Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powódka G. G. wniosła przeciwko pozwanej (...) Spółce akcyjnej V. (...) o zapłatę kwoty 3570 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, za leasingowany pojazd uszkodzony. Powódka wskazała, że dochodzi roszczenia za najem trwający 21 dni, w okresie od 21.10.2019r. do 28.10.2019r. i od 29.11.2019r. do 11.12.2019r.

Nakazem zapłaty z dnia 19 kwietnia 2022 r. Sąd orzekł zgodnie z roszczeniem pozwu.

W przepisanym terminie pozwany wniósł sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa. Pozwany zakwestionował okres najmu pojazdu zastępczego, zasadność najmowania przez powódkę dwóch pojazdów zastępczych w tym samym okresie, oraz koszt najmu.

W toku procesu strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 13 października 2019 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki F. nr rej. (...) użytkowany przez powódkę G. G. prowadzącą działalność gospodarczą, na podstawie umowy leasingu zawartej z (...) spółką akcyjną. Sprawca zdarzenia posiadał ważną umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z pozwaną (...) spółką akcyjną V. (...) w W..

Poszkodowana dokonała zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy, który przyjął na siebie odpowiedzialność co do zasady i wszczął postepowanie likwidacyjne.

W związku z niemożnością korzystania przez powódkę z uszkodzonego samochodu, pozwana zaoferowała jej najem pojazdu zastępczego od podmiotu współpracującego. Powódka przyjęła ofertę i od dnia 17 października 2019 r. korzystała z tak zorganizowanego pojazdu zastępczego. Wynajęty pojazd wykorzystywany był w celach prowadzenia działalności gospodarczej.

Z pojazdu zastępczego udostępnionego przez pozwanego powódka korzystała przez okres 12 dni, tj. do 29 października 2019r., a mimo wniosku powódki, pozwana odmówiła dalszego najmu.

Wiadomością e-mail z dnia 22 października 2019 r. pozwana przesłała powódce wyliczenie szkody, ustalając koszt naprawy na kwotę 90 115,59 zł brutto, wartość pojazdu przed szkodą na kwotę 59 532 zł brutto, po szkodzie 17 343 zł.

W odpowiedzi powódka wniosła o weryfikację nadesłanych kosztorysów z uwagi na błędne oznaczenie modelu pojazdu.

Dowód:

- wiadomość e-mail z dnia 17 października 2019 r., akta szkody k. 6,

- wiadomość e-mail z dnia 22 października 2019 r. , akta szkody k. 6,

- wiadomość e-mail z dnia 22 października 2019 r. akta szkody k. 6,

- zeznania G. G. k. 64-67

Dnia 21 października 2019 r. powódka zawarła z M. D., prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) umowę najmu pojazdu zastępczego marki R. (...) nr rej. (...) na okres do 4 grudnia 2019 r. Łączny koszt najmu ustalono na kwotę 9200,40 zł za 44 dni najmu, z limitem dziennym przebiegu 300 km oraz udziałem własnym w szkodach do kwoty 1000 zł.

Tego samego dnia powódka i M. D. zawarły kolejną umowę najmu, tym razem pojazdu marki C. (...) nr rej. (...). Umowa została zawarta na okres 7 dni, tj. do 4 grudnia 2019r. dnia 11 grudnia 2019 r. Łączny koszt najmu ustalono na kwotę 1463,70 zł za 7 dni najmu, z limitem dziennym przebiegu 300 km oraz udziałem własnym w szkodach do kwoty 1000 zł.

Dowód:

- umowy najmu, k. 10, 11

Dnia 27 listopada 2019 r. finansujący zbył pozostałość pojazdu wykorzystywanego przez powódkę za kwotę 7300 zł brutto.

Dowód:

- faktura VAT , akta szkody k. 6.

Decyzją z dnia 10 grudnia 2019 r. pozwany przyznał finansującemu odszkodowanie tytułem szkody całkowitej w kwocie 43265,04 zł brutto.

Dowód:

- decyzja W. z dnia 10 grudnia 2019 r. akta szkody, k. 6

Powódka mimo powstania szkody całkowitej zobowiązana była do uiszczania zobowiązań leasingowych. 4 grudnia 2019r., po zbyciu wraku leasingodawca rozliczył z powódką koszty leasingu, na skutek czego powódka otrzymała częściowy zwrot pieniędzy, a umowa leasingu została zakończona. Powódka nie dysponowała wcześniej środkami na zakup czy leasing nowego pojazdu.

Dowód:

- zeznania powódki, k. 64-67.

Dnia 11 grudnia 2019 r. M. D. wystawiła na rzecz powódki fakturę VAT nr (...) na łączną kwotę 10 664,10 zł brutto, tytułem najmu pojazdu marki R. (...) nr rej. (...) przez okres 40 dni, przy dobowej stawce najmu wynoszącej 170 zł netto, łącznie 7480 zł netto, 9200,40 zł brutto oraz tytułem najmu pojazdu zastępczego marki C. (...) nr rej. (...) przez okres 7 dni, przy dobowej stawce najmu wynoszącej 170 zł netto, łącznie 1190 zł netto, 1463,70 zł brutto.

Powódka pokryła koszt najmu w całości.

Dowód:

- faktura VAT k. 9v.

Decyzją z dnia 3 lutego 2020 r. pozwany odmówił pokrycia kosztów najmu, wskazując na korzystanie przez powódkę z pojazdu zastępczego zorganizowanego przez pozwanego w dniach od 17 do 29 października 2019 r. tj. do dnia poinformowania powódki o zaistnieniu szkody całkowitej, wobec czego pozostały okres najmu po dniu 29 października 2019 r. pozwany uznał za bezzasadny.

Dowód:

- decyzja W. z dnia 3 lutego 2020 r. , akta szkody, k. 6

Dnia 19 lutego 2020 r. powódka oświadczyła, że wynajęte pojazdy zastępcze wykorzystywane były w celu prowadzenia bieżącej działalności gospodarczej powódki. Nadto w związku ze szkodą powódka dokonała wynajmu pojazdów zastępczych w dniu 29 października 2019 r.

Dowód:

- oświadczenie k. 12.

Pismem z dnia 21 lutego 2020 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 10 664,10 zł w terminie 7 dni.

Dowód:

- pismo z dnia 21 lutego 2020 r. k. 14-15.

Decyzją z dnia 17 marca 2020 r. pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko odmawiając wypłaty dalszego odszkodowania tytułem kosztów naprawy.

Dowód:

- decyzja W. z dnia 17 marca 2020 r. k. 16-17.

Stawki za dobę najmu pojazdu zastępczego w klasie pojazdów podobnych do uszkodzonego, czyli pojazdów z grupy ciężkich aut dostawczych w ostatnim kwartale 2019r. przy założeniu wynajmu na okres ponad 14 dni, w opcji bez limitu kilometrów przebiegu dobowego i ze zniesionym udziałem własnym w szkodach, z ubezpieczeniem OC, AC, NW zawierały się w przedziale 190-369 zł netto, przeciętnie 287,43zł netto za dobę.

Stawki za dobę najmu pojazdu zastępczego w klasie pojazdów podobnych do najmowanego R. (...), czyli pojazdów z grupy średnich aut dostawczych w ostatnim kwartale 2019r. przy założeniu wynajmu na okres ponad, w opcji bez limitu kilometrów przebiegu dobowego i ze zniesionym udziałem własnym w szkodach, z ubezpieczeniem OC, AC, NW zawierały się w przedziale 180-359 zł netto, przeciętnie 249,43 zł netto za dobę.

Stawki za dobę najmu pojazdu zastępczego w klasie pojazdów podobnych do najmowanego C. (...), czyli pojazdów z grupy lekkich aut dostawczych/van w ostatnim kwartale 2019r. przy założeniu wynajmu na okres ponad, w opcji bez limitu kilometrów przebiegu dobowego i ze zniesionym udziałem własnym w szkodach, z ubezpieczeniem OC, AC, NW zawierały się w przedziale 165-309 zł netto, przeciętnie 210,29 zł netto za dobę.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego, k. 76-80.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Sprawcę szkody i pozwanego łączyła umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, zgodna z treścią przepisów ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zm.).

Przepis art. 4 powyższej ustawy wskazuje, że ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów. Stosownie do treści art. 13 ust. 2 ustawy w obowiązkowych ubezpieczeniach OC odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem. Natomiast w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego (art. 22 ust 1 ustawy).

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia OC ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Zgodnie z treścią art. 822 § 4 k.c. uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Powódka dochodziła kwoty odszkodowania tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego, trwający 21 dni, w okresie od 21.10.2019r. do 28.10.2019r. i od 29.11.2019r. do 11.12.2019r., gdyż we wcześniej toczącym się, prawomocnie zakończonym procesie dochodziła kosztów najmu za okres od 30.10.2019r. do 28.11.2019r. W sprawie XI GC 381/21 powództwo powódki zostało uwzględnione w całości.

W niniejszej sprawie niesporna była odpowiedzialność pozwanej za zdarzenia, zasadność najmu pojazdu zastępczego (co było zresztą oczywiste w kontekście prowadzonej przez powódkę działalności gospodarczej, w której wykorzystywała stale uszkodzony pojazd) oraz częściowy zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego.

Spór dotyczył uzasadnionego okresu najmu, możliwości najmowania przez powódkę dwóch pojazdów zastępczych i ich związku ze szkodą, kosztów najmu i uzasadnionego okresu najmu.

W pierwszej kolejności należało uznać, że w pełni zasadny był zarzut pozwanej odnośnie braku związku ze szkodą kosztów związanych z najmu pojazdu zastępczego przez powódkę od M. D. w okresie od 21 października 2019r. do 28 października 2019r. Jak wynikało z ustalonego stanu faktycznego, powódka w związku z niemożnością korzystania z pojazdu uszkodzonego, skorzystała z oferty najmu pojazdu udostępnionego przez pozwanego na okres 12 dni, począwszy od dnia 17 października 2019 r. do dnia 29 października 2019 r.

Niewątpliwie więc w tym samym okresie powódka najmowała dwa pojazdy zastępczego, jeden od pozwanej, a drugi w ramach indywidualnie zawartej umowy. O ile oczywiście powódka mogła zawrzeć w ramach swojej działalności dowolną ilość umów najmu, o tyle nie każdy najem trwający w okresie likwidacji szkody mógł być uznany za związany ze szkodą i rodzący odpowiedzialność po stronie sprawcy, a w konsekwencji i ubezpieczyciela. Skoro więc szkodzie powódki w postaci braku pojazdu, spowodowanej jego uszkodzeniem przez sprawcę, pozwany zadośćuczynił zapewniając jej pojazd zastępczy od dnia 17 października do 28 października, to dodatkowy najem kolejnego pojazdu, nie mógł mieć już żadnego, a w szczególności adekwatnego, związku ze szkodą. Jeden pojazd uległ uszkodzeniu i jeden pojazdu w zastępstwie powódka miała prawo najmować. Co więcej powódka w żaden sposób nie wykazała potrzeby najmu, w tym samym okresie drugiego pojazdu zastępczego. W toku zeznań przyznała, że nie miała żadnych zastrzeżeń co do pojazdu czy umowy najmu zawartej z podmiotem działającym na zlecenie pozwanej. Jednoznacznie więc koszt związany z najmem drugiego pojazdu w okresie od 21 października do 28 października, nie pozostawał w adekwatnym związku ze szkodą, a w konsekwencji nie sposób było obciążać nim pozwanej. Tym samym powództwo w tym zakresie oddalono.

W pozostałym zakresie tj. co do najmu pojazdu zastępczego w okresie od 29 listopada 2019 r. do 11 grudnia 2019r. roszczenie uwzględnione.

Jak wynikało z rozpoznawanej sprawy, szkoda w pojeździe użytkowanym przez powódkę była tzw. szkodą całkowitą. W tym miejscu podkreślić należy, iż sąd nie podziela stanowiska pozwanego aby do rozliczenia szkody, a tym samym zakończenia najmu pojazdu zastępczego miało dojść na podstawie samej informacji o zakwalifikowaniu szkody jako całkowitej. Istotnie w sytuacji gdy szkoda całkowita powstaje w pojeździe leasingowanym, odszkodowanie jest wypłacane finansującemu (leasingodawcy). Tym niemniej w okolicznościach niniejszej sprawy powódka wykazała, że wypłata odszkodowania oraz zbycie wraku miało ścisły związek z możliwością nabycia przez nią innego pojazdu w zamian za uszkodzony. Nie można tracić z pola widzenia, że celem odszkodowania w przypadku zaistnienia szkody całkowitej jest zapewnienie poszkodowanemu środków umożliwiających nabycie innego auta o podobnych właściwościach do tego, który uległ zniszczeniu. Jak wykazała zaś powódka takie nabycie nie było możliwe dopóki łączyła ją umowa leasingu uszkodzonego pojazdu. Powódka nie miała bowiem środków na uzyskanie innego pojazdu, jak i nie była w stanie podjąć kolejnego zobowiązania finansowego poprzez zawarcie nowej umowy leasingu/kredytu. Mimo powstałej szkody całkowitej i braku możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu powódka nadal była bowiem zobowiązana do uiszczenia rat leasingowych i innych kosztów wynikających z umowy. Leasingodawcy przysługiwały przeciwko powódce wszystkie pozostałe do zakończenia umowy raty pomniejszone o dyskonto. Nie miało więc znaczenia to, że poszkodowana nie była właścicielem pojazdu. Dopiero po rozliczeniu leasingu powódka została zwolniona ze zobowiązań umownych i zwrócono jej cześć środków związanych z wcześniejszym zakończeniem umowy i uszkodzeniem pojazdu, a przez to uzyskała zdolność zaciągnięcia nowej umowy związanej z nabyciem innego pojazdu za ukoszony. Takie zaś rozliczenie nie było możliwe aż do czasu zbycia wraku i przyznania finansującemu odszkodowania. Samo otrzymanie przez poszkodowanego informacji o kwalifikacji szkody w pojeździe jako całkowitej, nie dawało możliwości wzajemnych rozliczeń między stronami. Niewątpliwie w tym celu niezbędne było co najmniej uzyskanie ceny zbycia pozostałości oraz decyzji w zakresie wysokości odszkodowania.

Pozostałość pojazdu została zbyta przez finansującego 27 listopada 2019 r., zaś decyzja o wypłacie na rzecz finansującego odszkodowania tytułem szkody całkowitej zapadła 10 grudnia 2019 r. Tym samym od tego dnia możliwe było między stronami rozliczenie umowy leasingu i szkody. W konsekwencji powódka była uprawniona do korzystania z pojazdu zastępczego do 11 grudnia 2019r., tj. 1 dzień od czasu wypłaty odszkodowania oraz 7 dni pod czasu rozliczenia leasingu. Niewątpliwie więc dopiero po 4 grudnia 2019r., dysponując środkami z zakończonego leasingu i uwalniając się ze zobowiązania umownego, powódka miała faktyczną, realną możliwość zawarcia innej umowy związanej z nabyciem kolejnego pojazdu. Okres 7 dni zdaniem sądu nie jest nadmiernym, a jedynie minimalnym czasem umożliwiającym nabycie samochodu. Co więcej również pozwana przyjmowała 7 dni, jako czas niezbędny, doliczając go jednak niesłusznie do dnia uzyskania wiedzy o szkodzie całkowitej.

Mając powyższe na uwadze, za zasadny należało uznać okres najmu od dnia 29 listopada 2019r do 11 grudnia 2019r.

Również nie był zasadny niezmiernie lakoniczny zarzut odnośnie wysokości stawki najmu. W tym zakresie dopuszczono dowód z opinii biegłego, zgodnie z którą stawki rynkowe zarówno dla pojazdów odpowiadających pojazdowi uszkodzonemu, jak i obu pojazdom najmowanym, mieściły się w kwocie najmu uiszczonej przez powódkę. W przypadku bowiem stawek dla pojazdów odpowiadających uszkodzonemu wynosiły od 190 zł do 369 zł brutto netto, w przypadku pojazdów o parametrach zbliżonych do najmowanego R. (...) od 180 zł do 359 zł netto oraz o parametrach zbliżonych do pojazdu najmowanego C. (...) od 165 zł do 309 zł netto. Tym samym stawka 170 zł netto zapłacona przez powódkę nie mieściła się nawet w dolnych granicach stawek rynkowych.

Opinia była kwestionowana jedynie w zakresie uwzględnienie przy wycenie stawek takich okoliczność jak ubezpieczenie, limit kilometrów, czy wykup udziału własnego. Jednakże pozwana nie postulowała o wydanie opinii uzupełniającej. Tym niemniej należy uwzględnić, że pojazd zastępczy miał „zastępować” w całości pojazd uszkodzony. Niewątpliwie powódka poruszając się własnym (uszkodzonym) pojazdem nie była związana żadnym limitem, posiadała ubezpieczenie w tym AC, co standardowo wynika z leasingu, jak i nie wiązały się z tym inne ograniczenia np. co do liczny kierowców. Tym samy zasadnie ustalając stawki należało okoliczności te uwzględnić. Poszkodowany nie ma również obowiązku najmowania pojazdu najtańszego, czy o wartości średniej, lecz zobowiązany jest nie przekraczać stawek powszechnie występujących na rynku. Nie ma podstaw do wymuszania na poszkodowanym zarówno poszukiwania stawek najniższych, jak i dokonywania porównania wszystkich cen rynkowych, wyciągania arytmetycznej średniej, a następnie poszukiwania ofert przeciętnych. Co więcej pozwana w informacji o warunkach najmu sama wskazała, że dla pojazdów w segmencie pojazdu uszkodzonego, stawka wynosi 170 zł netto. Bacząc zaś, że stawki pozwanej nie należą do stawek aktualnych na wolnym rynku, gdyż obowiązują jedynie w relacjach dwustronnych, w ramach umów negocjowanych z kontrahentami, a przez to są niższe niż stawki dostępne dla indywidualnych podmiotów gospodarczych, to tym bardziej stawka wskazywana przez powódkę jawiła się jak niewygórowana. Dodatkowo należy wskazać, że pozwana we wcześniej toczącym się procesie (XI GC 381/21), dotyczącym tego samego zdarzenia, nie kwestionowała w ogóle wysokości stawki najmu.

Doprowadziło to do uznania, że powódka zasadnie najmowała pojazd przez 13 dni od 29 listopada do 11 grudnia 2019r. za stawkę 170 zł, co łącznie stanowiło koszt 2210 zł, o czym orzeczono w pkt I wyroku.

Podstawą prawną orzeczenia o odsetkach stanowiły normy zawarte w art. 481 § 1 k.c. i w art. 817 § 1 k.c. Zgodnie z normą zawartą w art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił art. 100 k.p.c. Mając na względzie, że powódka wygrała sprawę w 62%, a pozwana 38%. Na koszty powódki składało się wynagrodzenie pełnomocnika 900 zł, opłata skarbowa 17 zł, opłata od pozwu 200 zł, 512 zł wykorzystanej zaliczki na biegłego łącznie 1629 zł, z czego 62% to 1009,98 zł. Koszty pozwanej to wynagrodzenie pełnomocnika 900 zł, z czego 38% to 342 zł. Dokonując wzajemnej kompensaty orzeczono jak w pkt III wyroku.

W pkt IV nakazano zwrot powódce nadpłaconej zaliczki w sprawie.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2.(...)

3. (...)