Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Gdańsk, dnia 21 stycznia 2025 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku XVII Wydział Własności Intelektualnej w następującym składzie:

Przewodniczący sędzia Weronika Klawonn

Protokolant sekr. sąd. Iwona Lawrenc

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2025 r. w Gdańsku

na rozprawie sprawy z powództwa M. K.

przeciwko A. P.

- o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji oraz o ochronę praw autorskich

1.  oddala powództwo w zakresie żądania zobowiązania pozwanej do usunięcia ze strony internetowej (...) treści zaczerpniętych ze strony internetowej powódki, tj. (...)

2.  nakazuje pozwanej złożenie publicznego oświadczenia:

„Ja, A. P., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą (...) wykorzystałam do prowadzenia działalności gospodarczej informacje dotyczące stawek usług, stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa (...)”

przez zamieszczenie i utrzymanie przez 30 dni na stronie internetowej pozwanej (...) , z zapewnieniem jego widoczności, pisanego czarną czcionką Times New Roman o rozmiarze co najmniej 13 px na białym tle,

3.  oddala w pozostałym zakresie żądanie złożenia oświadczenia,

4.  nakazuje pozwanej zaniechanie posługiwania się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej certyfikatem, opartym na stworzonym na potrzeby działalności powódki wzorze, a dotyczącym uprawnień do przewozu odpadów neutralnych i wydawanym na firmę w oryginale do każdego auta z użyciem hologramu (...),

5.  oddala w pozostałym zakresie żądania zaniechania działań przez pozwaną,

6.  nakazuje pozwanej zapłatę kwoty 5 000 zł (pięć tysięcy złotych) na rzecz Muzeum Miasta Ł..

7.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki 700 zł. (siedemset złotych) tytułem zwrotu części opłat sądowych,

8.  znosi wzajemnie pomiędzy stronami koszty zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: XVII GW 188/23

UZASADNIENIE

WYROKU SĄDU OKRĘGOWEGO W GDAŃSKU

Z DNIA 21 STYCZNIA 2025 r.

STANOWISKA STRON

W pozwie z dn. 19 października 2023 r., którego żądania zostały sprecyzowane przez powoda w piśmie z dn. 4 marca 2024 r. (k. 93-97), a także w planie rozprawy z 24 sierpnia 2024 r., skierowanym przeciwko A. P. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) powódka M. K. prowadząca działalność gospodarczą pod firmą (...) przedstawiła następujące żądania:

1.  zobowiązanie pozwanej do usunięcia ze strony internetowej (...) treści zaczerpniętych ze strony internetowej powódki, tj. (...), tj.:

a)  wszystkich znajdujących się tam obecnie treści,

b)  ewentualnie, w wypadku, gdyby Sąd uznał roszczenie za zbyt daleko idące:

i.  modułu zatytułowanego „OFERTA – Do jakich krajów uzyskujemy pozwolenia na transport?” wraz z udzielonymi odpowiedziami obejmującymi charakterystykę każdego z krajów;

ii.  zakładki FAQ – Pytania i odpowiedzi obejmującej pytania: „Czy jedno pozwolenia obejmuje wszystkie kraje UE?”; „Czy pozwolenie otrzymuje kierowca, auto czy firma?”; „Na jaki okres wydawane jest jedno pozwolenie?”; „Kto może uzyskać pozwolenie na profesjonalny transport odpadów?”; „Jakie pojazdy mogą być wykorzystywane do transportu odpadów?”; „Jakie są przewidziane sankcje za nieposiadanie ważnego pozwolenia na transport odpadów?” i udzielone na ich podstawie odpowiedzi;

- według załączonego przez powódkę wydruku ze strony internetowej (...) z zaznaczeniem treści, których dotyczy żądanie w pkt 1 lit. b;

(art. 78 i 79 ust. 1 pkt 1. pr. aut.)

2.  zobowiązanie pozwanej do złożenia jednokrotnego publicznego oświadczenia o odpowiedniej treści i odpowiedniej formie, tj.: na stronie internetowej pozwanej ((...)) o następującej treści:

„Ja, A. P., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą (...) ujawniłam, a także wykorzystałam do prowadzenia działalności gospodarczej informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa (...)”

z zastrzeżeniem charakteru widoczności oświadczenia, pisanego czarną czcionką Times New Roman o rozmiarze co najmniej 13 px na białym tle, wraz z obowiązkiem utrzymania ww. oświadczenia widocznego na stronie internetowej (...) przez 30 kolejnych dni;

(art. 11 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k.)

3.  zobowiązanie pozwanej do natychmiastowego zaniechania niedozwolonych działań, tj.: podejmowania wszelkich dalszych działań w tym ujawniania, przekazywania i wykorzystywania informacji mających na celu ujawnienie tajemnicy związanej z prowadzoną przez powódkę działalnością gospodarczą, tj.:

a)  zaniechanie posługiwania się stworzonym przez powódkę certyfikatem wydawanym na firmę w oryginale do każdego auta i oznaczone hologramem (...), na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej (art. 79 ust. 1 pr. aut. lub art. 3 u.z.n.k.

b)  zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej w przedmiocie doradztwa i innych usług w zakresie pozyskiwania europejskich pozwoleń transportowych na transport odpadów neutralnych, w tym przede wszystkim zaprzestanie przez pozwaną oferowania oraz wystawiania certyfikatów, przy wystawianiu których korzysta z przygotowanych przez powódkę wzorów; (art. 18 ust. 1 uznk w zw. z art. 3 u.z.n.k.)

c)  zaprzestanie posługiwania się przez pozwaną do kontaktu z zagranicznymi urzędami na terenie Unii Europejskiej w zakresie wydawania pozwoleń na przewóz odpadów, adresu e-mail należącego do powódki (art. 18 ust. 1 pkt.1. u.zn.k. w zw. z art. 6 ust. 1 u.z.n.k.)

4.  nakazanie pozwanej zapłaty kwoty 5.000 zł na rzecz Muzeum Miasta Ł. w ramach zapłaty na cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej oraz ochroną dziedzictwa narodowego; (art. 18 ust. 1 pkt.1. u.zn.k. w zw. z art. 6 ust. 1 u.z.n.k.)

Powódka wniosła również o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Powódka wskazała, że od 2014 r. prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest uzyskiwanie dla jej klientów europejskich pozwoleń transporotowych na transport odpadów neutralnych, a także doradztwo związane z transportem międzynarodowym. Pozwana była zatrudniona u powódki od 24 kwietnia 2023 r. do 23 lipca 2023 r. Od 5 lipca 2023 r. pozwana prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...), której przedmiotem jest doradztwo w zakresie działalności gospodarczej i zarządzania oraz zbierania odpadów innych niż niebezpieczne. Pozwana w swoją działalność opiera na wielu (niemal wszystkich) rozwiązaniach organizacyjnych skopiowanych od powódki, naruszając prawa autorskie oraz dopuszczając się czynów nieuczciwej konkurencji. To spowodowało spadek liczby klientów oraz konieczność poniesienia wyższych wydatków na reklamę.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów postępowania z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwana zaprzeczyła twierdzeniom powódki o naruszeniu tajemnicy jej przedsiębiorstwa oraz zasad uczciwej konkurencji. Informacje, których ochrony powódka się domaga nie stanowią tajemnicy przedsiębiorstwa, a treści zamieszczone na stronie internetowej stworzyła we własnym zakresie. Ponadto, w jej ocenie, nie stanowią one utworów w rozumieniu u.p.aut.

Pozwana zaprzeczyła, by korzystała z wzoru certyfikatu opracowanego przez powódkę. Stosowany przez nią posiada indywidualne cechy i został opracowany na jej zlecenie i nie zawiera ani symbolu liścia ani nazwy „(...)”.

Co do korzystania z adresu e-mail powódki, pozwana wskazała, że taka sytuacja wystąpiła jednorazowo i była wynikiem pomyłki.

PODSTAWA FAKTYCZNA WYROKU

Powódka od 2014 r. prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest uzyskiwanie europejskich pozwoleń na transport odpadów neutralnych oraz doradztwa związane z transportem międzynarodowym. Początkowo powódka korzystała ze wsparcia swojego męża P. K., który kierował przedsiębiorstwami w branży transportowej i miał stosowane doświadczenie. Praktycznie na rynku krajowym, poza przedsiębiorstwem powódki, nie ma przedsiębiorstw, które specjalizowałyby się wyłącznie w doradztwie dotyczącym pozwoleń na transport odpadów. Usługi takie są świadczone przez inne przedsiębiorstwa transportowe przy okazji działalności transportowej.

(dowody: przesłuchanie powódki z dn. 9.01.2025 r. [00:32:15 – 00:46:10, 01:01:07—1:10:21] – k. 277-278; zeznania świadka P. K. z dn. 7.01.2025 r. [00:07:04 – 00:17:25, 00:28:00 – 00:38:10] – k. 271 – 272).

Powódka rozwijając swoją działalność realizowała projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2014 – 2020. (oś priorytetowa 1 – ekspansja., poddziałania 1.4.4. (...), tytuł projektu „(...)”). Celem projektu było wdrożenie nowego modelu biznesowego w celu umiędzynarodowienia produktu, jakim jest kompleksowa usługa odbioru, transportu i zagospodarowywania odpadów neutralnych z europejskiej zielonej listy odpadów wraz z uzyskaniem zezwoleń na przechowywanie i na przewóz odpadów. Wartość projektu opiewała na kwotę 247390 zł, a dofinansowanie z UE 170 520 zł.

Okoliczność bezsporna.

Mąż powódki P. K. opracował ideę certyfikatu pozwolenia na międzynarodowy transport odpadów. Jest to wydawany przez przedsiębiorstwo powódki blankiet informacyjny, w którym stwierdza się, że dany przewoźnik jest zarejestrowany w określonym kraju UE i na tej podstawie legalnie dokonuje przewozu. Certyfikat jest wydawany dla każdego klienta powódki oraz dla każdego auta w języku kraju do którego odbywa się przewóz. Certyfikat ma eleganckie szaty graficzne (różne rodzaje tła) i jest oznaczony hologramem (...) Tłumaczenia wzoru certyfikatu dokonywali na zlecenie powódki tłumacze przysięgli. W 2016 r. mąż powódki zawarł z nią umowę o przeniesienie praw autorskich do certyfikatu.

Powódka stworzyła na potrzeby prowadzonej działalności wzory wniosków, wiadomości e-mail (szablony odpowiedzi do klientów) a także maili ułatwiających procedury uzyskania zezwolenia.

(dowody: przesłuchanie powódki z dn. 9.01.2025 r. [00:32:15 – 00:46:10] – k. 277 – 277v.; zeznania świadka P. K. z dn. 7.01.2025 r. [00:07:04 – 00:18:57] – k. 271 – 272v.; certyfikaty wystawiane przez powódkę – k. 113-114; tłumaczenia certyfikatów – k. 118 – 145; umowa przeniesienia praw autorskich z dn. 5.02.2016 r. – k. 115 – 116)

Powódka prowadzi stronę internetową (...)Poniżej przykładowe screeny strony:

Reklamą dzielności powódki zajmował się jej mąż. Używał narzędzia A..

(Przesłuchanie powódki z dn. 9.01.2025 [00:52:30], wydruki k. 19 – 25)

W 2023 r. powódka poszukiwała nowych pracowników. Zdawała sobie sprawę z tego, że działalność, którą prowadzi, dotyczy wąskiej specjalizacji. Dlatego też nie oczekiwała jakichkolwiek kwalifikacji wstępnych. Informowała także, że w okresie próbnym zapewnia przeszkolenie.

( dowód: przesłuchanie powódki z dn. 9.01.2025 r. [00:32:15 – 00:46:10] – k. 277 – 277v.;

Pozwana przed zatrudnieniem u powódki nie dysponowała żadną wiedzą ani doświadczeniem w branży transportu odpadów. Pozwana została zatrudniona u powódki na podstawie umowy o pracę od 24 kwietnia 2023 r. na pełnym etacie za wynagrodzeniem 3490 zł (brutto) miesięcznie. Pozwana oczekiwała wyższego wynagrodzenia tj. 3000 zł. na rękę z uwagi na konieczność pokrycia kosztów dojazdów. Mimo zapisów treści umowy, pozwana, wobec zapewnień powódki, była przekonana, że otrzyma wypłatę w kwocie 3000 zł. Strony nie zawarły umowy o zakazie konkurencji obowiązującego czy to w trakcie, czy po rozwiązaniu umowy. W treści umowy nie zawarto także jakiejkolwiek klauzuli poufności. Powódka nie zawierała ani nie zawiera obecnie takich umów z pracownikami.

W momencie podjęcia zatrudnienia pozwana uzyskała dostęp do kompleksowej wiedzy dotyczącej ofertowania, rejestrowania, fakturowania, a także sposobu działania przedsiębiorstwa. Wszelkie informacje na temat zakresu i rodzaju obowiązków wraz z dokładnym wyjaśnieniem regulacji prawnych zostały pozwanej przekazane przez powódkę oraz przez innych pracowników. Do współpracy z pozwaną został oddelegowany pracownik J. S., która szkoliła pozwaną i wdrażała do pracy u powódki. To było bardzo intensywne szkolenie. Pozwana sporządzała notatki i gromadziła informacje. Była oceniania jako osoba bystra, szybko ucząca się i dociekliwa. Pozwana nie zajmowała się reklamą.

(dowody: zeznania świadka J. S. z dn. 7.01.2025 r. [00:57:04 – 00:59:47] – k. 272v.-273; zeznania świadka M. M. (1) z dn. 7.01.2025 r. [01:03:28 – 01:09:50] – k. 273; zeznania świadka E. N. z dn. 7.01.2025 r. [01:18:57 – 01:27:17] – k. 273v przesłuchanie pozwanej z dn. 9 stycznia 202 5 r. k ad. 01:20:07 umowa o pracę z dn. 24.04.2024 r. – k. 16)

Pozwana nie otrzymała wynagrodzenia, które zostało jej obiecane w ustnej rozmowie z powódką. Postanowiła się zwolnić. Pozwana starała się o pracę w urzędzie gminy, jednak nie dostała jej, ponieważ w tamtym czasie nie miała polskiego obywatelstwa.

( dowód: przesłuchanie pozwanej z dn. 9 stycznia 202 5 r. k ad. 01:20:07)

Pozwana postanowiła więc założyć działalność gospodarczą o tożsamym profilu, co działalność powódki. Nie poinformowała jednak o tym powódki, zapewniając, że będzie pracować w urzędzie. Strony uzgodniły rozwiązanie umowy za porozumieniem stron na 30 czerwca 2023 r. Pozwana do końca wykonywała swe obowiązki. Jeszcze w okresie zatrudnienia pozwana rozpoczęła przygotowania do działalności gospodarczej. Zarejestrowała działalność gospodarczą 20.06.2023r. Pod koniec czerwca zamówiła druk certyfikatów i hologramy u tego samego podmiotu, u którego wcześniej zamówienia składała powódka.

(dowody: faktura nr (...) z dn. 22.06.2023 r. – k. 65; faktura nr (...) z dn. 23 czerwca 2023 r. – k. 68, dane jawne wpisu pozwanej w CEIDG – historia wpisu – data dostępu – 16.01.2025 r. zeznania świadka J. S. z dn. 7.01.2025 r. [00:59:47 – 00:56:47] – k. 272v.; przesłuchanie pozwanej z dn. 9.01.2025 r. [01:20:07 – 01:27:25] – k. 278-278v.)

Pozwana rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej pod firmą (...) z dniem 5.07.2023r. w zakresie doradztwa, w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania, a także transport odpadów innych niż niebezpieczne.

(dowód: wydruk CEiDG k. 14 15v)

Pozwana założyła stronę internetową (...) Mapa strony jest typowa dla stron przedsiębiorstw usługowych. Zawiera zakładki: Strona główna, O Firmie, Oferta, FAQ, Kontakt. Poniżej przykładowe screeny strony.

(dowody: wydruk strony internetowej pozwanej – k. 17 – 18, 86 – 8898 - 102)

Pozwana wystawia certyfikat o wyglądzie i w formie jak na k. 227 – 234 akt sprawy. Certyfikat posiada hologram jak na k. 234 akt sprawy z nazwą (...). Certyfikat jest wystawiany w języku polskim oraz słoweńskim, niemieckim, węgierskim, chorwackim, słowackim, czeskim, litewskim, łotewskim, estońskim, francuskim, norweskim.

( dowody: kserokopie certyfikatów pozwanej – k. 227 – 233; oryginał certyfikatu pozwanej – k. 234, przesłuchanie pozwanej z dn. 9.01.2025 r. [01:38:59 – 01:47:17] – k. 278v. – 279; wiadomość e-mail z dn. 28.06.2023 r. – k. 66; potwierdzenie płatności za szablon – k. 67; faktura nr (...) – k. 68)

Pozwana występując o pozwolenie do urzędów państw Unii Europejskiej jeden raz podała adres e-mail powódki, który był ujęty w formularzu funkcjonującym w przedsiębiorstwie powódki.

Okoliczność przyznana przez pozwaną.

Powódka od lipca 2023 r. zwiększyła swoje wydatki na reklamę G.

(dowód: analiza aukcji k. 27, wyniki wyszukiwania k. 28, faktury k. 29 0 38)

Pozwana, znając cennik powódki, proponuje klientom niższe stawki za usługi.

Okoliczność bezsporna.

Wśród podmiotów, na których rzecz usługi świadczy pozwana, znajdują się podmioty, którym usługi wcześniej świadczyła powódka: B. W. Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe (...), (...) N. C. (u powódki jako (...) S.C. M. B., N. C.), Firma Handlowo-Usługowa (...) M. S., J. P. P.H.U. (...), Transport Towarowy R. O., (...) Ł. P..

(dowody: zestawienie przychodów pozwanej za okres od VII do X 2023 r. – k. 71 – 72; faktury nr: (...), (...), nr (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) – k. 107-112v.)

W sytuacji, gdy pozwana nie świadczyła usługi z jakiegoś zakresu, polecała działalność powódki.

(dowód: korespondencja mailowa k. 77)

Pismem z 18 sierpnia 2023 r. powódka wezwała pozwaną do zaprzestania naruszeń praw autorskich oraz tajemnicy przedsiębiorstwa.

(pismo z 18 sierpnia 2023 r. k. 40)

OCENA DOWODÓW.

Stan faktyczny w części bezspornej między stronami, Sąd ustalił w oparciu o zgodne oświadczenia stron o faktach złożone w pismach procesowych oraz w czasie posiedzeń przygotowawczych 20 sierpnia 2024 r. oraz 10 września 2024 r. Sąd oparł się również o przedłożone przez strony dokumenty oraz ich odpisy, których zgodność z oryginałami ani autentyczność nie zostały przez żadną ze stron zaprzeczone.

Sąd na wniosek stron przeprowadził dowód z zeznań świadków, choć raczej dotyczyły one kontekstu relacji stron, niż okoliczności faktycznych istotnych z punku widzenia podstawy prawnej zgłoszonych żądań. W szczególności zeznania te nie doprowadziły do ustalenia, czy pozwana skopiowała jakiekolwiek materiały służące prowadzeniu działalności (tj. formularze maili dane klientów). Sąd dał wiarę zeznaniom świadka P. K. – męża powódki, który przedstawił etapy rozwoju działalności gospodarczej powódki i otoczenie rynkowe, powstanie pomysłu wystawiania certyfikatu, szkolenie pozwanej.

Wiarygodne były także zeznania świadków J. S., M. M. (2) i E. N. – pracowników powódki. W sposób spójny przedstawili oni zasady obiegu informacji w przedsiębiorstwie powódki oraz proces szkolenia pozwanej.

Sąd w znacznej części dal wiarę także zeznaniom stron. Rozbieżność w zeznaniach powódki i pozwanej sprowadzała się do przyczyn, dla których pozwana zrezygnowała z pracy, co w kontekście zgłoszonych żądań nie miało kluczowego znaczenia.

PODSTAWA PRAWNA

Roszczenia o ochronę praw autorskich

Powódka w oparciu o przepisy dotyczące ochrony praw autorskich domagała się:

- zobowiązania pozwanej do usunięcia treści z prowadzonej przez nią strony internetowej

- zaniechania posługiwania się certyfikatem .

Jako utwory podlegające ochronie strona powodowa wskazała o treści w zakładce FQA (obie podstrony) oraz certyfikat pozwolenia na międzynarodowy transport odpadów (pismo powódki z 4 marca 2024 r. k. 94). Na posiedzeniu przygotowawczym powódka dodała, że utworem są wszystkie treści zamieszczone na stronie internetowej (k. 194v.)

Strona internetowa

Strona powodowa nie naprowadziła sądu co do tego, które dokładnie elementy strony, czy też stronę jako całość należy traktować jako utwór. Sąd skoncentruje się zatem na zakładce FQA, co do której, zdaniem strony powodowej nastąpiło naruszenie praw autorskich majątkowych i osobistych, poświęcając także nieco uwagi stronie internetowej jako całości.

Przykładowy fragment zakładki FQA przedstawia się następująco

Czy jedno pozwolenie upoważnia do transportu odpadów we wszystkich państwach Unii Europejskiej?

Nie. Większość państw ma swoje wewnętrzne przepisy, które dotyczą pozwoleń na transport odpadów. Należy je uzyskiwać w wyznaczonych do tego urzędach danego kraju.

Wyjątkiem są CH, FR, HU, SLO, SK, ES, LT, LV, EST gdzie można posługiwać się pozwoleniem, wydanym w innym kraju członkowskim zgodnie z Rozporządzeniem 1013/2006 oraz 1379/2007. Zalecamy, by w w/w państwach dodatkowo posługiwać się certyfikatami w dedykowanym języku, co znacznie ułatwi ewentualną kontrolę.

Certyfikaty wydawane są na firmę w oryginale do każdego auta i oznaczone są hologramem (...).

Brak ochrony prawnoautorskiej wskazanych przez stronę powodową dzieł.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pr. aut. przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiekolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. W myśl ust. 2 ¹ ochrona może być objęty wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne.

Przesłanki uznania danego dzieła za utwór podlegający ochronie prano-autorskiej są więc następujące:

- przesłanka twórczości

- przesłanka indywidualności

- przesłanka ustalenia

- przesłanka negatywna: brak objęcia wyłączeniem z art. 1 ust. 2 ¹ pr. aut.

Przesłanka twórczości:

Przesłanka twórczości utworu (oryginalności) wskazuje na to, że utwór powinien stanowić rezultat działalności człowieka o charakterze kreacyjnym. Utwór musi być z perspektywy twórcy subiektywnie nowy, co oznacza, że rezultat intelektualnej pracy twórcy wziął swój początek w jego umyśle, stanowi projekcję jego wyobraźni i był dla niego uprzednio nieznany. Wymóg kreacyjnego charakteru działalności twórczej oznacza, że ochronie nie podlegają efekty działań o charakterze rutynowym, szablonowym.

Ocena twórczości dokonywana jest retrospektywnie i koncentruje się na rezultacie, jakim jest wytwór intelektu. Badanie procesu twórczego ma znaczenie w tym sensie, że weryfikuje, czy w jego trakcie twórca zakładał stworzenie dzieła nowego oraz czy założenie to spełnił, tworząc nierutynowy i niespotykany dotąd element rzeczywistości. Nie jest przedmiotem badania na tym etapie, czy autor miał swobodę wyboru elementów składających się na utwór – ten test należy bowiem do interpretacji pojęcia indywidualności.1

W ocenie sądu treści tekstowe zamieszczone spełniają (jakkolwiek w niewielkim stopniu) przesłankę twórczości. Charakter informacyjny tekstów i och funkcja marketingowa sprawiają, że poziom kreacji nie jest wysoki. Efektem kreacji jest tekst zawierający określone informacje i sposób ich redakcji. Sformułowania użyte przez autora nie są szczególnie wyszukane, choć wymagały choćby minimalnej pracy intelektualnej.

Oczywiście cała strona internetowa (obejmująca interfejs, mapę, zdjęcia, a nawet filmiki) jako taka spełnia przesłankę twórczości. Jakkolwiek oczywiście opiera się na pewnych schematach, to sposób wyrażenia treści poprzez grafikę, ułożenie tekstu, ułożenie mapy strony (ścieżek dostępu) jako całość na pewno kreuje nowy element rzeczywistości. Podkreślić jednak należy, że powódka nie domagała się ochrony strony internetowej jako utworu, lecz zawartych w niej treści.

Przesłanka indywidualności

Przesłanka indywidualności podlega badaniu w dwóch aspektach:

- przedmiotowym (obiektywnym)

- podmiotowym (obiektywnym).

Ocena przedmiotowa dotyczy oceny samego utworu na tle innych utworów. Przydatne może okazać się przeprowadzenie tzw. testu statystycznej jednorazowości. Zakłada ono badanie, czy takie samo lub bardzo podobne dzieło powstało już wcześniej oraz czy jest statystycznie prawdopodobne stworzenie takiego samego wytworu w przyszłości przez inną osobę2. Jakkolwiek koncepcja testu jest poddawana krytyce3, to może okazać się przydatna przy badaniu indywidualnego charakteru tzw. utworów referencyjnych. Inną metodą jest odwołanie się do cech gatunkowych utworu i ustalenie, czym różni się ono od innych dzieł tego samego lub zbliżonego gatunku. Owo porównanie pozwala na ustalenie zakresu swobody twórczej, rozumianej jako zakres wolności decyzyjnej twórcy co do elementów składowych utworu i jego zewnętrznej prezentacji. Im mniejszy zakres swobody twórczej, czym bardziej ograniczona ochrona prawno-autorska.

Pojęcie swobody twórczej, a w zasadzie sposób jej wykorzystania przez autora wiąże się już z podmiotową oceną przesłanki indywidualności utworu. Autor wykorzystując przestrzeń swobody twórczej, czyli to co w utworze nie jest determinowane czynnikami zewnętrznymi, wypełnia ją odzwierciedlając w niej swoje piętno osobiste, czyli projekcję swojej (a nie niczyjej innej) wyobraźni. Wypełnienie owej przestrzeni swobody twórczej, aby doprowadzić do pozostawienia w niej osobistego piętna nie może się sprowadzać do wykorzystania przez twórcę jego wiedzy (technicznej, marketingowej i in.), czy też określonych narzędzi, lecz winno być wyrazem osobistej kreacji autora.

Przesłanka indywidualności jest w pewnym sensie miernikiem jakościowym przedmiotu prawa autorskiego i podlega stopniowaniu. W badanych efektach wytworu działalności intelektualnej człowieka może występować różne natężenie elementów indywidualnych. Nie jest przy tym możliwe wyznaczenie generalnego minimalnego poziomu indywidualności kwalifikującego dane dzieło jako utwór podlegających ochronie. W związku z tym, jakkolwiek zasadniczo przyjmuje się, że ocena tego czy dane dzieło stanowi utwór powinna być niezależna od wartościowania estetycznego, to za każdym razem należy uwzględniać rodzaj dzieła podlegającego ocenie. Jeżeli mamy do czynienia z dziełem stricte artystycznym, w którym zakres swobody twórczej jest szeroki, to osiągnięcie wystarczającego poziomu indywidualności w owej szerokiej przestrzeni będzie stosunkowo proste. Jeżeli natomiast dzieło ze swej istoty ma charakter użytkowy tj. musi spełniać określone wymogi determinowane zewnętrznie (przeznaczenie, parametry techniczne itd.) to zaznaczenie w wąskim marginesie swobody twórczej indywidualnego piętna twórcy będzie wymagało wysokiego wysiłku kreacyjnego i czasami okaże się nieosiągalne.

Zakładka FAQ jest często stosowanym rozwiązaniem na stronach internetowych przedsiębiorstw usługowych. Schemat ułożenia informacji polega na zredagowaniu prosto brzmiącego pytania związanego z usługą oraz udzielenia odpowiedzi prostym, zrozumiałym językiem. Tak więc tekst w ramach tej zakładki jest ściśle określony celem tj. udzieleniem informacji w prosty przystępny sposób i zachęcenie do skorzystania z usługi. . Zatem zakres swobody twórczej (w tym gatunku utworu) jest ograniczony.

Podobnie w przypadku powódki treści w ramach zakładki FAQ były warunkowane charakterem usługi, zakresem istotnych dla klienta informacji oraz potrzebą sformułowania ich w sposób jak najbardziej komunikatywny. Przestrzeń swobody twórczej pozostawała niewielka. Skoro zatem mamy do czynienia z dziełami, w których zakres swobody twórczej jest dalece ograniczony przez standardy komunikacyjne, to dla uzyskania przymiotu indywidualności wypełnienie tej przestrzeni indywidualną kreacją musi być intensywne. Tymczasem zarówno same pytania, jak i zamieszczone na stronie odpowiadają schematowi udzielania tego rodzaju informacji. Sprowadzają się do prostego komunikatu. Treści zamieszczone w tej zakładce nie mają więc indywidualnego charakteru.

Podobnie treści na stronie głównej nie maja indywidualnego charakteru.

Są to proste zdania, komunikaty, których struktura językowa odpowiada schematom w branży usługowej. Oczywiście sam interfejs może jako całość być przedmiotem ochrony prawnoautorskiej

Być może na stronie internetowej powódki można znaleźć elementy, które takim indywidualnym charakterem się odznaczają, ale strona powodowa nie wskazała na nie sądowi, ani też nie przedstawiła przykładu możliwych naruszeń.

Przesłanka ustalenia

Treści na stronie internetowej powódki zostały ustalone w rozumieniu art. 1 ust. 3 prawa autorskiego.

Idee i pomysły

Jak już wskazano przedmiotem ochrony prawno-autorskiej w myśl art. 1 ust. 2 ¹ pr. aut. nie są odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne.

Nie jest wiec objęty ochroną prawno-autorską sam pomysł strony internetowej rozumiany jako schemat (mapa) treści (np. rodzaj i ilość zakładek, rozmieszczenie poszczególnych kategorii informacji w określonym miejscu strony z określną ścieżką dostępu) a także zakres udzielanych informacji i ich merytoryczna zawartości (np. wskazanie jakie są zasady transportu odpadów do poszczególnych krajów).

Nie jest więc utworem w rozumieniu prawa autorskiego sam pomysł powódki (lub jej męża) na prowadzenie strony internetowej oraz sposobu i zakresu zamieszczanych tam informacji.

Certyfikat

Należy zwrócić uwagę, że ochronie takiej podlega sposób wyrażenia, tj. to, z czym zapoznaje się różnymi zmysłami odbiorca dzieła. W ocenie sądu sam certyfikat tj. zawarta na opracowanej graficznie (w różnych wariantach – k. 113 i k 114) kartce A4 informacja o źródle uprawnień do dokonywania przewozu nie podlega ochronie prawno-autorskiej. Nie jest to dzieło będące wyrazem kreacji twórcy. Grafika, rozmieszczenie tekstu opiera się na dostępnych w Internecie wzorach tego rodzaju dokumentów. Sam tekst jest po prostu krótką informacją. Nie nosi żadnego piętna indywidualnego twórcy.

Elementem, na który zwracała uwagę strona powodowa jest hologram (...). Na załączonej do akt kopii (k 114), która jest czarno-biała, nie widać w pełni grafiki hologramu. Trudno zatem ocenić jego charakter w kontekście prawa autorskiego. Wydaje się jednak, że poziom kreacji oraz indywidualnego charakteru jest na tyle niski, że nie można go uznać za utwór.

Ponownie należy podkreślić, że ochroną prawno-autorską nie jest objęty sam pomysł biznesowy wydania certyfikatów ułatwiających przewóz odpadów z granicę. Z pewnością rozwiązanie to samo w sobie jest innowacyjne i wartościowe z punktu widzenia prowadzenia działalności gospodarczej. Jednak reżim prawa autorskiego hołduje innym wartościom i nie jest właściwy dla ochrony tego rodzaju pomysłu.

Naruszenie

Przesądzenie, że ani treści na stronie internetowej powódki, ani pomysł ich rozmieszczenia, czy zakres udostępnienia, ani certyfikat przewozowy, nie podlegają ochronie punktu widzenia prawa autorskiego w zasadzie czyni zbędnym rozważania co do naruszeń. Sąd jednak dla kompletności wywodu kilka uwag temu zagadnieniu poświęci.

Strona internetowa.

Powódka domagała się ochrony z tytułu naruszenia praw autorskich majątkowych i niemajątkowych. Powódka wywodzi, że powódka jest autorem treści zamieszczonych na stronie, a wykonanie strony www (w sensie technicznym) zostało powierzone firmie zewnętrznej.

Można założyć, że powódka jest twórcą treści zamieszczonych na stronie internetowej. Natomiast nie jest twórcą dzieła, jakim jest strona w całości (jej interfejsu). Autorstwo (o ile by uznać, że treści są utworem) powódki odnosi się więc do tekstów zamieszczonych na stronie.

Zdaniem strony powodowej działanie pozwanej polegało na stworzeniu i opublikowaniu treści stanowiących opracowanie treści stworzonych przez powódkę bez oznaczenia autora utworu pierwotnego (naruszenie prawa do autorstwa) i pozbawienie nadzoru nad sposobem korzystania z utworu. To, zdaniem powódki, miało prowadzić do naruszenia jej osobistych praw autorskich. Z kolei naruszenie praw majątkowych powódki polega na korzystaniu z treści stworzonych przez powódkę bez uzyskania zgody (licencji).

Porównanie przykładowych pytań zawarty w zakładach FAQ stron przedstawia się następująco:

STRONA POWODOWA	STRONA POZWANA
Czy jedno pozwolenie upoważnia do transportu odpadów we wszystkich państwach Unii Europejskiej?	Czy jedno pozwolenie obejmuje wszystkie kraje UE?
Czy pozwolenia wydawane są na firmę, czy na poszczególne auta?	Czy pozwolenie otrzymuje kierowca, auto, czy firma?
Na ile lat wydawane są poszczególne pozwolenia?	Na jaki okres wydawane jest jedno pozwolenie?
Jak uzyskać pozwolenie na transport odpadów w Polsce? Jak uzyskać pozwolenie na transport odpadów w Niemczech? Itd. (w odniesieniu do poszczególnych krajów.	Kto może uzyskać zezwolenie na profesjonalny transport odpadów?
Zezwolenie na transport odpadów za granicą: co warto o tym wiedzieć?	Jakie pojazdy mogą być wykorzystywane do transportu odpadów?

Z tego przykładu wynika, że część pytań na stronie pozwanej dotyczy tych samych zagadnień, co pytania zamieszczone na stronie powódki. Podobnie rzecz ma się z udzielonymi odpowiedziami.

Pokrywanie się treści informacji wynika jednak z tego, że obie strony internetowe dotyczą takiej samej działalności gospodarczej. Treści na stronie pozwanej w żadnym razie nie stanowią „opracowania utworu powódki”.

Certyfikat

Powódka wskazuje, że jest autorem certyfikatu jako idei, grafiki i tekstu. Pozwana zaś posługuje się certyfikatami o takiej samej grafice.

Obie strony posługują się kilkoma wersjami grafiki certyfikatów. Podkreślić jednak należy, że grafika ta jest typowa dla wszelkiego rodzaju dyplomów, zaświadczeń i certyfikatów. Zarówno certyfikat powódki jak i pozwanej były wykonywane u tego samego grafika. Jak wynika z wiadomości mailowej (k. 66) opiera się on na rozwiązaniach stockowych.

Podsumowując, sąd uznał, że ani treści zawarte na stronie internetowej powódki, ani certyfikat nie korzystają z ochrony prawno-autorskiej, a działaniu pozwanej nie można przypisać naruszenia i dlatego oddalił żądania powódki o zobowiązanie pozwanej do usunięcia treści ze strony internetowej (...) oraz zaniechanie posługiwania się certyfikatem (w zakresie opartym na prawie autorskim)

Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa

Powódka domagała się złożenia przez pozwaną oświadczenia określonej treści (pkt 2. pozwu) wskazując na naruszenie przez pozwaną tajemnicy przedsiębiorstwa powódki. Jak wynika z pisma powódki z 4 marca 2024 r. informacje, których ochrony domaga się strona powodowa to:

a)  tajemnice dotyczące procedur stosowanych wewnątrz przedsiębiorstwa powódki,

b)  proces współpracy z urzędami na terenie Unii Europejskiej

c)  sposoby prowadzenia kampanii reklamowej przy użyciu narzędzia G. (stosowane frazy, hasła wyszukiwania, sposób opracowania kampanii reklamowej)

d)  dane kontaktowe klientów powódki,

e)  informacje o stawkach i cenach usług powódki.

Natomiast działania pozwanej prowadzące do naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa polegać miały na:

a)  wystawieniu dokumentów oraz certyfikatu, przy wystawianiu których korzystała z przygotowanych przez powódkę wzorów,

b)  korzystaniu przez pozwaną w prowadzonej działalności projektu powódki (realizowanego w ramach pomocy UE) , którego celem było wdrożenie nowego modelu biznesowego w celu umiędzynarodowienia produktu, jakim jest kompleksowa usługa odbioru, transportu i zagospodarowania odpadów neutralnych,

c)  stosowaniu przez pozwaną z tożsamych procedur, jakie wykorzystywane były i są w przedsiębiorstwie powódki, które zostały przez nią opracowane jako innowacyjny projekt i nowy model biznesowy

Pozwana stoi natomiast na stanowisku, że informacje, których ochrony strona powodowa się domaga nie stanowią tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 2 u.z.n.k.

Jak wynika z art. 11 czynem nieuczciwej konkurencji jest ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. Przedmiotem ochrony nie są więc wszelkie informacje, którymi posługuje się przedsiębiorca w ramach swej działalności, a jedynie te, które stanowią tajemnicę.

Informacja stanowiąca tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 2 u.z.n.k. powinna:

1)  być poufna tj. niedostępna łatwo nawet dla osób z danej branży,

2)  posiadać wartość gospodarczą,

3)  poddana odpowiednim (rozsądnym) działaniom w celu zachowania poufności.

Na grudnie art. 11 ust. 4 UZNK przez informację należy rozumieć zbiór powiązanych ze sobą danych niosących użyteczną (z punktu widzenia decyzji biznesowych) treść, nadających się do zakomunikowania przez dysponenta informacji odbiorcy informacji. Informacja w rozumieniu tajemnicy przedsiębiorstwa nie może mieć charakteru efemerycznego, tj. takiego, że jej zakomunikowanie ma charakter tylko jednorazowy i nie jest możliwy do powtórzenia. Informacja, aby mogła zyskać przymiot tajemnicy przedsiębiorstwa musi być zapisana na nośniku informacji i przez ten nośnik zakomunikowana odbiorcy, co oczywiście nie wyklucza przekazywania informacji ustnie, ale tylko w zakresie, w jakim jest możliwe powtórzenie wielokrotne danego, zawierającego informację, komunikatu.

Informacje należy odróżnić od wiedzy i doświadczenia zawodowego odbiorcy informacji (np. pracownika). Wiedza i doświadczenie zawodowe są budowane w ten sposób, że informacje (które mogą stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa lub nie) a także inne zdarzenia (np. praktyka), ulegają przetworzeniu przez odbiorcę informacji dzięki jego tzw. przedwiedzy, tj. wiedzy (doświadczeniu), które posiadał przed uzyskaniem informacji.

Strona powodowa w tym postępowaniu nie przedstawiła w sposób umożliwiający weryfikację jakichkolwiek treści, które by mogły zostać poddane ocenie co do tego, czy stanowią informację w podanym wyżej rozumieniu, a dalej tajemnicę przedsiębiorstwa, czy też nie. Elementy identyfikowane przez powódkę jako tajemnica przedsiębiorstwa w zasadzie nie stanowiły informacji, lecz pewien zasób wiedzy i doświadczenia pracowników zespołu. Powódka nie przedstawiła katalogu zdefiniowanych procedur, czy nawet wzorów stosowanych formularzy, czy gotowych szablonów komunikacji mailowej, aby można było poddać je ocenie, czy stanowią one informacje (zbiór danych tworzących użyteczną całość). Oczywiście nie można wykluczyć, że określone sposoby postępowania w kontaktach z urzędami państw UE, (np. dane urzędników) stanowiły informację, jednak sąd nie miał możliwości tego zweryfikować.

Nie stanowił tajemnicy przedsiębiorstwa ani pomysł certyfikatu, ani jego wzór. Pomysł, co oczywiste nie stanowi informacji. Certyfikat był na pewno rozwiązaniem innowacyjnym (pomysłem biznesowym), raczej nie stosowanym przez innych przedsiębiorców. Jednak fakt jego stosowania oraz cel, któremu służy był znany klientom i prezentowany w ofercie strony powodowej. Siłą rzeczy nie był więc objęty tajemnicą.

Informacje stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa mógł stanowić zbiór haseł stosowanych do prowadzenia kampanii reklamowej przy użyciu narzędzia G.. Powódka nie wskazała jednak, o jaki zbiór haseł dokładnie chodzi (czy są to hasła oczywiste, czy też nie), aby sąd mógł sprawdzić, czy informacja ta spełnia pozostałe przesłanki ochrony jako tajemnica przedsiębiorstwa. Podkreślić przy tym należy, że z dokonanych przez sąd ustaleń wynika, że pozwana nie zajmowała się reklamą w przedsiębiorstwie powódki, z czego można wnosić, że nie miała dostępu do tych haseł. Żadne też z roszczeń powódki nie dotyczyło zakazu posługiwania się określonymi hasłami w G..

Powódka nie wskazała, jakie dane jej klientów były udostępnione pozwanej. Sąd nie miał możliwości zweryfikowania, czy dane te nie są łatwo dostępne.

W ocenie sądu tajemnicę przedsiębiorstwa stanowiły stawki usług oferowanych przez powódkę. Cennik nie był dostępny na stronie internetowej. Cena była uzgadniania w odniesieniu do każdego z klientów. Pozwana miała dostęp do tych danych. Informacja o cenach usług dla poszczególnych klientów na pewno nie jest dostępna dla osób z branży. Informacja ta ma wartość ekonomiczną, bo pozwala na oferowanie usługi w konkurencyjnej cenie. Nie ma przy tym kluczowego znaczenia to, czy strony w umowie o pracę zawarły klauzule o dochowaniu tajemnicy. Poufność stawek usług, w sytuacji, gdy nie są one dostępne w cenniku, jest raczej kwestią oczywistą, która jest znana nawet początkującym pracownikom. Pozwana przyznała, że znała stawki powódki i oferowała usługi tańsze. W tym zakresie, doszło więc do wykorzystania tajemnicy przedsiębiorstwa.

W związku z naruszeniem tajemnicy przedsiębiorstwa strona powodowa na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 3) u.z.n.k. domagała się złożenia oświadczenia określonej treści i zamieszczenie go na stronie internetowej.

Sąd, w wyroku ograniczył treść oświadczenia do tajemnicy przedsiębiorstwa w postaci skorzystania z informacji o stawkach usług, uznając, że w pozostałym zakresie nie wykazano istnienia informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa i naruszenia. Sąd uznał, że adekwatne jest zamieszczenie oświadczenia na stronie internetowej pozwanej przez 30 dni. Pozwana bowiem o swojej działalności informuje głównie przez stronę internetową. Utrzymywanie oświadczenia takiej treści na pewno wpłynie na postrzeganie pozwanej jako usługodawcy, jednak dość krótki okres utrzymywania oświadczenia sprawi, że pozwana poprzez podnoszenie jakości swoich usług będzie mogła odbudować pozycję rynkową.

Czyny nieuczciwej konkurencji z art. 3 u.z.n.k.

Powódka wywodziła, że rozpoczęcie i prowadzenie przez pozwaną działalności gospodarczej w tej samej branży z wykorzystaniem modelu biznesowego powódki (w szczególności przez wykorzystanie pomysłu certyfikatu), z którym pozwana miała okazję zapoznać się w okresie pracy, stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu art. 3 u.z.n.k.

W związku z tym powódka wniosła o nakazanie pozwanej:

- zaniechania posługiwania się certyfikatem,

- zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej w przedmiocie doradztwa i innych usług w zakresie uzyskiwania europejskich pozwoleń transportowych,

- zaprzestanie posługiwania się adresem mailowym powódki do kontaktów z urzędami UE.

Powódka wniosła także o zasądzenie tzw. pokutnego na podstawie art. 18 ust. 1 pkt5) u.z.n.k.

W ocenie sądu niektóre działania pozwanej można uznać za czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu art. 3 ust. 1 u.z.n.k. W myśl tego przepisu czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy.

Ogólne przesłanki odpowiedzialności dokonania czynu nieuczciwej konkurencji wyodrębnione w literaturze przedmiotu na tle wykładni art. 3 uznk przed są następujące:

1) czyn został dokonany w związku z działalnością gospodarczą;

2) czyn ma charakter konkurencyjny;

3) czyn narusza lub zagraża interesowi innego przedsiębiorcy lub klienta;

4) czyn jest bezprawny tj. sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami;

Nie ulega wątpliwości, że pozwana naśladując w istotnym zakresie model biznesowy powódki działała w ramach działalności gospodarczej. Usługi oferowane przez strony w większości się pokrywały i były adresowane do tego samego kręgu odbiorców. Czyny pozwanej miały więc charakter konkurencyjny.

Ustawa nie definiuje interesu przedsiębiorcy lub klienta. Można jednak przyjąć że oczywistym interesem każdego przedsiębiorcy jest zapewnienie zysków z prowadzonej działalności. Z naruszeniem interesu przedsiębiorcy mamy do czynienia wówczas, gdy konkurent dokonuje przejęcia pozytywnych efektów działania przedsiębiorcy. Natomiast bezprawność działania konkurenta występuje wówczas, gdy owo przejęcie efektów działań rynkowych przedsiębiorcy następuje bez jego zgody i bez stosownego ekwiwalentu.

Podkreślić należy, że samo rozpoczęcie przez pozwaną działalności w tej samej branży, w której działał jej były pracodawca nie jest ani naganne moralnie, ani bezprawne. Oczywiście może budzić niechęć dotychczasowego pracodawcy, lecz z drugiej strony dopuszczalność tego rodzaju działań mobilizuje pracodawców do szanowania zaangażowania pracowników i służy konkurencyjności, która sama w sobie jest stanem pożądanym.

Działania pozwanej w pewnym zakresie zasługują na negatywną ocenę (jako sprzeczne z dobrymi obyczajami) z uwagi na to, że pozwana otwierając swój biznes „poszła na skróty”, daleko korzystając ze zdobytej w krótkim czasie wiedzy zdobytej u powódki i przejmując zasady działania i model biznesowy, do którego powódka dochodziła latami. Pozwana nie posiadała żadnego doświadczenia i wiedzy branżowej zaczynając pracę u powódki. Powódka poświeciła więc sporo czasu i środków (zaangażowanie pracowników) w szkolenie pozwanej. Pozwana zdobytej wiedzy w zasadzie nie wykorzystała w pracy u powódki, lecz wykorzystując ją założyła działalność konkurencyjną. Tę sytuację trzeba odróżnić od spotykanych przypadków kiedy to doświadczony pracownik zostaje zatrudniony, przedsiębiorca korzysta z jego wiedzy i doświadczenia, zaś pracownik w okresie pracy zdobywa nowe umiejętności i po jakimś czasie rozpoczyna własną konkurencyjną działalność polegając na wiedzy własnej i zdobytej u pracodawcy. Pozwana znaczną część swej działalności oparła na doświadczeniach powódki. Przykładem tego jest chociażby strona internetowa, której zawartość odpowiada zawartości strony powódki. Oczywiście jak już wskazano, nie mamy do czynienia z naruszeniem praw autorskich. Jednakże łatwo dostrzec, że dzięki doświadczeniu u powódki i uważnej lekturze treści zawartych na jej stronie, pozwana była w stanie w bardzo krótkim czasie dokonać selekcji potrzebnych informacji, uporządkować je i przedstawić w odpowiedni dla klienta sposób. Oczywistym jest, że gdyby nie wiedza i doświadczenie, którą pozwana zdobyła u powódki, przygotowanie tego biznesu zajęłoby jej wiele miesięcy.

Jaskrawym przykładem nieuczciwości powódki było oferowanie tzw. certyfikatów o dokładnie tej samej funkcji i zbliżonej grafice, co certyfikaty powódki. Wydanie certyfikatów stanowiło pomysł biznesowy powódki (dokładniej jej męża), co wyróżniało jej usługę spośród innych na rynku. Pozwana skopiowała ten pomysł, mając o nim wiedzę tylko i wyłącznie z pracy u powódki. Skorzystała więc z efektów jej pracy, bez jej zgody i jakiegokolwiek ekwiwalentu.

W tej sprawie nie wykazano, aby pozwana rzeczywiście skopiowała jakiekolwiek druki, czy wzory maili, którymi posługiwała się powódka, choć na takie działanie może wskazywać posłużenie się mailem powódki w korespondencji biznesowej. Pozwana jednak w ramach szkolenia, które odbywała u powódki poznała odpowiednie wzorce korespondencji, które mogła wykorzystywać, nie biorąc wcześniej jakiegokolwiek udziału w ich tworzeniu.

Podsumowując, nieuczciwe w działaniu pozwanej nie było rozpoczęcie działalności konkurencyjnej, lecz szerokie skopiowanie wielu elementów modelu działania biznesowego wypracowanego przez powódkę. Pozwana poznała ten model oraz pozyskała podstawową wiedzę wyłącznie w oparciu o to, co dowiedziała się w ramach szkolenia u powódki. Oczywiście następnie z rozwijała swoje umiejętności. Jednak skorzystanie z efektów pracy powódki znacząco ułatwiło jej start. Było to działanie sprzeczne z dobrymi obyczajami, które nakazują kreować sposób prowadzenia biznesu w oparciu o własną wiedzę i doświadczenie.

Sąd uznał więc, że pozwana dopuściła się czynu nieuczciwej konkurencji. Jednak niektóre żądania powódki były zbyt daleko idące.

Zdaniem sądu nie jest możliwe, jak oczekiwała powódka, nakazanie pozwanej zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej w przedmiocie doradztwa i innych usług w zakresie uzyskiwania europejski pozwoleń transportowych na transport odpadów neutralnych. Polska i Unia Europejska hołdują zasadzie swobody działalności gospodarczej. Nawet zatem jeżeli rozpoczęcie i prowadzenie działalności gospodarczej przez pozwaną zawierało działania stanowiącej czyny nieuczciwej konkurencji, to sankcja musi ograniczać się do tych czynów, a nie do całej działalności.

Sąd oddalił powództwo także w zakresie, w jakim powódka domagała się zakazania pozwanej posługiwania się adresem mailowym powódki. Sytuacja posłużenia się adresem powódki miała miejsce raz. Nie jest oczywiście w interesie pozwanej posługiwanie się adresami konkurencji. Nie istnieje więc obawa, że taki incydent się powtórzy.

Sąd uwzględnił natomiast żądanie dotyczące zakazania posługiwania się certyfikatem. Jak już wskazano certyfikat to pomysł biznesowy, który wyróżniał powódkę. Pozwana skorzystała z niego w sposób nieuczciwy, co zagraża interesom powódki. Nie oznacza to jednak, że pozwana nie jest uprawniona do wydawania jakichkolwiek innych oświadczeń, czy dokumentów, które ułatwiałyby transport jej klientom. Musi to jednak różnić się w odbiorze przez klientów od certyfikatu powódki.

Sąd w całości uwzględnił żądanie zapłaty tzw. pokutnego. Działania pozwanej, jak już wskazano, jakkolwiek nie wyczerpują znamion naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa, czy naruszenia praw autorskich, były nieuczciwe. Sankcja, która spotyka pozwaną sprowadza się w praktyce do zakazu korzystania z certyfikatu. Pamiętać jednak trzeba, że uczciwa konkurencja jest wartością społeczną (z zakresu porządku publicznego). Dlatego wszelkie przejawy nierzetelności w tym zakresie powinny być napiętnowane i spotykać się z sankcją, której beneficjentem niekoniecznie musi być pokrzywdzony konkurent. Sąd uznał, że wpłata kwoty 5000 zł. na rzecz Muzeum Miasta Ł. (ikony przedsiębiorczości) będzie dostatecznie dotkliwą sankcją o charakterze prewencji szczególnej i ogólnej.

KOSZTY PROCESU

Powódka wygrała proces częściowo.

Powódka poniosła następujące koszty:

- opłata sądowa 1300 zł., na co składały się: opłata od roszczenia pieniężnego 400 zł. (art. 13 ust. pkt 4) u.k.s.c.), opłata od roszczenia z tytułu naruszenia praw autorskich 300 zł., opłata od roszczeń z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji 600 zł.

- koszty zastępstwa procesowego: w zakresie roszczenia pieniężnego 900 zł., w zakresie roszczenia z tytułu naruszenia praw autorskich 720 zł., czyny nieuczciwej konkurencji 1680 zł. (§ 14 pkt 1 ppkt 19 w zw. z § 20 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności adwokackie);

Koszty pozwanej to analogiczne koszty zastępstwa procesowego.

Powódka wygrała sprawę co do roszczenia spieniężanego oraz częściowo co do roszczeń w związku z czynami nieuczciwej konkurencji. Dlatego też sąd zasądził na jej rzecz od pozwanej 700 zł. tytułem zwrotu tych opłat.

W ocenie sądu wygrana i przegrana stron w całym postępowaniu rozłożyła się blisko po połowie. Powódka przegrała bowiem żądania w zakresie praw autorskich oraz częściowo co do czynów nieuczciwej konkurencji. Mając na uwadze taki wynik sprawy sąd zniósł wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego.

SSO Weronika Klawonn

1 E. Laskowska-Litak [w:] Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych [w:] Ustawy autorskie. Komentarze. Tom I, red. R. Markiewicz, Warszawa 2021, art. 1. https://sip.lex.pl/#/commentary/587837745/635185?tocHit=1 (dostęp: 2024-02-13 12:17)

2 Por. wyrok SN z 27 lutego 2009 r. V CSK 337/08

3 D. Flisiak, Maxa Kummera teoria statystycznej jednorazowości - pozorne rozwiązanie problematycznej oceny indywidualności dzieła [w:] Spory o własność intelektualną. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorom Januszowi Barcie i Ryszardowi Markiewiczowi, red. A Matlak, s. Stanisławka-Kloc, Warszawa 2013 .