Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. orzeczeniem z dnia 10 sierpnia 2021 roku, znak ON. (...).2.263.2021.EH, utrzymał w mocy orzeczenie (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. z dnia 17 czerwca 2021 r. zaliczające małoletnią G. K. do osób niepełnosprawnych z symbolem 06-E, okresowo do 30 czerwca 2024 r., ustalając odpowiednie wskazania. Zespół powołał się na dokonaną ocenę stanu zdrowia małoletniej. Organ wskazał, że odwołująca się wymaga konieczności farmakoterapii, okresowej kontroli specjalistycznej, co oznacza, że konieczny na co dzień współudział opiekuna przewyższa wsparcie jakie potrzebne jest każdemu dziecku w tym wieku (punkt 8 wskazań), niemniej jednak zakres schorzeń i występujące ograniczenia nie powodują niezdolności do samodzielnej egzystencji i konieczności zapewnienia całkowitej opieki w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych (punkt 7 wskazań). Wskazano, iż małoletnia ma ograniczenia, ale samodzielnie porusza się i komunikuje z otoczeniem w sposób zrozumiały, zaspokaja czynności fizjologiczne samodzielnie i nabywa nowe umiejętności związane z niepełnosprawnością.

W odwołaniu od powyższego orzeczenia, działająca w imieniu G. K. przedstawicielka ustawowa, wniosła o zmianę orzeczenia poprzez uznanie, że małoletnia wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. W uzasadnieniu odwołania podniosła, że odwołująca się z uwagi na swoje schorzenie neurologiczne nie może być pozostawiona sama w domu bez opieki. Obecność drugiej osoby jest niezbędna celem udzielenia jej pomocy w razie utraty świadomości i upadku.

W odpowiedzi na odwołanie Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wniósł o jego oddalenie w całości, wywodząc jak w zaskarżonym orzeczeniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

G. K., urodzona (...), ma aktualnie skończone 13 lat. Uczęszcza do szkoły podstawowej w S.. Powtarzała naukę w czwartej klasie. Na terenie szkoły ma zapewnioną dodatkową pomoc dydaktyczną, zgodnie z zaleceniem poradni psychologiczno-pedagogicznej w S., ale nie wymaga zindywidualizowanej ścieżki edukacyjnej czy nauczania indywidualnego.

Dowód: opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej k. 40-43 akt organu, ocena pedagogiczna k. 51-51v. akt organu

W 2017 r. rozpoznano u G. K. padaczkę. W ramach jej leczenia przyjmuje stale jeden lek, a padaczka nie cechuje się lekoodpornością. Raz na kwartał niezbędne jest odbycie wizyty lekarskiej w poradni neurologicznej, a raz w roku wykonanie badania EEG. Leczenie padaczki wydaje się w pełni skuteczne, przy czym w okresie niekorzystnej sytuacji w rodzinie występowały napady rzekomopadaczkowe (bez utraty świadomości i bez upadku). Ostatnie badanie EEG nie wykazało czynności napadowej.

Dowód: dokumentacja medyczna k.3-18,22-23,29-39 akr organu i k. 44

Badające na potrzeby orzekania o niepełnosprawności organy ustaliły, iż G. K. posiada adekwatny do wieku poziom samodzielności, jej rozwój ruchowy jest prawidłowy, ma obniżone funkcje percepcji wzrokowej i słuchowej oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej, występują u niej trudności w orientacji przestrzennej, posiada ubogi zasób słownictwa, a ogólna sprawność intelektualna jest na poziomie niższym niż przeciętny.

Dowód: ocena pedagogiczna k. 17.06.2021r. k. 51 akt organu, ocena psychologiczna k. 63.

G. K. jest dzieckiem niepełnosprawnym i wymaga pomocy opiekuna w procesie leczenia, także częściowo edukacji, natomiast nie istnieje konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Dowód: opinia biegłego z zakresu neurologii J. B. k. 34-37

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się nieuzasadnione.

Orzekanie o stopniu niepełnosprawności jest regulowane przez ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (jednolity tekst – Dz.U. z 2021 r., poz. 573) oraz wykonujące ją rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (jednolity tekst – Dz. U. z 2018 r., poz. 2027) i rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. Nr 17, poz. 162).

Zgodnie z art. 4a ust. 1 wyżej wskazanej ustawy, osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

G. K. w chwili obecnej ma ukończonych 13 lat, a więc niewątpliwie należy w stosunku do niej stosować zasady ustalania niepełnosprawności dotyczące osób poniżej 16 roku życia.

Szczegółowe zasady ustalania niepełnosprawności u osób poniżej 16 roku życia zostały określone we wskazanym wyżej rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia. Zgodnie z § 1 rozporządzenia, oceny niepełnosprawności u osoby w wieku do 16 roku życia, zwanej dalej „dzieckiem”, dokonuje się na podstawie następujących kryteriów:

1) przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych, o których mowa w § 2, przekraczającego 12 miesięcy,

2) niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo

3) znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.

Paragraf drugi wskazanego rozporządzenia, stanowi natomiast, że do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą:

1) wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,

2) wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,

3) upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,

4) psychozy i zespoły psychotyczne,

5) zespół autystyczny,

6) padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,

7) nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia,

8) wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według S. po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,

9) głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu nie poprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

Przy czym przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:

1) rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu,

2) sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu,

3) możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.

W § 1 ustawodawca określił zatem dwa typy kryteriów, które alternatywnie mogą decydować o uznaniu dziecka za niepełnosprawne. Wystarczy zatem, iż w stosunku do osoby mającej zostać uznaną za niepełnosprawną zajdą okoliczności w jednym spośród punktów 2 i 3 tego paragrafu. Uznając małoletnią G. K. za osobę niepełnosprawną, Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S., wykluczył wystąpienie kryteriów opisanych w punkcie 2 cytowanego przepisu, polegających na niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodujących konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku. Z takim stanowiskiem nie zgadzała się strona odwołująca.

Zauważyć należy, że zakresu stałej opieki i pomocy rozporządzenie cytowane powyżej nie określa, nie wyznaczając konkretnych stanów psychofizycznych osoby niepełnosprawnej, które w przypadku zaistnienia konieczność opieki lub pomocy uzasadniałyby. Wyznacza ten zakres posiłkowo § 29 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności wskazując, iż konieczność sprawowania opieki oznacza : całkowitą zależność osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na stwierdzenie, że małoletnia G. K. spełnia kryteria niezbędne do uznania jej za osobę wymagającą stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w rozumieniu § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia.

Diagnozę postawioną przez Wojewódzki Zespół (...) o Niepełnosprawności w S., potwierdził dopuszczony dowód z opinii biegłego z zakresu neurologii. Biegły J. B. powołał się na występowanie u małoletniej padaczki podkreślając, iż nie ma ona charakteru lekoopornego. Leczenie prowadzone u małoletniej jest w pełni skuteczne, co potwierdza ostatnie badanie EEG. W momencie występowania trudności w rodzinie występują jedynie napady rzekomopadaczkowe, które nie wiążą się z utratą świadomości ani nie rodzą ryzyka urazów. Biegły podkreślił, że małoletnia uczęszcza do szkoły ogólnodostępnej, a jej schorzenie nie eliminuje jej, w porównaniu z rówieśnikami, z życia społecznego.

Z treści przedstawionej przez biegłego opinii wynika, iż wziął on pod uwagę okoliczności podawane w wywiadzie medycznym. Opinia została oparta zarówno na bezpośrednim badaniu, jak i na całości dokumentacji medycznej. Oznacza to, iż biegły w swojej opinii uwzględnił aktualny stan zdrowia odwołującej się oraz przebieg jej schorzeń i ich leczenia. Zdaniem Sądu, opinia biegłego charakteryzuje się wszechstronnością, zrozumiałością i brakiem wewnętrznych sprzeczności, jak również wnikliwością w zakresie badania odwołującego się i rozpoznania jej dolegliwości. Wnioski opinii zostały przez biegłego wyciągnięte w sposób logiczny i odpowiedni do wyników przeprowadzonych badań oraz w oparciu o gruntowną analizę dokumentacji medycznej. Stąd też, sporządzona ekspertyza zasługuje, zdaniem Sądu, na przyjęcie za miarodajną dla wydania orzeczenia w sprawie w pełnym zakresie.

Wobec powyższych wniosków płynących z wydanej w sprawie opinii, Sąd nie znalazł podstaw aby podzielić argumenty przytoczone przez stronę odwołującą się w odwołaniu. Analiza całości materiału dowodowego pozwoliła uznać, że wsparcie, jakie otrzymuje małoletnia, oddziaływania lecznicze, w tym farmakologiczne przynoszą efekty, co uzasadnia konieczność stałego współudziału opiekuna w oddziaływaniach leczeniu i rehabilitacji. Jednocześnie brak jest podstaw do przyjęcia konieczności stałej opieki, którą strona odwołująca się wywodziła z napadów padaczkowych. Z opinii biegłego, opartej na złożonej do akt dokumentacji medycznej, wynika, iż brak jest czynności napadowej, zaś wcześniejsze napady miały charakter rzekomopadaczkowych. Podkreślenia wymaga, iż zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą: padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi. U małoletniej nie występują natomiast częste napady, brak jest również następstw psychoneurologicznych. Mając na uwadze przebieg schorzenia małoletniej przyjąć należało, iż nie ma podstaw do przyjęcia konieczności zapewnienia jej długotrwałej opieki lub pomocy w związku ze znacznie ograniczona możliwością samodzielnej egzystencji.

Na podstawie całości materiału dowodowego Sąd stwierdził, że orzeczenie Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. z dnia 10 sierpnia 2021r. znak ON. (...).2.263.2021.EH jest prawidłowe.

W tym stanie rzeczy, w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzeczono jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)