Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 19 października 2022 r. znak ON. (...).1. (...).2022.EH Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. utrzymał w mocy orzeczenie (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. z dnia 4 sierpnia 2022 r. o zaliczeniu S. M. do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Uzasadniając swoje stanowisko organ wskazał, iż odwołujący się ma naruszoną sprawność organizmu powodującą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych, a rodzaj i zakres tych ograniczeń istotnie obniża zdolność do wykonywania pracy. Jest on zdolny do pracy lekkiej na otwartym rynku pracy i nie jest zależny od otoczenia.

S. M. wniósł odwołanie od tego orzeczenia, domagając się zaliczenia go do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (k. 23). W uzasadnieniu wskazał, iż jego dolegliwości utrudniają mu poruszanie się i wykonywanie codziennych czynności oraz że jest pod kontrolą poradni kardiologicznej.

(...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wniósł o oddalenie odwołania w całości wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

W piśmie z dnia 28 maja 2025 r. pełnomocnik odwołującego wniosła o przyznanie jej kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej odwołującemu z urzędu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. M., urodzony w dniu (...) posiada wykształcenie gimnazjalne. Pracował jako pracownik ochrony, pracownik fizyczny, serwisant sprzętu komputerowego, obecnie pozostaje bez pracy.

Dowód: ocena zawodowa - k. 127 akt organu, zaświadczenie o zatrudnieniu – k. 6.

U S. M. dominują objawy zaburzeń osobowości uwarunkowane organicznie i środowiskowo. Jego stan zdrowia czyni go osobą o lekkim stopniu niepełnosprawności z symbolem 02-P okresowo.

Dowód: opinia biegłego z zakresu psychiatrii J. K. - k. 69-74, dokumentacja lekarska - k. 35-64 oraz w aktach organu.

Ponadto, S. M. jest po operacji (...). Cierpi na zaburzenia rytmu serca i objawowe zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego. Stan zdrowia S. M. czyni go osobą o lekkim stopniu niepełnosprawności z symbolem 07-S okresowo do 31 maja 2026 r.

Dowód: opinia biegłego z zakresu kardiologii J. P. – k. 120, dokumentacja lekarska – k. 35-64 oraz w aktach organu.

S. M. przebył uraz głowy z krwiakiem przymózgowym, bez następstw klinicznych (maj 2020 r.). Nie występują u niego zespoły bólowe i neurologiczne objawy ubytkowe. Jego stan zdrowia powoduje lekki stopień niepełnosprawności z symbolem 10-N okresowo.

Dowód: opinia biegłej z zakresu neurologii T. P. – k. 144-145, dokumentacja lekarska– k. 35-64 oraz w aktach organu.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się zasadne jedynie w części.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że stan faktyczny rozpoznawanej sprawy ustalony został na podstawie dowodów z dokumentów (głównie dokumentacji lekarskiej), których zarówno treść, jak i forma nie były w niniejszym postępowaniu kwestionowane. Również Sąd nie znalazł podstaw, aby dowodom tym odmówić wiarygodności. Ustalając stan faktyczny sprawy, Sąd uwzględnił również dowodów z opinii biegłych sądowych, szerzej odwołując się do nich w dalszej części rozważań.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.11.127.721 z późn. zm.) rozróżnić można trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. (art. 4 ust. 1 ustawy). Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art. 4 ust. 2 ustawy). Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu powodującą w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne. (art. 4 ust. 3 ustawy).

Standardy w zakresie kwalifikowania do poszczególnych stopni niepełnosprawności, uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (t.j. Dz.U. 2015.1110). I tak zgodnie z rozporządzeniem: niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu (§ 29 ust. 1 pkt 1), konieczność sprawowania opieki - całkowitą zależność od otoczenia polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. 1 pkt 2), konieczność udzielania pomocy, w tym pomocy w pełnieniu ról społecznych – zależność od otoczenia wymagającą wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 29 ust. 1pkt 3), czasowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – konieczność udzielania pomocy, o której mowa w § 29 ust.1 pkt 3 w okresach wynikających ze stanu zdrowia (§ 30 ust. 1 pkt 1), a częściowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – wystąpienie co najmniej jednej okoliczności, o której mowa w § 29 ust. 1 pkt 3 (§ 30 ust. 1pkt 2), istotne obniżenie do wykonywania pracy - naruszoną sprawność organizmu powodującą ograniczenia w wykonywaniu pracy zarobkowej znacznie obniżające wydajność pracy na danym stanowisku w porównaniu do wydajności, jaką wykazują osoby o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną (§ 31 ust. 1 pkt 1), ograniczenia w pełnieniu ról społecznych - trudności doświadczane przez osobę zainteresowaną w relacjach z otoczeniem i środowiskiem według przyjętych norm społecznych, jako skutek naruszonej sprawności organizmu (§ 31 ust. 1 pkt 2), zaś możliwość kompensacji ograniczeń - wyrównywanie dysfunkcji organizmu spowodowanej utratą lub chorobą narządu odpowiednio przez przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne (§ 31 ust. 2 rozporządzenia).

W rozpoznawanej sprawie niespornym było, iż wnoszący odwołanie jest osobą niepełnosprawną. Spornym natomiast pozostawał stopień niepełnosprawności, jakim skutkują jego schorzenia. S. M. kwestionował bowiem zaliczenie jej przez (...)do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. do lekkiego stopnia niepełnosprawności, utrzymując, iż jego stan zdrowia skutkuje stopniem umiarkowanym.

Z uwagi na fakt, iż rozpoznanie niniejszej sprawy wymagało wiadomości specjalnych Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu: psychiatrii, kardiologii i neurologii.

Z opinii biegłego psychiatry J. K. wynika, że u S. M. w obecnym stanie psychicznym dominują objawy zaburzeń osobowości o podłożu zarówno organicznym, jak i środowiskowym. Zaburzenia te charakteryzują się głęboko utrwalonymi wzorcami zachowań, które mają sztywny, niedostosowany do sytuacji charakter. Jego reakcje na różne okoliczności znacznie odbiegają od typowych sposobów postrzegania, myślenia, odczuwania i nawiązywania relacji międzyludzkich. Opiniowany wychowywał się w rodzinie z problemem alkoholowym i już we wczesnym dzieciństwie przejawiał nadpobudliwość. W okresie rozwojowym wykazywał zaburzenia zachowania i emocji, miał trudności w nauce i relacjach z rówieśnikami, dlatego objęto go nauczaniem indywidualnym. Obecnie S. M. jest osobą o lekkim stopniu niepełnosprawności, wynikającym z zaburzeń osobowości o podłożu organicznym i środowiskowym. Nie ma podstaw do stwierdzenia niepełnosprawności w stopniu wyższym niż lekki. W związku z tym biegły psychiatra zgodził się z orzeczeniem wydanym przez (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.

Biegły z zakresu kardiologii J. P. w swojej opinii ocenił, że odwołujący się jest osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim (do końca maja 2026 r.) z symbolem 07-S. Wskazał, że jest on po operacji (...), gdzie uzyskano pełne wyleczenie. Pojawiły się jednak u niego zaburzenia rytmu serca i zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo - komorowego z klinicznymi objawami bradyarytmii.

Biegła neurolog T. P. w swojej opinii wskazała, że u odwołującego się nie stwierdzono ani objawów zespołu bólowego, ani neurologicznych objawów ubytkowych. Stopień jego niepełnosprawności z symbolem 10-N oceniła jako lekki, a jako przyczynę jego stwierdzenia wskazała przebyty uraz głowy z maja 2020 r., w wyniku którego wystąpiło wstrząśnienie mózgu oraz krwiak przymózgowy. Zdaniem biegłej, obecny stan zdrowia pana S. M. nie uzasadnia orzeczenia niepełnosprawności w stopniu wyższym niż lekki. W związku z tym biegła neurolog podtrzymała stanowisko (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, uznając odwołującego się za osobę niepełnosprawną w stopniu lekkim w okresie od 1 sierpnia 2022 r. do 31 grudnia 2025 r., z symbolem niepełnosprawności 10-N.

Żadna ze stron postępowania nie wniosła zarzutów do żadnej z opinii biegłych. Opinie te, wydane po badaniu S. M. oraz analizie dostępnej dokumentacji medycznej dotyczącej stanu jego zdrowia, są pełne, jasne i spójne, a wnioski z nich płynące w sposób logiczny i przekonujący umotywowane. Powyższe, przy uwzględnieniu, iż biegli to wysokiej klasy specjaliści o wieloletnim doświadczeniu klinicznym i specjalności odpowiedniej do schorzeń odwołującego się, nakazywało uznać sporządzone przez nich opinie za rzetelne i wiarygodne, a w konsekwencji podzielić zawarte w nich wnioski, nie znajdując podstaw do ich zakwestionowania. W konsekwencji biegli zgodzili się z orzeczeniem (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności i stwierdzili, że odwołujący się nie spełnia przesłanek pozwalających na uznanie jego za osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Biegli neurolog i kardiolog uwzględnili dodatkowo schorzenia nie uwzględnione przez organ, wydający zaskarżone orzeczenie, mianowicie te schorzenia, powodujące niepełnosprawność odwołującego z symbolem 07-S i 10-N. Z opinii wszystkich biegłych wynika okresowy charakter niepełnosprawności, natomiast w najszerszy sposób jego ramy określił biegły z zakresu kardiologii, bo do dnia 31 maja 2026 r.. podczas, gdy organ określił tę datę na dzień 31 sierpnia 2024 r. Oczywistym jest, że po dacie określonej przez biegłego kardiologa, stan zdrowia i funkcjonowania odwołującego będzie wymagał ponownej weryfikacji w postępowaniu przed organem.

Analiza zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego dała podstawy do przyjęcia, iż u S. M. występuje naruszona sprawność organizmu powodująca w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy dał podstawy do uznania, że ocena lekkiego stopnia niepełnosprawności odwołującego przez Zespoły orzekające w sprawie była prawidłowa.

Zaskarżone orzeczenie podlegało jedynie zmianie na podstawie art. 477(14) § 2 k.p.c., w zakresie symboli niepełnosprawności odwołującego i okresu trwania lekkiego stopnia niepełnosprawności (pkt I wyroku). W pozostałej części, odwołanie jako niezasadne należało oddalić, o czym Sąd na podstawie art. 477(14) § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie II wyroku.

Na marginesie należy tylko wskazać, że zgodnie z § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności - w przypadku zmiany stanu zdrowia osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności może wystąpić z wnioskiem, o którym mowa w § 6 ust. 1, o wydanie orzeczenia o ponowne wydanie orzeczenia uwzględniającego zmianę stanu zdrowia.

W punkcie III wyroku Sąd przyznał od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego (...) w S.) na rzecz adw. B. K. koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej odwołującemu się z urzędu. Wysokość kosztów ustalona została na kwotę 360 zł zgodnie z § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Na podstawie § 4 ust. 3 ww. rozporządzenia ustalona kwota została powiększona o należny podatek od towarów i usług.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  (...),

2.  (...),

3.  (...),

4.  (...)

23.07.2025 r.