Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 listopada 2018 r. M. R. (1) i F. S. wnieśli przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę solidarnie na ich rzecz kwoty 1600 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 10 lutego 2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Powodowie na podstawie umowy cesji zawartej z poszkodowanym zdarzeniem drogowym, którego sprawca legitymował się umową ubezpieczenia OC z pozwanym, dochodzą niewypłaconego przez ubezpieczyciela odszkodowania, tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego. Przy czym niniejszym pozwem powodowie dochodzą części roszczenia w kwocie 1600 zł (po kwocie netto).

Nakazem zapłaty z dnia 30 listopada 2018 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

(...) Spółka Akcyjna w W. w sprzeciwie od ww. nakazu zapłaty, wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany podniósł zarzut braku legitymacji czynnej powodów wobec braku essentialia negotii umowy cesji wierzytelności (cena), przez co w ocenie pozwanej umowa cesji jest nieważna. Nadto zakwestionował dobową stawkę najmu jako znacznie zawyżoną, podnosząc, że pozwany w toku likwidacji szkody złożył pełnomocnikowi poszkodowanego ofertę najmu, z której poszkodowany nie skorzystał, przyczyniając się tym samym do zwiększenia rozmiaru szkody.

Pismem z dnia 10 października 2019 r. powodowie rozszerzyli powództwo, domagając się kwoty 7344 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi do dnia 10 lutego 2018 r. do dnia zapłaty.

W toku procesu strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 6 września 2017 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki V. (...) nr rej. (...), którego leasingobiorcą jest (...) sp. z o.o. w S.. Użytkownikiem pojazdu był członek zarządu tej spółki - (...). Sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wykupioną w (...) Spółce Akcyjnej w W.. Na skutek zdarzenia pojazd nie nadawał się do dalszej jazdy, Policja zatrzymała jego dowód rejestracyjny.

Poszkodowany początkowo zgłosił szkodę własnemu ubezpieczycielowi - (...) Spółce Akcyjnej w W. w ramach ubezpieczenia AC. Następnie przedmiotowa szkoda została zgłoszona (...) Spółce Akcyjnej w W..

Wiadomością e-mail z dnia 7 września 2017 r. ubezpieczyciel sprawcy szkody poinformował P. K. o nieodpłatnej możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego, wskazując wysokość akceptowalnych stawek najmu, które dla pojazdów z segmentu D wynosiły 120 zł netto, a z segmentu C – 78 zł netto.

Wiadomością e-mail z dnia 11 września 2017 r. P. K. przesłał ww. ubezpieczycielowi wymagane oświadczenie.

Wiadomością e-mail z dnia 14 września 2017 r. ubezpieczyciel sprawcy szkody poinformował P. K. o przyznaniu pojazdu zastępczego zgodnie z czasem naprawy pojazdu do 25 września 2017 r. (4 dni naprawy plus 2 dni organizacyjne).

Poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego zorganizowanego przez ubezpieczyciela. Następnie zwrócił pojazd zastępczy ubezpieczycielowi.

Wiadomością e-mail z dnia 12 października 2017 r. (...) Spółka Akcyjna w W. przesłało decyzję odmowną, zgodnie z którą ubezpieczyciel odmówił uznania swojej odpowiedzialności za przedmiotowe zdarzenie i wypłaty odszkodowania.

Poszkodowany zwrócił się do powodów o pomoc w dochodzeniu należnego odszkodowania, udzielając im pełnomocnictwa. Jednocześnie wobec faktu, iż uszkodzony pojazd był w naprawie dnia 31 października 2017 r. poszkodowany zawarł z powodami umowę najmu pojazdu zastępczego marki S. (...) nr rej. (...), przy dobowej stawce najmu wynoszącej 250 zł netto.

Dowód:

- akta szkody (...), płyta CD k. 67, w tym korespondencja e-mail z dnia 7, 11 i 14 września 2017 r., 12 października 2017 r., decyzja odmowna;

- wiadomość e-mail z dnia 7 września 2017 r. k. 50-51;

- wiadomość e-mail z dnia 11 września 2017 r. i z dnia 12 października 2017 r. k. 83;

- druk zgłoszenia szkody k. 84-85;

- umowa najmu k. 12;

- zeznania świadka P. K. k. 88-90;

- zeznania świadka M. R. (2) k. 90-91.

Decyzją z dnia 24 listopada 2017 r. pozwane towarzystwo ubezpieczeń uznało swoją odpowiedzialność i przyznało poszkodowanemu kwotę 18 509,30 zł tytułem kosztów naprawy.

Dowód:

- decyzja (...) z dnia 24 listopada 2017 r., akta szkody (...), płyta CD k. 67;

Dnia 13 grudnia 2017 r. poszkodowany zwrócił powodom wynajęty pojazd zastępczy, oświadczając jednocześnie o konieczności najmu pojazdu zastępczego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Dowód:

- potwierdzenie zwrotu pojazdu k. 13;

- oświadczenie poszkodowanego k. 11;

- zeznania świadka P. K. k. 88-90;

Dnia 14 grudnia 2017 r. powodowie wystawili na rzecz poszkodowanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 16 605 zł brutto (13 500 zł netto) tytułem najmu pojazdu zastępczego przez okres 54 dni, przy dobowej stawce najmu wynoszącej 250 zł netto.

Tego samego dnia poszkodowany zawarł z powodami umowę cesji wierzytelności, na podstawie której zbył na rzecz powodów przysługującą mu wierzytelność z tytułu faktury wystawionej za najem pojazdu zastępczego w stosunku do (...) spółki akcyjnej w W..

Dowód:

- faktura VAT nr (...) k. 14;

- umowa cesji wierzytelności z dnia 14 grudnia 2017 r. k. 29;

Pismem z dnia 10 stycznia 2018 r. powodowie dokonali zgłoszenia nabytej od poszkodowanego wierzytelności, wnosząc o zapłatę kwoty 13 500 zł.

Dowód:

- pismo z dnia 10 stycznia 2018 r. k. 16;

Decyzją z dnia 4 maja 2018 r. ubezpieczyciel sprawcy szkody przyznał powodom odszkodowanie w kwocie 44212 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego uznając za uzasadniony cały okres najmu tj. 54 dni, przy zweryfikowanej dobowej stawce najmu do kwoty 78 zł netto w związku ze złożoną propozycją najmu pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela.

Dowód:

- decyzja (...) z dnia 4 maja 2018 r. k. 17.

Pismem z dnia 14 lipca 2018 r. powodowie wezwali ubezpieczyciela sprawcy szkody do zapłaty kwoty 9288 zł w terminie 14 dni.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 14 lipca 2018 r. k. 18-19;

- dowód nadania i doręczenia k. 20;

- wydruk cenników k. 22-28;

Decyzją z dnia 30 lipca 2018 r. ubezpieczyciel odmówił wypłaty dalszego odszkodowania tytułem najmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- decyzja (...) z dnia 30 lipca 2018 r. k. 21;

Stawki za wynajem pojazdu marki V. (...) odpowiadającego pojazdowi uszkodzonemu lub jego odpowiednika (np. O. (...), S. (...), R. (...), C. (...), O. (...)), w opcji bez limitu kilometrów dziennego przebiegu, z pełnym ubezpieczeniem OC/AC/NW, z wykupionym udziałem własnym w szkodach, przy wynajmach na okres ponad 14 dni, w końcu 2017 r. zawierały się w przedziale ok 188-254 zł netto/doba, średnio 218 zł netto/doba.

Stawki za dobę wynajmy pojazdu zastępczego w klasie pojazdów odpowiadających marce wynajętego pojazdu S. (...), czyli pojazdu z segmentu C w opcji bez limitu kilometrów dziennego przebiegu, z pełnym ubezpieczeniem OC/AC/NW, z wykupionym udziałem własnym w szkodach, przy wynajmach na okres ponad 14 dni na rynku (...) kształtowały się w końcu 2017 r. w przedziale 130-214 zł netto/doba, średnio 169 zł netto/doba.

Stawka użyta przez powodów w umowie najmu i fakturze VAT za wynajęcie pojazdu zastępczego wynosząca 250 zł netto/doba odpowiadała stawkom najwyższym, niemniej mieściła się w przedziale stawek stosowanych ówcześnie na rynku lokalnym przy wynajmie pojazdów klasy (...) jak pojazd uszkodzony.

Nadto stawka ta nie mieściła się w przedziale stawek stosowanych ówcześnie przy wynajmie pojazdów klasy C jak pojazd wynajęty, przekraczając ich zakres o 17%, a stawkę średnią o 48%.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego W. S. k. 99-110, 157-158, 180-181.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów, a także zeznań świadków. Sąd w całości dał wiarę tym dowodom, w szczególności brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania prawdziwości zeznań świadków, przy czym biorąc pod uwagę częściową niepamięć przesłuchanych w sprawie świadków, sąd traktował ich zeznania w zasadzie tylko posiłkowo, w zakresie w jakim korespondowały one ze zgromadzonym w sprawie materiałem dokumentarnym, zgromadzonym przede wszystkim w aktach szkody na płycie CD. Odnotować w tym miejscu należy, że pozwany załączył do sprzeciwu tylko wyrywkową korespondencję elektroniczną między poszkodowanym (a konkretnie przedstawicielem poszkodowanej spółki - (...)), a przede wszystkim bez zachowania ciągłości i chronologii tej korespondencji, co mogło wypaczyć faktyczny jej przebieg. Zgromadzony materiał dowodowy oraz treść zeznań P. K. doprowadziła sąd do wniosku, że rzeczywiście miała miejsce wymiana korespondencji drogą elektroniczną między pozwanym ubezpieczycielem a P. K.. Niemniej jednak uważna analiza dokumentów znajdujących się na płycie CD z aktami szkody pozwoliła sądowi ustalić, że po zgłoszeniu szkody pozwanemu ubezpieczyciel wysłał wiadomość e-mail z dnia 14 września 2017 r. P. K. o przyznaniu pojazdu zastępczego zgodnie z czasem naprawy pojazdu do 25 września 2017 r. (4 dni naprawy plus 2 dni organizacyjne). Co więcej, poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego zorganizowanego przez ubezpieczyciela. Pozwany w sposób tendencyjny już tej wiadomości do sprzeciwu nie załączył, podobnie nie załączył do wydruku maila (k. 83) decyzji o odmowie uznania swojej odpowiedzialności za przedmiotowe zdarzenie i wypłaty odszkodowania, która została wysłana P. K. w załączniku do wiadomości e-mail z dnia 12 października 2017 r. Uznanie przez pozwanego swojej odpowiedzialności i częściowa wypłata odszkodowania nastąpiła dopiero na skutek wezwań skierowanych przez powodów, do których o pomoc w wypłacie należnego odszkodowania zgłosiła się poszkodowana spółka.

Sąd bazował także na pisemnej i ustnej opinii biegłego sądowego, przyjęta przez biegłego metodologia wyceny nie budziła zastrzeżeń i została w sposób przekonywający wyjaśniona. Zgodnie z tą opinią stawka dobowa wynajętego auta przekraczała ówczesne średnie stawki na rynku lokalnym jak dla wynajętego auta z segmentu C, choć mieściła się w stawkach jak dla samochodu uszkodzonego z segmentu D. Ponadto biegły w pisemnej i ustnej opinii uzupełniającej ustosunkował się do zarzutów strony powodowej logicznie wyjaśniając, dlaczego uwzględnił przy swoich wyliczeniach stawki ze średniego przedziału najmu i podtrzymał swoje wnioski z opinii pisemnej głównej i uzupełniającej. Pozwane towarzystwo ubezpieczeń nie zakwestionowało opinii, ani wniosków z nich płynących, przy czym pełnomocnik powodów rozszerzył powództwo , uwzględniając stawkę dobową 214 zł netto.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało w całości na uwzględnienie.

Jego podstawę prawną stanowi przepis art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2). Zgodnie natomiast z § 4 art. 822 k.c. uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Kwestionowana przez stronę pozwaną w toku niniejszego procesu legitymacja czynna powodów wynikała z przywołanego wyżej art. 822 § 4 k.c. oraz przelewu wierzytelności z tytułu odszkodowania, przysługującemu (...) sp. z o.o. w S. (art. 509 k.c.). Przy czym odnośnie do zarzutu pozwanej niewykazania kauzy umowy przelewu wierzytelności sąd w niniejszej sprawie nie dopatrzył się nieważności umowy przelewu z uwagi na normę wynikającą z art. 510 § 2 k.c. Interpretacja tego przepisu zaprezentowana przez pozwaną w sprzeciwie godziłaby w zasadę swobody umów i oznaczałaby w istocie wprowadzenie zakazu umów cesji, a takowego ustawodawca nie wprowadził. Sąd podziela argumentację prawną wyrażoną w wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy z dnia 23 maja 2019 r., sygnatura akt VIII Ga 94/19. Zgodnie z nim „oczywistym jest, że umowy przelewu zawierane z podmiotami świadczącymi jednocześnie usługi w zakresie najmu pojazdów zastępczych mają na celu umożliwienie dochodzenia przez wynajmującego roszczeń wobec ubezpieczycieli z pominięciem poszkodowanego.”

Dla przyjęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela konieczne jest zaistnienie przesłanek odpowiedzialności, a więc zdarzenia, z którym umowa wiąże obowiązek odszkodowawczy, powstania szkody oraz związku przyczynowego między zdarzeniem sprawczym a faktem, z którego szkoda wynika, przy czym zgodnie z art. 361 k.c. powinien to być adekwatny związek przyczynowy. W rozpoznawanej sprawie niesporny był fakt zawarcia przez sprawcę zdarzenia umowy ubezpieczenia OC z pozwanym i zaistnienie powodującego szkodę zdarzenia, za które odpowiadała osoba ubezpieczona (choć początkowo w toku likwidacji szkody pozwana swoją odpowiedzialność kwestionowała). Pozwana zakwestionowała roszczenie powodów co do wysokości, zarzucając, iż poszkodowany nie skorzystał z oferty zorganizowania pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela.

Kwestia zastosowanych stawek najmu jest przedmiotem wielu wypowiedzi judykatury, a podsumowaniem orzecznictwa w tym zakresie jest uchwała Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r. w sprawie III CZP 20/17 - wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. W świetle poczynionych ustaleń faktycznych po zgłoszeniu szkody pozwany ubezpieczyciel przyznał poszkodowanemu pojazd zastępczy na okres ogółem 6 dni, tj. do dnia 25 września 2017 r. Ustalono, że poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego, a następnie musiał go zwrócić. Następnie pozwany ubezpieczyciel w ogóle odmówił uznania swojej odpowiedzialności za przedmiotowe zdarzenie wypłaty odszkodowania z tytułu kosztów naprawy, co w konsekwencji spowodowało, że poszkodowany zwrócił się do powodów o pomoc w dochodzeniu należnego odszkodowania oraz zawarł z nimi umowę najmu pojazdu zastępczego, gdyż uszkodzone auto nadal nie było naprawione. Skoro pozwany ubezpieczyciel przyznał auto zastępcze jedynie na 6 dni, a następnie w o ogóle odmówił uznania swojej odpowiedzialności za przedmiotową szkodę, to nie sposób przypisać poszkodowanemu naruszenia art. 354 § 2 k.c. poprzez podejmowanie działań zmierzających zwiększeniu szkody, zważywszy że uszkodzone auto służyło do prowadzenia działalności gospodarczej. Wobec czego poszkodowany, nie dysponując innym pojazdem, którym mógł się poruszać (gdyż z drugiego samochodu leasingowanego przez poszkodowaną spółkę korzystał drugi z członków zarządu), zasadnie wynajmował pojazd zastępczy od powodów i zwrócił go po otrzymaniu naprawionego pojazdu. Bezsporny w sprawie był uzasadniony okresu najmu pojazdu zastępczego wynoszący 54 dni. Niemniej jednak ostatecznie zarzut pozwanej w zakresie zawyżenia przez powodów dobowej stawki najmu okazał się częściowo uzasadniony. W świetle poczynionych ustaleń na rynku lokalnym stawki dobowe najmu aut zastępczych z segmentu D (do których należał uszkodzony V.) oscylowały w dacie szkody w przedziale 188-254 zł doba/netto, a z segmentu C (jak dla wynajętej przez powodów S.) – 188-254 zł/doba netto. Powodowie zastosowali stawkę 250 zł netto, która nie mieściła się w stawce jak dla aut z segmentu C, choć mieściła się jak dla aut z segmentu D. Z tych przyczyn Sąd przyjął, że powodowie mogli w niniejszej sprawie domagać się kosztów najmu przy zastosowaniu stawki adekwatnej jak dla pojazdów z segmentu C, a więc na poziomie co najwyżej 214 zł netto i ostatecznie też taką stawką uznał za uzasadnioną.

Mając powyższe na uwadze, uzasadniony koszt najmu pojazdu zastępczego, zważywszy że powodowie dochodzą odszkodowania w kwocie netto (k. 69v akt sprawy) wynosił 11.556 zł netto stanowiący iloczyn 54 dni najmu oraz dobowej stawki najmu w kwocie 214 zł netto, która mieściła się w przedziale ówczesnych stawek lokalnych (maksymalne stawki dobowe najmu pojazdów z segmentu C wynosiły bowiem 214 zł netto). Kwotę tę należało pomniejszyć o dotychczas wypłacone odszkodowanie tytułem najmu pojazdu zastępczego, czyli kwotę 4214 zł. Przy uwzględnieniu ww. wypłaconej kwoty podlegające uwzględnieniu roszczenie powodów w tym zakresie zamyka się kwotą 7344 zł, do której powodowie rozszerzyli powództwo, a którą solidarnie zasądzono na ich rzecz od pozwanego.

Odsetki od zasądzonej w punkcie I sentencji kwoty liczone od 10 lutego 2018 r. należą się za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego (art. 481 k.c.), a termin spełnienia świadczenia przez zakład ubezpieczeń wynika z art. 817 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku; gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Zdaniem sądu pozwany dysponował odpowiednim materiałem dowodowym do przyznania należnego odszkodowania z tytułu najmu auta zastępczego już w toku postępowania likwidacyjnego, po zgłoszeniu roszczenia w tym przedmiocie przez powodów.

Stąd orzeczono jak w punkcie I wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę prawną w art. 98 k.p.c. Na koszty poniesione przez powodów w kwocie ogółem 1809 zł złożyły się: opłata sądowa od pozwu – 80 zł, opłata od rozszerzonego powództwa – 320 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł, koszty zastępstwa procesowego – 900 zł (ustalone zgodnie z § 2 pkt 3 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, Dz.U. z 2015 r. poz. 1800), wydatki na wynagrodzenie biegłego w kwocie 492 zł. Strona pozwana jako przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić solidarnie na rzecz powodów całość poniesionych kosztów procesu, o czym orzeczono w punkcie II sentencji wyroku (przy czym przewodniczący zwrócił stronom nadpłacone zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego w kwotach po 308 zł).

(...) K. G.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)