Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 sierpnia 2024 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonemu K. P. prawa do wypłaty odsetek za opóźnienie w wypłacie jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, jakiemu ubezpieczony uległ w dniu 26 września 2019 r., liczonych od stałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego wynoszącego 100 % i ustalonego w wyroku Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum
w S. IX Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 grudnia 2023 r., zmieniającym zaskarżoną w sprawie o sygnaturze akt IX U 580/21 decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia 7 września 2021 r., znak (...).

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony K. P. domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji i przyznania mu prawa do odsetek wymagalnych od dnia wydania pierwotnej decyzji w sprawie, tj. od 7 września 2021 r. do dnia wydania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzji wykonującej wyrok sądu tj. do dnia 20 grudnia 2023 r.

W uzasadnieniu odwołania zarzucił organowi rentowemu, że ten popełnił błąd przy wyliczaniu wysokości stałego uszczerbku na zdrowiu ustalając jego wysokość na 87 % w oparciu o orzeczenie Komisji Lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 sierpnia 2021 r. jako zbyt niskie. Podniósł, że wysokość uszczerbku została zmieniona wyrokiem Sądu z dnia 20 grudnia 2023 r., przy uwzględnieniu dokumentacji medycznej organu rentowego oraz opinii biegłych sądowych z zakresu medycyny. Wskazał, że w przeprowadzonym postępowaniu Sąd nie ustalił żadnych nowych okoliczności, które nie były lub nie mogły być znane organowi rentowemu w momencie wydawania decyzji – opinie sporządzone na potrzeby postępowania odwoławczego zostały w całości oparte
o dokumentację medyczną dostępną organowi rentowemu oraz opinie sporządzane przez orzeczników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł
o jego oddalenie w całości. Organ w uzasadnieniu nie stwierdził swojej odpowiedzialności w kwestii terminu wypłaty odszkodowania, a tym samym zaprzeczył obowiązkowi zapłaty odsetek za opóźnienie. Wskazał, że odpowiedzialność taka nie została również ustalona w postepowaniu IX U 580/21. Podniósł, że decyzja zmieniająca w przedmiocie wysokości procentowej uszczerbku a wykonująca wyrok Sądu
z 20 grudnia 2023 r. została wydana w dniu 7 marca 2024 r. Organ rentowy podkreślił, że zwrot akt rentowych przez Sąd po zakończonym prawomocnie postępowaniu IX U 580/21 nastąpił w dniu 9 lutego 2024 r. i ta data winna być uznana za ostatnią okoliczność niezbędną dla wydania powyższej decyzji. Wskazał, że wypłaty kwoty 13.429 zł stanowiącej równowartość 13 % uszczerbku dokonał
w ustawowym terminie w związku z czym brak podstaw do przyznania wnioskodawcy prawa do odsetek z tytułu braku opóźnienia w wypłacie świadczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. P. był zatrudniony przez G. P. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego. W dniu 26 września 2019 roku wykonywał kurs z ładunkiem z miejscowości P. (Niemcy), następnie do S. (Czechy), by następnie udać się do G. (Szwecja). Około godziny 20.20 na drodze nr (...) – obszar gminy C. (Czechy) – doszło kolizji samochodu ciężarowego prowadzonego przez K. P. z samochodem osobowym prowadzonym przez obywatelkę Czech. Wskutek kolizji ubezpieczony zatrzymał pojazd, włączył światła awaryjne i wysiadł, aby ocenić jej skutki. Po dokonaniu oględzin przystąpił do formalności związanych z zaistniałym zdarzeniem drogowym. Około godziny 20.30 inny pojazd nie zachowując należytej ostrożności uderzył w samochód osobowy, który brał udział w kolizji. Siła uderzeniowa została skierowana na K. P.. Ubezpieczony uderzony przez samochód odniósł obrażeń ciała i stracił przytomność. K. P. został niezwłocznie przetransportowany do Szpitala w L., gdzie po zaintubowaniu podano środki przeciwbólowe, wdrożono wentylację. Z. liczne rany cięte twarzy. W badaniu TK w trybie urazu wielonarządowego stwierdzono krwotok podpajęczynówkowy po stronie prawej, z możliwością drobnych uszkodzeń, krwiak podtwardówkowy po stronie prawej o średnicy 2 mm. Czaszka wykazywała poziome pęknięcie po stronie prawej od implantu ślimakowego aż po szew węgłowy, podejrzenie uszkodzenia mózgu. W ocenie układu oddechowego stwierdzono odmę opłucnej po stronie prawej, z podejrzeniem ogniska pourazowego przypodstawnego oraz drobne po stronie lewej i zmiany poaspiracyjne. W ocenie narządów jamy brzusznej stwierdzono drobne pęknięcie prawego płata wątroby, z małą ilością płynu w jamie brzusznej, złamanie końca barkowego obojczyka po stronie lewej, bez przemieszczenia.

Niesporne , nadto dowód: wyrok wraz z uzasadnieniem w sprawie IX U 580/21 – k. 234 i 236-243 akt sprawy IXU 580/21, protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy – k. 3-5 akt wypadkowych, protokół przesłuchania poszkodowanego – k. 6 akt wypadkowych, dokumentacja medyczna – k. 4-11v. akt sprawy IXU 580/21.

W dniu 12 lutego 2021 r. K. P. był badany przez psychologa M. K. – konsultanta ZUS na potrzeby ustalenia jego zdolności do pracy. Konsultant ZUS wskazał, że ubezpieczonemu towarzyszy męczliwość poznawcza, zaburzenia procesów poznawczych (z dominującymi deficytami obszarze pamięci i funkcji poznawczych), a zdolność nabywania nowych informacji jest upośledzona. W obrazie funkcjonowania emocjonalnego K. P. towarzyszył poczucie bezsilności oraz silnego dyskomfortu powodowanego pogorszeniem funkcjonowania poznawczego. Konsultant ZUS we wnioskach opinii wskazał na podejrzenie zmian organicznych w centralnym układzie nerwowym ( (...)).

Dowód: opinia psychologiczna konsultanta ZUS z dnia 12 lutego 2021 r. – k. 42-44 dokumentacji lekarsko – orzeczniczej organu.

W postępowaniu przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych Oddziałem w S. toczącym się w sprawie dotyczącej prawa K. P. do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w dniu 26 września 2019 r. lekarz orzecznik ZUS w dniu 8 lipca 2021 r. stwierdził 50% uszczerbku z pozycji nr 9b tabeli uszczerbkowej ze względu na pourazowe organiczne zaburzenia osobowości i encefalopatię pourazową.

Dowód: orzeczenie lekarza orzecznika z dnia 8 lipca 2021 r. – k. 9 akt rentowych organu, opinia lekarska z dnia 8 lipca 2021 r. – k. 60-60v. dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej organu.

Od powyższego orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, Główny Lekarz Orzecznik (...) Oddziału w S. wniósł zarzut wadliwości wskazując, że przy dokonywaniu oceny stanu zdrowia ubezpieczonego pominięto inne następstwa wypadku oraz polecając by rozpoznanie encefalopatii poprzeć badaniem psychologicznym i psychiatrycznym. K. P. również zakwestionował ocenę procentową uszczerbku na zdrowiu dokonaną przez lekarza orzecznika ZUS wnosząc 13 lipca 2021 r. sprzeciw od orzeczenia z 8 lipca 2021 r.

Dowód: zarzut wadliwości – k. 61 dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej organu, sprzeciw wobec orzeczenia lekarza orzecznika – k. 63-64 dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej organu.

Badający K. P. w dniu 22 lipca 2021 r. lekarz konsultant ZUS – neurolog M. N. odnotowała u ubezpieczonego spowolnienie psychoruchowe. Odpowiedzi na zadawane pytania były zdawkowe, ubezpieczony był napięty w rozmowie. W badaniu EEG widoczne były rozsiane zmiany z tendencją do uogólniania się. Na podstawie badania neurologicznego, dokumentacji medycznej zawartej w aktach, konsultant ZUS z zakresu neurologii wskazał, że istniejące schorzenie obecnie powoduje długotrwali całkowitą niezdolność do pracy na poziomie posiadanych kwalifikacji.

Dowód : opinia specjalistyczne lekarza konsultanta ZUS z 22 lipca 2021 r. – k. 65-66v. dokumentacji lekarsko – orzeczniczej organu.

K. P. w dniu 26 lipca 2021 r. odbył konsultację psychiatryczną. Lekarz konsultant ZUS odnotował, że stan ubezpieczonego po urazie wielonarządowym wymagał podwójnej trepanopunkcji. Przez dwa tygodnie K. P. był utrzymywany w śpiączce farmakologicznej. W wyniku urazu (...) doszło do powstania zmian organicznych zwłaszcza w obrębie płatów czołowych. Zmiany te zostały potwierdzone badaniami neuroobrazującymi, odchyleniami w badaniu EEG oraz nieprawidłowościami w badaniach psychologicznych. Klinicznie objawy te dotyczą zarówno sfery intelektualne - poznawczej jak i emocjonalno - popędowej. Badania psychologiczne w części dotyczącej wydolności funkcji poznawczych wskazują na progresję tych zmian i w ocenie psychiatry powinny być traktowane w obszarze diagnostycznym otępienia. Podstawą stwierdzanych odchyleń są zmiany organiczne w (...) powstałe na skutek urazu głowy (opiniowany wcześniej pomimo wrodzonej głuchoty i wszczepieniu implantu ślimakowego pracował jako kierowca zawodowy w ruchu międzynarodowym). W sferze emocjonalno-popędowej obraz kliniczny typowy dla uszkodzenia płatów czołowych, odpowiedzialnych za planowanie, wytrwałość w realizowaniu celów, zmianę zachowań emocjonalnych, szczególnie chwiejność emocjonalną, przejaskrawionych reakcji na bodźce, czasami uczucia pustki, izolowania się społecznego. Z powodu w/w objawów K. P. objęty jest pomocą psychiatryczną. Po przeprowadzeniu badania psychiatrycznego oraz po zapoznaniu z dokumentacją medyczną pacjenta K. P. konsultant ZUS uznał, że w wyniku wypadku u ubezpieczonego doszło do przynajmniej 70% stałego uszczerbku z powodu encefalopatii pourazowej z rozpoczynającym się procesem otępiennym oraz znacznie upośledzonej możliwości uczenia się nowego i przystosowania społecznego.

Dowód : opinia specjalistyczna lekarza konsultanta ZUS z 26 lipca 2021 r. – k. 67-70 dokumentacji lekarsko – orzeczniczej organu.

Komisja lekarska ZUS, rozpoznająca zgłoszony przez Głównego Lekarza Orzecznika (...) Oddziału w S. zarzut wadliwości oraz sprzeciw ubezpieczonego od orzeczenia lekarza orzecznika z 8 lipca 2021 r., w dniu 26 sierpnia 2021 r. orzekła, że K. P. doznał 87 % stałego uszczerbku na zdrowiu, na który składał się 35 % uszczerbek powodowany uszkodzeniem wzroku (pkt 27a tabeli uszczerbkowej), 2 % uszczerbek wynikający uszkodzenia powłok czaszki (pkt 2a tabeli uszczerbkowej) oraz 50 % uszczerbek wiązany z encefalopatią uwarunkowaną organicznie (pkt 9b tabeli uszczerbkowej).

Komisja wskazała, że wzięła za podstawę wynik przeprowadzonego badania przedmiotowego, orzeczenia dokumentacja ambulatoryjną, zaświadczenia lekarskie wydawane na potrzeby procesu orzeczniczego, konsultacje specjalistów z zakresu psychologii, neurologii i psychiatrii. Komisja lekarska zaznaczyła, że ubezpieczony jest wydolny oddechowo i krążeniowo, sprawny psychoruchowo, zborność niezaburzona, bez niedowładów, bez zaników mięśniowych i osłabienia ich siły, bez wzmożonego napięcia i bolesności palpacyjnej mięśni przykręgosłupowych. Badaniem nie stwierdzono się neurologicznego i upośledzenia funkcji narządu ruchu. Odnotowano drobne blizny pourazowe skóry twarzy-niebolesne palpacyjnie. W odniesieniu do stanu psychicznego zachowanie poprawne, napęd psychoruchowy i kontakt werbalny obniżony ,nastrój nieco obniżony, afekt labilny, męczliwość psychiczna, zaburzenia pamięci świeżej i uwagi, zwolniony tok myślenia, intelekt obniżony, kontakt słowny logiczny, wypowiedzi w płaszczyźnie pytań-krótkie-odroczone, zaburzona siatka czasu, świadomość czysta. Dodatkowo, komisja lekarska ZUS w swojej opinii przytoczyła wyniki badań okulisty z 9 grudnia 2020 r.

Dowód: orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 26 sierpnia 2021 r. – k. 11 akt rentowych organu, opinia lekarska komisji lekarskiej ZUS z dnia 26 sierpnia 2021 r.– k. 75-75v. dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej organu.

Decyzją z dnia 7 września 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wydał decyzję przyznającą ubezpieczonemu prawo do jednorazowego odszkodowania za 87 % uszczerbku zgodnie z treścią orzeczenia wydanego przez komisję.

Dowód: decyzja ZUS z dnia 7 września 2021 r. - k. 13 akt rentowych organu.

W toczącym się postępowaniu przed Sądem w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt IX U 580/21 rozpoznano odwołanie K. P. od ww. decyzji. W postępowaniu tym Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłych z zakresu ortopedii, neurologii, pulmonologii, chorób wewnętrznych i psychiatrii.

Niesporne, a nadto dowód: postanowienie z 4 listopada 2021 r. – k. 33 akt sprawy IX U 580/21, postanowienie z 5 maja 2022 r. – k. 121 akt sprawy IX U 580/21.

Biegła z zakresu pulmonologii W. W. uznała, że wskutek wypadku K. P. doznał obustronnego stłuczenia płuc oraz przebył odmę opłucnową po stronie prawej, co wiązało się z 10 % uszczerbkiem na zdrowiu. Gojenie zmian pourazowych w klatce piersiowej przebiegało bez powikłań i obecnie ubezpieczony nie ma cech jawnej niewydolności oddechowej. Ubezpieczony nie zgłaszał skarg na dolegliwości ze strony klatki piersiowej. Nie pozostaje również pod opieką specjalisty z zakresu chorób płuc.

Niesporne, nadto dowód : opinia biegłego sądowego z zakresu pulmonologii W. W. – k. 98-100 akt sprawy IX U 580/21, dokumentacja medyczna – k.4-11v. akt sprawy IX U 580/21, dokumentacja orzeczniczo – lekarska organu.

Rozpoznane u ubezpieczonego pęknięcie płata wątroby po stronie prawej, w ocenie biegłego z zakresu chorób wewnętrznych J. S., spowodowało 5 % uszczerbek na zdrowiu.

Dowód : opinia biegłego z zakresu chorób wewnętrznych J. S. – k. 64-67 wraz z opinią uzupełniającą – k. 91 akt sprawy IX U 580/21, dokumentacja medyczna – k.4-11v. akt sprawy IX U 580/21, dokumentacja orzeczniczo – lekarska organu.

W ocenie biegłych z zakresu ortopedii A. K. oraz neurologii B. M. następstwa powypadkowe w zakresie zaburzeń neurologicznych posiadają charakter utrwalony jako encefalopatia pourazowa pod postacią występujących utrwalonych i organicznych zaburzeń osobowości. Uszkodzenia centralnego układu nerwowego obrazują badania tomografii głowy oraz badania EEG oraz potwierdzają obecne u ubezpieczonego odruchy B.. Rozpoznana encefalopatia skutkuje 70 % uszczerbkiem na zdrowiu. Nadto, uszkodzenia powłok twarzy pod postacią blizn twarzy i nosa niosą ze sobą 3 % uszczerbek na zdrowiu. Przebyte złamanie obojczyka lewego zostało wygojone bez następstw. Podobnie, przebyte podejrzenie pęknięcie czaszki w części ciemieniowej od strony implantu ślimakowego po szew węgłowy zostało wygojone. Badanie kontrolne nie wykazało cech braku zrostu kostnego. Powyższe nie spowodowało uszczerbku na zdrowiu.

Niesporne, nadto dowód : opinia biegłych z zakresu ortopedii A. K. oraz neurologii B. M. – k. 47-68 wraz z opiniami uzupełniającymi – k. 140, 194-197, 205-209 akt sprawy IX U 580/21 , dokumentacja medyczna – k. 4- 29,46 akt sprawy IX U 580/21, dokumentacja orzeczniczo – lekarska organu.

Biegły z zakresu psychiatrii R. O. rozpoznał u ubezpieczonego encefalopatię pod postacią pourazowych organicznych zaburzeń osobowości oraz zespołu otępiennego. W opinii wskazał, że orientacja K. P. jest pełna. Napęd nieco wzmożony. Nastrój zmienny, z tendencją do dysforii. Nie wypowiada myśli samobójczych. Omamom przeczy, nie zdradza ich zachowaniem. Urojeń nie wypowiada. Afekt chwiejny. Tempo myślenia zwolnione. Dygresyjność, lepkość wypowiedzi. Cechuje go sztywność poznawcza. Intelekt jest obniżony. U K. P. w wyniku wypadku doszło do encefalopatii zarówno w sferze poznawczej (otępienia) jak i emocjonalno-motywacyjnej (organiczne zaburzenia osobowości). Objawy organicznego uszkodzenia mózgu mają charakter trwały. Zmiany charakterologiczne są znaczne, ich charakter, w połączeniu ze zmianami otępiennymi uniemożliwia mu podjęcie dotychczasowej pracy. Podjęcie jakiejkolwiek samodzielnej pracy, nawet tej wykonywanej w przeszłości przez ubezpieczonego jest niemożliwe. (...) jest jedynie w podstawowym zakresie - higiena, przyjmowanie posiłków, proste sprawunki. Nie jest zdolny do samodzielnego prowadzenia gospodarstwa domowego, prowadzenia spraw urzędowych, pełnego uczestnictwa w procesie leczenia i rehabilitacji. Jest i będzie zaburzone jego funkcjonowanie społeczne. Zmiana osobowości jaka u niego nastąpiła w związku z urazem powoduje, iż może być nierozumiany, bardziej skłonny do konfliktów, dłużej chować urazy, czasem zachowywać się nieadekwatnie do sytuacji. Może to też znacznie uniemożliwić mu założenie rodziny. Ograniczone są także możliwości rozwoju hobby, zainteresowań, pasji itp. Zaburzenia funkcjonowania ubezpieczonego dotyczą wszystkich podstawowych sfer: indywidualnej, rodzinnej, społecznej i zawodowej. Z punktu widzenia psychiatrycznego K. P. dostał uszczerbku na zdrowiu odpowiadającego 85 %. Jego wysokość jest warunkowana nasileniem zmian charakterologicznych powodowanych encefalopatią (70 %) oraz wtórnymi zaburzeniami funkcji poznawczych – otępieniem (15 %).

Niesporne, nadto dowód: opinia biegłego z zakresu psychiatrii R. O. – k. 150-159 wraz z opinią uzupełniającą – k. 183 akt sprawy IX U 580/21 , dokumentacja medyczna – k. 130 akt sprawy IX U 580/21 , dokumentacja orzeczniczo – lekarska organu.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w toku postępowania IX U 580/21 zgłaszał zastrzeżenia jedynie do wniosków opinii biegłego z zakresu psychiatrii w zakresie, w jakim biegły zakwalifikował uszczerbek na zdrowiu ubezpieczonego. Organ stał na stanowisku, że ocena uszczerbku na poziomie 85 % wedle biegłego w oparciu o punkt 9b jest nieprawidłowa, bowiem wskazana pozycja przewiduje maksymalnie 70% uszczerbku. Po wyjaśnieniu przez biegłego toku jego rozumowania oraz wskazania, że jego ocena obejmuje nie tylko uszczerbek powodowany encefalopatią (70 %), ale także otępieniem (15 %), a następnie przyporządkowaniu odpowiednim punktom tabeli uszczerbkowej (odpowiednio pkt 9b i 9a), organ wskazał, że nie wnosi zastrzeżeń do opinii biegłego z zakresu psychiatrii. Sporządzone na zlecenie Sądu opinie wydane przez biegłych sądowych powołanych w sprawie nie były ostatecznie kwestionowane przez organ rentowy ani co do treści opinii, ani co do wysokości wskazanego w niej procentowego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego.

Niesporne, a nadto dowód: pisma organu rentowego – k. 117, 171, 191 akt sprawy IX U 580/21, opinia lekarska – k. 172.

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2023 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie w sprawie prowadzonej pod sygnaturą IX U 580/21 zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia 7 września 2021 r. znak (...) w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w dniu 26 września 2019 r. w wysokości odpowiadającej 100 % stałego uszczerbku na zdrowiu i orzekł o kosztach postępowania. Wyrok uprawomocnił się w dniu 24 stycznia 2024 r.

Sąd przedstawiając w pisemnym uzasadnieniu motywy rozstrzygnięcia wskazał, że uznał przywołane opinie sporządzone przez biegłych za miarodajne dla rozstrzygnięcia sprawy. Całokształt wniosków opinii odpowiadał na zadane przez Sąd pytania i zawierał logiczny wywód oparty o wszechstronną analizę zgromadzonej dokumentacji medycznej. W rezultacie Sąd nie znalazł podstaw aby odmówić opiniom (przez co należy rozumieć opinie główne wraz z opiniami uzupełniającymi) przymiotu wiarygodności. Nie znajdując podstaw do kwestionowania rzetelności oraz wiarygodności przyjął wnioski opinii za własne, nie dostrzegając potrzeby ich dalszego uzupełnienia czy złożenia przez biegłych dodatkowych wyjaśnień. Sąd, powołując się, na § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu (...) wskazał, że suma ustalonego przez biegłych uszczerbku na zdrowiu K. P. wyniosła 103 %. Tym niemniej, zgodnie z przywołanym przepisem odszkodowanie z tytułu uszczerbku doznanego wskutek wypadku przy pracy nie mogło przekroczyć 100 %.

Niesporne, a nadto dowód : wyrok wraz z uzasadnieniem w sprawie IX U 580/21 – k. 234 i 236-243 akt sprawy IXU 580/21.

W dniu 7 marca 2024 r. na podstawie prawomocnego wyroku organ rentowy wydał decyzję przyznającą K. P. prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w wysokości 100 % (ustalonej przez Sąd w sprawie IXU 580/21). W dniu 23 maja 2022 r. organ rentowy przekazał na rachunek bankowy odwołującego się kwotę 13.429 zł stanowiącą równowartość 13 % uszczerbku na zdrowiu, a będącą różnicą między przyznanym dotychczas odszkodowaniem (odpowiadającym 87 % uszczerbku) a odszkodowaniem należnym (odpowiadającym 100% uszczerbku).

Niesporne, a nadto dowód : decyzja z dnia 7 marca 2024 r. – k. 71 akt rentowych organu.

Decyzją z dnia 6 sierpnia 2024 r., znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonemu K. P. prawa do wypłaty odsetek za opóźnienie w wypłacie jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, jakiemu ubezpieczony uległ w dniu 26 września 2019 r.

Niesporne, a nadto dowód: decyzja organu z dnia 6 sierpnia 2024 r. – k. 74 akt rentowych organu.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie K. P. okazało się w przeważającej części uzasadnione.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 257) ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Stały uszczerbek na zdrowiu stanowi takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nie rokujące poprawy, natomiast uszczerbek długotrwały naruszenie czynności organizmu powodujące upośledzenie jego czynności na okres przekraczający sześć miesięcy, mogące jednak ulec poprawie (art. 11 ust. 2 i 3 ustawy). Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: 1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, 2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, 3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy (art. 3 ust. 1 ustawy). W myśl przepisu art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy, na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż związanych z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań.

Orzekanie o uszczerbku na zdrowiu następuje w oparciu o przepisy odpowiednich aktów wykonawczych wydanych na podstawie powołanej wyżej ustawy. Takim aktem wykonawczym jest rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz.U. z 2020 r. poz. 233), wydane na podstawie art. 11 ust. 5 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych i zawierające tabelę oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu. Poszczególne punkty tej tabeli odpowiadają rodzajom różnym rodzajom urazów i przypisują im stosowną do następstw urazów ocenę procentową uszczerbku na zdrowiu.

Kwestia samego wypadku przy pracy, jakiemu uległ K. P. w dniu 26 września 2019 r. i wysokości doznanego przez niego stałego uszczerbku na zdrowiu była już przedmiotem postępowania przez tutejszym Sądem. Wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 20 grudnia 2023 r. wydanym w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt IX U 580/21 ustalono, że ubezpieczony wskutek wypadku przy pracy doznał 100 % uszczerbku na zdrowiu. Wyrok wydany w tej sprawie, jak i poczynione w niej ustalenia, które legły u podstaw wydania wyroku wiążą Sąd orzekający w sprawie niniejszej. W poczet materiału dowodowego w niniejszej sprawie zaliczono dowody zgromadzone w sprawie IX U 580/21, w szczególności dokumentację medyczną obejmującą proces leczenia i rekonwalescencji ubezpieczonego oraz opinie sporządzone przez biegłych sądowych specjalności właściwych dla rodzaju urazów doznanych przez K. P. w związku z wypadkiem przy pracy. Żadna ze stron nie kwestionowała rzetelności ich sporządzenia, ani ich prawdziwości, a Sąd również nie znalazł podstaw do ich kwestionowania z urzędu, uznając je za miarodajne dla przyjęcia właściwych ustaleń faktycznych w sprawie.

Przedmiotem sporu pozostawało prawo ubezpieczonego do odsetek z tytułu opóźnienia
w wypłacie przez organ rentowy należnego mu jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy. Strony różniły się swoimi stanowiskami w zakresie odpowiedzialności organu. Ubezpieczony domagał się wypłaty odsetek ustawowych począwszy od dnia 7 września 2021 r., a więc od dnia wydania pierwszej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. w sprawie jednorazowego odszkodowania za wypadek przy pracy, wskazując, że organ błędnie określił wysokość uszczerbku na zdrowiu i go zaniżył mimo dysponowania niezbędną dokumentacją umożliwiającą wydanie prawidłowej decyzji w sprawie. Organ zaś podnosił, że nie opóźnił się z wypłatą należnych wnioskodawcy świadczenia, bowiem w ustawowym terminie, tj. w terminie 30 dni od daty wpływu do organu rentowego prawomocnego wyroku Sądu w sprawie o sygnaturze akt IX U 580/21, dokonał stosownej wypłaty środków.

W konsekwencji zadaniem Sądu stało się ustalenie, czy wydając w dniu 7 września 2021 r. pierwotną decyzję, organ rentowy popadł w opóźnienie w wypłacie świadczenia w przedmiocie przyznania jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w związku z okolicznościami, za które ponosi odpowiedzialność.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 350) jeżeli Zakład Ubezpieczeń Społecznych - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Za uchybienie terminowi uważa się zarówno niewydanie w ustawowo określonym czasie decyzji przyznającej prawo, jak i wydanie decyzji błędnej - odmawiającej owego prawa, mimo spełnienia przez wnioskodawcę warunków jego uzyskania lub przyznającej prawo w mniejszym zakresie niż uzasadniają to okoliczności sprawy. Opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia może nastąpić albo wskutek dokonania przez organ rentowy błędnej wykładni lub niewłaściwego zastosowania prawa, albo
z powodu błędu w ustaleniach faktycznych, będącego następstwem naruszenia przepisów postępowania. W tym pierwszym przypadku mamy do czynienia z wydaniem przez organ rentowy decyzji niezgodnej z prawem, choć na podstawie prawidłowo i kompletnie zebranego materiału dowodowego i po ustaleniu niezbędnych okoliczności faktycznych możliwe było wydanie decyzji odpowiadającej prawu. Opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia jest wówczas następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można mu było zarzucić niestaranności w wykładni
i zastosowaniu prawa. Inaczej mówiąc, jeżeli organ rentowy dokonał nieprawidłowej wykładni lub błędnego zastosowania prawa, to ubezpieczonemu należą się odsetki od kwoty świadczenia przyznanego wyrokiem sądu liczone od upływu terminu, w którym organ rentowy powinien był wydać prawidłową decyzję uwzględniającą wniosek (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 1998 r. II UKN 171/98, OSNAPiUS 1999 nr 16, poz. 521; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2001 r., II UKN 402/00, OSNAPiUS 2002 Nr 20, poz. 501, wyrok z dnia 7 października 2004 r., II UK 485/03, OSNP 2005 nr 10, poz. 147, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 8 maja 2019 r. III AUa 886/18).

W niniejszej sprawie nie chodzi o błąd organu rentowego w wykładni bądź zastosowaniu prawa, ale o błąd w ustaleniach faktycznych, który jest oceniany pod kątem naruszenia przepisów postępowania. W takim przypadku wyjaśnienie okoliczności niezbędnej do wydania decyzji musi być rozumiane jako dokonanie analizy złożonej dokumentacji i ustalenie na jej podstawie stanu faktycznego, czyli przeprowadzenie dowodów i ich ocenę. W sytuacji, w której przyznanie prawa do świadczenia następuje na skutek ustaleń faktycznych sądu, dla stwierdzenia, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie, konieczne jest wykazanie, iż w przepisanym terminie nie dysponował materiałem umożliwiającym przyznanie świadczenia. Ocena ta musi być dokonana przy uwzględnieniu okoliczności, czy organ rentowy - w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków - poczynił wszystkie wymagane ustalenia faktyczne i wyjaśnił wszystkie okoliczności konieczne do wydania decyzji. Jeżeli bowiem zmiana decyzji w postępowaniu odwoławczym była uzasadniona ustaleniami co do takich okoliczności, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu z uwagi na obowiązujące w postępowaniu przed tym organem ograniczenia dowodowe, to nie będzie podstaw do uznania, iż opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność (por. wyrok z dnia 21 kwietnia 2009 r., I UK 345/08, LEX nr 551000). Należy mieć na względzie, że w postępowaniu przed organem rentowym dowodem jest tylko to, co prawo za dowód uznaje i jako dowód dopuszcza. Takie ograniczenia nie występują natomiast w procedurze cywilnej, w której okoliczności sporne mogą być wykazywane wszelkimi dowodami. W kontekście prawa do odsetek istotne jest więc stwierdzenie, czy organ rentowy w ramach udzielonych mu kompetencji i nałożonych obowiązków w konkretnym przypadku podjął określone działania zmierzające do ustalenia prawa i wyjaśnienia związanych z tym okoliczności faktycznych (por. wyroki z dnia 21 września 1999 r., II UKN 109/99, OSNAPiUS 2000 nr 24, poz. 903 oraz z dnia 9 marca 2001 r., II UKN 402/00, OSNAPiUS 2002 nr 20, poz. 501).
W orzecznictwie dominuje pogląd zgodnie z którym organ rentowy obowiązany jest do zapłaty odsetek powstałych na skutek nieprzyznanego w terminie świadczenia, jeżeli Sąd przyznał prawo do niego na podstawie dokumentów już znanych zakładowi (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2012 r. III UK 110/11).

Sporna w sprawie okoliczność wysokości procentowej doznanego przez K. P. uszczerbku na zdrowiu na skutek wypadku przy pracy w dniu 26 września 2019 r. została rozstrzygnięta przez tutejszy Sąd w wydanym w dniu 20 grudnia 2023 r. wyroku, którym Sąd zmienił decyzję organu z dnia 7 września 2021 r. w taki sposób, iż ustalony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział
w S. uszczerbek w wysokości 87 % zmienił w wyniku przeprowadzonego postępowania na 100 %.

Sąd stoi na stanowisku, że w niniejszej sprawie zachodzą podstawy do uznania, iż organ rentowy ponosi odpowiedzialność za niewyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji. Różnica w wysokości odszkodowania ustalonego w decyzji i w wyroku sądu warunkowana jest różną oceną uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego stanowiącego następstwo wypadku przy pracy.
W rozpoznawanej sprawie organ rentowy miał wszystkie potrzebne dane pozwalające na wydanie decyzji zgodnej z prawem (ustalającej wysokość odszkodowania we właściwej kwocie). Wysokość odszkodowania uzależniona jest od wysokości uszczerbku na zdrowiu, ten zaś podlega ocenie medycznej. Z tego też względu, Sąd, który nie dysponuje wiadomościami specjalnymi z zakresu medycyny, dopuścił w sprawie IX U 580/21 dowody z opinii biegłych z zakresu właściwego dla rodzaju urazów doznanych przez ubezpieczonego i zgłaszanych przez niego dolegliwości, a mianowicie biegłych lekarzy specjalistów z zakresu ortopedii, neurologii, pulmonologii, chorób wewnętrznych
i psychiatrii.

Sąd orzekający w sprawie IX U 580/21 oparł swoje rozstrzygnięcie na dowodzie z opinii wymienionych biegłych. U podstaw takiego rozstrzygnięcia legło przekonanie, że stanowią one miarodajny dowód dla rozstrzygnięcia sprawy. Analiza akt sprawy IX U 580/21 prowadzi do wniosku, że zarówno organ rentowy jak i Sąd orzekający w przywołanej sprawie za podstawę ustaleń wysokości uszczerbku na zdrowiu przyjęli przede wszystkim schorzenia neurologiczne i psychiatryczne. Istotne znaczenie dla zapadłego rozstrzygnięcia miały również dolegliwości pulmonologiczne oraz związane
z uszkodzeniem wątroby.

Sąd dokonawszy analizy materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania przez organem rentowym oraz w toku postępowania IX U 580/21 uznał, że wspomniane opinie biegłych sądowych, stanowiące podstawę ustalenia 100% uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego zostały wydane w oparciu o badanie ubezpieczonego, ustalenia poczynione przez lekarzy orzeczników organu rentowego oraz dokumentację medyczną znajdującą się w aktach organu i dostępną Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych jeszcze przed wydaniem decyzji w sprawie prawa ubezpieczonego do jednorazowego odszkodowania. Wymaga przy tym zaznaczenia, że fakt przeprowadzenia przez poszczególnych biegłych badania klinicznego ubezpieczonego pozostaje wtórny wobec analizy zgromadzonej dokumentacji medycznej. Biegli z zakresu neurologii oraz ortopedii przeprowadzili badanie ubezpieczonego po ponad 2 latach od wypadku, którego doznał. Kolejne badania przeprowadzone w toku niniejszego postępowania dzieliła jeszcze większa odległość czasowa od zdarzenia z 26 września 2019 r. Badanie przedmiotowe pozwoliło biegłym przede wszystkim na skonfrontowanie zapisów medycznych z aktualnym stanem zdrowia ubezpieczonego, obiektywną ocenę procesu rekonwalescencji oraz zebranie wywiadu od odwołującego się. Lektura wniosków opinii biegłych poszczególnych specjalności prowadzi do przyjęcia, że za podstawę własnej oceny uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego wzięli oni tę samą dokumentację, którą dysponował organ. Była to głównie dokumentacja sporządzona w pierwszym okresie leczenia K. P., tuż po wypadku będąca także podstawą opinii specjalistycznych sporządzonych pomocniczo przez konsultantów ZUS na potrzeby wydania rozstrzygnięcia przez Komisję Lekarską ZUS. Sąd orzekający w niniejszej sprawie dokonał porównania materiału dowodowego, którym dysponował organ i którym dysponował tutejszy sąd w sprawie IX U 580/21 – dodatkowe, nieznane wcześniej organowi rentowemu dokumenty medyczne dotyczyły dolegliwości bólowych prawego stawu kolanowego, które zgłaszał K. P. (k.12-29). Biegli z zakresu neurologii oraz ortopedii jednak stanowczo wskazali, że posiadają one charakter samoistny, bez związku przyczynowego z przebytym wypadkiem. Dodatkowo, ubezpieczony przedłożył historię leczenia od lekarza psychiatry datowaną z 2022 roku, w której odnotowano zaburzenia osobowości i zachowania powodowane dysfunkcją mózgu. Także i ta dokumentacja nie była, ze względu na datę, w której została sporządzona, znana organowi w chwili wydawania spornej decyzji określającej wysokość uszczerbku na zdrowiu. Fakt ten żadną miarą nie mógł jednak stanowić o braku odpowiedzialności organu rentowego, bowiem informacje zawarte w ww. dokumentacji stanowiły jedynie powielenie postawionego uprzednio rozpoznania, wiadomego orzecznikom ZUS i jako takie nie wypływały ocenę biegłego, stanowiąc jedynie pomocniczy materiał dowodowy.

Organ rentowy, jeszcze przed skierowaniem sprawy na drogę sądową, pozostawał zatem w posiadaniu dokumentacji, w tym dokumentacji medycznej, na podstawie której możliwe było wydanie prawidłowej decyzji ustalającej wysokości uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego z tytułu rozpoznanych schorzeń powstałych w wyniku zdarzenia będącego podstawą przyznania odszkodowania. Na podstawie tej samej dokumentacji opiniowali biegli w sprawie IX U 580/21. Nic nie stało zatem na przeszkodzie, aby także organ prawidłowo ustalił wysokość uszczerbku na zdrowiu K. P. w związku z wypadkiem przy pracy. W konsekwencji należy przyjąć, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ponosi odpowiedzialność za nieprawidłowe ustalenie okoliczności faktycznych, bowiem już na podstawie własnych ustaleń i przeprowadzonych badań lekarskich oraz dokumentacji zebranej w sprawie, mógł wydać decyzję prawidłową (uwzględniającą stan zdrowia powstały u ubezpieczonego w związku z wypadkiem przy pracy) i określić prawidłowy poziom procentowy uszczerbku na zdrowiu.

Sąd zwrócił również uwagę, że organ rentowy ostatecznie nie kwestionował wniosków sporządzonych w sprawie IX U 580/21 opinii. W toku postępowania organ rentowy w pismach procesowych wyraźnie wskazywał, że opinie nie są przez niego kwestionowane. Co więcej, organ nie wywiódł też apelacji od wyroku Sądu w sprawie IX U 580/21.

Mając na względzie powyższe Sąd doszedł do przekonania, iż odwołującemu należy się prawo do odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie jednorazowego odszkodowania za dodatkowe 13 % stałego uszczerbku na zdrowiu w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 26 września 2019 r. Odsetki zasądzono jednak, nie jak domagał się tego ubezpieczony od 7 września 2021 r., a od 8 października 2021 r. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 3 ww. ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do jednorazowego odszkodowania oraz jego wysokość, Zakład dokonuje z urzędu wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji. Gdyby decyzja z dnia 7 września 2021 r. była prawidłowa i przyznawałaby odszkodowanie za 100% stałego uszczerbku na zdrowiu, odszkodowanie powinno być wypłacone najpóźniej w dniu 7 października 2021 r. (po upływie 30 dni od wydania decyzji). W konsekwencji należało przyjąć, iż organ pozostawał w opóźnieniu od dnia
8 października 2021 r. Stąd też, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd w punkcie I wyroku zmienił zaskarżoną decyzję poprzez przyznanie ubezpieczonemu prawa do odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w wypłacie jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy za okres od
8 października 2021 r. do dnia 7 marca 2024 r., oddalając na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w punkcie II odwołanie w pozostałym zakresie.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

11 lipca 2025 roku