Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z 25 listopada 2020 r. Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. uchylił w całości orzeczenie (...) do Spraw Orzekania i Niepełnosprawności w S. z 1 października 2020 r. o odmowie wydania orzeczenia, którym to orzeczeniem (...) ustalił, że stan zdrowia N. P. nie zmienił się i jest osobą niepełnosprawną z powodu schorzeń o symbolu 12-C i 08-T na okres do 31 grudnia 2022 r. Jednocześnie Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. orzekł, że małoletni nie jest osobą niepełnosprawną.

W odwołaniu od powyższego orzeczenia, działająca w imieniu N. P. przedstawicielka ustawowa – matka I. O. domagała się zmiany rozstrzygnięcia organu poprzez zaliczenie N. P. do osób niepełnosprawnych do 16 roku życia oraz ustalenie, że wymaga on: uczestnictwa w terapii zajęciowej, konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie danej osoby, korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

W uzasadnieniu swojego stanowiska szeroko argumentując podkreśliła, że organ dokonał pobieżnej i niewłaściwej analizy materiału dowodowego zgromadzonego w aktach, która to potwierdza, że zaburzenia zachowania występujące u małoletniego na tle rozpoznanego Zespołu (...) uzasadniają uznanie, że N. P. jest dzieckiem niepełnosprawnym i w związku z tym wymaga stałej i długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

W odpowiedzi na odwołanie Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wniósł o jego oddalenie, nie znajdując podstaw do zmiany lub uchylenia decyzji. Po ponownej analizie dokumentacji medycznej i akt sprawy dotyczącej małoletniego organ stwierdził, że występujące ograniczenia nie powodują niepełnosprawności.

Pismem z 6 maja 2021 r. strona odwołująca reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika wniosła o uwzględnienie przy ocenie niepełnosprawności także eozynofilowego zapalenia przełyku, refluksu żołądkowo-przełykowego, dysfunkcji pęcherza, torbieli szyszynki, niedomykalności zastawki mitralnej i trójdzielnej oraz alergii wziewnej i wpływu ww. schorzeń na funkcjonowanie małoletniego i domagając się przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych sądowych z zakresu: urologii, neurochirurgii, alergologii, kardiologii, okulistyki oraz gastrologii.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

N. P., urodzony (...) ma obecnie 12 lat.

Niesporne

Orzeczeniem z 6 grudnia 2019 r. (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. zaliczył małoletniego N. P. do osób niepełnosprawnych z symbolem 12-C i 08-T na okres do dnia 31 grudnia 2022 r., uznając, że wymaga on konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. U podstaw takiego rozstrzygnięcia legło rozpoznanie u małoletniego Zespołu (...) oraz refluksu i eozynofilowego zapalenia przełyku.

Dowód : orzeczenie o niepełnosprawności k. 127 akt organu, dokumentacja medyczna zgromadzona w aktach organu.

N. P. od października 2016 r. pozostaje pod opieką psychiatryczną. U małoletniego rozpoznaje się Zespół (...) ze współistniejącymi zaburzeniami zachowania i emocji. W obrazie klinicznym dominują zaburzenia percepcji bodźców z nadwrażliwością na bodźce (słuchowe, smakowe), zaburzenia koordynacji wzrokowo - ruchowej. Małoletni przejawia zachowania buntownicze, ucieka się niekiedy do agresji wobec najbliższych i autoagresji. Powyższe dysfunkcje, w szczególności zaburzenia emocjonalno- społeczne wymagają wzmocnionej i spójnej pracy terapeutyczno-wychowawczej oraz treningu umiejętności społecznych ( (...)). Odpowiednie oddziaływania behawioralno-wychowawcze są niezbędne, by w małoletnim nie wzmocniły się postawy antyspołeczne i nastąpiła poprawa w zakresie regulowania emocji wynikających z niskiej tolerancji frustracji, tendencji do przyjmowania postawy opozycyjno- buntowniczej. N. P. jest dzieckiem w normie intelektualnej, posługującym się mową komunikacyjną, ze sprawnymi funkcjami poznawczymi w zakresie pamięci i uwagi, rozumieniem matematycznym, sprawnym motorycznie, zdolny do inicjowania zajęć, ujawniającym deficyty emocjonalno-społeczne oraz zaburzenia zachowania i emocji zależnie od sytuacji i motywacji. Z tych powodów objęty jest nauczaniem specjalnym.

U N. P. w badaniach obrazowania mózgowia rozpoznaje się torbiel szyszynki. Ze względu na lokalizację, zmiana pozostaje bez istotnego wpływu na podłoże deficytów organicznych i objawów klinicznych i wymaga jedynie okresowej kontroli neurochirurgicznej. Nie ma danych o swoistych zmianach w ośrodkowym układzie nerwowym, które stanowiłyby organiczne podłoże dla zmian psychopatologicznych skutkujących niezdolnością małoletniego do samodzielnej egzystencji. Wykonywane badanie EEG jest prawidłowe, tomografia mózgowia nie wykazuje cech progresji torbieli.

Trudności w zachowaniu, które przekładają się na codzienne funkcjonowanie dziecka wynikają ze znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem, a w konsekwencji pomocy innych osób w stopniu przewyższającym wsparcie osobie w tym samym wieku. Nie występuje konieczność oddziaływań farmakologicznych oraz izolacji szpitalnej. Nie ma uzasadnienia dla uznania konieczności zapewnienia stałej bądź długotrwałej opieki ze względu na niezdolność do samodzielnej egzystencji. Stan zdrowia psychicznego czynił małoletniego osobą niepełnosprawną z powodu całościowych zaburzeń rozwojowych ze spektrum autyzmu do 31 października 2022 r.

Dowód : dokumentacja medyczna i psychologiczna – k. 14-58,63-74, 144-158, 256, 286-293, 337-392, 453-494, dokumentacja medyczna zgromadzona w aktach organu, opinia biegłej sądowej z zakresu psychiatrii dziecięcej M. Ś. – k.123-126 wraz z opiniami uzupełniającymi k. 172-173 oraz k. 556-558.

W 2016 r. u małoletniego badaniem ECHO serca wykryto niewielką niedomykalność zastawki mitralnej i zastawki tętnicy płucnej. Z tego powodu N. P. pozostaje pod opieką poradni kardiologicznej. Od 2018 roku w badaniach ECHO serca nie stwierdzano nieprawidłowej funkcji zastawek. W kilkakrotnie wykonanych badaniach H. E. stwierdzano występowanie pojedynczych pobudzeń dodatkowych nadkomorowych - nieistotnych klinicznie. Zgodnie z zaleceniami kardiologa pod opieką, którego znajduje się małoletni, może on prowadzić tryb życia bez ograniczeń, przyjmować szczepienia zgodnie z kalendarzem szczepień. Nie stwierdza się niepełnosprawności małoletniego z przyczyn kardiologicznych - nie stwierdza się choroby serca, a przyśpieszona niekiedy czynność serca ma charakter objawowy i jest następstwem stanów emocjonalnych małoletniego.

Dowód : : dokumentacja medyczna i psychologiczna – k. 14-58,63-74, 144-158, 185, 256, 286-293, 337-392, 453-494, dokumentacja medyczna zgromadzona w aktach organu, opinia biegłego z zakresu chorób wewnętrznych G. K. - k. 186 wraz z opinią uzupełniającą – k. 576.

N. P. pozostaje pod opieką poradni alergologicznej. Mimo licznych uczuleń, nadwrażliwości alergicznej i niealergicznej na pokarmy dziecko funkcjonuje dobrze. Nie ma cech niewydolności oddechowej. Nie ma nasilonych zmian skórnych. Leki przyjmuje epizodycznie i w niewielkich dawkach. Nie odnotowuje w obrazie chorób znacznych zaostrzeń wymagających hospitalizacji. W badaniu przedmiotowym brak jest również cech jawnej niewydolności oddechowej. Obecny stan zdrowia małoletniego w zakresie chorób alergicznych nie jest przyczyną niepełnosprawności. Choroby jak alergia na owady, pokarmy czy astma epizodyczna nie wymagają systematycznych ani częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu oraz poza domem, ani wsparcia innych osób w stopniu przewyższających wsparcie osobie w tym samym wieku. Dieta wybiórcza omijająca alergeny pokarmowe nie przyczynia się do zaburzenia stanu zdrowia zaburzającego samoobsługę. W przypadku rozpoznanych dolegliwości wskazana jest dbałość o zasady profilaktyki alergicznej oraz regularną kontrola ambulatoryjną.

Dowód: : dokumentacja medyczna i psychologiczna – k. 14-58,63-74, 144-158, 256, 286-293, 337-392, 453-494, dokumentacja medyczna zgromadzona w aktach organu, opinia biegłej z zakresu alergologii W. W. - k. 199-202 wraz z opinią uzupełniającą – k. 245-246

Stan układu wzorkowego N. P. nie powoduje niepełnosprawności. Widzenie u małoletniego jest prawidłowe. Pojawiające się niekiedy swędzenie oczu czy potrzeba unikania silnego, ostrego światła pozostaje bez wpływu na niepełnosprawność chłopca.

Dowód: : dokumentacja medyczna i psychologiczna – k. 14-58,63-74, 144-158, 185, 256, 286-293, 337-392, 453-494, dokumentacja medyczna zgromadzona w aktach organu , opinia biegłej z zakresu okulistyki D. P. - k. 222 wraz z opinią uzupełniającą k. 264.

U N. P. rozpoznaje się eozynofilowe zapalenie przełyku i nietolerancję pokarmową. Jest to schorzenie przewlekłe, przebiegające z okresami zaostrzeń i remisji. Przebieg choroby u N. P. trwa od 2015 roku. Jedną z metod leczenia oprócz farmakoterapii jest stosowanie diety z wyłączeniem najsilniejszych alergenów. Metoda ta przynosi poprawę kliniczną i endoskopową u małoletniego, zauważalną w badaniu gastroskopii. Dolegliwości odczuwane ze strony przewodu pokarmowego, które pojawiają się przy błędach dietetycznych jak i w stresie nasilają zaburzenia zachowania, powodują absencje w szkole, co zaburza codzienną rutynę tak ważną dla samopoczucia pacjenta ze spektrum autyzmu.

Powyższe powoduje, ze małoletni jest osobą z niepełnosprawnością (oznaczoną symbolem 08-T). Niepełnosprawność wynika ze znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych w domu i poza domem, a w konsekwencji pomocy innych osób w stopniu przewyższającym wsparcie osobie w tym samym wieku i datuje się do 30 września 2024 r. Utrzymanie diety małoletniego uniemożliwia korzystanie z form zbiorowego żywienia w szkole czy uczestnictwo w wyjazdach i wycieczkach szkolnych. Dziecko samodzielnie spożywa posiłki. Przygotowanie posiłków tak, aby nie zawierały składników powodujących nietolerancję, a jednocześnie były pełnowartościowe wymaga zaangażowania osoby pełniącej opiekę. U małoletniego z punktu widzenia eozynofilowego zapalenia przełyku, brak podstaw by stwierdzić, że niezbędna mu jest opieka lub pomoc innych osób przy zaspokajaniu podstawowych potrzeb (samoobsługa, poruszanie się, komunikacja, komunikowanie się), pomimo konieczności właściwego (uwzględniając rodzaj choroby) przygotowania posiłków.

Dowód: dokumentacja medyczna i psychologiczna – k. 14-58,63-74, 144-158, 256, 286-293, 337-392, 453-494, dokumentacja medyczna zgromadzona w aktach organu, opinia biegłej z zakresu gastrologii M. M. - k. 296-296v wraz z opiniami uzupełniającymi k. 301, 305, 324-324v.

Stan neurologiczny N. P. jest prawidłowy, bez niedowładów, bez objawów ogniskowych. W badaniu neurologicznym orientacja auto i allogenna chłopca jest odpowiednia do wieku. Niewielka wada artykulacji nie ma znaczenia klinicznego. Napięcie mięśni symetryczne, prawidłowe. Odruchy w normie. Zakres ruchomości we wszystkich stawach prawidłowy. Nie stwierdza się objawów ogniskowego uszkodzenia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Nie ma zaburzeń czucia. Widoczna jest niewielka skolioza odcinka piersiowego kręgosłupa, nie ograniczająca jego ruchomości i nie powodująca osłabienia zdolności motorycznych. Małoletni ma niewielką koślawość stóp bez konsekwencji motorycznych, bez zespołu bólowego. N. P. jest dzieckiem, którego jedynym schorzeniem (biorąc pod uwagę kryteria neurologiczne) jest zespół (...). Z tego powodu wymaga modyfikacji procesu edukacyjnego, większego niż u rówieśników zaangażowania opiekunów w ten proces. Chłopiec posiada Orzeczenie o Potrzebie (...) Specjalnego wydane przez Poradnię P.-Pedagogiczną i to kształcenie jest realizowane na terenie szkoły, tam ma także zapewnioną dodatkową pomoc edukacyjną. Stan przedmiotowy neurologiczny chłopca jest prawidłowy. Nie pobiera leków neurologicznych. Rokowanie co do wyraźnego zmniejszenia objawów zespołu (...) w przyszłości nie jest pewne. Z tego powodu N. P. wymaga stałej udziału opiekuna w procesie edukacji i rehabilitacji, w szczególności społecznej i psychicznej.

Dowód: dokumentacja medyczna i psychologiczna – k. 14-58,63-74, 144-158, 256, 286-293, 337-392, 453-494, dokumentacja medyczna zgromadzona w aktach organu, opinia biegłego neurologa pediatry J. B. - k. 397-400.

U N. P. nie występują zaburzenia czynności pęcherza moczowego. Pojemność pęcherza jest prawidłowa w stosunku do wieku, jego funkcja wypierająca nie budzi zastrzeżeń. Obserwowane w przeszłości nieneurogenne zaburzenia takiego rodzaju występują u około 20% populacji dzieci i mają charakter przemijający. Dzieci z wywiadem urologicznym wymagają okresowych badań kontrolnych. U małoletniego nie notowano zakażeń układu moczowego.

Na podstawie dostępnych badań urologicznych, aktualnego wywiadu od matki i dziecka oraz badania przedmiotowego i ultrasonografii jamy brzusznej, nie ma podstaw medycznych do uznania małoletniego N. P. za osobą niepełnosprawną z powodów urologicznych.

Dowód: dokumentacja medyczna i psychologiczna – k. 14-58,63-74, 144-158, 256, 286-293, 337-392, 453-494, dokumentacja medyczna zgromadzona w aktach organu, opinia biegłego z zakresu chirurgii dziecięcej E. G. – k. 496-506 oraz z zakresu urologii dziecięcej J. M. - k. 507-510 wraz z opiniami uzupełniającymi – k. 543-544 oraz 545-546.

Sąd zważył, co następuje:

Orzekanie o stopniu niepełnosprawności jest regulowane przez ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 44) oraz wykonujące ją rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. z 2021 r. poz. 857) i rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. Nr 17, poz. 162).

Zgodnie z art. 4a ust. 1 wyżej wskazanej ustawy, osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

Przepisy tej ustawy mają zastosowanie do małoletniego N. P..

Szczegółowe zasady ustalania niepełnosprawności u osób poniżej 16 roku życia zostały określone we wskazanym wyżej rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia. Zgodnie z § 1 rozporządzenia, oceny niepełnosprawności u osoby w wieku do 16 roku życia, zwanej dalej „dzieckiem”, dokonuje się na podstawie następujących kryteriów:

1) przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych, o których mowa w § 2, przekraczającego 12 miesięcy,

2) niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo

3) znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.

§ 2 stanowi natomiast, że do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą:

1) wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,

2) wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,

3) upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,

4) psychozy i zespoły psychotyczne,

5) zespół autystyczny,

6) padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,

7) nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia,

8) wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według S. po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,

9) głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu nie poprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

Przy czym przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:

1) rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu,

2) sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu,

3) możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.

W § 1 rozporządzenia ustawodawca określił zatem dwa typy kryteriów, które alternatywnie mogą decydować o uznaniu dziecka za niepełnosprawne. Wystarczy zatem, iż w stosunku do osoby mającej zostać uznaną za niepełnosprawną zajdą okoliczności wymienione w jednym spośród punktów 2 i 3 tego §.

Zauważyć należy, że zakresu stałej opieki i pomocy cytowane powyżej rozporządzenie nie określa, nie wyznaczając konkretnych stanów psychofizycznych osoby niepełnosprawnej, które w przypadku zaistnienia uzasadniałyby konieczność opieki lub pomocy. Wyznacza ten zakres posiłkowo § 29 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, wskazując, iż konieczność sprawowania opieki oznacza całkowitą zależność osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem. Na konieczność zaistnienia takich okoliczności jako dających podstawę do uznania za konieczną stałej opieki lub pomocy dziecku wskazywał Zespół. Zdaniem Sądu, należy ten pogląd uznać za trafny, bowiem jedynie taki stan dziecka polegający na całkowitej zależności od otoczenia powodowałby konieczność stałej, a nie czasowej opieki lub pomocy. Tym bardziej, że § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia zakłada pewną gradację stopnia nasilenia schorzeń tam wymienionych kwalifikując jako uzasadniające całkowitą lub długotrwałą opiekę lub pomoc tylko te o znacznym stopniu nasilenia i istotnym negatywnym wpływie na funkcjonowanie osoby ocenianej.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, że małoletni N. P. spełnia kryteria niezbędne do uznania, iż wymaga on systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem w związku ze znacznym zaburzeniem funkcjonowania organizmu w rozumieniu § 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia.

W celu zweryfikowania sprzecznych stanowisk stron Sąd zasięgnął wiadomości specjalnych, dopuszczając dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu psychiatrii, kardiologii, alergologii, okulistyki, gastrologii, neurologii, urologii i chirurgii.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że biegli z zakresu alergologii, okulistyki i urologii nie znaleźli podstaw medycznych do uznania małoletniego odwołującego się za osobę niepełnosprawną. Wnioski te były kwestionowane przez stronę odwołującą. W odniesieniu do opinii sporządzonej przez biegłą alergolog, strona zarzuciła, że opinia wydana została bez uwzględnienia całokształtu dokumentacji medycznej obrazujące wszystkie schorzenia, które wespół czynią małoletniego osobą niepełnosprawną; alergie powodują duszności, które wymagają natychmiastowej hospitalizacji, posiłki dla małoletniego wymagają specjalnego przygotowania, ze względu na alergie matka musi zachować wzmożoną czujność, nadto konieczne jest prowadzenie leczenia farmakologicznego. Biegła z zakresu alergologii, W. W. nie znalazła jednak podstaw do zmiany opinii i stanowczo wskazała, że dieta wybiórcza omijająca alergeny pokarmowe nie przyczynia się do zaburzenia stanu zdrowia zaburzającego samoobsługę, nie zaburza poruszania się małoletniego. Komunikacja z otoczeniem jest dobra i nie wymaga konieczności zapewnienia całkowitej opieki innych osób. Choroby jak alergia na owady, pokarmy czy astma epizodyczna nie wymagają systematycznych ani częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu oraz poza domem, ani wsparcia innych osób w stopniu przewyższających wsparcie osobie w tym samym wieku. Jednorazowy fakt wezwania pogotowia u dziecka przyjmującego leki jedynie okazyjnie, epizodycznie nie przeczy tym stwierdzeniom. Podobnie biegła z zakresu okulistyki D. P., odnosząc się do zarzutów stawianych przez odwołującego się, który podnosił, że biegła nie rozwinęła szerzej tematu nadwrażliwości na światło badanego, co w jego ocenie może mieć różne przyczyny, nie znalazła podstaw do zmiany opinii, wskazując, że zła tolerancja światła nie jest chorobą. Na tożsamym stanowisku co do istnienia niepełnosprawności małoletniego stanął biegły z zakresu kardiologii. W tym miejscu należy wskazać, że choć strona złożyła zarzuty do opinii biegłego po upływie zakreślonego jej terminu na ich wniesienie, Sąd zdecydował się na uzupełnienie opinii kardiologicznej i wyjaśnienie zasygnalizowanych wątpliwości strony, mając na uwadze postulat dążenia w procesie do ustalenia prawdy materialnej. Wnioski płynące z opinii sporządzonych przez biegłego sądowego G. K. nakazują uznać, że mimo że u odwołującego wykryto niewielką niedomykalność zastawki mitralnej i zastawki tętnicy płucnej, a w kilkakrotnie wykonanych badaniach H. E. stwierdzano występowanie pojedynczych pobudzeń dodatkowych nadkomorowych – to uznano je za nieistotne klinicznie. W przypadku N. P. nie ma przeciwwskazań do prowadzenia normalnego trybu życia, wymaga on jedynie okresowych kontroli lekarskich. Biegły wyjaśnił, że przyśpieszona niekiedy czynność serca ma charakter objawowy i jest następstwem stanów emocjonalnych małoletniego. Także biegli powołani do oceny schorzeń urologicznych jednoznacznie wskazał, że brak jest podstaw medycznych do uznania niepełnosprawności N. P.. W odniesieniu do zarzutów stawianych wnioskom sporządzonej przez nich opinii biegli chirurg i urolog wskazali, że nieuzasadnione jest twierdzenie strony, że małoletni bez wsparcia matki nie jest w stanie normalnie funkcjonować. U odwołującego nie występują zaburzenia czynności pęcherza moczowego. Pojemność pęcherza jest prawidłowa w stosunku do wieku, jego funkcja wypierająca nie budzi zastrzeżeń, nie notowano zakażeń układu moczowego. Co istotne, wnioski opinii pozostają spójne z wywiadem udzielonym przez przedstawicielkę ustawową małoletniego biegłemu, podczas którego oświadczyła, że N. P. nie ma żadnego problemu z oddawaniem moczu.

Natomiast biegli z zakresu psychiatrii, neurologii oraz gastrologii poddawszy w zakresie swoich specjalizacji ocenie stan zdrowia małoletniego doszli do przekonania, że N. P. jest dzieckiem niepełnosprawnym z uwagi na rozpoznany u niego Zespół (...) i eozynofilowe zapalenie przełyku i z tego powodu wymaga systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.

Wnioski opinii także w powyższym zakresie były kwestionowane przez stronę odwołującą, która upatrywała niepełnosprawności małoletniego w konieczności zapewnienia mu stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Podstaw ku przyjęciu niezdolności do samodzielnej egzystencji N. P. nie dostrzegła biegła z zakresu psychiatrii. Strona odwołująca zarzuciła, że biegła powierzchownie potraktowała schorzenia małoletniego, nie uwzględniła, że zmiany w mózgu wpływają na jego ryzykowne zachowania, nieposłuszeństwo. W odpowiedzi na powyższe biegła wyjaśniła, że nie ma danych o swoistych zmianach w ośrodkowym układzie nerwowym, które stanowiłyby organiczne podłoże dla zmian psychopatologicznych skutkujących niezdolnością małoletniego do samodzielnej egzystencji. Wykonywane badanie EEG jest prawidłowe, tomografia mózgowia nie wykazuje cech progresji torbieli. W ocenie biegłej, wszystkie opisane w piśmie pełnomocnika trudności w zachowaniu, codziennym funkcjonowaniu dziecka oraz potrzebie sprawowania opieki potwierdzają, że niepełnosprawność małoletniego wynika ze znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem, a w konsekwencji pomocy innych osób w stopniu przewyższającym wsparcie osobie w tym samym wieku. Diagnozę tę potwierdził dopuszczony w sprawie dowód z opinii biegłego z zakresu neurologii. Biegły sądowy J. B. wskazując, że stan neurologiczny N. P. jest prawidłowy, z powodu rozpoznanego Zespołu (...) wymaga modyfikacji procesu edukacyjnego, większego niż u rówieśników zaangażowania opiekunów w ten proces, czego konsekwencją jest stały udział opiekuna w procesie edukacji i rehabilitacji, w szczególności społecznej i psychicznej.

Również biegła z zakresu gastrologii podtrzymała wnioski opinii głównej, po zapoznaniu się ze zgłoszonymi przez odwołującego zastrzeżeniami. Odwołujący podkreślał, że konieczność przestrzegania diety eliminacyjnej, spożywanie posiłków w domu implikuje uznanie, że jest on niezdolny do samodzielnej egzystencji. W odpowiedzi na powyższe biegła gastrolog uzasadniła w sposób wyczerpujący, że niezdolność do samodzielnej egzystencji nie może być sprowadzana do kwestii właściwego (uwzględniając rodzaj choroby) przygotowania posiłków małoletniego, zaś w takim zakresie, w jakim chłopiec nie może korzystać ze zbiorowego żywienia w czasie pobytu w placówkach szkolnych zasadnym jest uznanie, że niepełnosprawność wynika z konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Opinie sporządzone przez biegłych należało ocenić jako rzetelne, oparte na bogatej dokumentacji medycznej oraz bezpośrednim badaniu ubezpieczonej. Sąd zważył, iż biegli to wysokiej klasy fachowcy o wieloletnim doświadczeniu klinicznym oraz wieloletnim doświadczeniu orzeczniczym i specjalnościach odpowiednich do dolegliwości wnoszącego odwołanie. Tym samym Sąd przyjął ustalenia poczynione przez biegłych za miarodajne dla skonstruowania stanu faktycznego w sprawie. Opinie sporządzone na potrzeby niniejszego postępowania charakteryzują się zrozumiałością i brakiem wewnętrznych sprzeczności, jak również wnikliwością w zakresie badania strony odwołującej i rozpoznania jej dolegliwości. W rezultacie, całokształt wniosków przedstawionych przez powołanych w sprawie biegłych sądowych odpowiadał na zadane przez Sąd pytania i zawierał logiczny wywód oparty o wszechstronną analizę zgromadzonej dokumentacji medycznej. Biegli w sposób przekonujący uzasadnili swoje stanowisko odnosząc się do obowiązujących przepisów stanowiących podstawę orzekania o niepełnosprawności oraz wskazując przesłanki medyczne, które legły u podstaw dokonanej przez nich oceny. Opinie zawierają jasno sformułowane wnioski oparte na analizie dokumentacji medycznej i bezpośrednim badaniu małoletniego, nadto szczegółowym wywiadzie na temat jego funkcjonowania rodzinnego i społecznego. Prawidłowość sporządzenia opinii nie budzi wątpliwości Sądu. Wnioski opinii korespondują z wynikami badań przedmiotowych i pozostają adekwatne do ustalonego rozpoznania.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 k.p.c. pominął dowód z opinii biegłych z zakresu pedagogiki, psychologii, neurochirurgii, innych biegłych tych samych specjalności, aniżeli biegli opiniujący w sprawie, kolejnych opinii uzupełniających. Podnieść w tym miejscu należy, iż zgodnie z ugruntowanymi poglądami judykatury, które Sąd orzekający w pełni podziela, samo niezadowolenie strony z treści opinii biegłego nie powoduje konieczności powoływania kolejnego biegłego czy kolejnych biegłych. Odmienne stanowisko oznaczałoby, iż należy przeprowadzić dowód z wszelkich możliwych biegłych, aby upewnić się, czy niektórzy z nich nie byliby zdania takiego samego jak strona. Jak wykazało przeprowadzone postępowanie dowodowe jedynie dwa z powoływanych przez stronę odwołującą schorzeń miało istotny wpływ na jego funkcjonowanie i skutkowało uznaniem niepełnosprawności odwołującego. Biegli opiniujący licznie w sprawie nie wskazali na potrzebę wypowiedzenia się przez biegłych innych specjalności. Dopuszczenie biegłych kolejnych specjalności bądź innych biegłych tych samych specjalności w ocenie Sądu nie ma uzasadnienia w świetle jasnych, spójnych i stanowczych wniosków biegłych opiniujących w sprawie. Nadto, Sąd pominął dowód z przesłuchania przedstawicielki ustawowej małoletniego zawnioskowanej na okoliczność stanu zdrowia małoletniego. Spór poddany pod rozwagę Sądu opierał się o odmienne stanowiska stron co do oceny okoliczności medycznych, subiektywna ocena reprezentującej małoletniego matki nie stanowiłaby miarodajnego dowodu w sprawie. Ocena stanu zdrowia strony odwołującej leży w gestii biegłych z zakresu medycyny. Należy zauważyć, że stanowisko przedstawicielki ustawowej, podczas zbierania wywiadów w trakcie badań sądowo - lekarskich, każdorazowo było uwzględnione przez biegłych.

Sąd rozstrzygając o zasadności odwołania miał na względzie, że w przypadku dzieci chorych na przewlekłe choroby, niezależnie od ich wieku, opieka rodzica musi być nieco szersza niż u dzieci zdrowych, bo obejmuje przynajmniej podawanie leków czy dbanie o odpowiednią dietę, dokładniejsze monitorowanie stanu zdrowia, towarzyszenie dziecku w drodze do, z i podczas wizyt u lekarzy. Konieczność takiej zwiększonej opieki nie zawsze jednak skutkuje zaliczeniem dziecka do grona osób niepełnosprawnych, a tym bardziej uznaniem, iż jest ono niezdolne do samodzielnej egzystencji. Decydujące znaczenie ma tu bowiem nie występowanie danego schorzenia, a jego wpływ na funkcjonowanie małoletniego – stopień zaburzenia tego funkcjonowania. Zakres opieki nad chorym dzieckiem - tym, u którego stopień zaburzenia organizmu nie jest na tyle duży, by skutkować niepełnosprawnością i tym, u którego zaburzenia te są istotne i łączą się z koniecznością stałego leczenia i rehabilitacji - jest szerszy w tym znaczeniu, że rodzic (opiekun) wykonywać musi inne dodatkowe czynności, których nie wykonują, albo wykonują okazjonalnie – w czasie zwykłych chorób, po urazach rodzice dzieci zdrowych. Nie zawsze jest natomiast szerszy w tym znaczeniu, że obejmuje wykonywanie przy dziecku czynności, z którymi jego zdrowi rówieśnicy radzą już sobie dobrze. A właśnie w tym ostatnim znaczeniu rozpatruje się go na potrzeby ustalenia niepełnosprawności przy ocenie, czy dziecko wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy w związku ze znacznie ograniczoną zdolnością do samodzielnej egzystencji. W ocenie, Sądu taki przypadek nie zachodzi w przypadku małoletniego N. P..

Sąd w oparciu o opinię biegłej z zakresu gastrologii przyjął, że niepełnosprawność małoletniego jest okresowa – do 30 września 2024 r. Przebieg choroby przy uwzględnieniu wiedzy medycznej i zasad leczenia co prawda nie daje szans na poprawę stanu zdrowia. Można mówić o czasowej poprawie, ale nie całkowitym wyleczeniu. W aktualnym stanie zdrowia przy uwzględnieniu przebiegu choroby małoletniego z całą pewnością niepełnosprawność datować się będzie do 30 września 2024 r. Stwierdzenie ewentualnej niepełnosprawności po tej dacie możliwe będzie po przeprowadzeniu badań.

W tym stanie rzeczy odwołanie zasługiwało na uwzględnienie w części i w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparto na treści art. 98 k.p.c., w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie strona odwołująca reprezentowana była przez profesjonalnego pełnomocnika, którego minimalne wynagrodzenie, w związku z przedmiotem sprawy, wynosi 180 zł zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn.: Dz.U.2023.1935). O odsetkach od kosztów zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...),

3.  (...)

4.  (...)

26.09.2024 r.