Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 31 grudnia 2020 roku powód Syndyk Masy Upadłości Manufaktury (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z upadłości w N. domagał się zasądzenia od pozwanego A. Ś. kwoty 11.685 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia 8 listopada 2018 roku i kosztami postępowania. W uzasadnieniu wskazał, że przed ogłoszeniem upadłości Manufaktura (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w N. (zwana dalej „upadłą spółką”) sprzedała pozwanemu szereg towarów, z tytułu czego wystawiła fakturę VAT na kwotę 11.685 zł. Pozwany nie zareagował na wezwanie do zapłaty. Niniejszym pozwem powód dochodzi zapłaty należności z wystawionej faktury VAT.

W dniu 21 czerwca 2021 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwany zaskarżył przedmiotowy nakaz zapłaty w całości i wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazał, że dokonał zapłaty za zakupiony towar – samochód osobowy – w gotówce, co znajduje odzwierciedlenie w treści faktury. Dodał, że dowody przedstawione przez powoda mają wybiórczy charakter i mają na celu zniekształcenie faktycznego przebiegu wydarzeń i pominięcie kluczowych dla stanowiska pozwanego okoliczności.

W dalszym piśmie procesowym powód podtrzymał swoje stanowisko, twierdząc że pozwany nie wykazał faktu zapłaty gotówką, co i tak zresztą pozostaje bez znaczenia, ponieważ zgodnie z obowiązującym brzmieniem ustawy Prawo przedsiębiorców, płatności związane z wykonywaną działalnością gospodarczą powinny być realizowane za pośrednictwem rachunku płatniczego. Dodał też, że nawet gdyby przyjąć iż doszło do zapłaty w gotówce, to skoro pieniądze nigdy nie trafiły do majątku upadłej spółki, to zapłata nastąpiła na rzecz osoby fizycznej, a nie spółki, a co za tym idzie doszło do bezpodstawnego wzbogacenia osoby, które nie była uprawniona do odbioru zapłaty.

Postępowanie zostało zawieszone na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. postanowieniem z dnia 14 grudnia 2021 roku, do czasu zakończenia postepowania zawisłego przed Sądem Rejonowym w Toruniu w sprawie o sygn. akt V GUp 151/19. Postępowanie podjęto w dniu 12 grudnia 2022 roku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Manufaktura (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w N. sprowadziła ze Stanów Zjednoczonych samochód osobowy marki C. (...). Pojazd ten był po kolizji, w trakcie której uszkodzona została przednia i tylna oś. Ponadto w pojeździe występowały problemy z instalacją gazową, skrzynią biegów.

Dowód:

- zeznania świadka M. P. k. 115 – 115v,

- zeznania pozwanego A. Ś. k. 115v,

W dniu 31 października 2018 roku Manufaktura (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w N. wystawiła pozwanemu A. Ś. fakturę VAT nr (...) na kwotę 11.685 zł brutto z tytułu sprzedaży pojazdu osobowego marki C. (...). W fakturze wskazano na sposób zapłaty: gotówka, a termin zapłaty odpowiadał dniowy wystawienia faktury – tj. 31 października 2018 roku.

Dowód:

- faktura VAT k. 10, 39,

Była to jedyna transakcja zawarta przez strony.

Dowód:

- zeznania świadka M. P. k. 115 – 115v,

- zeznania pozwanego A. Ś. k. 115v,

Pozwany uiścił umówioną cenę w gotówce – na ręce ówczesnego prezesa zarządu Manufaktura (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w N. – M. P..

Dowód:

- faktura VAT k. 10, 39,

- oświadczenie M. P. k. 40,

- zeznania świadka M. P. k. 115 – 115v,

- zeznania pozwanego A. Ś. k. 115v,

W dniu 10 października 2019 roku ogłoszona została upadłość Manufaktura (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w N..

Dowód:

- postanowienie o ogłoszeniu upadłości k. 8,

Pismem z dnia 7 grudnia 2019 roku upadla spółka, działająca przez syndyka, wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 11.685 zł tytułem należności głównej oraz kwoty 1.201,31 zł tytułem odsetek – w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania do zapłaty.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty k. 9,

Postanowieniem z dnia 12 października 2022 roku Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy wydanym w sprawie o sygnaturze V GUp 151/19, rozpatrując zażalenie (sygn. akt V Guz 7/22) oddalił wniosek syndyka upadłej spółki o stwierdzenie bezskuteczności umowy sprzedaży samochodu osobowego marki C. (...) zawartej z pozwanym.

Dowód:

- postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu k. 93 – 96.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

Występujący w roli powoda syndyk domagał się od pozwanego zapłaty umówionej ceny za sprzedany mu przez upadłą spółkę pojazd osobowy marki C. (...). Podstawę prawną pozwu stanowi art. 535 § 1 k.c. zgodnie z którym przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Kwestionując żądanie pozwu pozwany wskazywał, że zrealizował zapłatę umówionej ceny, a materiał dowodowy przedstawiony przez powoda jest wybiórczy. W tym miejscu zaznaczyć należy, że obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), natomiast ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Jeżeli więc materiał zgromadzony przez strony nie daje podstawy do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych, Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z nieudowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie twierdzeń. Oznacza to, że jeżeli strona na której spoczywał ciężar dowodu nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń ponosi ona ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia. Nie jest natomiast rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.).

Opierając się na tej regule, doktryna i judykatura przyjmują zgodnie, że powód powinien udowodnić fakty, z których wywodzi dochodzone roszczenie, a pozwany - fakty uzasadniające jego zarzuty przeciwko roszczeniu powoda; fakty tamujące lub niweczące roszczenie powinien udowodnić przeciwnik strony, która wystąpiła z roszczeniem, a więc w zasadzie pozwany (uzasadnienie do wyroku SN z dnia 20 sierpnia 2009 roku, sygn. akt II CSK 166/09). Kontradyktoryjność procesu cywilnego wymaga bowiem, aby strony wskazywały dowody dla wykazania swoich twierdzeń. Podkreślić przy tym należy, że samo twierdzenie strony pozwanej nie jest dowodem, a więc twierdzenie dotyczącej istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą zgodnie z treścią art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. (por. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 listopada 2001 r., I PKN 660/00).

Mając na uwadze nakreślone powyżej zasady rozkładu ciężaru dowodu, powód nie zdołał wykazać zasadności zgłoszonego roszczenia. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika bowiem, że pozwany uregulował całość zobowiązania wynikającego z umowy sprzedaży, a okoliczność ta potwierdzona jest przy pomocy różnych źródeł dowodowych. Po pierwsze więc wynika ona ze złożonego oświadczenia osoby uprawnionej do reprezentacji upadłej spółki, w treści którego wskazał on na uzyskanie ustalonej ceny za sprzedany pojazd. Po drugie, z zeznań świadka, ówczesnego prezesa zarządu upadłej spółki, również jednoznacznie wynika, że pozwany dokonał zapłaty na ręce prezesa upadłej spółki. Świadek wprost wskazał na dokonanie zapłaty w gotówce w pełnej wysokości w chwili dokonania transakcji. Na fakt dokonania zapłaty wskazują również zeznania samego pozwanego, które w świetle powyższych ustaleń należy uznać za wiarygodne.

Wreszcie zasadna jest również argumentacja pozwanego sformułowana w sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty, który wskazał na obowiązującą praktykę, zgodnie z którą wystawienie faktury, w której określono gotówkowy sposób zapłaty, z jednoczesnym wskazaniem terminu płatności odpowiadającego dacie wystawienia faktury i zawarcia udokumentowanej nią umowy, oznacza, że ustalona w fakturze kwota została uiszczona na ręce podmiotu uprawnionego, który analizowaną fakturę wystawił.

Całkowicie chybione pozostają natomiast argumenty powoda dotyczące regulacji w zakresie płatności pomiędzy przedsiębiorcami. Niezależnie już nawet od faktu, że obowiązująca w dacie zawarcia umowy wersja ustawy Prawo przedsiębiorców przewidywała, że obowiązek realizacji płatności za pośrednictwem rachunku bankowego dotyczy jedynie transakcji powyżej 15.000 zł (zaś ustalona cena nie przekraczała 12.000 zł), to choć ewentualne naruszenie tej regulacji wiązałoby się z określonymi konsekwencjami dla pozwanego, konsekwencje nie te wpływałyby na samo cywilnoprawne zobowiązanie. Pozwany dokonał zapłaty, a fakt ewentualnego naruszenia w trakcie realizacji tej czynności norm publicznoprawnych nie stanowi przedmiotu zainteresowania niniejszego Sądu.

Podobnie bez znaczenia pozostaje także kwestia tego, czy prezes zarządu upadłej spółki przekazał otrzymane środki do jej majątku, czy też nie, bądź ewentualnie czy przekazał je wprawdzie, ale nie odzwierciedlił tego faktu w księgach rachunkowych spółki. Okoliczności takie mają znaczenie wyłącznie w ramach wewnętrznego stosunku spółki i odpowiedzialności jej prezesa za podejmowane w imieniu spółki czynności i również nie wpływają na ocenę, czy pozwany zrealizował swoje zobowiązanie. Absurdalny jest wreszcie argument, jakoby pozwany miał spełnić świadczenie na ręce osoby nieuprawnionej – kupił pojazd od spółki reprezentowanej przez członka jej zarządu, otrzymał z tego tytułu wystawioną przez spółkę fakturę i przekazał umówione środki finansowe na ręce osoby, która reprezentowała upadłą spółkę w toku całego procesu zawierania umowy. Takie postepowanie jest całkowicie powszechne, a jednocześnie nie budzi najmniejszych wątpliwości, że pozwany dokonał zapłaty na rzecz spółki, a nie osoby fizycznej.

W tym stanie rzeczy powództwo podlegało oddaleniu, jako że pozwany spełnił swoje zobowiązanie.

Dokonując ustaleń stanu faktycznego w sprawie Sąd oparł się na treści przedłożonych do akt dowodów z dokumentów, które Sąd ocenił jako wiarygodne i kompletne. Ukazywały one istotne dla sprawy okoliczności w sposób kompleksowy, pozwalały na rzetelną ocenę roszczenia powoda, a tym samym Sąd uznał, że mogą one stanowić podstawę niniejszego rozstrzygnięcia. Sąd oparł się również na zeznaniach świadka M. P. i pozwanego A. Ś., które były spójne wewnętrznie i wzajemnie, a także pokrywały się z treścią dokumentów zgromadzonych w toku postępowania.

W związku z powyższym orzeczono jak w punkcie I wyroku.

W punkcie II sentencji wyroku rozstrzygnięto o koszach postępowania na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w powołanym przepisie strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Strona pozwana wygrała proces w całości i poniosła następujące koszty: 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3.600 zł – ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2016, poz. 1667). Łącznie koszty te wyniosły więc 3.617 zł i taką właśnie kwotę Sąd zasądził od strony powodowej na rzecz strony pozwanej. O odsetkach od zasądzonych kosztów Sąd, zgodnie z wnioskiem powódki, orzekł na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.