Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z 20 czerwca 2023 r., znak: ON. (...).1.854.2023.AR, Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. utrzymał w mocy orzeczenie (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. z 18 kwietnia 2023 r., którym zaliczono S. K., do lekkiego stopnia niepełnosprawności na stałe, z symbolem niepełnosprawności 05-R. Organ stwierdził, że S. K. ma naruszoną sprawność organizmu, a rodzaj i zakres tych ograniczeń istotnie obniża zdolność do wykonywania pracy i pełnienia ról społecznych. Pomimo występujących ograniczeń wynikających z rozpoznanych schorzeń, nie jest osobą o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Skład orzekający uznał, że zakres i skutki schorzeń dotyczących narządu ruchu wymagają leczenia. Stwierdził, że badany nie jest osobą zależną od otoczenia – jest zdolny do zaspokajania bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, samodzielne poruszanie się i komunikowanie z otoczeniem. Samodzielność ograniczona jest w czynnościach związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego i w zakresie uczestnictwa w życiu społecznym, co wynika z konieczności leczenia.

S. K. wniósł odwołanie od tego orzeczenia, domagając się przyznania mu wyższego stopnia niepełnosprawności. Odwołujący wskazał, że jego stan zdrowia nie uległ poprawie na przestrzeni ostatnich lat, a towarzyszące mu dolegliwości bólowe i ograniczenia ruchowe wiąże z przebytym wypadkiem, któremu uległ potrącony na przejściu dla pieszych. Nadto, przebył zakażenie wirusem (...)2, wskutek czego cierpi na astmę i podlega stałemu leczeniu farmakologicznemu. Argumentował, że wobec licznych schorzeń, które mu towarzyszą oraz trudności w poruszaniu konieczne jest mu zapewnienie pomocy osób trzecich.

W odpowiedzi na odwołanie Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wskazał, że nie znalazł podstaw do zmiany lub uchylenia decyzji i wniósł o oddalenie odwołania wskazując, że zaskarżone orzeczenie zostało wydane zgodnie ze stanem faktycznym. W uzasadnieniu stanowiska organ rentowy przedstawił argumentację analogiczną do zaprezentowanej w zaskarżonym orzeczeniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. K., urodzony (...), ma obecnie 71 lat. Posiada wykształcenie zawodowe (ślusarz-mechanik). Odwołujący nie jest aktywny zawodowo – pobiera emeryturę.

Niesporne , nadto dowód: wniosek o wydanie orzeczenia – k. 52-52v., ocena funkcjonowania społecznego – k. 56-56v. akt organu.

S. K. skarży się na bóle w pachwinach, bóle kończyn dolnych, bóle i zawroty głowy, bóle kręgosłupa lędźwiowego i szyjnego. W 2020 r. przebył zabieg alloplastyki prawego stawu biodrowego. W 2021 r. doznał urazu głowy z krwiakiem podtwardówkowym po stronie lewej - zastosowano wówczas leczenie operacyjne. U S. K. rozpoznaje się zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego i szyjnego z okresowym zespołem bólowym.

W badaniu przedmiotowym u odwołującego stwierdza się prawidłową budowę ciała, dobry stan odżywienia dobry (waga: 70 kg, wzrost: 168 cm). Czucie powierzchniowe jest zachowane. Kończyny górne: obwody jednakowe, obrysy stawów prawidłowe. Ruchomość w stawach czynna i bierna w granicach prawidłowych. Siła mięśniowa symetrycznie jednakowa. Chwytność obu rąk prawidłowa. Klatka piersiowa - oddechowo ruchoma, niebolesna przy ucisku. Kręgosłup - lewostronne skrzywienie kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego, bolesność uciskowa na wysokości (...)- (...). Napięcie mięśni przykręgosłupowych prawidłowe. Ruchomość w odcinku szyjnym prawidłowa: odległość broda-mostek 0 cm. wyprost pełny, pochylenie głowy w prawo: 40°, w lewo: 40°. Ruchomość w odcinku lędźwiowym prawidłowa: odległość palców od podłoża 20 cm, skłon w prawo 20°, w lewo 20°. Objaw szczytowy ujemny. Kończyny dolne: obwody jednakowe, obrysy stawów prawidłowe. Ruchomość w stawach w granicach prawidłowych. Objawy rozciągowe ujemne. Chód S. K. jest dyskretnie utykający na kończynę dolną prawą, porusza się z asekuracją kuli łokciowej. Badania obrazowe wykazują umiarkowane zmiany w lewym stawie biodrowym pod postacią zwężenia szpary stawowej i podchrzęstnej sklerotyzacji panewki. Zmiany te w badaniu klinicznym nie powodowały ograniczenia jego ruchomości jak i wyraźnej bolesności podczas ruchów. W obrazie kręgosłupa szyjnego widoczna jest stabilna stenoza kanału kręgowego, zdjęcie kręgosłupa lędźwiowego, wykazujące cechy dyskopatii od L2 do SI i wielopoziomową osteolizę trzonów potwierdza ustalone rozpoznanie.

U S. K. nie stwierdza się występowania objawów zespołu bólowego ani neurologicznych objawów ubytkowych. Rozpoznanie schorzenia czynią go trwale osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim.

Dowód : dokumentacja medyczna – k. 12 (koperta), k. 60 (koperta), k. 80 i 90 (koperta), dokumentacja medyczna zgromadzona w aktach organu, opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii H. M. i neurologii T. P. – k. 27-28 wraz z opinią uzupełniającą – k. 71 i k.95.

S. K. pozostaje pod kontrolą poradni pulmonologicznej z powodu astmy oskrzelowej. Badanie obrazowania wykazało u odwołującego guzek wielkości 3 mm w płucu prawym – stan jest stabilny. W badaniu przedmiotowym stan S. K. jest dobry. Bez duszności. Skóra bez wykwitów typu alergicznego. Nieco pokasłuje. Nos z obecnością miernej wydzieliny. Częstość oddechów 16/min. Klatka piersiowa symetryczna. O. jawny. Szmer pęcherzykowy- bez zjawisk dodatkowych. C. 88/min, miarowy. Obrzęków ani sinicy nie stwierdza się. U S. K. rozpoznaje się przewlekłą astmę oskrzelową bez cech jawnej niewydolności oddechowej. Przewlekły nieżyt nosa. Obecny stan zdrowia w zakresie chorób dróg oddechowych jest przyczyną niepełnosprawności w stopniu lekkim trwale. Rozpoznane schorzenia nie dają cech niewydolności oddechowej, choć astma oskrzelowa nie jest w pełni wyrównana lekami. Odwołujący wymaga opanowania choroby przewodu pokarmowego, która może nasilać astmę.

Dowód : opinia biegłej sądowej z zakresu pulmonologii W. W. – k. 42-45.

Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na materiał dowodowy sprawy złożyła się dokumentacja dotycząca odwołującego się, w tym również dokumentacja medyczna zawarta w aktach sprawy oraz w aktach organu, której prawdziwości i rzetelności żadna ze stron nie kwestionowała.

Orzekanie o stopniu niepełnosprawności jest regulowane przez ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 44) oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. z 2021 r. poz. 857).

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych rozróżnić można trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki.

Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji (art. 4 ust. 1 ustawy).

Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art. 4 ust. 2 ustawy).

Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację (art. 4 ust. 4 ustawy).

Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne (art. 4 ust. 3 ustawy).

Standardy w zakresie kwalifikowania do poszczególnych stopni niepełnosprawności uregulowane zostały w przywołanym rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Wyżej wymienione rozporządzenie precyzuje pojęcia użyte przez ustawodawcę, i tak w zakresie kwalifikowania do znacznego stopnia niepełnosprawności, niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu (§ 29 ust. 1 pkt 1), konieczność sprawowania opieki - całkowitą zależność od otoczenia polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. 1 pkt 2), konieczność udzielania pomocy, w tym pomocy w pełnieniu ról społecznych – zależność od otoczenia wymagającą wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 29 ust. 1 pkt 3). Natomiast w zakresie kwalifikowania do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności czasowa pomoc w pełnieniu ról społecznych oznacza konieczność udzielania pomocy (zależność osoby od otoczenia, polegającą na udzieleniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych) w okresach wynikających ze stanu zdrowia (§ 30 ust. 1 pkt 1), a częściowa pomoc w pełnieniu ról społecznych oznacza wystąpienie co najmniej jednej okoliczności wskazanej powyżej (§ 30 ust. 1pkt 2).

Przy zastosowaniu powyższych zasad, zdaniem Sądu, należało przyjąć, że zaskarżone orzeczenie Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności odpowiadało prawu. W rozpoznawanej sprawie poza sporem pozostawało, iż wnoszący odwołanie jest osobą niepełnosprawną. W sprawie bezspornym pozostawały również rozpoznane u odwołującego schorzenia, stanowiące podstawę do orzekania o stopniu niepełnosprawności. Spór dotyczył stopnia niepełnosprawności. S. K. kwestionował zaliczenie go przez Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. do lekkiego stopnia niepełnosprawności, domagając się orzeczenia wyższego stopnia i argumentując, że jego stan zdrowia nie uległ poprawie względem lat poprzednich, kiedy to organy uznały jego niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym.

Spostrzeżenia organu co do oceny sprawności odwołującego potwierdzili powołani w sprawie w sprawie biegli sądowi z zakresu ortopedii, neurologii oraz pulmonologii, to jest specjalności odpowiednich do schorzeń występujących u S. K. oraz ich następstw.

Po zbadaniu odwołującego i analizie dostępnej dokumentacji medycznej, biegli z zakresu neurologii oraz ortopedii wskazali, że u odwołującego rozpoznaje się zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego i szyjnego z okresowym zespołem bólowym, przy czym u S. K. nie stwierdza się występowania objawów zespołu bólowego ani neurologicznych objawów ubytkowych. W ocenie biegłych, powyższe obniża sprawność S. K. w porównaniu z osobami zdrowymi a tym samym czyni go osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim. Z tak sformułowanymi spostrzeżeniami biegłych z zakresu ortopedii nie zgodził się odwołujący. Powołani w sprawie biegli ortopeda i neurolog, odnosząc się do zarzutów stawianych przez odwołującego podtrzymali w całości wnioski opinii głównej, powielając dotychczasową argumentację. Podkreślili, że wbrew twierdzeniom strony, podczas badania lekarskiego biegli nie stwierdzili objawów zespołu bólowego, ani neurologicznych objawów ubytkowych. Odnosząc się do przedkładanej w toku postępowania przez odwołującego dokumentacji medycznej wyjaśnili, że badania obrazowe wykazują umiarkowane zmiany w lewym stawie biodrowym pod postacią zwężenia szpary stawowej i podchrzęstnej sklerotyzacji panewki. Zmiany te w badaniu klinicznym nie powodowały ograniczenia jego ruchomości jak i wyraźnej bolesności podczas ruchów. W obrazie kręgosłupa szyjnego widoczna jest stabilna stenoza kanału kręgowego; zdjęcie kręgosłupa lędźwiowego, wykazujące cechy dyskopatii od L2 do S1 i wielopoziomową osteolizę trzonów potwierdza ustalone rozpoznanie. Wszystko powyższe, w ocenie biegłych nie dawało medycznych podstaw do tego, by uznać, że S. K. wymaga czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Tym samym, biegli podzielili stanowisko organu co do stopnia niepełnosprawności S. K.. Jednocześnie biegli wskazali, że zmiany w stanie zdrowia odwołującego mają charakter trwały i nie rokują poprawy. Biegli dwukrotnie uzupełniali opinię, aby odnieść się do zarzutów odwołującego i kolejnej jego dokumentacji medycznej, lecz nie zmienili swoich pierwotnych wniosków.

Wobec podnoszonych przez odwołującego twierdzeń o występujących u niego schorzeniach układu oddechowego, Sąd zdecydował dopuścić również dowód z opinii biegłego pulmonologa. Wnioski opinii sporządzonej przez biegłą W. W. pozostawały tożsame z wnioskami biegłych z zakresu neurologii oraz ortopedii w zakresie stopnia niepełnosprawności. Biegła reumatolog odnosząc się do schorzeń odwołującego pozostających w jej kompetencji stanęła na stanowisku, że obecny stan zdrowia w zakresie chorób dróg oddechowych jest przyczyną niepełnosprawności w stopniu lekkim trwale. Rozpoznane schorzenia nie dają cech niewydolności oddechowej, choć astma oskrzelowa nie jest w pełni wyrównana lekami. Dodała, że odwołujący wymaga opanowania choroby przewodu pokarmowego, która może nasilać astmę. Biegła podobnie, jak specjaliści od schorzeń neurologicznych i schorzeń narządu ruchu, stanęła na stanowisku, że dolegliwości pulmonologiczne w świetle wiedzy medycznej nie rokują poprawy, co nakazuje uznać, że ustalony stopień niepełnosprawności ma charakter trwały.

Organ nie kwestionował opinii biegłych na żadnym etapie postępowania. Odwołujący nie kwestionował również opinii sporządzonych przez biegłą z zakresu pulmonologii. Stąd też Sąd zgodnie z zapowiedzianym rygorem przyjął, że odwołujący nie wnosi do nich zarzutów.

Nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu odwoławczym od orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, strona odwołująca przedstawia swoje schorzenia oraz ich następstwa w sposób subiektywny, tym niemniej Sąd ocenił sporządzone przez biegłych opinie jako rzetelne, oparte na dostępnej dokumentacji medycznej oraz bezpośrednim badaniu ubezpieczonego, a tym samym przyjął ustalenia poczynione przez biegłych za miarodajne dla skonstruowania stanu faktycznego w sprawie. Opinie sporządzone na potrzeby niniejszego postępowania przez biegłych z zakresu ortopedii oraz neurologii oraz pulmonologii charakteryzują się zrozumiałością i brakiem wewnętrznych sprzeczności, jak również wnikliwością w zakresie badania strony odwołującej i rozpoznania jej dolegliwości. W rezultacie, całokształt wniosków przedstawionych przez powołanych w sprawie biegłych sądowych odpowiadał na zadane przez Sąd pytania i zawierał logiczny wywód oparty o wszechstronną analizę zgromadzonej dokumentacji medycznej. Biegli w sposób przekonujący uzasadnili swoje stanowisko odnosząc się do obowiązujących przepisów stanowiących podstawę orzekania o stopniach niepełnosprawności oraz wskazując przesłanki medyczne, które legły u podstaw dokonanej przez nich oceny. W konsekwencji, Sąd przyjął wnioski opinii biegłych za własne. Sąd zważył, iż biegli to wysokiej klasy fachowcy o wieloletnim doświadczeniu klinicznym oraz wieloletnim doświadczeniu orzeczniczym i specjalnościach odpowiednich do dolegliwości wnoszącego odwołanie. Nadto wskazać należy, że Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego co do stanu zdrowia wnioskodawcy, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego, niż wyrażone w opiniach biegłych.

Wymaga podkreślenia, że dla przyjęcia umiarkowanego stopnia niepełnosprawności konieczne jest wystąpienie przynajmniej jednej z dwóch przesłanek: całkowitej niezdolności do pracy (poza ewentualnie pracą w warunkach chronionych) i konieczności czasowej lub częściowej pomocy innej osoby w celu pełnienia ról społecznych. Ani z opinii biegłych, ani z dokumentacji zgromadzonej w sprawie nie wynika występowanie którejś z nich w przypadku wnoszącego odwołanie. Dokonawszy analizy zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd stanął na stanowisku, że S. K. jest osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim, zaś jego niepełnosprawność ma charakter trwały.

W tych warunkach należało uznać, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., że odwołanie jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w sentencji orzeczenia.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...),

3.  (...)

12.09.2024