Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z 30 sierpnia 2023 r., znak: (...). (...).(...). (...).(...), Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. utrzymał w mocy orzeczenie (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w P. z 15 czerwca 2023 r., którym ten odmówił K. B. wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, ponieważ uprzednie orzeczenie tego Zespołu o stopniu lekkim z powodu schorzeń oznaczonych symbolem 05-R było jeszcze ważne do dnia 30 kwietnia 2024 r. Organ stwierdził, że K. B. ma naruszoną sprawność organizmu, a rodzaj i zakres tych ograniczeń istotnie obniża zdolność do wykonywania pracy. Zważając na powyższe uznał, że odwołująca spełnia jedną z przesłanek zaliczenia do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Skład orzekający stwierdził, że badana nie jest osobą zależną od otoczenia – jest zdolna do zaspokajania bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, samodzielne poruszanie się i komunikowanie z otoczeniem oraz, że może wykonywać pracę na otwartym rynku pracy po uwzględnieniu ograniczeń wynikających z charakteru schorzeń.

K. B. wniosła odwołanie od tego orzeczenia, domagając się przyznania jej wyższego stopnia niepełnosprawności, tj. umiarkowanego. Odwołująca się wskazała, że ze względu na jej stan zdrowia wymaga ona pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Ze względu na swoje schorzenia wymaga specjalistycznej i permanentnej opieki lekarskiej lekarzy specjalistów. Bez takiej opieki, dysfunkcje organizmu i posiadane choroby autoimmunologiczne i genetyczne mogą się tylko pogłębiać.

W odpowiedzi na odwołanie Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wniósł o jego oddalenie w całości, wywodząc jak w zaskarżonym orzeczeniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. B., urodzona (...), ma obecnie 49 lat. Ma wykształcenie wyższe, zawód politolog. Jest aktywna zawodowo – wykonuje pracę specjalisty ds. księgowych i kadr w Fundacji (...). Pobiera także rentę z ZUS z tytułu częściowej niezdolności do pracy do 30.04.2024 r.

Niesporne , nadto: ocena zawodowa – k. 209-210 akt organu.

U K. B. w 2004 r. stwierdzono niedoczynność tarczycy. W 2011 r. rozpoznano cukrzycę typu (...). Obecnie K. B. skarży się na suchość w ustach, bóle „całego ciała”, bóle stawów kolanowych od strony wewnętrznej, wypadanie przedmiotów z rak. W 2022 r. przeszła operację kręgosłupa w obrębie dysków C5/C6 (kręgi szyjne).

W badaniu przedmiotowym stwierdza się u K. B. prawidłową budowę ciała, dobry stan odżywienia dobry (waga: 53 kg, wzrost: 153 cm). Czucie powierzchniowe jest zachowane. Kończyny górne: obwody jednakowe, obrysy stawów prawidłowe. Ruchomość w stawach w pełnym zakresie. Siła mięśniowa jest symetrycznie jednakowa. Chwytność rąk zachowana, chociaż K. B. zgłasza słabsze ruchy palców w zakresie lewej ręki. Klatka piersiowa – prawidłowo ruchoma, niebolesna przy ucisku. Kręgosłup - bolesność uciskowa na wysokości C4/5, (...), LIV/S1. Ruchomość w odcinku szyjnym i lędźwiowym w granicach prawidłowych. Odległość palce podłoga – 0 cm, skłony na boki w odcinku lędźwiowym po 30° w lewo i 30° w prawo. Napięcie mięśni przykręgosłupowych prawidłowe. Objaw szczytowy ujemny. Kończyny dolne: obwody jednakowe, obrysy prawidłowe. Ruchomość w stawach w pełnym zakresie. Ruchy są bolesne. K. B. zgłasza bolesność podczas ruchu w stawach biodrowych, kolanowych. Siła mięśniowa symetrycznie jednakowa. Objawy rozciągowe są ujemne. Chód prawidłowy. Rozpoznać można zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego z dużym zespołem bólowym oraz zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego. U K. B. nie stwierdza się występowania objawów zespołu bólowego ani neurologicznych objawów ubytkowych. Nie ma upośledzenia funkcji narządu ruchu.

Schorzenia narządu ruchu powodują u K. B. lekki stopień niepełnosprawności, okresowo do 30 kwietnia 2024 r.

Dowód: dokumentacja medyczna zgromadzona w aktach organu, opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii H. M. i neurologii T. P. – k. 24-25 wraz z opinią uzupełniającą – k. 53 i k. 76, dokumentacja medyczna – k. 65-70 .

Obecnie K. B. jest w okresie wypowiedzenia umowy o pracę. Złożyła wypowiedzenie z uwagi na pogorszenie stanu zdrowia, ból i przemęczenie. Przebywa na zwolnieniu lekarskim od psychiatry. Ma myśli samobójcze. Z uwagi na pogarszający się stan psychiczny zrezygnowała z pracy.

Dowód: zeznania K. B. (zapis skrócony) – k. 116.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się nieuzasadnione.

Na materiał dowodowy sprawy złożyła się dokumentacja dotycząca odwołującej się, w tym również dokumentacja medyczna zawarta w aktach sprawy oraz w aktach organu, której prawdziwości i rzetelności żadna ze stron nie kwestionowała.

Orzekanie o stopniu niepełnosprawności jest regulowane przez ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 44) oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. z 2021 r. poz. 857).

Zgodnie z treścią art. 3 ust. (...) ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych rozróżnić można trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki.

Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji (art. 4 ust. (...) ustawy).

Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art. 4 ust. 2 ustawy).

Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację (art. 4 ust. 4 ustawy).

Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne (art. 4 ust. 3 ustawy).

Standardy w zakresie kwalifikowania do poszczególnych stopni niepełnosprawności uregulowane zostały w przywołanym rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Wyżej wymienione rozporządzenie precyzuje pojęcia użyte przez ustawodawcę, i tak w zakresie kwalifikowania do znacznego stopnia niepełnosprawności, niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu (§ 29 ust. (...) pkt (...)), konieczność sprawowania opieki - całkowitą zależność od otoczenia polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. (...) pkt 2), konieczność udzielania pomocy, w tym pomocy w pełnieniu ról społecznych – zależność od otoczenia wymagającą wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 29 ust. (...) pkt 3).

Natomiast w zakresie kwalifikowania do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności czasowa pomoc w pełnieniu ról społecznych oznacza konieczność udzielania pomocy (zależność osoby od otoczenia, polegającą na udzieleniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych) w okresach wynikających ze stanu zdrowia (§ 30 ust. (...) pkt (...)), a częściowa pomoc w pełnieniu ról społecznych oznacza wystąpienie co najmniej jednej okoliczności wskazanej powyżej (§ 30 ust. 1pkt 2).

Przy zastosowaniu powyższych zasad, zdaniem Sądu, należało przyjąć, że zaskarżone orzeczenie Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności odpowiadało prawu. W rozpoznawanej sprawie poza sporem pozostawało, iż wnosząca odwołanie jest osobą niepełnosprawną. W sprawie bezspornym pozostawały również rozpoznane u odwołującej się schorzenia, stanowiące podstawę do orzekania o stopniu niepełnosprawności. Spór dotyczył stopnia niepełnosprawności. K. B. kwestionowała zaliczenie jej przez Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. do lekkiego stopnia niepełnosprawności, domagając się orzeczenia wyższego stopnia i argumentując, że jej stan zdrowia ulega sukcesywnie pogorszeniu.

Spostrzeżenia organu co do oceny sprawności odwołującej potwierdzili powołani w sprawie w sprawie biegli sądowi z zakresu ortopedii oraz neurologii, to jest specjalności odpowiednich do schorzeń występujących u K. B. oraz ich następstw.

Po zbadaniu odwołującej i analizie dostępnej dokumentacji medycznej, biegli z zakresu neurologii oraz ortopedii rozpoznali zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego z dużym zespołem bólowym oraz zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego, przy czym u K. B. nie stwierdzono objawów zespołu bólowego, ani neurologicznych objawów ubytkowych. W ocenie biegłych, powyższe obniża sprawność K. B. w porównaniu z osobami zdrowymi a tym samym czyni ją osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim.

Z tak sformułowanymi spostrzeżeniami biegłych z zakresu ortopedii i neurologii nie zgodziła się odwołująca. Zarzuciła biegłym, że ich opinia została sporządzona zbyt ogólnie i nie uwzględnia wszystkich schorzeń, na które cierpi odwołująca się. Wniosła o uzupełnienie opinii biegłych z uwzględnieniem wszystkich schorzeń i dolegliwości, które zostały przez nią opisane. Przedłożyła dodatkową dokumentację medyczną, z której wynika, że wykonano u niej artoskopię/artotomię lewego barku. Dodatkowo rozpoznano u odwołującej nadciśnienie, które musi być normowane lekami.

Powołani w sprawie biegli ortopeda i neurolog, odnosząc się do zarzutów stawianych przez odwołującą się podtrzymali w całości wnioski opinii głównej, powielając dotychczasową argumentację. Podkreślili, że wbrew twierdzeniom strony, podczas badania lekarskiego biegli nie stwierdzili objawów zespołu bólowego, ani neurologicznych objawów ubytkowych. Odnosząc się do przedkładanej w toku postępowania przez odwołującą dokumentacji medycznej wyjaśnili, że badania obrazowe wykazują cechy przebytego częściowego uszkodzenia więzadeł pobocznych strzałkowych, co nie powoduje upośledzenia funkcji stawów kolanowych i nie stanowi podstawy do orzeczenia wyższego stopnia niepełnosprawności niż lekki. Ponadto, stwierdzili, że odwołująca się przebyła artoskopię lewego stawu barkowego. Nie daje to podstawy do orzeczenia stopnia niepełnosprawności wyższego niż lekki. Tym samym, biegli podzielili stanowisko organu co do stopnia niepełnosprawności K. B.. Biegli dwukrotnie uzupełniali opinię, aby odnieść się do zarzutów odwołującej i kolejnej jej dokumentacji medycznej, lecz nie zmienili swoich pierwotnych wniosków.

Organ nie kwestionował opinii biegłych na żadnym etapie postępowania. Stąd też Sąd zgodnie z zapowiedzianym rygorem przyjął, że nie wnosi do nich zarzutów.

Nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu odwoławczym od orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, strona odwołująca się przedstawia swoje schorzenia oraz ich następstwa w sposób subiektywny, tym niemniej Sąd ocenił sporządzone przez biegłych opinie jako rzetelne, oparte na dostępnej dokumentacji medycznej oraz bezpośrednim badaniu odwołującej się, a tym samym przyjął ustalenia poczynione przez biegłych za miarodajne dla skonstruowania stanu faktycznego w sprawie. Opinie sporządzone na potrzeby niniejszego postępowania przez biegłych z zakresu ortopedii oraz neurologii charakteryzują się zrozumiałością i brakiem wewnętrznych sprzeczności, jak również wnikliwością w zakresie badania strony odwołującej i rozpoznania jej dolegliwości. W rezultacie, całokształt wniosków przedstawionych przez powołanych w sprawie biegłych sądowych odpowiadał na zadane przez Sąd pytania i zawierał logiczny wywód oparty o wszechstronną analizę zgromadzonej dokumentacji medycznej. Biegli w sposób przekonujący uzasadnili swoje stanowisko odnosząc się do obowiązujących przepisów stanowiących podstawę orzekania o stopniach niepełnosprawności oraz wskazując przesłanki medyczne, które legły u podstaw dokonanej przez nich oceny. W konsekwencji, Sąd przyjął wnioski opinii biegłych za własne. Sąd zważył, iż biegli to wysokiej klasy fachowcy o wieloletnim doświadczeniu klinicznym oraz wieloletnim doświadczeniu orzeczniczym i specjalnościach odpowiednich do dolegliwości wnoszącej odwołanie. Nadto wskazać należy, że Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego co do stanu zdrowia wnioskodawczyni, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego, niż wyrażone w opiniach biegłych.

Wymaga podkreślenia, że dla przyjęcia umiarkowanego stopnia niepełnosprawności konieczne jest wystąpienie przynajmniej jednej z dwóch przesłanek: całkowitej niezdolności do pracy (poza ewentualnie pracą w warunkach chronionych) i konieczności czasowej lub częściowej pomocy innej osoby w celu pełnienia ról społecznych. Ani z opinii biegłych, ani z dokumentacji zgromadzonej w sprawie nie wynika występowanie którejś z nich w przypadku wnoszącej odwołanie. Dokonawszy analizy zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd stanął na stanowisku, że K. B. jest osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim, a jej niepełnosprawność ma charakter terminowy do 30 kwietnia 2024 r.

W tych warunkach należało uznać, na podstawie art. 477 ¹⁴ § (...) k.p.c., że odwołanie jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w sentencji orzeczenia.

Na marginesie Sad wskazuje, że sygnalizowane przez odwołującą się pogorszenie stanu zdrowia na skutek powstania chorób wewnętrznych i dolegliwości psychicznych stanowić może nowe okoliczności w sprawie wymagające ponownej oceny stopnia niepełnosprawności odwołującej się przez (...) do Spraw orzekania o Niepełnosprawności w ramach kolejnego wniosku.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

(...)