Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 maja 2019 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Waldemar Kuś

Protokolant: Justyna Malczyk

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2019 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa M. Z. i W. Z.

przeciwko (...) Bankowi (...) SA w W.

o zapłatę

I.  powództwo oddala;

II.  zasądza od powodów na rzecz pozwanego kwotę 10.834 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt IC 312/19

UZASADNIENIE

Powodowie M. Z. i W. Z. wnieśli o zasądzenie od strony pozwanej - (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. na ich rzecz kwoty 217.967,02 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 10 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

Strona pozwana - (...) Bank (...) S.A. w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotnej stawki minimalnej oraz kosztu opłaty skarbowej od pełnomocnictw w wysokości 34 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka od 1998 r. nieprzerwanie prowadzi jako osoba fizyczna działalność gospodarczą pod firmą (...) (...)”. Przedmiotem jej działalności jest między innymi wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi ( (...) (...)). L. Z. był mężem powódki, utrzymywał się z emerytury.

Bezsporne.

W dniu 24 czerwca 2008r. M. Z. i L. Z. zawarli z (...) Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę kredytu mieszkaniowego (...) K. (...) (...) we frankach szwajcarskich ( (...)).

Umowa składała się z dwóch części: A - Część szczegółowa umowy oraz (...) - Część ogólna umowy.

Zgodnie z umową, strona pozwana udzieliła M. i L. Z. kredytu w wysokości 159.930,21 CHF. W związku ze złożoną przez kredytobiorców dyspozycją, bank dokonał wypłaty kredytu w polskich złotych.

Kredyt został udzielony na okres 156 miesięcy do dnia 1 czerwca 2021 r. Zabezpieczeniem kredytu była hipoteka zwykła oraz kaucyjna na nieruchomości kredytobiorców, położona w W., przy ul. (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...) przez Sąd Rejonowy w (...).

dowód: umowa kredytu mieszkaniowego (...) K. (...) z załącznikami – k. 59-69,

wniosek o udzielenie kredytu z załącznikami - k. 75-81,

dyspozycja wypłaty kredytu – k. 82,

W § 1 ust. 14 Części Ogólnej Umowy określono, że Tabela kursów, to (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. obowiązująca w chwili dokonywania przez bank określonych w umowie przeliczeń kursowych, dostępna w (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. oraz na stronie internetowej.

W § 4 Części Ogólnej Umowy wskazano, że kredyt jest wypłacany w walucie polskiej lub walucie wymienialnej, a w przypadku wypłaty kredytu w walucie polskiej, stosuje się kurs kupna dla dewiz obowiązujący w banku w dniu realizacji zlecenia płatniczego, według aktualnej Tabeli kursów.

Zgodnie z § 22.2 Części Ogólnej Umowy W przypadku dokonywania spłat zadłużenia z :

1) (...) środki z rachunku miały być pobierane w walucie polskiej w wysokości stanowiącej równowartość kwoty kredytu lub raty spłaty kredytu w walucie wymienialnej, w której udzielony jest kredyt, przy zastosowaniu kursu sprzedaży dewiz, obowiązującego w banku w dniu, o którym mowa w par. 7 ust. 5 Części Ogólnej Umowy, według aktualnej tabeli kursów;

2) rachunku walutowego - środki miały być pobierane: a) w walucie kredytu, w wysokości stanowiącej kwotę kredytu lub ratę spłaty kredytu, b) w walucie innej niż waluta kredytu, w wysokości stanowiącej równowartość kwoty kredytu lub raty spłaty kredytu w walucie wymienialnej, w której udzielony jest kredyt, przy zastosowaniu kursu kupna/sprzedaży dewiz, obowiązującego w banku w dniu, o którym mowa w par. 7 ust. 5 Części Ogólnej Umowy, według aktualnej tabeli kursów,

3) rachunku technicznego - środki z rachunku miały być pobierane w walucie kredytu w wysokości stanowiące kwotę kredytu lub raty. Wpłaty dokonywane na rachunek techniczny w walucie innej niż waluta kredytu, miały być przeliczane na walutę kredytu przy zastosowaniu kursu kupna/sprzedaży dewiz, obowiązujących w banku w dniu według aktualnej tabeli kursów.

W § 11 ust. 1 pkt 1, ust. 2, ust. 5 Części szczegółowej umowy kredytobiorcy własnoręcznymi podpisami potwierdzili, że zapoznali się z treścią doręczonego jej wzoru umowy wraz ze wzorem załączników przed zawarciem umowy oraz że zapoznali się z ich treścią, zostali poinformowani, że ponoszą ryzyko zmiany kursów walut polegające na wzroście wysokości zadłużenia z tytułu kredytu oraz wysokości rat kredytu wyrażonych w walucie polskiej, przy wzroście kursów waluty kredytu, stopy procentowej polegającej na wzroście raty spłaty przy wzroście stawki referencyjnej i otrzymali wyciąg z Tabeli prowizji i opłat bankowych w banku.

W § 11 ust. 2 Części szczegółowej umowy zawarto zapis, że w przypadku wzrostu kursów walut podwyższeniu ulega zarówno rata spłaty jak i kwota zadłużenia, wyrażone w walucie polskiej. Paragraf 4 ust. 2 Części szczegółowej umowy stanowił natomiast, że w przypadku wypłaty kredytu w walucie polskiej kredyt jest wypłacany po kursie kupna dla dewiz, zamieszczonego w Tabeli kursów pozwanego banku, a według § 22 ust. 2 Części szczegółowej umowy w przypadku spłaty kredytu w walucie polskiej kredyt jest spłacany po kursie sprzedaży dla dewiz, zamieszczonego w Tabeli kursów banku.

dowód: umowa kredytu mieszkaniowego z załącznikami – k. 59-69,

Zgodnie z treścią zapisu § 2 ust. 2 pkt 11) Części szczegółowej umowy kredytu, kredyt przeznaczony był na zakup przez kredytobiorców lokalu użytkowego. We wniosku kredytowym z dnia 9 czerwca 2008 r. kredytobiorcy zaznaczyli, że inwestycja sfinansowana z kredytu przeznaczona zostanie na wynajem. W załączniku do wniosku o udzielenie kredytu M. Z. podała, że inwestycja dotyczy „budynku przemysłowego pod wynajem (…) Powierzchnia do wynajęcia wynosi 707 m2. Jest podpisana umowa najmu, która pozwoli na spłatę kredytu”. Prognozowany przychód z tytułu najmu tej nieruchomości powódka określiła na kwotę ok. 84.000 zł rocznie.

Kredytobiorcy oświadczyli ponadto w piśmie z dnia 24 czerwca 2008r., że wpływ środków z tytułu umowy najmu lokalu użytkowego położonego w W. przy ul. (...) będzie zasilał rachunek bankowy (...) (...) ten sam, który został podany przez kredytobiorców jako rachunek, z którego będą pobierane środki pieniężne w celu spłaty kredytu.

dowód: oświadczenie kredytobiorców z 24.06.2008r. - k. 89,

Spłata kredytu przez kredytobiorców następowała poprzez pobieranie środków pieniężnych wyrażonych w złotych z rachunku wskazanego w umowie kredytu. Wysokość każdej raty odsetkowej lub kapitałowo - odsetkowej kredytu dokonywana była w złotych po uprzednim jej przeliczeniu przez stronę pozwaną według kursu sprzedaży danej waluty obcej, określonym w Tabeli banku według zasad przewidzianych w umowie. Wysokość rat odsetkowych oraz kapitałowo - odsetkowych kredytu wyrażona w złotych, ulegała comiesięcznej modyfikacji w zależności od kursu sprzedaży waluty obcej.

Do dnia 24 września 2018r. bank pobrał z rachunku bankowego określonego w umowie kwotę 124.675,86 CHF tytułem spłaty kapitału i 37.415,93 CHF tytułem spłaty odsetek.

dowód: zestawienie operacji za okres od 11.09.2008r. do 23.09.2018r. – k. 95-120,

historia operacji z 24.09.2018r. – k.90-94,

Powódka pismem z dnia 13 marca 2018r. zwróciła się do strony pozwanej z reklamacją w związku ze stosowaniem przez bank niedozwolonych klauzul umownych. Bank pismem z dnia 10 kwietnia 2018r. odmówił uwzględnienia reklamacji.

dowód: kopia pisma powódki z 13.03.2018r. – k. 21,

kopia pisma strony pozwanej z 10.04.2018r. – k. 22,

W dniu (...)r. zmarł kredytobiorca - L. Z.. W jego prawa i obowiązki majątkowe weszli spadkobiercy - żona M. Z. i syn W. Z..

dowód: kopia aktu poświadczenia dziedziczenia z 28.12.2012r. – k.20,

Sąd oddalił wniosek dowodowy strony pozwanej o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka (...) uznając, że okoliczność na udowodnienie której dowód ten miał być przeprowadzony nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Jak wynika z wniosku strony pozwanej, świadek miał zeznawać na okoliczność ogólnych procedur stosowanych przez bank przy zawieraniu umów kredytowych, jednak nie znał on osobiście kredytobiorców, nie uczestniczył również w żaden sposób przy zawieraniu i egzekwowaniu umowy kredytowej dotyczącej M. i L. Z..

Jednocześnie Sąd oddalił wniosek dowodowy o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron i opinii biegłych sądowych, ponieważ w ocenie Sądu dotychczas zebrany materiał dowodowy w wystarczającym stopniu umożliwił Sądowi wyjaśnienie spornych okoliczności sprawy i wydanie na ich podstawie rozstrzygnięcia.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Bezsporną okolicznością między stronami pozostawały okoliczność zawarcia umowy kredytu. Również nie pozostaje sporna okoliczność wymiany pism między stronami i treść tej korespondencji. Bezsporny pozostaje również fakt, że W. Z. jako spadkobiercy L. Z. przysługiwała obok powódki legitymacja do wytoczenia niniejszego powództwa.

Powodowie oparli swoje żądanie na podstawie art. 385 ¹ zd. 1 k.c. zgodnie z którym postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne).

W świetle art. 385 ¹ § 1 k.c. za niedozwolone klauzule umowne mogą być uznane takie postanowienia umowy, które: 1) nie są uzgodnione indywidualnie; 2) kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami; 3) rażąco naruszają jego interesy, oraz 4) nie są to postanowienia, które określają główne świadczenia stron, w tym wynagrodzenie, chyba że takie postanowienia byłyby sformułowane w sposób niejednoznaczny.

Powodowie podnosili, że M. i L. Z. byli konsumentami w dacie zawierania umowy kredytu, a postanowienia umowy dotyczące mechanizmu waloryzacji nie były indywidualnie z nimi uzgadniane.

Z ustaleń poczynionych przez Sąd w tym zakresie wynika natomiast, że kredytobiorcom w czasie zawierania umowy kredytowej nie przysługiwał status konsumenta. Zgodnie z treścią przepisu art. 22 ¹ k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Konsumentem w rozumieniu art. 22 ¹ k.c. może być tylko osoba fizyczna. Ponadto konsumentem może być wyłącznie osoba fizyczna w zakresie czynności prawnych niezwiązanych bezpośrednio z jej własną działalnością gospodarczą lub zawodową.

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub zawodową uzyskują status konsumenta, jeżeli konkretna czynność prawna dokonana przez nie z przedsiębiorcą nie jest związana bezpośrednio z ich działalnością. W wyroku z dnia 3 lutego 2006 r. (I CK 297/05, Wokanda 2006, nr 7-8, s. 18) Sąd Najwyższy stwierdził, że z uwagi na kontekst wprowadzenia przepisów o ochronie konsumentów do kodeksu cywilnego należy podzielić zapatrywanie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 27 czerwca 2000 r. w sprawie (...) S.A. p. R. Q. i in. (C-240/98-244/98), że wykładnia norm prawa krajowego w przedmiotowym zakresie powinna być zgodna z dyrektywą nr 93/13/WE z dnia 5 kwietnia 1993 r. o nieuczciwych warunkach w umowach konsumenckich (Dz. Urz. WE z 1993 r. L 95, s. 29). Interpretacja art. 22 ¹ k.c. i art. 385 ¹ k.c. musi uwzględniać istniejące w tym zakresie regulacje wspólnotowe. Nawiązując do pojęcia konsumenta, dominującego w Dyrektywach Unii 17 (...) (m. in. Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich w art. 2 lit. (b) oraz Dyrektywa Parlamentu Europejskiego 1999/44/WE z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji w art. 1 (2) lit. (a)) oraz odpowiadającego terminologii Konwencji Rzymskiej z 1980 r. o prawie właściwym dla umów, sąd wspólnotowy zdefiniował transakcje konsumenckie, jako „transakcje zawierane przez osobę fizyczną, działającą z przyczyn pozostających poza jej działalnością handlową lub zawodową, będącą jedną stroną umowy i podmiotem działającym z przyczyn związanych z działalnością handlową lub zawodową, jako drugą stroną umowy" i „tylko umowy zawarte dla celów zaspokojenia własnych potrzeb jednostki, w ramach prywatnej konsumpcji, podlegają przepisom mającym na celu ochronę konsumenta". Ochroną prawną według przepisów tzw. konsumenckich - zarówno wobec norm krajowych, jak i europejskich – objęty jest więc konsument dokonujący czynności w celu, generalnie ujmując, niekomercyjnym, definiowanym w sposób negatywny, jako pozostający poza lub niezwiązany bezpośrednio z konkretną działalnością gospodarczą.

Zgodnie natomiast z treścią § 2 ust. 2 pkt 11) Części szczegółowej umowy kredytu, kredyt przeznaczony był na zakup przez kredytobiorców lokalu użytkowego. We wniosku kredytowym z dnia 9 czerwca 2008 r. kredytobiorcy zaznaczyli, że inwestycja sfinansowana z kredytu przeznaczono zostanie na wynajem. W załączniku do wniosku o udzielenie kredytu M. Z. podała, że inwestycja dotyczy budynku przemysłowego pod wynajem, a ze środków uzyskanych z czynszu najmu zostanie spłacony kredyt. Dodatkowo należy podnieść, że powódka jak wynika z wydruku Centralnej Ewidencji i Działalności Gospodarczej od 2008r. nieprzerwanie prowadzi działalność gospodarczą, związaną właśnie z wynajmowaniem lokali. Nie ulega zatem wątpliwości, że umowa o kredyt nazwana w dodatku „(...) K. (...)” została zawarta w związku z prowadzoną przez powódkę działalnością gospodarczą. Nazwa kredytu (...) mogłaby wprawdzie sugerować, że dotyczy ona zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, jednak w rzeczywistości została ona zawarta w celu zakupu lokalu użytkowego na wynajem, w związku z prowadzoną działalności gospodarczą powódki.

Jak wynika z art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004r. (Dz. U. 2004 nr 173 poz. 1807 - obowiązującej w dacie zawarcia umowy kredytowej przez strony), działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Z definicji tej wynika więc, że działalność będzie uznana za działalność gospodarczą, jeśli będzie: zarobkowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Podstawową przesłanką, która przesądza o uznaniu dokonanej czynności za czynność w ramach działalności gospodarczej jest podejmowanie jej w celu uzyskania dochodu.

W związku z tym usługa polegająca na wynajmie lokalu użytkowego spełnia warunki do uznania jej za działalność gospodarczą. Stanowisko takie potwierdza też orzecznictwo. W wyroku z 18 maja 2006 r. (sygn. akt I SA/Gd 462/05) Wojewódzki Sąd Administracyjny w G. stwierdził, że „profesjonalne wynajmowanie własnych nieruchomości jest taką samą działalnością, jak chociażby produkcja i sprzedaż określonych wyrobów”. W sentencji tego wyroku słowo „profesjonalne” oznacza, że wynajem jest traktowany przez wynajmującego jako jedno z regularnych źródeł przychodu.

Powyższe przesądza, że umowa o kredyt zawarta przez powódkę i jej męża była zawarta bezpośrednio w związku z działalnością gospodarczą.

L. Z. nie prowadził wprawdzie zarejestrowanej działalności gospodarczej, jednak nie ulega wątpliwości, że umowę kredytu zawarł wspólnie z żoną, w celu zainwestowania otrzymanych z banku środków w lokal użytkowy i wynajmowania go, aby uzyskiwać z tego tytułu dochód. W orzecznictwie przyjmuje się i Sąd stanowisko to podziela w niniejszej sprawie, że wymóg zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej nie jest warunkiem konstytuującym obiektywną z natury rzeczy działalność gospodarczą (wyrok NSA z dnia 12.05.1994r., sygn. akt SA/Łd 365/93, L.). Dodatkowo jak słusznie przyjął Wojewódzki Sąd Administracyjny w G. w wyroku z dnia 29 lipca 2014r. (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 29.07.2014r., (...) SA/Gl 303/14, L.) nie ma znaczenia, że określony podmiot prowadzący konkretną działalność gospodarczą nie ocenia jej subiektywnie jako działalności gospodarczej. Samo nazwanie bądź nienazwanie danej czynności nie przesądza o istnieniu lub nieistnieniu czy cechach lub braku cech u danego podmiotu.

Wynika z powyższego, że zawarcie przez L. Z. umowy nastąpiło w związku z działalnością gospodarczą, a więc również w przypadku małżonka powódki nie mogło być mowy o tym, że 24 kwietnia 2008r. był konsumentem.

Wszystkie powyższe okoliczności przesądzają, że w niniejszej sprawie nie może mieć zastosowania przepis art. 385 ¹ k.c., a wobec tego, że pozostałe żądania powodów wywodzili oni właśnie z posiadanego według nich statusu konsumenta - powództwo podlegało oddaleniu w całości i nie zachodziła konieczność badania pozostałych kwestii.

Na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Na podstawie § 15 ust. 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015 poz. 1804 ze zm.) zasądzając opłatę od czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy, a także charakter sprawy i wkład pracy w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Podstawę zasądzenia opłaty, o której mowa w ust. 1, stanowią stawki minimalne określone w rozdziałach 2-4. Opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy. Zgodnie z § 2 pkt 7 powyższego Rozporządzenia stawki minimalne przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 200.000 zł do 2.000.000 zł wynoszą 10.800 zł.

Biorąc pod uwagę, że powodowie są stroną przegrywającą winni oni uiścić kwotę 10.834 zł na rzecz strony pozwanej tytułem zwrotu kosztów procesu, na które składają się kwota 10.800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz kwota 34 zł tytułem zwrotu uiszczonej opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa. Sąd uznał, że niezbędny nakład pracy, a także charakter sprawy i wkład pracy radcy prawnego w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia uzasadniał przyznanie wynagrodzenia pełnomocnikowi strony pozwanej jedynie w wysokości stawki minimalnej.