Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2019r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie

następującym:

Przewodniczący:	SSO Paweł Poręba – sprawozdawca SSO Katarzyna Kwilosz-Babiś SSO Tomasz Białka
Protokolant:	prot. sąd. Katarzyna Gołyźniak

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2019r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. W. (1)

przeciwko A. D. (1)

o zapłatę, wydanie dokumentów, wydanie kluczy

na skutek apelacji powoda i zażalenia pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Brzesku

z dnia 20 grudnia 2017 r., sygn. akt I C 52/15

1.  w uwzględnieniu zażalenia pozwanej zmienia pkt IV zaskarżonego wyroku w ten sposób, że wskazaną w nim kwotę 1 817 zł zastępuje kwotą 3 617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych);

2.  oddala apelację powoda;

3.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2 055 zł (dwa tysiące pięćdziesiąt pięć złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego

i zażaleniowego.

(...)

Sygn. akt III Ca 805/18

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu

Z dnia 18 czerwca 2019 r.

Powód A. W. (1) w pozwie przeciwko A. D. (2) domagał się zasądzenia od pozwanej kwoty 55 800 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 20 czerwca 2014r. do dnia zapłaty tytułem rękojmi za wady przedmiotu spadku na podstawie art. 1046 k.c.. Dalej wniósł o zobowiązanie pozwanej do wydania: dwóch kluczy do zamka zamontowanego w drzwiach zewnętrznych w budynku mieszkalnym do sieni, dwóch kluczy do zamka zamontowanego w drzwiach zewnętrznych w budynku mieszkalnym do ganku, dokumentów technicznych znajdujących się na działce nr (...) w Ć. w budynku mieszkalnym:

- instalacji kanalizacyjnej wykonanej przez pozwaną ( także poza obrysem budynku mieszkalnego), a w szczególności projektu tej instalacji, odbioru technicznego, pozwolenia na użytkowanie,

- pozostawionego fragmentu instalacji gazowej wykonanej przez pozwaną, a w szczególności projektu tej instalacji, odbioru technicznego, pozwolenia na użytkowanie,

- instalacji gazowej, którą pozwana zlikwidowała, a w szczególności projektu tej instalacji, odbioru technicznego, pozwolenia na użytkowanie

- instalacji elektrycznej (w budynku mieszkalnym, gospodarczym, stodole i poza obrysem tych budynków) którą pozwana zlikwidowała, a w szczególności projektu tej instalacji,

- odcinka instalacji centralnego ogrzewania wraz z osprzętem wykonanej przez pozwaną, a w szczególności projektu tej insta1acji, protokołu próby szczelności, odbioru technicznego, pozwolenia na użytkowanie,

- odcinka instalacji centralnego ogrzewania rozebranego przez pozwaną, a w szczególności projektu tej instalacji;

- instalacji wodociągowej wykonanej przez pozwaną ( także poza obrysem budynku mieszkalnego), a w szczególności projektu tej instalacji, odbioru technicznego, pozwolenia na użytkowanie.

Domagał się w pozwie także zobowiązania pozwanej A. D. (3) do uregulowania w gminie O. zaległego podatku rolnego od gospodarstwa położonego w Ć. · nr (...) na działce nr (...) naliczonego od 01 stycznia 2011 r. do dnia 20 czerwca 2014 r. w kwocie 365 zł oraz zasądzenia od pozwanej kwoty 230 zł podatku którą powód uregulował oraz zobowiązania pozwanej do wydania powodowi ruchomości, które znajdowały się na gospodarstwie r w Ć. i były wykorzystywane do prac na tej nieruchomości tj. cyrkularka z silnikiem, elektryczna maszyna do szycia, ręczne narzędzia ogrodnicze, drabiny. Wnosił powód o wydanie figury Matki Boskiej, która znajdowała się na nieruchomości od pokoleń. Nadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że w wyniku działu spadku przeprowadzonego przez Sąd Rejonowy w Tarnowie postanowieniem z dnia 31 grudnia 2012 r. sygn. akt I Ns 1458/06 Sąd zasądził na jego rzecz nieruchomość rolną o powierzchni 2,53 ha położoną w miejscowości Ć. nr (...), Gmina O. oznaczoną jako działka ewidencyjna nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) ze spłatą na rzecz pozwanej kwoty 55 800 zł odroczoną do dnia 31 grudnia 2015 r. Nieruchomość została obciążona hipoteką przymusową do kwoty 72 000 zł. Dalej podał, że od jesieni 2002r. opisana nieruchomość pozostawała w wyłącznym władaniu pozwanej, za co Sąd Rejonowy w Tarnowie w sprawie sygn. akt I Ns 1458/06 zasądził rzecz powoda kwotę z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości.

Podał, że nieruchomość była wykorzystywana przez pozwaną z okresach wakacyjnych i jako magazyn do gromadzenia surowców wtórnych oraz pozostałych po remontach niewykorzystanych i bezwartościowych „końcówek" materiałów budowlanych i starych wyeksploatowanych sprzętów wyzbytych przez ludzi (ścinki rur, resztki cementu, stare kaloryfery, zużyta armatura łazienkowa, beczki po olejach samochodowych, stare silniki, rolki zardzewiałej siatki ogrodzeniowej, stare lodówki, telewizory, odkurzacze, lampy, monitory kuchenki, piecyki gazowe, meble, wykładziny itp.), którymi pozwana wypełniła budynki. Na nieruchomości pozwana zgromadziła również gruz i wielkogabarytowe płyty żelbetonowe. Pozwana A. D. (3) wykorzystywała nieruchomość jako zaplecze do prowadzenia działalności zarobkowej męża, który prowadząc pozarolniczą działalność gospodarczą korzystał z ubezpieczenia w(...)z tytułu posiadania przedmiotowej nieruchomości rolnej.

Zarówno w dacie spadkobrania, jak i w dacie odsunięcia powoda od budynków znajdujących się na nieruchomości spadkowej był do nich doprowadzony prąd, gaz i woda. Budynki były również wyposażone w instalację i urządzenia do odbioru wody, prądu, gazu i odprowadzania nieczystości. Ponadto budynek mieszkalny posiadał pomieszczenie łazienki, piece kaflowe i trzy ciągi spalinowe oraz dwa ciągi wentylacyjne w pomieszczeniu kuchni i łazienki. Do łazienki i kuchni budynku mieszkalnego doprowadzona była instalacja gazowa, która zasilała kuchenkę gazową i ogrzewacz wody. Gospodarstwo było wyposażone w zjazd z drogi gminnej i studnię oraz zbiornik szamba do odprowadzania nieczystości. Użytki rolne były dzierżawione i w połowie uprawiane a działka siedliskowa była uprzątnięta i regularnie koszona. Powód podał, że po odsunięciu go od posiadania pozwana bez jego zgody zlikwidowała łazienkę, ciągi spalinowe i wentylacyjne, piece oraz instalacje wraz z osprzętem. Następnie pozwana bez wymaganego pozwolenia na prace budowlane dokonała zmiany przeznaczenia niektórych pomieszczeń i równocześnie przeprowadziła prace polegające na wykonaniu instalacji i nowych ciągów spalinowych zmieniając ich parametry, rozmiary i trasę oraz położenie, naruszając przy. tym konstrukcję budynków. Pozwana rozebrała również zjazd, który odbudowała zmieniając parametry techniczne. Powód podał, że prace podjęte przez pozwaną były objęte postępowaniem administracyjnym prowadzonym przez (...)w D..

Reasumując, powód wskazał, że nieruchomość została mu wydana w stanie niezupełnym, nieopróżnionym z wadami fizycznymi i prawnymi, które nie istniały w dacie spadkobrania, jak i w dacie odsunięcia powoda od posiadania. Wady na nieruchomości wynikały ze świadomego działania po2wanej i nie powstały podczas normalnej eksploatacji. Pozwana nie przekazała mu także dokumentów technicznych odłączonych od nieruchomości instalacji i ich pozostawionych fragmentów oraz instalacji kanalizacyjnej i zjazdu z drogi wraz z przepustem, a ponadto zabrała ruchomości które znajdowały się na gospodarstwie.

Zarządzeniem z dnia 03 kwietnia 2015 r. doręczonym w dniu 05 maja 2015 r. powód A. W. (1) został wezwany do uzupełnienia braków formalnym pozwu poprzez podanie na piśmie wartości oraz dokładnych oznaczeń ruchomości których wydania domagał się pod rygorem zwrotu pozwu. W zakreślonym terminie powód nie uzupełnił braków formalnych pozwu dotyczących wydania ruchomości co skutkowało zwrotem pozwu w tej części ( karta 49 akt sprawy).

Na rozprawie z dnia 06 grudnia 2017 r. ( k.291) powód sprecyzował żądanie pozwu w ten sposób, że domagał się zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kwoty 27 765,42 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia 31 grudnia 2015 r. i dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty tytułem rękojmi za wady przedmiotu spadku na podstawie art. 1046 k.c.. W pozostałym zakresie powód cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia.

W odpowiedzi na pozew pozwana A. D. (4) wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwana wskazała, że wszystkie działania opisane przez powoda, poza okolicznością dotyczącą rozbiórki wykonanych instalacji i urządzeń w budynku mieszkalnym, inwentarskim i składowym pochodzą z okresu poprzedzającego wydanie orzeczenia przez Sąd I instancji w sprawie o dział spadku i były znane zarówno powodowi, jak i biegłemu sądowemu, którego opinia posłużyła za podstawę orzeczenia. Powód wiedział także o toczącym się postępowaniu w Inspektoracie Nadzoru Budowlanego, a zatem przejmując nieruchomość miał pełną świadomość, że postępowanie to zakończy się decyzją.

Decyzja Inspektora Nadzoru Budowlanego w D. nakazująca pozwanej rozbiórkę instalacji i urządzeń została uwzględniona przez Sąd II instancji, który zredukował kwotę zasądzoną na rzecz pozwanej tytułem poczynionych nakładów na nieruchomość. Działania pozwanej wynikające z przywołanej decyzji nie pogorszyły stanu budynku, a co najwyżej doprowadziły do braku wzrostu jego wartości. Pozostałe działania pozwanej pochodziły z okresu poprzedzającego wydanie orzeczenia przez Sąd I instancji tym samym nie było przeszkód, aby powód zgłosił te okoliczności w toku tamtego postępowania. Pozwana dodała, że obecnie w budynku mieszkalnym brak jest jedynie instalacji elektrycznej, której rozbiórkę nakazał organ nadzoru budowlanego. Na dzień przekazania budynku powodowi budynek posiadał przyłącza wszystkich dostępnych mediów, działającą instalację wodną i kanalizacyjną, działającą starą część instalacji gazowej tj. do kuchni gazowej i sprawną instalację centralnego ogrzewania. Z kolei studia została zlikwidowana na wiele lat wcześniej po wybudowaniu wodociągu we wsi.

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2017 r. w sprawie do sygn. akt I C 52/15 Sąd Rejonowy w Brzesku oddalił ( pkt. I ) powództwo w części dotyczącej żądania zasądzenia kwoty 27 765,42 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia 31 grudnia 2015 r. i dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. W pozostałej części Sąd Rejonowy umorzył postępowanie ( pkt. II ). Kosztami opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa w kwocie 2 734,48 zł Sąd Rejonowy obciążył SP ( pkt. III ). Nadto zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1817 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu ( pkt. IV ).

Sąd Rejonowy ustalił, iż nieruchomość oznaczona jako działka ewidencyjna nr (...) o powierzchni 2,5288 ha położona w Ć., dla której Sąd Rejonowy w Dąbrowie Tarnowskiej IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) stanowi własność A. W. (1). W dziale IV tej księgi wieczystej wpisana jest hipoteka przymusowa na sumę 72 000 zł na rzecz A. D. (5) tytułem zabezpieczenia zapłaty kwoty 55 800 zł tytułem spłaty- na mocy postanowienia z dnia 31 grudnia 2012 r. sygn. I Ns 1458/06. Na działce nr (...) położonej w Ć. znajdują się zabudowania mieszkalno - gospodarcze.

W przeszłości powyższa nieruchomość stanowiła własność F. W., który mieszkał tam do swojej śmierci w 1978 r. Spadek po F. W. nabył jego brat S. W. - ojciec powoda A. W. (1) i pozwanej A. D. (3), który zmarł w 1986 r. Spadek po S. W. nabyli jego żona M. W. i dzieci A. W. (1), A. D. (3). Domem w Ć. nr (...) po śmierci ojca powoda i pozwanej zajmowała się jego żona M. W. z pomocą powoda i pozwanej. M. W. zmarła w 1996 r. Powód A. W. (1) i pozwana A. D. (1) nigdy nie zamieszkiwali na tej nieruchomości.

W latach 1999 - 2010 A. D. (3) przeprowadziła remont zabudowań usytuowanych na terenie przedmiotowej nieruchomości ze względu na ich duże wyeksploatowanie. Pozwana w budynku mieszkalnym w Ć. na działce nr (...) dokonała robót polegających m.in. na wykonaniu instalacji centralnego ogrzewania wraz z podłączeniem do istniejącego pieca grzewczego zasilanego gazem. Instalację tę wykonano w pokoju, przedpokoju, łazience, ganku i sieni oraz kuchni, gdzie znajdował się piec grzewczy. Instalację wykonano z rur stalowych spawanych. Została także uruchomiona niedziałająca instalacja elektryczna, którą rozbudowano. Ponadto zmodernizowano instalację wodną, którą doprowadzono do stajni oraz wykonano nowy przyłącz wody w budynku mieszkalnym. Wymieniono też krokwie i część pokrycia dachowego. W 2011r. pozwana rozpoczęła też inwestycję przebudowy zjazdu prowadzącego na działkę z drogi gminnej poprzez wykonanie przepustu rurowego pod zjazdem oraz jego zasypkę. Od 2006 r. na działkę nr (...) w Ć. zwożono gruz i żelbetonowe elementy zbrojone, mające posłużyć do podwyższenia dojazdu na nieruchomość.

A. W. (1) po śmierci rodziców również dokonywał drobnych napraw na powyższej nieruchomości np. wymieniał pojedyncze dachówki na dachu budynku mieszkalnego, stajni i stodole.

Z inicjatywy powoda A. W. (1) prace prowadzone przez A. D. (3) na działce nr (...) w Ć. objęte zostały postępowaniem administracyjnym. Powód zwrócił się do organu nadzoru budowlanego o sprawdzenie czy roboty są prowadzone na podstawie odpowiedniego zezwolenia oraz czy nie powodują zagrożenia dla ludzi.

Na skutek kontroli Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w D. nakazał wstrzymanie prac, a następnie w związku ze stwierdzeniem prowadzenia robót budowlanych na działce nr (...) w Ć. bez pozwolenia na budowę Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w D. decyzją z dnia 22 lutego 2010 r. zobowiązał A. D. (1) do usunięcia grzewczych urządzeń gazowych w pomieszczeniach bez przewodów wentylacyjnych oraz likwidację instalacji gazowej w przedpokoju i pokoju, wymianę części instalacji gazowej i starej instalacji elektrycznej, wykonanie odpowietrzenia pionu kanalizacyjnego oraz wykonanie zaleceń dotyczących urządzeń grzewczo­ kominowych z dnia 8 stycznia 2010 r.

Nadto na skutek kontroli dotyczącej przebudowy zjazdu prowadzącego z drogi gminnej do zabudowań na działce nr (...) w Ć. (...) w D. decyzją z dnia 12 marca 2012 r. nakazał A. D. (4) doprowadzenie do stanu zgodnego z prawem przebudowanego samowolnie zjazdu z drogi gminnej (działka nr (...)) do działki nr (...) w Ć. poprzez wykonanie robót budowlanych obejmujących wymianę elementów konstrukcyjnych przepustu oraz dobudowanie do przepustu ścianek czołowych i wykonanie jezdni zjazdu o nawierzchni co najmniej trwałej. Od tej decyzji A. W. (1) wniósł odwołanie co skutkowało uchyleniem decyzji przez Wojewódzki Inspektorat Nadzoru Budowlanego w K. i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania.

Powód A. W. (1) posiadał klucze do budynku mieszkalnego w Ć. nr (...)do początku lat 2000- nych. Później powód nie miał kluczy do domu na działce nr (...) w Ć., a kluczami do domu dysponowała pozwana A. D. (3). Pozwana nie przekazała powodowi drugiego kompletu kluczy natomiast przekazała go swojej ciotce G. K..

W Sądzie Rejonowym w Tarnowie pod sygn. akt I Ns 1458/06 toczyło się postępowanie w sprawie z wniosku A. W. (2) przy uczestnictwie A. D. (4) o dział spadku po S. W. i M. W..

W toku tego postępowania strony zgłaszały roszczenia dodatkowe.

A. D. (1) domagała się m.in. rozliczenia poczynionych przez nią nakładów, zwrotu połowy opłat poniesionych przez nią w związku z korzystaniem z nieruchomości, jak również zwrotu wydatków poniesionych przez nią na. skutek wydanych decyzji przez organy nadzoru budowlanego.

Z kolei A. W. (1) zgłosił żądanie zasądzenia na jego rzecz od A. D. (1) wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez nią z nieruchomości. Ostatecznie strony doszły do porozumienia jedynie w kwestii przyznania A. W. (1) własności przedmiotowej nieruchomości ze spłatą na rzecz wnioskodawczyni A. D. (1).

Postanowieniem z dnia 31 grudnia 2012 r. sygn. akt I Ns 1458/06 Sąd Rejonowy w Tarnowie w pkt I ustalił, że przedmiotem postępowania o dział spadku po S. W. oraz M. W. jest prawo własności nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości Ć. stanowiącej zabudowaną parterowym domem mieszkalnym, stajnią i stodołą działkę oznaczoną w ewidencji gruntów numerem (...)o powierzchni 2,5288 ha dla której w Sądzie Rejonowym w Dąbrowie Tarnowskiej Wydziale IV Ksiąg Wieczystych założono księgę wieczystą numer (...).(...).

W pkt. II dokonał działu spadku po S. W. i M. W. w ten sposób, że:

1.  przysądził na wyłączną własność uczestnika A. W. (1) nieruchomość w Ć. stanowiącą zabudowaną działkę ewidencyjną nr (...) o powierzchni 2,5288 ha,

2. zasądził od uczestnika A. W. (1) na rzecz wnioskodawczyni A. D. (3) tytułem spłaty kwotę 55 800 zł z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po dniu uprawomocnienia postanowienia do dnia zapłaty płatną w terminie 2 lat od uprawomocnienia się postanowienia oraz

3. nakazał wnioskodawczyni A. D. (3) wydanie nieruchomości uczestnikowi A. W. (1) w terminie do dnia uprawomocnienia się postanowienia.

W pkt. IlI postanowienia Sąd oddalił wniosek o dział spadku w pozostałej części.

W pkt. IV sentencji postanowienia Sąd zasądził od uczestnika A. W. (1) na rzecz wnioskodawczyni A. D. (4) kwotę 4000 zł tytułem zwrotu nakładów na nieruchomość płatną w terminie do dnia uprawomocnienia postanowienia wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia następnego po oznaczonym wyżej dniu płatności do dnia zapłaty.

W pkt. V oddalił wniosek wnioskodawczyni A. D. (4) o zapłatę tytułem nakładów na wspólną rzecz w pozostałej części.

W pkt. VI oddalił wniosek wnioskodawczyni A. D. (3) o zapłatę tytułem wydatków na wspólną rzecz.

W pkt VII postanowienia Sąd zasądził od wnioskodawczyni A. D. (1) na rzecz uczestnika A. W. (2) kwotę 12 650 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 10 marca 2012 r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Sąd w pkt VIII postanowienia ustanowił zabezpieczenie zapłaty przez uczestnika A. W. (1) na rzecz wnioskodawczyni A. D. (3) kwoty 55 800 zł tytułem spłaty poprzez ustanowienie hipoteki przymusowej do kwoty 72000 zł obciążającej nieruchomość położoną w Ć. stanowiącą zabudowaną działkę nr (...).

Po wydaniu powyższego postanowienia przez Sąd Rejonowy w Tarnowie w sprawie sygn. akt I Ns 1458/06, a to w dniu 02 lipca 2013r. organ nadzoru budowlanego w D. dokonał ponownej kontroli prac w budynku mieszkalnym na działce nr (...) w Ć.. W kontroli tej uczestniczyli W. D. (1) i A. W. (1). Stwierdzono wówczas, że nie wykonano całego zakresu nakazanych robót, a te wykonane w części nie spełniły określonych norm. W związku z tym W. D. (2) działający z upoważnienia A. D. (3) oświadczył pisemnie, że nie jest zainteresowany dalszą legalizacją i ukończeniem robót.

Decyzją z dnia 13 sierpnia 2013 r. (...)w D. nakazał A. D. (1) dokonać rozbiórki samowolnie wykonanych instalacji i urządzeń w budynku mieszkalnym, inwentarskim i składowym znajdujących się na działce nr (...) w Ć. wobec faktu, że zakres wykonanych robót nie zezwalał na bezpieczne użytkowanie przedmiotowych budynków. Rozbiórce podlegały: instalacja gazowa z rur stalowych na odcinku od pierwszego zaworu za gazomierzem (w ciągu głównym) do poszczególnych odbiorników gazu, instalacja elektryczna (usunięcie okablowania wraz z osprzętem) w budynku mieszkalnym ( w komórce, kuchni, przedpokoju, łazience, pokoju i na strychu), w budynku inwentarskim i składowym, urządzenia grzewczo kominowe poprzez demontaż dwóch ciągów spalinowych z rur stalowych wraz z ogrzewaczem przepływowym i kotłem centralnego ogrzewania zlokalizowanych w kuchni oraz ciągu spalinowego stalowego wraz z urządzeniem grzewczym zlokalizowanym w łazience.

Od postanowienia Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 31 grudnia 2012 r. sygn. akt I Ns 1458/06 wnioskodawczyni A. D. (3) i uczestnik A. W. (1) wnieśli apelacje.

A. W. (1) wskazywał, że od chwili wydania postanowienia w I instancji ujawnione zostały nowe okoliczności, a to decyzja (...) z dnia 13 sierpnia 2013r. świadczące o zniszczeniu przez pozwaną nieruchomości i w związku z tym domagał się dodatkowo odszkodowania za zniszczenie, zużycie oraz utratę elementów składowych gospodarstwa rolnego.

Sąd Okręgowy w Tarnowie postanowieniem z dnia 09 maja 2014 r. sygn. akt I Ca 28/14, I Cz 24/14 w punkcie 1 sentencji zmienił zaskarżone postanowienie w punktach , IV, VII, IX, X, XI, XII i XIII w ten sposób, że: zasądził od uczestnika A. W. (1) na rzecz wnioskodawczyni A. D. (3) kwotę 55 800 zł płatną do dnia 31 grudnia 2015r. wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek uchybienia powyższemu terminowi płatności, oddalił wniosek wnioskodawczyni A. D. (3) obejmujący żądanie rozliczenia nakładów poczynionych na nieruchomość opisaną w pkt I postanowienia w zakresie kwoty 4000 zł, zasądził od wnioskodawczyni A. D. (3) na rzecz uczestnika A. W. (1) kwotę 5750,62 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 31 grudnia 2012r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości wspólnej, a wniosek o zasądzenie wynagrodzenie w pozostałym zakresie oddalił, w pkt IX, X, XI, XII, XIII dotyczących kosztów postępowania wymienione tam kwoty zastąpił innymi niższymi kwotami. W punkcie 2 sentencji postanowienia Sąd Okręgowy w Tarnowie zasądził od wnioskodawczyni A. D. (3) na rzecz uczestnika A. W. (1) kwotę 1 243,38 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 09 maja 2014r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości wspólnej za okres od dnia 01 stycznia 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2014r., a wniosek o zasądzenie wynagrodzenia w pozostałym zakresie oddalił. W pkt. 3 oddalił apelację wnioskodawczyni i uczestnika w pozostałej części. W pkt. 5 orzekł, że zainteresowani pozostają przy poniesionych kosztach postępowania odwoławczego.

W uzasadnieniu powyższego postanowienia z dnia 9 maja 2014 r. sygn. akt I Ca 28/14, I Cz 24/14 Sąd Okręgowy w Tarnowie wskazał, że zgłoszone przez A. W. (1) żądanie odszkodowania z tytułu zniszczenia, zużycia i utraty elementów składowych gospodarstwa rolnego nie mogło zostać uwzględnione bowiem powód zgłosił je dopiero na etapie postępowania apelacyjnego. Jak wynika z apelacji oraz pisma stanowiącego jej uzupełnienie poza okolicznością dotyczącą rozbiórki instalacji i urządzeń, która została uwzględniona przy rozstrzyganiu o roszczeniu wnioskodawczyni o rozliczenie nakładów na przedmiot działu, pozostałe działania wnioskodawczyni mające stanowić źródło szkody pochodzą z okresu poprzedzającego wydanie orzeczenia przez Sąd I instancji. Nie było więc przeszkód do zgłoszenia roszczenia odszkodowawczego w postępowaniu przed Sądem I instancji.

Sąd Okręgowy w Tarnowie przyznał natomiast, że okoliczność podniesiona w apelacji przez A. W. (1), a to decyzja (...) z dnia 13 sierpnia 2013 r. ma wpływ na wartość zasądzonych na rzecz pozwanej nakładów. Wskazał, że skoro A. D. (3) po wydaniu orzeczeniu przez Sąd I instancji dokonała rozbiórki wykonanych instalacji i urządzeń w budynku mieszkalnym, inwentarskim i składowym (instalacji gazowej, elektrycznej i urządzeń grzewczo - kominowych) to wcześniejsze prace w tym zakresie nie wpłynęły na zachowanie stanu technicznego budynku, wartość rynkowa nakładów jest więc zerowa. Biegły sądowy R. O. określiła wartość rynkową nakładów na kwotę 4000 zł, przy uwzględnieniu przede wszystkim wykonanych robót instalacyjnych w budynkach, jednakże okoliczności przyjmowane przez biegłą przy ustalaniu wartości nakładów uległy zasadniczej zmianie na skutek wydania w dniu 13 sierpnia 2013 r. decyzji przez (...) w D..

Dodatkowo Sąd Okręgowy zmodyfikował ustalenia faktyczne Sądu I instancji w ten sposób, iż ustalił, że powód został pozbawiony przez pozwaną posiadania nieruchomości dopiero od czerwca 2006 r. co skutkowało obniżeniem wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości należnego powodowi. W pozostałym zakresie Sąd podzielił ustalenia faktyczne Sądu I instancji.

Powód A. W. (1) pismem z dnia 29 maja 2014 r. wzywał pozwaną A. D. (3) do wydania mu nieruchomości w Ć.. Jednocześnie powód zażądał obniżenia wartości spłaty należnego jej udziału spadkowego o kwotę 15 000 zł na podstawie art. 1046 k.c.

Pozwana A. D. (1) wraz z pismem z dnia 16 czerwca 2014 r. przesłała powodowi klucze do budynku mieszkalnego i gospodarczego na nieruchomości w Ć. (...), tj. klucze od sieni, ganku, komórki oraz pomieszczenia gospodarczego w stajni. Powód odebrał pismo wraz z kluczami w dniu 20 czerwca 2014r.

Po dokonaniu powyższego działu spadku po rodzicach stron obowiązek zalegalizowania budowy zjazdu z drogi gminnej został nałożony na powoda A. W. (1). Ostatecznie (...) nakazał A. W. (1) rozbiórkę zjazdu indywidualnego z drogi gminnej ( działka nr (...) ) do działki nr (...) w Ć..

Przed wytoczeniem powództwa w niniejszej sprawie pismem z dnia 14 lipca 2014 r. powód wzywał pozwaną do zapłaty kwoty 5000 zł tytułem wad fizycznych i prawnych nieruchomości nr (...)w Ć. na podstawie art. 1046 k.c.

Obecnie na nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) w Ć. znajduje się gruzowisko (połamane elementy betonowe m.in. stare słupy) oraz zalegające odpady wielkogabarytowe. Stan techniczny studni zlokalizowanej na nieruchomości nie wymaga wykonania jej na nowo, a jedynie oczyszczenia z mułu i ewentualnego uzupełnienia ukruszonych krawędzi betonowych. W studni nie występuje woda ze względu na niski stan wód gruntowych. W budynku mieszkalnym istnieje instalacja wodno-kanalizacyjna, podłączona do gminnego wodociągu i kanalizacji oraz wyprowadzona do pomieszczenia starej łazienki. Istnieje także instalacja centralnego ogrzewania. Piec kuchenny w dolnej części istnieje, jego stan techniczny wynika wyłącznie z wieloletnich zaniedbań. Występują zniszczenia ścian np. nawiercenia, w kominach budynku mieszkalnego otwory. Na strychu budynku zgromadzone są m.in. płyty izolacyjne, kartony, 3 wersalki, styropian.

Według opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa mgr inż. K. P. łączna wartość robót naprawczych na nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) w Ć. dotyczących: instalacji elektrycznej, instalacji gazowej, naprawy kominów, wywozu gruzu i odpadów, zjazdu z drogi publicznej ( w tym projekt 800 zł ), czyszczenia i reparacji studni, instalacji grzewczej piecowej, naprawy uszkodzeń ścian, instalacji wodno - kanalizacyjnej - to kwota 27 765,42 zł brutto.

Powód A. W. (1) ma (...) lat, z zawodu jest informatykiem, obecnie nie pracuje zawodowo, utrzymuje się z pomocy przyjaciół, z prac dorywczych.

Stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dokumentów, zeznań świadków oraz zeznań stron. Dokumenty w postaci: orzeczeń sądowych, decyzji administracyjnych, protokołów kontroli jako dokumenty urzędowe stanowiły dowód tego co zostało w nich urzędowo poświadczone. Z kolei dokumenty w postaci pism powoda stanowiły dowód tego, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie w nich zawarte. Ich wiarygodność nie była kwestionowana przez strony. Również załączone do akt fotografie nie budziły wątpliwości co do ich prawdziwości. Fotografie w znaczącej części przedstawiały stan nieruchomości przed dokonaniem działu spadku o czym świadczy pismo powoda z dnia 09 lutego 2016 r. ( k. 142 ), część natomiast pochodzi z 2014r. przy czym nie została podana dokładna data ich wykonania. Analiza zdjęć wskazuje, że przedstawiony na nich stan nieruchomości w 2014r. różni się jedynie tym, iż w budynku mieszkalnym widoczne są otwory w ścianach po usuniętych instalacjach.

Opinię biegłego Sąd Rejonowy podzielił jako rzetelną.

Sąd Rejonowy zasadniczo dał wiarę słuchanym w sprawie świadkom oraz stronom. Zeznania świadków R. K. i W. D. (3) oraz pozwanej A. D. (3) w istotnych dla sprawy kwestiach korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym. Świadek R. K. potwierdziła, że powód wiedział o pracach pozwanej na nieruchomości już w toku postępowania działowego.

Powód A. W. (1) wskazał, że przebywał na nieruchomości już po śmierci matki, dokonywał tam napraw, korzystał z niej również rekreacyjnie oraz przyznał, że był tam m.in. w 2003 r. po zalaniu budynku mieszkalnego oraz w toku sprawy o dział spadku w 2011 r. w związku z oględzinami i w lipcu 2013 r. przy okazji kontroli nadzoru budowlanego. Ponadto zeznania powoda obrazowały stan nieruchomości, prace jakie zostały tam wykonane przez pozwaną i te okoliczności przedstawione przez powoda były zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym, jak i z zeznaniami samej pozwanej.

W ocenie Sądu Rejonowego nie były wiarygodne twierdzenia powoda A. W. (1) co do ujawnienia się wad nieruchomości dopiero po przywróceniu jej posiadania. Powód bowiem już w toku sprawy prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Tarnowie sygn. akt I Ns 1458/06 o dział spadku wielokrotnie podnosił okoliczności mające świadczyć o zniszczeniach jakich na nieruchomości dokonała pozwana. W piśmie z dnia 22 grudnia 2011 r. powód wskazał, że w dacie sporządzenia opinii przedmiotowa nieruchomość pozbawiona była całkowicie instalacji elektrycznej, wodnej, gazowej i kanalizacji wewnętrznej, nie posiadała również jedynego legalnego źródła ogrzewania, jakimi były piece kaflowe oraz instalacji spalinowej i wentylacyjnej. Budynek mieszkalny pozbawiony został również łazienki i jedynego legalnego źródła ogrzewania, jakim były piece kaflowe" (k. 680-681 akt sprawy sygn. akt I Ns 1458/06). Dalej w piśmie z dnia 09 marca 2012 r. A. W. (1) wskazywał m.in., że poprzez swoje zaniedbania wnioskodawczyni doprowadziła do dwukrotnego zalania budynku mieszkalnego, zdewastowała ściany, kominy, przewody wentylacyjne, stolarkę okienną i drzwi(...) działania polegające na zburzeniu pieców kaflowych, zniszczeniu kominów i wentylacji(...) na dzień dzisiejszy budynki na przedmiotowym gospodarstwie są pozbawione wszystkich instalacji (elektrycznej, gazowej, wodnej i kanalizacyjnej) w tym również przewodów spalinowych i wentylacyjnych oraz podjazdu i przepustu" ( k. 728-729 akt sprawy sygn. I Ns 1458/06).

W piśmie z dnia 25 kwietnia 2012 r. A. W. (1) pisał, że wnioskodawczyni rozebrała piec kaflowy a drugi miejscowo rozkuła(...) budynek mieszkalny został również pozbawiony przewodów spalinowych i wentylacyjnych, poprzez ich rozkucie i przeprowadzenie przez nie rur instalacji gazowej i centralnego ogrzewania. W przewodach tych wnioskodawczyni wykuła również otwory(...) działania podjęte przez wnioskodawczynie uniemożliwiają korzystanie z instalacji bez ich wcześniejszej odbudowy" i dalej działania A. D. (1) określił jako „zbieractwo i gromadzenie na gospodarstwie wyrzucanych przez ludzi starych sprzętów i przedmiotów, co powoduje, że używanie nieruchomości bez działań naprawczych byłoby niemożliwe (k. 749 akt sprawy sygn. akt I Ns 1458/06).

Dlatego w ocenie Sądu Rejonowego, powód A. W. (1) miał w toku sprawy działowej pełną świadomość stanu działki nr (...) oraz budynku mieszkalnego w Ć.. To przecież z jego inicjatywy toczyły się postępowania administracyjne w przedmiocie nielegalnych instalacji i przebudowy zjazdu z drogi gminnej. Powód przedstawiał w sprawie działowej sygn. akt I Ns 1458/06 dowody w postaci pism organów administracyjnych dotyczących bieżącego stanu robót budowlanych pozwanej (k. 603, 655 akt sprawy sygn. I Ns 1458/06).

W końcu też, na rozprawie apelacyjnej w dniu 29 kwietnia 2014 r. powód A. W. (1) podtrzymał wszystkie twierdzenia zawarte w apelacji wskazując na zniszczenia, w tym usunięcie instalacji z budynku. Powód jednocześnie w dalszym ciągu godził się na przejęcie gospodarstwa rolnego ze spłatą na rzecz pozwanej. (k. 1091 akt sprawy sygn. akt I Ns 1458/06).

W tych okolicznościach faktycznych Sąd Rejonowy uznał, że powództwo o zapłatę kwoty 27 765,42 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu o dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty tytułem rękojmi za wady przedmiotu spadku na podstawie art. 1046 k.c. nie jest zasadne. Przepis ten znajduje zastosowanie, gdy dany przedmiot majątkowy (rzecz, prawo) pozostawał po otwarciu spadku w posiadaniu jednego spadkobiercy, a wskutek działu spadku przypadł innemu spadkobiercy

Analizując podstawę prawną roszczenia Sąd Rejonowy wskazał, iż zgodnie z art. 1046 k.c. po dokonaniu działu spadku spadkobiercy są wzajemnie obowiązani do rękojmi za wady fizyczne i prawne według przepisów o rękojmi przy sprzedaży..

Rękojmia co do wierzytelności spadkowych rozciąga się także na wypłacalność dłużnika. Oznacza to, że spadkobierca, który otrzymał składnik majątku spadkowego dotknięty wadą (fizyczną lub prawną) może dochodzić w stosunku do pozostałych spadkobierców roszczeń określonych w art. 556 - 576 k.c. zatem teoretycznie nie jest wykluczona możliwość odstąpienia od umowy o dział spadku i żądania przeprowadzenia działu od początku.

W ocenie Sądu Rejonowego po śmierci rodziców strony A. W. (1) i A. D. (1) współposiadały i korzystały z przedmiotowej nieruchomości. Pozwana nigdy nie użytkowała gruntu rolnego i od wielu lat był on odłogowany, nigdy tam też nie mieszkała. Z kolei w zakresie budynku mieszkalnego dopiero od czerwca 2006 r. powód był faktycznie pozbawiony możliwości korzystania z domu. Sam fakt nie posiadania przez powoda klucza do budynku oraz wymiany zamków nie świadczą o pozbawieniu powoda możliwości korzystania z domu, co podkreślił Sąd Okręgowy w uzasadnieniu do postanowienia z dnia 09 maja 2014 r. A zatem po otwarciu spadku tj. po 1996 r. przedmiotowa nieruchomość pozostawała jeszcze przez długi czas w posiadaniu obojga spadkobierców.

Sąd Rejonowy zaznaczył, iż odpowiednie stosowanie przepisów rękojmi powoduje, iż spadkobierca może realizować uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi, o ile nie wiedział o wadzie w chwili działu spadku, sądowego bądź umownego (art. 557 §1 k.c.).

Powód opierał swoje roszczenie na tym, że wszelkie podnoszone przez niego szkody ujawniły się dopiero po dokonaniu działu spadku i po objęciu w posiadanie przez powoda nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) w Ć. w dniu 20 czerwca 2014 r. Chodzi tutaj zwłaszcza o zniszczenia spowodowane usunięciem instalacji elektrycznej, instalacji gazowej oraz wykonaniu otworów i nawierceń w kominach budynku mieszkalnego, zniszczenie studni, a także zalegające na nieruchomości odpady wielkogabarytowe i przebudowa zjazdu.

Z takimi twierdzeniami powoda A. W. (1) Sąd Rejonowy się nie zgodził i ocenił, iż przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że powód posiadał wiedzę o wymienionych okolicznościach już w toku postępowania o dział spadku prowadzonego przed Sądem Rejonowym w Tarnowie sygn. akt I Ns 1458/06.

Powód wielokrotnie w tamtej sprawie podnosił okoliczności,z których wywodzi szkodę. Fakt posiadania tej wiedzy przez powoda do chwili działu spadku potwierdzają ustalenia Sądu Okręgowego w Tarnowie rozpatrującego apelację od postanowienia o dziale spadku.

W zakresie zgłoszonego przez powoda roszczenia o odszkodowanie Sąd II instancji wskazał, że działania pozwanej, na które powód się powoływał pochodziły z okresu poprzedzającego wydanie orzeczenia przez Sąd I instancji. Sąd ten wskazał także, że jedyną nową okolicznością ujawnioną już po wydaniu orzeczenia Sądu I instancji jest zastosowanie się A. D. (3) do decyzji (...) z dnia 13 sierpnia 2013 r. nakazującej rozbiórkę samowolnie wykonanych instalacji i urządzeń w budynku mieszkalnym, inwestorskim i składowym. Ostatecznie okoliczność ta wpłynęła na oddalenie roszczenia pozwanej w zakresie rozliczenia nakładów na nieruchomość.

Pomimo, iż fakt rozbiórki instalacji miał miejsce już po orzeczeniu Sądu I instancji i powód o tym fakcie miał wiedzę, to na rozprawie apelacyjnej podtrzymał wniosek o przyznanie na jego rzecz gospodarstwa rolnego. Ma to kluczowe znaczenie w kontekście oceny wiedzy powoda co do wadliwości przedmiotu działu spadku i oznacza, że powód miał już wtedy świadomość istnienia wady i tę sytuację akceptował decydując się na przejęcie nieruchomości.

Co do okoliczności przebudowy zjazdu z drogi gminnej Sąd Rejonowy wskazał, iż pomimo że decyzja organu nadzoru budowlanego nakazująca A. W. (1) rozbiórkę tego zjazdu została wydana już po uprawomocnieniu się orzeczenia o dziale spadku, to jednak powyższa okoliczność była skutkiem działania właśnie powoda, który wcześniej odwołał się od decyzji zobowiązującej A. D. (3) do wykonania prac legalizujących tę inwestycję. Zatem powód wiedział jaki jest stan postępowania administracyjnego w zakresie tej inwestycji i że należy oczekiwać decyzji kończącej to postępowanie.

Z uwagi na częściowe cofnięcie pozwu przez powoda Sąd Rejonowy umorzył postępowanie na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art. 203 § 1 k.p.c..

Łączny koszt sporządzonych w sprawie opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa mgr inż. K. P. wyniósł kwotę 2 734,48 zł. Ponieważ powód A. W. (1) był zwolniony postanowieniem Sądu z kosztów sądowych w całości, Sąd w pkt. III wyroku obciążył kosztami opinii biegłego z zakresu budownictwa Skarb Państwa.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. Powód przegrał sprawę w całości, a zatem winien zwrócić stronie przeciwnej poniesione przez nią koszty procesu. Na koszty te złożyły się: wynagrodzenie radcy prawnego w kwocie 3 600 zł (zgodnie ze stawką minimalną określoną w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu Dz.U.2013.490 j.t.- obowiązującym w chwili wszczęcia postępowania) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł - łącznie 3617 zł.

Mając na uwadze sytuację majątkową powoda Sąd obciążył go jedynie częścią kosztów procesu należną pozwanej tj. kwotą 1817 zł.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód (k. 328-321) zaskarżając go w całości i zarzucając:

- naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię polegającą na naruszeniu art. 557 § 1 k.c. w zw. z art. 1046 k.c. poprzez przyjęcie, że powodowi nie przysługuje na zasadzie rękojmi za wady prawo do dochodzenia kwoty naprawy wad przedmiotu spadku,

- naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 231 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powód miał możliwość i zapoznał się ze stanem nieruchomości, zwłaszcza w zakresie zgłaszanych w niniejszym postępowaniu wad przedmiotu spadku, podczas gdy powód po raz ostatni był w przedmiotowym budynku i na posesji w Ć. w dniu 2 lipca 2013 roku, jak wynika z przedłożonych dowodów zmiany w stanie nieruchomości (budynku mieszkalnego) nastąpiły dopiero wskutek działań pozwanej podjętych po tej dacie, a przed wydaniem nieruchomości powodowi, który dopiero w czerwcu 2014 roku mógł się z nimi zapoznać.

Mając powyższe na uwadze apelujący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku w pkt I i IV poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenia od pozwanej na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu za obie instancje według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji powód podniósł, iż w dniu wydania budynek mieszkalny położony w Ć. był pozbawiony wszelkich instalacji (żadna nie jest kompletna i sprawna), nieruchomość nie została opróżniona, a na konstrukcji widoczne są zniszczenia po dokonanym demontażu. Według apelującego obraz zniszczeń i stan nieruchomości dokumentują zdjęcia wykonane do opinii biegłego K. P.. Zdaniem powoda wydana nieruchomość nie posiadała wcześniejszych cech pozwalających na jej wykorzystywanie. Apelujący twierdził też, że dlatego w ramach rękojmi zgłosił szkody, ale tylko te, które powstały po dniu 02 lipca 2013 r., tak zarówno odnośnie braku instalacji jak i zniszczenia ścian, powstałe w wyniku ich demontażu, konieczność odtworzenia zjazdu – gdyż w 2013 r. toczyło się postępowanie o jego legalizację oraz wywóz odpadów, które zgodnie z zapewnieniami pozwanej miały być z nieruchomości usunięte, o czym pozwana miała zapewniać.

Zdaniem apelującego Sąd wadliwie ocenił materiał dowodowy przyznając znaczenie oświadczeniom apelującego jeszcze w czasie trwania postępowania przed Sądem Rejonowym w Tarnowie o dział spadku i na ich podstawie, zdaniem apelującego błędnie przyjął, że powód już w 2011 roku miał wiedzę o szkodach, za które obecnie miałby domagać się zapłaty, podczas gdy inne dowody, w tym zdjęcia, zeznania pozwanej i decyzje organu administracyjnego temu przeczą.

W odpowiedzi na apelację ( k. 340-341 ) pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie odwoławcze według norm przepisanych. Zdaniem pozwanej apelacja jest bezzasadna a podniesione w niej zarzuty są chybione. Poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne dają podstawę do przyjęcia, iż powód był w pełni świadomy stanu nieruchomości, którą przejmował, znał jej wady, a tym samym nie może skutecznie realizować w niniejszym procesie uprawnień z tytułu rękojmi.

Zażalenie na pkt IV wyroku w zakresie kosztów procesu ( k. 324-325 ) złożyła pozwana A. D. (1).

Przedmiotowemu postanowieniu zarzuciła naruszenie prawa procesowego tj. art.. 102 k.p.c. poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy nie zachodził szczególnie uzasadniony przypadek uprawniający do zasądzenia od strony przegrywającej tylko części kosztów.

W związku z powyższym pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasadzenie od powoda na jej rzecz kwoty 3617 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

W ocenie pozwanej powód w sprawie korzystał ze zwolnienia od kosztów sądowych a okoliczność ta nie może ważyć o rozstrzygnięciu w zakresie kosztów procesu. Nadto powód podejmując decyzję o wytoczeniu powództwa musiał liczyć się z ujemnymi konsekwencjami procesowymi w postaci obowiązku zwrotu kosztów procesu stronie przeciwnej w razie przegrania sprawy. Mimo to powód wytoczył pozwanej kolejne sprawy sądowe ( o odszkodowanie i o odroczenie terminu spłaty w sprawie działowej ). Sytuacja materialna powoda nie jest zła, skoro w toku niniejszego postępowania zaangażował on do udziału w sprawie pełnomocnika z wyboru. Dodatkowo powód ma (...) lat, jest informatykiem i znalezienie pracy w tym zawodzie nie powinno stanowić dla niego problemu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda okazała się nieuzasadniona, a podniesione w niej zarzuty są nieskuteczne.

Podnieść trzeba, iż brak jest podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku z powodu nieważności, gdyż Sąd Rejonowy nie dopuścił się uchybień, które Sąd Okręgowy bierze pod rozwagę z urzędu – art. 378 § 1 k.p.c.

W obecnym modelu procedury cywilnej sąd odwoławczy nie ogranicza się wyłącznie do kontroli orzeczenia sądu pierwszej instancji, lecz bada ponownie całą sprawę, a kontrolując prawidłowość zaskarżonego orzeczenia, pełni również funkcję sądu merytorycznego, który może rozpoznać sprawę od początku, uzupełnić materiał dowodowy lub powtórzyć już przeprowadzone dowody, a także poczynić samodzielnie ustalenia na podstawie materiału zebranego w sprawie. Tym samym postępowanie apelacyjne - choć odwoławcze - ma charakter merytoryczny (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, publ. OSNC 2008, Nr 6, poz. 55 i powołane tam orzecznictwo oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2013 roku, II CNP 72/12, publ. LEX nr 1360205).

Sąd Rejonowy postępowanie przeprowadził prawidłowo i dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne bez konieczności ich ponownego przytaczania ( tak: wyrok SN z 9 marca 2006 r., sygn. akt I CSK 147/05, publ. LEX nr 190753).

W sytuacji zaś, gdy sąd odwoławczy orzeka na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu w pierwszej instancji nie musi powtarzać dokonanych ustaleń, gdyż wystarczy stwierdzenie, że przyjmuje je za własne ( tak: orzeczenia SN z dnia 13 grudnia 1935 r., publ. C III 680/34. Zb. Urz. 1936, poz. 379, z dnia 14 lutego 1938 r., C II 21172/37, publ. Przegląd Sądowy 1938, poz. 380 i z dnia 10 listopada 1998 r., III CKN 792/98, publ. OSNC 1999, nr 4, poz. 83, wyrok SN z dnia 5 marca 2015 r. ,V CSK 270/14, publ. LEX nr 1682218).

W ocenie Sądu Okręgowego w składzie rozpoznającym apelację należy podnieść, iż Sąd I instancji nie uchybił zasadom prawidłowej oceny dowodów i nie przekroczył granic swobodnej oceny.

Godzi się zauważyć w tym miejscu, iż podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia jest rozstrzyganie kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału ( tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1996 roku, II CRN 173/95, publ. LEX nr 1635264).

Sąd Rejonowy, wbrew zarzutom apelacji nie naruszył dyspozycji art. 233 k.p.c. w zw. z art. 231 k.p.c..

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w sposób jasny i przekonujący wskazał jakim dowodom dał wiarę, a jakim tej wiarygodności odmówił oraz na podstawie jakich dowodów poczynił poszczególne ustalenia faktyczne. . Sąd Okręgowy ocenę tą w całości podziela. Podkreślić nadto trzeba, że w apelacji powód w żadnym zakresie nie wskazał z jakich przeprowadzonych przed Sądem Rejonowym dowodów wynikają wnioski odmienne od tych, jaki wywiódł ten Sąd.

Wskazać należy, że nie może oznaczać naruszenia zasad oceny dowodów jedynie to, iż określony dowód został oceniony niezgodnie z intencją strony. Apelujący zdaje się pomijać, że ocena dowodów należy do zasadniczych kompetencji judykacyjnych sądu orzekającego i nawet sytuacja, w której z treści dowodu (materiału dowodowego) można wywieść wnioski inne, niż przyjęte przez sąd, nie stanowi jeszcze o naruszeniu art. 233 § 1 k.p.c.

Nadto dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących rozumowanie sądu.

W szczególności apelujący powinien wskazać, w jaki sposób sąd naruszył opisane kryteria przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając, względnie wskazać jakie dowody wskazujące na fakty istotne dla rozstrzygnięcia zostały przez Sąd pominięte.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów.

Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej, niż przyjął sąd, wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 6 listopada 1998 r., II CKN 4/98, niepubl.). Por. również wyrok SN z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00, OSNC 2000, nr 10, poz. 189; wyrok SN z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 76/99, OSNAPiUS 2000, nr 19, poz. 732.

Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych, i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia ( tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2003 roku, II CK 75/02).

Na sądzie orzekającym ciąży przy tym obowiązek dokonania oceny wszechstronnej, w czym mieści się wymaganie rozważenia wszystkich dowodów mających znaczenie dla przedmiotu sprawy oraz kierowania się w ocenie regułami logiki i doświadczenia życiowego nakazującego uwzględniać wzajemne związki między poszczególnymi faktami ( tak: wyrok SN z dnia 10 lutego 2005 r., II CK 385/04).

Dodatkowo należy zaznaczyć, iż zgodnie z art. 3 k.p.c. obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach, jednak ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy obciąża stronę, która z faktów tych wywodzi skutki prawne ( art. 6 k.c. ).

Stąd inicjatywa dowodowa należała do stron postępowania, a strony doskonale wiedziały jakie okoliczności podlegają dowodzeniu.

Analiza akt sprawy wskazuje, że strony formułowały swoje stanowiska w sprawie i zgłaszały określone wnioski dowodowe.

Zatem rolą powoda opierającego swoje roszczenie na dyspozycji art. 1046 k.c. było w niniejszym procesie w szczególności udowodnienie istnienia wad. Pozwana z kolei mogła bronić się wykazywaniem okoliczności z art. 557 § 1 k.c. – tj. dowodzić, iż powód o wadach wiedział.

Uzasadnienie zaskarżonego wyroku spełnia wszystkie wymogi z art. 328 § 2 k.p.c.. O uchybieniu zaś przepisowi art. 328 § 2 k.p.c. można byłoby mówić jedynie wtedy, gdyby uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia nie zawierało danych pozwalających na kontrolę tego orzeczenia ( tak: postanowienie SN z dnia 21 listopada 2001 r., I CKN 185/01, publ. LEX nr 52726, zob. też wyroki SN: z dnia 18 marca 2003 r., IV CKN 1862/00, publ. LEX nr 109420, z dnia 5 października 2005 r., I UK 49/05, publ. M.Praw. 2006, nr 4, s. 214).

Sąd Rejonowy zobowiązany był zatem do wyjaśnienia motywów podjętego rozstrzygnięcia w sposób umożliwiający przeprowadzenie kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia. Sąd Rejonowy tymczasem odniósł się do całego zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym ocenił opinię biegłego, dokumenty i zeznania świadków oraz stron co wskazuje w konsekwencji, iż możliwa jest kontrola rozstrzygnięcia Sądu I instancji przez sąd odwoławczy.

W ocenie Sądu Okręgowego w okolicznościach niniejszej sprawy należy też przyjąć, że ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego zawarte w pisemnym uzasadnieniu nie są wadliwe oraz że są pełne.

W konsekwencji nie zasadny jest też niewskazywany wprost w apelacji zarzut naruszenia art. 316 k.p.c.. Zgodnie z tym przepisem sąd wydaje wyrok ( postanowienie w postępowaniu nieprocesowym ), biorąc pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Stan rzeczy brany pod uwagę przez sąd obejmuje podstawę faktyczną i podstawę prawną ( tak: wyroki SN z dnia 13 marca 1997 r., II CKN 70/96, publ. OSNC 1997, nr 8, poz. 113, z dnia 8 lutego 2006 r., II CSK 153/05, publ. LEX nr 192012).

Wbrew zarzutom apelacji Sąd I instancji w kontekście stanowiska powoda prezentowanego wcześniej w ramach postępowania apelacyjnego przed Sądem Okręgowym w Tarnowie do sygn.. akt I Ca 28/14 w sprawie o dział spadku prawidłowo ocenił, iż apelujący już w toku tamtego postępowania miał wiedzę co do faktycznego stanu nieruchomości. Wskazać bowiem należy, iż orzeczenie Sądu Rejonowego w Tarnowie w sprawie o dział spadku zapadło 31 grudnia 2012 r. Od tego orzeczenia A. W. (1) wywiódł apelację, w której wskazywał, iż po wydaniu orzeczenia przez Sąd I instancji ujawnione zostały nowe okoliczności świadczące o zdewastowaniu nieruchomości przez A. D. (1) i na te okoliczności domagał się przeprowadzenia ponownego dowodu z opinii biegłego w celu ponownego oszacowania nieruchomości oraz poniesionych przez wnioskodawczynię nakładów. Z kolei w dalszym piśmie procesowym z dnia 25 listopada 2013 r., stanowiącym uzupełnienie apelacji w sprawie działowej, A. W. (1) jako uczestnik zgłosił żądanie zasądzenia na jego rzecz od wnioskodawczyni odszkodowania za zniszczenie, zużycie lub utratę elementów składowych gospodarstwa rolnego oraz dopuszczenia dowodu na okoliczność oszacowania wysokości tego odszkodowania. Z okoliczności tych wynika, iż nieprawdziwe są twierdzenia apelującego, iż po 2 lipca 2013 r. aż do czasu wydania mu nieruchomości nie miał żadnej dalszej wiedzy o stanie nieruchomości. Przeciwnie z jego twierdzeń zgłaszanych w postępowaniu apelacyjnym w sprawie działowej wynika, iż apelujący miał pełną świadomość zachodzących na nieruchomości zmian i zgłaszał je wówczas Sądowi domagając się wówczas za nie odszkodowania.

Pomimo tego, iż, jak podnosi apelujący, z treści decyzji (...) wydanej 13 sierpnia 2013 r. jak i z protokołu kontroli z dnia 02 lipca 2013 r. wynika, że w dniu jego sporządzenia nieruchomość posiadła pełne i niezbędne wyposażenie do tego, aby można było z niej korzystać (woda, kanalizacja, prąd, gaz, ogrzewanie, kominy), apelujący musiał mieć i miał pełną świadomość nałożonego na pozwaną obowiązku dokonania rozbiórki w/w instalacji.

Z samej decyzji z dnia 13 sierpnia 2013 r. (k. 88-89) wynika, że odpis decyzji doręczono wówczas także apelującemu, jako stronie inicjującej postępowanie. Powód wiedział zatem, iż, na skutek jego działań polegających na zgłoszeniu wykonanych przez pozwaną samowolnie i bez stosownych zgłoszeń i pozwoleń prac polegających na wymianie instalacji, pozwana została zobowiązana do ich rozbiórki i tę rozbiórkę wykonała, co podnosił sam powód. Logicznie nadto oceniając, apelujący będąc na oględzinach nieruchomości w dniu 2 lipca 2013 r. i mając już świadomość wydania przez Sąd I instancji nieprawomocnego postanowienia działowego, w którym nieruchomość została jemu przyznana, musiał liczyć się z tym, że organ administracyjny po sprawdzeniu stanu wykonania przez A. D. (1) nakazanych jej prac dotyczących instalacji wcześniejszymi decyzjami administracyjnymi nakaże pozwanej ich rozbiórkę, co zresztą nastąpiło w decyzji z dnia 13 sierpnia 2013 r.

Podkreślić jeszcze trzeba, że apelujący, dysponując już nieprawomocnym postanowieniem o przyznaniu mu na własność przedmiotowej nieruchomości, nie zrobił nić by wstrzymać wykonanie decyzji administracyjnej ani też, pomimo statusu strony w tym postępowaniu, nie zaskarżył decyzji rozbiórkowej. Skutkiem tego powód musiał liczyć się z tym, że decyzja ta po jej uprawomocnieniu zostanie przez pozwaną wykonana.

Zakres prac rozbiórkowych został ściśle w decyzji określony i także był znany apelującemu z chwilą doręczenia mu decyzji z dnia 13 sierpnia 2013 r.

Nawet gdyby uznać za prawdziwe podniesione przez powoda w apelacji twierdzenia, iż mąż pozwanej W. D. (2) zapewniał go na oględzinach w dniu 2 lipca 2013 r., kiedy powód miał być na nieruchomości po raz ostatni, że w określonym terminie wykona nałożone na pozwaną obowiązki w związku z przeróbką instalacji, to oświadczenie to zostało zniweczone przez wydanie przez organ administracyjny decyzji nakazującej pozwanej rozbiórkę wykonanych instalacji.

O decyzji tej powód wiedział przed rozprawą apelacyjną w sprawie o dział spadku i przed wydaniem prawomocnego postanowienia co nastąpiło w dniu 9 maja 2014 r. Zatem w dacie prawomocności postanowienia, która to data jest miarodajna dla stanu świadomości co do przedmiotu objętego działem spadku, apelujący miał pełną świadomość stanu nieruchomości położonej w Ć.. Świadczy o tym też - wbrew twierdzeniom zawartym w uzasadnieniu apelacji - , fakt, iż apelujący w sprawie działowej na rozprawie apelacyjnej w dniu 29 kwietnia 2014 r. wskazywał na zniszczenia, w tym usunięcie instalacji z budynku.

Zatem twierdzenia apelującego o tym, iż obecnie domaga się jedynie odszkodowania za zmiany powstałe po 2 lipca 2013 roku oraz że w chwili prawomocności postanowienia o dziale spadku nie miał świadomości ich dokonania nie mogą być ocenione jako wiarygodne i są obliczone wyłącznie na osiągnięcie skutku w postępowaniu apelacyjnym.

Wbrew twierdzeniom apelacji to apelujący, a nie Sąd I instancji, dokonuje w apelacji jedynie wybiórczej, a nie pełnej oceny materiału dowodowego, powołując się tylko na te fakty ujawnione w postępowaniu, które miałyby świadczyć na korzyść postawionej przez niego tezy, tj. takiej, że nie miał świadomości stanu nieruchomości po 2 lipca 2013 r., co w świetle przytoczonych powyżej faktów nie jest prawdą.

Zarzuty powoda w tym zakresie ocenić należało jako polemikę z prawidłową oceną materiału dowodowego przedstawioną przez Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Nadto wskazać należy, iż nieprawdziwe są także twierdzenia apelującego, iż w 2002 r. wszystkie instalacje w przedmiotowym budynku mieszkalnym były sprawne.

Z ustaleń Sądu Rejonowego w Tarnowie zawartych w uzasadnieniu postanowienia działowego z dnia 31 grudnia 2012 r., które nie zostały zakwestionowane przez Sąd II instancji wynika, iż uprzednio w budynku mieszkalnym nie działała instalacja elektryczna. Przyłącz wody i instalacja wodna jakkolwiek były, to jednak zdemontowany był licznik ze względu na stan techniczny instalacji. Rury instalacji wodnej były przegnite. W latach 2000 – 2002 został przeprowadzony remont instalacji wodnej, a w 2003 r. rozbudowano uruchomioną wcześniej po przeczyszczeniu przewodów instalację elektryczną. W 2004 r. wykonano nowy przyłącz wody do budynku mieszkalnego. W tym kontekście wskazać należy, iż instalacje, które w świetle twierdzeń powoda miały być w chwili zajęcia nieruchomości przez pozwaną sprawne – takie nie były. Wszystkie prace polegające na uczynnieniu starych instalacji bądź ich rozbudowie wykonywała A. D. (1).

Podnieść należy w tym miejscu, iż Sąd odwoławczy rozpoznający sprawę na skutek apelacji jest związany zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa procesowego ( tak: wyrok SN z dnia 18 czerwca 2010 roku V CSK 448/09, publ. LEX nr 677914 ).

Związanie to oznacza, że Sąd Okręgowy nie bada obecnie i nie rozważa wszystkich możliwych i hipotetycznych naruszeń prawa procesowego popełnionych przez Sąd Rejonowy.

W świetle prawidłowo ustalonego przez Sąd Rejonowy stanu faktycznego i prawidłowo ocenionych przez ten Sąd dowodów jako chybiony należało ocenić również zarzut naruszenia prawa materialnego, tj. art. 557 § 1 k.c. w zw z art. 1046 k.c. poprzez przyjęcie, że powodowi nie przysługuje na zasadzie rękojmi za wady prawo do dochodzenia kwoty naprawy wad przedmiotu spadku.

Apelację można oprzeć na zarzutach naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe jego zastosowanie.

Naruszenie prawa materialnego przez jego błędną wykładnię polega na wadliwym określeniu treści norm prawnych wynikających z przepisów prawa materialnego, natomiast naruszenie prawa materialnego przez jego niewłaściwe zastosowanie może mieć postać błędnej subsumcji. Wadliwa subsumcja wyraża się w niezgodności między ustalonym stanem faktycznym a hipotezą zastosowanej normy prawnej, na błędnym przyjęciu czy zaprzeczeniu związku zachodzącego między faktem ustalonym w procesie a normą prawną ( tak: wyrok SN z dnia 8 października 2002 r., IV CKN 1304/00, publ. LEX nr 78365; wyrok SN z dnia 2 kwietnia 2003 r., I CKN 160/01, publ. LEX nr 78813).

W doktrynie na ogół przyjmuje się, że naruszenie prawa przez jego niewłaściwe zastosowanie może być również efektem oparcia się na normie prawnej nieistniejącej lub przyjęcia, że nie istnieje norma obowiązująca (tzw. pogwałcenie prawa w ścisłym znaczeniu).

Oceniając zasadność podstawy apelacyjnej naruszenia prawa materialnego, należy opierać się jedynie na stanie faktycznym, który stał się podstawą zaskarżonego wyroku ( tak: wyrok SN z dnia 11 grudnia 2002 r., I CKN 1315/00,, publ. LEX nr 75349). W szczególności nie można skutecznie dowodzić błędu w subsumcji przez kwestionowanie prawidłowości dokonanych przez sąd ustaleń faktycznych.

Skuteczne, zatem zgłoszenie zarzutu dotyczącego naruszenia prawa materialnego wchodzi zasadniczo w rachubę tylko wtedy, gdy ustalony przez sąd pierwszej instancji stan faktyczny, będący podstawą zaskarżonego wyroku, nie budzi zastrzeżeń ( tak: wyrok SN z dnia 26 marca 1997 r. II CKN 60/97, publ. OSNC 1997/9/128).

Zgodnie z art. 1046 k.c. po dokonaniu działu spadku spadkobiercy są wzajemnie obowiązani do rękojmi za wady fizyczne i prawne według przepisów o rękojmi przy sprzedaży.

Do rękojmi za wady rzeczy nabytej w ramach działu spadku należy stosować odpowiednio przepisy dotyczące rękojmi przy sprzedaży.

Z art. 557 § 1 k.c. wynika, iż sprzedawca (w tym przypadku współwłaściciel posiadający nieruchomość przed prawomocnym zakończeniem działu) jest zwolniony z odpowiedzialności za wady fizyczne rzeczy, jeżeli kupujący (w tym przypadku współwłaściciel, który uzyskał nieruchomość w wyniku działu spadku) wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy (w tym przypadku w dacie wydania prawomocnego postanowienia o dziale spadku).

Zatem istotny dla rozstrzygnięcia odpowiedzialności pozwanej za ewentualne wady fizyczne przedmiotowej nieruchomości jest stan świadomości powoda w dacie 9 maja 2014 roku. ( data prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie o dział spadku ) W świetle przytoczonych wyżej przyczyn wskazać należy, iż wszystkie ewentualne wady nieruchomości były powodowi znane przed tą datą.

To w ramach postępowania działowego winny być rozliczane między stronami wszelkie roszczenia z tytułu posiadania rzeczy (art. 618 k.p.c.), a kierowanie takich żądań po zakończeniu postępowania działowego jest niedopuszczalne. W ramach postępowania działowego powód zgłaszał roszczenia odszkodowawcze, zaś pozwana domagała się z kolei zasądzenia na jej rzecz nakładów m. in na przebudowę instalacji. Sąd II instancji w sprawie o dział spadku uwzględniając zarzuty powoda w zakresie zniszczeń i rozbiórki instalacji oddalił wniosek pozwanej o zwrot nakładów na ich wykonanie uznając, iż skoro zostały usunięte, to brak jest podstaw do zwrotu kosztów ich dokonania, gdyż nie zwiększyły one wartości nieruchomości w chwili wydania. Okoliczności podnoszone w niniejszym postępowaniu w zakresie zniszczenia instalacji były uwzględnione w ramach postępowania działowego i nie mogą obecnie stanowić podstawy do weryfikacji prawomocnego postanowienia co do działu spadku.

Nadto wskazać należy, co już podniesiono wyżej, że w dacie przejęcia nieruchomości przez pozwaną większość instalacji nie działała.

Z samych zeznań powoda złożonych w niniejszej sprawie wynika, iż dom na działce w Ć. został wybudowany w latach 20-tych XX wieku. Mieszkał w nim wujek stron, który zmarł pod koniec lat siedemdziesiątych XX wieku, a od tamtej pory nikt na nieruchomości nie mieszkał. Nie przeprowadzano w niej też żadnych większych remontów poza wymianą pojedynczych dachówek. Wskazać zatem należy, iż stan instalacji w 2002 roku z pewnością nie był dobry, a instalacje były raczej w stanie „śmierci technicznej” i wymagały wymiany.

Domaganie się w tych okolicznościach na podstawie art. 1046 k.c. z tytułu rękojmi za wady przez powoda zapłaty za usunięcie przez pozwaną instalacji przez nią wykonanych nie znajduje żadnego uzasadnienia. Powód nie ponosił kosztów wykonania ulepszeń. Zaś domaganie się zapłaty odszkodowania za usunięcie starych instalacji w świetle ich stanu technicznego i to wedle kosztów wykonania nowych instalacji jest całkowicie niezasadne.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda jako bezzasadną o czym orzeczono jak w pkt. 2 sentencji na podstawie powołanych przepisów i art. 385 k.p.c.

Na marginesie dodać trzeba, że w wyroku z dnia 6 marca 1998 r. III CKN 405/97 ( publ. LEX nr 484676 ) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że utrata przez kupującego wobec sprzedawcy uprawnień z tytułu rękojmi nie wyłącza możliwości domagania się od sprzedawcy zaspokojenia roszczeń odszkodowawczych na zasadach ogólnej odpowiedzialności kontraktowej, również w takim zakresie, w jakim pokrywają się one z roszczeniami z tytułu rękojmi.

Natomiast w wyroku z dnia 8 grudnia 2005 r. w sprawie II CK 291/05 ( publ. LEX nr 1888547) Sąd Najwyższy wskazał, iż nabywcy wadliwej rzeczy przysługuje wybór także co do sposobu uzyskania rekompensaty od sprzedawcy Rezultatem zaś dokonania takiego wyboru może być samodzielne dochodzenie roszczenia odszkodowawczego na podstawie art. 471 k.c., bez równoczesnego korzystania z uprawnień przysługujących w ramach reżimu wynikającego z rękojmi.

Koniecznymi przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej kontraktowej są nienależyte wykonanie zobowiązania, szkoda i adekwatny związek przyczynowy pomiędzy szkodą a nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwanego. Odpowiedzialność na takiej podstawie prawnej może być realizowana w oddzielnym procesie.

Co do zażalenia pozwanej

Zażalenie pozwanej w zakresie zawartego w pkt IV wyroku rozstrzygnięcia o kosztach procesu polegające na jedynie częściowym obciążeniu powoda tymi kosztami jest uzasadnione.

Zasadny okazał się bowiem zarzut naruszenia przez Sąd I instancji dyspozycji art. 102 k.p.c.

Ustanowiona w art. 102 k.p.c. zasada słuszności, jako stanowiąca odstępstwo od zasady odpowiedzialności za wynik procesu, jest rozwiązaniem szczególnym, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Wymieniony przepis, choć nie konkretyzuje pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawiając ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi orzekającemu, powinien być zastosowany wówczas, gdy w okolicznościach danej sprawy obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu przeciwnika byłoby rażąco niezgodne z zasadami słuszności ( tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2011 roku, II Cz 203/10).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego zwraca się uwagę, na możliwość skorzystania z dobrodziejstwa art. 102 k.p.c. wówczas, gdy system skomplikowanych norm prawnych lub stan faktyczny wpływa na subiektywne przekonanie powoda o swej racji, pomimo zachowania należytej staranności przy wyrobieniu oceny zagadnienia oraz własnych szans procesowych (tak: postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 1974 roku Cz 88/97 i z dnia 7 stycznia 1982 roku, II CZ 191/81 oraz wyrok z dnia 1 października 1974 roku, II PR 207/74).

Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest wprawdzie suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążania kosztami procesu strony przegrywającej spór ( tak: wyrok SN z dnia 3 lutego 2010 roku, II PK 192/09, publ. LEX nr 584735, wyrok SN z dnia 27 maja 2010 roku, II PK 359/09, publ. LEX nr 603828, postanowienie SN z dnia 19 października 2011 roku, II CZ 68/11, publ. LEX nr 1044004, postanowienie SN z dnia 26 stycznia 2012 roku, III CZ 10/12, publ. OSNC 2012, nr 7-8, poz. 98; postanowienie SN z dnia 9 lutego 2012 roku, III CZ 2/12, publ. LEX nr 1162689 oraz postanowienie SN z dnia 15 lutego 2012 roku, I CZ 165/11, publ. LEX nr 1170214) jednak może być przedmiotem kontroli instancyjnej.

W ocenie Sądu Okręgowego wbrew zawartym w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia argumentom nie zachodzi w niniejszej sprawie szczególnie uzasadniony przypadek uzasadniający zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu jedynie połowy przysługujących jej kosztów procesu.

Argumentem przemawiającym za takim rozstrzygnięciem miałby wedle oceny Sądu Rejonowego być fakt, iż powód obecnie nigdzie nie pracuje, utrzymuje się z pomocy przyjaciół, prac dorywczych i jest obciążony spłatą na rzecz pozwanej w kwocie 55.800 złotych.

Powód ma obecnie(...) lat, z zawodu jest informatykiem. Z jego oświadczenia wynika, że nigdzie nie pracuje, choć nie wyjaśnił bliżej tego stanu rzeczy, gdyż sytuacja na rynku pracy jest dobra, szczególnie w zawodzie jaki ma powód. Co więcej A. W. (1) nie przedstawił żadnego dowodu by był niezdolny do pracy, nie przedstawił jakiegokolwiek orzeczenia lekarskiego w tym względzie przez co należy uznać, że nie ma obecnie przeszkód natury zdrowotnej do podjęcia pracy.

Nadto podkreślenia wymaga, iż powód sam przybrał do postępowania pełnomocnika z wyboru ( co jest oczywiście jego prawem procesowym ) po uzyskaniu zwolnienia od kosztów sądowych w niniejszej sprawie. Niemniej jednak musiał w związku z tym ponieść koszty wynagrodzenia pełnomocnika, co pozostaje w sprzeczności z jego twierdzeniami podniesionymi we wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, iż nie ma dochodów, a nawet pieniędzy na wykupienie leków.

Ponadto powód, jako strona co najmniej kilku postępowań sądowych winien wiedzieć, że wytaczając powództwo i decydując się na dochodzenie, nawet subiektywnie uzasadnionych swoich praw przed sądem, potencjalnie decyduje się również na zapłatę kosztów poniesionych przez stronę przeciwną, zawezwaną przez niego do procesu w razie przegrania przez niego sprawy.

Mając wszystko powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zmienił pkt IV wyroku i zasądził na rzecz pozwanej od powoda w miejsce kwoty 1817 złotych kwotę 3617 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania przed Sądem I instancji na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Z tych względów orzeczono jak w pkt. 1 sentencji na podstawie powołanych przepisów i art. 386 § 1 k.p.c. w zw z art. 397 k.p.c.

O kosztach postępowania zażaleniowego i apelacyjnego orzeczono jak w pkt. 3 sentencji na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. oraz w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 i ust 2 pkt. 1 , § 2 pkt. 3 i 4, § 16 ust. 1 pkt 1 i § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ( tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

Wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie zażaleniowej wynosiła 1800 zł ( k. 324 ), stąd należna stawka to 225 zł ( 25 % z 900 zł ).

Wartość przedmiotu zaskarżenia od apelacji wynosiła 27 766 zł ( k. 328 ), a należna stawka wynagrodzenia to 1800 zł ( 50 % z 3 600 zł ).

Łącznie koszty należne powódce wynoszą 2025 zł ( 225 zł + 1800 zł ).

(...)