Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 września 2019 r. znak (...) - (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonemu M. R. prawa do jednorazowego prawa do zasiłku chorobowego za okres nieprzerwanej niezdolności do pracy od dnia 13 maja 2019 r. do dnia 9 sierpnia 2019 r. z tytułu wypadku przy pracy w wysokości 100 % podstawy jego wymiaru. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż do wypadku z udziałem ubezpieczonego w dniu 10 maja 2019 r. doszło wskutek rażącego niedbalstwa poszkodowanego, który w skutek naruszenia przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia wjechał na windzie do podnoszenia wózka i następnie operował dłońmi w strefie pracy elementów ruchomych urządzenia nadziewarki, co doprowadziło do wypadku.

Odwołanie od decyzji wniósł ubezpieczony M. R. domagając się jej zmiany, poprzez przyznanie zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego. Ubezpieczony wskazał, że wypadek przy pracy jakiemu uległ w dniu 10 maja 2019 r. nie został spowodowany z jego wyłącznej winy. Podał, iż do wypadku doszło na skutek szeregu istotnych uchybień ze strony pracodawcy, objawiających się m.in. brakiem odpowiedniego przeszkolenia stanowiskowego w obsłudze urządzenia, czy odpowiedniej instrukcji nadziewarki – co wraz z innymi uchybieniami ze strony pracodawcy, zostało potwierdzone protokołem kontroli sporządzonym przez Państwową Inspekcje Pracy - Okręgowy Inspektorat Pracy w S.. Podkreślił, że powyższe są obowiązkami spoczywającymi na pracodawcy, których ten nie dochował.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, przywołując argumentację zawartą w decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. R. był zatrudniony od dnia 1 września 2018 r. na podstawie umowy o pracę w BAN Zakładzie (...) i (...) spółce jawnej w L., w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku pracownika produkcji.

Niesporne , a nadto: zaświadczenie płatnika składek– k. 40-43 akt zasiłkowych ZUS, protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy – k. 13-15 akt zasiłkowych ZUS.

W dniu 10 maja 2019 r. M. R. rozpoczął pracę o godzinie 5:00. W tym dniu pracował przy produkcji na urządzeniu do nadziewania kiełbas (tzw. nadziewarce) marki H.. Urządzenie obsługiwał wraz ze współpracownicą B. B.. Przed rozpoczęciem produkcji kiełbas przy pomocy wchodzącego w skład urządzenia podnośnika (tzw. windy) M. R. napełnił urządzenie przygotowanym dzień wcześniej farszem umieszczonym w wózku transportowym.

M. R. odpowiedzialny był za nadziewanie jelit farszem, natomiast B. B. za odbiór nadzianych jelit i formowanie z nich finalnego kształtu kiełbasy.

Około godziny 6:00 w urządzeniu skończył się farsz o czym świadczyło obniżenie ciśnienia napełniania jelit. W celu wykorzystania całości produktu i zgarnięcia resztek zalegającego farszu w kierunku głowicy M. R. przy pomocy ramienia podnośnika (windy) uniósł się na szczyt urządzenia.

Ruch windy w płaszczyźnie pionowej odbywał się przy pomocy naciskania odpowiednich przycisków panelu sterowania urządzeniem. Podczas unoszenia lub opadania ramienia podnośnika możliwe było jedynie w czasie działania nadziewarki. Nie potrzebne było przy tym ciągłe przytrzymywanie przycisku, a jedynie jego naciśnięcie. Ruch głowicy skutkujący wypychaniem farszu przez tuleję nadziewarki możliwy był po naciśnięciu przez pracownika formującego kiełbasy przycisku kolanowego. Przycisk obsługiwała B. B..

M. R. poprosił B. B., żeby ta po oczyszczeniu przez niego wnętrza leja zasypowego przez skierowanie resztek w kierunku głowicy uruchomiła głowicę nadziewarki za pomocą przycisku kolanowego. B. B. przed uruchomieniem w celu weryfikacji korzystała z kawałka wypolerowanej stali stanowiącego część urządzenia w odbiciu którego widoczne było wnętrze leja obrazując czynności dokonywane w nim przez M. R.. Sądząc, że M. R. zakończył czynności w obrębie głowicy uruchomiła głowice przyciskiem kolanowym. W momencie uruchomienia urządzenia ręce M. R. wciąż znajdowały się w obszarze działania głowicy. Na skutek kontaktu z głowica doszło do uszkodzenia palca wskazującego prawej dłoni M. R..

Dowód: protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy – k. 25-39v, protokół ustalenia okoliczności – k. 13-15 akt zasiłkowych ZUS, zeznania świadka B. B. – k. 59-60, 36v oraz k. 18-18v akt zasiłkowych ZUS, zeznania świadka A. O. k. 60, przesłuchanie ubezpieczonego M. R. – k. 61 i k. 16-17 akt zasiłkowych ZUS.

W wyniku wypadku przy pracy z dnia 10 maja 2019 r. u M. R. doszło do amputacji 1/2 dalszej części paliczka paznokciowego palca wskazującego prawej dłoni.

Dowód: protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy – k. 25-39v, protokół ustalenia okoliczności wypadku – k. 13-15 akt zasiłkowych ZUS.

Sposób obsługi urządzenia w wyniku, którego doszło do zdarzenia z dnia 10 maja 2019 r. był powszechnie stosowany przez pracowników produkcji i tolerowany w zakładzie pracy przez pracodawcę. M. R. nie został wcześniej przeszkolony z obsługi stanowiskowej urządzenia, a na moment wystąpienia wypadku pracodawca nie dysponował instrukcją obsługi nadziewarki H. w języku polskim, a jedynie niemieckim.

Dowód: protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy – k. 25-50, zeznania świadka A. O. k. 60, przesłuchanie ubezpieczonego M. R. – k. 6, 32v-33 oraz k. 16-17 akt zasiłkowych ZUS.

Na skutek zdarzenia z dnia 10 maja 2019 r. M. R. był niezdolny do pracy i od dnia 13 maja 2019 r. do dnia 9 sierpnia 2019 r. Przebywał na zwolnieniu lekarskim.

Niesporne , a nadto: decyzja ZUS z dnia 10 września 2019 r. – k 6-6v – akt zasiłkowych ZUS przesłuchanie ubezpieczonego M. R. – k. 61 i k. 16-17 akt zasiłkowych ZUS.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było prawo ubezpieczonego M. R. do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego w okresie od dnia 13 maja 2019 r. do dnia 9 sierpnia 2019 r., przy czym niesporną okolicznością było podleganie przez M. R. ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu wypadkowemu i chorobowemu, a także fakt, że w dniu 10 maja 2019 r. ubezpieczony doznał w wyniku wypadku przy pracy urazu w postaci amputacji 1/2 dalszej części paliczka paznokciowego palca wskazującego prawej dłoni powodującego jego niezdolność do pracy trwającą od dnia 13 maja 2019 r. do dnia 9 sierpnia 2019 r.

Kwestię rodzajów świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz warunków nabywania prawa do tych świadczeń reguluje ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1205), zwana dalej „ustawą wypadkową”. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy wypadkowej jednym z tych świadczeń jest zasiłek chorobowy dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Przy czym pod pojęciem wypadku przy pracy ustawodawca rozumie nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych; co wynika z przepisu art. 3 ust. 3 pkt 8 ustawy wypadkowej.

Zgodnie z art. 8 ustawy wypadkowej, zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu, od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, chyba że ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego za czas niezdolności do pracy. Natomiast, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy wypadkowej, zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje w wysokości 100 % podstawy wymiaru.

Dla oceny, czy dane zdarzenie można uznać za wypadek przy pracy należy odnieść się do przepisu art. 6 powołanej ustawy, który formułuje jego definicję. Zgodnie z nią wypadek przy pracy to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło: bądź w związku z pracą podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych, bądź podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności w interesie zakładu pracy, nawet bez polecenia, bądź wreszcie w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy w drodze między siedzibą zakładu pracy, a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

W przedmiotowej sprawie poza sporem było, że ubezpieczony uczestniczył w nagłym zdarzeniu wywołanym przyczyną zewnętrzną, powodującym uraz, który nastąpił podczas wykonywania przez ubezpieczonego zwykłych czynności w ramach zatrudnienia. Zdarzenie z dnia 10 maja 2019 r. wypełniło zatem ustawowe przesłanki niezbędne do uznania go za wypadek przy pracy i co do tego strony nie zajmowały odmiennych stanowisk.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 ustawy wypadkowej, przywołanym przez organ rentowy jako podstawa wydanej decyzji, świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

Pojęcie "rażącego niedbalstwa" nie zostało zdefiniowane w ustawie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego jego interpretacja odbywała się z wykorzystaniem terminologii i konstrukcji prawnych obowiązujących na gruncie prawa karnego. Rozważania te doprowadziły do wypracowania pewnych wskazań co do rozumienia tego pojęcia. W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że rażące niedbalstwo jest zachowaniem graniczącym z umyślnością, a zarazem takim, które daje podstawę do szczególnie negatywnej oceny postępowania pracownika. Powyższe rozumienie tego pojęcia zapoczątkował Trybunał Ubezpieczeń Społecznych, który w wyroku z dnia 20 września 1973 r., III TO 84/73 ( (...)), wyjaśnił, że niedbalstwo pracownika jako wyłączna przyczyna wypadku przy pracy zwalnia zakład pracy od odpowiedzialności tylko wtedy, jeżeli miało charakter rażący, "a więc graniczyło z umyślnością". Stanowisko Sądu Najwyższego w tej mierze, ukształtowało się pod wpływem wyroku z dnia 6 sierpnia 1976 r. (III PKN 16/76, OSNC 1977/3/55). Przyjęto w nim, że przez działanie z rażącym niedbalstwem należy rozumieć sytuacje, w których poszkodowany pracownik zdaje sobie sprawę z grożącego mu niebezpieczeństwa, gdyż zwykle ono występuje w danych okolicznościach faktycznych, tak że każdy człowiek o przeciętnej przezorności ocenia je jako ewidentne - a mimo to, z naruszeniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, naraża się na niebezpieczeństwo, ignorując następstwa swego zachowania. Rozważania powyższe zostały w całości potwierdzone przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 listopada 1999 r. (II UKN 221/99, OSNAPiUS 2001/6/205). Uogólniając tezy sformułowane przez Sąd Najwyższy można stwierdzić, że nie każde naruszenie przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia uważane jest jako rażące niedbalstwo i ocena w tym zakresie zależy od konkretnego przypadku.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy przede wszystkim należy wskazać, iż z całą pewnością nie mamy tu do czynienia z winą umyślną, czego nie podnosił też organ rentowy. Spór sprowadzał się do tego, czy naruszenie przez wnioskodawcę przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia miało postać rażącego niedbalstwa, czyli szczególnie negatywnie nacechowanej postaci winy nieumyślnej.

W oparciu o powyższe, zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił ocenić postępowania ubezpieczonego M. R. jako rażąco niedbałego oraz nie sposób stwierdzić, ażeby zachowanie ubezpieczonego było wyłączną przyczyną zaistniałego wypadku. Ubezpieczony bez wątpienia zachował się nieostrożnie używając podnośnika aby dostać się do wnętrza leja nadziewarki oraz własnoręcznie zgarniając resztki farszu operując nimi w bezpośrednim sąsiedztwie głowicy. Natomiast brak było danych, że świadomie ryzykował uszkodzenie narządu ruchu podejmując czynności zmierzające do oczyszczenia kielicha nadziewarki. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że ten sposób postępowania był przyjętą praktyką akceptowaną przez pracodawcę. Przy własnoręcznym czyszczeniu leja spustowego nie zachodziła potrzeba otwierania urządzenia przez jego uchylenie, co służyło oszczędności czasu i m.in. z tego względu takie postępowanie było powszechnie praktykowane. Świadczą o tym zeznania świadków A. O. i B. B.. Zbieżne z nimi są ustalenia Państwowej Inspekcji Pracy. Ubezpieczony został przeszkolony do przeprowadzania takiej a nie innej procedury oczyszczania maszyny. Wydaje się ponadto, że same w sobie czynności podejmowane przez ubezpieczonego nie doprowadziłyby do uszkodzenia ciała. W niniejszej sprawie można mówić raczej o nieszczęśliwym zbiegu okoliczności na skutek niewłaściwej komunikacji między ubezpieczonym, a inną pracownicą B. B., która uruchomiła części tnące maszyny, doprowadzając do urazu ubezpieczonego.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że ubezpieczony nie został odpowiednio przeszkolony do pracy na danym stanowisku. Z protokołu Państwowej Inspekcji Pracy jasno wynika, że nie było na moment wypadku możliwości zaznajomienia się z instrukcją obsługiwanego przez ubezpieczonego urządzenia, gdyż ta sporządzona była jedynie w języku niemieckim. Postępowanie ubezpieczonego przy obsłudze urządzenia wynikało głównie z praktyki stosowanej u pracodawcy, która musiała mu zostać zaprezentowana przez inną osobę. Materiał dowodowy nie daje jakichkolwiek podstaw do przypuszczeń, aby działanie ubezpieczonego było ewidentnie sprzeczne z zaleceniami pracodawcy. Wobec powyższego Sąd uznał, że zachowanie ubezpieczonego może być kwalifikowane co najwyżej na poziomie zwykłego niedbalstwa, w zakresie, w jakim ubezpieczony nie umówił się z druga pracownicą na konkretny sygnał, po użyciu którego będzie ona mogła włączyć maszynę.

W konsekwencji powyższych rozważań Sąd nie podzielił stanowiska organu rentowego co do oceny zachowania ubezpieczonego. Uznał, że nie było ono rażąco niedbałe zaś wobec działań B. B. nie było ono wyłączną przyczyną zdarzenia z dnia 10 maja 2019 r. Wykluczało to zastosowanie w stosunku do M. R. przepisu art. 21 ustawy wypadkowej skutkując przyznaniem mu prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego. Dlatego też na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 10 września 2019 r. w ten sposób, iż przyznał ubezpieczonemu prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru za okres od dnia 13 maja 2019 r. do 9 sierpnia 2019 r.

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować,

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego,

3.  Przedłożyć z apelacją lub za 21 dni od doręczenia z zpo.

Dnia 3 lipca 2020 r.