XI GC 78/24 - uzasadnienie Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie z 2025-05-28
Sygn. akt XI GC 78/24
UZASADNIENIE
Pismem z 24 stycznia 2025 r. pozwany w odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia braków formalnych i fiskalnych jego wniosku o uzasadnienie wyroku wniósł o zwolnienie go od obowiązku ponoszenia opłaty sądowej w kwocie 100 zł, wskazując, że nie jest w stanie jej ponieść bez uszczerbku dla siebie i swojej rodziny.
Pozwany uzupełnił przedmiotowy wniosek, składając oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, z którego wynikało, że pozwany utrzymuje się z prac dorywczych osiągając dochód miesięczny 1350 zł netto, jego małżonka uzyskuje zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 2400 zł miesięcznie, zaś łączne wydatki jego gospodarstwa domowego wynoszą ok. 3750 zł. Pozwany zamieszkuje w nieruchomości stanowiącej jego małżeńską wspólność majątkową, nadto ma udział w nieruchomości na zasadzie wspólności małżeńskiej, jest również współwłaścicielem dwóch innych nieruchomości jako wspólnik spółki cywilnej.
W odpowiedzi na zobowiązanie do uzupełnienia danych o swoim stanie majątkowym poprzez:
- przesłanie wyciągów z posiadanych rachunków bankowych pozwanego oraz prowadzonej przez niego spółki cywilnej za okres ostatnich 3 miesięcy,
- przesłanie kopii zeznania podatkowego z ubiegłego roku, ew. za rok ubiegły ze wskazaniem czy pozwany otrzymał zwrot podatku;
- wskazanie przyczyn, z powodu których pozwany utrzymuje się jedynie z „prac dorywczych” i jakiego rodzaju są to prace ,
- wskazanie czy pozwany zarejestrował się jako bezrobotny w Urzędzie Pracy, jeżeli nie, to co jest tego przyczyną,
pozwany oświadczył, że: nie ma dostępu do rachunków prowadzonej przez niego spółki, bowiem spółka cywilna już nie funkcjonuje, nie posiada kopii zeznania podatkowego z ubiegłego roku, nie otrzymał zwrotu podatku, utrzymuje się jedynie z prac dorywczych, które stanowią jego źródło utrzymania na potrzeby pierwszego rzędu, z tego też powodu nie zarejestrował się w Urzędzie Pracy jako bezrobotny.
Sąd zważył, co następuje:
Wniosek pozwanego o zwolnienie od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych okazał się niezasadny.
Zgodnie z art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny lub ich poniesienie narazi ją na taki uszczerbek.
Jak wskazuje się w orzecznictwie, niemożność poniesienia kosztów postępowania,
w całości lub części, powinna mieć charakter obiektywny, na który strona nie ma realnego wpływu. Ze zwolnienia od kosztów nie może natomiast korzystać osoba, która ma możliwość dokonania stosownych oszczędności, przewidując możliwość prowadzenia postępowania sądowego i ponoszenia z tego tytułu określonych kosztów (vide: postanowienie SN z 26 stycznia 2023 roku, sygn. akt III CZ 426/22).
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych ma charakter wyjątkowy – zasadą jest bowiem odpłatność procesu cywilnego. Tym samym omawiana instytucja winna znaleźć zastosowanie jedynie w szczególnych przypadkach, uzasadnionych trudną sytuacją osoby ubiegającej się o zwolnienie, która ponadto wykaże, że nie posiada środków koniecznych na postępowanie sądowe i nie była w stanie takich środków zgromadzić, ze wskazaniem przyczyn takiego stanu rzeczy. Z tych przyczyn instytucja zwolnienia od kosztów sądowych nazywana jest w doktrynie prawem ubogich.
Zdaniem sądu pozwany nie wykazał, aby jego sytuacja majątkowa wymagała pomocy państwa poprzez zwolnienie go w szczególności od opłaty sądowej w wysokości 100 zł.
Po pierwsze należy wskazać, że jak wynikało z oświadczenia pozwanego, jest on współwłaścicielem 4 nieruchomości, a co za tym idzie jest on osobą majętną. Po drugie, z oświadczenia majątkowego wynika, że dochody jego gospodarstwa pokrywają w całości wydatki, tymczasem w odpowiedzi na zobowiązanie sądu pozwany uchylił się od złożenia wyciągów z rachunków pozwanego i prowadzonej przez niego spółki, przy czym zobowiązanie dotyczyło także osobistych rachunków pozwanego, których pozwany nie złożył. Pozwany nie przedłożył również zeznania podatkowego za rok poprzedni, co czyni oświadczenia pozwanego w przedmiocie uzyskiwanych dochodów z prac dorywczych niewiarygodnymi. Gołosłowne są również oświadczenia pozwanego, że prace dorywcze pozwanego są przyczyną jego niezarejestrowania w Urzędzie Pracy. W ocenie sądu pozwany nie wykazał, iż nie jest w stanie poczynić chociażby niewielkich oszczędności pozwalających mu na pokrycie opłaty od wniosku oraz że nie dysponuje środkami uniemożliwiającymi uiszczenie opłaty. Po trzecie, nie sposób nie zauważyć – co jest wiadome sądowi z urzędu – że pozwany w tej i innych sprawach sądowych, notorycznie składa pisma procesowe obarczone brakami formalnymi. Takie działanie nie tylko powoduje przedłużanie postępowania, lecz i generuje po stronie pozwanego koszty związane z odpłatnymi przesyłkami pocztowymi, zawierającymi uzupełnienia braków. Chociażby w niniejszej sprawie pozwany wydał kilkadziesiąt złotych jedynie na pisma związane z koniecznością uzupełnienia braków formalnych. Niewątpliwie więc pozwany był i jest w stanie wydatkować kwoty na cele związane z procesem bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny. Nadto nie wydaje się, aby wskazywana kwota uzyskiwana z prac dorywczych w pełni uwzględniała możliwości zarobkowe pozwanego, biorąc pod uwagę jego karierę zawodowego sportowca.
Mając na uwadze powyższe rozstrzygnięto jak w sentencji.
SSR Kalina Gomuła
Zarządzenia:
1. (...)
2. (...) O. M.,
(...)
3. (...)
(...)
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie
Data wytworzenia informacji: