająca z przepisów art. 385 ¹ i nast. k.c., na którą powołała się strona powodowa, przysługuje wyłącznie konsumentom w ich relacjach z przedsiębiorcami. W tym miejscu wskazania wymaga, iż powyższa okoliczność ma istotne znaczenie przy ustalaniu zgodności zaskarżonych przepisów z zasadami współżycia społecznego, a także naturą stosunku prawnego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego, przyjmuje się bowiem, że w określonych sytuacjach z art. 353 ¹ k.c., a więc zasady swobody umów, wynika przyzwolenie na faktyczną nierówność stron (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2008 r., sygn. akt IV CSK 478/07, wyrok Sądu Najwyższego ze sprawy o sygn. akt I CSK 611/15). Decydujący zaś dla uznania świadczeń za równoważne jest miernik subiektywny tj. ocena partnerów podczas jej zawarcia, nie zaś rzeczywista wartość świadczeń w obrocie. O tym w jakim zakresie świadczenia stron będą ekwiwalentne decyduje wola i wspólny zamiar stron. Brak ekwiwalentności sytuacji prawnej stron umowy nie wymaga co do zasady istnienia okoliczności ją uzasadniających, jeżeli stanowi ona wyraz woli tych stron. Obiektywnie niekorzystna dla jednej strony treść umowy zasługiwać będzie na negatywną ocenę moralną, a w konsekwencji doprowadzi do uznania umowy za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego dopiero w sytuacji, gdy do takiego jej ukształtowania, które jest w sposób widoczny dla niej krzywdzące doszło pod presją faktycznej przewagi kontrahenta, wówczas bowiem umowa nie daje wyrazu w pełni swobodnej i rozważnej decyzji tego podmiotu.

W świetle powyższego, wobec braku zaistnienia podstawy do uznania, iż po stronie powodów doszło do nienależnego świadczenia w rozumieniu art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c. Strona powodowa spełniała świadczenia polegające na zwrocie pozwanej środków, które wcześniej od niej otrzymała na gruncie umowy z dnia 6 lipca 2006 r. Umowa była ważna, podstawa świadczenia istniała, a cel został osiągnięty.

Powyższe względy uzasadniały więc oddalenie powództwa w zakresie roszczenia głównego oraz żądań ewentualnych w całości.

Uwzględnienie w niniejszej sprawie któregokolwiek z roszczeń zgłoszonych w pozwie – mając na uwadze to, że zawarcie umowy kredytu przez powoda K. L. związane było bezpośrednio z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą i przyniosło mu wymierne korzyści finansowe – prowadziło by do nieuzasadnionego uprzywilejowania strony powodowej w relacjach z pozwanym i bezpodstawnego wzbogacenia strony powodowej kosztem jej przeciwnika procesowego.

Konsekwencją rozstrzygnięcia głównego żądania jest rozstrzygnięcie przez Sąd w przedmiocie kosztów procesu i kosztów zastępstwa procesowego. Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu na podstawie art. 100 zd.2 k.p.c oraz na podstawie § 2 ust.9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Zważywszy na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie, uznać należało że stroną w całości przegraną jest strona powodowa. Uzasadnione też było zasądzenie łącznie od powodów na rzecz pozwanej kosztów postępowania. Na zasądzoną w punkcie 2 sentencji wyroku kwotę 25.017 zł tytułem zwrotu kosztów procesu poniesionych przez pozwanego składało się wynagrodzenie radcy prawnego w wysokości 25.000 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Z tych przyczyn, Sąd orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

Warszawa, dnia 14 grudnia 2023 r.