Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2018r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Anita Wolska

Protokolant: Kamila Starosta

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2018r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. D.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł.

o zapłatę

I.zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. na rzecz powódki E. D. kwotę 4.136,73 zł ( cztery tysiące sto trzydzieści sześć złotych siedemdziesiąt trzy grosze) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 maja 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r., a od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

II. oddala powództwo w pozostałej części.

III. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.450,70 zł ( jeden tysiąc czterysta pięćdziesiąt złotych siedemdziesiąt groszy ) tytułem zwrotu kosztów procesu.

IV. nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa –Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 374,50 zł ( trzysta siedemdziesiąt cztery złote pięćdziesiąt groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

V. nakazuje pobrać od powódki z zasądzonego w pkt I wyroku roszczenia na rzecz Skarbu Państwa –Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 87,22 zł ( osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia dwa grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSR Anita Wolska

Sygn. akt I C 588/15

UZASADNIENIE

Powód E. D. w dniu 23 marca 2015r. wniosła pozew przeciwko (...) S.A. z siedzibą w Ł. o zapłatę kwoty 5.100 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 16 maja 2014r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów postępowania w kwocie 1.200 zł oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, iż w dniu 02 marca 2014r. doszło do kolizji, w której stanowiący własność J. B. (1) samochód marki R. (...) o numerze rejestracyjnym (...) został uszkodzony przez sprawcę ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Wyjaśnił, że poszkodowany nie miał możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu w związku z powyższym zawarł z nią umowę najmu pojazdu zastępczego R. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w ramach prowadzonej przez nią działalności pod firmą (...). Zaznaczyła, iż poszkodowany korzystał z wynajętego pojazdu przez okres 17 dni, a w związku z tym poniósł koszty w wysokości 7.297,59 zł. Pozwany jednakże odmówił wypłaty rekompensaty z tego tytułu uznając roszczenie za bezzasadne. Następnie w dniu 07 marca 2014r. poszkodowany zawarł z nią umowę cesji wierzytelności. Powódka w dniu 22 kwietnia 2014r. odwołała się od tej decyzji, ale pozwany w piśmie z dnia 03 czerwca 2014r. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko. Natomiast w dniu 17 czerwca 2014r. skierowała do pozwanego wezwanie do zapłaty powyższej kwoty, ale okazało się one bezskuteczne. Uzasadniając żądanie odsetek powołała się na treść art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t. jedn.: Dz.U. z 2013r, poz. 392 ze zm.) wskazując, że skoro w dniu 15 kwietnia 2014r. zapadła decyzja o odmowie zaspokojenia roszczenia, zatem pozwany w tym dniu posiadał już informacje o szkodzie. W związku z tym powyższy termin do wypłaty odszkodowania ( licząc od dnia 15 kwietnia 2014r.) upłynął w dniu 15 maja 2014r. a w związku z tym odsetki należne naliczone powinny być od dnia następnego t.j. 16 maja 2014r.( k. 2-3).

W odpowiedzi na pozew z dnia 15 września 2015r. (k.38-42) pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, a nadto o zasądzenie od powódki zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu przyznał, iż w sprawie bezsporna jest jego odpowiedzialność za szkodę spowodowaną opisanym w pozwie zdarzeniem. Zaznaczył, iż dokonał likwidacji zaistniałej szkody( jako szkody całkowitej w pojeździe) i wypłacił ostatecznie na rzecz poszkodowanego J. B. (1) łączną kwotę 3.800 zł tytułem należnego odszkodowania. Niezależnie od tego, w toku likwidacji szkody poszkodowany w oparciu o przedłożoną fakturę VAT wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 7.297,59 zł w związku z rzekomo poniesioną przez niego szkodą tytułem najmu pojazdu zastępczego w okresie trwania procesu likwidacji szkody. Pozwany wydał decyzję odmowną podnosząc, iż poszkodowany oprócz tego dokumentu nie przedłożył żadnego dowodu uzasadniającego zwrot tych kosztów. W wyniku odwołania się od tej decyzji powódka przedłożyła lakoniczne w swej treści oświadczenie poszkodowanego, z którego wynikało, iż pojazd zastępczy był mu niezbędny celem dojazdów do pracy, dojazdu na kurs prawa jazdy, wizyt w sanatorium u żony oraz na zakupy, bez dołączenia żadnej dodatkowej dokumentacji, która potwierdzałaby treść złożonego oświadczenia. Stąd ponowna decyzja negatywna pozwanego. W tym stanie rzeczy zdaniem strony pozwanej nie zostało wykazane, aby dokonany najem pojazdu zastępczego był celowy i ekonomicznie uzasadniony. Nadto zakwestionowano tą okoliczność, iż czas korzystania z pojazdu zastępczego wynosić miałby aż 17 dni, a koszty z tym związane wynosiły 7.297,59 zł. Przywołano art. 361 k.c. i podniesiono także to, iż uzasadnione wątpliwości strony pozwanej budzi wysokość kosztów wynajmu, która jest większa od wartości rynkowej uszkodzonego pojazdu, a naprawienie szkody nie może być źródłem wzbogacenia dla poszkodowanego. Nadto już w dniu 10 marca 2014r. zapadła decyzja o szkodzie całkowitej, a tym samym poszkodowany miał świadomość, iż nie dojdzie do naprawy jego pojazdu, a więc ewentualny okres najmu to maksymalnie 4 dni t.j. od dnia wynajmu ( 07 marca 2014r.) do dnia wydania decyzji. W odniesieniu do stawki dobowej najmu pozwany podniósł, iż dokonał ustaleń, iż poszkodowany mógł bez problemu dokonać wynajmu pojazdu zastępczego za kwotę dużo niższą, a nadto brak jest podstaw, aby przyjąć, iż poszkodowany zmuszony był wynająć pojazd zastępczy w ofercie bez limitu kilometrów i to z wykupionym pełnym pakietem ubezpieczenia i udziału własnego w szkodach w sytuacji, gdy powódka nie wykazała, aby użytkowany przez poszkodowanego pojazd był objęty takim właśnie pakietem ubezpieczenia.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska, a na rozprawie w dniu 13 marca 2015r. pełnomocnik pozwanego jedynie oświadczył, iż jeśli chodzi o czas najmu to w sytuacji, w której pojazd został faktycznie wynajęty w dniu 7 marca 2014 r., zaś odszkodowanie za szkodę całkowitą poszkodowany otrzymał w dniu 12 marca 2014 r. jako datę graniczną, uzasadnioną w tym stanie rzeczy należy przyjąć tą datę t.j. w sumie 6 dni najmu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 02 marca 2014r. doszło do kolizji drogowej, w której uszkodzeniu uległ samochód osobowy marki R. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 1999, stanowiący własność J. B. (1)

Posiadacz pojazdu, który został uznany za sprawcę kolizji, posiadał w dacie zdarzenia umowę odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń.

Poszkodowany w dniu 03 marca 2014r. zgłosił szkodę w pojeździe w (...) S.A. w Ł.. Pozwany po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, poinformował właściciela pojazdu, że naprawa pojazdu jest ekonomicznie nieuzasadniona i ustalił zaistnienie szkody całkowitej. W decyzji z dnia 10 marca 2014r. wyjaśnił, że wartość pojazdu sprzed kolizji stanowi kwota 4.200 zł, zaś wartość pozostałości wycenił na kwotę 1.500 zł. Natomiast wysokość odszkodowania została ustalona na kwotę 2.700 zł. Na podstawie kolejnej decyzji z dnia 12 marca 2014r. ustalono dopłatę do odszkodowania w kwocie 400 zł.

Dowód:

- pismo pozwanego z 03.03.2014r. płyta CD akt szkody k.106,

- decyzja pozwanego z 10.03.2014r. płyta CD akt szkody k.106,

- kosztorys naprawy z 11.03.2014r. płyta CD akt szkody k.106,

- karta kontrolna szkody płyta CD akt szkody k.106,

- decyzja pozwanego z 03.06.2014r. k.52,

- protokół szkody płyta CD akt szkody k.106.

J. B. (1) w związku z uszkodzeniem należącego do niego pojazdu w okresie od dnia 07 marca 2014r. do 24 marca 2014r. korzystał z pojazdu zastępczego marki R. (...) o nr rej. (...), wynajętego od E. D.. Korzystał z pojazdu bez limitu kilometrów ze zniesionym udziałem własnym w szkodach komunikacyjnych. W tej dacie strony zawarły umowę cesji wierzytelności z tego tytułu.

Według zapisów umowy strony ustaliły dobową stawkę najmu pojazdu na kwotę 349 zł netto. W związku z wynajmem w dniu 24 marca 2014r. została wystawiona faktura nr (...)r. na kwotę 7.297,59 zł t.j. za 17 dni wynajmu przy stawce dobowej 349 zł netto, powiększonej o podatek VAT ( 23 %).

Koszty z tego tytułu zostały zgłoszone do rozliczenia w postępowaniu likwidacyjnym w piśmie z dnia 25 marca 2014r. Pozwany w dniu 15 kwietnia 2014r. wydał decyzje o odmowie wypłaty odszkodowania z tego tytułu, uznając to roszczenie za niezasadne. Wskazując, iż „ oprócz przedłożonej faktury, z której wynika, że zostały poniesione koszty najmu pojazdu zastępczego, nie został przedłożony żaden dowód, z którego wynikałaby konieczność i niezbędność poniesionych kosztów. Dotychczas zgromadzona w aktach szkody dokumentacja nie spełnia w/w wymogów co do konieczności zasadności najmu. Zasadność ta winna być udokumentowana”. W związku z powyższym powódka nie zgadzając się z niniejszą decyzją wniosła w dniu 22 kwietnia 2014r. odwołanie. Przedłożone zostało także oświadczenie poszkodowanego z dnia 24 kwietnia 2014r. informujące o potrzebie wynajmu pojazdu zastępczego w związku z pozbawieniem go środka transportu wykorzystywanego w codziennych dojazdach do pracy, transportu i odwiedzin żony, która przebywała w sanatorium, dla potrzeb dojazdu na miejsce wypoczynku urlopowego w K. oraz do codziennych zakupów, a także na dojazdu na miejsca odbywania kursu prawa jazdy kategorii C. Poszkodowany zaznaczył, iż nie miał możliwości bezpłatnego użyczenia innego pojazdu, a w jego gospodarstwie domowym nie ma innego pojazdu, który mógłby użytkować.

Przy ponownym rozpoznaniu pozwany decyzją z dnia 03 czerwca 2014r. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko, uzasadniając, iż nie ma w aktach sprawy dowodu na twierdzenia poszkodowanego zawarte w jego oświadczeniu. W tej samej dacie wydał decyzję o ustaleniu wysokości dopłaty należnego odszkodowania w kwocie 700 zł z tytułu rozliczenia szkody całkowitej. Z tego tytułu łącznie wypłacił kwotę 3.800 zł.

W dniu 17 czerwca 2014r.pełnomocnik powódki skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty kwoty 7.297,59 zł w terminie 7 dni od otrzymania pisma tytułem pełnej rekompensaty kosztów wynajmu pojazdu zastępczego ( faktura VAT nr (...)). Zostało ono doręczone pozwanemu w dniu 23 czerwca 2014r.

W piśmie z dnia 21 lipca 2014r. pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko.

Poszkodowany J. B. (1) swój pojazd wykorzystywał dla celów prywatnych i zawodowych. Dojeżdżał nim do pracy t.j. z miejsca zamieszkania i z powrotem oraz przede wszystkim „poruszanie się samochodem” było niezbędne w związku z wykonywanymi obowiązkami domowymi. Jego żona w listopadzie 2013r. miała udar, a w czasie gdy miała miejsce kolizja była w trakcje rehabilitacji, którą odbywała w systemie sanatoryjnym w M.. On odwiedzał ją w sanatorium, a nadto woził także dzieci do lekarza, bo „ mocno przeżyły udar” swojej matki. W tym czasie wyłącznie zajmował się obowiązkami domowymi. Odbywał także kurs prawa jazdy kategorii C. W tym czasie nie miał możliwości skorzystania z innego pojazdu. Zgłaszał u ubezpieczyciela potrzebę skorzystania z pojazdu zastępczego, ale uzyskał informację, iż nie mają możliwości wypożyczenia pojazdu zastępczego. Poszkodowany nigdy wcześniej nie korzystał z wynajmu pojazdu zastępczego. Usługi świadczone przez powódkę w tym zakresie polecił mu właściciel szkoły nauki jazdy, a wskazaną stawkę w umowie zaakceptował. Nie dokonywał rozeznania w tych kosztach na rynku lokalnym. W tym czasie jego pojazd stał w warsztacie samochodowym. Poszkodowany dokonał zakupu nowego pojazdu za kwotę 25.000 zł tuż przed „ zdaniem wypożyczonego pojazdu”. Pojazd poszkodowanego przed kolizją nie posiadał ubezpieczenia AC. Tygodniowo przejeżdżał w tym czasie około 300 km.

Pozostałości pojazdu sprzedał za kwotę 800 zł w dniu 01 lipca 2014r.

Dowód :

- umowa najmu pojazdu z 07.03.2014r. k.6-7,

- faktura VAT nr (...) z 24.03.2014r. k.8,

- decyzja pozwanego z 15.04.2014r. k.10-11,

-oświadczenie J. B. z dnia 24.04.2014r. k.9,

- odwołanie z 22.04.2014r. k.12,

- decyzja pozwanego z 03.06.2014r. k.13,

- decyzja pozwanego z 03.06.2014r. k.52,

-pełnomocnictwo k.14,

-wezwanie do zapłaty z 17.06.2014r. wraz z załącznikami i potwierdzeniem odbioru k.15-23,

- umowa sprzedaży z 01.07.2014r. płyta CD akt szkody k.106,

- decyzja pozwanego z 21.07.2014r. k.24,

- zeznania świadka J. B. (3) k.95-96.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego W. K. z dnia 18.07.2017r. wraz z kalkulacją naprawy k.116-126

-ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego W. K. z dnia 06.02.2018 r. k.154-156,

- informacja o stawkach k.150-153,

- zeznania powoda R. Ł. k.95-97.

Średnia stawka dobowa wynajmu pojazdu zastępczego, klasy pojazdu uszkodzonego R. (...) w wariancie z wykupionym udziałem własnym w szkodach, z pełnym ubezpieczeniem, bez limitu kilometrów i bez podatku VAT w I kwartale 2014r. wynosiła 258,71 zł netto. Natomiast w opcji z limitem kilometrów, bez wykupienia udziału własnego w szkodach i przy rozliczeniu gotówkowym - wyniosło 194,07 zł brutto.

Średnia stawka dobowa wynajmu pojazdu zastępczego, klasy (...) pojazdu R. (...) w wariancie z wykupionym udziałem własnym w szkodach, z pełnym ubezpieczeniem, bez limitu kilometrów i bez podatku VAT w I kwartale 2014r. wynosiła 398,33 zł netto. Natomiast w opcji z limitem kilometrów, bez wykupienia udziału własnego w szkodach i przy rozliczeniu gotówkowym - wyniosło 267,08 zł brutto. Czas konieczny na zagospodarowanie pozostałości pojazdu powinien się mieścić w tym czasie od dnia zdarzenia do dnia wypłaty odszkodowania.

Dowód:

- pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej M. M. k. 118-127,

-ustna uzupełniająca opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej M. M. k. 153.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne w całości.

Podstawę prawną wywiedzionego powództwa stanowił art. 822 k.c. i art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 392 ze zm.) w zw. z art. 436 §2 k.c.

Zgodnie z dyspozycją art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia(§1). Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń (§4). Stosownie natomiast do treści art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i (...) z ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Natomiast podstawę prawną ciążącego na sprawcy kolizji obowiązku naprawienia szkody stanowił art. 436 §2 k.c., zgodnie z którym w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody wymienione osoby mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych, a zatem na podstawie przepisu art. 415 k.c. Przesłankami odpowiedzialności cywilnej za spowodowanie szkody wskutek kolizji drogowej są: wina, powstanie szkody na osobie lub w mieniu przez ruch mechanicznego środka komunikacji oraz związek przyczynowy między szkodą, a ruchem pojazdu.

W niniejszej sprawie strony nie wiodły sporu odnośnie okoliczności kolizji z dnia 02 marca 2014r., w tym osoby sprawcy zdarzenia, który ponosił odpowiedzialność za powstałą szkodę na zasadzie winy. Także co do istnienia legitymacji procesowej czynnej po stronie powódki. Pozwany uznał co do zasady swoją odpowiedzialność gwarancyjną wobec poszkodowanego za zaistniałe zdarzenie. Pozwany natomiast zanegował zasadność roszczenia w zakresie kosztów związanych z wynajmem pojazdu zastępczego, ale także wysokość tychże kosztów. W uzasadnieniu swojego stanowiska odmawiającego wypłaty odszkodowania z tego tytułu po analizie przedstawionej dokumentacji nie znalazł podstaw do uznania tego roszczenia, pod wątpliwość przede wszystkim poddano faktyczną potrzebę wynajmu pojazdu zastępczego, która powinna być właściwie udokumentowana i udowodniona.

Ustalenia w zakresie stanu faktycznego sprawy Sąd poczynił w oparciu o ujawnione w sprawie dowody z dokumentów, których autentyczności i mocy dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron, także zeznania świadka J. B. (1), a w zakresie wiadomości specjalnych - w oparciu o opinie biegłego sądowego M. M..

Zgłoszone w pozwie żądanie podlegało ocenie z punktu widzenia art. 361 § 1 k.c. normującego ogólne reguły zakresu odszkodowania. Reguły te nakazują przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach adekwatnego związku przyczynowego (Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 września 2004 r., IV CK 672/03, Lex 146324, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSP 2002, z. 7-8, poz. 103, uchwała z dnia 21 marca 2003 r., III CZP 6/03, OSNC 2004, z. 1, poz. 4). Podstawową funkcją odszkodowania jest bowiem kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego należy przy tym dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy (por. uzasadnienia wyroku z dnia 20 lutego 2002 r., V CKN 1273/00 niepubl.; wyrok z dnia 16 maja 2002 r., V CKN 1273/00 niepubl.). W kontekście powyższego podkreśla się, że utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia stanowi szkodę majątkową i to nie tylko w przypadku, gdy dotyczy pojazdu wykorzystywanego uprzednio w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Normalnym następstwem w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. jest bardzo często niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego. Podkreśla się, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje przy tym celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego, z dnia 17 listopada 2011 r. sygn. akt III CZP 5/11).

Postulat pełnego odszkodowania przemawia zatem za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych, potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z niego wskutek zniszczenia, z tym że tylko za okres między dniem zniszczenia, a dniem w którym poszkodowany może nabyć analogiczny pojazd, nie dłuższy jednak niż za czas do zapłaty odszkodowania. Termin wydatków „koniecznych” oznacza przy tym wydatek niezbędny dla korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka lokomocji, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Poszkodowany mógłby zatem żądać tylko zwrotu wydatków poniesionych za korzystanie z pojazdu zastępczego. Za szkodę można uznać tylko koszty niezbędne , rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego, którego obciąża ciężar dowodu wysokości szkody.

Rozważając zasadność zgłoszonego w sprawie żądania w zakresie zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego Sąd uznał, że twierdzenia powódki co do czasu niezbędnego korzystania z pojazdu zastępczego zasługują na aprobatę w części t.j. za okres od faktycznego dnia wynajmu t.j. 07 marca 2017r. do dnia 12 marca 2014r. t.j. dokonania dopłaty z tytułu odszkodowania za uszkodzony pojazd w związku z zaistnieniem szkody całkowitej. Jednakże ten okres 5 dni w ocenie Sądu powinien zostać powiększony o 7 dni t.j. o czas niezbędny do faktycznego zakupu nowego pojazdu. Trudno nie zgodzić się z poglądem, iż przy zaistnieniu szkody całkowitej ( braku rentowności naprawy pojazdu), iż dopiero faktycznie taki okres daje realną możliwość ewentualnego zakupu nowego pojazdu. Przy uwzględnieniu także czasu niezbędnego na zagospodarowanie pozostałości. Poszkodowany( przesłuchiwany w charakterze świadka ) wskazał, iż ten zakup miał miejsce tuż przez zwrotem pojazdu zastępczego( ale daty zakupu nie wskazał). Stąd przyjęcie tego okresu w wymiarze 13 dni jest jak najbardziej uzasadnione i dające możliwość realizacji przedsięwzięcia nabycia nowego pojazdu. Jednakże z uwagi na stanowisko strony pozwanej ( kwestionowanie zasadność wynajmu pojazdu zastępczego) uprzednim ustaleniem Sąd powinien objąć właśnie zasadność poniesienia tych kosztów z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania zeznań świadka ( poszkodowanego) chociażby w kontekście potrzeby jego dojazdu do miejsca pracy i z powrotem. Nadto także okoliczności związanych z realizacją obowiązków rodzinnych t.j. zapewnienie transportu chorej żony przebywającej na leczeniu sanatoryjnym w M. i dojazdu celem jej odwiedzin wraz z dziećmi, także zapewnienie sobie ( jako wyłączenie sprawującemu opiekę rodzicowi) spełniania codziennych obowiązków t.j. robienia zakupów, jeżdżenia z dziećmi do lekarza. Trudno w okolicznościach niniejszej sprawy nie przyjąć, iż koszty te nie były celowe i uzasadnione z uwagi na zaistniałą trudną sytuację rodzinną poszkodowanego i doświadczenie życiowe przemawiające za tym, iż wówczas „własny pojazd” może zapewnić właściwą realizację obowiązków zawodowych i rodzinnych, biorąc pod uwagę przebytą poważną chorobę żony poszkodowanego, potrzebę rehabilitacji i także zapewnienia wsparcia emocjonalnego rodziny w chorobie chociażby przez odwiedziny w sanatorium, zapewnienie kontaktu dzieci z chorą matką. Zdaniem sądu brak w materiale dowodowym dowodu na to, aby odmówić wiarygodności zeznaniom poszkodowanego. Zaznaczenia wymaga, iż pozwany nie naprowadził dowodu przeciwnego na twierdzenia powódki.

Zdaniem Sądu powódka wykazała tym samym zasadność korzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego w dochodzonym okresie.

Podkreślenia jednakże wymaga, iż sąd podziela stanowisko wyrażone w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie III CZP 5/11, iż „Nie wszystkie jednak wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela, co mogłoby prowadzić do wzrostu składek ubezpieczeniowych. Z zasady proporcjonalności może natomiast wynikać zbędność najmu pojazdu zastępczego, jeżeli właściciel nie używał samochodu albo dysponuje innym samochodem nadającym się do wykorzystania. Używanie samochodu w sposób sporadyczny może z kolei uzasadniać celowość wykorzystania w sposób ekwiwalentny innego środka komunikacji.”

Pomiędzy stronami istniał również spór, co do wysokości dobowej stawki za wynajem pojazdu klasy R. (...). Powódka uzasadniając zasadność swojego żądania powołała się na treść umowy z dnia 07 marca 2014r. ( k.6 ) i faktury z dnia 24 marca 2014r.( k.8) określającej stawkę dobową na kwotę 349 zł netto. Natomiast pozwany zakwestionował wysokość tej stawki.

W myśl art. 278 § 1 k.p.c. w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron, co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii. Zatem dowód tego rodzaju winien być przeprowadzony przez osobę wskazaną przez sąd w toku postępowania. Kwestii o charakterze specjalnym nie może natomiast rozstrzygnąć opinia prywatna sporządzona na zlecenie strony poza postępowaniem sądowym. Pogląd taki wyrażany wielokrotnie w orzecznictwie Sądu Najwyższego znalazł swój wyraz między innymi w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 kwietnia 2002 r. ( w sprawie I CKN 92/00, opubl. LEX nr 53932).

Z uwagi na powyższe ustalając wysokość stawki najmu pojazdu Sąd brał pod uwagę przede wszystkim treść pisemnej opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej, wyceny pojazdów i urządzeń, kosztorysowania napraw w osobie M. M.. Wnioski sformułowane przez tego biegłego były w ocenie Sądu wyczerpujące i spójne. Opinia została sporządzone przez osobę dysponującą odpowiednią wiedzą specjalistyczną i doświadczeniem zawodowym. Po drugie, biegły sporządzając opinie oparł się na całokształcie zebranego w sprawie materiału dowodowego. Wreszcie zaś opinia biegłego była sformułowana w sposób precyzyjny, a konkluzje w niej zawarte zostały logicznie uzasadnione. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd uznał opinię biegłego za w pełni przekonywującą. Według biegłego średnia stawka dobowa wynajmu pojazdu zastępczego, klasy pojazdu uszkodzonego R. (...) w wariancie z wykupionym udziałem własnym w szkodach, z pełnym ubezpieczeniem, bez limitu kilometrów i bez podatku VAT w I kwartale 2014r. wynosiła 258,71 zł netto. Natomiast w opcji z limitem kilometrów, bez wykupienia udziału własnego w szkodach i przy rozliczeniu gotówkowym - wyniosło 194,07 zł brutto. Natomiast średnia stawka dobowa wynajmu pojazdu zastępczego, klasy (...) pojazdu R. (...) w wariancie z wykupionym udziałem własnym w szkodach, z pełnym ubezpieczeniem, bez limitu kilometrów i bez podatku VAT w I kwartale 2014r. wynosiła 398,33 zł netto. Natomiast w opcji z limitem kilometrów, bez wykupienia udziału własnego w szkodach i przy rozliczeniu gotówkowym - wynosiła 267,08 zł brutto.

Dokonując oceny zgłoszonego w sprawie żądania dotyczącego kosztów najmu pojazdu zastępczego Sąd uznał, że w zakresie rozstrzygnięcia niniejszego sporu należy przyjąć średnią dzienną stawkę wynajmu pojazdu nie zgodnie z umową zawartą przez poszkodowanego, albowiem już z samych jego zeznań wynikało, iż nie dokonywał on rozeznania na rynku wynajmu pojazdów zastępczych, tak , aby móc się zorientować w obowiązujących średnich stawkach dobowych. Co sam szczerze przyznał, a wynikało to prawdopodobnie z braku doświadczenia życiowego w tej kwestii ( bo nigdy wcześniej nie zawierał umowy w zakresie wynajmu pojazdu zastępczego). Jego działanie t.j. nawiązanie tej umowy z powódką związane było także z zapewnieniem ze strony powódki, iż koszty te będą zwrócone przez ubezpieczyciela, co było także podstawą do zawarcia z powódką umowy cesji wierzytelności z tego tytułu. Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela. Podkreśla się, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje przy tym celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Analiza tych stawek w opinii biegłego prowadzi do wniosku, iż była możliwość zminimalizowania tych kosztów przez wynajęcie pojazdu zastępczego za mniejszą stawkę dobową i w sytuacji wynajmu klasy pojazdu zbliżonego do pojazdu uszkodzonego. Te różnice są znaczne ( 258,71 zł netto – 398,33 zł netto, a w okolicznościach niniejszej sprawy 349 zł netto w opcji bez limitu kilometrów). Przy przyjęciu, iż zasadny był wynajmem pojazdu zastępczego w okresie od 07 marca 2014r. do 19 marca 2014r. czyli za 13 dni Sąd stanął na stanowisku, iż do wyliczenia szkody z tego tytułu przyjąć należy średnią stawkę dobową wynajmu pojazdu zastępczego, klasy pojazdu uszkodzonego R. (...) w wariancie z wykupionym udziałem własnym w szkodach, z pełnym ubezpieczeniem, bez limitu kilometrów i bez podatku VAT w I kwartale 2014r. która wynosiła 258,71 zł netto czyli 318,21 zł brutto. W tym miejscu zaznaczenia wymaga, iż pozwany kwestionował także wyliczenia ewentualnej wysokości tej szkody w tej opcji, argumentując, iż brak jest podstaw, aby przyjąć, iż poszkodowany zmuszony był wynająć pojazd zastępczy w ofercie bez limitu kilometrów i to z wykupionym pełnym pakietem ubezpieczenia i udziału własnego w szkodach w sytuacji, gdy powódka nie wykazała, aby użytkowany przez poszkodowanego pojazd był objęty takim właśnie pakietem ubezpieczenia. Poszkodowany przyznał w swoich zeznaniach, iż nie posiadał ubezpieczenia AC, jednakże trudno przyjąć tą argumentację jako zasadną biorąc pod uwagę, iż w czasie gdy poszkodowany podejmował decyzję o wynajmie pojazdu zastępczego miał świadomość, iż pojazd będzie wykorzystywał m.in. w celach transportowych związanych z przewozem żony do sanatorium w M., celem odwiedzin żony wraz z dziećmi i potrzebą związaną z realizacją zwiększonych obowiązków rodzinnych ( wyłącznego sprawowania opieki nad dziećmi). W tej sytuacji w ocenie Sądu jedynie wypożyczenie pojazdu zastępczego w opcji bez limitu kilometrów było uzasadnione. Gdyby nie zaistniało przedmiotowe zdarzenie, a pojazd poszkodowanego nie zostałby uszkodzony byłby z pewnością wykorzystywany do tych celów. Tym samym w ostatecznym wyliczeniu wysokości szkody Sąd przyjął stawkę dobową 258,71 zł netto ( 318,21 zł brutto), co doprowadziło do ustalenia wysokości szkody z tego tytułu w kwocie 4.136,73 zł brutto.

W tym miejscu zaznaczyć należy, iż w ocenie Sądu poszkodowany miał uzasadnione podstawy do skorzystanie w tym okresie ( w sumie 13 dni) z pojazdu zastępczego, aby zapewnić sobie i rodzinie normalne funkcjonowanie w zakresie spełniania obowiązków zawodowych jak i obowiązków rodzinnych.

Reasumując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił na ustalenie, iż w „ okolicznościach życiowych” poszkodowanego, na które wskazano w powyższym stanie faktycznym i w sytuacji gdy nie posiadał on innego pojazdu, poza uszkodzonym w przedmiotowym zdarzeniu miał prawo wynająć pojazd zastępczy za niewygórowaną stawkę dzienną do kontynowania swoich dotychczasowych obowiązków zawodowych i rodzinnych jakie posiadał i tym samym do odszkodowania w tym zakresie. Stąd orzeczenie jak w pkt I wyroku, które mogło odnosić się tylko do części roszczenia t.j. kwoty 4.136,73 zł( bo roszczenie obejmowało zasądzenie kwoty 5.100 zł ). W pozostałym bowiem zakresie roszczenie powódki podlegało oddaleniu jako nieuzasadnione w okolicznościach niniejszej sprawy, o czym orzeczono w punkcie II wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., stosownie do którego jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Orzekając w powyższym zakresie Sąd miał na względzie unormowanie art. 14 ust 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003r. Nr 124, poz. 1152), który stanowi, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Sąd miał w sprawie na uwadze okoliczność, że szkoda została zgłoszona w dniu 03 marca 2014r., jednakże w zakresie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego dopiero w piśmie z dnia 25 marca 2014r.( ale brak ustalenia w jakiej dacie pozwanemu zostało ono doręczone) stąd należało przyjąć, że 30 - dniowy okres na przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego i wypłacenie odszkodowania minął najpóźniej w dniu 15 maja 2014r.( bo pozwany podjął decyzję w tym przedmiocie w dniu 15 kwietnia 2014r.) i od dnia następnego pozwany bez wątpienia pozostawał już w opóźnieniu w zapłacie spornej należności, stąd Sąd zasądził wskazane odsetki ustawowe zgodnie z żądaniem wyrażonym w pozwie. Orzekając w przedmiocie odsetek Sąd miał zarazem na względzie, iż zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 481 § 2 k.c., jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie – w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Wzmiankowany przepis został znowelizowany ustawą z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1830), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. (art. 57 ustawy). Dlatego też w zakresie odsetek sprzed daty 1 stycznia 2016 r. należało zasądzić odsetki ustawowe, zgodnie z poprzednim brzmieniem art. 481 § 2 k.c., wedle którego, jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona należą się odsetki ustawowe.

O kosztach postępowania przy uwzględnieniu wyniku procesu orzeczono w punkcie III, IV i V wyroku w oparciu o przepisy art. 98 § 1 i 2 k.p.c., art. 99 k.p.c. w zw. z art. 100 zd. 1 k.p.c. i art. 13 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.05.167.1398 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2003 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – t. j.: Dz. U. z 2013 r. Nr 490).Sąd uznał w sprawie stronę powodową za wygrywającą spór w 81,11 %. W konsekwencji dokonał stosunkowego rozdzielenia poniesionych przez strony kosztów postępowania i zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.450,70 zł z tego tytułu. Na poniesione przez powódkę koszty wynoszące łącznie 2.072 zł składały się: opłata od pozwu w kwocie 255 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1.200 zł, koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz kwota 600 zł uiszczona tytułem zaliczki na poczet opinii biegłego. Na poniesione przez pozwanego koszty wynoszące łącznie 1.217 zł składały się: koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1.200 zł, koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Przy uwzględnieniu stosunku, w jakim wygrała każda ze stron, to pozwany byłby zobligowany do zapłaty na rzecz powoda kwoty 1450,70 zł ( 81.11 % z kwoty 2.072 zł t.j. 1.680,59 zł - 18,89% z kwoty 1.217 zł t.j. 229,89 zł ) tytułem zwrotu kosztów procesu. Stąd orzeczenie jak w pkt III wyroku. Podstawą rozstrzygnięcia w zakresie pkt IV i V wyroku stanowił przepis art. 113 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych( Dz.U. z 2010r. Nr 90, poz.594 ze zmianami). Na jego zasadzie kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Natomiast koszty nieobciążające przeciwnika sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz strony, której czynność spowodowała ich powstanie. Koszty opinii biegłego zamknęły się kwotą 1.061,72 zł, stąd przy wysokości uiszczonej zaliczki t.j. 600 zł z sum budżetowych wydatkowana została kwota 461,72 zł. W konsekwencji Sąd nakazał w punkcie IV wyroku pobranie na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie od pozwanego kwoty 374,50 zł ( 81,11% z kwoty 461,72 zł ) a w pkt V wyroku od powódki kwoty 87,22 zł ( 18,89 % z kwoty 461,72 zł) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowym.

SSR Anita Wolska

Sygn. akt I C 588/15 Dnia 28 marca 2018 r.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować,

2.  odpis wyroku wraz z odpisem uzasadnienia doręczyć pełnomocnikowi stron

3.  akta przedłożyć z apelacją, zażaleniem, wpływem innych pism lub za 21 dni.

SSR Anita Wolska