Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

UZASADNIENIE

Powódka J. S. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanej Gminnej Spółdzielni (...) w T. kwoty 30.163 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonych od 17 listopada 2020 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmowała się obsługą prawną pozwanej. Umowa łącząca strony przewidywała, że powódce przysługiwać będą zasądzone prawomocnie koszty zastępstwa procesowego. Pod koniec współpracy stron pozwana przestała respektować te postanowienie zawierając ugody pozasądowe z dłużnikami, których dług stwierdzony był tytułami wykonawczymi. Ugody te pomijały koszty zastępstwa procesowego ujęte w tytułach wykonawczych.

Kwota żądana w pozwie stanowiła równowartość kosztów zastępstwa procesowego zasądzonego orzeczeniami w sprawach o sygn. IV P 55/20, X GNc 1846/20, X GNc 1841/20, X GC 128/20, XI GNc 1395/19, XI GNc 1397/19, X GNc 1778/18, IV NP 22/18, XI GNc 2590/14, XI GNc 2620/17, IV NP 15/18, XI GNc 1941/12, XI GC 287/12, XI GNc 2034/15.

Nakazem zapłaty wydanym w sprawie X GNc 3048/20 Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie w całości uwzględnił roszczenie powódki.

Nakaz ów został w całości zaskarżony przez pozwaną, która wniosła o oddalenie powództwa. Swoje stanowisko argumentowała tym, iż powódka nie wykazała legitymacji procesowej czynnej. We wskazanych przez nią postępowaniach pozwaną reprezentował adwokat D. S.. Dopiero 10 sierpnia 2016 r. powódka przystąpiła do umowy zawartej między nim i pozwaną. Co więcej, nawet po przystąpieniu do umowy o obsługę prawną, to D. S., a nie powódka, reprezentował pozwaną w postępowaniach sądowych i egzekucyjnych. W konsekwencji koszty zastępstwa procesowego zasądzone w tych postępowaniach powinny przypaść D. S..

Pozwana powołując się na treść art. 751 pkt 1 k.c. podniosła też zarzut przedawnienia roszczeń. Ponadto wskazała, że umowa łącząca strony odnosiła się do kosztów zasądzonych w wyrokach sądowych. Tymczasem w części orzeczeń wydanych we wskazanych przez powódkę sprawach nie wyszczególniono kosztów zastępstwa procesowego w ramach zasądzonych kosztów procesu. Część kosztów zastępstwa została przekazana D. S. przez komornika egzekwującego należności pozwanej.

„Z ostrożności procesowej” pozwana podniosła zarzut potrącenia wierzytelności powódki z wierzytelnością pozwanej w kwocie 9.146,19 zł z tytułu kosztów zastępstwa zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 4 stycznia 2018 r., w sprawie VI P 60/16 oraz wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2018 r., w sprawie III APa 3/18. Koszty zastępstwa zasądzone w tych wyrokach zostały częściowo wyegzekwowane i przekazane D. S.. Tymczasem wskutek skargi kasacyjnej wniesionej przez przeciwnika procesowego pozwanej, Sąd Najwyższy w dniu 24 września 2020 r. uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Dlatego kwota 9.146,19 zł uzyskana przez D. S. tytułem kosztów zastępstwa stanowiła świadczenie mu nienależne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 1 marca 2010 r. adwokat D. S. zawarł z pozwaną umowę zlecenia, w której zobowiązał się do świadczenia na rzecz pozwanej usług doradztwa prawnego, udzielania ustnych i pisemnych opinii prawnych, prowadzenia wszelkich spraw prawnych i reprezentowania go w tych sprawach przed osobami trzecimi, sądami, instytucjami i organami administracyjnymi. Usługi te miał świadczyć osobiście i przy ewentualnej pomocy powódki. Umowę zawarto na czas nieokreślony. Z tytułu świadczonych usług (...) miał otrzymywać wynagrodzenie miesięczne w wysokości 1.400 zł netto. Dodatkowo przysługiwał mu od pozwanej „zwrot kosztów realizacji m.in. zlecenia, kosztów podróży (…), kosztów noclegu, opłat skarbowych i sądowych, a nadto zasądzonych prawomocnym wyrokiem kosztów procesowego zastępstwa adwokackiego”.

W dniu 10 sierpnia 2016 r. strony oraz D. S. podpisały aneks do umowy z 1 marca 2010 r., na podstawie którego powódka wstąpiła do tej umowy w miejsce D. S.. Jednocześnie zastrzeżono, że powódka będzie świadczyła swoje usługi również przy pomocy D. S.. Nadto zmniejszono wysokość wynagrodzenia przysługującego powódce do kwoty 1.300 zł netto.

Dowód:

- umowa k. 11

- aneks k. 12

- zeznania D. S. k. 122-123

- przesłuchanie J. S. (1) k. 123

Pismem z dnia 3 sierpnia 2020 r. powódka wypowiedziała pozwanej umowę z 1 marca 2010 r. powołując jako przyczynę brak należytej współpracy i nielojalności w rozliczeniach co do należności adwokackich wnioskowanych w pozwach oraz zasądzanych kosztów procesu.

Dowód:

- pismo z 03.08.20 r. k. 13

- zeznania D. S. k. 122-123

- przesłuchanie J. S. (1) k. 123

Wobec tego, że postępowania sądowe, w których pozwana była reprezentowana przez powódkę i D. S., nie zawsze kończyły się wydaniem wyroków, postanowienia umowy z 1 marca 2010 r. przyznające prawo do kosztów zastępstwa procesowego były odpowiednio stosowane także w przypadku nakazów zapłaty. W praktyce D. S. i powódka nie domagali się tych kosztów od pozwanej, lecz egzekwowali je w ramach postępowań egzekucyjnych bezpośrednio od dłużników pozwanej. Były wówczas przekazywane przez organy egzekucyjne na rachunek D. S.. W przypadkach, gdy środki te przekazywano na rachunek bankowy pozwanej, ta przelewała je D. S..

Zdarzały się jednak sytuacje, gdy pozwana po uzyskaniu tytułu wykonawczego zawierała ugody pozasądowe z dłużnikami rezygnując z prowadzenia postępowań egzekucyjnych i wypłacała D. S. sumę odpowiadającą zasądzonym kosztom zastępstwa. Bywało jednak i tak, że kosztów tych nie rekompensowała.

Dowód:

- zeznania D. S. k. 122-123

- przesłuchanie J. S. (1) k. 123

Dnia 12 marca 2012 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał wyrok zaoczny w sprawie XI GC 287/12, w którym zasądził od K. M. na rzecz pozwanej kwotę 3.359 zł tytułem kosztów procesu.

Dowód:

- wyrok zaoczny k. 33,

W dniu 31 lipca 2012 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w sprawie o sygn. akt XI GNc 1941/12, w którym zasądził na rzecz pozwanej od Z. J. kwotę 227 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 180 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Orzeczeniu temu w dniu 2 lipca 2018 r. nadano klauzulę wykonalności i zasądzono na rzecz pozwanej kwotę 66 zł tytułem kosztów postepowania klauzulowego.

Dowód:

- nakaz k. 32

- postanowienie k. 33

Nakazem zapłaty z 19 września 2014 r., w sprawie XI GNc 2590/14, Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie zasądził na rzecz pozwanej od P. K. kwotę 2.417 zł tytułem wynagrodzenia, w tym 334 zł tytułem kosztów sądowych. W postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym na podstawie tego orzeczenia przyznano pozwanej kwotę 600 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w egzekucji.

Dowód:

- nakaz k. 26, 52

- zawiadomienie k. 26v

W nakazie zapłaty wydanym w sprawie XI GNc 2034/15 dnia 23 listopada 2015 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie zasądził na rzecz pozwanej solidarnie od M. W. i R. W. kwotę 4.506 zł tytułem kosztów procesu. Orzeczeniu temu w dniu 6 czerwca 2016 r. nadano klauzulę wykonalności i zasądzono na rzecz pozwanej kwotę 66 zł tytułem kosztów postepowania klauzulowego.

Dowód:

- nakaz k. 34

W dniu 6 grudnia 2017 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w sprawie o sygn. akt XI GNc 2620/17, w którym zasądził od K. F. na rzecz pozwanej kwotę 1.280 zł tytułem kosztów procesu. W postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym na podstawie tego orzeczenia przyznano pozwanej kwotę 450 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego w egzekucji.

Dowód:

- nakaz k. 29

- zawiadomienie k. 29v

W nakazie zapłaty wydanym w sprawie IV Np 15/18 dnia 23 kwietnia 2018 r. Sąd Rejonowy w Goleniowie zasądził na rzecz pozwanej od E. P. kwotę 1.517 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 1.217 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Orzeczeniu temu w dniu 2 lipca 2018 r. nadano klauzulę wykonalności i zasądzono na rzecz pozwanej kwotę 126,27 zł tytułem kosztów postepowania klauzulowego.

Dowód:

- nakaz k. 31

W nakazie zapłaty wydanym w sprawie IV Np 22/18 dnia 4 lipca 2018 r. Sąd Rejonowy w Goleniowie zasądził na rzecz pozwanej od J. S. (2) kwotę 3.685 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 2.400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. W postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym na podstawie tego orzeczenia przyznano pozwanej kwotę 900 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego.

Dowód:

- nakaz k. 24,51

- postanowienie k. 25

Europejskim nakazem zapłaty z dnia 5 listopada 2018 r. w sprawie X GNc 1778/18 Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie zasądził na rzecz pozwanej od (...) w B. kwotę 4.059 zł tytułem kosztów.

Dowód:

- nakaz k. 22-23

W nakazie zapłaty wydanym w sprawie XI GNc 1397/19 dnia 28 maja 2019 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie zasądził na rzecz pozwanej od P. I. kwotę 227 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 197 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. W postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym na podstawie tego orzeczenia przyznano pozwanej kwotę 67,50 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego.

Dowód:

- nakaz k. 30

- zawiadomienie k. 30v

W dniu 19 czerwca 2019 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w sprawie o sygn. akt XI GNc 1395/19, w którym zasądził na rzecz pozwanej od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwotę 1.292 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 1.217 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Dowód:

- nakaz k. 27

Sąd Rejonowy w Goleniowie dnia 24 lipca 2020 r. wydał nakaz zapłaty w sprawie o sygn. IV P 55/20 z powództwa pozwanej przeciwko B. R., w którym zasądził od B. R. na rzecz pozwanej kwot 1.617 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 1.217 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Orzeczeniu temu w dniu 20 października 2020 r. nadano klauzulę wykonalności i zasądzono na rzecz pozwanej kwotę 146 zł tytułem kosztów postepowania klauzulowego.

Dowód:

- nakaz k. 15

Dnia 6 sierpnia 2020 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie wydał wyrok zaoczny w sprawie VIII GC 128/20, w którym zasądził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz pozwanej kwotę 22.613 zł tytułem kosztów procesu. W prowadzonym na jego podstawie postępowaniu egzekucyjnym w sprawie o sygn. GKm 82/20 ustalono koszty zastępstwa w egzekucji na kwotę 2.700 zł.

Dowód:

- wyrok zaoczny k. 20,

zawiadomienie k. 21

W dniu 23 października 2020 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w sprawie X GNc 1846/20, w którym nakazał L. H. zapłacić na rzecz pozwanej m.in. kwotę 3.167 zł tytułem kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się nakazu.

Dowód:

- nakaz k. 16

Tego samego dnia referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w sprawie X GNc 1841/20, w którym nakazał K. S. (1) zapłacić na rzecz pozwanej m.in. kwotę 1.617 zł tytułem kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się nakazu.

Dowód:

- nakaz k. 18

We wszystkich powyższych postępowaniach strona pozwana była reprezentowana przez adwokata D. S., jak i przez powódkę. Zasądzone w nich koszty zastępstwa procesowego nie zostały wyegzekwowane od dłużników pozwanej.

Dowód:

- nakazy k. 15, 22, 31, 34

- pisma z 28.10.20 r. k. 17, 19

- zawiadomienia k. 21, 26v, 29v, 30v, 155-155v, 158, 162

- postanowienia k. 25, 152, 165

- pozwy k. 89-117

- zeznania D. S. k. 122-123

- przesłuchanie J. S. (1) k. 123

- wnioski egzekucyjne k. 149-150, 153-154, 156-157, 159-160, 163-164

- pełnomocnictwa k. 151, 161

Dnia 18 lutego 2021 r. D. S. zawarł z powódką umowę, na podstawie której przelał na jej rzecz wierzytelności przysługujące mu „z tytułu odszkodowania /art. 471 k.c./, w związku z brakiem wywiązywania się przez GS SCh z pkt 4 umowy stałego zlecenia z dnia 1.03.10 r. polegającego na odmowie wypłaty na rzecz cedenta zasądzonych prawomocnie kosztów zastępstwa adwokackiego w sprawach opisanych pozwem o zapłatę z dnia 25.11.20 r. obejmujących roszczenia opisane w: nakaz zapłaty dot. R. z 24.07.20r. z klauzulą, nakaz zapłaty dot. H. z 23.10.20r. z wnioskiem o klauzulę, nakaz zapłaty dot. S. z 28.10.20r z wnioskiem o klauzulę, wyrok zaoczny z 6.08.20r. dot. (...) z klauzulą wykonalności i z pismem od komornika z 21.20.20r, nakaz zapłaty dot. S. z 4.07.18r. z postanowieniem komornika z 24.08.18r, nakaz zapłaty dot. K. z 19.09.14r. z pismem komornika z 23.01.15r, nakaz zapłaty dot. L. z 19.06.19r. z ugodą, nakaz zapłaty dot. F. z 6.12.17r. z pismem komornika z 3.08.18r., nakaz zapłaty dot. I. z 28.05.19r. wezwaniem komornika do zapłaty długu z 28.11.19r., nakaz zapłaty dot. P. z 23.04.18r. z klauzulą, nakaz zapłaty dot. J. z 31.07.12r. z klauzulą, wyrok. zaoczny dot. M. z 12.03.12r., nakaz zapłaty dot. W. z 23.11.2015r., a nadto należność 2.417 zł wynikającą ze sprawy KM 2233 /14/XI GNc 2590/14/ dot. Dziedzic -

łącznie na kwotę 32.580 zł”.

W umowie zastrzeżono też, że obowiązuje ona „pod warunkiem rozwiązującym, gdyby Sąd uznał zarzut braku procesowej w sprawie X GC 143/21, po stronie powodowej adw. J. S. (1) - za niezasadny”.

Dowód:

- umowa k. 67-68

Sąd Okręgowy w Szczecinie wyrokiem z dnia 4 stycznia 2018 r. w sprawie VI P 60/16 zasądził na rzecz pozwanej od K. S. (2) kwotę 16.218 zł tytułem kosztów procesu. W postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym na podstawie tego orzeczenia komornik przekazał reprezentującemu pozwaną D. S. kwotę 9.146,19 zł, w tym 2.700 zł kosztów zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym i 6.449,19 zł tytułem kosztów procesu.

Dnia 19 czerwca 2018 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w sprawie III APa 3/18 oddalił apelację od w/w wyroku. Jednakże Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 24 września 2020 r. uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Apelacyjny w Szczecinie ponownie oddalił apelację i zasądził na rzecz pozwanej 8.100 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Dowód:

- wyroki k. 53-56, 177

- zaświadczenie k. 57

- zeznania D. S. k. 122-123

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w sprawie został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów przedstawionych przez strony, dokumenty uzyskane z akt postępowań egzekucyjnych, zeznania świadka D. S., jak i przesłuchanie powódki w charakterze strony. Dowody te nie kolidowały ze sobą, jak również ich wartości dowodowej nie podważyła żadna ze stron. W konsekwencji uznane zostały za wiarygodne.

Biernej legitymacji powódki co do roszczeń powstałych przed 1 września 2016 r. upatrywać należało w umowie przelewu wierzytelności z dnia 18 lutego 2021 r., zaś w odniesieniu do roszczeń powstałych od 1 września 2016 r. legitymacja ta wynikała z aneksu nr (...) zawartego 10 sierpnia 2016 r. do umowy z 10 marca 2010 r. Aneks ten nie zawierał postanowień w zakresie roszczeń o wynagrodzenie powstałych przed 1 września 2016 r., dlatego nie można było przyjąć za powódką, iż samo jej wstąpienie do umowy aktualizowało jej prawo do domagania się zapłaty za należności przypadające D. S. jako zleceniobiorcy. Z kolei fakt, w części sprawy po 1 września 2016 r. pozwaną reprezentował D. S. nie miał wpływu na legitymację procesową powódki, gdyż w umowie nie zastrzeżono, iż będzie ona ją wykonywać osobiście, jak i przy pomocy D. S..

W rozpoznawanej sprawie powódka dochodziła od strony pozwanej zapłaty równowartości należności zasądzonych na rzecz pozwanej w prawomocnych orzeczeniach sądowych tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Należności te przewidywała umowa zlecenia – stałej obsługi prawnej.

Jako podstawę swoich żądań powódka wskazała przepis art. 471 k.c., czym jednak Sąd nie był związany. Istotne bowiem były okoliczności faktyczne powołane na ich uzasadnienie. Uzasadnienie zaś sprowadzało się do tego, że strony wiązała umowa zlecenia gwarantująca powódce wynagrodzenie ryczałtowe oraz obejmujące zasądzone koszty zastępstwa procesowego. Powódce nie wypłacono wynagrodzenia odpowiadającego kosztom zastępstwa procesowego zasądzonym w enumeratywnie wskazanych sprawach.

Tym samym zasadnie pozwana podniosła, że podstawy prawnej powódki należy upatrywać w treści umowy łączącej strony, a nie w przepisach regulujących odpowiedzialność deliktową. Należy pamiętać, że strona stosunku zobowiązaniowego w pierwszej kolejności winna domagać się wykonania umowy w naturze. Zobowiązanie odszkodowawcze ma charakter zastępczy. Innymi słowy, jeśli sprzedający jako strona umowy kupna, wydał towar kupującemu, ale nie uzyskał za niego ceny, to może domagać się od kupującego nie tyle odszkodowania za niewykonanie umowy, co właśnie zapłaty ceny.

Bezsprzecznie umowę stałego zlecenia z dnia 1 marca 2010 r. należy zakwalifikować jako umowę zlecenia uregulowaną w art. 734 i nast. k.c. Okoliczność ta była poza sporem w niniejszej sprawie. W związku z tym do roszczeń z niej wynikających zastosowanie ma przepis art. 751 pkt 1 k.c. stanowiący, iż z upływem dwóch lat przedawniają się roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom.

W w/w umowie zawarto zapis, że poza wynagrodzeniem ryczałtowym biorącemu zlecenie przysługiwać będzie mu od pozwanej „zwrot kosztów realizacji m.in. zlecenia, kosztów podróży (…), kosztów noclegu, opłat skarbowych i sądowych, a nadto zasądzonych prawomocnym wyrokiem kosztów procesowego zastępstwa adwokackiego”.

O ile zwrot wydatków nie stanowi wynagrodzenia, a wyłącznie rekompensatę za środki wyłożone na realizację umowy, to już koszty zastępstwa procesowego element takiego wynagrodzenia stanowią.

Wprawdzie w umowie przewidziano, że wynagrodzenie to obejmuje jedynie koszty zastępstwa ujęte w prawomocnych wyrokach. Jednak z zeznań świadka D. S. oraz z przesłuchania powódki wynika, iż w praktyce wynagrodzenie to obejmowało nie tylko wyroki, ale również inne orzeczenia. Taki sposób realizacji umowy świadczy o tym, że zgodny zamiar jej stron różnił się od wskazanego w umowie i był wynikiem nieprecyzyjnego sformułowania jej postanowień.

Strona powodowa domagała się wyłącznie świadczenia obejmującego koszty zastępstwa zasądzone w postępowaniach sądowych. Wyraźnie wskazała, że nie dochodzi równowartości kosztów zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym.

Obowiązek pozwanej do zapłaty biorącemu zlecenie wypłaty wynagrodzenia obejmującego koszty zastępstwa procesowego powstawał tylko wówczas, gdy koszty te stwierdzone były w orzeczeniu prawomocnym. Wobec tego, że prawomocność orzeczeń powołanych przez powódkę w jej pozwie nie była kwestionowana, Sąd na podstawie art. 230 k.p.c. uznał, iż wszystkie one miały status orzeczeń prawomocnych.

Z uwagi na podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia, Sąd w pierwszej kolejności musiał ustalić czy roszczeniu powódki może być udzielona ochrona prawna co do zasady.

Zgodnie z treścią art. 117 § 1 2 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Przedawnienie jest instytucją prawa cywilnego, której zadaniem jest porządkowanie obrotu cywilnoprawnego. Podniesienie w sposób skuteczny tego typu zarzutu w toku procesu powoduje, że merytorycznie uzasadnione żądanie pozwu, z uwagi na wskazany w ustawie upływ czasu, nie znajduje ochrony prawnej ze strony państwa i sąd zobligowany jest powództwo oddalić. Dzięki temu wierzyciele są dyscyplinowani przez obowiązujące prawo do sądowego dochodzenia roszczeń w określonym przez ustawę czasie. Gwarantuje to uczestnikom obrotu pewność w zakresie rozliczeń finansowych poprzez precyzyjne wskazanie w ustawie okresu, przez jaki można roszczeń dochodzić w sposób w pełni skuteczny na drodze sądowej.

Pozew w niniejszej sprawie złożony został 25 listopada 2020 r. Tym samym za przedawnione należało uznać roszczenia powstałe przed 25 listopada 2018 r. Dotyczyło to należności wynikających z następujących orzeczeń:

- wyroku zaocznego w sprawie XI GC 287/12

- nakazu zapłaty w sprawie XI GNc 1941/12

- nakaz zapłaty w sprawie XI GNc 2590/14

- nakazu zapłaty w sprawie XI GNc 2034/15

- nakazu zapłaty w sprawie XI GNc 2620/17

- nakazu zapłaty w sprawie IV Np 15/18

- nakazu zapłaty w sprawie IV Np 22/18

- europejskiego nakazu zapłaty w sprawie X GNc 1778/18.

Orzeczenia te wydano przed w/w datą, stąd należności z nich wynikające uległy przedawnieniu.

Nie uległy przedawnieniu roszczenia wynikające z orzeczeń wydanych po 25 listopada 2018 r., czyli z:

- nakazu zapłaty wydanym w sprawie XI GNc 1397/19

- nakazu zapłaty w sprawie XI GNc 1395/19

- nakazu zapłaty w sprawie IV P 55/20

- wyroku zaocznego w sprawie VIII GC 128/20

- nakazu zapłaty w sprawie X GNc 1846/20

- nakazu zapłaty w sprawie X GNc 1841/20

Strona pozwana nie wykazała, by powódka uzyskała zaspokojenie zasądzonych w nich kosztów zastępstwa procesowego bezpośrednio od dłużników, dlatego należało uznać, iż do tego zaspokojenia nie doszło. Otwierało to powódce drogę do żądania tych kwot od pozwanej.

Wysokość koszty zastępstwa procesowego w poszczególnych sprawach wynosiła:

- w sprawie XI GNc 1397/19 - 197 zł

- w sprawie XI GNc 1395/19 – 1.217 zł

- w sprawie IV P 55/20 – 1.217 zł

- w sprawie VIII GC 128/20 – 10.817 zł

- w sprawie X GNc 1846/20 – 2.400 zł

- w sprawie X GNc 1841/20 – 1.200

Dało to w sumie kwotę 17.048 zł. Stanowiła ona dodatkowe wynagrodzenie biorącego zlecenie wynikające z umowy stałej obsługi prawnej z 1 marca 2010 r.

Na marginesie tylko należy zauważyć, iż wypowiedzenie tej umowy nie niweczyło roszczeń powódki. Miało ono skutek na przyszłość i nie odnosiło się do czynności dokonanych w trakcie jej obowiązywania.

W następnej kolejności ocenić należało zarzut potrącenia zgłoszony przez pozwaną. Zgodnie z treścią art. 498 § 1 i 2 k.c. gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Strona pozwana zgłosiła do potrącenia wierzytelność wobec powódki w wysokości 9.146,19 zł z tytułu kosztów procesu w sprawie VI P 60/16. Jak zostało ustalone, Sąd Okręgowy w Szczecinie wyrokiem z dnia 4 stycznia 2018 r. w sprawie VI P 60/16 zasądził na rzecz pozwanej od K. S. (2) kwotę 16.218 zł tytułem kosztów procesu. W postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym na podstawie tego orzeczenia komornik przekazał reprezentującemu pozwaną D. S. kwotę 9.146,19 zł, w tym 2.700 zł kosztów zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym i 6.449,19 zł tytułem kosztów procesu. Dnia 19 czerwca 2018 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w sprawie III APa 3/18 oddalił apelację od w/w wyroku. Jednakże Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 24 września 2020 r. uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania.

Ostatecznie jednak po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Apelacyjny w Szczecinie ponownie oddalił apelację i zasądził na rzecz pozwanej 8.100 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Świadczenie uzyskane przez powódkę było zatem jej należne i nie podlegało potrąceniu.

W konsekwencji Sąd zdecydował się udzielić ochrony prawnej roszczeniu powódki do kwoty 17.048 zł. W pozostałej części powództwo oddalono jako bezzasadne.

Powódka domagała się nadto odsetek ustawowych za opóźnienie. Podstawę tego roszczenia stanowił art. 481 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z tym przepisem wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Domaganie się odsetek jest dopuszczalne także wówczas, gdy wierzyciel nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania (art. 455 k.c.).

Powódka domagała się zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 17 listopada 2020 r. Wezwała pozwaną do dobrowolnego spełnienia świadczenia wyznaczając termin zapłaty na 16 listopada 2020 r. Dlatego też Sąd w pkt I wyroku uwzględnił roszczenie odsetkowe od zasądzonej należności głównej. W pozostałym zakresie zostało ono oddalone jako bezzasadne.

W pkt III wyroku zawarte zostało rozstrzygnięcie o kosztach postępowania. Jego podstawę stanowił art. 100 k.p.c.

Na koszty powódki składały się: opłata od pozwu (1.509 zł) ustalona zgodnie z treścią art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, wynagrodzenie pełnomocnika (3.600 zł) ustalone zgodnie z regulacją zawartą w § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).

Na koszty pozwanej składały się: wynagrodzenie pełnomocnika (3.600 zł) ustalone zgodnie z regulacją zawartą w § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).

Powództwo uwzględnione zostało w 57%. Po rozliczeniu kosztów Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.509 zł.