Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2015 roku

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Protokolant: Anna Sabinicz

po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2015 roku w Szczecinie, na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej w R.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w D.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w D. na rzecz powódki (...) spółki akcyjnej w R. kwotę 2 352,00 zł (dwóch tysięcy trzystu pięćdziesięciu dwóch złotych ) z ustawowymi odsetkami od dnia 2 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 647 zł (sześciuset czterdziestu siedmiu złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt XI GC 1241/14

Sprawa rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym

UZASADNIENIE

Pozwem z 2.06.2014 r. (...) S.A. w R. wniosła o zasądzenie od (...) spółki z o. o. w D. kwoty 2352 zł z ustawowymi odsetkami od 1dnia wniesienia pozwu i kosztami procesu, tytułem kary umownej za odstąpienie od podpisanej z powódką umowy.

Po wydaniu w sprawie nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym pozwany wniósł sprzeciw, wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, że kontakty z powódką były efektem jej starań o to, by pozwany zmienił operatora, jednak dotychczasowy operator złożył ofertę korzystniejszą, czym uniemożliwił realizację umowy z powódką. Ta ostatnia umowa została zawarta pod warunkiem rozwiązania umowy z dotychczasowym dostawcą, co nie nastąpiło, zatem umowa nie została skutecznie zawarta i powódka nie może na jej podstawie dochodzić żadnych opłat. Ponadto zawarcie umowy nastąpiło pod wpływem błędu (dotyczącego możliwości rozwiązania umowy z dotychczasowym dostawcą bez karnych opłat) i pozwana uchyliła się do skutków swego oświadczenia woli w tym zakresie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwaną łączyła umowa sprzedaży energii, zawarta z (...) dla firm spółką z o. o. z dnia 6.12.2011 r., z gwarancją najniższej ceny.

W dniu 2.12.2012 r. został zawarty aneks do tej umowy, będący następstwem przekazania przez pozwaną konkurencyjnej oferty sprzedaży. Dotychczasowy dostawca udzielił więc pozwanej rabatu, tak, by wyrównać cenę oferowaną przez konkurencyjnego sprzedawcę. Postanowiono, że umowa obowiązywać będzie do 31.12.2015 r. Jednocześnie zmieniono ogólne warunki umów, postanawiając w punkcie 9, że w przypadku umowy w ofercie gwarancja najniższej ceny sprzedawca zobowiązuje się, w przypadku gdy odbiorca otrzyma i przekaże sprzedawcy konkurencyjną ofertę sprzedaży, sprzedawca w ciągu 30 dni udzieli rabatu tak, by wyrównać cenę konkurencji albo poinformuje o możliwości wypowiedzenia umowy bez konsekwencji finansowych dla odbiorcy. Wypowiedzenie umowy przez odbiorcę przed upływem okresu jej obowiązywania powiązano z koniecznością zapłaty opłaty jednorazowej, obliczonej wg wzoru: ilość energii zamówionej zgodnie z umową minus ilość energii już zakupionej razy cena energii.

Dowód: aneks k. 42-43, OWU k. 44-45

W drugiej połowie roku 2013 prokurent pozwanej, M. S. (1), negocjował z przedstawicielem powoda, A. M. (1), zawarcie umowy sprzedaży energii z powódką. Przesłał jej posiadane umowy, sam tych umów nie sprawdzał i oparł się na informacji A. M., że dotychczasowa umowa przewiduje 3-miesięczne wypowiedzenie i jest możliwe złożenie takiego oświadczenia bez kosztów.

Dowód: maile z załącznikami k. 47-48, zeznania M. S. k. 116-118

W sierpniu 2013 r. pozwana skierowała do spółki (...) dla firm oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. W odpowiedzi została poinformowana pismem z 5.11.2013 r., że opłata jednorazowa związana z wypowiedzeniem wyniesie 24694,97 zł.

Dowód: oświadczenie k. 96, pismo k. 97

W dniu 5.09.2013 r. M. S. złożył w imieniu pozwanej oświadczenie, że korzysta z oferty promocyjnej/umowy lojalnościowej dotyczącej sprzedaży energii, umowa lojalnościowa z poprzednim sprzedawcą kończy się 31.12.2013 r.

Dowód: oświadczenie k. 67

Tą samą datą została opatrzona oferta powódki, z przewidywanym terminem wejścia w życie 1.1.2014 r., z gwarancją ceny do 31.12.2014 r., którą to ofertę wraz z regulaminem M. S. w imieniu pozwanej zaakceptował, wskazując, iż zna okres wypowiedzenia umowy z poprzednim sprzedawcą i wynosi on 3 miesiące.

W regulaminie zawarte były m. in. następujące postanowienia: Odbiorca zobowiązał się do przestrzegania postanowień oferty i nierozwiązywania umowy. W przypadku rozwiązania umowy lub w przypadku uniemożliwienia realizacji umowy z przyczyn po stronie odbiory, zobowiązał się on zapłacić sprzedawcy karę umowną w wysokości iloczynu szacowanej ilości energii elektrycznej do końca okresu obowiązywania gwarancji ceny oraz stawki jednostkowej w wysokości 50 zł z MWh, w terminie 7 dni, od doręczenia wezwania.

Z ta samą datą podpisana została umowa stron, w której zadeklarowano roczne zużycie energii (...). W § 3 ust 1 postanowiono, że umowa wchodzi w życie z dniem podpisania, ze skutkiem od 1.01.2014 r. i obowiązuje do 31.12.2014 r., jednak nie wcześniej niż po skutecznym rozwiązaniu umowy, na podstawie której dotychczas odbiorca nabywał energię.

Dowód: oferta k. 68-69, regulamin k. 70-72, umowa k. 85-87

M. S. przekazał ofertę powódki swojemu dostawcy energii, w efekcie czego zaproponowano mu niższe ceny i zawarto aneks datowany na 21.11.2013 r.

Dowód: pismo k. 49, aneks k. 50, OWU k. 51-53

W dniu 17.12.2013 r. M. Starości skierował do powódki oświadczenie o rozwiązaniu umowy z 5 września 2014 r., która to umowa została zawarta pod warunkiem, że pozwana skutecznie rozwiąże umowę z dotychczasowym dostawcą energii. Dla pozwanej warunkiem było bezkosztowe rozwiązanie poprzedniej umowy, jednak po wystaniu wypowiedzenia okazało się, że będzie to wiązało się z wysoką opłatą karną. Pozwana próbowała wykorzystać tryb bazujący na przesłaniu oferty konkurencyjnej, ale (...) dla firm obniżyła cenę i uniemożliwiła rozwiązanie umowy. Z ostrożności w piśmie wskazano, że umowa z powódką została zawarta pod wpływem błędu, gdyż pozwana była zapewniana, że umowa z Energią dla firm będzie mogła zostać bezkosztowo rozwiązana. Wobec tego spółka uchyliła się od oświadczenia woli.

Dowód: pismo k. 53-55

W dniu 17.02.104 r. powódka wystawiła pozwanej notę obciążeniową na 2352 zł z terminem płatności 4.03.2014 r. , a następnie wezwała pozwaną do zapłaty.

Dowód: nota k. 88, wezwanie k. 89

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna), przy czym w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły (art. 484 § 1 k.c.) Na tle tych uregulowań ugruntowany jest pogląd, że żądanie kary umownej nie jest uzależnione od wykazania szkody.

W niniejszej sprawie strony zawarły umowę, której częścią był regulamin oferty, zawierający postanowienie, że o ile umowa zostanie rozwiązana, lub nie będzie możliwa realizacja umowy z przyczyn po stronie odbiorcy, będzie on zobowiązany zapłacić sprzedawcy karę umowną w wysokości iloczynu szacowanej ilości energii elektrycznej do końca okresu obowiązywania gwarancji ceny oraz stawki jednostkowej w wysokości 50 zł za MWh. Pozwana podkreślała, że umowa została zawarta pod warunkiem zawieszającym, który nie doszedł do skutku, zatem powyższe postanowienie nie obowiązuje. Z poglądem tym nie można się zgodzić. Kara została bowiem zastrzeżona także na wypadek, gdyby nie była możliwa realizacja umowy, co wprost wiąże się z tą częścią umowy, która stanowi, że umowa wejdzie w życie po rozwiązaniu umowy z poprzednim sprzedawcą. Pozwana z przyczyn finansowych nie zdecydowała się rozwiązać umowy z poprzednim sprzedawcą, zatem do realizacji umowy nie doszło z przyczyn leżących po jej stronie. Takie zastrzeżenie jest dopuszczalne w ramach swobody umów; w obrocie profesjonalnym powszechnie zastrzega się kary umowne za odstąpienie od umowy z przyczyn obciążających drugą stronę i mimo, iż kara wynika z umowy, od której odstąpiono, jest ona uznawana za zastrzeżoną skutecznie i to bez względu na charakter świadczeń, do jakich zobowiązały się strony umowy, od której się odstępuje (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 października 2006 r., IV CSK 154/06, OSNC 2007, nr 7-8, poz. 117 i z dnia 13 czerwca 2008 r., I CSK 13/08, nie publ.). Podobnie należy ocenić możliwość zastrzeżenia kary umownej na wypadek nie dojścia umowy do skutku. Jeśli postanowienie o wejściu umowy w życie po skutecznym rozwiązaniu umowy z poprzednim dostawcą potraktować jako warunek w rozumieniu art. 89 k.c., to strony mogą skutecznie zastrzec karę za to, że jedna ze stron uniemożliwi ziszczenie się warunku. Jeśli na wypadek sprzecznego z zasadami współżycia społecznego przeszkodzenia w ziszczeniu się warunku ustawodawca wprowadza fikcję ziszczenia się warunku (art. 93 § 1 k.c.), to za zgodne z zasadą swobody umów należy uznać umowne uregulowanie odpowiedzialności za nieziszczenie się warunku z przyczyn obciążających jedną ze stron przez powiązanie takiego stanu z obowiązkiem zapłaty kary umownej.

Nie może odnieść skutku powoływanie się przez stronę pozwaną na błąd i złożone w związku z tym oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli. Zgodnie z art. 84. § 1 k.c. w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. Stosownie do § 2 można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny). Jak wynika z przytoczonego przepisu, błąd, aby uprawniał do uchylenia się od skutków oświadczenia woli, musi dotyczyć treści czynności prawnej. W niniejszej sprawie warunek ten nie jest spełniony, bo błąd, opisywany przez świadka – prokurenta pozwanej, nie dotyczy treści umowy zawieranej z powódką, lecz możliwości zerwania innej umowy bez ponoszenia dodatkowych opłat. Na marginesie trzeba dodać, że błąd, w świetle zeznań M. S., wywołany został przede wszystkim niedbalstwem przedstawiciela pozwanej, który przyznał, że umowy z poprzednim dostawcą nie przeczytał i „zaufał” zapewnieniom przedstawiciela handlowego, że wypowiedzenie wynosi 3 miesiące.

Nie zostały też wykazane przez pozwaną okoliczności, które uzasadniałyby miarkowanie kary umownej. Zgodnie z art. 484 § 2 k.c. jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. Zobowiązanie nie zostało wykonane w ogóle, skoro pozwana nie zrezygnowała z poprzedniej umowy i nie rozpoczęła pobierania energii od powoda. Rażące wygórowanie kary odnosi się m. in. do wysokości odszkodowania, jakie przysługiwałoby na zasadach ogólnych, jednak ciężar dowodu przesłanej, uzasadniających miarkowanie, spoczywa na dłużniku. Pozwana podniosła brak szkody, jednak jest to tylko gołosłowne twierdzenie, tymczasem sam fakt, że do pobierania energii nie doszło, oznacza, że powódka poniosła szkodę w postaci utraconego zysku, jaki mogłaby osiągnąć, gdyby umowa była realizowana. Innych argumentów uzasadniających uznanie kary za rażąco wygórowaną pozwana nie podnosiła. Sama wysokość kary w niniejszej sprawie w porównaniu z karą, jaką chciał nałożyć na pozwaną poprzedni sprzedawca energii, pozwala stwierdzić, iż pozwana nie wykazała rażącego wygórowania kary nałożonej przez powódkę.

Z powyższych względów powództwo uwzględniono w całości. Kara została naliczona zgodnie z umowa (47 MWh x 50 zł), odsetki ustawowe należą się zgodnie z art. 455 i 481 k.c. od wezwania do zapłaty, powódka żądała ich od daty późniejszej (od wniesienia pozwu).

O kosztach procesu orzeczono stosownie do treści art. 98 k.p.c. i § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

ZARZĄDZENIE

1. odnotować

2. odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego

3. z pismami lub za 30 dni