Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 stycznia 2022 roku znak Od - 49/22 Szef (...) w S. odmówił przyznania J. B. (1) jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby pozostającej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej. Organ rentowy oparł się na orzeczeniu Rejonowej Wojskowej Komisji Lekarskiej ( (...)) w S. nr (...) z dnia 18 października 2021 roku stwierdzającym u J. B. (1) przebyte zakażenie (...) z powikłaniami neurologicznymi bez określenia uszczerbku na zdrowiu z uwagi na brak związku schorzenia ze szczególnymi warunkami i właściwościami służby wojskowej. Szef (...)w S. powołał się przy tym na art. 2 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową oraz na § 18 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 września 2003 roku w sprawie postępowania w razie wypadku lub ujawnienia choroby pozostającej w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej.

W dniu 6 kwietnia 2022 roku wpłynęło odwołanie J. B. (1) od powyższej decyzji złożone do Sądu Rejonowego (...) w S. za pośrednictwem (...) Sztabu (...) w S.. W uzasadnieniu swojego odwołania J. B. (1) wskazywał, iż od 8 grudnia 2019 roku do 26 czerwca 2020 roku pełnił służbę poza granicami państwa w warunkach szczególnych. Na miejscu wykonywał rozkazy przełożonych, dostosowywał się do warunków i terminów realizacji zadań bojowych i nie miał wpływu na przebieg zaistniałych wydarzeń. J. B. (1) podkreślał, iż zakażenie wirusem (...) stwierdzono u niego po dotarciu do Polski w ramach rotacji, gdy jeszcze przebywał w obowiązkowej kwarantannie. Przebieg choroby u odwołującego się był bardzo intensywny, w wyniku czego trafił na (...). Pomimo tego, iż finalnie chorobę zwalczył to w dalszym ciągu zmaga się z jej powikłaniami. W ocenie odwołującego się (...) Komisja Lekarska ( (...)) w swojej decyzji ustalającej brak związku choroby ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej i stopnia uszczerbku na zdrowiu, nie uwzględniła aktu prawnego określającego rodzaje zakażeń i chorób zakaźnych, którym jest załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2013 roku w sprawie wykazu zakażeń i chorób zakaźnych występujących wśród żołnierzy, funkcjonariuszy i pracowników jednostek oraz innych osób objętych zakresem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Wojskowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Inspekcji Weterynaryjnej, Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej i Inspekcji Ochrony Środowiska. Jak zaznaczał odwołujący się, w pkt 57 przedmiotowego załącznika wymieniono „zespół ostrej niewydolności oddechowej ( (...))”. W jego ocenie zatem istnieją przepisy pozwalające na zakwalifikowanie orzeczonej wśród żołnierzy choroby (...)19 wywołanej wirusem (...), jeżeli została nabyta podczas wykonywania obowiązków służbowych, do chorób pozostających w związku z pełnieniem służby wojskowej.

Wraz z odwołaniem J. B. (1) do tut. Sądu wpłynęła odpowiedź organu rentowego, tj. Szefa (...) Sztabu (...) w S., w którym organ wniósł o oddalenie odwołania od decyzji Szefa (...) Sztabu (...) w S. nr (...) z dnia 26 stycznia 2022 roku odmawiającego przyznania jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby nie pozostającej w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej, a nadto o zasądzenie od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu przedmiotowej odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, iż schorzenie odwołującego się nie powstało w związku ze szczególnymi warunkami i właściwościami służby wojskowej o czym orzekła (...) Komisja Lekarska, co następnie podlegało kontroli odwoławczej (...)Komisji Lekarskiej. Organ rentowy zaznaczał nadto, iż wojskowe komisje lekarskie są instytucjami wysoce wyspecjalizowanymi w sprawach ustalania uszczerbku na zdrowiu żołnierzy wskutek wypadków i chorób, a orzekanie w tych sprawach należy do ich podstawowych zadań. Ponadto, jak podnosił dalej Szef (...) Sztabu (...) postępowanie orzecznicze przed wojskowymi komisjami lekarskimi jest postępowaniem odrębnym i niezależnym od postępowania odszkodowawczego prowadzonego przez organ odszkodowawczy, natomiast ustalenia wojskowych komisji lekarskich z mocy prawa w zakresie wysokości uszczerbku na zdrowiu wiążą go, co jednoznacznie przesądzać ma o wydaniu w tym wypadku decyzji odmawiającej przyznanie jednorazowego odszkodowania pieniężnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. B. (1) jest żołnierzem zawodowym nieprzerwalnie od 2014 roku do dnia dzisiejszego. W okresie od 8 grudnia 2019 roku do 26 czerwca 2020 roku pełnił on służbę poza granicami państwa podczas misji w Afganistanie. Wykonywał tam pracę biurową, podpisywał obiegówki, rozliczał kancelarię. W związku z charakterystyką pełnienia służby w bazie wojskowej miał on kontakt ze znaczną liczbą osób, którzy tam przebywały. Na samą stołówkę w porach posiłku stawiało się od 200 do 400 osób. Żołnierze podczas pełnienia zadań służbowych mieli zapewnione środki ochrony indywidualnej w postaci maseczek. W bazie funkcjonowało izolatorium dla osób innych narodowości niż polska.

J. B. (1) powrócił do kraju 26 czerwca 2020 roku i został skierowany na 14 dniową kwarantannę. Pierwszy wykonany u J. B. (1) po powrocie do kraju test na obecność wirusa (...) dał wynik negatywny. Jednakże w trakcie trwania kwarantanny, stan jego zdrowia ulegał pogorszeniu, w związku tym J. B. (1) w dniu 9 lipca 2020 roku został przetransportowany do (...) Szpitala Miejskiego im. (...) z Zakładem (...) w P., gdzie zakażenie zostało potwierdzone. W okresie od 12 lipca 2020 roku do 3 sierpnia 2020 roku przebywał na oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii, gdzie był intubowany oraz podłączony pod respirator. W dniu 3 sierpnia 2020 roku trafił do oddziału zakaźnego ww. szpitala, gdzie rozpoczęto proces jego rehabilitacji. Na wskazanym oddziale przebywał do 17 sierpnia 2020 roku. Następnie tego samego dnia J. B. (1) został przekazany do (...) Szpitala (...) w B., do Kliniki (...) celem kontynuowania leczenia.

W 10 (...) Szpitalu (...) z Polikliniką SPZOZ w B., u J. B. (1) rozpoznano niedowład wiotki czterokończynowy w przedbiegu polineuropatii, a nadto zmiany włókniste pozapalne płuc, zaburzenia widzenia, niedokrwistość. Wskazane schorzenia spowodowane były przebytym przez J. B. (1) zakażeniem C.-19. Po przeprowadzonej rehabilitacji J. B. (1) został w dniu 23 września 2020 roku w stanie ogólnym dobrym wypisany do domu.

Dowody:

- karta informacyjna z leczenia szpitalnego - k. 8-17, 66-70,

- skierowania do szpitala klinicznego - k. 18, 71,

- pismo z dnia 12 sierpnia 2020 roku - k. 19, 72,

- karta kwalifikacyjna przed przyjęciem do kliniki rehabilitacji wojskowego szpitala klinicznego z polikliniką SP ZOZ w B. - k. 20-21, 73-73v,

- karta informacyjna z leczenia szpitalnego - k. 22-24, 74-78,

- informacja dla lekarza kierującego - k. 25, 79,

- zaświadczenie o stanie zdrowia - k. 26, 80,

- przesłuchanie J. B. (1) - k. 108-109.

J. B. (1) po powrocie do S. kontynuował leczenie rehabilitacyjne w (...) Centrum Onkologii, Ośrodku (...). Na oddziale ww. ośrodka przebywał w okresie od 4 stycznia 2021 roku do 8 stycznia 2021 roku. Pod koniec stycznia 2021 roku stwierdzono u J. B. (1) poprawę siły kończyn za wyjątkiem prawej stopy oraz ogólną poprawę czucia w kończynach dolnych. W dalszym ciągu odczuwał jednak duszność wysiłkową, ograniczenie tolerancji wysiłku fizycznego, ogólne osłabienie, zaburzenia pamięci i koncentracji, nasilone bóle kręgosłupa i ramion, śladowe objawy polineuropatii, osłabienie siły mięśniowej, parastezje i opadanie stopy prawej oraz zaburzenia widzenia. Stan zdrowia J. B. (2) w dalszym ciągu wymaga badań kontrolnych oraz rehabilitacji.

Dowody:

- karta informacyjna leczenia szpitalnego - k. 27, 81,

- zaświadczenie o stanie zdrowia - k. 28-29, 82-83,

- informacja dla lekarza kierującego z 25 stycznia 2021 roku - k. 30, 84,

- wydruk z wizyty z dnia 2 marca 2021 roku - k. 31, 85,

- skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne - k. 32, 86,

- karta informacyjna leczenia szpitalnego - k. 33-34, 87-88,

- skierowanie do poradni specjalistycznej - k. 35, 89,

- kara informacyjna - k. 36-36v, 90-90v,

- skierowanie na żabiego fizjoterapeutyczne - k. 37, 91,

- karta z poradni neurologicznej - k. 38-39, 92-93

- informacja dla lekarza kierującego z 11 sierpnia 2021 roku - k. 40, 94,

- przesłuchanie J. B. (1) - k. 108-109.

Przed wyjazdem na misję w Afganistanie J. B. (1) zobligowany był do stawiennictwa przed (...) Komisję Lekarską w S. celem oceny jego zdolności do służby poza granicami państwa. (...) wydała w tym zakresie orzeczenie w dniu 5 czerwca 2019 roku nr (...), w którym stwierdziła, iż J. B. (1) jest zdolny do służby poza granicami państwa. Jednocześnie komisja rozpoznała u J. B. (1) takie schorzenia jak:

1)  przebyte skręcenie stawu kolanowego prawego leczone operacyjnie,

2)  obustronne upośledzenie słuchu w zakresie tonów wysokich,

3)  nadwzroczność obu oczu,

4)  nadciśnienie tętnicze łagodne,

5)  skrzywienie przegrody nosa upośledzające jego drożność,

6)  braki w uzębieniu,

7)  hypercholesterolemię,

8)  hiperglikemię na czczo.

W przedmiotowym orzeczeniu stwierdzono, że schorzenie w postaci przebytego skręcenia stawu kolanowego prawego pozostawało w związku ze służba wojskową jako następstwo wypadku - zgodnie z orzeczeniem (...) w S. nr (...). Pozostałe schorzenia nie zostały uznane za pozostające w związku ze służba wojskową. Ponadto J. B. (1) nie zaliczono do żadnej grupy inwalidztwa.

Po powrocie z misji w Afganistanie w związku z powikłaniami wynikającymi z przebiegu zakażenia wirusem (...), J. B. (1) ponownie stanął przed wojskową komisją lekarską. Orzeczeniami nr (...) z dnia 4 marca 2021 roku oraz (...) z dnia 4 marca 2021 roku, (...) Komisja Lekarska w S. rozpoznała u J. B. (1):

1)  przebyte skręcenie stawu kolanowego prawego leczone operacyjnie,

9)  obustronne upośledzenie słuchu w zakresie tonów wysokich,

10)  nadwzroczność obu oczu,

11)  brak jednoczesnego widzenia obuocznego,

12)  nadciśnienie tętnicze łagodne,

13)  skrzywienie przegrody nosa upośledzające jego drożność,

14)  braki w uzębieniu,

15)  przebyte zakażenie (...) z powikłaniami neurologicznymi w trakcie rehabilitacji,

16)  zaburzenia przewodnictwa śródkomorowego nad ścianą dolną serca w zapisie EKG,

17)  hypercholesterolemię.

Jednocześnie, J. B. (1) został zakwalifikowany do kategorii Z - zał. 1 Grupa II, tj. jako zdolny do służby po powrocie ze służby poza granicami państwa. W przedmiotowym orzeczeniu stwierdzono, że schorzenie w postaci przebytego skręcenia stawu kolanowego prawego pozostawało w związku ze służbą wojskową jako następstwo wypadku - zgodnie z orzeczeniem (...) w S. nr (...). Pozostałe schorzenia nie zostały uznane za pozostające w związku ze służba wojskową. Ponadto J. B. (1) nie zaliczono do żadnej grupy inwalidztwa.

Orzeczenie nr (...) zostało zaskarżone przez J. B. (2) do(...) Komisji Lekarskiej w W.. Orzeczeniem nr (...) z dnia 20 maja 2021 roku (...) Komisja Lekarska w W. utrzymała w mocy zaskarżone postanowienie wskazując, iż zakażenie wirusem (...) mogło nastąpić w każdym rejonie świata w związku z istniejącą pandemią tego wirusa, a nie tylko w środowisku pobytu J. B. (1) podczas służby poza granicami państwa. Stwierdzono zatem brak podstaw do uznania związku tego schorzenia ze służbą wojskową.

Dowody:

- orzeczenie nr (...) - k. 41-41v, 62,

- orzeczenie nr (...) - k. 42-42v, 63,

- orzeczenie nr (...) - k. 61.

Orzeczeniem nr (...) z dnia 26 kwietnia 2021 roku, (...) Komisja Lekarska w S. orzekła o potrzebie udzielenia J. B. (1) urlopu zdrowotnego w wymiarze 2 miesięcy.

Dowód: orzeczenie nr (...) - k. 45, 64.

Orzeczeniem nr (...) z dnia 18 października 2021 roku,(...) Komisja Lekarska w S. orzekła, iż nie może określić uszczerbku na zdrowiu J. B. (1), ponieważ przebyte zakażenie (...) z powikłaniami neurologicznymi nie powstało w związku ze szczególnymi warunkami i właściwościami służby wojskowej. Orzeczenie nr (...) zostało zaskarżone przez J. B. (2) do (...) Komisji Lekarskiej w W.. Orzeczeniem nr (...) z dnia 28 grudnia 2021 roku, (...) Komisja Lekarska utrzymała w mocy zaskarżone postanowienie wskazując ponownie, iż zakażenie (...) mogło nastąpić w każdym rejonie świata, w związku z pandemią, a nie tylko w środowisku pobytu orzekanego podczas służby wojskowej poza granicami państwa. (...) podkreślał, iż zakażenie wirusem (...) nie jest schorzeniem powstałym w związku ze szczególnymi właściwościami i warunkami służby wojskowej, a więc nie występuje w załączniku do rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 1 sierpnia 2003 roku.

J. B. (1) wystąpił o przyznaniu mu jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby pozostającej w związku ze służbą wojskową. Jednakże decyzją z dnia 26 stycznia 2022 roku (...) Sztabu Wojskowego w S. odmówił przyznania mu wskazanego odszkodowania. W uzasadnieniu swojej decyzji oparł się on o orzeczenie nr (...) z 18 października 2021 roku, w której (...) Komisja Lekarska stwierdziła, iż przebyte zakażenie (...) z powikłaniami neurologicznymi nie powstało w związku ze szczególnymi warunkami i właściwościami służby wojskowej.

Dowody:

- orzeczenie nr (...)- k. 46, 65

- pismo z dnia 31 grudnia 2021 roku - k. 47,

- orzeczenie nr (...) z dnia 28 grudnia 2021 roku - k. 48-49,

- akta sprawy Od (...).

Powikłaniem neurologicznym przebytego przez J. B. (1) zakażenia (...)19 było zapalenie wielonerwowe. Mianem tym określa się uogólnione schorzenia nerwów obwodowych, zarówno czuciowych, jak i ruchowych. Osłabienie siły mięśniowej i zaburzenia czucia kończyn w zakresie nerwów strzałkowych utrzymywało się przez dłuższy czas, a zaburzenia czucia w stopach występuje do dzisiaj. U J. B. (1) doszło zatem do wystąpienia trwałego uszczerbku na zdrowiu na poziomie 10%, a nadto do przemijającego długotrwałego uszczerbku na zdrowiu na poziomie 95%, gdzie poszczególne wartości wynikają z porażenia i niedowładu nerwów obwodowych w postaci:

-

splotu części nadobojczykowej: prawej w 15%, lewej w 10%,

-

części podobojczykowej: prawej w 15%, lewej w 15%,

-

splotu lędźwiowo-krzyżowego w 40 %.

Aktualny stan zdrowia J. B. (1) pozwala na wykonywanie czynności codziennych, pracy zawodowej oraz pełnienia ról społecznych.

Natomiast stwierdzona u J. B. (1) nadwzroczność nie pozostawała w żadnym związku przyczynowo-skutkowym z zakażeniem wirusem (...) ani w związku z pełnioną służbą wojskową. Owo schorzenie jest bowiem wadą refrakcji istniejącą u J. B. (1) od wielu lat, która ujawniła się w postaci pogorszenia widzenia do dali w okresie trwania choroby podstawowej. Stwierdzony w orzeczeniach (...) brak widzenia obuocznego wynika z nieprawidłowo przeprowadzonego badania, tj. braku skorygowania widzenia z bliska odpowiedni szkłami okularowymi.

Dowody:

- opinia sądowa biegłej z zakresu neurologii - k. 123-127,

- opinia sądowa biegłej z zakresu okulistyki - k. 143-144,

- opinia uzupełniająca pisemna biegłej z zakresu neurologii z dnia 25 maja 2023 roku - k. 157,

- opinia uzupełniająca pisemna biegłej z zakresu neurologii z dnia 22 września 2023 roku - k. 170,

- opinia uzupełniająca pisemna biegłej z zakresu neurologii z dnia 18 grudnia 2023 roku - k. 175,

- opinia uzupełniająca ustna biegłej z zakresu neurologii z dnia 24 września 2024 roku - k. 196-196v.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawę materialną roszczenia J. B. (1) stanowił art. 1 w zw. z art. 10 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową (Dz. U. z 2017 r., poz. 1950), zwaną dalej „ustawą wypadkową”. Zgodnie z treścią art. 1 ustawy wypadkowej świadczenia odszkodowawcze w niej określone obejmują jednorazowe odszkodowanie przysługujące w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową oraz odszkodowanie za przedmioty osobistego użytku utracone, całkowicie zniszczone lub uszkodzone wskutek wypadku pozostającego w związku ze służbą. Natomiast w myśl art. 10 ustawy żołnierzowi, który wskutek wypadku albo choroby doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie.

Jak stanowi z kolei art. 2 ustawy wypadkowej, świadczenie odszkodowawcze przysługują żołnierzowi, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjni, zwanego dalej „wypadkiem” albo wskutek choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej zwanej dalej „chorobą”, jak również żołnierzowi, który poniósł szkodę majątkową wskutek wypadku, a także rodzinie żołnierza, który zmarł wskutek wypadku lub choroby.

Zgodnie natomiast z art. 4 ww. ustawy, uszczerbek na zdrowiu, o którym mowa w art. 2 ust. 1, uważa się za:

1)  stały - jeżeli powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy,

2)  długotrwały - jeżeli powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający sześć miesięcy, mogące ulec poprawie.

Ogólna zasadą wyrażoną w ustawie wypadkowej jest to, że jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20 % przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu z zastrzeżeniem pewnych wyjątków. Przepisy ustawy wypadkowej określają również postępowania w sprawie odszkodowania. Wskazują one m.in., że o uszczerbku na zdrowiu żołnierza wskutek choroby orzekają nieodpłatnie wojskowe komisje lekarskie. Wykaz norm oceny uszczerbku na zdrowiu oraz wzór skierowania do wojskowych komisji lekarskich, jak również wzory orzeczeń wydawanych przez te komisje w sprawach uszczerbku na zdrowiu lub śmierci żołnierza wskutek wypadku albo choroby określa w drodze rozporządzenia Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego zgodnie z dyspozycją wyrażoną w art. 20 ust. 3 ustawy wypadkowej.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów, opinii biegłych, jak również przesłuchania odwołującego się - J. B. (1). W odniesieniu do dowodów z dokumentów stwierdzić należy, że nie były one kwestionowane przez żadną ze stron, Sąd również nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności. Sąd dał również wiarę zeznaniom J. B. (1), ponieważ były one zgodne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, jak m.in. orzeczeniami (...) i (...), decyzją (...) Sztabu Wojskowego w S., dokumentacją medyczną zgromadzoną w aktach, jak również opiniami biegłych z zakresu neurologii i okulistyki. Należy bowiem zaznaczyć, iż kwestią bezsporną w niniejszej sprawie jest to, że J. B. (1) doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu na poziomie 10% oraz długotrwałego uszczerbku na zdrowiu na poziomie 95%. Przyczyną tego stanu rzeczy były powikłania jakie wystąpiły po przebytym przez J. B. (1) zakażeniu wirusem (...).

Kwestią sporną natomiast pozostawało to, czy do zakażenia wirusem (...) doszło w związku ze szczególnymi właściwościami i warunkami służby wojskowej. W celu wyjaśnienia przedmiotowej kwestii Sąd powołał biegłych odpowiednio z zakresu neurologii oraz okulistyki. W odniesieniu do opinii biegłej z zakresu okulistyki wskazać należy, iż sporządzona przez nią opinia była jasna, spójna, pozbawiona wewnętrznych sprzeczności, oparta na aktualnym stanie prawnym, jako również poparta specjalistyczną wiedzą jaką biegła posiada. Żadna ze stron nie zgłasza zarzutów do przedmiotowej opinii, w której biegła uznała, że stwierdzona u J. B. (1) nadwzroczność nie pozostawała w żadnym związku przyczynowo-skutkowym z zakażeniem wirusem (...) ani w związku z pełnioną służbą wojskową. Sąd również nie znalazł podstaw by przedmiotowej opinii odmówić wiarygodności. W odniesieniu do opinii biegłej z zakresu neurologii stwierdzić należy, że jej przedmiot był w niniejszej sprawie kluczowy. Opinia główna została wydana przez biegłą w dniu 15 marca 2023 roku. We wskazanej opinii biegła stwierdziła, że przebyte przez J. B. (1) zakażenie wirusem (...) z powikłaniami neurologicznymi pod postacią zapalenia wielonerwowego nie pozostaje w związku ze szczególnymi właściwościami, czy też warunkami służby wojskowej. Natomiast długotrwały uszczerbek na zdrowiu został określony na 10%. Dokonując wyliczenia procentowego uszczerbku na zdrowiu, biegła za podstawę przyjęła rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ustalania stopnia uszczerbku na zdrowiu żołnierzy, którzy pełnili służbę w jednostkach wojskowych podporządkowanych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, oraz związku ich śmierci z czynną służbą wojskową w skutek wypadku lub choroby z dnia 26 kwietnia 2019 roku.

Zarzuty, co do opinii głównej wysnuł odwołujący wskazując, iż biegła oparła się na błędnej podstawie prawnej, albowiem w jego przypadku zastosowanie powinno znaleźć rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 sierpnia 2003 roku w sprawie ustalenia stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz związku śmierci żołnierzy ze służbą wojskową wskutek wypadku lub chorób.

W związku z trafnością wniesionego zarzutu, w dniu 25 maja 2023 roku biegła wydała pisemną opinię uzupełniającą, w której dokonała stosownych wyliczeń według tabeli uszczerbkowej MON, wskazując, iż uszczerbek na zdrowiu J. B. (2) wyniósł łącznie 95%. Z tak sformułowaną opinią nie zgodził się z kolei organ rentowy, który wskazywał na skrajne różnice pomiędzy stwierdzonym uszczerbkiem na zdrowiu u odwołującego odpowiednio w pierwszej opinii na poziomie 10%, natomiast w drugim na poziomie 95%, co w jego ocenie sugerowałoby, że J. B. (1) wymaga koniecznej pomocy osób w zwykłych czynnościach dnia powszechnego.

Na tak sformułowane zarzuty biegła odniosła się odpowiednio w opiniach uzupełniających z dnia 22 września 2023 roku oraz 18 grudnia 2023 roku wskazując, iż dokonane przez nią wyliczenia są zgodne z tabelą uszczerbków Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 sierpnia 2023 roku. Natomiast w ustnej opinii uzupełniającej z dnia 24 września 2024 roku biegła uszczegółowiła, iż u J. B. (1) doszło do powstania trwałego uszczerbku na zdrowiu na poziomie 10%, natomiast uszczerbek na poziomie 95% dotyczy uszkodzeń niestałych, mających długotrwały, ale przemijający charakter. Biegła jednocześnie wycofała się ze stwierdzenia zawartego w opinii głównej i uznała, że nie jest w stanie jednoznacznie stwierdzić, czy samo zakażenie miało związek ze służbą wojskową. Po ustnej opinii uzupełniającej strony nie kierowały już żadnych zarzutów do opinii. Sąd uznał wydaną przez biegłą opinię za wiarygodną, spójną i jasną w do kwestii określenia powstałego u J. B. (1) uszczerbku na zdrowiu zarówno o charakterze trwałym jak i długotrwałym, ale przemijającym. Opinia ta okazała się jednak nieprzydatna pod kątem oceny, czy przebyte zakażenie (...) pozostaje w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd samodzielnie dokonał stosownej oceny prawnej celem ustalenia, czy przebyte przez J. B. (1) zakażenie (...) pozostaje w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej. Sąd przeprowadzając stosowną analizę w tym zakresie posiłkował się przede wszystkim przepisami rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 1 sierpnia 2003 roku w sprawie wykazu chorób pozostających w związku ze służbą wojskową z tytułu, których przysługują świadczenia odszkodowawcze (Dz. U. Nr 43, poz. 139) wydanego na podstawie art. 6 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową oraz Rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 sierpnia 2003 roku w sprawie ustalenia stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz związku śmierci żołnierzy ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby wydanego na podstawie art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową.

Dokonując wykładni rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 sierpnia 2003 roku w sprawie ustalania stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz związku śmierci żołnierzy ze służbą wojskową wskutek wypadku lub choroby, Sąd wziął pod uwagę wydane w sprawie opinie biegłej z zakresu neurologii, albowiem odnosiła się ona do kwestii regulowanego przez to rozporządzenie wykazu norm oceny uszczerbku na zdrowiu. Ustalony przez biegłą uszczerbek w wymiarze trwałego uszczerbku na zdrowiu na poziomie 10% oraz uszczerbku na zdrowiu na poziomie 95% w zakresie uszkodzeń niestałych, mających długotrwały ale przemijający charakter Sąd uznał za prawidłowy i poparty specjalistyczną wiedzą biegłej. Nie był on już z resztą kwestionowany przez organ rentowy po wydaniu opinii uzupełniającej. Należy również podkreślić, iż wskazane rozporządzenie w wykazie oceny uszczerbku na zdrowiu w rozdziale dotyczącym chorób powstałych ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej w punkcie 197 wskazuje na następstwa chorób zakaźnych i inwazyjnych, o których mowa w przepisach o chorobach zakaźnych i zakażeniach, oraz ich przewlekłe następstwa w przypadkach, gdy źródło choroby znajdowało się w środowisku służby. Niemniej jednak kwestią kluczową w niniejszej sprawie było ustalenie, czy zakażenie wirusem (...) w przypadku J. B. (1) miało związek ze służbą wojskową a zwłaszcza z jej szczególnymi warunkami lub wlaściwościami. Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 1 sierpnia 2003 roku określa wykaz chorób, z tytułu których przysługują stosowne świadczenia określone w przepisach ustawy wypadkowej z dnia 11 kwietnia 2003 roku. Stanowiąca załącznik nr 1 do rozporządzenia tabela zawiera wykaz chorób pozostających w związku ze służba wojskową, z tytułu których przysługują świadczenia odszkodowawcze. W przedstawionym zestawieniu tabelarycznym w punkcie 15 znajdują się choroby, które należało poddać analizie pod kątem niniejszej sprawy. Mowa tu o chorobach zakaźnych i inwazyjnych (choroby pasożytnicze, odzwierzęce oraz tropikalne u osób przebywających w krajach egzotycznych i inne, jak np. promienica, drożdżyca, aspergilloza) w przypadkach, gdy źródło choroby znajdowało się w środowisku służby.

Dla zakwalifikowania choroby zakaźnej jako powstałej w związku ze służba wojskową przepisy rozporządzenia wymagają, aby charakter wykonywanych zdań bezpośrednio prowadził do kontaktu z zakaźnym środowiskiem bądź materiałem. W ocenie Sądu sposób zakażenia wirusem (...) jaki zaistniał w przypadku J. B. (1) nie miał zaś takiego przebiegu. Przede wszystkim zakażenie wynika z faktu globalnego, nie zaś lokalnego charakteru rozprzestrzeniania się i funkcjonowania wirusa (...)19. Dokonując wykładni przepisów rozporządzenia należy mieć na względzie, iż zakażenie miałoby związek ze służbą wojskową J. B. (1) w Afganistanie jedynie w sytuacji, gdyby to przede wszystkim ten kraj, bądź co najmniej kraje sąsiednie zmagały się wirusem (...)19. Chodzi o pewną sytuację w regionie, bądź bezpośrednim miejscu działań wojskowych, gdzie realizowanie zadań służbowych wiąże się z większym ryzykiem zachorowania niż w środowisku codziennym, cywilnym. Przede wszystkim należy zauważyć, iż wirusem (...) można było zarazić się na całym świecie. Charakter wykonywanych przez J. B. (1) zadań, a nawet przebywanie w zamkniętej bazie wojskowej nie zwiększało ryzyka zachorowania, a być może nawet je zmniejszało. Również rodzaj świadczonej przez odwołującego pracy nie powodował sytuacji, w której był on bardziej narażony na kontakty z ludźmi, niż by to miałoby miejsce chociażby w Polsce, czy też w ramach świadczenia innej pracy. Należy zauważyć, że czynniki ryzyka w życiu codziennym cywili również były znaczne, albowiem musieli oni np. dokonywać zakupów, korzystać z komunikacji publicznej, czy też publicznej służby zdrowia. Odwołujący się funkcjonował natomiast w dosyć hermetycznym środowisku, w którym wszystko zapewniane było przez wojsko, a jak sam wskazywał nowo przybywający żołnierze nie byli z miejsca oddelegowywani do realizacji zdań służbowych, bowiem trafili do specjalnych izolatoriów utworzonych w ramach bazy. Tak samo z resztą było z odwołującym się, który wracając, ze swojej zmiany/rotacji został początku w kraju skierowany na kwarantannę. Zdaniem Sądu zatem, nie zaistniał bezpośredni związek z zakażeniem się wirusem (...) przez J. B. (1), a realizowaną przez niego służbą wojskową. Niewątpliwie przebieg tego zakażenia był w jego przypadku niezwykle groźny i spowodował szereg ciężkich powikłań, jednakże fakt ewentualnego zarażenia się koronawirusem, czy to w Afganistanie, czy też w samolocie powrotnym do Polski, nie daje podstaw do stwierdzenia, iż istniał ścisły związek przyczynowy pomiędzy realizowaną służbą przez odwołującego się służbą a zachorowaniem.

Tymczasem przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej organu rentowego w tytułu choroby powstającej w związku ze służbą wojskową jest w myśl art. 2 ustawy wypadkowej okoliczność funkcjonowania żołnierza w ramach szczególnych właściwości lub warunków tej służby. W przypadku J. B. (1) takiej specyfiki środowiskowej nie było. Służba przebiegała w warunkach biurowych, bez szczególnego narażenia na kontakt z zakażeniem specyficznym dla miejsca lub sposobu pełnienia obowiązków.

W tej sytuacji Sąd uzna ł za zbędne prowadzenie dowodów z opinii biegłych z zakresu chorób wewnętrznych i chorób zakaźnych, albowiem okoliczności zakażenia J. B. (1) wirusem (...) i jego następstwa są oczywiste i potwierdzone zostały w opinii bieglej zakresu neurologii. Opinie dalszych biegłych nie miałyby wpływu na ocenę prawną stanu faktycznego.

Przytoczone przez odwołującego się rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2013 roku w sprawie wykazu zakażeń i chorób zakaźnych występujących wśród żołnierzy, funkcjonariuszy i pracowników jednostek oraz innych osób objętych zakresem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Wojskowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Inspekcji Weterynaryjnej, Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej i Inspekcji Ochrony Środowiska stanowi atk wykonawczy wobec ustawy zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z 5 grudnia 2008 r. i w żaden sposób nie odnosi się do kwestii odszkodowań z tytułu chorób pozostających w związku ze służbą wojskową i jako takie nie może stanowić jakiejkolwiek podstawy rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

W konsekwencji powyższego Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku i w oparciu o przepis art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

W punkcie drugim sentencji wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu w oparciu o przepis art. 102 k.p.c., odstępując od ogólnej zasady wynikającej z art. 98 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Wedle zaś art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych, Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej kosztami w ogóle. Jak wskazuje się w judykaturze, skorzystanie przez Sąd z cytowanego przepisu w zakresie rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym Sądu orzekającego i tylko do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadniania odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2007 r., V CSK 292/06, LEX nr 232807). Zastosowanie przez Sąd art. 102 k.p.c. powinno być oceniane w całokształcie okoliczności, które uzasadniałyby odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1974 r., II CZ 223/73, LEX nr 7379).

Sąd zważył, że w niniejszym postępowaniu obciążenie odwołującego się kosztami procesu byłoby nieadekwatne do sytuacji. W momencie składania odwołania J. B. (1) mógł pozostawać w uzasadnionym przekonaniu o słuszności dochodzonych roszczeń, albowiem przepisy nie precyzowały wprost jego sytuacji. Sąd uznał, iż obarczenie go obowiązkiem zwrotu poniesionych przez organ rentowy kosztów procesowych stałoby w sprzeczności z zasadą słuszności.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

12 sierpnia 2025 r.