Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z 28 czerwca 2017 r. G. R. wniosła przeciwko (...). (...) spółce jawnej w Ś. o pozbawienie tytułu wykonawczego tj. wyroków Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27 maja 2016 r., sygn. akt VIIII GC 156/12 oraz Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 14 czerwca 2017 r., sygn. aktr I ACa 205/17 , zaopatrzonych w klauzulę wykonalności z dnia 22 czerwca 2017 r. oraz o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że na mocy tych wyroków została zobowiązana do zapłaty na rzecz pozwanego w niniejszym procesie kwoty 23448,06 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 27 grudnia 2011 r. oraz kwoty 5400 zł tytułem kosztów postępowania. Na żądanie wierzyciela Sąd Apelacyjny w Szczecinie nadał wyrokowi w dniu 22 czerwca 2017 r. klauzulę wykonalności, a następnie wierzyciel złożył u komornika wniosek o wszczęcie egzekucji m.in. przeciwko G. R., o czym komornik powiadomił dłużnika. Powód domaga się pozbawiania wykonalności wyroków, na tej podstawie, że w dniu 16 czerwca 2017 r. pozwany zbywał swoją wierzytelność wynikającą z posiadanego tytułu egzekucyjnego (dwóch wyroków) na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś.. Nie był więc wierzycielem w chwili składania wniosku o nadanie wyrokom klauzuli wykonalności.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że tytuł wykonawczy znajduje się u komornika D. K., jest pozostawiony w aktach, ponieważ całe roszczenie egzekucyjne zostało zaspokojone i powołał się w tym miejscu na art. 816 k.p.c.. Wskazał, że wniosek egzekucyjny był samowolą pełnomocnika adw. R. G., komornik nie wyegzekwował żadnych środków, a tytuł uznał za wyegzekwowany w całości, nadto G. R. otrzymała od obu wierzycieli oświadczenia co do częściowego braku roszczeń.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 27 maja 2016 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie wydał wyrok w sprawie VIII GC 156/12 z powództwa (...). (...) spółce jawnej w Ś. przeciwko G. T., G. R. i (...) (...). W odniesieniu do G. R. to w punkcie VI zasądził od G. R. i P. (...) na rzecz powoda kwotę 13843,63 zł i w punkcie VII oddalił powództwo m.in. wobec G. R. w pozostałym zakresie. W punkcie VIII zasądził od powoda na rzecz G. R. i P. (...) kwotę 15t80 zł tytułem kosztów procesu.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie wyrokiem z dnia 14 czerwca 2017 r. we sprawie I ACa 205/17 zmienił ww. wyrok m.in. w punkcie VII i VIII, nadając mu treść: w punkcie VII – zasądził od pozwanych G. R. i P. (...) na rzecz powoda kwotę 9604,43 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 27 grudnia 2011 r. oddalając powództwo wobec tych pozwanych w pozostałym zakresie, a w punkcie VIII –zasądził od pozwanych G. R. i P. (...) na rzecz powoda kwotę 2132 zł tytułem kosztów procesu. Dodatkowo w punkcie 5 wyroku Sądu Apelacyjnego zasądził on od pozwanych G. R. i P. (...) solidarnie na rzecz powódki kwotę 5400 zł tytułem kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Na wniosek wierzyciela w dniu 22 czerwca 2017 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie nadał klauzule wykonalności w zakresie punktu I i VI ww. wyroku Sądu Okręgowego oraz punktu 1.II i 1.VII ww. wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie. T. samego dnia wierzyciel zszył wniosek do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie D. K. o wszczęcie egzekucji w podanym zakresie. Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą Km 453/17. W dniu 23 czerwca 2017 r. Komornik zawiadomił powoda o wszczęciu egzekucji.

Dowód:

- wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie, k. 8;

- wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie k. 9

- wniosek o wszczęcie egzekucji – k. 1-2 akt komorniczych Km 453/17

- tytuł wykonawczy – k. 2a akt komorniczych Km 453/17

- pismo komornika k. 10

- zawiadomienie o wszczęciu egzekucji k. 11,

W dniu 16 czerwca 2017 r. wierzyciel (pozwany) jako cedent zawarł z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś. – jako cesjonariuszem - umowę przelewu zasądzonej wierzytelności, na mocy której dokonał przelewu całej wierzytelności zasądzonej na rzecz cedenta wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27 maja 2016 r., sygn. akt VIII GC 156/12 i wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 14 czerwca 2017 r., sygn. akt I ACa 205/17. Pismem dnia 19 czerwca 2017 r. zawiadomił też powoda o przelewie wierzytelności.

Dowód:

- umowa przelewu wierzytelności, k. 15-16;

- zawiadomienie k. 16,

W dniu 26 czerwca 2017 r. pozwany przesłał pocztą elektroniczną pismo w którym cofa wniosek o wszczęcie egzekucji, podając że został on złożony bez jego wiedzy i zgody. Postanowieniem z dnia 4 lipca 2017 roku komornik w punkcie 2 na mocy art. 355 k.p.c., art. 316 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., art. 796 umorzył postępowanie wywołane wnioskiem wierzyciela, który wpłynął do kancelarii komornika w postaci elektronicznej dnia 26 czerwca 2017 roku – wskazując w tym zakresie w uzasadnieniu że wierzyciel w kolejnych pismach i w rozmowach telefonicznych chciał kontynuować postępowanie, stąd umorzenie dotyczy tylko wniosku z 26 czerwca 2017 r. Kolejno w punkcie 7 zakończył postępowanie egzekucyjne w sprawie i pozostawił tytuł wykonawczy w aktach sprawy. Przed sentencją wskazał podstawę umorzenia postępowania art. 825 k.p.c., zaś na końcu uzasadnienia art. 816 k.p.c., podkreślając że tytuł wykonawczy pozostaje w aktach sprawy, ponieważ całe roszczenie egzekucyjne wynikające z tytułu wykonawczego zostało zaspokojone. Wynik negzeucji na tytule egzekucyjnym nie został zaznaczony.

Pismem z dnia 19 lipca 2017 r. powód zwrócił się do cedenta i cesjonariusza o złożenie oświadczeń, że zaspokojenie przez nią w toku postępowania egzekucyjnego pozwanego na podstawie ww. tytułu egzekucyjnego był prawidłowe. W oświadczeniu z 23 sierpnia 2017 r. cedent i cesjonariusz złożyli oświadczenie że postępowanie egzekucyjne Km 453/17 doprowadziło do częściowego zaspokojenia cesjonariusza, nie będzie on dochodził dotychczas wyegzekwowanych należności oraz pozostałe kwoty – nieobjęte wnioskiem egzekucyjnym koszty procesu 2132 zł i 5400 z należy wpłacić na konto cesjonariusza, co powódka uczyniła w dniu 31 sierpnia 2017 r.

Dowód:

- postanowienie, k. 70-71;

- wniosek złożony elektronicznie k. 52-53 akt komorniczych Km 453/17,

- pismo z 19.07.2017 r. k. 73-74,

- oświadczenie k. 75-76,

- wyciąg z konta k. 77

Sąd Rejonowy zważył, co następuje

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Zgodnie z treścią art. 840 § 1 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia:

1) jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności, gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;

2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie;

3) gdy małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 k.p.c. wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.

W drodze powództwa przeciwegzekucyjnego określonego w art. 840 § 1 k.p.c. dłużnik może żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części albo jego ograniczenia powołując się na podstawy określone w tym przepisie, co powinno znaleźć swój wyraz w formułowaniu żądania pozwu. Dokładne określenie żądania zależy od tego, na której z trzech wskazanych w art. 840 § 1 pkt 1 – 3 k.p.c. podstaw powód opiera swoje powództwo.

Powód powołał w niniejszej sprawie jako podstawę prawną dla wniesionego przez siebie powództwa normę zawartą w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., który daje podstawę do pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w przypadku, gdy już po powstaniu tytułu egzekucyjnego zaszły zdarzenia prowadzące do wygaśnięcia zobowiązania lub wskutek których zobowiązanie nie może być egzekwowane.

Tym wydarzeniem był przelew wierzytelności wynikających z ww. wyroków dokonany przez pozwanego – jako cedenta, na rzecz P. spółki w ograniczoną odpowiedzialnością w Ś. – jako cesjonariusza. Przelew wierzytelności miał miejsce w dniu 16 czerwca 2017 roku, a więc po powstaniu tytułu egzekucyjnego. Mimo tego pozwany podjął dwie niedopuszczalne akcje zaczepne w stosunku do powoda w celu egzekucji części (bez kosztów procesu) wierzytelności. Po pierwsze zażądał nadania klauzuli wykonalności – która z założenia ma na celu doprowadzenie do sytuacji umożliwiającej wszczęcie egzekucji komorniczej oraz złożony został wniosek egzekucyjny. Wadliwość tego postępowania przyznaje sam pozwany w odpowiedzi na pozew m.in. pisząc o samowoli pełnomocnika. W tym zakresie pozwany w całości odpowiada za działania swoich pełnomocników i argumenty o działaniu bez wiedzy i zgody nie mają tu znaczenia. Kolejno w toku postępowania egzekucyjnego pozwany pismem z dnia 26 czerwca 2017 roku chciał wniosek cofnąć, ale jak wynika z treści postanowienia komornika z 4 lipca 2017 roku wycofał się z tego – co także należy ocenić na jego niekorzyść. Postępowanie to było z gruntu wadliwe. Skoro zawarł umowę przelewu wierzytelności to nie powinien ani wszczynać ani prowadzić egzekucji w stosunku do powoda. Postanowienie komornika z 4 lipca 2017 r. jest w ocenie Sądu wewnętrznie sprzeczne i nie daje podstawy do oddalenia powództwa. Przede wszystkim nieczytelną jest kwestia umorzenia postępowania w punkcie 2, ponieważ trudno w ogóle zrozumieć czego ono dotyczy. Komornik nie zaważając na istnienie instytucji zdolności postulacyjnej, zakładającej możliwość postawienia i wycofania wniosku, potraktował, że po cofnięciu wniosku z 26 czerwca 2017 r., nadal on jest albo wywołał on jakąś niezależną część postępowania które trzeba byłoby umorzyć. Co istotne był to wniosek który nie kreował żadnej autonomicznej części postępowania egzekucyjnego gdzie byłaby konieczność jego zakończenia (analogicznie jest np. przy cofnięciu wniosku o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka). Zauważając przy tym, że przed sentencją komornik m.in. jako podstawę prawną powołał art. 825 k.p.c., to tak naprawdę trudno stwierdzić, co chciał przez to osiągnąć i jaie postępowanie umorzyć. Art. 825 k.p.c. dotyczy umorzenia postępowania w całości lub w części i na wniosek, po którym to umorzeniu możliwe jest wszczęcie postępowania na nowo (i czego obawia się powód). Zgodnie z nim organ egzekucyjny umorzy postępowanie w całości lub części na wniosek: 1) jeżeli tego zażąda wierzyciel; jednakże w sprawach, w których egzekucję wszczęto z urzędu lub na żądanie uprawnionego organu, wniosek wierzyciela o umorzenie postępowania wymaga zgody sądu lub uprawnionego organu, który zażądał wszczęcia egzekucji; 2) jeżeli prawomocnym orzeczeniem tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności albo orzeczenie, na którym oparto klauzulę wykonalności zostało uchylone lub utraciło moc; 3) jeżeli egzekucję skierowano przeciwko osobie, która według klauzuli wykonalności nie jest dłużnikiem i która sprzeciwiła się prowadzeniu egzekucji, albo jeżeli prowadzenie egzekucji pozostaje z innych powodów w oczywistej sprzeczności z treścią tytułu wykonawczego; 4) jeżeli wierzyciel jest w posiadaniu zastawu zabezpieczającego pełne zaspokojenie egzekwowanego roszczenia, chyba że egzekucja skierowana jest do przedmiotu zastawu. Ewidentnie art. 825 k.p.c. dotyczy umorzenia całego postępowania egzekucyjnego.

Obok art. 825 k.p.c. komornik też powołuje art. 816 k.p.c., co jako argument na swoją korzyść podaje strona pozwana. Zgodnie z art. 816 § 1 k.p.c. Po ukończeniu postępowania egzekucyjnego należy na tytule wykonawczym zaznaczyć wynik egzekucji i tytuł zatrzymać w aktach, a jeżeli świadczenie objęte tytułem nie zostało zaspokojone całkowicie, tytuł zwrócić wierzycielowi. Natomiast zgodnie z art. 816 § 3 k.p.c. Ukończenie postępowania egzekucyjnego w inny sposób niż przez umorzenie komornik stwierdza postanowieniem, rozstrzygając o kosztach. Pozwany powoływał się na tej podstawie na brak możliwości odzyskania tytułu wykonawczego i przez to brak możliwości wszczęcia egzekucji na nowo. Komornika jednak wbrew art. 816 § 1 k.p.c. nie zaznaczył na tytule wykonawczym wyniku egzekucji, co oznacza tyle że powołał art. 816 k.p.c., ale go nie zastosował.

Powództwo przeciwegzekucyjne skierowane na pozbawienie lub ograniczenie wykonalności tytułu wykonawczego może być skutecznie wniesione tylko pod warunkiem, że istnieje potencjalna możliwość wykonania tytułu wykonawczego w całości lub w określonej jego części. Skoro pozwany mimo cesji wierzytelności wszczyna postępowanie egzekucyjne, nie przerywa go, a komornik kończy te postępowanie nie do końca wiadomo na jakiej podstawie, to rozważając wszelkie argumenty musi przeważyć konieczność zapewnienia bezpieczeństwa dłużnika. Nie ma gwarancji że tytuł wykonawczy nie zostanie użyty na nowo, oraz że pozwany ponownie nie powstrzyma samowoli swoich pełnomocników, również w zakresie wszczęcia postępowania egzekucyjnego w zakresie kosztów procesu.

Z tych względów Sąd uwzględnił powództwo w części tj. w tej jakiej dotyczą wyroki wskazane w punkcie 1 pozwu powoda tj. G. R..

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dokumentów, co do prawdziwości których nie było żadnych zastrzeżeń

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje postawę prawną w art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. w związku z art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie powód jest stroną wygrywającą spór w całości. Na poniesione przez niego koszty złożyły się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 1173 złotych oraz wynagrodzenie pełnomocnika – 3600 zł, zgodnie z § 2 pkt 5 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)