Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XXVIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Bartłomiej Biegański

Protokolant: Bartłomiej Ściechowski

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2022 roku w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa K. L., A. L.

przeciwko (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę i ustalenie

1.  oddala powództwo w całości;

2.  zasądza od powodów K. L., A. L. na rzecz (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 10.817,00 złotych (dziesięciu tysięcy ośmiuset siedemnastu złotych) tytułem kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od tej kwoty od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt XXVIII C 3111/21

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 13 kwietnia 2021 roku ( data nadania – k. 58) przeciwko pozwanemu (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., powodowie A. L. i K. L. wnieśli o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego mogącego wynikać z faktu zawarcia między powodami a pozwanym umowy kredytu nr (...) z dnia 29 listopada 2010 roku ze względu na nieważność umowy ewentualnie jej nieskuteczne zawarcie, ewentualnie jej niewykonanie i wygaśnięcie oraz o zasądzenie kwoty 87.319,61 złotych oraz 3.170,20 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 02 lutego 2021 roku do dnia zapłaty, ewentualnie o zasądzenie ww. kwoty na rzecz każdego z powodów po 43.659,81 złotych oraz po 1.585,10 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 02 lutego 2021 roku do dnia zapłaty (roszczenie główne)

o ustalenie że powodowie zostali zobowiązani na podstawie umowy nr z dnia 29 listopada 2010 roku wyłącznie do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu w kwocie 700.000,- zł wraz z odsetkami wyliczanymi na zasadach przewidzianych w umowie (roszczenie ewentualne)

oraz zasądzenie solidarnie na ich rzecz kwoty 13.899,30 złotych oraz kwoty 19.980,49 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 02 lutego 2021 roku do dnia zapłaty, ewentualnie o zasądzenie na rzecz każdego powodów po 792,55 złotych oraz po 9.990,25 euro.

Nadto strona powodowa wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu strona powodowa powołała się na fakt zawarcia z pozwanym bankiem w dniu 29 listopada 2010 roku r. jako konsument roku umowy kredytu nr (...) (zwanej w dalszej części uzasadnienia jako „Umowa”). W ocenie powodów umowa jest sprzeczna z art. 69 ust. 1 i ust. 2 pkt. 2 prawa bankowego jako że jedyne świadczenie do którego zobowiązał się bank miało polegać na wypłacie środków pieniężnych i to wyłącznie w złotych, natomiast w umowie nie ma żadnych zapisów, które wskazywałyby że przedmiotem świadczeń banku miałyby być środki pieniężne w walucie EUR. Umowa w szczególności nie ustanowiła że bank miałby wypłacić środki pieniężne w walucie EUR, skoro celem kredytu było nabycie nieruchomości za złotówki. Nadto powodowie wskazali że umowa jest sprzeczna z art.110 prawa bankowego, z natrą stosunku zobowiązaniowego, abuzywność klauzuli ryzyka. Powodowie ewentualnie podnieśli zarzut niewykonania umowy, a uznanie umowy za niewykonaną powoduje jej wygaśnięcie. Powodowie wskazali również na nieważność umowy ze względu na niewykreowanie zobowiązanie powoda do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu. Zdaniem powodów bank ustalał kurs EUR/PLN w sposób arbitralny, stosował różny rodzaj kursów (kupna i sprzedaży). Powodowie ewentualnie podnieśli zarzut braku podstaw do uzależnienia należności kredytowych od kursu EUR wynikających z obowiązku zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu rozumianego jako ostatecznie wypłaconą przez bank sumę PLN. Na sumę dochodzonych kwot składały się: suma będąca równowartością wszystkich kwot pieniężnych jakie zostały uzyskane przez bank tytułem realizacji zobowiązań pieniężnych wynikających z umowy kredytu (roszczenie główne) różnica między sumą kwot pieniężnych uzyskanych od powoda przez bank w PLN w ramach realizacji umowy tytułem rat kapitałowo odsetkowych a sumą kwot pieniężnych które winny być w rzeczywistości pobrane za ten okres. (roszczenie ewentualne).

( pozew k. 3-24).

Pozwany Bank w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz od strony powodowej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Uzasadniając swoje stanowisko pozwany na wstępie zakwestionował roszczenia powodów tak co do zasady, jak i wysokości. Odnosząc się do twierdzeń i zarzutów podniesionych przez powodów w pozwie pozwany wskazał, że powodowie zaciągnęli kredyt w walucie euro w której zarobkowali tak więc wahania kursu mają w sprawie wtórne znaczenie

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Podpisanym w dniu 1 stycznia 2006 r. wnioskiem Kredytowym powodowie zawnioskowali o udzielenie im kredytu powiązanego z walutą EUR. W dacie jego składania Powódka miała wyższe wykształcenie oraz pracowała w holenderskiej firmie (...) Powód również posiadał wyższe wykształcenie, o profilu ekonomicznym, jego wyuczonym zawodem był audytor, a pracował w branży usług. finansowych, dokładniej w (...), obecnie: (...). Oboje Powodowie zarabiali w walucie obcej, w przeliczeniu na PLN - Powód ok. 10.000 PLN, Powódka ok. 6.000 PLN. (wniosek kredytowy k.228-232 oraz 208-211, Raport kredytowy k.197-206, wydruk z (...) powoda k.351-355). Powodowie już na przełomie 2005/2006 r. posiadali kilka zobowiązań o kredytowym charakterze, w tym trzy walutowe, wyrażone w EUR Raport kredytowy k.197-206)

Cel pozyskania finansowania został wskazanym przez samych Powodów jako nabycie trzech nieruchomości „Do wynajęcia” ( str. 2 Wniosku Kredytowego 1). Nabycie to w części przypadków dokonywało się poprzez spłatę innych zobowiązań. Chodziło zatem o rozbudowanie swojego dodatkowego źródła dochodu, bowiem już na moment składania Wniosku Kredytowego 1 Powodowie posiadali dochody z czynszów. Przeznaczenie to Powodowie potwierdzili we Wniosku Kredytowym 2 z końca 2007 r. (wniosek kredytowy k.228-232 oraz 208-211) W dniu 27 listopada 2006 r. powodowie złożyli Oświadczenia, w których zadeklarowali swoją świadomość ryzyka walutowego oraz ryzyka wynikającego ze zmiennego oprocentowania kredytu. (oświadczenie k. 192-195)

Powodowie w dniu 19 kwietnia 2007 r. zawarli umowę kredytu w PLN. Na podstawie Umowy (...) Bank udzielił Powodom kredytu w kwocie 700.000,00 zł. W§ 7 Umowy Kredytu PLN przewidziano możliwość jego przewalutowania na inną walutę oferowaną przez Bank dla kredytów hipotecznych. Powodowie skorzystali z tej możliwości i przewalutowali Umowę Kredytu PLN na CHF, podwyższając jednocześnie swoje zobowiązanie kredytowe na przełomie 2007 i 2008 r. Jednocześnie we Wniosku Kredytowym 2, dotyczącym przewalutowania i podwyższenia kredytu z tytułu Umowy Kredytu PLN, Powodowie zaznaczyli, że środkami pozyskanymi od Banku chcą sfinansować trzy nieruchomości (dwie w S. i jedną w W.) - wszystkie przeznaczone „Do wynajęcia”. Powód wskazał tak również, że od momentu złożenia Wniosku Kredytowego 1 zmienił pracę z (...) na holenderską firmę (...). (Umowa Kredytu PLN k. 205-206, wniosek kredytowy k. 208-211, aneks do umowy k. 215-226)

Z uwagi na wolę przewalutowania kredytu z PLN na CHF, powodowie ponownie podpisali oświadczenia, w których ponownie zadeklarowano, że są oni świadomi ryzyka walutowego oraz ryzyka wynikającego ze zmiennego oprocentowania kredytu.

W toku prawidłowej realizacji już przewalutowanej na CHF Umowy Kredytu PLN, w tym przy wykorzystaniu Tabeli Kursów, Powodowie w dniu 22 września 2010 r złożyli Wniosek Kredytowy, w którym zawnioskowali o udzielenie im kredytu w euro. Celem kredytu był zakup nieruchomości od (...) sp. z o.o. ( Deweloper). Powodowie wskazali, że walutą kredytu ma być euro - dobrze znana im waluta, wobec jej wykorzystywania w Holandii, w którym to kraju obydwoje Powodowie pracowali. We Wniosku Kredytowym w polu „waluta” wskazano bowiem odręcznie „euro” jako walutę kredytu. Integralną część Wniosku Kredytowego stanowiły pisemne Oświadczenia podpisane przez Powodów, w których - już po raz trzeci we współpracy z Bankiem - zadeklarowali oni swoją świadomość ryzyka walutowego oraz potwierdzili, że zostali zapoznani z symulacjami kwot i kosztów kredytu według aktualnych kursów walut stosowanych przez Bank oraz kosztów w przypadku niekorzystnej zmiany kursów i spreadu walutowego. (wniosek kredytowy k.228-233)

Od dnia złożenia Wniosku Kredytowego w dniu 22 września 2010 roku do dnia podpisania Umowy Kredytu upłynęły ponad dwa miesiące, albowiem w dniu 29 listopada 2010 r. Powodowie zawarli z Bankiem (...) nr (...)

Na podstawie Umowy (...) Bank udzielił Powodowi kredytu w walucie wskazanej we Wniosku Kredytowym 3, tj. w euro, w kwocie 175.490,00 EUR (pkt 25 i 26 Tabeli).

Okres kredytowania został określony na maksymalnie 30 lat, tj. od dnia zawarcia Umowy Kredytu do dnia 4 grudnia 2040 r. (pkt 27 Tabeli). Oprocentowanie kredytu było oprocentowaniem zmiennym i stanowiło sumę stopy referencyjnej EURIBOR 3M stosowanej dla kredytów trzymiesięcznych w EUR na rynku bankowym oraz marży Banku zawartej w oprocentowaniu kredytu w wysokości 3,10% (pkt 30 Tabeli), spłata udzielonego kredytu miała następować w ratach równych (pkt 35 Tabeli). W punkcie II pkt. 6.1 Umowy Kredytu Powodowie złożyli kolejne związane z ryzykiem kursowym oświadczenie o następującej treści:

„W przypadku Kredytu w walucie obcej, Kredytobiorca oświadcza, iż jest świadomy dodatkowego ryzyka, jakie ponosi w związku z zaciągnięciem Kredytu w walucie obcej (ryzyko kursowe) oraz, iż w przypadku niekorzystnej zmiany kursu waluty, w jakiej został udzielony Kredyt, zarówno kwota w złotych stanowiąca równowartość kwoty Kredytu w walucie Kredytu jak i kwota w złotych stanowiąca równowartość Raty w walucie, w jakiej został udzielony Kredyt, ulegnie zmianie”. Powodowie również w punkcie II pkt. 6.2 Umowy Kredytu złożyli oświadczenie, „iż jest świadomy dodatkowego ryzyka, jakie ponosi w związku z zaciągnięciem kredytu oprocentowanego Zmienną Stopą oraz, iż w przypadku niekorzystnej zmiany Stopy Referencyjnej lub stopy bazowej, kwota naliczanego Oprocentowania Kredytu ulegnie zwiększeniu”. Jako zabezpieczenie kredytu, strony ustanowiły m.in. hipoteki kaucyjną do kwot wyrażonych w EUR oraz oświadczenie o poddaniu się egzekucji roszczeń wynikających z Umowy Kredytu przez osoby trzecie - także do określonej kwoty w EUR. Wreszcie, co wymaga szczególnego podkreślenia, Umowa Kredytu została zawarta po wejściu w życie Rekomendacji S (II), a co za tym idzie od samego początku zawiera postanowienia odnoszące się do sposobu ustalania kursów w Tabeli Kursów Banku:

„6.3. Kursy wymiany walut w Tabeli Kursów ustalane są przez Bank w każdy Dzień Roboczy w oparciu o średni kurs z rynku walutowego ( (...)) ustalany najpóźniej do godziny 9.30 czasu obowiązującego w Polsce ( (...)). Kurs kupna ustalany jest w oparciu o wzór: Kurs Kupna =2*Kurs Bazowy /(2+Spread Walutowy wyrażony w procentach), a kurs sprzedaży w oparciu o wzór: Kurs Sprzedaży = Kurs Bazowy + (Spread Walutowy wyrażony w procentach*Kurs Kupna)/2. Spread Walutowy wyrażony w procentach jest to stosunek spreadu walutowego (stanowiącego różnicę pomiędzy kursem sprzedaży a kursem kupna waluty obcej określanych w Tabeli Kursów („Spread Walutowy”) do kursu kupna i jego wartość może ulec zmianie w drodze jednostronnego oświadczenia Banku na zasadach określonych w punkcie poniżej. Wartość Spreadu Walutowego, wyrażonego w procentach na dzień zawarcia Umowy wynosi dla waluty CHF: 9,97%, Euro: 7,25%, USD: 7,25%. Zgodnie z 6.4. bank był uprawniony do zmiany - nie częściej niż raz w miesiącu kalendarzowym - wysokości Spreadu Walutowego wyrażonego w procentach na podstawie przesłanek określonych w punkcie 4.7. Regulaminu Produktowego, o wartość wyrażonej w punktach procentowych zmiany określonych w tym postanowieniu podstaw. W 6.5. Kredytobiorca oświadczył, iż jest świadomy, że zmiana Spreadu Walutowego będzie miała wpływ na wyrażoną w złotych wysokość udzielonego Kredytu w walucie obcej oraz na wysokość kwoty w złotych stanowiącą równowartość Raty w walucie, w jakiej został udzielony Kredyt.”

(Oświadczenia K. 228-238, umowa kredytu k. 25-32, 241-257)

Powodowie w dniach 9 grudnia 2010 r., 7 stycznia 2011 r. oraz 29 kwietnia 2011 r. złożyli trzy Zlecenia Wypłaty Kredytu, w których wskazywali, że domagają się wypłaty całej kwoty kredytu, jednocześnie podając Dewelopera oraz samych siebie jako beneficjentów wypłat, wskazując jako rachunki do wypłaty kredytu rachunki prowadzone w walucie w PLN. (dyspozycje wypłaty k. 296-301)

Bank (...) zrealizował, a Powodowie wykorzystali całość udostępnionych im środków, tj. 175.490,00 EUR. Kwota ta bowiem, sumarycznie udostępniona Powodom i zaksięgowana na Rachunku Kredytu, została wypłacona w następujący sposób:

a) w dniu 13 grudnia 2010 r. kwota 141.344,78 EUR została pobrana z Rachunku Kredytu prowadzonego w EUR i po jej przewalutowaniu na PLN po kursie kupna EUR wynoszącym 3,8698, już jako kwota 546.976,03 PLN, została przelana na rachunek Dewelopera (wskazany w Zleceniu Wypłaty Kredytu oraz w pkt. 29 a) Tabeli), tytułem zapłaty ceny zakupu Nieruchomości;

b) w dniu 24 stycznia 2011 r. kwota 17.718,60 EUR została pobrana z Rachunku Kredytu prowadzonego w EUR i po jej przewalutowaniu na PLN po kursie kupna EUR wynoszącym 3,7249, już jako kwota 66.000,01 PLN, została przelana na rachunek Powodów (wskazany w Zleceniu Wypłaty Kredytu oraz w pkt. 29 a) Tabeli), tytułem wykończenia Nieruchomości;

c) w dniu 29 kwietnia 2011 r. kwota 14.249,53 EUR została pobrana z Rachunku Kredytu prowadzonego w EUR i po jej przewalutowaniu na PLN po kursie kupna EUR wynoszącym 3,7896, już jako kwota 54.000,02 PLN, została przelana na rachunek Powodów (wskazany w Zleceniu Wypłaty Kredytu oraz w pkt. 29 a) Tabeli), tytułem wykończenia Nieruchomości;

d) w dniu 29 kwietnia 2011 r. kwota 2.177,09 EUR została pobrana z Rachunku Kredytu prowadzonego w EUR i - bez jakiegokolwiek przewalutowania - zaksięgowana ponownie na tym Rachunku już jako wcześniejsza spata, zgodnie z pkt 2 h) Pozostałych Indywidualnych Warunków Kredytu.

(Potwierdzenia Wypłaty Kredytu k. 303-306, wyciąg z rachunku kredytu k. 308-345)

O wysokości każdej raty wyrażonej w EUR Powodowie byli informowani w harmonogramach spłaty, miesięcznych, a obecnie kwartalnych. Natomiast sposobów samej spłaty było kilka - do wyboru kredytobiorców. Po pierwsze, standardowy sposób spłaty polegał na utworzeniu polecenia zapłaty, w którym wskazywano rachunek prowadzony przez Bank w walucie PLN jako właściwy do obciążenia kwotą raty (wskazany w pkt. 36 Tabeli). Tym samym do spłaty raty dochodziło w złotych, przy czym zastosowany w tym przypadku kurs sprzedaży EUR z Tabeli Kursów był znany Powodom już na dwa dni robocze przed terminem spłaty raty (pkt 2 3 1 zd. 3 Umowy Kredytu) Sposób ustalania kursów w Tabeli Kursów, ten był wprost uregulowany w Umowie Kredytu - pkt 6.3. Po drugie, Powodowie mogli już od pierwszej raty spłacać kredyt bezpośrednio w jego walucie, tj. w EUR:

a) przed zawarciem Umowy Kredytu - poprzez wskazanie w samej Umowie Kredytu rachunku do pobierania rat kredytu (Rachunku Bieżącego) w EUR;

b) już po zawarciu Umowy Kredytu - poprzez zmianę (aneksem do Umowy Kredytu) rachunku automatycznie obciążanego przez Bank spłatą raty wskazanego w pkt. 37 Tabeli. Powodowie skorzystali z tego rozwiązania, zawierając Aneks nr (...). Po trzecie, spłaty bezpośrednio w EUR Powodowie mogli dokonywać również poprzez dokonywanie wpłat bezpośrednio na Rachunek Kredytu, prowadzony w EUR oraz wskazany w pkt. 37 Tabeli, który zgodnie z definicją z pkt. 2.5.1 Regulaminu Produktowego stanowi „wskazany w Umowie Kredytu Rachunek Obsługi Kredytu służący do dokonywania spłat wymagalnych Rat i innych należności Banku”. Pkt 2.3.1 zd. 4 Umowy Kredytu, który brzmi: „Kredytobiorca może dokonywać spłaty Kredytu w Walucie Kredytu; taka spłata może następować wyłącznie w formie bezgotówkowej”. (Wniosek o zmianę warunków Umowy Kredytu 288), aneks (k.290 -294)

W dniu 4 lutego 2011 r. Powodowie dokonali spłaty pierwszej raty - wynosiła 890,75 EUR. Dokonali tego poprzez polecenie zapłaty, wskazując swój rachunek prowadzony przez Bank w walucie PLN jako właściwy do obciążenia kwotą raty (wskazany w pkt. 36 Tabeli), a zatem wybrali pierwszy z opisanych wcześniej sposobów, pomimo odmiennych możliwości i swojego doświadczenia w zakresie funkcjonowania kredytów walutowych w Banku - taki bowiem, w EUR, spłacali już od kilku lat.

(Wyciąg z Rachunku Kredytu k. 308-345)

W dniu 31 stycznia 2013 r., powodowie zawierając - na swój wniosek - Aneks nr (...). Na wstępie oświadczyli w nim, że (jako kredytobiorcy) „został mu udzielony przez Bank Kredyt w wysokości 175.490 EUR”, zaś z końcem lutego 2013 r., Tabela Kursów całkowicie straciła znaczenie dla obsługi kredytu, bowiem Powodowie zmienili rachunek bankowy obciążany co miesiąc kwotą spłaty na rachunek prowadzony w EUR. W ten właśnie sposób - bezpośrednio w walucie kredytu - Powodowie spłacają kredyt od marca 2013 r. W Aneksie nr (...) dokonano również kilku innych zmian, w tym istniejącego już w Umowie Kredytu pkt 6.3 dotyczącego sposobu ustalania Tabeli Kursów, jak i rozbudowy opisu sposobów wcześniejszej spłaty kredytu, zawartych w pkt 2.4 Umowy Kredytu (przy czym jego sens pozostał jednoznaczny - zarówno we wcześniejszym brzmieniu, jak i zmienionym Aneksem, możliwe było takie ustalenie relacji umownych między stronami, aby i tego rodzaju wpłat dokonywać bezpośrednio w EUR).

(Aneks nr (...) k. 290-294)

Powodowie w dniu 21 maja 2020 r. dokonali dobrowolnej nadpłaty w kwocie 48.946,30 EUR (fakt bezsporny, wskazany na str. 9 Pozwu).

W wykonaniu Umowy w okresie lutego 2011 roku do listopada 2020 roku powodowie uiścili na rzecz pozwanego banku kwoty 87.319,61 zł oraz 71.736,40 EUR (zaświadczenie k. 35-40).

Koniecznych dla rozstrzygnięcia ustaleń faktycznych sąd dokonał na podstawie powołanych powyżej dowodów, przede wszystkim dokumentów i ich kopii, których wiarygodność nie budziła zastrzeżeń oraz częściowo zeznań powodów. Zeznania powodów Sąd uznał za wiarygodne i przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy w części dotyczącej stosowania przez pozwany bank wzorców umownych i możliwości negocjowania umów zawieranych przez pozwany bank. Powyższe okoliczności potwierdza bowiem treść pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności załącznika nr 1 do Umowy. Sąd za niewiarygodne uznał zeznania powodów w części, w jakiej zeznali, że nie mieli wiedzy na temat kredytów indeksowanych oraz świadomości co do możliwości wypłaty i spłaty kredytu bezpośrednio w walucie obcej. Możliwość wypłaty i spłaty kredytu bezpośrednio w walucie obcej wynikało bowiem wprost z postanowień Umowy, które w ocenie Sądu zostały sformułowane w sposób jednoznaczny i zrozumiały dla przeciętnego konsumenta.

Pozwany wnosił o dopuszczenie dowodów z zeznań świadka A. P. i świadka K. P.. Są to pracownicy banku, którzy nie brali udziału w zawieraniu spornej umowy. Dowody te miały służyć wykazaniu m.in. procedury wewnętrznej banku w zakresie procesu oferowania potencjalnemu klientowi kredytu indeksowanego do EUR i zawierania umowy, w tym szkoleń pracowników w ww. zakresie. Przesłuchanie świadka zdaniem Sądu okazało się tu zbędne, skoro ustalenie faktycznych okoliczności zawarcia umowy analizowanej w tej sprawie możliwe było za pomocą dowodu z przesłuchania stron i dowodów z dokumentów. Skoro powodowie niewątpliwie brali udział w procesie zawierania spornej tu umowy kredytu, zaś świadkowie bezspornie nie mieli do czynienia z ową umową ani z samymi powodami, okoliczności odnoszące się do zawarcia umowy należało ustalić na podstawie dowodów z dokumentów oraz zeznań powodów, nie zaś na podstawie zeznań świadka dotyczących procedury zawierania umów kredytów obowiązującej w banku.

W ocenie Sądu nie byłoby przy tym podstaw do dokonania ustalenia – na zasadzie domniemania faktycznego – że przebieg zawierania umowy przez powodów był zgodny z treścią procedur i zgodny ze standardami objętymi szkoleniami pracowników, na które powoływał się pozwany. Dowody w postaci przesłuchania świadka miały również dotyczyć miały kwestii ekonomicznych i księgowych związanych z udzielaniem przez bank kredytu indeksowanego do waluty obcej, Sąd uznał, że ustalenie tych okoliczności było zbędne dla rozstrzygnięcia tej sprawy. Podkreślić nadto należy, że zagadnienia te zostały szeroko opisane przez pozwanego w odpowiedzi na pozew, a twierdzenia pozwanego w tym zakresie w znacznej części nie były kwestionowane przez stronę powodową. Co więcej, w ocenie Sądu, okoliczności, na które mieliby tu zeznawać ww. pracownicy banku, odnosiły się częściowo do wiadomości specjalnych, zatem nie mogłyby zostać wykazane za pomocą dowodu z zeznań świadka.

Rozstrzygnięcie sprawy nie wymagało również przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, gdyż w ocenie Sądu wystarczające dla rozstrzygnięcia okazały się dowodu z dokumentów i zeznań świadków oraz powódki. Okoliczności, które miałyby zostać wyjaśnione zgodnie z wnioskiem dowodowym w tym zakresie, takie jak wysokość wierzytelności banku wobec strony powodowej z tytułu Umowy czy różnica pomiędzy wartością kredytu wypłaconego powódce a wartością przy założeniu przeliczenia kwoty kredytu wyrażonej w EUR po kursie średnim NBP, nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Podstawą tego rozstrzygnięcia jest bowiem ocena treści dokumentacji umownej i okoliczności zawarcia kontraktu. Niezgodne zatem z zasadami ekonomii procesowej byłoby przeprowadzanie dowodu z opinii biegłego, który niewątpliwie spowodowałby przedłużenie postępowania oraz wzrost jego kosztów.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Zdaniem Sądu zgromadzony w sprawie materiał procesowy okazał się wystarczający do uznania, że umowa kredytu denominowanego poddana pod osąd nie zawiera postanowień niedozwolonych, na które uwagę zwracali powodowie w pozwie, a w związku z tym nie jest także nieważna.

W tym miejscu należy zaakcentować, iż w uzasadnieniu wyroku nie ma potrzeby i czy obowiązku wyrażania szczegółowego stanowiska do wszystkich poglądów prezentowanych przez strony, o ile nie miały one istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1998 roku, II UKN 282/98, Legalis nr 44600). Celem uzasadnienia wyroku nie jest bowiem ocena stanowisk stron, ale wyjaśnienie motywów rozstrzygnięcia. Dopuszczalne jest rozprawienie się z poszczególnymi zarzutami niejako en bloc, poprzez zaprezentowanie odmiennego zapatrywania w kwestii faktów lub prawa nie pozostawiające przestrzeni dla racjonalnej obrony pozostałych zarzutów, które – przy uwzględnieniu koncepcji sądu – stają się wówczas bezprzedmiotowe (uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 grudnia 2017 roku, VI ACa 1651/15, Legalis nr 1733044). Służyć to będzie także czytelności uzasadnienia i wywodu Sądu.

Osnową twierdzenia strony powodowej była nieważność kwestionowanej umowy opierana na tym, że kontrakt zawiera niedozwolone postanowienia umowne dotyczące sposobu ustalania przez pozwanego kursów waluty EUR na potrzeby określenia wysokości kwot w PLN podlegających wypłacie przez bank i spłacie jego rat. W ocenie powodów konieczne wyeliminowanie z umowy tych postanowień, prowadzi w konsekwencji do braku możliwości dalszego wykonywania Umowy.

Status konsumenta po stronie Powodów

Pozwany w odpowiedzi na pozew podniósł zarzut braku statusu konsumenta po stronie powodowej. Sąd Okręgowy podziela stanowisko pozwanego w tym zakresie i uznaje że po stronie powodowie brak jest statusu konsumenta. Świadczyć może o tym materiał w niniejszej sprawie. Nie ulega wątpliwości że na moment składania Wniosku Kredytowego Powodowie otrzymywali dochód z tytułu czynszów o czym świadczyły oświadczenia złożone we wnioskach o kredyt. Celem pozyskania przedmiotowego finansowania z Banku było nabycie trzech nieruchomości „Do wynajęcia” (str. 2 Wniosku Kredytowego. Na mocy Umowy Kredytu PLN zmienionej Aneksem nr (...) do Umowy Kredytu PLN Powodowie nabyli trzy nieruchomości - przy ul. (...) w S., ul. (...) lok. (...) w budynku (...)w S. oraz przy ul. (...) w W.. W źródłach dochodów wprost Powodowie wpisali „wynajem nieruchomości” (str. 2 Wniosku Kredytowego 3), a z kolejnego kredytu zaciągniętego w Banku w walucie EUR na mocy Umowy Kredytu Powodowie nabyli kolejną nieruchomość mieszkaniową przy ul. (...) lok. (...) w budynku (...) w W.. Z materiału dowodowego wynika jasno, że na przestrzeni lat 2007-2010 Powodowie zyskali tytuł do czterech mieszkań - dwóch w S. i dwóch w W., piąte zaś posiadali już wcześniej, z którego to tytułu pozyskiwali dochody nawet przed zawarciem Umowy Kredytu PLN. Mając powyższe na uwadze, powodowie nie korzystają w niniejszym postępowaniu ze statusu konsumenta. Ma to również oparcie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE"): „W pkt 16-18 przywołanego wyżej wyroku w sprawie B. Trybunał wyjaśnił w tym względzie, że pojęcie „konsumenta’’ w rozumieniu art. 13 akapit pierwszy i art. 14 akapit pierwszy konwencji brukselskiej powinno być interpretowane w sposób ścisły, przy uwzględnieniu sytuacji danej osoby w określonej umowie wobec rodzaju i celu tej umowy, nie zaś wobec subiektywnej sytuacji tej osoby, albowiem ta sama osoba może zostać uznana za konsumenta w ramach pewnego rodzaju transakcji, a za przedsiębiorcę w ramach innych transakcji Trybunał wywiódł z tego, iż jedynie umowy zawarte poza jakąkolwiek działalnością lub jakimkolwiek celem gospodarczym i niezależnie od nich, tj. zawarte jedynie w celu zaspokojenia własnych prywatnych potrzeb konsumpcyjnych osoby, są objęte zakresem szczególnego reżimu przewidzianego w tej konwencji w dziedzinie ochrony konsumenta jako strony uważanej za słabą, podczas gdy tego typu ochrona nie znajduje uzasadnienia w przypadku umów, których celem jest działalność gospodarcza. (...) W istocie - jak zważył rzecznik generalny w pkt 40 i 41 opinii - z chwilą gdy osoba zawiera umowę związaną z jej działalnością gospodarczą, musi ona zostać uznana za działającą na stopie równości ze swym kontrahentem, tak iż szczególna ochrona zarezerwowana w konwencji brukselskiej dla konsumentów nie znajduje w takim przypadku uzasadnienia. Tego twierdzenia w żaden sposób nie podważa okoliczność, iż sporna umowa realizuje również cel o charakterze prywatnym i pozostaje ono prawdziwe bez względu na stosunek zachodzący pomiędzy użytkiem prywatnym a gospodarczym, jaki mógłby zostać uczyniony z danego towaru bądź usługi, a zatem nawet wtedy, gdyby przeważał użytek dla celów prywatnych, o ile jednak użytek związany z działalnością gospodarczą nie byłby marginalny’’30.

Jednocześnie nie budzi wątpliwości, że podział na konsumentów i przedsiębiorców nie jest dychotomiczny, tzn. istnieje grupa podmiotów nie posiadająca ani jednej, ani drugiej cechy. W przekonaniu Sądu powodowie kwalifikują się jako przedsiębiorcy. Reżim abuzywności, który stanowi jeden z ważnych elementów argumentacji Powodów, nie znajduje zastosowania do podmiotów, które nie posiadają statusu konsumenta.

Zarzut sprzeczności umowy

Sąd pomimo uznania braku statusu konsumenta dokonał analizy przedstawionych przez powodów dokumentów, a w szczególności umowy kredytowej jak i jej postanowień i doszedł do przekonania, że nawet gdyby po stronie powodowej istniał status konsumenta umowa byłaby ważna o czym poniżej.

Sąd podziela dominujący w orzecznictwie pogląd wyrażony chociażby w niedawnym wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2021 r., I CSKP 55/21, w którym wskazano, że chybione są zarzuty dotyczące samej sprzeczności konstrukcji umowy kredytu odwołującej się do waluty obcej, w tym przewidującej udzielenie kredytu denominowanego w walucie obcej, z art. 69 ust. 1 pr.bank. Umowa kredytu wiążąca wysokość udzielonego kredytu oraz wysokość jego spłat z kursem waluty obcej, np. franka szwajcarskiego, nie jest sprzeczna z ogólną konstrukcją umowy kredytu przewidzianą w art. 69 ust. 1 pr.bank. Orzecznictwo Sądu Najwyższego jest w tym zakresie już utrwalone (zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z 11 grudnia 2019 r., V CSK 382/18, a także powołane w nim wyroki Sądu Najwyższego: z 22 stycznia 2016 r., I CSK 1049/14; z 19 marca 2015 r., IV CSK 362/14; z 22 stycznia 2016 r., I CSK 1049/14; z 1 marca 2017 r., IV CSK 285/16). W szczególności ustawa z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 165, poz. 984), czyli tzw. ustawa antyspreadowa, potwierdziła tylko to, co wcześniej wynikało już z zasady autonomii woli stron (art. 3531 k.c.), a mianowicie, że przed wejściem w życie tej ustawy dopuszczalne było zawieranie umów o kredyt denominowany, jak i indeksowany (wyrok Sądu Najwyższego z 30 października 2020 r., II CSK 805/18). Tym samym umowa nie może zostać uznana za nieważną z uwagi na sam fakt jej istotnego elementu konstrukcyjnego, jakim było odwołanie się do waluty obcej przez denominację.

Niedozwolonego charakteru nie miało także wyrażenie przedmiotu zobowiązania w walucie obcej (EUR). W orzecznictwie Trybunału wskazuje się, że instytucje finansowe muszą zapewniać kredytobiorcom informacje wystarczające do podejmowania przez kredytobiorców świadomych i rozważnych decyzji oraz powinny wyjaśniać co najmniej, jak na wysokość raty kredytu wpłynęłyby deprecjacja środka płatniczego państwa członkowskiego, w którym kredytobiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę, i wzrost zagranicznej stopy procentowej, przy czym zakres udzielanych informacji nie może wykraczać ponad to, co w dacie zawarcia umowy było możliwe do ujawnienia (por. wyrok w sprawie C-186/16 A., wyrok w sprawie C-212/20). Pierwszorzędne znaczenie należy tu nadać literalnej treści pouczenia ujętego w dokumentacji umownej. Zauważyć przy tym należy, że treść pouczeń zawartych w dokumencie podpisanym przez powodów w dniu składania wniosku kredytowego oraz treść samej umowy wprost wskazywała na ryzyko zmiany wysokości globalnej zadłużenia oraz zmiany wysokości rat na wypadek deprecjacji waluty polskiej do euro. Niezależnie od tego w ocenie Sądu kwestia zakresu przekazanych powodom pouczeń nie może świadczyć o samodzielnej przyczynie ważności bądź nieważności umowy, skoro powodowie, dostatecznie dobrze poinformowani dysponując choć ograniczonym pouczeniem, mieli jednak możliwość dopytania czy samodzielnego zweryfikowania kwestii przedstawionego im ryzyka. Dodatkowo należy zauważyć, że stanowiące odwołanie dla Trybunału zalecenie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego (adresowane do państw członkowskich i krajowych instytucji nadzoru oraz motywowane względami makroostrożnościowymi systemu finansowego) pochodzi w września 2011 r., zatem nie sposób w ocenie Sądu automatycznie zakładać, że brak bezpośredniego spełnienia warunków pouczenia, o których stanowi zalecenie, świadczyć miało o niespełnieniu przez postanowienia umowne dotyczące wyrażenia zobowiązania w EUR warunku przejrzystości (jednoznaczności), a przez to miały charakter niedozwolony i skutkujący nieważnością umowy, jako dotyczący świadczenia głównego. Sąd Okręgowy podziela zapatrywanie Sądu Najwyższego wyrażone chociażby w wyroku z dnia 3 lutego 2022 r., II CSKP 415/22 (niepubl.), że w zakresie należytego wykonania przedkontraktowego obowiązku co do ryzyka kursowego, wystarczające byłoby unaocznienie kredytobiorcy, iż każda zmiana kursowa ma skutek w postaci zmiany wysokości zadłużenia oraz zmianę wysokości raty. Tym samym w świetle materiału procesowego sprawy należy uznać, że pozwany spełnił minimalny standard w zakresie przejrzystości wyrażenia zobowiązania w euro informując klientów, z założenia rozsądnych konsumentów o ryzyku kursowym, które może wpływać zarówno na zwiększenie raty i kwoty zadłużenia oraz możliwości uniknięcia tego ryzyka poprzez zaciągnięcie zobowiązania w walucie krajowej, z tym że na gorszych warunkach oprocentowania.

W niniejszej sprawie jednoznacznie wskazać należy również sporny kredyt był jednym z wielu zobowiązań walutowych Powodów zaciąganych w walucie EUR. Na kilka lat przed zawarciem Umowy Kredytu Powodowie zaciągnęli w Banku kredyt Złotowy, który przewalutowali na walutę obcą (w tym przypadku - CHF), do której jednak stosowano tę samą Tabelę Kursów;

W ramach prezentowanego stanowiska powodowie akcentują fakt posługiwania się postanowieniami o konieczności stosowania klauzul przeliczeniowych na potrzeby wykonywania umowy, które przyznawać miały bankowi prawo do kształtowania wysokości świadczenia wynikającego z umowy (postanowienia o stosowaniu tabel kursowych banku na potrzeby ustalenia kwoty w PLN, jaka miała zostać wypłacona oraz wysokości raty w PLN, jaka miała zostać pobrana). Sąd Okręgowy podziela argumentację, że klauzula przeliczeniowa wyrażająca wysokość zobowiązania w walucie obcej, pomimo wypłaty kredytu w złotych oraz mechanizm spłaty kredytu w złotych polskich w oparciu o przeliczenie wysokości raty w walucie obcej z zastosowaniem właściwego kursu kupna/sprzedaży waluty wynikającego z tabeli kursów walut (dewiz) obowiązujących danego dnia w banku, osadzone są w niedozwolonych postanowieniach umownych (co należy uznać na przesądzone w świetle orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, ale także Trybunału Sprawiedliwości UE - por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 września 2020 r., V ACa 143/20, por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2016 r., I CSK 1049/14, z dnia 1 marca 2017 r., IV CSK 285/16, z dnia 19 września 2018 r., I CNP 39/17, z dnia 24 października 2018 r., II CSK 632/17, z dnia 13 grudnia 2018 r., V CSK 559/17, z dnia 27 lutego 2019 r., II CSK 19/18, z dnia 4 kwietnia 2019 r., III CSK 159/17, z dnia 9 maja 2019 r., I CSK 242/18, z dnia 29 października 2019 r., IV CSK 309/18, z dnia 11 grudnia 2019 r., V CSK 382/18, wyrok TSUE z dnia 18 listopada 2021 r., C-212/20). Niemniej jednak pogląd ten nie znajduje zastosowania w sprawie niniejszej, gdyż zarówno okoliczności zawarcia umowy, jak i treść spornych postanowień o stosowaniu tabel kursowych ustalanych przez bank, a także umożliwienie klientowi spłaty kredytu bezpośrednio w walucie EUR od początku obowiązywania kontraktu prowadzą do wniosku, że brak jest możliwości zarzucenia, iż sporna umowa prowadzi do rażącej nierównowagi kontraktowej pomiędzy bankiem, a jego klientem.

Istotą bowiem zagadnienia dotyczącego stosowania klauzul przeliczeniowych w oparciu o tabele banku na potrzeby wykonywania umowy kredytu denominowanego czy indeksowanego jest bowiem ocena czy brzmienie tych klauzul rzeczywiście umożliwia jednej stronie kontraktu dowolne ukształtowanie sytuacji prawnej drugiej strony kontraktu. Okoliczności faktyczne niniejszej sprawy, a przede wszystkim całokształt brzmienia kwestionowanej przez powodów umowy nie mogą w ocenie Sądu prowadzić do takiego wniosku, gdyż postanowienia spornej umowy o stosowaniu tabel kursowych banku nie mają charakteru niedozwolonego, albowiem metodyka ustalenia tabeli została w umowie zdefiniowana w przeciwieństwie do innych umów, zawieranych co do zasady w okresie wcześniejszym, a powodom umożliwiono spłatę kredytu w EUR od początku obowiązywania umowy

Dokonując niezbędnego rozwinięcia powyższych punktów należy wskazać, że w ocenie Sądu sporna umowa w punkcie 6.3 określała regułę ustalania kursu kupna i sprzedaży waluty przez bank, która spełnia minimalny standard przejrzystości. Zgodnie z nim, kursy ustalane są przez bank w każdy dzień roboczy w oparciu o średni kurs z rynku walutowego (...) ustalany najpóźniej do godziny 9:30 czasu obowiązującego w Polsce (kurs bazowy). Kurs kupna ustalany jest w oparciu o wzór: kurs kupna=2*kurs bazowy/2+spread walutowy wyrażony w procentach, a kurs sprzedaży w oparciu o wzór: kurs sprzedaży=kurs bazowy + (spread walutowy wyrażony w procentach*kurs kupna)/2. Spread walutowy wyrażony w procentach, to zaś stosunek spreadu walutowego (stanowiącego różnicę między kursem sprzedaży a kursem kupna waluty obcej określanych w tabeli kursów) do kursu kupna i jego wartość może ulec zmianie w drodze jednostronnego oświadczenia banku na zasadach określonych w umowie. Wartość spreadu walutowego wyrażonego w procentach na dzień zawarcia umowy w odniesieniu do waluty EUR wynosiła 7,25%. Bank posiadał zaś uprawnienie do zmiany spreadu walutowego wyrażonego w procentach na podstawie przesłanek określonych w punkcie 4.7 regulaminu produktowego o wartość wyrażonej w punktach procentowych zmiany określonych w tym postanowieniu podstaw (osiem podstaw, m.in. wzrost inflacji w stopniu ogłaszanym przez GUS co najmniej o 0,1%, wzrost wskaźnika cen dóbr inwestycyjnych publikowanych przez GUS co najmniej o 0,1%, zmiany stóp procentowych, poziomu rezerw, wzrost opłat pocztowych, telekomunikacyjnych).

W tym kontekście warty odnotowania jest niedawny wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 18 listopada 2021 r., C-212/20, w którym stwierdzono, że z art. 5 dyrektywy 93/13 wynika, iż treść klauzuli umowy kredytu zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem ustalającej cenę zakupu i sprzedaży waluty obcej, powinna, na podstawie jasnych i zrozumiałych kryteriów, umożliwić właściwie poinformowanemu oraz dostatecznie uważnemu i racjonalnemu konsumentowi zrozumienie sposobu ustalania kursu wymiany waluty obcej stosowanego w celu obliczenia kwoty rat kredytu, w taki sposób, aby konsument miał możliwość w każdej chwili samodzielnie ustalić kurs wymiany stosowany przez przedsiębiorcę. Analogiczna argumentacja ma również zastosowanie w przypadku kredytów denominowanych w walutach obcych. W ocenie Sądu wzór ustalony w umowie pozwala konsumentowi na dokonanie samodzielnej weryfikacji czy bank stosując dane przeliczenie zastosował kurs ustalony w umowie czy też kurs inny, co mogłoby sugerować nienależyte wykonanie zobowiązania przez przedsiębiorcę i rodzić jego odpowiedzialność odszkodowawczą (art. 471 k.c.). Kurs bazowy – zgodnie we wzorem – miał być bowiem pobierany z rynku między bankowego (...) z tym zastrzeżeniem, że „pobranie” danych wyjściowych miałoby nastąpić najpóźniej do godziny 9:30. Można się zgodzić z argumentacją powódki, że definicja ta w tej części nie określa konkretnego źródła zaciągnięcia konkretnego kursu, niemniej jednak w ocenie Sądu nie oznacza to, że ustalenie to było niemożliwe. Sporne postanowienie co do rynku (...) można uznać co najwyżej za niejednoznaczne w rozumieniu art. 385 § 2 k.c. (art. 5 dyrektywy 93/13), które należy przez to tłumaczyć na korzyść konsumenta. W ocenie Sądu oznacza to, że punktem wyjścia dla ustalenia kursu bazowego z rynku (...) winien być kurs z danego dnia z zakresu godzin 0:00-9:30, który jest najkorzystniejszy dla konsumenta, tj. najwyższy dla kursu kupna ustalanego dla wypłaty i najniższy dla kursu sprzedaży branego pod rozwagę przy ustaleniu wysokości raty spłaty w PLN. W ocenie Sądu wystarczające byłoby tu poleganie na kursach ogłaszanych publicznie, np. poprzez sieć internet za pomocą stron, które wskazywałyby, że publikując kursy walut w oparciu o rynek (...). Bank chcąc zadbać, aby postanowienie to nie budziło żadnych wątpliwości, mógł wskazać na konkretne źródło i datę publikacji kursu bazowego – zaniechując tej czynności, może ponosić ewentualne konsekwencje tego, że klienci mogą wskazywać w ramach postępowań odszkodowawczych, iż podstawą ustalenia właściwego kursu kupna/sprzedaży był kurs mniej korzystny dla konsumenta (np. z godziny 9, a nie 7). Niemniej jednak okoliczność ta nie świadczy w ocenie Sądu o niedozwolonym charakterze postanowienia dotyczącego metodyki ustalania kursu, gdyż ma ona charakter wystarczająco zobiektywizowany.

Dalsze elementy wzoru ustalenia tabel kursu nie budzą w ocenie Sądu wątpliwości. Umowa definiowała bowiem zarówno spread walutowy, jak i spread walutowy wyrażony w procentach, wskazywała wysokość spreadu walutowego wyrażonego w procentach na datę zawarcia umowy oraz szczegółowo wskazywała na przesłanki jego zmiany. Tym samym, przykładowo, przy kursie bazowym 4 zł, przy zastosowaniu spreadu 7,25%, kurs kupna wynosił 3,86 zł (2x4 zł/2+0,0725), zaś kurs sprzedaży 4,1399 (4 zł+[0,0725x3,86]/2). Tym samym zdaniem Sądu sporne postanowienia umożliwiały właściwie poinformowanemu oraz dostatecznie uważnemu i racjonalnemu konsumentowi zrozumienie sposobu ustalania kursu wymiany waluty obcej stosowanego w celu obliczenia kwoty wpłacanego kredytu w złotych polskich, jak i kwoty rat w złotych, o ile na tę formę spłaty umówiły się strony. Okoliczności te świadczą w ocenie Sądu o braku niedozwolonego charakteru postanowień pkt 2.3.1 w zw. z pkt 6.3 Umowy oraz 4.7 Regulaminu Produktowego (kurs do ustalenia spłaty rat w PLN) oraz pkt 3.2.3 Regulaminu Produktowego w zw. z pkt 6.3 Umowy (kurs do ustalenia kwoty do wypłaty w PLN).

W odniesieniu zaś do zagadnienia spłaty kredytu strona powodowa pomija okoliczność, iż nawet potencjalne uznanie niedozwolonego charakteru postanowienia pkt 2.3.1 w części stosowania przeliczeń środków zgromadzonych w złotych na euro w oparciu o tabelę kursową banku nie będzie prowadziło do wniosku o nieważności umowy. Z rozbudowanego brzmienia przywołanego postanowienia możliwe jest w ocenie Sądu wyprowadzenie kilku odrębnych norm kontraktowych: spłata kredytu następuję przez obciążenie rachunku bieżącego i przelew środków na rachunek bieżącej obsługi kredytu, jeżeli środki na rachunku zgromadzone są w złotych, bank pobierze równowartość kwoty zadłużenia ustaloną w oparciu o bankowy kurs sprzedaży, kredyt może być spłacany w walucie EUR w formie bezgotówkowej na rachunek bieżącej obsługi kredytu, kredyt może być spłacany w innej walucie za zgodną banku, wtedy następuje najpierw przeliczenie kwoty na złote po kursie kupna, a następnie na EUR po kursie sprzedaży z tabeli kursów ustalanych przez bank. Tym samym nawet eliminacja postanowień o konieczności stosowania tabel kursowych dla ustalenia równowartości wymaganej spłaty nie prowadzi do powstania luki w kontrakcie, przez którą nie mógłby on być wykonywany. Nadal będzie bowiem istniało postanowienie wskazujące na możliwość spłaty zobowiązania w walucie EUR w formie bezgotówkowej. W przeciwieństwie od innych umów kredytu indeksowanego czy denominowanego, konsument-strona umowy będącej przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie nie był zmuszany do jej wykonywania poprzez korzystanie z mechanizmu przeliczeniowego odnoszącego się do tabel kursowych ustalanych przez bank i ponoszenia potencjalnie dodatkowego kosztu, jaki mógł wynikać z zastosowania kursu mniej korzystnego dla konsumenta. Miał on bowiem możliwość spłaty bezpośrednio w walucie kredytu, co świadczy o niewystępowaniu równowagi kontraktowej pomiędzy stronami umowy.

Reasumując powyższą część uzasadnienia, w ocenie Sądu twierdzenia pozwu dotyczące niedozwolonego charakteru klauzul przeliczeniowych umowy okazały się nieuzasadnione, w związku z czym brak jest podstaw do uznania umowy za nieważną z powodu braków konstrukcyjnych umowy kredytu, uniemożliwiających jej wykonywanie.

Nie sposób również wywodzić, aby będąca przedmiotem sporu umowa kredytu była niezgodna z zasadami współżycia społecznego, co również miałoby prowadzić do jej nieważności (art. 58 § 2 k.c.). W toku postępowania nie ujawniono okoliczności, które wskazywałyby, że zaproponowanie przez bank zawarcia spornej umowy godzić by miało w sferę zasad współżycia społecznego i przez to skutkować miało nieważnością umowy z uwagi na art. 58 § 2 k.c. W świetle okoliczności sprawy, tj. pozyskania przez stronę powodową kredytu w celu zaspokojenia jej potrzeb mieszkaniowych, Sąd nie doszukał się okoliczności wskazujących na to, że pozwany bank wykorzystał swoją pozycję w celu związania strony powodowej długoletnim zobowiązaniem mającym przynosić tylko niemu korzyści, w szczególności, że powódka sama zdecydowała się na produkt tego rodzaju.

Reasumując powyższe rozważania, w ocenie Sądu Okręgowego analiza zgromadzonego w sprawie materiału procesowego nie dawała podstaw do uznania, że zawarta przez powodów z pozwanym umowa kredytu jest nieważna. Skutkowało to oddaleniem powództwa głównego o ustalenie nieważności tej umowy oraz zasądzenie kwot świadczonych nienależnie w związku z jej wykonywaniem. Z uwagi na fakt, iż pod osąd poddano również żądania ewentualne, należało przejść również do ich analizy.

W ramach roszczenia ewentualnego, powódka domagała się zasądzenia kwoty, która stanowić miała nadpłaty rat kredytu, wskutek stosowania niedozwolonych postanowień umownych o przeliczeniach w oparciu o tabele kursowe. W ocenie Sądu Okręgowego, postanowienia te nie mają charakteru niedozwolonego z uwagi na ich treść normatywną oraz systematykę i charakter umowy, co szerzej zostało już omówione, zatem roszczenie o zasądzenie kwot nadpłat, opierane o koncepcję uznania kredytu, jako kredyt złotowy oprocentowany stawką referencyjną EURIBOR, również nie zasługiwało na uwzględnienie. Na marginesie Sąd wskazuje, że koncepcja odwalutowania kredytu nie ma swojego oparcia normatywnego. Odnosząc się do treści art. 58 § 3 k.c., zgodnie z którym jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana, należy stwierdzić, że mając na uwadze okoliczności sprawy i stanowiska stron, istnienie umowy kredytu udzielonego i spłacanego w walucie polskiej, w której stawka procentowa byłaby oparta o wskaźnik EURIBOR, który pozostaje integralnie związany z klauzulą walutową i rozliczeniami w walucie obcej, nie jest w ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę możliwe. Z treści materiału procesowego zgromadzonego w sprawie wynika, że strony zakwestionowanej umowy nigdy nie zakładały możliwości zawarcia umowy kredytu, w którym zwroty kwoty w złotych polskich udostępnionej kredytobiorcy byłby oprocentowany stawką referencyjną przewidzianą dla waluty obcej. Byłoby to sprzeczne z sensem gospodarczym kontraktu, a tym samym i z naturą stosunku zobowiązaniowego, co skutkowałoby stwierdzeniem o dokonaniu czynności z przekroczeniem granic swobody umów.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sporu (art. 98 k.p.c.). W związku z tym zwrotowi na rzecz pozwanego podlegają: koszty zastępstwa procesowego jednego pełnomocnika będącego radcą prawnym w wysokości 10800 zł (§ 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych), a także uiszczona w związku z tym opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Od tej kwoty należną się odsetki od dnia uprawomocnienia się orzeczenia. Z uwagi na typowy charakter sprawy stawkę wynagrodzenia pełnomocnika ustalono w oparciu o stawę podstawową.

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

- (...)