Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z 9 maja 2023 r. nr Od- (...) Szef Centralnego (...) Centrum (...) odmówił przyznania A. P. jednorazowego odszkodowania za zdarzenie z 22 marca 2023 r., jako nie pozostające w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej. W uzasadnieniu powołał się na treść przepisu art. 508 ustawy o obronie Ojczyzny.

Odwołanie od tej decyzji wniosła A. P., domagając się jej zmiany poprzez przyznanie jej prawa do jednorazowego odszkodowania. W uzasadnieniu wskazała, że zapis ustawy ograniczający pojęcie „drogi do miejsca wykonywania czynności” jedynie do dojazdu środkiem publicznego transportu zbiorowego jest dyskryminujący i niesłusznie pozbawia ją świadczeń, mimo że na służbę dojeżdżała rowerem – dbając o własną kondycję oraz stan środowiska.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, przywołując argumenty jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. P., jako żołnierka zawodowa, pełni służbę wojskową w zespole zabezpieczenia KPW w Ś.. Dnia 22 marca 2023 r. w Ś. wraz z mężem jechała rowerem z domu do miejsca pełnienia służby, celem jej rozpoczęcia. Jechali ścieżką rowerową jeden za drugim. Na ulicy (...) na ścieżce zalegał piasek, na którym przednie koło roweru A. P. wpadło w poślizg. Straciła równowagę i upadła, doznając złamania nasady bliższej kości promieniowej prawej – wielofragmentowe z przemieszczeniem.

Niesporne , nadto protokół powypadkowy w aktach organu rentowego, karta informacyjna leczenia szpitalnego – w aktach organu rentowego.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Stan faktyczny – sam wypadek, jego czas, miejsce i skutki było niesporne. Cały spór sprowadzał się do oceny skutków prawnych tego zdarzenia, to jest czy obowiązujące w chwili wypadku przepisy pozwalały na uznanie go za zdarzenie pozostające w związku ze służbą wojskową A. P..

Kwestię jednorazowego odszkodowania za wypadek przy pełnieniu służby reguluje art. 508 i 509 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r. poz. 2305) – zwana dalej „ustawą”. Są to przepisy prawa materialnego, regulujące zakres świadczeń, a zatem sąd musi brać pod uwagę ich treść obowiązującą w chwili zaistnienia zdarzenia – tutaj 22 marca 2023 r.

Zgodnie z art. 509 ust. 1 i 2 ustawy świadczenia odszkodowawcze obejmują jednorazowe odszkodowanie przysługujące w razie wypadków lub chorób pozostających w związku ze służbą wojskową oraz odszkodowanie za przedmioty osobistego użytku utracone, całkowicie zniszczone lub uszkodzone wskutek wypadku pozostającego w związku ze służbą wojskową. Świadczenia odszkodowawcze przysługują żołnierzowi, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku.

W myśl art. 508 ustawy (w brzmieniu z chwili wypadku oraz z chwili wydania zaskarżonej decyzji) za wypadek należy rozumieć nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, pozostające w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie, które zaszło podczas lub w związku z:

1) wykonywaniem obowiązków służbowych albo poleceń przełożonych;

2) wykonywaniem czynności w interesie służby wojskowej, nawet bez polecenia przełożonych;

3) ratowaniem ludzi z grożącego niebezpieczeństwa albo ratowaniem mienia przed zniszczeniem lub zagarnięciem;

4) udziałem w pościgu lub ujęciu osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa albo ochroną innych osób przed napaścią;

5) odbywaniem drogi do miejsca i z miejsca wykonywania czynności określonych w pkt 1 i 2.

W przypadku ubezpieczonej wchodził w grę jedynie art. 508 pkt 5 ustawy, a więc wypadek związany z odbywaniem drogi do miejsca służby. Definicja tej drogi w ówczesnym stanie prawnym była zawarta w art. 2 pkt 5 ustawy, który stanowił, że za drogę do miejsca i z miejsca wykonywania czynności należy rozumieć najkrótszy czas dojazdu lądowym środkiem publicznego transportu zbiorowego, łącznie z przesiadkami, licząc od stacji (przystanku) najbliższej miejsca pełnienia służby do stacji (przystanku) najbliższej miejsca zamieszkania, bez uwzględnienia czasu dojazdu do i od stacji (przystanku) w obrębie miejscowości, z której żołnierz dojeżdża, oraz miejscowości, w której wykonuje obowiązki służbowe.

Sąd rozstrzygając odwołanie od decyzji stosuje obowiązujące prawo. Z przytoczonych przepisów wynika wyraźnie, że ustawodawca ograniczył możliwość uznania za wypadek w drodze do miejsca pełnienia służby tylko do takich urazów, które powstały przy korzystaniu ze zbiorowej komunikacji publicznej. Wykładnia językowa nie budzi tu żadnych wątpliwości i daje możliwości zastosowania innych reguł wykładni, jak na przykład celowościowej.

Podniesione przez ubezpieczoną racjonalne argumenty o korzyściach płynących z dojeżdżania na służbę rowerem są ogólnie rzecz biorąc słuszne, ale nie zmieniają wyraźnej treści przepisu. Sąd nie może na mocy tych argumentów pominąć, że ustawodawca wyraźnie stwierdził, że będzie rekompensował żołnierzom skutki jedynie takich wypadków w drodze do służby, które wystąpiły w środkach komunikacji zbiorowej. Najwyraźniej uznano, że tylko w takich przypadkach żołnierz pozostaje bez żadnego wpływu na przebieg dojazdu.

Z tego względu nie można było uznać, że wypadek w drodze do miejsca pełnienia służby doznany na rowerze był wypadkiem w związku z pełnieniem służby.

Zmiany przepisów ustawy, które nastąpiły ustawą z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o Agencji Mienia Wojskowego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1872) nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia tej sprawy, ponieważ zgodnie z zasadą niedziałania prawa wstecz nie mogą odnosić się do tych wypadków, które wystąpiły przed wejściem jej w życie. Ustawa zmieniająca nie zawiera żadnego przepisu przejściowego, który pozwalałby stosować ją do wypadków, które wystąpiły przed tą datą.

Wezwanie na rozprawę zostało wysłane do ubezpieczonej na adres podany przez nią w odwołaniu: ul. (...), (...)-(...) Ś.. Wezwanie to nie zostało podjęte, mimo dwukrotnej awizacji – 28 lipca 2023 r. oraz 7 sierpnia 2023 r. W ten sposób ubezpieczona została prawidłowo na termin wezwana. Kolejne jej wezwanie było jedynie wyrazem dobrej woli sądu i nie musiało nastąpić przed rozprawą, aby można było przyjąć skutek prawidłowego wezwania. Ubezpieczona nie informowała sądu, że w okresie pomiędzy 28 lipca a 14 sierpnia 2023 r. nie będzie obecna w miejscu zamieszkania.

Tym samym na podstawie art. 477(14) § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie.

W punkcie II wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Z uwagi na to, że odwołanie I. K. zostało oddalone, należało zasądzić od odwołującej się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 180 zł na rzecz organu rentowego.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

3. (...)

24.10.2023