Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 sierpnia 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy

i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: protokolant sądowy Urszula Kalinowska

po rozpoznaniu w dniu 29 lipca 2016 r. w Warszawie

sprawy R. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek odwołania R. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

z dnia 22 marca 2016 r. znak: (...)

oraz z dnia 26 kwietnia 2016 r. znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

R. S. w dniu 18 kwietnia 2016r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 22 marca 2016r., znak: (...), odmawiającej przyznania prawa do emerytury.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podniósł, że organ rentowy nie uznał jego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 26 marca 1972r. do dnia 3 kwietnia 1974r., choć nie uczęszczał do szkoły ponadpodstawowej. Ponadto nie zgodził się z nieuwzględnieniem okresów pracy w szczególnych warunkach. Wskazał, że w jego ocenie zakład pracy w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu niepoprawnie wskazał nazwę stanowiska, które zajmował, był bowiem zatrudniony na stanowisku montera instalacji sanitarnych i grzewczych, zgodnie z aktualizowanym świadectwem pracy, a nie na stanowisku montera instalacji. Ubezpieczony podniósł również, że jego zakład pracy nie istnieje i niemożliwym jest przedłożenie prawidłowego dokumentu ani jego korekty ( odwołanie z dnia 18 kwietnia 2016r., k. 2-3 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. w odpowiedzi

na odwołanie z dnia 13 maja 2016r. wniósł o umorzenie postępowania na podstawie art. 477 ¹³ k.p.c. w zakresie w jakim decyzja z dnia 22 marca 2016r. została zmieniona przez decyzję z dnia 26 kwietnia 2016r., a w pozostałym zakresie wnioskował o oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że z akt sprawy wynika, iż ubezpieczony nie spełnił wymogu 15 lat pracy w szczególnych warunkach na dzień 1 stycznia 1999r., ponieważ udowodnił jedynie 4 miesiące i 6 dni takiej pracy. Oddział nie uwzględnił do stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 14 września 1978r. oraz od dnia 15 września 1978r. do dnia 31 lipca 1989r. w ówczesnym Kombinacie (...) (następnie Kombinacie (...) Sp. z o.o. i później Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o.), ponieważ pomiędzy świadectwem pracy w warunkach szczególnych z dnia 9 czerwca 2010r.

a zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (...) z dnia 14 marca 2003r. występują rozbieżności w zajmowanych stanowiskach. W świadectwie pracy podano, że ubezpieczony od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 14 września 1978r. zajmował stanowisko montera instalacji sanitarnych i grzewczych, a od dnia 15 września 1978r. do dnia 31 lipca 1989r. pracował jako spawacz elektryczny i gazowy, natomiast z zaświadczenia (...) wynika, że był zatrudniony jako monter instalacji sanitarnych. Jednocześnie organ rentowy poinformował, że zaskarżona decyzja z dnia 22 marca 2016r. została zmieniona przez decyzję z dnia 26 kwietnia 2016r. w ten sposób, że uznano, iż spełniony został warunek 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych na dzień 1 stycznia 1999r. ( odpowiedź na odwołanie z dnia 12 maja 2016r., k. 4 a. s.).

R. S. w dniu 23 maja 2016r. złożył również odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 26 kwietnia 2016r., znak: (...), odmawiającej przyznania prawa do emerytury.

Ubezpieczony zarzucił wskazanej decyzji naruszenie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Mając na uwadze powyższe wniósł o zmianę decyzji i przyznanie prawa do emerytury.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że w Kombinacie (...) pracował na stanowiskach montera i spawacza gazowego w latach 1974-1989, na co posiada dowody w postaci świadectw pracy wystawianych przez w/w przedsiębiorstwo oraz przez firmę będącą następcą prawnym. W ocenie ubezpieczonego, organ rentowy nieprawidłowo nie uwzględnił powyższej okoliczności ze względu na to, że w świadectwie pracy zostało wykazane, że pracował na stanowisku montera instalacji sanitarnych ( odwołanie z dnia 23 maja 2016r., k. 2 akt sprawy o sygn. VII U 984/16).

W piśmie procesowym z dnia 4 lipca 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych

II Oddział w W. oświadczył, że podtrzymuje stanowisko procesowe wyrażone

w odpowiedzi na odwołanie z dnia 13 maja 2016r., w którym odniósł się formalnie

i merytorycznie do decyzji z dnia 22 marca 2016r. Ponadto wskazał, że po dostarczeniu dodatkowej dokumentacji wydana została kolejna decyzja z dnia 26 kwietnia 2016r., znak: (...), którą ponownie odmówiono R. S. prawa do wcześniejszej emerytury, zmieniając poprzednią decyzję jedynie w części dotyczącej uzasadnienia. Zakład ponownie nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 14 września 1978r. oraz od dnia 15 września 1978r. do dnia 31 lipca 1989r. w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o., ponieważ pomiędzy dostarczonymi dokumentami występują rozbieżności. W świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 9 czerwca 2010r. wskazano, iż ubezpieczony w okresie od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 14 września 1978r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę

na stanowisku montera instalacji sanitarnych i grzewczych, a w okresie od dnia 15 września 1978r. do dnia 31 lipca 1989r. na stanowisku spawacza elektrycznego i gazowego, natomiast w (...) i w świadectwie pracy z dnia 23 maja 2016r. wskazano, że R. S. wykonywał pracę montera instalacji sanitarnych i spawacza. Ponadto Oddział wskazał,

że kserokopia świadectwa pracy i świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 4 maja 1999r. nie zostały uwzględnione, ponieważ stanowią one kopie, a ponadto w późniejszej dacie zostały złożone w oryginale inne dokumenty dotyczące w/w okresu ( pismo procesowe z dnia 4 lipca 2016r., k. 9 akt sprawy o sygn. VII U 984/16).

Zarządzeniem z dnia 28 lipca 2016r., na podstawie art. 219 k.p.c., sprawę

o sygnaturze akt VII U 984/16 połączono ze sprawą o sygnaturze akt VII U 755/16 celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygnaturą VII U 755/16 ( zarządzenie z dnia 28 lipca 2016r., k. 14 akt sprawy o sygn. VII U 984/16).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

R. S., ur. (...), w 1971 roku ukończył szkołę podstawową. W latach 1972 – 1974 nie uczęszczał do szkoły ponadpodstawowej. Pracował w gospodarstwie rolnym rodziców S. i K. S. (kwestionariusz osobowy, akta osobowe, oświadczenie R. S., k. 3 a.s., zeznania świadków, k. 21 – 23 a.r., zaświadczenie z dnia 22 kwietnia 2003r., k. 25 a.r.).

Następnie podjął naukę w (...) Szkole (...) w L. i w dniu 29 sierpnia 1974r. z (...) Kombinatem (...) w L. podpisał umowę o pracę – naukę zawodu lub przyuczenie do określonej pracy uczestnika Ochotniczego Hufca Pracy w zawodzie hydraulika (zaświadczenie z dnia 11 czerwca 1976r., akta osobowe; umowa

o pracę - naukę zawodu lub przyuczenie do określonej pracy uczestnika Ochotniczego Hufca Pracy z dnia 29 sierpnia 1974r., akta osobowe).

W związku z ukończeniem (...) Szkole (...) w L., w dniu 1 lipca 1976r. została z ubezpieczonym zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy i na jej podstawie powierzono ubezpieczonemu obowiązki montera ( umowa o pracę z dnia 1 lipca 1976r., akta osobowe; pismo z dnia 15 czerwca 1976r., akta osobowe).

Ubezpieczony w dniu 15 września 1978r. ukończył kurs spawalniczy i w związku

z tym został zatrudniony na stanowisku montera wewnętrznych instalacji sanitarnych

– spawacza ( pismo Kombinatu (...) z dnia 15 września 1978r., akta osobowe).

W marcu 1982r. ubezpieczonemu w ramach wykonywania obowiązków pracowniczych powierzono funkcję brygadzisty. Zakres obowiązków brygadzisty został określony na piśmie ( BHP, obowiązki majstrów, brygadzistów i kierowników, akta osobowe; wniosek o przyznanie dodatku za prowadzenie brygady z dnia 19 marca 1982r., akta osobowe; zakres obowiązków brygadzisty, akta osobowe, pismo z dnia 8 kwietna 1982r., akta osobowe).

Z dniem 1 września 1983r. R. S. powierzono obowiązki montera instalacji sanitarnych, zaś z dniem 1 grudnia 1984r. obowiązki spawacza (pismo z dnia 1 września 1983r., akta osobowe, pismo z dnia 1 grudnia 1984r., akta osobowe). Następnie od 1 października 1985r. ubezpieczony wykonywał pracę spawacza – montera urządzeń sanitarnych (pismo z dnia 24 października 1985r., akta osobowe). W dokumentacji naprzemiennie stanowisko ubezpieczonego określano jako spawacz, monter instalacji sanitarnych, monter spawacz czy spawacz – monter instalacji sanitarnych – brygadzista (karty kontrolne bhp, pisma pracodawcy, akta osobowe).

W dniu 16 grudnia 1987r. pracodawca zawarł z ubezpieczonym nową umowę o pracę na czas nieokreślony (powrót z urlopu bezpłatnego) wskazując, że na jej podstawie R. S. zostaje powierzone stanowisko montera – spawacza w pełnym wymiarze czasu pracy (umowa o pracę z dnia 16 grudnia 1987r., akta osobowe).

Z dniem 31 lipca 1989r. ubezpieczony zakończył pracę w Kombinacie (...) (poprzednie nazwy pracodawcy – (...) Kombinat (...) w L., Kombinat (...)) (świadectwo pracy z dnia 29 lipca 1989r., akta osobowe; świadectwo pracy z dnia 23 maja 2016r., akta osobowe).

Praca ubezpieczonego była realizowana przy wykopach w ziemi, ubezpieczony zajmował się hydrauliką i kładł kanalizację. Pracował również w budynkach - blokach, gdzie montował instalacje wodne i kanalizacyjne oraz zajmował się spawaniem, gdy uzyskał uprawnienia spawalnicze. W zakładzie pracy nie było podziału na monterów, którzy pracowaliby tylko w głębokich wykopach i tylko wewnątrz budynków. Prace wykonywali naprzemiennie w obu miejscach – na zewnątrz, w tym w głębokich wykopach oraz wewnątrz budynków ( zeznania ubezpieczonego, k. 39 a. s.).

W świadectwie pracy wystawionym w dniu 29 lipca 1989r. Kombinat (...) wskazał, że ubezpieczony od dnia 29 sierpnia 1974r.

do dnia 31 lipca 1989r. był zatrudniony w w/w przedsiębiorstwie na stanowisku montera instalacji sanitarnych ( świadectwo pracy z dnia 29 lipca 1989r., akta osobowe). Z karty obiegowej wystawionej w dniu 9 sierpnia 1989r. przez Kombinat (...) wynika, że ubezpieczony z dniem 31 lipca 1989r. został zwolniony z pracy, gdzie był zatrudniony na stanowisku montera ( karta obiegowa z dnia 9 sierpnia 1989r., akta osobowe).

Kolejne świadectwo pracy z dnia 4 maja 1999r., wystawione przez następcę prawnego Kombinat (...) Sp. z o.o. z siedzibą

w W., wskazuje, że ubezpieczony od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 31 lipca 1989r. był zatrudniony w Kombinacie (...) na stanowisku montera instalacji sanitarnych – spawacza gazowego w pełnym wymiarze czasu pracy ( świadectwo pracy z dnia 4 maja 1999r., k. 15 a. s.). Z pisma zatytułowanego (...) również z dnia 4 maja 1999r. wystawionego przez następcę prawnego Kombinat (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wynika, że ubezpieczony od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 31 lipca 1989r. był zatrudniony w Kombinacie (...), gdzie od dnia 15 września 1978r. do dnia 31 lipca 1989r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace spawalnicze w zakresie wykonawstwa instalacji wodnokanalizacyjnych i centralnego ogrzewania w budynkach mieszkalnych oraz towarzyszących na stanowisku spawacza gazowego – montera, wymienionym w wykazie A, Dziale XIV, poz. 12 pkt 11 ( świadectwo pracy z dnia 4 maja 1999r., k. 18 a. s.).

W dniu 9 czerwca 2010r. świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego wystawił ubezpieczonemu następca prawny pracodawcy, tj. Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Wskazał w nim, że R. S. był zatrudniony w Kombinacie (...) od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 31 lipca 1989r., gdzie:

- od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 14 września 1978r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace: roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach wymienione w wykazie A, Dziale V, poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów

z dnia 7 lutego 1983r. na stanowisku monter instalacji sanitarnych i grzewczych wymienionym w Wykazie A, Dziale V, poz. 1 pkt 6 zarządzenia nr 9 Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983r.;

- od dnia 15 września 1978r. do dnia 31 lipca 1989r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym wymienione w wykazie A, Dziale XIV, poz. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia

7 lutego 1983r. na stanowisku spawacza elektrycznego i gazowego wymienionym

w Wykazie A, Dziale XIV, poz. 12 pkt 1 zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983r. ( świadectwo pracy z dnia 9 czerwca 2010r.,

k. 16 a. s.).

Z korekty zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (...) wystawionego przez Miejskie Przedsiębiorstwo (...) (...) Sp. z o.o. z siedzibą

w W. z dnia 23 maja 2016r. wynika, że ubezpieczony od dnia 29 sierpnia 1974r.

do dnia 31 lipca 1989r. był zatrudniony w Kombinacie (...) na stanowisku montera instalacji sanitarnych – spawacza w pełnym wymiarze czasu pracy ( korekta zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 23 maja 2016r.,

k. 14 a. s.). Z kolei duplikat świadectwa pracy wystawiony przez Miejskie Przedsiębiorstwo (...) (...) (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w dniu 23 maja 2016r. poświadcza zatrudnienie R. S. w Kombinacie (...) w okresie od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 31 lipca 1989r. na stanowisku montera instalacji sanitarnych, spawacza w pełnym wymiarze czasu pracy ( duplikat świadectwa pracy z dnia 23 maja 2016r., k. 8 a. s. VII U 984/16).

Kolejna korekta zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (...) wystawiona przez Miejskie Przedsiębiorstwo (...) (...) (...) Sp. z o.o. z siedzibą

w W. z dnia 7 lipca 2016r. określa, że ubezpieczony od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 31 lipca 1989r. był zatrudniony w Kombinacie (...) na stanowisku montera instalacji sanitarnych – spawacza elektrycznego

i gazowego w pełnym wymiarze czasu pracy ( korekta zaświadczenia o zatrudnieniu

i wynagrodzeniu z dnia 7 lipca 2016r., k. 28 a. s.).

R. S. w dniu 29 lutego 2016r. złożył wniosek o emeryturę, do którego dołączył informację dotyczącą okresów składkowych i nieskładkowych, umowę zlecenia i świadectwo pracy (wniosek o emeryturę z załącznikami, k. 1 – 18 a.r.).

Po rozpatrzeniu wniosku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wydał decyzję z dnia 22 marca 2016r., znak: (...), którą odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodnił 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił ubezpieczonemu 24 lata, 1 miesiąc i 1 dzień ogólnego stażu pracy oraz 4 miesiące i 6 dni okresu pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 26 marca 1972r. do dnia 3 kwietnia 1974r., gdyż brak jest informacji o rodzaju pracy i wykonywanych czynnościach, wymiarze czasu pracy, a także o tym, czy ubezpieczony w w/w okresie uczęszczał do szkoły ponadpodstawowej, w jakiej miejscowości, w jakiej odległości od miejsca zamieszkania i czy mieszkał wtedy z rodzicami. Organ rentowy nie uwzględnił również jako zatrudnienia w warunkach szczególnych okresu od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 14 września 1978r. i od dnia 15 września 1978r. do dnia 31 lipca 1989r. w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o., ponieważ pomiędzy świadectwem pracy w warunkach szczególnych z dnia 9 czerwca 2010r. a zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (...) z dnia 14 marca 2003r. występują rozbieżności w zajmowanych przez ubezpieczonego stanowiskach ( decyzja ZUS z dnia 22 marca 2016r., k. 33 a.r.).

W dniu 26 kwietnia 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wydał kolejną decyzję znak: (...), którą ponownie odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury. Zmieniając argumentację przedstawioną w poprzedniej decyzji z dnia 22 marca 2016r. organ rentowy wskazał, że uwzględnił ubezpieczonemu do ogólnego stażu pracy, okres pracy od dnia 26 marca 1972r. do dnia 3 kwietnia 1974r. w gospodarstwie rolnym rodziców, co spowodowało, że wymóg 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych na dzień 1 stycznia 1999r. został spełniony ( decyzja ZUS z dnia 26 kwietnia 2016r., k. 41 a.r.).

R. S. złożył odwołanie od obu wydanych przez Zakład decyzji ( odwołanie z dnia 18 kwietnia 2016r., k. 2-3 a. s., odwołanie z dnia 20 maja 2016r., k. 2 akt sprawy o sygn. VIIU 984/16).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o materiał dowodowy w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych, aktach osobowych i aktach sprawy oraz częściowo na podstawie zeznań ubezpieczonego. Sąd uznał za bezsporne okoliczności wynikające ze świadectw pracy i zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ubezpieczonego w zakresie okresu wykonywania pracy na rzecz Kombinatu (...). Tym niemniej, jeśli chodzi o rodzaj pracy i zajmowane stanowiska, to Sąd oparł się w całości na dokumentacji zgromadzonej w aktach osobowych ubezpieczonego, ponieważ pisma, w których stwierdzono ówcześnie zajmowane stanowiska przez ubezpieczonego wzajemnie się uzupełniają i korelują ze sobą.

Sąd uwzględnił zeznania ubezpieczonego w zakresie, w którym ubezpieczony opisywał prace, które wykonywał w spornym okresie. Zdaniem Sądu, przedstawiony opis jest zgodny z dokumentami z akt osobowych tworzonymi na bieżąco w trakcie zatrudnienia i dlatego zeznaniom R. S. i dokumentom, które je potwierdziły, należało dać wiarę. Dokumentami, których Sąd nie uwzględnił, jeśli chodzi o rodzaj stanowisk pracy ubezpieczonego i wykonywanie pracy w warunkach szczególnych, były świadectwa pracy, świadectwa pracy w warunkach szczególnych oraz zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z przyczyn, o których będzie mowa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania R. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 22 marca 2016r., znak: (...) i z dnia 26 kwietnia 2016r., znak: (...), jako niezasadne podlegały oddaleniu.

Art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.) wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury

w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przy określaniu prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,

o których mowa w powołanym art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998r., nie ma żadnej swobody. Prace te ściśle i jasno zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów

z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych

w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43) – zwanym dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego. Na wykazach prac zawartych we wskazanym rozporządzeniu, nie kończą się jednak ograniczenia dotyczące uprawnień

z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie z powołanym rozporządzeniem, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1.  osiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia);

2.  wykonywać pracę wymienioną w wykazie A ( Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia;

3.  osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia) oraz

4.  być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).

W myśl stanowiska wyrażonego w orzecznictwie, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, warunki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tego świadczenia, sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (wyrok SN z dnia

7 lutego 2006 r., I UK 154/05). Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub

w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub

w świadectwie pracy ( wyrok SN z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00). Świadectwo pracy w warunkach szczególnych jest jednak dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c. i nie stanowi dowodu tego co zostało w nim odnotowane. Taki walor mają wyłącznie dokumenty urzędowe, do których w myśl stosowanego a contrario art. 244 § 1 k.p.c. nie zalicza się świadectwa pracy, skoro nie zostało sporządzone przez organy władzy publicznej ani inne organy państwowe (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 grudnia 2013r., III AUa 783/13, Lex nr 1409118). Dodatkowo należy podkreślić, że w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień do emerytury w wieku obniżonym dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na prawo do świadczenia. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być więc udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego.

W rozpatrywanej sprawie bezsporne było to, że ubezpieczony w dniu 25 marca 2016r. ukończył 60 lat i nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. Ponadto, Zakład Ubezpieczeń Społecznych w decyzji z dnia 26 kwietnia 2016r. przyjął za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999r. okres składkowy i nieskładkowy w łącznym wymiarze 25 lat. Przedmiotem sporu było zatem tylko to, czy R. S. posiada wymagany 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych. Do uwzględnionego już przez organ rentowy okresu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 4 miesięcy i 6 dni, ubezpieczony żądał doliczenia okresów zatrudnienia od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 14 września 1978r. oraz od dnia 15 września 1978r. do dnia 31 lipca 1989r. w Kombinacie (...).

Oceniając spełnienie spornej przesłanki wskazać należy, iż pomimo dostarczenia przez ubezpieczonego świadectw pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zakwestionował jako wykonywaną w warunkach szczególnych pracę w w/w okresach, gdyż w dokumentach wystawionych przez zakład pracy i następców prawnych wystąpiły rozbieżności odnośnie stanowisk pracy, jakie zajmował ubezpieczony.

Sąd analizując stanowisko organu rentowego i ubezpieczonego, który wyraził przekonanie, że przedstawienie świadectw pracy w warunkach szczególnych czyni jego sprawę oczywistą, przyjął, że świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie mogą być podstawą bezkrytycznego przyjęcia, że R. S. w okresach, które oznaczył pracodawca, faktycznie pracował w warunkach szczególnych. Wskazane dokumenty, jak było sygnalizowane, nie mają waloru dokumentów urzędowych, a zatem to co z nich wynika, podlega każdorazowo ocenie Sądu. Dokonując takiej oceny w rozpatrywanej sprawie Sąd miał na uwadze dokumenty z akt osobowych oraz zeznania ubezpieczonego, które wbrew treści świadectw pracy w warunkach szczególnych nie potwierdzają, by praca w warunkach szczególnych była realizowana przez ubezpieczonego w spornych okresach.

Ubezpieczony i przedstawione przez niego świadectwa pracy w warunkach szczególnych odwołują się wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., Działu V, poz. 1 i Działu XIV, poz. 12. W Dziale V „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych” pod pozycją 1 zostały wymienione prace wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach. Z kolei Dział XIV „Prace różne” pod pozycją 12 wymienia prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym. Pierwsze ze wskazanych prac ubezpieczony miał wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 14 września 1978r. Sąd jednak nie zgodził się z takim twierdzeniem, ponieważ, aby uznać, że praca R. S. we wskazanym okresie jest pracą, o której mowa w Dziale V, poz. 1 wykazu A, ubezpieczony musiałby stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ją realizować. Taki wymóg formułuje przepis § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zarówno z tego przepisu jak i ukształtowanego na jego tle orzecznictwa wynika, że praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do cyt. rozporządzenia Rady Ministrów (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 września 2007r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 22 stycznia 2008r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75 i z dnia 24 marca 2009r., I PK 194/08, OSNP 2010 nr 23-24, poz. 281). To oznacza, że nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika (por. wyrok SN z dnia 4 czerwca 2008 r., II UK 306/07, OSNP 2009/21-22/290).

Dodatkowo, poza omówionym warunkiem, dla uznania pracy ubezpieczonego w charakterze montera jako wykonywanej w warunkach szczególnych, musiałby być spełniony także i taki wymóg, by praca ta stale była realizowana w głębokich wykopach. Za utrwaloną należy uznać linię judykatury, z której wynika, że wymóg uznania robót instalacyjnych (wodno-kanalizacyjnych) za prace wykonywane w szczególnych warunkach, będący warunkiem koniecznym do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, jest spełniony tylko wtedy, gdy takie zatrudnienie było wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w głębokich wykopach (wyroki Sądu Najwyższego: z 27 stycznia 2012r., II UK 103/11, LEX nr 1130388 lub z 14 listopada 2013r., II UK 133/13, niepublikowany oraz z dnia 29 stycznia 2014r., II UK 247/13, LEX nr 1438802). Takich przesłanek nie spełnia praca montera instalacji sanitarnych (hydraulika) polegająca na montowaniu oraz zapewnianiu prawidłowego funkcjonowania instalacji grzewczych, wodnokanalizacyjnych i gazowych w budynkach mieszkalnych, biurowych, przemysłowych. Roboty wodnokanalizacyjne wykonywane w takich warunkach nie mają cech warunków szczególnych, które uzyskują dopiero, gdy są przeprowadzane "w głębokim wykopach". Oznacza to, że roboty takie muszą być wykonywane przy instalacjach znajdujących się poniżej gruntu, w sieciach kanalizacyjnych, studzienkach, instalacjach podziemnych. Takie zapatrywania wyraził m.in. Sąd Najwyższy w tezie 4 wyroku z dnia 27 stycznia 2012r. w sprawie sygn. II UK 103/11, LEX nr 1130388, jak też Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 8 lutego 2012 r. w sprawie sygn. III AUa 1607/11, Lex nr 1129371.

Sąd Okręgowy wskazane poglądy w pełni aprobuje i wskazuje, że w przypadku ubezpieczonego, już choćby z uwagi na treść jego zeznań, nie można uznać pracy w pierwszym ze spornych okresów jako wykonywanej w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. R. S. podczas przesłuchania wskazał, że prace montera realizował w różnych miejscach, tj. zarówno w wykopach, jak i budynkach. Wyjaśnił również, że w zakładzie pracy nie było osób realizujących prace tylko w wykopach bądź tylko wewnątrz budynków, raczej te prace były realizowane przez monterów naprzemiennie. W związku z tym, biorąc pod uwagę taką treść zeznań, która koreluje z dokumentami, bo w nich pojawia się jako określenie stanowiska ubezpieczonego – monter wewnętrznych instalacji sanitarnych, Sąd nie uwzględnił prac R. S. wykonywanych na stanowisku montera jako realizowanych w warunkach szczególnych.

Analizując drugi ze spornych okresów, kiedy ubezpieczony zgodnie ze świadectwem pracy w warunkach szczególnych miał pracować jako spawacz, Sąd miał na uwadze dokumenty znajdujące się w aktach osobowych. Wynika z nich, że faktycznie R. S. uzyskał w roku 1978 roku uprawnienia spawalnicze i wówczas od 15 września 1978r. powierzono mu stanowisko montera wewnętrznych instalacji sanitarnych

– spawacza. Potem, czasowo ubezpieczony był przeniesiony na stanowisko spawacza, a następnie montera – spawacza. W/w stanowiska w dokumentach występują naprzemiennie i nie wynika z nich, poza krótkimi okresami, by R. S. był tylko spawaczem. Zdaniem Sądu, biorąc pod uwagę treść dokumentów z akt osobowych oraz zeznania ubezpieczonego, należało przyjąć, że ubezpieczony od czasu, gdy uzyskał uprawnienia spawalnicze wykonywał spawanie i prace monterskie – w głębokich wykopach i wewnątrz budynków. Jednak nawet, gdyby przyjąć, że od dnia 15 września 1978r. do dnia 31 lipca 1989r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym wymienione w wykazie A, Dziale XIV, poz. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. na stanowisku spawacza elektrycznego i gazowego, to nie legitymuje się 15 letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Odnosząc się do świadectw pracy w warunkach szczególnych należy wskazać, że zostały one wystawione przez następców prawnych pracodawcy R. S., którzy zdaniem Sądu nie mieli podstaw do tego, by wskazać, że ubezpieczony w pierwszym z okresów stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w głębokich wykopach, a w drugim z okresów stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace spawalnicze. Dokumenty z akt osobowych tego nie potwierdzają, a nawet można wskazać, że jeśli chodzi o stanowiska ubezpieczonego, to są dość chaotyczne. Trudno na ich podstawie dokładnie ustalić, kiedy ubezpieczony był monterem, kiedy monterem instalacji sanitarnych – spawaczem lub tylko spawaczem. Ten chaos zresztą – zdaniem Sądu – jest bezpośrednią przyczyną tego, że w wielu dokumentach złożonych przez ubezpieczonego, a wystawionych przez pracodawcę lub następców prawnych, pojawia się różne, budzące wątpliwości określenie stanowisk pracy R. S.. Organ rentowy zajmując stanowisko w sprawie wskazał na rozbieżności między świadectwami pracy z dnia 4 maja 1999r.

i z dnia 9 czerwca 2010r. a zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (...) z dnia

23 maja 2016r. i z dnia 7 lipca 2016r. Sąd podzielając spostrzeżenia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych doszedł do wniosku, że istnieją również sprzeczności pomiędzy wskazanymi świadectwami pracy w warunkach szczególnych a dokumentami zgromadzonymi w aktach osobowych. W świadectwie pracy z dnia 9 czerwca 2010r. potwierdzono, że ubezpieczony od dnia 29 sierpnia 1974r. do dnia 14 września 1978r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał roboty wodnokanalizacyjne oraz budowę rurociągów w głębokich wykopach, wymienione w wykazie A, Dziale V, poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., na stanowisku montera instalacji sanitarnych i grzewczych, a od dnia 15 września 1978r. do dnia 31 lipca 1989r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym, wymienionym w wykazie A, Dziale XIV, poz. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., na stanowisku spawacza elektrycznego i gazowego wymienionym. Takie stwierdzenia nie są jednak zgodne z tym co zeznał ubezpieczony, a ponadto są sprzeczne z dokumentami. Z akt osobowych ubezpieczonego wynika, że został przyjęty do zakładu pracy w celu przyuczenia do praktycznej nauki zawodu w zawodzie hydraulika w dacie 29 sierpnia 1974r.,

a następnie powierzono mu stanowisko montera. Ubezpieczony nie zajmował więc stanowiska montera instalacji sanitarnych i grzewczych, na jakie wskazano w świadectwie pracy w warunkach szczególnych i nie realizował prac, o jakich mowa w Dziale V poz. 1 wykazu A. Podobnie jeśli chodzi o pracę spawacza. Przez znaczący okres zatrudnienia, poczynając od 15 września 1978r., R. S. był monterem – spawaczem (nazwa stanowisk różna). Można byłoby przyjąć, że jedynie przez krótki czas był zatrudniony na stanowisku spawacza, tak jak podał podmiot wystawiający świadectwo pracy w warunkach szczególnych.

Podsumowując, z uwagi na wskazane okoliczności, zdaniem Sądu, nie było podstaw prawnych ani przesłanek faktycznych, by przyjąć, że w spornych okresach R. S. pracował w warunkach szczególnych.

Na marginesie rozważań prawnych Sąd wskazuje, że ubezpieczony podnosił, że jego koledzy otrzymali przedmiotowe świadczenie. Tym niemniej, w rozpatrywanej sprawie zadanie Sądu nie polegało na weryfikacji rozstrzygnięć w innych sprawach, lecz prawidłowym zbadaniu konkretnej sprawy, w której R. S. występował w charakterze strony odwołującej się od prawidłowo wydanych decyzji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Nadto, praca kolegów, nawet jeśli faktycznie była realizowana w warunkach szczególnych, nie oznacza, że i ubezpieczony takie prace realizował. Dokumenty, a przede wszystkim zeznania ubezpieczonego potwierdziły, że taka sytuacja nie miała miejsca. Nawet, gdyby ubezpieczony przedstawił dodatkowe dowody (np. zeznania świadków) – choć faktycznie ich nie zgłosił – to i tak biorąc pod uwagę to, co zeznał i przedstawione wywody prawne, nie byłoby możliwości innej klasyfikacji wykonywanych przez niego prac.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł,

jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)