Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powodowie M. R. oraz F. S. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) spółki akcyjnej w W. kwoty 1.600 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 sierpnia 2017 roku do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego roszczenia powodowie wskazali, że dochodzona pozwem kwota stanowi należne powodom wynagrodzenie za wynajęcie samochodu P. G., którego to pojazd F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) został uszkodzony w dniu 27 marca 2017 roku przez sprawcę ubezpieczonego u pozwanego. Powodowie dochodzą od pozwanej należności za czas trwania najmu pojazdu zastępczego od dnia 27 kwietnia 2017 r. do 12 czerwca 2017 r. Powodowie wystawili fakturę za 28 dni najmu za kwotę 250 zł netto dziennie, czyli łącznie na kwotę 8610 zł brutto. Pozwany uznając okres 28 dni zapłacił jednak tylko kwotę 2238,60 zł brutto, obniżając stawkę najmu do kwoty 79,95 zł za każdy dzień.

Dnia 1 sierpnia 2018 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z żądaniem powodów.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany zarzucił nieudowodnienie zasadności wynajmu pojazdu zastępczego, okresu wynajmu i stawki dobowej. Co do zasady nie zakwestionował jednak swojej odpowiedzialności za zdarzenie podkreślając wypłacenie odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w wysokości 2238,60 zł, gdzie uznany został okres 28 dni, a stawka zweryfikowana do kwoty 79,95 zł brutto. Pozwany podkreślił obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów tj. na obowiązek poszkodowanego minimalizacji szkody. Wskazał, że osoba zgłaszająca szkodę została poinformowana o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanego oraz o weryfikacji stawki przez pozwanego w przypadku wynajęcia pojazdu zastępczego od firmy zewnętrznej. W dniu zgłoszenia szkody na adres wskazany w rejestracji (...) przesłana została instrukcja dotycząca wynajmu pojazdu zastępczego, o czym zgłaszająca szkodę osoba została poinformowana. Zdaniem pozwanego poszkodowany został poinformowany o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego oraz o możliwości poddania weryfikacji stawki, zgodnie z cennikiem podanym w instrukcji. Wg pozwanego dawało to podstawę do takiej weryfikacji, zwłaszcza że poszkodowany najem pojazdu zastępczego rozpoczął w dniu 27 kwietnia 2017 roku

W odpowiedzi na sprzeciw powodowie pismem z dnia 12 października 2018 r. wskazali, że poszkodowany nie miał obowiązku skorzystania z oferty najmu złożonej mu przez pozwanego, a jedynie miał taką wątpliwość. Zażądali zobowiązania pozwanego do przedstawienia pełnej oferty wynajmu pojazdów zastępczych skierowanej do poszkodowanych, regulaminu tych pojazdu oraz umowy najmu.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 27 marca 2017 roku doszło do kolizji w wyniku, której uszkodzony został samochód F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) należący do P. G.. Sprawca kolizji był ubezpieczony u pozwanego.

Bezsporne

Poszkodowany w dniu 12 kwietnia 2017 r. telefonicznie zgłosił szkodę pozwanemu, w jej trakcie podał adres do korespondencji (...) (3:44-4:12 rozmowy), wyraził zgodę na otrzymywanie korespondencji drogą elektroniczną (12:40 rozmowy) i został zapytany o to czy chce korzystać z samochodu zastępczego. Poszkodowany odpowiedział, że tego nie potrzebuje, następnie operator pozwanego podał numer szkody, po czym poszkodowany sam wrócił do tematu pojazdu zastępczego i spytał czy taki samochód może wziąć od pozwanego. Operator wskazał, że w razie takiej potrzeby prosi o kontakt z pozwanym, podał że po takim zgłoszeniu „podstawimy samochód”, podkreślił też że w przypadku wynajmu samochodu zastępczego z zewnątrz, pozwany będzie rozpatrywał stawki wg tych oferowanych przez (...). Wskazał, iż aby uniknąć problemów z rozliczeniem najmu wskazany jest kontakt z pozwanym, wreszcie operator wprost wskazał poszkodowanemu, że istnieje obowiązek minimalizacji szkody (12:41-16:20 rozmowy). Poszkodowanemu na adres (...) wysłany w dniu 12 kwietnia 2017 r. o godzinie 14:13:57 został cennik akceptowanych przez pozwanego stawek najmu.

Dowód:

-

zapis rozmowy telefonicznej płyta na k. 113

-

cennik k. 87

-

wydruk okien dialogowych k. 88-89

W okresie od 27 kwietnia 2017 r. do 12 czerwca 2017 r. pozwany wynajmował pojazd zastępczy od powodów, wg stawki dziennej wynoszącej 250 zł netto. W trakcie najmu poszkodowany domagał się od pozwanego przesłania informacji z dodatkowych oględzin, które zgłaszał. Wskazał w podpisanym przez siebie oświadczeniu, że potrzebował tego pojazdu do dojazdu do pracy, na zakupy i wyjazd rodzinny. W dniu 14 czerwca 2017 roku powodowie wystawili poszkodowanemu fakturę VAT FS (...) za 28 dni wynajmu po 250 zł netto za dzień, czyli na kwotę 7000 zł netto, co z podatkiem VAT wyniosło 8610 zł. Po zwrocie pojazdu zastępczego w dniu 14 czerwca 2017 roku poszkodowany zawarł z powodami umowę cesji wierzytelności wynikającej z faktury FS (...). Powodowie następnie w dniu 14 lipca 2017 roku zwrócili się do pozwanego o wypłatę odszkodowania w kwocie 8610 zł i decyzją z dnia 27 lipca 2017 roku pozwany przyznał odszkodowanie w kwocie 2238,60 zł. Pozwany uznał okres 28 dni najmu i przyjął stawkę czynszu najmu na poziomie 79,95 zł brutto dziennie. W dniu 1 września 2017 roku powodowie wezwali pozwanego do zapłaty kwoty 6371,40 zł, ale pozwany odmówił zapłaty.

Dowód:

-

kalkulacja naprawy k. 12-15, 32-37,

-

wniosek o dodatkowe oględziny k. 39

-

wniosek k. 40,

-

korespondencja elektroniczna k. 41-44, 47, 51-52

-

umowa najmu k. 16,

-

potwierdzenie zwrotu k. 18

-

oświadczenie k. 24,

-

faktura k. 19

-

umowa cesji k. 31

-

wezwanie k. 17

-

decyzja o przyznaniu odszkodowania k. 11

-

wezwania k. 21-23

-

odpowiedź k. 20

Sąd zważył, co następuje.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz na podstawie poczynionych ustaleń roszczenie powoda podlegało oddaleniu.

Stan faktyczny albo był bezsporny – w zakresie dat poszczególnych czynności przy likwidacji szkody, faktu najmu pojazdu zastępczego, okresu najmu, albo Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów i przede dowodu z zapisu rozmowy telefonicznej. Sąd w całości dał wiarę tym dowodom. Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań P. G., ponieważ strony nie podały jego aktualnego adresu.

Roszczenie przedstawione przez powodów ma charakter roszczenia odszkodowawczego, znajdującego oparcie w przepisach art. 822 § 1 i 2 k.c., art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152, ze zm.) oraz art. 436 § 1 k.c. i 415 k.c. Okoliczności kolizji z dnia nie były sporne pomiędzy stronami. Również legitymacja bierna pozwanej spółki do występowania w niniejszym procesie, mająca za podstawę art. 19 ust. 1 powołanej wyżej ustawy, nie pozostawała przedmiotem sporu. Było bowiem okolicznością niekwestionowaną, iż sprawca szkody posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanej spółce. Pozwana nie kwestionowała zasady swojej odpowiedzialności i wypłaciła w części odszkodowanie za wynajem samochodu zastępczego. Nie budziło wątpliwości, iż do przedmiotowego zdarzenia drogowego doszło na skutek zawinionego działania uczestnika ruchu drogowego posiadającego polisę O.C. w pozwanej spółce.

Legitymacja procesowa czynna powoda wynika, poza wskazanymi powyżej przepisami, ponadto z treści art. 509 § 1 i 2 k.c., jako że wierzytelność przysługująca poszkodowanemu została przelana na rzecz powoda.

Spór będący przedmiotem niniejszego postępowania rozgrywał się na płaszczyźnie ustalenia rozmiaru i wysokości szkody poniesionej w związku z zaistniałą kolizją, a w konsekwencji, co do wysokości należnego odszkodowania związanego z kosztami wynajęcia pojazdu zastępczego.

Co prawda pozwany kwestionował też zasadność najmu pojazdu zastępczego oraz okres najmu, jednakże zauważyć należy, że w toku postępowania likwidacyjnego uznał zasadność najmu i okres najmu 28 dni. Zarzuty więc dotyczące tych okoliczności Sąd uznał za zwykłe nadużycie procesowe. Jeżeli bowiem pojawiły się jakiekolwiek nowe okoliczności uzasadniające zmianę stanowiska w tym zakresie, to okoliczność tą powinien wykazać pozwany, a żadnych dowodów na tą okoliczność nie przedstawił. Tak wiec zasadność najmu oraz okres najmu 28 dni Sąd uznał przede wszystkim na podstawie decyzji o przyznaniu odszkodowania na k. 11, korespondującą z umową najmu, oświadczeniem o potrzebie najmu (k. 24) i potwierdzeniem zwrotu samochodu.

Sporna była przede wszystkim jednak stawka najmu, czyli wysokość szkody.

Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 k.c. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Jednakowoż istnieje też obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.), co określa się ogólnie obowiązkiem minimalizacji szkody. Nie ma w tym zakresie więc racji powód, którego twierdzenia można sprawdzić do żądania akceptacji każdej stawki najmu. Kwestia ta jest przedmiotem wielu wypowiedzi judykatury, a podsumowaniem orzecznictwa w tym zakresie jest uchwała Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r. w sprawie III CZP 20/17 - wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Oczywiście poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania oferty najtańszej i najkorzystniejszej. Uznając, że sam fakt poszkodowania i koniczność aktywności poszkodowanego w zakresie likwidacji szkody jest sam w sobie na tyle obciążający i absorbujący, pierwszeństwo przyznać należy zapewnieniu poszkodowanemu komfortu, a nawet poczucia bezpieczeństwa i profesjonalnego wsparcia. Nie jest więc tak że zawsze najtańsza oferta będzie najkorzystniejsza. Ubezpieczyciele także wyciągają wnioski z orzecznictwa Sądów i zauważalna stała się tendencja organizowania przez nich najmu pojazdu zastępczego. Sąd na podstawie podobnych spraw dostrzega, że zdarzają się sytuacje że propozycja najmu jest tak zawoalowana, że niedostrzegalna w natłoku informacji, bywa że jest iluzoryczna, a eksponowany koszt najmu nie zawiera w sobie wszystkich istotnych dla poszkodowanego elementów lub wiąże się z różnymi niedogodnościami (w jednej ze spraw dostępny dla poszkodowanego w S. pojazd zastępczy znajdował się w G.), tyle że nie ma podstaw z góry zakładania takiej sytuacji. Zauważyć też należy fakt, że to ubezpieczyciel sprawcy finansuje najem pojazdu zastępczego i musi mieć on zagwarantowany wpływ na ten najem. W przeciwnym wypadku doszłoby do sytuacji, gdzie firmy zajmujące się wynajmem pojazdów zastępczych i które zapewniają poszkodowanego o bezpłatności ich usług, same dyktują jaka stawka jest dla nich odpowiednia.

W tej konkretnej sprawie powodowie wprost przyznali że pozwany złożył poszkodowanemu ofertę, ale wskazali że nie miał on obowiązku z niej skorzystania, jedynie taką możliwość (k. 119). Na tej podstawie Sąd uznał, że wiarygodne są dowody złożone przez pozwanego w postaci cennika na k. 87 oraz wydruku z okien dialogowych potwierdzający wysłanie wiadomości k. 88-89 o godzinie 14:13:57. Godzina ta koresponduje też z uwidocznionym na nagraniu rozmowy godziną rozpoczęcia czasu jej nagrywania - 13:53. Podkreślenia wymaga nade wszystko, że pozwany złożył dowód w postaci zapisu rozmowy ze zgłoszenia szkody, gdzie poszkodowany podał swój adres poczty elektronicznej oraz potwierdził możliwość otrzymywania korespondencji tą drogą. W trakcie rozmowy operator pozwanego zapytał poszkodowanego czy ten chce korzystać z samochodu zastępczego. Poszkodowany odpowiedział, że tego nie potrzebuje, następnie operator pozwanego podał numer szkody, po czym poszkodowany sam wrócił do tematu pojazdu zastępczego i spytał czy taki samochód może wziąć od pozwanego. Operator wskazał, że w razie takiej potrzeby prosi o kontakt z pozwanym, podał że po takim zgłoszeniu „podstawimy samochód” – co wskazuje, że poszkodowany nie musiałby sam po ten samochód jechać, tylko został by on mu dostarczony we wskazane przez niego miejsce. W trakcie rozmowy poszkodowany został poinstruowany, że w tym celu ma zwrócić się telefoniczne do pozwanego. W ocenie Sądu skorzystanie z takiej oferty nie nastręczało żadnych problemów. Z rozmowy wynika, że takie zgłoszenie będzie bezproblemowo rozliczone, co oznacza wg Sądu że poszkodowany nie ponosiłby z tego tytułu żadnych kosztów. Operator wskazał też poszkodowanemu, że istnieje obowiązek minimalizacji szkody. W ocenie Sądu na tym etapie poszkodowany miał pełną wiedze jako skorzystać z oferty pozwanego oraz że najem z innego źródła będzie w zakresie stawki weryfikowany przez pozwanego. Nie zostało w sprawie wykazane dlaczego poszkodowany nie skorzystał z tej oferty, zwłaszcza że rozmowa zgłoszeniowa była 12 kwietnia 2017 roku, a najem rozpoczął się 27 kwietnia 2017 r., co z kolei oznacza że najem nie był pilną potrzebą. Sąd nie zwracał się wg wniosku powodów do pozwanego o nadesłanie pełnej oferty wynajmu pojazdów zastępczych skierowanej do poszkodowanego, regulaminu najmu tych pojazdu oraz umowy najmu, ponieważ uznał że jest to dla sprawy bez znaczenia i stanowi próbę wykreowania uzasadnienia do odmowy przyjęcia oferty pozwanego, podczas gdy tego uzasadnienia nigdy wcześniej nie było. Pozwany organizuje najem pojazdów zastępczych wg znacznie niższych niż u powodów kosztów i to on płaci za ten najem. Obowiązkiem poszkodowanego w ramach minimalizacji kosztów szkody jest zainteresowanie się tą ofertą, a odmowa z jej skorzystania musi wynikać z obiektywnego stwierdzenia jej niekorzystności, z jakiegoś konkretnego faktu. Ewentualna niekorzystność najmu musi być konkretna, a nie abstrakcyjna, musi też odnosić się do sytuacji życiowej poszkodowanego, jego konkretnych potrzeb oraz odnosić się do tego w jakich sposób korzystał on ze swojego uszkodzonego pojazdu. (...) dowodowa powodów dotycząca zwrócenia się o ww. dokumenty jest dla sprawy bez znaczenia. Poszkodowany zignorował ofertę pozwanego, mimo, że mógł z niej skorzystać i wiedział jakie będą skutki nieskorzystania z niej. W tym układzie procesowym wyższe koszty najmu niż te podane poszkodowanemu przez pozwanego nie pozostają w adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym ze szkodą i dlatego Sąd powództwo oddalił.

W tych okolicznościach sprawy oddaleniu też podlegał wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, ponieważ oznaczałoby to tylko niepotrzebne mnożenie kosztów, przedłużanie postępowania, a ów dowód na rozstrzygnięcie nie miał żadnego wpływu.

Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.). Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił art. 98 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Pozwany wygrał sprawę w całości. Wydatkował on na sprawę sumę 917 zł, na którą składa się opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł i kwota 900 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalona na podstawie § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804), stąd rozstrzygniecie jak w punkcie II.

W punkcie III Sąd nakazał zwrócić powodom 1500 zł uiszczonej przez nich zaliczki na poczet kosztów opinii biegłego, na podstawie art. 84 ust. 2 u.k.s.c..

Zarządzenia:

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)