Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Edyta Bryzgalska

Protokolant: sekretarz sądowy Weronika Kutyła

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2022 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. C.

przeciwko (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w przymusowej restrukturyzacji

o zapłatę i ustalenie ewentualnie o zapłatę ewentualnie o ustalenie ewentualnie o zapłatę

i ustalenie

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od A. C. na rzecz (...) Bank Spółka Akcyjna

z siedzibą w W. w przymusowej restrukturyzacji kwotę 16.217 zł (słownie: szesnaście tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa;

III.  nakazuje zwrócić A. C. ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 1.500 zł (słownie: tysiąc pięćset złotych) tytułem uiszczonej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego;

IV.  nakazuje zwrócić (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w przymusowej restrukturyzacji ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego

w W. kwotę 1.500 zł (słownie: tysiąc pięćset złotych) tytułem uiszczonej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego;

V.  przejmuje na rachunek Skarbu Państwa koszty opinii biegłego

Sygn. akt XXV C 2055/17

UZASADNIENIE

A. C. pozwem z dnia 18 października 2017 r. (data prezentaty), zmodyfikowanym następnie pismem procesowym z dnia 18 czerwca 2020 r. (data prezentaty, k.1061-1090v), skierowanym przeciwko (...) Bank S.A. z siedzibą w W., wniosła ostatecznie o:

I.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 507.956,28 zł, w tym kwoty 502.626,91 zł tytułem wszystkich rat kapitałowo-odsetkowych uiszczonych przez powódkę w okresie od dnia zawarcia umowy kredytowej do dnia 11 maja 2020 r. oraz kwoty 5.329,37 zł tytułem prowizji za zawarcie aneksu nr 2 do umowy kredytowej uiszczonej przez powódkę w dniu 3 sierpnia 2009 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie: od kwoty 405.233,69 zł od dnia 29 września 2017 r. tj. od 15 dnia roboczego po złożeniu w pozwanym banku wezwania do zapłaty lub mediacji do dnia zapłaty i od kwoty 102.722,59 zł od dnia złożenia pisma z dnia 18 czerwca 2020 r. zawierającego rozszerzenie powództwa do dnia zapłaty;

II.  ustalenie, że umowa o kredyt hipoteczny nr DK/KR-HIP/ (...) z dnia 9 stycznia 2008 r. zawarta między powódką a poprzednikiem prawnym banku jest nieważna;

ewentualnie w przypadku uznania przez Sąd, że nie jest możliwe połączenie roszczenia

o zapłatę z roszczeniem o ustalenie nieważności:

III.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 507.956,28 zł, w tym kwoty 502.626,91 zł tytułem wszystkich rat kapitałowo-odsetkowych uiszczonych przez powódkę w okresie od dnia zawarcia umowy kredytowej do dnia 11 maja 2020 r. oraz kwoty 5.329,37 zł tytułem prowizji za zawarcie aneksu nr 2 do umowy kredytowej uiszczonej przez powódkę w dniu 3 sierpnia 2009 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie: od kwoty 405.233,69 zł od dnia 29 września 2017 r., tj. od 15 dnia roboczego po złożeniu w pozwanym banku wezwania do zapłaty lub mediacji do dnia zapłaty i od kwoty 102.722,59 zł od dnia złożenia pisma z dnia 18 czerwca 2020 r. zawierającego rozszerzenie powództwa do dnia zapłaty;

ewentualnie w przypadku uznania, że powódce nie przysługuje roszczenie o zapłatę:

IV.  ustalenie, że umowa o kredyt hipoteczny nr DK/KR-H./ (...) z dnia 9 stycznia 2008 r. zawarta między powódką a poprzednikiem prawnym banku jest nieważna;

ewentualnie w razie stwierdzenia przez Sąd braku podstaw do stwierdzenia nieważności umowy kredytowej:

V.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 167.626 zł tytułem nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 29 września 2017 r. tj. od 15 dnia roboczego po złożeniu w pozwanym banku wezwania do zapłaty lub mediacji do dnia zapłaty;

VI.  ustalenie na podstawie art. 189 k.p.c., że postanowienia § 1 ust. 1 w zakresie odnoszącym się do indeksacji kredytu, § 4 ust. 1, § 9 ust. 2, § 10 ust. 3 oraz § 19 umowy nr DK/KR- HIP/(...) z dnia 9 stycznia 2008 r. są bezskuteczne wobec powódki.

Powódka wniosła także o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przewidzianych.

Powódka zarzuciła bezwzględną nieważność umowy z uwagi na:

⚫

nieuczciwość i niedopuszczalność indeksacji z uwagi na imperatywny charakter art. 69 ustawy – Prawo bankowe,

⚫

brak informacji o kursie po jakim będzie dokonana indeksacja,

⚫

brak definicji indeksacji,

⚫

zastosowanie nieprawidłowych rodzajów kursu do uruchomienia i rozliczenia kredytu – brak ustalenia w umowie rzeczywistego przedmiotu indeksacji,

⚫

brak konieczności indeksacji kredytu dla powódki,

⚫

brak ustalenia essentialia negotii umowy, a zatem naruszenie art. 353 § 1 k.c.,

⚫

brak możliwości dysponowania kwotą indeksowaną w CHF,

⚫

wystawienie powódki na nieograniczone ryzyko kursowe,

⚫

brak rzetelnej informacji o ryzyku kursowym,

⚫

naruszenie art. 353 ¹ k.c. (sprzeczność z naturą umowy kredytu, z art. 111 ust. 1 pkt 4 Prawa bankowego w zakresie w jakim uniemożliwia kredytobiorcy powzięcie wiedzy na temat kursu po jakim dokonuje się indeksacji oraz spłaty rat, a także

z zasadami współżycia społecznego),

⚫

naruszenie art. 358 ¹ k.c. – brak możliwości uznania indeksacji za waloryzację umowną,

⚫

sprzeczność z art. 359 k.c. – mechanizm indeksacji powoduje, że powódka spłaca odsetki nie za korzystanie z cudzych pieniędzy, lecz od równowartości waluty CHF wskazanej w ewidencji banku,

⚫

indeksacja nie jest instytucją prawa cywilnego, lecz instrumentem finansowym

w postaci SWAP walutowo-procentowy zdefiniowany przez ustawę o obrocie instrumentami finansowymi oraz dyrektywę MIFID,

⚫

z tzw. ustawy spreadowej nie wynika ani wprost ani w sposób dorozumiany, że ustawodawca legalizuje umowy kredytów indeksowanych/denominowanych.

W przypadku nie podzielenia przez Sąd argumentacji co do bezwzględnej nieważności umowy na gruncie art. 69 Prawa bankowego oraz art. 353 k.c. i art. 353 ¹ k.c., powódka wskazała, że cała indeksacja jest nieuczciwa/niejednoznaczna w rozumieniu art. 385 ¹ k.c.,

a nie tylko postanowienia umowy odsyłające do kursu z tabeli kursów walut obcych (§ 1 ust. 1 zd. 1, § 9 ust. 2 i § 10 ust. 3 umowy), przy czym nieuczciwość tych postanowień prowadzi do braku możliwości utrzymania umowy kredytu w PLN ze stawką LIBOR z uwagi na art. 56 k.c. (brak możliwości wywołania przez umowę skutku zgodnego z ustalonymi zwyczajami czyli WIBOR dla kredytu w PLN) oraz art. 353 ¹ k.c. (bank nigdy nie zawarłby umowy

w PLN ze stawką LIBOR).

Z kolei w przypadku nie podzielenia przez Sąd powyższej argumentacji powódka wskazała, że po usunięciu postanowień § 9 ust. 2 oraz § 10 ust. 3, w tym samej indeksacji

z § 1 ust. 1, powódce należą się nadpłaty mieszczące się w kwocie dochodzonej w pozwie. Powódka wskazała, że podobne klauzule umowne zostały uznane wyrokami SOKiK za nieuczciwe i wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych.

Powódka powołała się na złożone oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych umowy wobec błędnego wyliczenia w nich całkowitego kosztu kredytu oraz rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania.

W odpowiedzi na pozew oraz modyfikację powództwa (...) Bank S.A.

w W. kwestionując roszczenie powódki co do zasady i wysokości wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od strony powodowej na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictw (odpowiedź na pozew k.612-761, pismo procesowe z dnia 13 sierpnia 2020 r. k.1001-1010).

W uzasadnieniu pozwany zaprzeczył, aby umowa kredytu hipotecznego zawarta

z powódką była nieważna w całości lub w jakiejkolwiek części oraz aby zawierała niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385 ^{( 1)} k.c. lub naruszające art. 353 ^{( 1)} k.c. Pozwany wskazał, że umowa nie jest sprzeczna z art. 69 Prawa bankowego i art. 358 ^{( 1)} § 2 k.c. oraz nie narusza zasady swobody umów (art. 353 ^{( 1)} k.c.). Nie jest również sprzeczna

z zasadami współżycia społecznego. Zaznaczył, że wskazana w umowie indeksacja nie miała na celu waloryzacji świadczenia, ale umożliwienie powódce zastosowania stóp referencyjnych odnoszących się do CHF, tj. LIBOR, a nie do PLN, tj. WIBOR, na potrzeby ustalenia wysokości odsetek. W ocenie pozwanego brak jest uzasadnionych podstaw do uznania, że mechanizm indeksacji przewidziany w umowie jest w całości czy też w części nieskuteczny, a tworzenie fikcji kredytu złotówkowego z oprocentowaniem uwzględniającym stawkę LIBOR jest rażąco nieprawidłowe ekonomicznie. Pozwany podniósł, że nie zachęcał ani nie namawiał powódki do zawarcia umowy kredytu indeksowanego do CHF. Powódka świadomie i dobrowolnie zawnioskowała o udzielenie kredytu indeksowanego i została poinformowana o związanym z nim ryzyku. Pozwany podniósł, że powódka przez prawie dekadę nie kwestionowała umowy i nie uważała jej postanowień za abuzywne w czasie, kiedy kurs franka był dla niej korzystny. Zaprzeczył, aby powódka została wprowadzona w błąd

i aby nie otrzymała Regulaminu, a także aby nie została poinformowana o ryzykach

i kosztach związanych z zawarciem umowy kredytu i zaciągnięciem kredytu indeksowanego kursem franka szwajcarskiego. Pozwany wskazał, że powódka przed zawarciem umowy otrzymała do zapoznania się obszerną dokumentację na temat ryzyk związanych z kredytem indeksowanym do CHF. Podpisała oświadczenie, w którym wyraźnie wskazano, że bank stosuje spread walutowy i zaakceptowała maksymalną wysokość odchylenia kursu (5% od kursu rynkowego wymiany walut). Spread walutowy jest naturalnym elementem związanym

z transakcjami wymiany walut, a fakt, że kurs kupna jest niższy od kursu sprzedaży jest notoryjny. Bank jako uczestnik rynku walutowego również ponosi koszty spreadu zawierając transakcje na rynku walutowym. Kursy walutowe banku wynikają zaś z aktualnej sytuacji na rynku walutowym. Pozwany podniósł, że powódce przedstawiono przykładową tabelę kursów, aby w praktyce mogła zrozumieć w jaki sposób kursy te wyglądają w odniesieniu do średniego kursu NBP. Pozwany zanegował, aby dowolnie kształtował tabelę kursową. Podniósł, że stosowany przez niego mechanizm ustalania kursów był oparty na kursach obowiązujących na rynku międzybankowym, był kursem rynkowym, a określone w umowie zasady ustalania kursów są kompletne. Pozwany wskazał także, że konkretne przesłanki ustalania kursów walut obcych wpisano do Regulaminu 1 lipca 2009 r., dodatkowo informując o źródle pochodzenia kursu średniego – serwis Reuters. Pozwany wskazał, że treść umowy w zakresie indeksacji kredytu do waluty CHF była indywidualnie negocjowana między stronami. Indeksacja była korzystna dla powódki, lecz wiązała się z ryzykiem, który strona powodowa zaakceptowała. Pozwany wskazał też, że brak jest nierównowagi kontraktowej pomiędzy stronami, w szczególności pozwany nie jest beneficjentem umocnienia się waluty CHF, ponieważ jest dotknięty konsekwencjami tego wzrostu w tym samym stopniu co strona powodowa, z uwagi na konieczność zawierania przeciwstawnych transakcji walutowych dla obsługi udzielonego kredytu. Pozwany podniósł nadto, że kredyt mógł być w każdym czasie przewalutowany, a uprawnienie do przewalutowania kredytu stanowiło i nadal stanowi istotne narzędzie kontroli poziomu ryzyka kursowego oraz umożliwia zakończenie ekspozycji na to ryzyko. Wskazał też, że ryzyko walutowe było rekompensowane znacznie niższym oprocentowaniem kredytu w porównaniu do kredytu

w PLN. Pozwany podkreślił, że strony zawarły aneks do umowy, na podstawie, którego zmieniły kredyt na walutowy sensu stricto, do wyliczenia rat w miejsce kursów banku zaczął być stosowany kurs średni NBP, a powódka zaczęła spłacać raty bezpośrednio w walucie kredytu. Pozwany nadmienił również, że powódka mogła spłacać kredyt bezpośrednio w CHF od początku zawarcia umowy albowiem był to element, który można było negocjować. Pozwany zakwestionował skuteczność oświadczenia powódki o uchyleniu się od skutków aneksu nr 2 zmieniającego rodzaj kredytu, podnosząc, że nie wprowadził powódki w błąd,

a CKK i RRSO nie są elementami treści umowy. Zanegował również istnienie przesłanek do uznania postanowień umowy kredytu za nieważne albo niewiążące powódki. Zaprzeczył, aby wzbogacił się kosztem powódki, która zrealizowała swój cel za pomocą środków uzyskanych z kredytu, zwiększając tym samym swoje aktywa. W ocenie pozwanego zawarta umowa nie jest instrumentem finansowym i nie stanowi czynności pozornej. Pozwany zakwestionował interes prawny w ustaleniu nieważności umowy podnosząc, że powódka wystąpiła z dalej idącym powództwem o świadczenie. Ponadto pozwany podniósł zarzut przedawnienia

w zakresie świadczeń spełnionych na rzecz banku w okresie wcześniejszym niż 3 lata przed skutecznym wniesieniem pozwu.

Pismem procesowym z dnia 20 kwietnia 2022 r. (data nadania k.1273, pismo k.1258-1260v) pozwany, na wypadek stwierdzenia nieważności umowy kredytu hipotecznego nr DK/KR-H./ (...) z dnia 14 stycznia 2008 r. indeksowanego do CHF oraz zasądzenia zwrotu uiszczonych na rzecz banku świadczeń, podniósł procesowy zarzut potrącenia kwoty 600.000 zł należnej bankowi tytułem zwrotu kapitału i rzekomo nieważnej umowy kredytu, wypłaconego zgodnie z dyspozycją powódki, z dochodzoną w tej sprawie przez powódkę wierzytelnością w kwocie 640.903,99 zł (tj. kwota 507 956,28 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 405 233,69 zł za okres od dnia 29 września 2017 r. oraz od kwoty 102 722,59 zł za okres od dnia 18 czerwca 2020 r. wyliczonymi do dnia powstania stanu potrącalności) tytułem nienależnych rat kapitałowo-odsetkowych. Na wypadek nie uwzględnienia zarzutu potrącenia, na podstawie art. 496 k.c. w zw. z art. 497 k.c. pozwany podniósł ewentualny zarzut zatrzymania kwoty 507.956,28 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 405 233,69 zł za okres od dnia 29 września 2017 r. oraz od kwoty 102 722,59 zł za okres od dnia 18 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty, której dochodzi powódka od pozwanego, do czasu zaoferowania przez powódkę zwrotu świadczenia wzajemnego banku w kwocie 600.000 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia 12 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty tytułem środków wypłaconych przez pozwanego powódce na podstawie rzekomo nieważnej umowy.

Powódka wniosła o nie uwzględnienie zarzutu potrącenia i zatrzymania (pismo procesowe powódki k.1276-1283).

Na rozprawie w dniu 18 listopada 2022 r., na której zamknięto przewód sądowy, strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W 2007/2008 r. w ofercie (...) Bank S.A. znajdowały się zarówno kredyty złotowe jak i indeksowane do innych walut, w tym CHF (§ 7 Regulaminu). Procedura ubiegania się

o kredyt hipoteczny rozpoczynała się od przeprowadzenia rozmowy z klientem i ustaleniu jego oczekiwań. Wówczas były wykonywane symulacje kredytowe, następnie był wypełniany wniosek kredytowy, w którym klient wskazywał oczekiwaną wysokość kredytu, walutę kredytu, podstawowe zabezpieczenia, wskazywał swoje zarobki oraz posiadane aktywa. Tak wypełniony wniosek wraz z załącznikami był przesyłany do centrali i na jego podstawie była wydawana decyzja kredytowa. Po poinformowaniu klienta o decyzji kredytowej

i zdecydowaniu się na ofertę banku, była przygotowywana umowa kredytu, przesyłana kolejno do oddziału banku. Jeśli klient zdecydował się na zawarcie umowy była podpisywana umowa.

dowód: Regulamin k.776-781, fakty znane Sądowi z urzędu

W 2007 r. powódka poszukiwała źródła finansowania nabycia praw wynikających

z umowy o wybudowanie lokalu mieszkalnego w W. przy ul. (...)/(...), budynek nr (...), lokal nr (...). Cena była wyrażona w złotych polskich. W celu uzyskania kredytu powódka spotkała się z pośrednikiem kredytowym firmy (...) S.A. – A. K.. Doradca przedstawiła powódce ofertę kredytu (...) Bank w PLN i indeksowanego kursem CHF. Z uwagi na to, że przedmiotem finansowania miała być wierzytelność, co skutkowało zaliczeniem kredytu do kategorii trudnych i obciążonych większym ryzykiem, oferta kredytowa innych banków była ograniczona. Nie wszystkie bowiem banki udzielały kredytów „trudnych”. Powódka odbyła kilka spotkań z doradcą. Po wejściu w życie Rekomendacji S obowiązkiem było przedstawienie w pierwszej kolejności oferty kredytu z PLN, a dopiero po odrzuceniu tej oferty kredytu powiązanego z walutą obcą. Zgodnie z Rekomendacją S udzielenie kredytu indeksowanego wymagało wyższej zdolności kredytowej niż w przypadku kredytów złotowych. Decyzja o wyborze waluty kredytu zawsze należała do kredytobiorcy

i wynagrodzenie prowizyjne pracowników nie było uzależnione od waluty, w jakiej klient zawarł umowę. A. C. wiedziała, że bank stosuje dwa różne kursy: kurs kupna do wypłaty i kurs sprzedaży do spłaty, które różnią się wysokością, i że są to kursy banku. Powódka zdawała sobie również sprawę, że kurs franka szwajcarskiego będzie miał wpływ na wysokość spłacanej raty kredytowej.

dowód: oświadczenie o ryzyku walutowym i ryzyku stopy procentowej do umowy kredytu hipotecznego z 14.01.2008 r. k.782-782v, Rekomendacja S k.314-328, częściowo zeznania powódki k.858v-859 w zw. z k.889v-890v

W dniu 3 grudnia 2007 r. powódka złożyła wniosek o udzielenie kredytu, wskazując jako łączną wnioskowaną kwotę kredytu 680.000 zł indeksowaną kursem waluty CHF,

z jednoczesnym określeniem okresu kredytowania na 420 miesięcy (w tym 12 miesięcy karencji dodatkowej po wypłacie ostatniej transzy). Kredyt miał być przeznaczony na nabycie praw wynikających z umowy o wybudowanie nieruchomości (cesja) wraz z wykończeniem kredytowanym, z góry (650.000 zł) oraz refinansowanie zadatku (30.000 zł). W chwili złożenia wniosku powódka nie prowadziła działalności gospodarczej. A. C. ma wykształcenie wyższe, w dacie złożenia wniosku była zatrudniona na podstawie umowy

o pracę w (...) S.A. na stanowisku młodszego kierownika produktu. Powódka miała już wcześniej doświadczenie z kredytem indeksowanym do waluty CHF – od 2005 r. posiadała kredyt w Banku (...) S.A.

dowód: wniosek kredytowy k.788-790, częściowo zeznania powódki k.858v-859 w zw.

z k.889v-890v

Po wydaniu przez bank pozytywnej decyzji kredytowej, w dniu 14 stycznia 2008 r. A. C. zawarła z (...) Bank S.A. z siedzibą w W. umowę kredytu hipotecznego nr DK/KR-HIP/ (...), na podstawie której bank udzielił powódce kredytu

w kwocie 600.000 zł, indeksowanego kursem CHF na warunkach określonych w umowie kredytu oraz Regulaminie (§ 2 ust. 1 umowy), na okres 360 miesięcy – w tym okres karencji w spłacie kapitału do dnia wypłaty ostatniej transzy przedłużony o 12 miesięcy dodatkowej karencji (§ 2 ust. 3 umowy), z przeznaczeniem na nabycie praw wynikających z umowy

o wybudowanie nieruchomości (480.000 zł) na rachunek banku – wierzyciela hipotecznego zbywcy oraz wykończenie (120.000 zł) na dowolny rachunek wskazany przez kredytobiorcę (§ 2 ust. 2 umowy). W § 3 ust. 1 umowy wskazano, że kredyt zostanie uruchomiony bezgotówkowo w transzach na rachunki podmiotów wskazanych każdorazowo w „Dyspozycji Uruchomienia Środków”, o ile nie jest to sprzeczne z postanowieniami umowy kredytu oraz

z „Harmonogramem Wypłaty Transz” stanowiącym integralną część umowy. W celu ewidencjonowania kredytu bank otworzył rachunek kredytu (§ 3 ust. 2 umowy). W § 3 ust. 8 umowy wskazano, że uruchomienie kredytu następuje w PLN przy jednoczesnym przeliczeniu w dniu wypłaty na walutę wskazaną w umowie kredytu zgodnie z kursem kupna dewiz obowiązującym w banku w dniu uruchomienia. Uruchomienie kredytu lub jego transz następowało nie później niż w terminie 5 dni roboczych od złożenia dyspozycji uruchomienia środków (§ 3 ust. 3 umowy). Termin ważności „Dyspozycji Uruchomienia Środków” ustalono na 60 dni kalendarzowych od daty jej podpisania przez kredytobiorcę (§ 3 ust. 4 umowy). W § 3 ust. 5 umowy zastrzeżono 60 dni na uruchomienie kredytu od dnia zawarcia umowy, chyba że umowa stanowiła inaczej. Warunkiem uruchomienia kredytu było m.in. podpisanie przez kredytobiorczynię oświadczenia o ryzyku walutowym i ryzyku stopy procentowej (§ 3 ust. 7 pkt f umowy). Zgodnie z umową spłata miała być dokonywana w 360 miesięcznych ratach zgodnie z harmonogramem spłat, który zostanie wysłany do kredytobiorczyni listem poleconym w terminie 14 dni roboczych od dnia uruchomienia środków, przy czym po zakończeniu karencji w spłacie kapitału, spłata miała następować

w równych ratach kapitałowo-odsetkowych (§ 4 ust. 1 umowy). Spłata wszelkich zobowiązań z tytułu umowy miała być dokonywana w złotych na rachunek kredytu określony w umowie (§ 4 ust. 2 umowy). W przypadku kredytu indeksowanego do waluty obcej metodę i terminy ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego wyliczane są raty spłaty i bieżące saldo zadłużenia oraz warunki aktualizacji harmonogramu spłat określa Regulamin (§ 4 ust. 4 umowy).

W § 4 ust. 5 umowy przyznano kredytobiorcy uprawnienie do spłaty kredytu przed terminem za opłatą zgodnie z tabelą Opłat i Prowizji.

W umowie postanowiono, że oprocentowanie kredytu jest zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosi 5,46% w skali roku, na które składa się suma obowiązującej stawki referencyjnej 3M LIBOR dla CHF (która na dzień sporządzenia umowy wynosi 2,71%) i stałej marży banku, która wynosi 2,75% (§ 5 ust. 1 umowy). Po ustanowieniu docelowego zabezpieczenia spłaty kredytu w postaci prawomocnego wpisu hipoteki ustalono, że marża banku zostanie obniżona o 1 punkt procentowy i będzie wynosiła 1,75% (§ 5 ust. 2 umowy). Pozostałe zasady zmiany oprocentowania (na podstawie, którego są wyliczane raty spłaty i bieżące saldo zadłużenia), w szczególności wynikające ze zmian stawki referencyjnej, oraz odsetki karne określał § 8 Regulaminu.

Całkowity koszt kredytu na dzień sporządzenia umowy został oznaczony na kwotę 1.318.925,59 zł, przy czym podana kwota nie uwzględniała ryzyka kursowego (§ 6 ust. 3 umowy). W § 6 ust. 5 umowy zastrzeżono również, że ostateczna wysokość całkowitego kosztu kredytu jest uzależniona od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania. Zgodnie z § 6 ust. 4 umowy rzeczywistą roczną stopę oprocentowania określono na 5,46%.

Jako zabezpieczenie spłaty kredytu ustanowiono:

a.  hipotekę kaucyjną na rzecz banku w złotych polskich do kwoty 1.020.000 zł na nieruchomości – lokalu o powierzchni 94,14 m2 położonym w W. przy ul. (...)/(...) (budynek nr (...), lokal nr (...)), co do którego prawo do nieruchomości przysługiwać będzie wyłącznie A. C.;

b.  cesję praw z polisy ubezpieczeniowej od ognia i innych zdarzeń losowych nieruchomości na kwotę nie niższą niż 750.000 zł zgodnie z umową cesji praw z polisy ubezpieczeniowej nr (...);

c.  oświadczenie A. C. o poddaniu się egzekucji do kwoty 1.200.000 zł;

d.  weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową wystawiony przez A. C. dla banku

e.  umowa cesji wierzytelności z umowy z deweloperem z tytułu przysługującego zwrotu wniesionych środków na budowę mieszkania wraz z potwierdzeniem przyjęcia tej cesji do wiadomości przez dewelopera zgodnie z Umową Cesji z Wierzytelności nr DK/CW- (...) (§ 7 ust. 1 umowy).

Powódka oświadczyła w § 10 ust. 2 lit. c umowy, że:

⚫

otrzymała Regulamin, zapoznała się z nim i zaakceptowała warunki w nim zawarte

(w szczególności zapisy dotyczące warunków i konsekwencji zmiany waluty kredytu, sposobów i terminów ustalania stopy procentowej i oprocentowania kredytu, metody

i terminów ustalania kursu wymiany walut, metody ustalania wysokości rat spłaty oraz warunków aktualizacji harmonogramu spłat),

⚫

otrzymała informację o terminie i sposobie wykonania uprawnienia do odstąpienia od umowy,

⚫

jest świadoma ryzyka związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego (jako czynnika determinującego wysokość zadłużenia oraz wysokość rat spłaty) w całym okresie kredytowania i akceptuje to ryzyko,

⚫

jest świadoma ryzyka związanego ze zmianą stopy procentowej (jako czynnika determinującego wysokość zadłużenia oraz wysokość rat spłaty) w całym okresie kredytowania i akceptuje to ryzyko.

W § 12 ust.5 umowy wskazano, że umowa podlegała indywidualnym negocjacjom.

Załącznikami do umowy były: Regulamin, Tabela opłat i prowizji, pouczenie o prawie odstąpienia od umowy, dyspozycja uruchomienia środków, oświadczenie o ryzyku walutowym i ryzyku stopy procentowej, harmonogram wypłaty transz (§ 13 umowy). Stanowiły one integralną część umowy.

dowód: umowa k.99-104, harmonogram wypłaty transz k.106 i k.787

Regulamin kredytowania hipotecznego (...) Bank S.A. w W. – Oddział Specjalistyczny (...) w § 7 wskazywał, że bank udziela kredytów w złotych lub

w złotych denominowanych do waluty obcej. W § 7 ust. 2 pkt 2.1. Regulaminu zastrzeżono, że wysokość kredytu jest uzależniona od maksymalnego dopuszczalnego wskaźnika LTV dla danego zabezpieczenia, zweryfikowanej przez bank wartości zabezpieczenia spłaty kredytu (2.2.), zdolności kredytowej (2.3).

Zgodnie z § 11 ust. 7 Regulaminu uruchomienie kredytu (lub jego transzy) denominowanego do waluty obcej następuje w PLN przy jednoczesnym przeliczeniu uruchomionej kwoty w dniu wypłaty na walutę wskazaną w umowie kredytu wg kursu kupna danej waluty ustalonego przez bank w aktualnej Tabeli Kursów. W § 12 ust. 1 i 2 Regulaminu wskazano, że rachunek dedykowany do spłaty kredytu jest prowadzony w PLN, a kredyt jest spłacany w terminie określonym w umowie kredytu poprzez obciążenie powyższego rachunku. Zgodnie z § 12 ust. 6 Regulaminu spłata kredytu następuje zgodnie

z harmonogramem spłat stanowiącym załącznik do umowy kredytu, który zostanie wysłany do kredytobiorcy listem poleconym w terminie 14 dni od dnia uruchomienia środków. Stosownie do § 12 ust. 7 Regulaminu w przypadku kredytu denominowanego kursem waluty obcej harmonogram spłat kredytu jest wyrażony w walucie kredytu, a kwota raty spłaty jest obliczana według kursu sprzedaży dewiz, obowiązującego w banku na podstawie obowiązującej w banku Tabeli Kursów z dnia spłaty. Tabelę Kursów zdefiniowano

w Regulaminie jako tabelę kursów kupna/sprzedaży walut (...) Banku S.A. obowiązującą

o godz. 9:30 w dniu, w którym następuje operacja (§ 2 lit. o Regulaminu). W § 13 Regulaminu uregulowano zmianę waluty kredytu, umożliwiając kredytobiorcy wystąpienie z wnioskiem o zmianę waluty po zawarciu umowy kredytu. Zmiana waluty kredytu wymagała podpisania aneksu do umowy, o czym stanowił § 13 ust. 4 Regulaminu. Stosownie do § 13 ust. 6 Regulaminu do zmiany waluty kwoty kredytu stosuje się kurs kupna waluty obcej wg Tabeli kursów walut obowiązującej w banku w dniu przewalutowania w przypadku zmiany waluty z PLN na walutę obcą (6.1), kurs sprzedaży waluty obcej według wg tabeli kursów walut obowiązującej w banku w dniu przewalutowania w przypadku zmiany z waluty obcej na PLN (6.2.), kurs sprzedaży walut obcych według wg tabeli kursów walut obowiązującej

w banku w dniu przewalutowania w przypadku zmiany waluty obcej na inną walutę obcą (6.3.). Za dzień przewalutowania rozumie się dzień spełnienia warunków aneksu, którymi są w szczególności: uiszczenie opłaty zgodnie z Tabelą opłat i prowizji, będącą załącznikiem do umowy kredytu (7.1), złożenie w banku kopii wniosku o zmianę treści hipoteki w zakresie zmiany waluty z poświadczeniem uiszczenia opłaty sądowej oraz przyjęcia przez właściwy sąd rejonowy prowadzący księgi wieczyste (7.2), o czym stanowi § 13 ust. 7 Regulaminu. Zgodnie z § 20 lit. B pkt 2 Regulaminu bank ma prawo do pobierania odsetek obliczonych od kwoty wypłaconego przez bank i niespłaconego przez kredytobiorcę kredytu. Bank naliczał odsetki za każdy dzień korzystania przez kredytobiorcę z kredytu począwszy od dnia wypłaty kredytu lub jego transzy aż do dnia spłaty całości kapitału włącznie w wysokości 1/360 stopy procentowej mającej w danym dniu zastosowanie do kredytu (§ 20 lit. B pkt 3 Regulaminu).

dowód: Regulamin k.776-781

Przy zawieraniu umowy kredytu powódka podpisała na formularzu banku oświadczenie o ryzyku walutowym i ryzyku stopy procentowej, stanowiące załącznik do umowy kredytu,

w którym m.in. oświadczyła, że:

⚫

zapoznała się z pojęciami: ryzyko walutowe – raty spłaty kredytu mogą zmieniać się (zarówno w dół jak i w górę) w zależności od wahań kursu waluty, w której został zaciągnięty kredyt oraz ryzyko stopy procentowej – raty spłaty kredytu mogą zmieniać się (zarówno w dół jak i w górę) w zależności od wahań rynkowych stóp procentowych,

⚫

została poinformowana o ryzyku stopy procentowej w przypadku kredytów

o zmiennej stopie procentowej.

⚫

zapoznała się z symulacjami modelowymi wariantów spłaty kredytu dla różnych poziomów kursów walut i/lub stopy procentowej (zawartymi w formularzu oświadczenia, który przedstawiał symulację kredytu zakładającą deprecjację kursu złotego do waluty w skali odpowiadającej różnicy między maksymalnym minimalnym kursem złotego do waluty z ostatnich 12 miesięcy),

⚫

jest świadoma faktu, że uruchomienie kredytu i spłata rat kredytowych następuje wg kursu kupna i sprzedaży waluty obcej, do której denominowany jest kredyt; akceptuje, że w związku z tym miesięczne raty kredytu powiększone są o tzw. spread (różnicę między kursem kupna i sprzedaży walut); spread może być zmienny w zależności od warunków rynkowych i polityki banku, możliwe są odchylenia stosowanego przez (...) Bank S.A. kursu kupna i sprzedaży o odpowiednio do 5% od kursu rynkowego wymiany walut; bieżące kursy walut są zamieszczone na stronie internetowej (...)pl. Powódka potwierdziła, że jest świadoma że kursy mogą zmieniać się codziennie,

⚫

przedstawiono jej ofertę kredytu hipotecznego (...) Bank S.A. w W. – Oddział Specjalistyczny (...) w złotych polskich oraz że wybrała kredyt indeksowany kursem waluty obcej, będąc uprzednio poinformowanym o ryzykach związanych z zaciągnięciem kredytu hipotecznego indeksowanego kursem waluty obcej,

⚫

jest świadoma faktu, że w przypadku kredytów indeksowanych kursem waluty obcej ponosi ryzyko kursowe, co oznacza, że zarówno rata kredytu, jak i zadłużenie

z tytułu zaciągniętego kredytu – przeliczone na PLN na dany dzień – podlega ciągłym wahaniom, w zależności od aktualnego kursu waluty i, że rzeczywiste koszty obsługi długu mogą finalnie okazać się znacząco wyższe od wcześniej założonych, a także, że wybierając zadłużenie w walucie obcej aktualnie korzysta z oprocentowania niższego w porównaniu z kredytem złotowym i spłaca miesięcznie niższą ratę, co wynika ze znacznej różnicy wysokości stawek referencyjnych, które są podstawą do ustalenia oprocentowania kredytu.

W oświadczeniu przedstawiono modelowe symulacje wariantów spłat kredytu dla różnych poziomów kursów walut lub stopy procentowej, a także wykresy zmiany stopy procentowej i kursów walut do PLN za ostatnich kilka miesięcy oraz tabelę obrazującą różnice pomiędzy kursami walut banku a średnim kursem NBP.

dowód: oświadczenie o ryzyku walutowym i ryzyku stopy procentowej do umowy kredytu hipotecznego z 14.01.2008 r. k.782-782v

Procedura informowania o ryzyku kredytowym była zgodna z Rekomendacją S Komisji Nadzoru Bankowego.

Powódka złożyła też oświadczenie o poddaniu się egzekucji (dowód: oświadczenie k.791).

Przedmiotowa umowa kredytu hipotecznego została zawarta przez strony według standardowego wzorca umownego stosowanego przez bank. Powódka miała możliwość negocjowania postanowień umownych zawartych w umowie kredytu, z wyłączeniem treści

i postanowień objętych warunkami umowy, stanowiącymi integralną część umowy kredytu. Indywidualnie została uzgodniona kwota kredytu, waluta kredytu (w 2007/2008 r.

w ofercie (...) Bank S.A. były zarówno kredyty złotowe jak i indeksowane do walut obcych), zastosowanie indeksacji do CHF, okres spłaty kredytu, rodzaj rat kredytu, rodzaj oprocentowania (zastosowanie indeksacji do CHF pozwalało na przyjęcie stopy oprocentowania opartej na LIBOR, kredytobiorca mógł wybrać PLN na WIBOR) .

W dniu 14 stycznia 2008 r. powódka wydała dyspozycję uruchomienia środków kredytu w kwocie 480.000 zł tytułem spłaty kredytu zbywcy, proponując jako datę wypłaty 21 stycznia 2008 r. (dowód: dyspozycja wypłaty środków k.784).

W dniu 25 stycznia 2008 r. powódka wydała dyspozycję uruchomienia środków kredytu w kwocie 120.000 zł na jej rachunek w Banku (...), proponując jako datę wypłaty 29 stycznia 2008 r. (dowód: dyspozycja wypłaty środków k.785).

Bank uruchomił kredyt zgodnie z dyspozycjami powódki. Powódka nie składała reklamacji w związku z ustaleniem wysokości salda kredytu w CHF (bezsporne). Powódka nabyła nieruchomość i ją wykończyła (okoliczność bezsporna).

Saldo kredytu powódki w księgach bankowych jest wyrażone w CHF. Kredyty indeksowane do CHF były finansowane przez pozwany bank poprzez transakcje na rynku międzybankowym. Bank, aby mógł udzielić kredytu indeksowanego kursem CHF musiał wcześniej pozyskać na rynku franki szwajcarskie, najczęściej w drodze umów pożyczek

i kredytów. Pozwany nie jest beneficjentem wzrostu kursu CHF. Pozwany, aby zamknąć pozycję walutową powstałą w związku z przeznaczeniem środków w PLN na poczet zadłużenia wyrażonego w CHF musiał sprzedać walutę i kupić PLN. Stosowanie przez pozwanego kursu kupna oraz sprzedaży wynika z przyjętej konwencji i mechanizmu funkcjonowania rynku walutowego. W zależności od tego w jakim kierunku zawierana jest transakcja (kupno/sprzedaż waluty) transakcje są zawierane odpowiednio po kursie kupna lub kursie sprzedaży danej pary walutowej. Banki z uwagi na skalę i koszty działalności utrzymują spread walutowy dla klientów detalicznych na wyższym poziomie niż kantory stacjonarne i kantory internetowe. Pozwany zarządza globalnie całym portfelem kredytów walutowych i indeksowanych, przy czym proces obsługi przepływów środków finansowych w związku z tymi kredytami jest dalece zautomatyzowany. Tabele kursowe są sporządzane w pozwanym banku w oparciu o wewnętrzne regulacje banku. Przygotowując tabelę kursową pracownicy banku ściągają kurs międzybankowy waluty CHF na rynku międzybankowym, który stanowi punkt wyjścia do ustalenia kursów w tabeli kursowej banku. Od tego kursu ustala się z odpowiednim odchyleniem niższy kurs kupna banku i wyższy kurs sprzedaży banku. Bank określał procentowo wysokość tego odchylenia, na podstawie wewnętrznych zarządzeń, zgodnie z polityką banku. Ryzyko kursowe obciążało obie strony, jednakże w inny sposób.

dowód: zeznania świadka P. S. płyta CD k.883

W związku z dokładnym ustaleniem adresu kredytowanej nieruchomości (W., ul. (...), lokal mieszkalny nr (...)) strony zawarły w dniu 2 lutego 2008 r. aneks nr 1, którym dokonały zmiany postanowień dotyczących zabezpieczeń umowy ze wskazaniem adresu nieruchomości (§ 7 ust. 1 pkt a)

dowód: aneks nr 1 z 02.02.2008 r. k.108-108v

W związku z Rekomendacją S (II) bank od 1 lipca 2009 r. wprowadził zmiany

w procedurach kredytowych dotyczący „Regulaminu kredytowania hipotecznego” (dowód: uchwała Nr (...) k.792, Regulamin k.793-800).

W dniu 27 lipca 2009 r. strony zawarły aneks nr 2, mocą którego zmieniły rodzaj kredytu z indeksowanego do waluty CHF na kredyt walutowy w walucie CHF zachowując saldo kredytu wyrażone na dzień sporządzenia aneksu określone na kwotę 273.300,89 CHF ze spłatą po średnim kursie NBP. Ponadto strony ustaliły, że spłata będzie dokonywana

w walucie CHF z rachunku kredytu prowadzonego w walucie CHF. W dniu zapadalności raty bank miał zarachowywać środki znajdujące się na rachunku w PLN na spłatę kredytu stosując do wyliczenia należnej raty wyrażonej w CHF średni kurs NBP z godziny 12.00 z dnia wymagalności raty. Za zmianę warunków kredytowania bank pobrał jednorazową bezzwrotną prowizję w wysokości 1,95% od salda kredytu pozostającego do spłaty w dniu wejścia

w życie aneksu.

dowód: aneks nr 2 k.110-111, harmonogram spłat k.786

Przy podpisywaniu aneksu nr 2 A. C. złożyła na formularzu banku pisemne oświadczenie, że:

⚫

została zapoznana z pojęciem: ryzyko stopy procentowej – raty spłaty kredytu mogą zmieniać się (zarówno w dół jak i w górę) w zależności od wahań rynkowych stóp procentowych;

⚫

została poinformowana przez (...) o ryzyku stopy procentowej w przypadku kredytu o zmiennej stopie procentowej;

⚫

jest świadoma faktu, że zmiana wysokości stawek referencyjnych ma bezpośredni wpływ na wysokość oprocentowania kredytu;

⚫

została zapoznana z modelową symulacją wariantów spłaty kredytu dla różnych poziomów kursów walut i/lub stopy procentowej.

W oświadczeniu przedstawiono modelowe symulacje wariantów spłat kredytu dla różnych poziomów kursów walut lub stopy procentowej, a także wykres zmiany stop procentowych dla walut.

dowód: oświadczenie o ryzyku stopy procentowej do aneksu nr 2 do umowy kredytu hipotecznego z dnia 27.07.2009 r. k.783-783v

W dniu 26 sierpnia 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 165, poz. 984), umożliwiająca spłatę rat kapitałowo-odsetkowych oraz przedterminową spłatę pełnej lub częściowej kwoty kredytu bezpośrednio w walucie indeksacji. Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy podstawą nowelizacji m.in. Prawa bankowego była przyjęta w grudniu

2008 r. przez Komisję Nadzoru Finansowego Rekomendacja S (II) dotycząca dobrych praktyk w zakresie ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie, a także opublikowany we wrześniu 2009 r. przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów Raport o spreadach (raport k.828-834). Jej celem była ochrona praw konsumentów przed jednostronnym i dowolnym kształtowaniem wysokości zobowiązania kredytobiorcy, a także wprowadzenie przejrzystych zasad spłacania rat kredytów walutowych, przy zabezpieczeniu interesów zarówno banków, jak i ich klientów.

W dniu 28 sierpnia 2009 r. powódka otrzymała wiadomość e-mail, w której została poinformowana, że z dniem 1 lipca 2009 r. (...) Bank S.A. wprowadził do swojej oferty możliwość spłaty kredytów walutowych złotymi polskimi przy zastosowaniu kursu średniego ustalanego przez Narodowy Bank Polski. Jako korzyści wymieniono m.in. spadek wysokości miesięcznej raty o około 5% brutto (wyłączenie spreadu) z zastrzeżeniem, że zmiana będzie mieć zastosowanie przez cały okres kredytowania. Koszt aneksu wprowadzającego spłatę po kursie średnim NBP określała tabela Opłat i Prowizji, co zaznaczono w e-mailu. Oferta banku była ważna do 30 września 2009 r. Powódka miała już wówczas zawarty aneks nr 2 k.110-111

dowód: wydruk e-maila z 28.08.2009 r. k.113, aneks k.110-111

W dniu 4 stycznia 2010 r. w wyniku fuzji (...) Bank S.A. (...) Bank S.A. powstał (...) Bank S.A. (bezsporne).

Powódka od początku spłaca kredyt w złotych polskich, od sierpnia 2009 r. po kursie średnim NBP (dowód: wyciąg z konta powódki k.139-151, historia rachunku za okres od 22.01.2008 r. do 07.09.2017 r. k.153-220, historia rachunku za okres od 09.10.2017 r. do 11.05.2020 r. k.1092-1116v, częściowe zeznania powódki k.889v-890v, harmonogramy spłat k.222, k.1118-1119v).

W okresie od 21 stycznia 2008 r. do 20 grudnia 2021 r. dokonano spłaty wymagalnych odsetek umownych w łącznej wysokości 58.612,89 CHF, tj. 188.144,79 zł oraz kapitału

w łącznej wysokości 110.573,52 CHF, tj. 396.902,31 zł (dowód: zaświadczenie z banku k.1312-1314, wyciąg z rachunku k.1315-1324).

NBP ustala bieżące kursy średnie na podstawie notowań kursów banków pełniących funkcję dealera rynku pieniężnego. Średnie kursy NBP nie są kursami transakcyjnymi (fakt powszechnie znany).

Od daty zawarcia umowy kurs CHF znacznie wzrósł, co spowodowało wzrost rat kapitałowo-odsetkowych w przeliczeniu na PLN oraz salda zadłużenia po przeliczeniu na PLN (okoliczność bezsporna). Wzrost kursu CHF spowodował istotny spadek oprocentowania (fakt powszechnie znany).

Powódka zamieszkuje kredytowaną nieruchomość. Mieszkanie nie było przez powódkę wynajmowane (dowód: częściowo zeznania powódki k.889v-890v).

W piśmie z dnia 27 czerwca 2017 r. skierowanym do (...) Bank S.A. A. C. złożyła oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli zawarcia umowy kredytu hipotecznego nr DK/KR-H./ (...), powołując się na wprowadzenie jej przez bank w błąd co do całkowitego kosztu kredytu, rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz składników wynagrodzenia banku. W uzasadnieniu powódka wskazała, że w chwili podpisywania umowy działała w mylnym przekonaniu, że całkowity koszt udzielonego jej kredytu, przy parametrach kredytu dostępnych na dzień sporządzenia umowy i oprocentowaniu wskazanym w umowie wynosił 1.318.925,59 zł, a rzeczywista roczna stopa oprocentowania 5,46%. Tymczasem w rzeczywistości bank przedstawił powódce w umowie całkowity koszt kredytu i rzeczywistą roczną stopę oprocentowania znacznie niższe niż rzeczywiście powinny być wykazany na dzień sporządzenia umowy, przez co powódka została wprowadzona w błąd oraz, że znając rzeczywiste koszty kredytu w szczególności spread nie zawarłaby umowy. Oświadczenie zostało doręczone pozwanemu w dniu 8 września 2017 r. Pismem z dnia 13 września 2017 r. pozwany zakwestionował skuteczność złożonego oświadczenia.

dowód: oświadczenie k.126, potwierdzenie złożenia reklamacji k.127, pismo pozwanego k.129-130v

Pismem z dnia 7 września 2017 r., w związku z nieważnym charakterem umowy kredytowej powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 395.353 zł w terminie 14 dni, ewentualnie podjęcia mediacji. W wezwaniu powódka poczyniła zastrzeżenie, że wszelkie spłaty kredytu, o ile będą dokonywane, będą uiszczane z zastrzeżeniem zwrotu i pod przymusem finansowym. Wszelkie wpłaty w przeszłości były dokonane z zastrzeżeniem zwrotu i pod przymusem finansowym. Wezwanie zostało doręczone pozwanemu w dniu 8 września 2017 r. Bank nie uznał roszczeń powódki.

dowód: wezwanie do zapłaty k.132, potwierdzenie złożenia reklamacji k.133, pismo pozwanego z 11.09.2017 r. k.135

Pismem z dnia 18 września 2017 r. powódka złożyła pozwanemu oświadczenie, że na podstawie art. 84 k.c. uchyla się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu wywołanego przez bank w związku z zawarciem w dniu 27 lipca 2009 r. aneksu nr 2 do umowy kredytowej nr (...), na podstawie którego bank podstępnie dokonał zmiany udzielonego kredytu z indeksowanego do waluty CHF na kredyt walutowy w walucie CHF, a ponadto zmiany waluty hipoteki. Powódka wskazała, że została poinformowana, że celem aneksu będzie jedynie spłata kredytu przy zastosowaniu kursu średniego ustalanego przez NBP. Tymczasem w rzeczywistości aneks zmienił walutę kredytu z PLN na CHF, a ponadto zmienił walutę, a nie wysokość hipoteki (podstęp banku). Oświadczenie zostało doręczone pozwanemu w dniu 21 września 2017 r. Pismem z dnia 29 września 2017 r. pozwany zakwestionował skuteczność złożonego oświadczenia.

dowód: oświadczenie k.115, potwierdzenie złożenia reklamacji k.116, pismo pozwanego z k.118-120

Pismem z dnia 4 kwietnia 2022 r. pozwany w związku z podniesieniem w sporze sądowym z bankiem zarzutu nieważności umowy kredytu hipotecznego nr DK/KR-H./ (...) indeksowanego do CHF oraz żądaniem zwrotu uiszczonych na rzecz banku świadczeń, wezwał powódkę do zapłaty kwoty 600.000 zł tytułem zwrotu nienależnie spełnionego przez bank świadczenia – zwrotu kapitału wypłaconego kredytu nr DK/KR-H./ (...) z dnia 14 stycznia 2008 r. w terminie 3 dni od dnia doręczenia wezwania. Pismo zostało doręczone powódce w dniu 6 kwietnia 2022 r.

dowód: pismo k.1261, pełnomocnictwo k.1262, potwierdzenie doręczenia k.1263-1264, potwierdzenie nadania k.1265

Pismem z dnia 13 kwietnia 2022 r. pozwany w związku z podniesieniem w sporze sądowym z bankiem, toczącym się w I instancji przed Sądem Okręgowym w Warszawie pod sygn. akt XXV C 2055/17, zarzutu nieważności umowy kredytu hipotecznego nr DK/KR-H./ (...) z dnia 14 stycznia 2008 r. indeksowanego do CHF oraz żądaniem zwrotu uiszczonych na rzecz banku świadczeń, oświadczył że dokonuje potrącenia przysługującej bankowi wierzytelności o zwrot kapitału wypłaconego kredytu w kwocie 600.000 zł

z wierzytelnością powódki o zwrot uiszczonych na rzecz banku świadczeń w kwocie 640.903,99 zł, na którą składa się suma świadczeń dot. kredytu nr DK/KR-H./ (...)

w wysokości 507.956,28 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od kwoty 405.233,69 zł za okres od dnia 29 września 2017 r. oraz do kwoty 102.722,59 zł za okres od dnia 18 czerwca 2020 r. do dnia powstania stanu potrącalności. Równocześnie na wypadek gdyby dokonane potrącenie miało się okazać nieskuteczne, na podstawie art. 496 k.c. w zw. z art. 497 k.c. pozwany oświadczył o skorzystaniu przez bank z prawa zatrzymania świadczenia

w postaci dochodzonych przez powódkę na drodze sądowej wierzytelności w kwocie 507.956,28 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie: od kwoty 405.233,69 zł za okres od dnia 29 września 2017 r. oraz od kwoty 102.722,59 zł za okres od dnia 18 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty, do których zwrotu bank może zostać zobowiązany w przypadku prawomocnego zakończenia sporu sądowego, do czasu zaoferowania przez powódkę zwrotu świadczenia wzajemnego banku w kwocie 600.000 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie od dnia 12 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty tytułem wypłaconego

i wykorzystanego przez powódkę kapitału kredytu albo zabezpieczanie roszczenia o jego zwrot. Oświadczenie zostało doręczone powódce w dniu 19 kwietnia 2022 r.

dowód: oświadczenie o potrąceniu wierzytelności i zarzut zatrzymania z 13.04.2022 r. k.1266, pełnomocnictwo k.1267, potwierdzenie doręczenia k.1268-1269, potwierdzenie nadania k.1270-1272

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił przede wszystkim na podstawie powołanych wyżej dowodów z dokumentów, uznanych przez Sąd za mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Treść tych dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu co do ich autentyczności jak

i wiarygodności, jak również nie była kwestionowana przez strony.

Sąd nie miał podstaw by zakwestionować prawdziwość zeznań świadka P. S. co do mechanizmu ustalania kursów walut w pozwanym banku i źródeł finansowania kredytów powiązanych z walutą CHF, gdyż zeznania te cechowały się znacznym stopniem szczegółowości, były wewnętrznie spójne i logiczne.

Zeznania świadka A. B. nie wniosły niczego do sprawy, gdyż świadek nie pamiętała okoliczność zawarcia umowy przez powódkę.

Oceniając zeznania powódki, Sąd dał im wiarę jedynie w ograniczonym zakresie,

a mianowicie co do zawarcia umowy przy wykorzystaniu wzorca stosowanego przez bank

i celu kredytu. Za niewiarygodne Sąd uznał natomiast zeznania powódki co do zakresu informacji jakie otrzymała od doradcy kredytowego i braku wiedzy na temat nabywanego produktu, w szczególności istnienia ryzyka kursowego i jego ewentualnego wpływu na wysokość całości zadłużenia, a także sposobu ustalania kursów walut przez bank oraz stosowania spreadów. Zeznania w tym zakresie pozostają bowiem w sprzeczności

z dokumentami, które powódka podpisała. Zarówno w umowie jak i w podpisanym oświadczeniu przy zawieraniu umowy o kredyt powódka potwierdziła, że jest świadoma ryzyka kursowego, związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego oraz ryzyka wynikającego ze zmiennego oprocentowania w całym okresie kredytowania

i akceptuje to ryzyko. Informacje były sformułowane prostym i zrozumiałym językiem,

w oświadczeniu podpisanym w dniu zawarcia umowy wprost była mowa o spreadzie (różnicy między kursem kupna a kursem sprzedaży), a także wpływie kursu CHF nie tylko na wysokość raty, ale również na wysokość zadłużenia powódki w przeliczeniu na PLN. W taki sam sposób była podana informacja o sposobie ustalania przez bank kursów walut. W ocenie Sądu nie jest prawdopodobne, aby powódka podjęła decyzję o związaniu się długoterminowym kredytem na wysoką kwotę na podstawie pobieżnej tylko rozmowy

z doradcą oraz bez szczegółowego zapoznania się z warunkami udzielonego kredytu, tym bardziej, że już miała jedno zobowiązanie w walucie CHF na zakup nieruchomości, które spłacała od 2005 r. Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki, że nie miała zdolności kredytowej na kredyt w PLN. Po pierwsze, w chwili zawierania spornej umowy obowiązywała już Rekomendacja S, która wymagała wyższej zdolności kredytowej na kredyt powiązany

z walutą obcą aniżeli na kredyt złotowy. Po drugie, z oświadczenia powódki z dnia 14 stycznia 2008 r. wynika, że przedstawiono jej ofertę kredytu złotowego, którą odrzuciła.

W judykaturze przyjmuje się, że strony nie mogą wykazywać za pomocą wskazanych w treści art. 247 k.p.c. środków dowodowych, że treść oświadczenia jest inna niż to wynika

z dokumentu albo, że treść dokumentu nie odzwierciedla w pełni złożonych oświadczeń woli. Motywem art. 247 k.p.c. jest przekonanie, że dokument oddaje wiernie ostateczną i właściwą wolę stron. W konsekwencji twierdzenia powódki o braku rzetelnej informacji należy uznać za nieudowodnione i sprzeczne ze złożonymi oświadczeniami. Również twierdzenia powódki o braku możliwości negocjowania umowy w ocenie Sądu okazały się bezpodstawne wobec treści § 12 ust. 5 umowy, z którego wprost wynika, że umowa była przedmiotem indywidulanych negocjacji.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 3 k.p.c. pominął dowód z pozostałych złożonych przez strony dokumentów wymienionych w postanowieniu z dnia 26 października 2020 r. albowiem nie stanowiły one dowodu w rozumieniu art. 227 k.p.c. bądź nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Służyły wyłącznie wzmocnieniu argumentacji prawnej przedstawionej w sprawie przez stronę.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. oddalił także wnioski powódki

o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych sformułowane w pkt III, IV, V i VI pozwu jako niemające znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Rozstrzygnięcie sporu nie wymagało wiadomości specjalnych z uwagi na dokonaną przez Sąd ocenę prawną.

W ostateczności podstawy ustaleń faktycznych Sądu nie stanowiła opinia biegłego sądowego z zakresu rachunkowości i finansów R. P.. Sąd doszedł bowiem do przekonania, że wskazane przez powódkę postanowienia nie są abuzywne. Szczegółową argumentację w tym zakresie przedstawiono niżej.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. oddalił też wniosek powódki sformułowany w pkt VIII pozwu jako niemający znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości zarówno w zakresie żądania głównego jak

i ewentualnego.

Odnosząc się do najdalej idącego zarzutu nieważności umowy, Sąd nie podzielił argumentacji strony powodowej w tym zakresie. W ocenie Sądu zawarta pomiędzy powódką a poprzednikiem prawnym pozwanego umowa kredytu w złotych polskich indeksowanego do CHF jest umową ważną, a argumentacja strony powodowej chybiona.

Zgodnie z art. 58 § 1 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek,

w szczególności ten, że na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest również czynność sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.). Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że

z okoliczności wynika, że bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (art. 58 § 3 k.c.). Czynność prawna jest sprzeczna z ustawą, gdy jej treść jest formalnie i materialnie niezgodna z bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa. Niewątpliwie nieważność czynności prawnej może wynikać nie tylko z wyraźnej dyspozycji przepisu, ale także z natury zobowiązania.

W ocenie Sądu sporna umowa spełnia wymogi określone w art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy

(Dz. U. z 2002 r., Nr 72, poz. 665). Zgodnie z art. 69 ust. 1 tej ustawy przez umowę kredytu bankowego bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony

w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. W myśl art. 69 ust. 2 Prawa bankowego umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: 1) strony umowy, 2) kwotę

i walutę kredytu, 3) cel, na który kredyt został udzielony, 4) zasady i termin spłaty kredytu, 5) wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, 6) sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, 7) zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, 8) terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, 9) wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, 10) warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

Wszystkie wymienione wyżej elementy zostały zawarte w badanej umowie, choć nie wszystkie z nich stanowią essentialia negotii umowy kredytowej. Elementów konstrukcyjnych umowy kredytu bankowego poszukiwać należy w treści art. 69 ust. 1 Prawa bankowego. Stanowią je zatem zobowiązanie banku do wydania kredytobiorcy określonej sumy pieniężnej oraz zobowiązanie kredytobiorcy do zwrotu wykorzystanej sumy kredytu

i zapłacenia odsetek kapitałowych (zob. SN w orzeczeniu z 22.01.2016 r., I CSK 1049/14, OSNC 2016/11/134).

Analizując zatem umowę o kredyt hipoteczny nr DK/KR-H./ (...) z dnia 14 stycznia 2008 r. stwierdzić należy, że zawiera ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne. W umowie strony określiły kwotę kredytu na 600.000 zł (§ 2 ust. 1 umowy), walutę kredytu – PLN (§ 2 ust. 1 umowy), indeksację kursem CHF (§ 2 ust. 1 umowy), przeznaczenie kredytu (nabycie praw wynikających z umowy o wybudowanie nieruchomości 480.000 zł oraz wykończenie 120.000 zł – § 2 ust. 2 i § 3 ust. 1 umowy), okres kredytowania – 360 miesięcy (§ 2 ust. 3 umowy), terminy i zasady zwrotu kredytu przez powódkę przy zastosowaniu klauzuli indeksacyjnej (§ 4 umowy), a także wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany (§ 5 umowy i § 8 Regulaminu) oraz opłaty związane z udzieleniem kredytu. Powyższa umowa spełnia zatem wymagania określone w art. 69 ust. 1 Prawa bankowego.

Przedmiotowa umowa – co do zasady – nie może być uznana za nieważną ze względu na określenie świadczeń stron poprzez zastosowanie klauzul indeksacyjnych. Zauważyć należy, że w dacie zawarcia umowy kredytu obowiązywał art. 358 ¹ § 2 k.c., zgodnie z którym strony mogły zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. Chodzi tu o miernik inny niż ten pieniądz, na który zobowiązanie opiewa. Miernikiem tym może być zatem inna waluta. W świetle tego przepisu, Sąd uznał, że waloryzacja wartością CHF kredytu zaciągniętego przez powódkę nie może być uznana za sprzeczną z prawem. W doktrynie i w judykaturze przesądzono już dopuszczalność konstruowania umów kredytu indeksowanego (waloryzowanego) do waluty obcej w stanie prawnym obowiązującym w dacie zawarcia przedmiotowej umowy (por. wyrok SN z 22.01.2016 r., I CSK 1049/14, OSNC 2016/11/134 i wyrok SN z 19.03.2015 r., IV CSK 362/14, Biul. SN z 2015 r., nr 5). Jak słusznie podkreślił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 kwietnia 2015 r., wydanym w sprawie V CSK 445/14 (Lex nr 1751291), „dopuszczalne jest ułożenie stosunku prawnego w taki sposób, że strony ustalą w umowie inną walutę zobowiązania i inną walutę wykonania zobowiązania. Strony mogą zatem ustalić jako walutę zobowiązania (wierzytelności) walutę obcą, a jako walutę wykonania tego zobowiązania (spłaty wierzytelności) walutę polską. Także z art. 69 ust. 2 i 4 Prawa bankowego wynika, że określona w umowie kredytu bankowego waluta kredytu oraz określona w tej umowie waluta spłaty kredytu nie muszą być tożsame”.

Na zastosowanie art. 69 ust. 2 pkt 4a oraz art. 75b Prawa bankowego, w stosunku do tych kredytów lub pożyczek pieniężnych, które zostały zaciągnięte przez kredytobiorcę lub pożyczkobiorcę, a nie zostały całkowicie spłacone przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.

z 2011 r., Nr 165, poz. 984), wskazuje też jej art. 4. Zgodnie z tym przepisem w zakresie kredytu lub pożyczki, która pozostała do spłacenia, bank dokonuje bezpłatnie stosownej zmiany umowy kredytowej lub umowy pożyczki. Skoro przepis ten wprost potwierdza stosowanie przepisów dodanych ustawą nowelizującą do umów zawartych wcześniej, to nielogicznym byłoby uznanie, że wyrażona w nim norma nie ma zastosowania, gdyż wcześniej zawarte umowy kredytu indeksowanego czy denominowanego są nieważne. Wprowadzenie konieczności określenia zasad ustalania kursów walut do treści umowy kredytowej oznacza potwierdzenie dopuszczalności stosowania klauzul przeliczeniowych

w odniesieniu do kwoty udzielonego kredytu.

Zwrócić trzeba nadto uwagę, że obowiązująca ustawa z 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz. U.

z 2020 r., poz. 1027) jednoznacznie dopuszcza – choć z pewnymi ograniczeniami – zawieranie umów kredytu hipotecznego w walucie obcej lub indeksowanego do waluty obcej (art. 6 i art. 10 pkt 7 ustawy) wraz z wszystkimi konsekwencjami, jakie może to mieć dla ustalenia wysokości zobowiązania konsumenta. Oczywiście przepisy tej ustawy nie znajdują zastosowania do umowy zawartej przez strony, jednakże pozwalają na ocenę dopuszczalności określonej konstrukcji w systemie prawa.

W ocenie Sądu brak jest podstaw do uznania nieważności umowy z uwagi na jej sprzeczność z art. 353 ¹ k.c., tj. sprzeczność z naturą stosunku zobowiązaniowego wyrażającą się w zastrzeżeniu na rzecz banku prawa do określenia wysokości swojej wierzytelności

i wysokości świadczenia powódki, z uwagi na przeliczenia kwoty kredytu w PLN na CHF według kursów z tabeli banku i rat kredytu wyrażonych w CHF na PLN. Po pierwsze, powódce przed podpisaniem umowy przedstawiono na czym polega indeksacja, wskazując, że wysokość udzielonego kredytu zostaje przeliczona na walutę indeksacji po kursie kupna tej waluty z dnia uruchomienia kredytu według obowiązującego w tej dacie w banku kursu kupna waluty obcej, określonego w Tabeli kursów walut dla kredytów, co ma wpływ na wysokość zadłużenia wyrażonego w walucie obcej. Po drugie, powódce znany był sposób ustalania kursów przez bank albowiem już na tym etapie powódce przedstawiono sposób ustalania kursów walut przez bank, wskazując, że bank stosuje odchylenie od kursu rynkowego danej waluty maksymalnie do 5%. Po trzecie, powódce udzielono informacji, że wysokość kursu sprzedaży waluty obcej ma wpływ na wysokość zadłużenia pozostającego do spłaty z tytułu rat kredytu i odsetek bowiem raty są określone w harmonogramie w walucie indeksacji i w dacie spłaty podlegają przeliczeniu na złote według obowiązującego w tej dacie w banku kursu sprzedaży waluty obcej, określonego w Tabeli kursów walut dla kredytów. Informacja ta została przedstawiona prostym i zrozumiałym językiem pod względem gramatycznym

i ekonomicznym. Powódce przedstawiono bowiem przykładową symulację wpływu wzrostu waluty na wysokość zobowiązania. W tej sytuacji stwierdzić należy, że wprowadzenie do umowy kredytu bankowego postanowień dotyczących przeliczenia kwoty kredytu mieści się w granicach swobody umów i nie stanowi naruszenia art. 69 Prawa bankowego. Sąd

w niniejszym składzie podziela ten kierunek orzecznictwa, który prezentuje pogląd, że indeksacja do franka szwajcarskiego stanowiła jedynie dodatkowe postanowienia umowne, nie zmieniające charakteru kredytu. Mechanizm indeksacji jest związany ze sposobem określenia wysokości zobowiązań stron i nie prowadzi do braku określenia tych zobowiązań. Postanowienia umowy odnoszące się do indeksacji nie sprawiają, że świadczenia stron umowy kredytu pozostają nieoznaczone. Zauważyć należy, że w § 2 ust. 1 umowy bank udzielił powódce kredytu w wysokości 600.000 zł indeksowanego kursem CHF. W § 3 ust. 8 umowy wskazano, że w dniu wypłaty kredytu lub każdej transzy kredytu kwota wypłaconych środków będzie przeliczana do CHF według kursu kupna dewiz obowiązującego w banku

w dniu uruchomienia. Wykonanie prostego działania matematycznego pozwalało kredytobiorczyni na określenie wysokości salda zadłużenia w walucie obcej w chwili wydawania dyspozycji uruchomienia transzy kredytu i w chwili uruchamiania kredytu po ustaleniu tego dnia w banku. Termin uruchomienia kredytu podlegał uzgodnieniom stron.

Z oczywistych względów nie było możliwe ustalenie salda w walucie indeksacji w chwili zawierania umowy. Powódka miała 60 dni na wykorzystanie kredytu od dnia sporządzenia umowy, co wynikało z 3 ust. 5 umowy. Po tym terminie roszczenie kredytobiorczyni

o wypłatę kredytu wygasało. Kursy walut ulegają ciągłym wahaniom. Ustalenie salda kredytu w CHF w dniu zawarcia umowy było zatem niemożliwe z przyczyn obiektywnych, niezależnych od banku. Kursy walut dyktuje bowiem rynek i to przede wszystkim międzynarodowy. Banki muszą za nim podążać chcąc zachować nie tylko konkurencyjność, ale również rentowność. Powódka nie musiała w ogóle uruchomić kredytu, mogła uruchomić tylko jego część. Dopiero po wypłacie powódce przez bank kwoty kredytu zgodnie z jej dyspozycją, a nie z dyskrecjonalną wolą banku, można było ustalić wysokość jej zobowiązania w CHF. Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadzi do absurdalnych wniosków. Zadłużenie powódki w CHF byłoby bowiem całkowicie oderwane od realiów rynkowych, a zmiana kursu CHF w okresie pomiędzy zawarciem umowy a uruchomieniem kredytu, na co kredytobiorczyni miała 60 dni, wcale nie musiała być tylko na niekorzyść kredytobiorczyni. Wszystko zależało bowiem od tego czy kurs CHF aktualnie rósł czy spadał. Jeszcze raz należy podkreślić, że samo zawarcie umowy nie prowadziło do powstania zobowiązania kredytobiorczyni. Warunkiem powstania zobowiązania było uruchomienie kredytu, a decyzja co do uruchomienia kredytu, czasu uruchomienia i wysokości uruchamianej kwoty należała do kredytobiorczyni. Dopóki zatem nie uruchomiono kredytu

w wyniku dyspozycji kredytobiorczyni jej zobowiązanie względem banku nie powstawało. Natomiast po ustaleniu salda zadłużenia w walucie obcej pozostawało ono niezmienne, za wyjątkiem oczywiście zmniejszania się salda na skutek spłaty kapitału. Nieznajomość zasad tworzenia tabel kursowych banku nie stanowiła przeszkody w ustaleniu wysokości zobowiązania kredytobiorczyni w sytuacji, gdy mogła bez większego problemu ustalić wysokość tego kursu w tabeli kursowej banku zarówno w chwili wydawania dyspozycji uruchomienia transzy kredytu jak i uruchamiania transzy kredytu. W przypadku uznania, że kurs jest niekorzystny, kredytobiorczyni mogła cofnąć dyspozycję uruchomienia kredytu. Przepisy umowy i Regulaminu nie wyłączały odwołalności dyspozycji wypłaty kredytu. Powódka nie składała reklamacji w związku z ustaleniem wysokości salda kredytu w CHF.

Z kolei zobowiązanie powódki do spłaty rat kapitałowo-odsetkowych było ściśle oznaczone. Raty kredytu były bowiem wyrażone w walucie CHF (§ 12 ust. 7 Regulaminu, § 4 ust. 1 umowy). Z powyższych względów brak jest podstaw do uznania nieważności umowy z uwagi na jej sprzeczność z art. 353 ¹ k.c., tj. sprzeczność z naturą stosunku zobowiązaniowego wyrażającą się w zastrzeżeniu na rzecz banku prawa do określenia wysokości swojej wierzytelności i wysokości świadczenia powódki, z uwagi na przeliczenia kwoty kredytu w PLN na CHF według kursów z tabeli banku.

Odnosząc się natomiast do kwestii nieograniczonego ryzyka kursowego jako przesłanki ustalenia nieważności umowy z uwagi na naruszenie art. 353 ¹ k.c., należy wskazać, że powódka została poinformowana o tym ryzyku w sposób zrozumiały nie tylko pod względem gramatycznym, ale również ekonomicznym, co znajduje odzwierciedlenie w oświadczeniu jakie podpisała na etapie zawierania umowy. W oświadczeniu o ryzyku walutowym i ryzyku stopy procentowej złożonym niezależnie od informacji i pouczeń zawartych w § 10 ust. 2 lit. c umowy powódka oświadczyła, że jest świadoma faktu, że w przypadku kredytów indeksowanych kursem waluty obcej ponosi ryzyko kursowe, co oznacza, że zarówno rata kredytu, jak i zadłużenie z tytułu zaciągniętego kredytu – przeliczone na PLN na dany dzień – podlega ciągłym wahaniom, w zależności od aktualnego kursu waluty i, że rzeczywiste koszty obsługi długu mogą finalnie okazać się znacząco wyższe od wcześniej założonych, a także, że wybierając zadłużenie w walucie obcej aktualnie korzystają z oprocentowania niższego

w porównaniu z kredytem złotowym i spłacają miesięcznie niższą ratę, co wynika ze znacznej różnicy wysokości stawek referencyjnych, które są podstawą do ustalenia oprocentowania kredytu. Powódka oświadczyła też, że:

⚫

zapoznała się z pojęciami: ryzyko walutowe – raty spłaty kredytu mogą zmieniać się (zarówno w dół jak i w górę) w zależności od wahań kursu waluty, w której został zaciągnięty kredyt oraz ryzyko stopy procentowej – raty spłaty kredytu mogą zmieniać się (zarówno w dół jak i w górę) w zależności od wahań rynkowych stóp procentowych,

⚫

zapoznała się z symulacjami modelowymi wariantów spłaty kredytu dla różnych poziomów kursów walut i/lub stopy procentowej (zawartymi w formularzu oświadczenia, który przedstawiał symulację kredytu zakładającą deprecjację kursu złotego do waluty w skali odpowiadającej różnicy między maksymalnym minimalnym kursem złotego do waluty z ostatnich 12 miesięcy),

⚫

jest świadoma faktu, że uruchomienie kredytu i spłata rat kredytowych następuje wg kursu kupna i sprzedaży waluty obcej, do której denominowany jest kredyt; akceptuje, że w związku z tym miesięczne raty kredytu powiększone są o tzw. spread (różnicę między kursem kupna i sprzedaży walut); spread może być zmienny w zależności od warunków rynkowych i polityki banku, możliwe są odchylenia stosowanego przez (...) Bank S.A. kursu kupna i sprzedaży o odpowiednio do 5% od kursu rynkowego wymiany walut; bieżące kursy walut są zamieszczone na stronie internetowej (...)pl. Powódka potwierdziła, że jest świadoma, że kursy mogą zmieniać się codziennie,

⚫

przedstawiono jej ofertę kredytu hipotecznego (...) Bank S.A. w W. – Oddział Specjalistyczny (...) w złotych polskich oraz że wybrała kredyt indeksowany kursem waluty obcej, będąc uprzednio poinformowanym o ryzykach związanych z zaciągnięciem kredytu hipotecznego indeksowanego kursem waluty obcej,

Brak symulacji zmiany wysokości salda w przeliczeniu na złotówki nie uzasadnia stanowiska o braku rzetelnej informacji w zakresie ryzyka kursowego. Saldo powódki po pierwszym przeliczeniu w dniu uruchomienia kredytu PLN na CHF było stałe i było wyrażone w CHF. Zmiany kursu waluty nie wpływały na wysokość raz ustalonej kwoty zobowiązania, która mogła się zmniejszać wyłącznie na skutek spłat kapitału. Sąd nie ma podstaw do przyjęcia, że kierowane do powódki informacje w zakresie ryzyka walutowego były dla niej niejasne i niezrozumiałe, gdyż od 2005 r. powódka wykonywała już analogiczną umowę z Bankiem (...) i przez okres ponad 2 lat mogła zaobserwować zmianę kursu CHF. Powódce przedstawiono ofertę kredytu złotowego. Przeanalizowawszy ofertę kredytu złotowego i kredytu indeksowanego kursem CHF, zdecydowała się na ten drugi kredyt, uznając, że pomimo istniejącego ryzyka jest on zdecydowanie tańszy od kredytu złotowego. Procedura informowania o ryzyku kursowym odbywała się zgodnie z Rekomendacją S i była dostateczna. Sąd nie ma podstaw by przypisać bankowi działanie w złej wierze, podobnie jak nie ma podstaw do przyjęcia, że kierowane do powódki informacje w zakresie ryzyka walutowego były dla niej niejasne i niezrozumiałe, nie tylko pod względem gramatycznym, ale i ekonomicznym. Powódka miała wykształcenie wyższe, pracowała jako młodszy kierownik produktu, od 2005 r. spłacała kredyt indeksowany kursem CHF zaciągnięty na zakup innej nieruchomości. Musiała mieć wiedzę co do nieprzewidywalności kursów walut kształtowanych przez wielość różnorodnych czynników gospodarczych i politycznych, gdyż jest to fakt powszechnie znany. Nie jest prawdopodobne, aby nie analizowała umowy

i poszczególnych jej zapisów, jak również skutków zaciąganego zobowiązania. W wyroku

z dnia 18 listopada 2021 r. C-212/20 Trybunał Sprawiedliwości jednoznacznie wskazał, że przestrzeganie przez kredytodawcę wymogu przejrzystości, o którym mowa w art. 5 dyrektywy 93/13 należy oceniać w świetle informacji, którymi ten przedsiębiorca dysponował w chwili zawierania umowy z konsumentem (por. postanowienie z dnia 3 marca 2021 r., I. B., C-13/19). Kredytodawca w chwili zawierania umowy nie może z przyczyn obiektywnych przewidzieć zmiany obciążenia finansowego jakie może pociągnąć za sobą zmiana kursu waluty, stanowiącej walutę kredytu. Pozwanemu nie można zatem postawić zarzutu działania w złej wierze. Nie można też nie zauważyć, że powódka miała możliwość przewalutowania kredytu. Powódka miała zatem skuteczne narzędzie, które pozwalało jej wyeliminować ryzyko kursowe. Powódka z tego narzędzia nie skorzystała. W ocenie Sądu należy podzielić tę linię orzeczniczą Sądu Najwyższego, która została wyrażona

w postanowieniu z dnia 4 września 2020 r. w sprawie I CSK 779/19. Sąd Najwyższy wyraził przekonujący pogląd, że przy ocenie twierdzeń o braku równowagi w stosunkach prawnych stron i konieczności wykładni wszystkich wątpliwości na korzyść kredytobiorcy nie można pominąć ustaleń sądu o wiedzy i świadomości ryzyka po stronie kredytobiorcy,

w konsekwencji czego, nie powinien traktowany jak przeciętny konsument, nie mający dostatecznego rozeznania co do podejmowanych czynności prawnych. Trudno wyobrazić sobie, w jaki sposób musiałaby zostać zredagowana umowa, by kredytobiorczyni uznała prawidłowość pouczenia w tym zakresie. Już tylko zwykłe zapoznanie się z oświadczeniem

o ryzyku walutowym pozwalało jasno ustalić, że z tym produktem wiąże się ryzyko kursowe, ale także w jaki sposób dochodzi do wypłaty i spłaty kredytu i że zastosowanie znajdują dwa kursy: kupna przy wypłacie i sprzedaży przy spłacie, a także że bank stosuje spread. Podzielenie twierdzeń powódki, że nie wiedziała na jaki rodzaj produktu się decyduje oznaczałoby zrównanie jej sytuacji z sytuacją osób, które zawarły umowy bez jakichkolwiek informacji (lub lakonicznymi informacjami), co nie daje się pogodzić z zasadami logiki. Wówczas należałoby bowiem uznać, że nieważne czy bank zawrze stosowne informacje

w umowie, czy też tego nie zrobi, skutek będzie ten sam – kredytobiorca nie został prawidłowo pouczony i poinformowany o nabywanym produkcie. To kredytobiorca inicjuje procedurą kredytową, to on decyduje, jaki rodzaj kredytu wybiera, w jakiej wysokości,

z jakimi zabezpieczeniami czy dodatkowymi opcjami, np. opcją indeksowania czy denominacji kredytu. Jeżeli, tak jak to miało miejsce w sprawie, kredytobiorczynię pouczono pisemnie na etapie przedkontraktowym o wszelkich okolicznościach istotnych dla zawarcia umowy oraz w samej umowie wyjaśniono, czym jest ów produkt i jakie wiąże się z nim ryzyko, nie ma podstaw by twierdzić, że klient nie mógł podjąć świadomej zgody na zawarcie umowy. Powódka miała ofertę kredytu złotowego, na którą się nie zdecydowała. Kredyty złotowe były znacznie droższe z uwagi na bardzo wysokie oprocentowanie o stopę WIBOR. Kredyty indeksowane w szczególności do CHF były nieporównywalnie tańsze z uwagi na niższe oprocentowanie stopą LIBOR. Niższe oprocentowanie neutralizowało wzrost kursu waluty CHF, czego najdobitniej dowodzi znaczny spadek oprocentowania. Przeświadczenie powódki, że ryzyko kursowe się nie ziści było nieuzasadnione i nie może wyłączać odpowiedzialności powódki za podjętą decyzję. Mając powyższe na względzie nie można postawić pozwanemu zarzut nielojalnego postępowania względem kredytobiorczyni poprzez naruszenie obowiązków informacyjnych.

Odnosząc się do nie stosowania przez bank kursów NBP dla przeliczenia świadczeń stron, należy wskazać, że kurs NBP nie jest kursem transakcyjnym, a NBP ustala bieżące kursy średnie właśnie na podstawie notowań kursów banków pełniących funkcję dealera rynku pieniężnego, a nie odwrotnie. Podstawę prawną ustalania własnych kursów przez banki stanowi art. 111 Prawa bankowego, który jednocześnie nakłada obowiązek ogłaszania

w sposób ogólnie dostępny stosowanych przez siebie kursów. Działalność banków jest działalnością rynkową i kursy te mogą się różnić tak jak kursy w kantorach czy ceny towarów w sklepach. W 2007/2008 r. na rynku było wiele ofert kredytów różnych banków. Powódka miała zatem możliwość wyboru takiej oferty, która ją satysfakcjonowała.

Także stosowanie przez bank spreadów nie narusza istoty umowy. Stosowanie przez bank dwóch różnych kursów: kursu kupna przy wypłacie kredytu i kursu sprzedaży przy spłacie rat wynikało z postanowień umowy sformułowanych w sposób jednoznaczny. Powódka wiedziała, że bank stosuje dwa różne kursy i że różnią się one wysokością. Wynikało to bowiem wprost z umowy, a także z oświadczenia o ryzyku walutowym. Występowanie dwóch kursów na rynku stanowi powszechną praktykę rynkową i wynika

z przyjętej konwencji i mechanizmu funkcjonowania rynku walutowego. W zależności od tego w jakim kierunku zawierana jest transakcja (kupno/sprzedaż waluty) transakcje są zawierane odpowiednio po kursie kupna lub kursie sprzedaży danej pary walutowej. Nie ma żadnego znaczenia dla dopuszczalności stosowania dwóch różnych kursów w rozliczeniach

z powódką okoliczność, że pomiędzy powódką a pozwanym nie dochodziło do transakcji walutowych. Pozwany chcąc udzielić powódce kredytu w CHF musiał nabyć walutę CHF by mieć pokrycie tego zobowiązania. Stąd kurs kupna. Z kolei powódka chcąc nabyć CHF by spłacić ratę musiała ją zakupić. Stąd kurs sprzedaży. Istotne jest przy tym, że powódka przy zawieraniu umowy podpisała oświadczenie o ryzyku kursowym i ryzyku zmiennej stopy procentowej, w którym wyraźnie wskazano na stosowanie przez bank spreadu z wyjaśnieniem co to jest spread, jaka może być jego maksymalna wysokość i w jaki sposób wpływa na wysokość rat kredytowych. Jednocześnie uprawnienie banku do ustalania kursu kupna

i sprzedaży waluty CHF, do której indeksowany jest kredyt, nie było nieograniczone, bowiem w „oświadczeniu o ryzyku walutowym i ryzyku stopy procentowej”, stanowiącym załącznik do umowy kredytu, zastrzeżono możliwe odchylenia od stosowanego przez bank kursu kupna i sprzedaży do 5% od kursu rynkowego wymiany walut. Nie sprecyzowano tu co prawda pojęcia „kursu rynkowego wymiany walut”, jednak obiektywnie możliwe jest określenie kursu rynkowego, czy to na podstawie kursów walut stosowanych na tzw. rynku międzybankowym, czy na podstawie kursów ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski

w oparciu o kursy z rynku międzybankowego. Możliwa była zatem weryfikacja czy kursy stosowane przez pozwany bank (i jego poprzednika prawnego) nie przekraczały wyznaczonego w powyższym dokumencie limitu 5% od kursu rynkowego. W wyroku z dnia 18 listopada 2021 r. w sprawie C-212/20 Trybunał Sprawiedliwości wskazał, że treść klauzuli umowy kredytu zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem ustalającej cenę zakupu

i sprzedaży waluty obcej, do której kredyt jest indeksowany, powinna, na podstawie jasnych

i zrozumiałych kryteriów, umożliwić właściwie poinformowanemu oraz dostatecznie uważnemu i racjonalnemu konsumentowi zrozumienie sposobu ustalania kursu wymiany waluty obcej stosowanego w celu obliczenia kwoty rat kredytu, w taki sposób, aby konsument miał możliwość w każdej chwili samodzielnie ustalić kurs wymiany stosowany przez przedsiębiorcę. W ocenie Sądu taka sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie, a spełnienia warunku przejrzystości kształtowania kursu waluty nie podważa widełkowe określenie limitu odchylenia od kursu rynkowego. Biorąc pod uwagę długoletni okres obowiązywania umowy z przyczyn obiektywnych nie jest bowiem możliwe ustalenie sztywnych odchyleń od kursu rynkowego. Każde natomiast odchylenie, które jest niższe od 5% jest korzystne dla konsumenta i nie narusza jego interesów. Reasumując, w analizowanym przypadku brak jest podstaw do uznania, żeby zastrzeżone w umowie uprawnienie banku do ustalania kursów wymiany waluty indeksacyjnej było niczym nieograniczone, a w konsekwencji by wykraczało poza zasadę swobody umów wyrażoną w art. 353 ¹ k.c., tj. by naruszało naturę zobowiązania umownego, bezwzględnie obowiązujące przepisy ustawowe lub zasady współżycia społecznego.

Sąd nie podzielił argumentacji powódki, że umowa narusza art. 358 k.c. i 358 ¹ k.c. Przepis art. 358 ¹ § 2 k.c. obowiązywał w chwili zawierania spornej umowy i dopuszczał zastrzeżenie przez strony w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. Norma wyrażona w art. 358 ¹ § 1 k.c. miała charakter dyspozytywny. Z przepisu tego wprost wynika, że jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Sąd nie podziela również argumentacji, że na tle spornej umowy nie było podstaw do pobierania odsetek od kwoty wyrażonej w CHF. Oprocentowanie jest wynagrodzeniem banku z tytułu udostępnienia kredytobiorcy kwoty środków pieniężnych, natomiast celem waloryzacji jest ochrona wartości pieniądza. Nie można zaakceptować poglądu, że odsetki powinny być naliczane od kwoty rzeczywiście wypłaconej powódce w PLN. Powódka zaciągnęła bowiem kredyt indeksowany kursem CHF według ściśle określonej stopy procentowej zastrzeżonej dla tej waluty. Samodzielnie dokonała tego wyboru, mogła wybrać kredyt w PLN. Saldo kredytu było wyrażone w walucie obcej, co wynikało wprost z § 2 ust. 1 umowy. Powódka jest zatem obowiązana uiścić odsetki od kwoty wyrażonej w tej walucie.

Brak jest też podstaw do przyjęcia, że w spornej umowie odsetki pełnią nie tylko funkcję wynagrodzenia za kapitał, lecz także funkcję waloryzacyjną. Oprocentowanie jest wynagrodzeniem banku z tytułu udostępnienia kredytobiorcy kwoty środków pieniężnych, natomiast celem waloryzacji jest ochrona wartości pieniądza.

Kwestionowana przez powódkę umowa nie narusza art. 354 § 1 k.c. Przepis ten stanowi, że dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. Sposób wykonania umowy został określony w umowie i jak już wyżej wskazano samo stosowanie przeliczeń nie skutkuje nieważnością umowy.

Umowa kredytu indeksowanego nie jest instrumentem finansowym. Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 3 grudnia 2015 r., sygn. C-312/14 jednoznacznie przesądził, że kredyt indeksowany/denominowany do CHF nie jest instrumentem pochodnym (finansowym). Trybunał wskazał, że artykuł 4 ust. 1 pkt 2 dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych, zmieniającej dyrektywę Rady 85/611/EWG i 93/6/EWG i dyrektywę 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylającej dyrektywę Rady 93/22/EWG należy interpretować w ten sposób, że z zastrzeżeniem weryfikacji dokonanej przez sąd odsyłający, nie stanowią usługi lub działalności inwestycyjnej w rozumieniu tego przepisu niektóre transakcje wymiany, dokonywane przez instytucję kredytową na podstawie postanowień umowy kredytu denominowanego w walucie obcej, takiej jak umowa

w postępowaniu głównym, polegające na określeniu kwoty kredytu na podstawie kursu kupna waluty mającego zastosowanie przy uruchomieniu środków oraz ustaleniu wysokości rat na podstawie kursu sprzedaży wspomnianej waluty mającego zastosowanie przy obliczaniu każdej raty. Stanowisko to Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela.

Z powyższych względów brak jest podstaw do stwierdzenia nieważności umowy kredytu jako sprzecznej z ustawą albo mającej na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.).

W kontekście wyżej przytoczonej argumentacji brak jest również podstaw do uznania, że zawarta przez strony umowa kredytu jest nieważna ze względu na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego. Sankcja nieważności czynności prawnej z uwagi na naruszenie zasad współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.) może znaleźć zastosowanie, gdy jedna ze stron nadużyła swej silniejszej pozycji kontraktowej, kształtując treść umowy w sposób rażąco (znacząco) niekorzystny dla kontrahenta. Nie sposób przyjąć, by fakt wprowadzenia do umowy klauzul przeliczeniowych doprowadził do ukształtowania sytuacji prawnej powódki w sposób tak dalece niekorzystny w stosunku do sytuacji pozwanego, który nakazywałyby uznać umowę za nieuczciwą czy kolidującą z dobrymi obyczajami. Jak już wyżej wskazano, konstrukcja kredytu indeksowanego nie jest sprzeczna z prawem, jak też nie można wykluczyć jej stosowania nawet w umowach zawieranych z konsumentami. Materiał dowodowy sprawy nie daje podstaw do stwierdzenia, żeby zawarcie kredytu w złotych

i wprowadzenie do niej klauzul przeliczeniowych prowadziło do uzyskania, w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, znaczącej przewagi kontraktowej przez bank kosztem powódki. W szczególności brak jest podstaw do postawienia wniosku, że taka konstrukcja kredytu chroni przede wszystkim interesy banku kosztem interesów kredytobiorczyni. Zwrócić należy uwagę, że zawarcie umowy kredytu w walucie CHF albo indeksowanego do CHF pozwalało na zaoferowanie kredytobiorcy niższego oprocentowania kredytu niż

w przypadku kredytów złotowych. Dla wielu kredytobiorców był to istotny czynnik decydujący o wyborze zaciąganego zobowiązania. Konstrukcja kredytu indeksowanego nie powinna więc być uznana za nieuczciwą co do zasady. Dzięki oprocentowaniu opartemu na stopie LIBOR rata kredytowo-odsetkowa była znacznie niższa niż w przypadku kredytów złotowych. W konsekwencji koszty kredytu były znacznie niższe. Większe też były szanse na wcześniejszą spłatę kredytu, co dla wielu kredytobiorców było okolicznością istotną przy planowaniu inwestycji. Istotna jest natomiast świadomość kredytobiorcy istnienia ryzyka walutowego w chwili zaciągania zobowiązania. Jak ustalono w toku postępowania powódka taką świadomość miała, co potwierdzają podpisane przez nią dokumenty (oświadczenie

o ryzyku walutowym oraz umowa). Co więcej, pozwanemu nie można zarzucić naruszenia obowiązków informacyjnych względem powódki, jak również działania w złej wierze. Powódka otrzymała należytą informację, także w aspekcie ekonomicznym w zakresie ryzyka walutowego. Brak możliwości przewidzenia w chwili zawierania umowy jak będzie kształtował się kurs CHF w przyszłości, tj. czy wzrośnie i o ile, czy utrzyma się na stałym poziomie, czy też będzie spadał – co było i w dalszym ciągu jest obiektywnie niemożliwe, nie podważa udzielonych powódce informacji. Zmiany kursów walut są wynikiem normalnych reguł rynku ekonomicznego, na którego mechanizmy pozwany bank nie miał wpływu.

W wyroku z dnia 18 listopada 2021 r. C-212/20 Trybunał Sprawiedliwości jednoznacznie wskazał, że przestrzeganie przez kredytodawcę wymogu przejrzystości, o którym mowa

w art. 5 dyrektywy 93/13 należy oceniać w świetle informacji, którymi ten przedsiębiorca dysponował w chwili zawierania umowy z konsumentem (zob. postanowienie z dnia 3 marca 2021 r., I. B., C-13/19). Kredytodawca w chwili zawierania umowy nie może

z przyczyn obiektywnych przewidzieć zmiany obciążenia finansowego jakie może pociągnąć za sobą mechanizm indeksacji przewidziany w umowie. Zaciąganie zobowiązań wyrażonych w obcej walucie w celu skorzystania z mającej do nich zastosowanie korzystniejszej dla kredytobiorcy stawki oprocentowania jest związane z ponoszeniem ryzyka kursowego, czego każda osoba powinna mieć świadomość, przy zachowaniu elementarnej staranności. Powódka zaciągając kredyt na 30 lat musiała być świadoma braku stabilności waluty

i nieprzewidywalności wahań kursów w tak długim okresie czasu. Ostateczną decyzję dotyczącą zawarcia umowy kredytu indeksowanego do waluty CHF powódka podjęła z uwagi na korzystniejsze oprocentowanie i niższą ratę. Jednocześnie wskazać należy, że o braku zachowania równowagi stron nie świadczy okoliczność, że pozwany bank zabezpieczał się od nieograniczonego ryzyka kursowego, m.in. poprzez tzw. transakcje CIRS, SWAP. Działalność bankowa podlega bowiem ścisłym rygorom określonym przez przepisy prawa, w tym Prawa bankowego, a realizacja obowiązków nałożonych na banki przez ustawodawcę podlega kontroli Komisji Nadzoru Bankowego. Nie można tez pominąć, że powódka otrzymała skuteczne narzędzie pozwalające wyeliminować ryzyko poprzez przewalutowanie kredytu

w dowolnym czasie wykonywania umowy. Poza tym wzrost kursu CHF był minimalizowany proporcjonalnym do wzrostu spadkiem oprocentowania.

W rezultacie należy stwierdzić, że powódka nie wykazała, że zawarta przez strony umowa kredytu narusza w jakikolwiek sposób zasady uczciwości, lojalności lub słuszności kontraktowej, że prowadzi do rażącej dysproporcji świadczeń stron, a w konsekwencji, że jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Ryzyko walutowe jest immanentną cechą kredytów walutowych (w sytuacji osiągania dochodów w walucie polskiej), co jednak nie daje podstaw do uznania postanowień umownych odnoszących się do kredytu w walucie obcej za naruszających dobre obyczaje. Poniesienie ryzyka kursowego związanego

z możliwością zmiennej wartości CHF było rekompensowane przez zastosowanie niższej stopy procentowej.

Reasumując, brak jest podstaw do stwierdzenia nieważności umowy na podstawie art. 58 § 1 i 2 k.c. Umowa spełnia wymogi określone w art. 69 ustawy – Prawo bankowe

w brzmieniu obowiązującym w dacie jej zawarcia, pozostając w zgodzie z naturą tego rodzaju umowy, jej konstrukcja nie narusza zasady swobody umów określonej w art. 353 ¹ k.c., zasady nominalizmu ani zasad współżycia społecznego.

W kontekście dokonanych przez Sąd ustaleń faktycznych i przedstawionych wyżej rozważań co do zakresu informacji przedstawionych powódce w zakresie mechanizmu indeksacji, ryzyka walutowego i wpływu wzrostu kursu waluty na wysokość zobowiązania powódki, brak jest podstaw do przyjęcia naruszenia przez pozwanego ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2070). Z dokumentów przedłożonych przez pozwanego, a w szczególności z oświadczenia

o ryzyku walutowym i ryzyku zmiennej stopy procentowej i § 10 ust. 2 lit. c umowy jednoznacznie wynika, że powódka otrzymała pełną, rzetelną i zrozumiałą także w sensie ekonomicznym informację na temat nabywanego produktu oraz ryzyk związanych

z zaciągnięciem zobowiązania w walucie obcej. Powódka nie udowodniła, aby została wprowadzona w błąd co do cech produktu, w szczególności ryzyka i korzyści związanych

z produktem, a także ceny oraz sposobu obliczenia ceny, a jej twierdzeniom przeczą dokumenty, które podpisała. Nie polegają również na prawdzie twierdzenia powódki, dotyczące rzekomego zatajenia przed nią rzeczywistych kosztów spłaty kredytu i pominięcia kosztów spreadu. W umowie jest wprost mowa o stosowaniu dwóch kursów, w oświadczeniu o ryzyku kursowym używa się nawet tego pojęcia wskazując na jego maksymalną wysokość.

Oceniając ważność umowy nie można też pominąć aneksu z dnia 27 lipca 2009 r., którym strony zmieniły rodzaj kredytu z indeksowanego do waluty CHF na kredyt walutowy w walucie CHF, zachowując saldo kredytu ustalone na dzień sporządzenia aneksu

w wysokości 273.300,89 CHF. Od dnia wejścia w życie aneksu powódka spłaca kredyt po kursie średnim NBP, a zatem z wyłączeniem kursu sprzedaży CHF banku. Aneks został zawarty z inicjatywy powódki, przy czym powódka miała możliwość wybrania sposobu spłaty kredytu. Oprócz rozwiązania, na które zdecydowała się powódka, do wyboru były jeszcze dwie opcje: spłata kredytu indeksowanego w walucie indeksacji albo kredyt walutowy spłacany w walucie, o czym sądowi wiadomo jest z urzędu z licznych spraw sądowych podobnego rodzaju. Wbrew twierdzeniom powódki aneks stanowi ważną czynność prawną. Przepisy ustawy – Prawo bankowe jak również innych ustaw nie zakazują przewalutowania kredytu, a na możliwość przewalutowania kredytu wskazywał wprost § 13 Regulaminu. Zgodnie zaś z art. 353 ¹ k.c., statuującym zasadę swobody umów, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. W każdym czasie mogą też dokonać jego zmiany. Zmiana waluty kredytu dokonana aneksem z dnia 27 lipca 2009 r. nie budzi wątpliwości Sądu co do zgodności

z prawem i zasadami współżycia społecznego. Powódka zawierając umowę kredytu zdecydowała się na indeksację kredytu kursem CHF. Od samego początku saldo kredytu powódki w księgach bankowych jest wyrażone we frankach szwajcarskich. Zmiana waluty kredytu na walutę indeksacji pozostaje zatem w związku z pierwotnym stosunkiem zobowiązaniowym. Podpisanie aneksu stanowiło realizację uprawnień wynikających z art. 353 ¹ k.c. Argumentacja powódki o niedopuszczalności zmiany waluty kredytu jako sprzecznej z art. 69 ustawy – Prawo bankowe jest chybiona. Jednocześnie należy wskazać, że Sąd nie podzielił argumentacji pozwanego, że zawarcie aneksu należy potraktować jako odnowienie w rozumieniu art. 506 k.c. istniejącego do tej pory zobowiązania. Z treści aneksu nie wynika bowiem, żeby jego zawarcie było dokonane w zamiarze umorzenia dotychczasowego zobowiązania wynikającego z umowy kredytu przez zaciągnięcie nowego. Celem jego zawarcia było uzyskanie przez powódkę korzystniejszych zasad przeliczeń jej zobowiązań

z umowy kredytu w odniesieniu do CHF i w konsekwencji płacenie niższych rat, a nie wygaszenie dotychczasowego zobowiązania. Skoro kredyt był indeksowany do waluty obcej, to już w momencie jego zawarcia powstało zobowiązanie powódki do zwrotu w walucie indeksacji równowartości kwoty wypłaconej w złotych polskich. Dlatego określenie

w aneksie zmiany rodzaju kredytu w istocie taką zmianą nie było, skoro według treści umowy zobowiązanie powódki do zwrotu kredytu określone zostało w walucie obcej. Dlatego trzeba uznać, że celem zawarcia aneksu było jednoznaczne określenie sposobu ustalenia przez bank kursu waluty stosowanej do przeliczeń i ograniczenie spreadu walutowego, a nie umorzenie poprzedniego zobowiązania (podobnie SN w orz.z 10.05.2019 r., I CSK 242/18 i Sąd Apelacyjny w Warszawie w orz. z 31.01.2019 r., I ACa 7/18. Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie). Wniosek taki jest uzasadniony tym bardziej, jeśli weźmie się pod uwagę treść art. 506 § 2 zd. 1 k.c., zgodnie z którym w razie wątpliwości poczytuje się, że zmiana treści dotychczasowego zobowiązania nie stanowi odnowienia.

Jednocześnie brak jest podstaw do przyjęcia, aby powódka skutecznie uchyliła się od skutków złożonego oświadczenia woli (art. 84 § 1 k.c.). Powódka złożyła oświadczenie

o uchyleniu się od skutków zawartej umowy pismem z dnia 27 czerwca 2017 r., wskazując na wprowadzenie jej przez pozwanego w błąd co do całkowitego kosztu kredytu. Mając na względzie, że umowa została zawarta w dniu 14 stycznia 2008 r., a zgodnie z art. 88 § 2 k.c. uprawnienie do uchylenia się wygasa z upływem roku od wykrycia błędu, nie można nie zauważyć, że oświadczenie zostało złożone po terminie. Trudno bowiem sobie wyobrazić, by powódka dopiero po 9 latach zorientowała się, że całkowity koszt kredytu jest inny niż przedstawiony w umowie. Po pierwsze, na stosowanie przez bank spreadów zwrócono powodce uwagę najpóźniej w chwili zawierania umowy, wyjaśniając czym jest spread,

a także jaka była jego wysokość (vide oświadczenie o ryzykach). Odnosząc się natomiast do rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania kredytu, należy zauważyć, że w umowie wyraźnie wskazano, że oprocentowanie kredytu jest zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosi 5,46% w skali roku, na które składa się suma obowiązującej stawki referencyjnej 3M LIBOR dla CHF (która na dzień sporządzenia umowy wynosi 2,71%) i stałej marży banku, która wynosi 2,75% (§ 5 ust. 1 umowy). Po ustanowieniu docelowego zabezpieczenia spłaty kredytu w postaci prawomocnego wpisu hipoteki ustalono, że marża banku zostanie obniżona o 1 punkt procentowy i będzie wynosiła 1,75% (§ 5 ust. 2 umowy). Pozostałe zasady zmiany oprocentowania (na podstawie, którego są wyliczane raty spłaty i bieżące saldo zadłużenia), w szczególności wynikające ze zmian stawki referencyjnej, oraz odsetki karne określał § 8 Regulaminu. Całkowity koszt kredytu na dzień sporządzenia umowy został oznaczony na kwotę 1.318.925,59 zł, przy czym podana kwota nie uwzględniała ryzyka kursowego (§ 6 ust. 3 umowy). W § 6 ust. 5 umowy zastrzeżono również, że ostateczna wysokość całkowitego kosztu kredytu jest uzależniona od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania. Zgodnie z § 6 ust. 4 umowy rzeczywistą roczną stopę oprocentowania określono na 5,46%. Zawarta przez powódkę umowa nie podlegała reżimowi ustawy

o kredycie konsumenckim. Wyliczenie szacunkowego kosztu kredytu zostało dokonane na dzień zawarcia umowy. Określenie ostatecznego całkowitego kosztu kredytu nie było i nadal nie jest możliwe do określenia z uwagi na zmianę kursów waluty i zmienne oprocentowanie. W ocenie Sądu brak jest również podstaw do przyjęcia, by błąd powódki dotyczył treści czynności prawnej w rozumieniu art. 84 § 1 k.c. Art. 69 Prawa bankowego nie wymienia całkowitego kosztu kredytu i rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania jako elementów umowy o kredyt, w tym przedmiotowo istotnych. Jak wskazuje Sąd Najwyższy w uchwale

z dnia 18 listopada 1967 r. (sygn. akt. III CZP 59/67, Legalis nr 613292) błąd co do treści czynności prawnej oznacza błąd co do okoliczności wchodzących w skład treści tejże czynności. W istotnie zbieżnym kierunku podążyło orzecznictwo Sądu Najwyższego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05.10.2012 r., sygn. akt: IV CSK 166/12, Monitor Prawa Bankowego (...)) dotyczące kwestii tzw. opcji walutowych, jak też wypowiedzi doktryny w tej materii (T. Czech, Błąd co do treści umowy opcji walutowej, Glosa 4/2013). Istotą powyższego stanowiska jest to, że błąd, aby uzasadniał skuteczność oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli musi dotyczyć treści czynności prawnej. W prawie polskim odmiennie przedstawiają się przesłanki błędu prawnie relewantnego oraz przesłanki odpowiedzialności za naruszenie przedkontraktowych obowiązków informacyjnych. Przesłanek tych nie należy utożsamiać. Naruszenie obowiązków informacyjnych na etapie przedkontraktowym, co do zasady, rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą (łac. culpa in contrahendo). Nie oznacza jednak automatycznie możliwości uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli ze względu na błąd. Naruszenie obowiązków informacyjnych nie jest równoznaczne z wystąpieniem błędu prawnie relewantnego (por.: T. Czech, op. cit, s. 70 i n.). W rezultacie Sąd Najwyższy przyjął, że naruszenie przez bank obowiązków informacyjnych dotyczących rozmiaru i rozkładu ryzyka związanego z daną transakcją nie może uzasadniać możliwości uchylenia się od skutków ze względu na błąd, gdyż wywołane takim naruszeniem błędne wyobrażenie o naturze danej transakcji nie wchodzi w zakres treści czynności prawnej w rozumieniu art. 84 k.c. Podobnie sytuacja wygląda w odniesieniu do ewentualnego naruszenia przez bank przedkontraktowych obowiązków informacyjnych dotyczących między innymi całkowitego kosztu kredytu

i rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Naruszenie takie może stanowić ewentualne źródło odpowiedzialności w ramach culpa in contrahendo, przy założeniu istnienia pozostałych przesłanek takiej odpowiedzialności, ale samo w sobie nie może stanowić podstawy do uchylenia się od skutków oświadczenia woli ze względu na błąd. Zauważyć również należy, że powołany przez powódkę błąd nie jest istotny. W kwestii rozumienia przesłanki istotności błędu wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 grudnia 2012 r. (sygn. akt V CSK 25/12, Lex nr 1293974): „Warunkiem istotności błędu w rozumieniu art. 84 § 2 k.c. jest niezgodne z rzeczywistością wyobrażenie o treści czynności prawnej, zarówno jej podstawy faktycznej lub prawnej, jak i każdego ich elementu, które było przyczyną złożenia oświadczenia woli, przy uwzględnieniu tego, że gdyby składający oświadczenie znał treść rzeczywistą, nie złożyłby tego oświadczenia. Między błędem

a oświadczeniem woli powinien istnieć związek przyczynowy. Nie ma znaczenia, czy błąd odnosi się do faktów poprzedzających zawarcie stosunku prawnego, towarzyszących jego zawarciu, czy też jego skutków. O istotności błędu przesądzać muszą kryteria obiektywne, odnoszone do oceny rozsądnego człowieka, który znając prawdziwy stan rzeczy, nie złożyłby oświadczenia woli tej treści, a jej podstawą powinien być całokształt okoliczności, w tym również rozważenie interesów stron stosunku prawnego .”.

Przedstawiona wyżej argumentacja pozostaje aktualna w odniesieniu do oświadczenia powódki z dnia 18 września 2017 r. o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu wywołanego przez bank w związku z zawarciem w dniu 27 lipca 2009 r. aneksu nr 2.

Powódka nie obaliła prawdziwości zawartego w § 10 ust. 2 lit. c umowy oświadczenia, że otrzymała Regulamin, zapoznała się z nim i zaakceptowała warunki w nim zawarte

(w szczególności zapisy dotyczące warunków i konsekwencji zmiany waluty kredytu, sposobów i terminów ustalania stopy procentowej i oprocentowania kredytu, metody

i terminów ustalania kursu wymiany walut, metody ustalania wysokości rat spłaty oraz warunków aktualizacji harmonogramu spłat), a także świadomości istnienia ryzyka walutowego i jego nieograniczoności. W konsekwencji jej zarzuty dotyczące nie otrzymania tego dokumentu przed zawarciem umowy oraz właściwych pouczeń Sąd uznał za gołosłowne.

Powódka nie wykazała również spełnienia przesłanek z art. 83 § 1 k.c. Zgodną wolą stron i zamiarem było zawarcie umowy kredytu indeksowanego kursem CHF. Umowa wiernie odzwierciedla żądania powódki zawarte we wniosku kredytowym. Poza tym umowa przez wiele lat była wykonywana zgodnie z postanowieniami w niej zawartymi, co przeczy twierdzeniom powódki o zawarciu tajnego porozumienia mającego na celu zmylenie osób trzecich.

Z uwagi na brak przesłanek do stwierdzenia nieważności umowy Sąd zaniechał rozpoznania podniesionych przez pozwanego zarzutów potrącenia i zatrzymania (zgłoszonych na wypadek unieważnienia umowy).

Odnosząc się natomiast do kwestii abuzywności wymienionych przez powódkę postanowień § 4 ust. 1, § 9 ust. 2 i § 10 ust. 3 należy wskazać, że nie zawierają one żadnych klauzul przeliczeniowych. Uruchomienie kredytu w PLN przy jednoczesnym przeliczeniu w dniu wypłaty na walutę wskazaną w umowie kredytu zgodnie z kursem kupna dewiz obowiązującym w banku w dniu uruchomienia uregulowano w § 3 ust. 8 umowy, natomiast spłatę zobowiązań z tytułu umowy w złotych po kursie banku w § 4 ust. 2 i 4 umowy. Z kolei jednostka redakcyjna oznaczona przez powódkę jako § 19 w ogóle nie występuje w umowie.

Niezależnie od powyższego należy wskazać, że problematykę abuzywności postanowień umownych reguluje art. 385 ¹ § 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Sąd przychyla się do poglądu, że dla rozstrzygnięcia sprawy nie mają decydującego znaczenia uprzednio wydane orzeczenia sądowe w innych sprawach, albowiem każdorazowo sąd jest obowiązany do dokonania całościowej oceny materiału dowodowego w celu ustalenia wiążącej strony treści stosunku prawnego. W szczególności nie można uprościć badania sprawy poprzez odwołanie się do prejudycjalnego waloru wyroków Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Kontrola dokonywana w trybie przepisów art. 479 ³⁶ -479 ⁴⁵ k.p.c. dotyczy nie analizy konkretnego stosunku zobowiązaniowego, lecz abstrakcyjnie rozumianej treści normatywnej wzorca umownego (niezależnie od tego nawet, czy znalazł on zastosowanie w następstwie zawarcia umowy). Kontrola abstrakcyjna polega zatem na kontroli wzorca jako takiego, w oderwaniu od konkretnej umowy, której wzorzec dotyczy (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2003 r. sygn. akt III CZP 95/03).

W tym kontekście istotne jest rozważenie zagadnienia rozszerzonej prawomocności wyroku uznającego postanowienie wzorca umowy za niedozwolone. Stosownie do obecnie dominującej linii orzeczniczej prawomocność, o której mowa była w art. 479 ⁴³ k.p.c., pod względem podmiotowym działa jednokierunkowo, tj. na rzecz wszystkich osób trzecich, ale wyłącznie przeciw pozwanemu przedsiębiorcy. Oznacza to, że wyrok od chwili wpisania uznanego niedozwolonego postanowienia wzorca umowy do rejestru prowadzonego przez Prezesa Urzędy Ochrony Konkurencji i Konsumenta działa na rzecz wszystkich (strony powodowej i wszystkich osób trzecich), ale tylko przeciwko konkretnemu pozwanemu przedsiębiorcy (tak uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2015 r.

w sprawie sygn. akt III CZP 17/15). Regulacja dotycząca rozszerzonej prawomocności wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta ma jednak to ograniczone znaczenie, że dotyczy wyłącznie postanowień będących przedmiotem kontroli abstrakcyjnej, tj. objętych wzorcami umownymi (ogólne warunki umów, regulaminy), nie dotyczy zaś postanowień umów zawartych indywidualnie pomiędzy stronami.

Tym samym konieczna jest całościowa kontrola, polegająca na badaniu wszystkich przesłanek abuzywności. Jest to sytuacja najwłaściwsza z punktu widzenia założeń procedury cywilnej, gdyż pozwala w oparciu o przeprowadzone postępowanie dowodowe w sposób wszechstronny i niezredukowany zrekonstruować wszystkie okoliczności istotne dla indywidualnego stosunku prawnego.

Z art. 385 ¹ § 1 k.c. wynika, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są klauzule umowne, które spełniają łącznie trzy przesłanki pozytywne: zostały zawarte

w umowach z konsumentem, kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny

z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszają interesy konsumenta. Kontrola abuzywności postanowień umowy wyłączona jest jedynie w przypadku spełnienia jednej z dwóch przesłanek negatywnych, to jest: gdy postanowienie umowne zostało indywidualnie uzgodnione z konsumentem oraz postanowienie umowne określa główne świadczenia stron

i jest sformułowane w sposób jednoznaczny.

Sąd nie miał podstaw, by podważyć konsumencki charakter umowy. W myśl art. 22 ^{( 1)} k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Art. 22 ^{( 1)} k.c. nie wyznacza cech osobowych podmiotu uważanego za konsumenta, takich jak wymagany zakres wiedzy

i doświadczenia w obrocie, stopień rozsądku i krytycyzmu wobec otrzymywanych informacji handlowych. Określenie tych przymiotów następuje w toku stosowania przepisów o ochronie konsumentów. Na ogół przyjmowany jest wzorzec konsumenta rozważnego, świadomego

i krytycznego, który jest w stanie prawidłowo rozumieć kierowane do niego informacje. Nie ma podstaw do przyznania konsumentowi tak uprzywilejowanej pozycji, w której byłby zwolniony z obowiązku przejawiania jakiejkolwiek staranności przy dokonywaniu oceny treści umowy, którą zamierza zawrzeć (por. wyrok SN z 13.06.2012 r., II CSK 515/11 i z 17.04.2015 r., I CSK 216/14). W wyroku z dnia 26 stycznia 2016 r., I ACa 612/15, Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że obecnie przyjmuje się, że konsument to nie jest osoba nieświadoma, którą należy zawsze chronić w kontaktach z profesjonalistą jakim jest bank, lecz uznaje się model konsumenta, jako osoby dobrze poinformowanej, uważnej i działającej racjonalnie, a więc dbającej o własne interesy. Także w prawie wspólnotowym prezentuje się model konsumenta świadomego i krytycznego, aktywnie korzystającego ze skierowanych do niego informacji, a nie model konsumenta biernego i nieporadnego. Od konsumenta dbającego należycie o własne interesy należy oczekiwać aktywności i dążenia do wyjaśnienia wszystkich wątpliwości czy niezrozumiałych kwestii, szczególnie w kontekście rangi umowy kredytu, która najczęściej stanowi najpoważniejsze zobowiązanie w ciągu życia konsumenta. Klient zawierający umowę o kredyty hipoteczny opiewającą na znaczne sumy, których spłata jest rozłożona w czasie na kilkadziesiąt lat musi być uznawany za osobę, która przed zawarciem umowy rozważa plusy i minusy wzięcia kredytu indeksowanego kursem waluty obcej, kształtowania się w różny sposób kursów walutowych w długim okresie czasu, czy zmiany różnych czynników finansowych na runku pieniężnym i kapitałowym mogącym mieć wpływ na wysokość jego świadczenia w przypadku wprowadzenia czynnika zmiennego. Powyższa konstatacja ma istotne znaczenie dla oceny zachowania powódki przy podejmowaniu decyzji o zaciągnięciu zobowiązania powiązanego z walutą obcą. Zauważyć bowiem należy, że powódka zawarła umowę z (...), który jako jeden z niewielu banków przed zawarciem umowy udzielał szerokich informacji dotyczących ryzyka walutowego, wpływu zmiany kursu waluty na wysokość rat oraz salda kredytu, stosowania spreadu (wprost posługując się takim pojęciem i go definiując) i jego maksymalnej wysokości oraz wpływu na wysokość rat kredytowych, ryzyka zmiany procentowej. W oświadczeniu

z dnia 14 stycznia 2008 r. powódka potwierdziła, że zapoznała się z pojęciami: ryzyko walutowe – raty spłaty kredytu mogą zmieniać się (zarówno w dół jak i w górę) w zależności od wahań kursu waluty, w której został zaciągnięty kredyt oraz ryzyko stopy procentowej – raty spłaty kredytu mogą zmieniać się (zarówno w dół jak i w górę) w zależności od wahań rynkowych stóp procentowych. Przyznała, że jest świadoma faktu, że uruchomienie kredytu

i spłata rat kredytowych następuje wg kursu kupna i sprzedaży waluty obcej, do której denominowany jest kredyt; akceptuje, że w związku z tym miesięczne raty kredytu powiększone są o tzw. spread (różnicę między kursem kupna i sprzedaży walut); spread może być zmienny w zależności od warunków rynkowych i polityki banku, możliwe są odchylenia stosowanego przez (...) Bank S.A. kursu kupna i sprzedaży o odpowiednio do 5% od kursu rynkowego wymiany walut; bieżące kursy walut są zamieszczone na stronie internetowej (...)pl. Powódka potwierdziła też, że jest świadoma, że kursy mogą zmieniać się codziennie. W oświadczeniu, które powódka musiała podpisać, aby otrzymać kredyt, wprost wskazano, że ryzyko kursowe oznacza, że zarówno rata kredytu, jak i zadłużenie z tytułu zaciągniętego kredytu – przeliczone na PLN na dany dzień – podlega ciągłym wahaniom,

w zależności od aktualnego kursu waluty i, że rzeczywiste koszty obsługi długu mogą finalnie okazać się znacząco wyższe od wcześniej założonych. Informacje zawarte w oświadczeniu zostały sformułowane prostym i zrozumiałym językiem i pozwalały powódce na podjęcie świadomej decyzji co do nabywanego produktu. Jak już wyżej wskazano stosowanie przez bank dwóch różnych kursów nie narusza istoty stosunku zobowiązaniowego, nie kształtuje praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i nie narusza rażąco interesów konsumenta.

Artykuł 385 ¹ § 3 k.c. stanowi, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Przez „rzeczywisty wpływ” należy rozumieć realną możliwość oddziaływania na treść postanowień umownych.

Powódka indywidualnie uzgodniła kwotę kredytu, walutę kredytu, indeksację kursem CHF, okres spłaty kredytu, rodzaj rat kredytu, rodzaj oprocentowania (saldo kredytu wyrażone w walucie obcej pozwalało na przyjęcie stopy oprocentowania opartej na LIBOR, powódka mogła wybrać PLN z oprocentowaniem opartym na WIBOR).

Z uwagi na to, że indeksacja kursem CHF została uzgodniona indywidualnie, a przy tym – wbrew twierdzeniom powódki – sformułowana prostym i zrozumiałym językiem, nie podlegała badaniu w trybie art. 385 ^{( 1)} k.c. Zastosowanie indeksacji było indywidulanie uzgodnione przez strony. Pozwany bank miał w swojej ofercie różne kredyty, w tym typowy kredyt złotowy oparty o WIBOR. Powódka wybrała kredyt powiązany z waluta obcą, by uzyskać niższe oprocentowanie. Także wybór CHF należał do powódki. Mogła wybrać inną walutę indeksacji. Pozwany wskazał, że umowa była indywidulanie negocjowana, a powódka tego stwierdzenia nie obaliła. Zauważyć należy, że konstatacja pozwanego znajduje potwierdzenie w treści § 12 ust. 5 umowy, w którym wskazano, że umowa podlegała indywidualnym negocjacjom. Powódka podpisała umowę bez zastrzeżeń, a w toku procesu tego postanowienia umowy nie kwestionowała. Powódka wiedziała, że wyrażona w PLN kwota kredytu zostanie przeliczona na CHF po kursie kupna z tabeli banku. Wynikało to z § 3 ust. 8 umowy i § 11 ust. 7 Regulaminu – przeliczenie kredytu w dniu uruchomienia na CHF po kursie kupna dewiz obowiązującym w banku w dniu uruchomienia środków. Klauzula indeksacyjna jest dopuszczalna przez Prawo bankowe. Postanowienie umowne zgodne

z przepisem ustawy nie może być abuzywne. Nie można też pominąć, że TSUE w swoim orzecznictwie wyraźnie rozróżnia klauzulę ryzyka walutowego (klauzulę indeksacyjną) od klauzuli przeliczeniowej odsyłającej do tabel kursowych banku (por. wyrok z dnia 20 września 2018 r. w sprawie C-51/17 (...) Bank (...) oraz wyrok z dnia 14 marca 2019 r. w sprawie C-118/17 D.).

Z uwagi na to, że indeksacja kursem CHF w § 2 ust. 1 i § 3 ust. 8 umowy oraz § 11 ust. 7 Regulaminu została uzgodniona indywidualnie, a przy tym sformułowana prostym

i zrozumiałym językiem, nie podlegała badaniu w trybie art. 385 ¹ k.c.

Odnosząc się natomiast do drugiego zarzutu, a mianowicie dowolnego kształtowania przez pozwanego kursów walut, a tym samym swobodnego kształtowania wysokości zobowiązania powódki, należy zauważyć, że utrwalony w judykaturze pogląd o abuzywności postanowień umowy kredytowej – denominowanej/indeksowanej, które pozwalają bankowi określać kursy walut, służące następnie do przeliczania kwoty kredytu i należnych od kontrahenta rat, odnosi się wyłącznie do przypadków swobodnego i bez sprecyzowania przesłanek ustalania kursów. W ocenie Sądy sytuacja taka nie występuje w sprawie. Po pierwsze, w § 2 lit. o Regulaminu zdefiniowano Tabelę Kursów wskazując, że jest to tabela kursów kupna/sprzedaży walut (...) Banku S.A. obowiązująca o godz. 9:30 w dniu,

w którym następuje operacja. Po drugie, w oświadczeniu o ryzyku walutowym z dnia 14 stycznia 2008 r. stanowiącym integralną część umowy wskazano, że kurs kupna i sprzedaży ustalany jest jako kurs rynkowy powiększony o spread, którego wysokość nie może przekroczyć 5% i że wysokość spreadu zależy od warunków rynkowych i polityki banku. Powódka miała zatem wiedzę w jaki sposób bank kształtuje kursy walut i mogła to zweryfikować. Kursy rynkowe można bowiem sprawdzić w Internecie czy to na stronie NBP czy w serwisie informacyjnym T.. Powódka miała też wiedzę gdzie są zamieszczone bieżące kursy walut. Rację ma zatem pozwany twierdząc, że bank nie był nieograniczony w kształtowaniu kursów waluty. Jednocześnie powódka nie sformułowała

w sprawie żadnych zarzutów dotyczących tworzenia przez pozwany bank kursów walut

z naruszeniem wskazanych wyżej reguł. Powódka mając zatem wiedzę jaki maksymalny spread może zastosować pozwany, oceniając sprawę rozsądnie, mogła podjąć świadomie decyzję co do zaciąganego zobowiązania. W okolicznościach sprawy Sąd nie podziela argumentacji powódki o abuzywnym charakterze postanowień umowy i Regulaminu odnoszących się do tabel kursowych banku (§ 3 ust. 8 umowy i § 11 ust. 7 Regulaminu – przeliczenie kredytu w dniu uruchomienia na CHF po kursie kupna dewiz obowiązującym

w banku w dniu uruchomienia; § 4 ust. 2 i 4 umowy oraz § 12 ust. 7 Regulaminu – spłata rat kapitałowo-odsetkowych w PLN po kursie sprzedaży dewiz, obowiązującego w banku na podstawie obowiązującej w banku Tabeli Kursów z dnia spłaty, § 13 ust. 6 Regulaminu stosowanie kursu kupna waluty obcej z tabeli banku do przewalutowania kredytu z PLN na walutę obcą).

Z powyższych względów żądanie pozwu oddalono w całości. Powódka nie wykazała przesłanek nieważności umowy, a także roszczeń z art. 405 k.c., w myśl którego, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Zobowiązanie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia powstaje przy zaistnieniu trzech przesłanek. Po pierwsze, korzyść musi być uzyskana bez podstawy prawnej, co ma miejsce, gdy u jej podstaw nie leży ani czynność prawna, ani przepis ustawy, ani orzeczenie sądu lub decyzja administracyjna. Po drugie, korzyść musi mieć wartość majątkową, możliwą do określenia w pieniądzu. Po trzecie, korzyść musi być uzyskana kosztem innej osoby, co oznacza istnienie powiązania pomiędzy wzbogaceniem po jednej stronie, a zubożeniem po drugiej stronie. Szczególnym rodzajem bezpodstawnego wzbogacenia jest tzw. świadczenie nienależne, o którym mowa w art. 410 k.c. Świadczenie jest nienależne w sytuacjach określonych w art. 410 § 2 k.c., w tym również w przypadku, gdy spełniający świadczenie nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył. Sytuacje kwalifikowane jako świadczenie nienależne zakładają uzyskanie korzyści majątkowej w następstwie świadczenia, czyli zachowania zmierzającego do wykonania zobowiązania. W niniejszej sprawie pobranie przez pozwanego środków pochodzących z rat kredytowych spłacanych przez kredytobiorczynię miało – wbrew twierdzeniom strony powodowej – podstawę prawną w ważnie zawartej umowie. Dlatego powództwo o zapłatę oparte na twierdzeniu o bezpodstawnym wzbogaceniu pozwanego w związku z wykonaniem nieważnej umowy nie mogło być uwzględnione.

Żądanie powódki należy również uznać za sprzeczne z art. 5 k.c. Powódka wykorzystała środki kredytu, a umowę kwestionuje dopiero po kilkunastu latach, kiedy stwierdziła, że przestała być ona dla niej opłacalna z uwagi na wysoki kurs CHF, pomijając jednocześnie niskie oprocentowanie jaki minimalizuje wysoki kurs CHF.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Mając na uwadze zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanego zwrot kosztów zastępstwa procesowego ustalonego na podstawie § 2 pkt 7 w zw. z § 10 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 265) oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Z uwagi na to, że ostatecznie Sąd nie skorzystał z opinii biegłego, którego tezę dowodową sformułował wedle własnej oceny prawnej łączącego strony stosunku zobowiązaniowego, Sąd przejął na rachunek Skarbu Państwa koszty tej opinii.

W konsekwencji nakazał zwrócić powódce oraz pozwanemu ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę po 1.500 zł tytułem uiszczonej zaliczki na poczet kosztów wynagrodzenia biegłego.