Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powódka B. K. (1) domagała się od Skarbu Państwa – (...) w S. zasądzenia na swoją rzecz kwoty 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku z rozstrojem zdrowia wywołanym przez mobbing oraz kwoty 10.000 zł w związku z naruszeniem dóbr osobistych poprzez ujawnienie jej danych osobowych. Dodatkowo wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego powództwa wskazała, jako zachowanie noszące znamiona mobbingu, wymóg podpisania umowy powierzenia mienia jako warunek nawiązania stosunku pracy. Powódka podniosła, że umowa ta była sprzeczna z prawem. Ponadto powódka miała wykonywać zadania wykraczające ponad jej obowiązki. Powódka miała być pomijana przy przyznawaniu nagród i dodatków służbowych. Powódka podniosła, że została zmuszona przez przełożonego do wydania sprzętu sportowego emerytowi (...) i kazano jej wpisać w dokumentacji późniejszą datę wydania, niż rzeczywistą, co miało wpływ na koszt wynajmu sprzętu. Spowodowało to wszczęcie wobec powódki postępowania dyscyplinarnego, co miało doprowadzić powódkę do strat materialnych, moralnych i psychicznych. Zdaniem powódki wyznaczona jej rzecznik dyscyplinarna miała do niej negatywny stosunek, co doprowadziło ją do znacznego pogorszenia stanu psychicznego i załamania nerwowego. Powódka podniosła również, że po wniesieniu przez nią wniosku do Komisji ds. (...) o przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego w kwestii molestowania i mobbingu na jej osobie, nasiliło się zlecanie jej nadmiarowych zadań, wykraczających poza zakres obowiązków. Nadto powódka miała nie mieć dostępu do dokumentów jej dotyczących, w tym do sprawozdania Komisji ds. (...), które było dostępne na ogólnym serwerze, przez co możliwość wglądu miało wielu nieuprawnionych do tego pracowników (...). Powódka wskazała również, iż bezpodstawnie przeniesiono ją do pracy na innym stanowisku, powołując się na niewłaściwą podstawę prawną. Kolejnym zdarzeniem naruszającym jej prawa pracownicze oraz osobiste było wyjęcie rzeczy z szafki powódki bez jej zgody i przeniesienie ich w inne miejsce.

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa – (...) w S. wniósł o oddalenie powództwa w całości, zaprzeczając wszystkim twierdzeniom powódki, a ponadto o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany podniósł, że powództwo w niniejszej sprawie jest oparte na subiektywnych odczuciach powódki, a zachowania wobec niej nie nosiły żadnych znamion mobbingu. Pozwany podkreślił, że Komisja ds. (...) nie stwierdziła zachowań mobbingujących lub molestujących wobec powódki, również tych podniesionych w treści pozwu. Pozwany podniósł, że nie miało miejsca naruszenie danych osobowych powódki,
a udostępnienie treści dokumentu z prac komisji było pojedynczym zdarzeniem. Według pozwanego przeniesienie powódki na inne stanowisko odbyło się prawidłowo. Pozwany wskazał, że pomijanie powódki przy przyznawaniu nagród i dodatków służbowych nie nosi znamion mobbingu, a ponadto powódka była jedynym pracownikiem działu (...), któremu zaliczono pracę świadczoną w domu na poczet godzin nadliczbowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją personalną nr (...) wydaną w dniu 29 kwietnia 2005 r., B. K. (1) została z dniem 1 maja 2005 r. przyjęta do (...) na okres służby przygotowawczej oraz mianowana na stanowisko (...) (...) w S.. Powódka zmagała się z chorobą nowotworową. W latach 2010-2011 B. K. (1) była nieobecna w pracy z powodu choroby przez okres około 10-11 miesięcy. W połowie roku 2011 B. K. (1) powróciła po chorobie do wykonywania pracy w (...) do działu (...), gdzie pracowała wcześniej. Po stawieniu się powódki w pracy, jej przełożona – (...) A. J. (1) M. poleciła jej wykonywanie obowiązków związanych z obsługą kasy wypłacającej wynagrodzenia (...), wskazując, że potrzebuje kilka dni na przygotowanie dla powódki nowego zakresu obowiązków. W odpowiedzi na to polecenie powódka się obruszyła i odmówiła wykonywania tych obowiązków. B. K. (1) po odmowie wykonywania obowiązków przydzielonych jej przez przełożoną w dziale (...), poszła do dyrektora (...) z wnioskiem o przeniesienie do innego działu. Powódka otrzymała od dyrektora (...)propozycje przejścia do innych działów, z których wybrała dział (...). Rozkazem personalnym z dnia 1 sierpnia 2011 r. B. K. (1) zostało powierzone w okresie od 1 sierpnia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. pełnienie obowiązków służbowych na stanowisku (...) Działu (...). W tym samym dniu B. K. (1) otrzymała zakres obowiązków służbowych na nowym stanowisku pracy. Na stronie 5 zakresu w punkcie IV ppkt 1 jako jeden z obowiązków powódki wskazano: wykonywanie innych zleconych czynności służbowych przełożonych w zakresie działania służby. W kolejnych zakresach obowiązków służbowych powódki na stanowisku w Dziale (...)znajdowały się analogiczne zapisy dotyczące obowiązku wykonywania innych zleconych czynności służbowych. Dopiero w zakresie obowiązków służbowych z dnia 21 maja 2018 r. na stanowisku (...) Działu (...)ds. zatrudnienia, nie było zapisu o konieczności wykonywania zleconych czynności służbowych.

Kolejnymi rozkazami personalnymi pozwana przedłużała powódce pełnienie obowiązków służbowych na stanowisku (...)działu (...)kolejno do 31 lipca 2012 r., a następnie od 1 lipca 2012 r. B. K. (1) została mianowana bez daty końcowej jako (...)działu (...)czasowo pełniący obowiązki (...)działu (...), od 1 listopada 2013 r. jako (...)działu (...), od (...) lutego 2018 r. jako starszy (...)działu (...). W dniu 8 lutego 2016 r. powódce został nadany stopień (...) (...).

Dowód: decyzja personalna nr 165 – k. 22 akt osobowych powódki; orzeczenie Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej (...)z 28.07.2011 r, k. 88 akt osobowych; rozkaz personalny nr 572 – k. 86 akt osobowych powódki; zakres obowiązków służbowych ppor B. K. (1), k. 89-91, k. 124-126, k. 132-134; k. 156-158; k. 164-166; k.189-190; k. 202204; akt osobowych; rozkazy personalne k. 94, k. 128, k. 154, k. 201; wyciąg z rozkazu personalnego k. 187 akt osobowych; zeznania świadka B. S., k. 1023-1028; zeznania świadka J. K. (1), k. 1028-1030; zeznania świadka B. K. (2), k. 1206-1210; zeznania świadka A. S. (1), k. 1326-1330; zeznania świadka B. M., k. 1513-1516; zeznania świadka M. R. (1), k. 1534-1535; przesłuchanie powódki B. K. (1), k. 835-838, k. 1544-1548; k. 1554-1559, k. 1561-1567v

W dziale (...)powódka objęła obowiązki wykonywane poprzednio przez M. R. (1). Decyzja o przenosinach powódki do działu (...)została podjęta odgórnie. Kierownik tego działu A. S. (1) przeniósł dotychczasowego pracownika M. R. (1) do pracy w warsztacie, zaś B. K. (1) przejęła jego obowiązki. M. R. (1) nie był zadowolony z tej zamiany. Kierownikiem działu i przełożonym powódki był A. S. (1), któremu podlegało około 20 osób. A. S. (1) był oceniany jako surowy przełożony, nie utrzymywał przyjacielskich relacji z podwładnymi, wymagał od podwładnych wykonywania poleceń służbowych. Był osobą raczej spokojną, chociaż zdarzało się, że podnosił głos na podwładnych. Nie był lubiany przez podwładnych, był uważany za niesłownego i mało konsekwentnego. Pracownicy działu (...)mieli bardzo dużo obowiązków, których przybyło w roku 2016 kiedy dział (...)przejął obowiązki z zakresu (...)i (...). W całym (...) pracownicy mieli dużo obowiązków. A. S. (1) wszystkim podwładnym wydawał polecenia służbowe wykonywania dodatkowych obowiązków, także kserowania dokumentów służbowych. Powódka miała zastrzeżenia do podziału obowiązków, uważała, że jest przeciążona pracą i obarczona pracą bardziej niż inne osoby z działu. Na cotygodniowych zebraniach (odprawach) pracowników działu (...)z kierownikiem S. często o tym głośno i publicznie mówiła.

Dowód: zeznania świadka M. R. (1), k. 1534-1535; zeznania świadka B. S., k. 1023-1028; zeznania świadka W. D., k. 1030-1031; zeznania świadka B. K. (2), k. 1206-1210; zeznania świadka K. K. (1), k. 1210-1212; zeznania świadka P. G. (1), k. 1212-1214; zeznania świadka A. S. (1), k. 1326-1330; zeznania świadka B. M., k. 1513-1516; zeznania świadka M. R. (1), k. 1534-1535;

Powódka nie posiadała umiejętności pracy w zespole. W zakresie motywacji i kreatywności przy tworzeniu nowych rozwiązań, inicjowania działań i przyjmowania za nie odpowiedzialności oraz dyspozycyjności i gotowości podejmowania i realizacji zadań i czynności służbowych, nie była oceniana wysoko. Powódka nie była zadowolona ze swojej pracy, domagała się zmniejszenia zakresu obowiązków, uważała, że powinna otrzymywać wyższe nagrody. Mówiła współpracownikom, że jest źle traktowana przez swojego przełożonego A. S. (1). Żaden ze współpracowników nie dostrzegł złego traktowania powódki przez przełożonego. Inni pracownicy również nie byli dobrze traktowani przez przełożonego S.. Powódka nie była lubiana przez współpracowników i przełożonych, także z tego powodu, że składała na nich pisemne skargi. Skargi na działania innych pracowników były składane przez powódkę także do instytucji zewnętrznych. Powódka składała skargi m.in. na: przełożoną B. S., A. S. (1) oraz na B. K. (3), R. P. (1), A. S. (2). Wynikiem tych skarg było prowadzenie postępowań oraz czasowe wstrzymanie dla tych osób awansu oraz nagród. Z tego powodu współpracownicy powódki nie utrzymywali z nią bliskich zażyłych relacji i starali się utrzymywać wyłącznie stosunki służbowe.

Dowód: arkusz opinii służbowej za okres 03.08.2010-08.12.2011 r, k. 119-121 oraz za okres 12.10.2013 – 15.01.2016, k. 192-194 akt osobowych; pisma powódki z 7.6.2017 r. oraz z 12.6.201r., k. 110 oraz k. 76-77, k. 241-242; pismo powódki z 10.7.2017 r., k. 99-102; pismo powódki z 27.7.2017 r., k. 124-126; pismo powódki z 28.8.2017 r., k. 128-136; pismo powódki z 15.1.2018 r., k. 153-154; pismo powódki z 11.12.2018 r. i 17.12.2018 r., k. 396-397 k. 398-401; pismo powódki z 24.4.2019 r., k. 901; pismo powódki z 10.5.2019 r., k. 902-904; zeznania świadka M. R. (1), k. 1534-1535; zeznania świadka B. S., k. 1023-1028; zeznania świadka W. D., k. 1030-1031; zeznania świadka B. K. (2), k. 1206-1210; zeznania świadka K. K. (1), k. 1210-1212; zeznania świadka P. G. (1), k. 1212-1214; zeznania świadka J. S. (1), k. 1323-1325; zeznania świadka A. S. (1), k. 1326-1330; zeznania świadka B. M., k. 1513-1516; zeznania świadka M. R. (1), k. 1534-1535

B. K. (1) zawarła w dniu 1 listopada 2011 roku umowy o wspólnej odpowiedzialności za powierzone mienie, według której miała odpowiadać za mienie znajdujące się w magazynie sprzętu sportowo-turystycznego. Wymóg podpisania umowy wynikał z zajmowanego przez powódkę stanowiska. M. R. (1) pracujący przed powódką na tym samym stanowisku także był zobowiązany do podpisania umowy powierzenia mienia. Po podpisaniu tej umowy powódka podjęła czynności zmierzające do wykazania, że nie może ponosić odpowiedzialności za rzeczy, nad którymi nie ma nadzoru. W arkuszu spisu z natury zawarto m.in. (...)metry bieżące ogrodzenia murowanego, 3 wieżyczki, place i pojazdy, za które miała ponosić odpowiedzialność powódka. Powódka skierowała w tej sprawie pismo do swojego przełożonego – kierownika działu (...), który przekazał pismo Dyrektorowi (...), zaś Dyrektor (...)zlecił radcy prawnemu sporządzenie opinii prawnej w sprawie. Z opinii prawnej sporządzonej przez radcę prawnego pozwanej wynikało, że wątpliwości powódki dotyczące odpowiedzialności za mienie są zasadne. Radca prawny wskazał na konieczność weryfikacji zawartych umów o powierzeniu mienia.

Dowód: umowa o wspólnej odpowiedzialności za powierzone mienie – k. 96-99, umowa o wspólnej odpowiedzialności za powierzone mienie – k. 100-111; pismo powódki k. 42; arkusz spisu z natury k. 113 akt osobowych; opinia prawna k. 43-44; zeznania świadka M. R. (1) (...)- (...); przesłuchanie powódki – k. 835-838; k. 1544-1548, 1554-1559, 1561-1567v.

B. K. (1) wykonywała zadania wykraczające poza zakres jej pisemnych obowiązków. Zadania wykonywała na polecenia przełożonego. Zadania wchodziły w zakres spraw działu (...). Zadaniami tymi było m.in. prowadzenie książki ewidencji ilościowej bez przeprowadzenia inwentaryzacji, prowadzenie magazynu sprzętu pawilon (...)pomieszczenie (...), nadzór pracy (...)przyjętych w (...)oraz przygotowanie oferty przetargowej na (...), (...) oraz organizowanie pochówku zmarłych. Wszyscy pracownicy działu (...)wykonywali dodatkowe zadania na polecenie przełożonych oraz zastępując nieobecnych współpracowników.

Dowód: z zakres obowiązków służbowych B. K. (1), k. 89-91, k. 124-126, k. 132-134; k. 156-158; k. 164-166; k.189-190; k. 202-204; akt osobowych; zeznania świadka W. D., k. 1030-1031;zeznania świadka E. U., k. 1338-1339v; zeznania świadka K. K. (1), k. 1210-1212; zeznania świadka P. G. (1), k. 1212-1214; przesłuchanie powódki B. K. (1), k. 835-838, k. 1544-1548; k. 1554-1559, k. 1561-1567v

Powódka nie miała więcej obowiązków niż pozostali pracownicy w dziale (...). Objęła obowiązki wcześniej wykonywane przez M. R. (1). Jeszcze wcześniej obowiązki powódki wykonywał A. S. (1). Na skutek działań powódki przełożeni odejmowali jej obowiązki i przenosili na innych pracowników. Powódka nie była nadmiernie przeciążona. Powódka bardzo szczegółowo i sumiennie analizowała każda sprawę. Często wracała do spraw, które według innych, były już załatwione i zakończone, natomiast powódka do tych spraw powracała aby je sprawdzić i ponownie przeanalizować. Była postrzegana jako osoba, która nie potrafi odpuścić i zawsze stawia na swoim. W czasie kiedy pracownik W. D. zastępował B. K. (1) w czasie jej nieobecności, to wykonywał jej obowiązki i swoje. Był w stanie te obowiązki wykonywać.

Dowód: zeznania świadka W. D., k. 1030-1031, zeznania świadka P. G. (1), k. 1213; zeznania świadka B. K. (2) k. 1207-1210; zeznania świadka A. S. (1), k. 1326-1330, zeznania świadka G. K. (1), k. 1341-1343, zeznania świadka J. K. (2), k. 1530-1532).

W dniu 11 stycznia 2016 roku B. K. (1) złożyła dyrektor (...) w S. skargę na to, iż nie została jej przyznana przez kierownika działu (...)premia uznaniowa w grudniu 2015 roku, podczas, gdy wykonywała zadania wykraczające poza zakres jej obowiązków. W odpowiedzi z dnia 22 stycznia 2016 roku dyrektor wskazała, że wyróżnienie powódki za wykonywane obowiązki służbowe nastąpiło poprzez przyznanie jej krótkoterminowych urlopów oraz podwyższenie dodatku służbowego.

Niesporne, nadto dowód: skarga powódki, k. 45; odpowiedź dyrektor (...), k. 46.

W dniu 10 marca 2017 roku doszło do wypożyczenia sprzętu sportowo – turystycznego, za który odpowiadała powódka. Wypożyczenie to odbyło się w sposób nieprawidłowy, gdyż wpisano inną datę rozpoczęcia, wpisując w książce wydawanego sprzętu (...) marca 2023 roku jako początek wypożyczenia, co miało wpływ na pomniejszenie kwoty naliczonej jako należną opłatę z tytułu wypożyczenia. Nieprawidłowość ta wynikała z działania A. S. (1) – przełożonego powódki. J. R. chciał wypożyczyć sprzęt w dniu (...) marca 2017 roku, jednak tego dnia osoby odpowiedzialne za ewidencjonowanie wypożyczanego sprzętu, czyli powódka, oraz mogący ją zastąpić W. D., mieli zaplanowany dzień wolny. A. S. (1) polecił wypożyczenie sprzętu w dniu 10 marca 2017 roku, ale rozpoczęcie naliczanie opłaty od (...) marca 2017. Konsekwencją niewykonania polecenia miało być cofnięcie przez A. S. (1) zgody na dzień wolny udzielonej wcześniej powódce lub W. D..

Dowód: pismo T. C., k. 485; notatka służbowa A. S. (1), k. 486; notatka służbowa B. K. (1), k. 487; wpis w książce wypożyczonego sprzętu sportowo – turystycznego, k. 491; zeznania świadka W. D., k. 1030-1031; zeznania świadka A. S. (1), k. 1326-1330; przesłuchanie powódki B. K. (1), k. 835-838, k. 1544-1548; k. 1554-1559, k. 1561-1567v.

Z powodu wykrytych nieprawidłowości w gospodarowaniu mieniem (...) zostały wszczęte czynności wyjaśniające. W wyniku tych czynności ustalono, że A. S. (1) dopuścił się poświadczenia nieprawdy, natomiast powódka pomogła w poświadczeniu nieprawdy poprzez dokonanie wpisu w książce wypożyczonego sprzętu sportowo – turystycznego i umożliwienie złożenia w niej podpisów potwierdzających nieprawdę. Autorka sprawozdania z czynności wyjaśniających z dnia 19 maja 2017 r., B. K. (2), stwierdziła, iż działanie A. S. (1) i powódki winno spowodować wszczęcie postępowań dyscyplinarnych wobec nich.

Dowód: sprawozdanie z przeprowadzonych czynności wyjaśniających w sprawie nieprawidłowości w gospodarowaniu mieniem (...)w S., k. 71.

Postanowieniem nr (...) z dnia 6 czerwca 2017 roku Dyrektor (...) w S. wszczęła postępowanie dyscyplinarne wobec powódki, sygn. (...), zarzucając jej naruszenie dyscypliny służbowej poprzez niedopełnienie obowiązków służbowych albo przekroczenie uprawnień określonych w przepisach prawa lub zaniechanie czynności służbowej albo wykonanie jej w sposób nieprawidłowy zgodnie z art. 230 ust. 2 i 3 pkt 2 i 4 ustawy z dnia (...) o (...)polegające na udzieleniu pomocy w poświadczeniu nieprawy w dokumentach (...)w S. poprzez dokonaniu wpisu w Książce wypożyczonego sprzętu sportowo – turystycznego i umożliwienie złożenia w niej podpisów potwierdzających nieprawdę. Do prowadzenia postępowania dyscyplinarnego wyznaczono B. K. (2).

Dowód: postanowienie dyrektor (...)w S. nr (...), k. 103.

W dniu 7 czerwca 2017 roku B. K. (1) wniosła do Dyrektor (...) w S. skargę przeciwko B. K. (2). Skarga dotyczyła odmówienia powódce wglądu do akt postępowania dyscyplinarnego prowadzonego w jej sprawie. W dniu 7 czerwca 2017 roku powódka oskarżyła B. K. (2) o bezpodstawną odmowę skserowania przez nią akt postępowania dyscyplinarnego prowadzonego w jej sprawie. Postanowieniem nr (...) z dnia 6 czerwca 2017 roku Dyrektor (...) w S. zawiesiła powódkę w sprawowaniu funkcji (...) z uwagi na wszczęte przeciwko niej postępowania dyscyplinarnego. Powódka wniosła do Dyrektor (...) w S. wniosek o umorzenie postanowienia Dyrektor (...) w S. nr (...) z dnia 6 czerwca 2017 r. o zawieszeniu jej w sprawowaniu funkcji (...)ze względu na błąd w dacie wszczęcia postępowania. Postanowieniem nr (...) z dnia 8 czerwca 2017 roku Dyrektor(...) w S. sprostowała oczywistą omyłkę pisarską zawartą w postanowieniu nr (...) z dnia 6 czerwca 2017 r. o zawieszeniu powódki w sprawowaniu funkcji (...) z uwagi na wszczęte przeciwko niej postępowanie dyscyplinarne. Pismem z 8 czerwca 2017 roku powódka oskarżyła B. K. (2) o bezpodstawną odmowę udostępnienia jej sprawozdania z przeprowadzonych czynności wyjaśniających w sprawie nieprawidłowości w gospodarowaniu mieniem (...) w S., będących częścią akt postępowania dyscyplinarnego prowadzonego w jej sprawie, zaś pismem z dnia 8 czerwca 2017 roku powódka zawnioskowała o wyłączenie z postępowania dyscyplinarnego B. K. (2). W dniu 9 czerwca 2017 r. powódka wniosła o wydanie postanowienia o odmowie udostępnienia jej akt postępowania dyscyplinarnego wraz z uzasadnieniem. W dniu 9 czerwca 2017 r., w piśmie do B. K. (2), powódka zawnioskowała o zmianę terminu przesłuchania jej w charakterze obwinionego. Powódka wniosła o pisemne uzasadnienie w przypadku decyzji odmownej. W dniu 14 czerwca 2017 r. B. K. (2) w piśmie do powódki odpowiedziała na jej wniosek z dnia 9 czerwca 2017 r. o wydanie postanowienia o odmowie udostępnienia akt postępowania dyscyplinarnego. Podniosła, iż jako (...) zaproponowała inny, niż żądany przed powódkę termin zapoznania się z aktami postępowania dyscyplinarnego, co stanowi ustalenie terminu zapoznania się z aktami, a nie odmowę ich udostępnienia. B. K. (2) podkreśliła, że nigdy nie odmówiła powódce zapoznania się z aktami postępowania dyscyplinarnego, a ponadto skorzystała z takiej możliwości w dniu 6 czerwca 2017 r., co sama powódka potwierdziła w skardze nr 3 z dnia 8 czerwca 2017 r.

Dowód: skarga nr 1 z dnia 7 czerwca 2023 r., k. 108; skarga nr 2 z dnia 7 czerwca 2017 r., k. 109; postanowienie dyrektor (...)w S. nr 9/1/2017, k. 484; wniosek nr 1 z dnia 7 czerwca 2017 r., k. 113; postanowienie dyrektor (...)w S. nr (...), k. 502; skarga nr 3 z dnia 7 czerwca 2017 r., k. 110; wniosek powódki z dnia 8 czerwca 2017 r., k. 75; wniosek powódki z dnia 9 czerwca 2017 r., k. 115; wniosek powódki z dnia 9 czerwca 2017 r., k. 116; pismo k. 118;

Postanowieniem nr (...) z dnia 14 czerwca 2017 roku Dyrektor (...)
w S. zawiesiła postępowanie dyscyplinarne wobec powódki. W dniu 19 czerwca 2017 r. w notatce do Dyrektor (...) w S. B. K. (2) poinformowała ją, że A. S. (1) zadeklarował dobrowolne naprawienie szkody w mieniu Skarbu Państwa – (...) w S. w pełnej wysokości, czyli 32,40 zł. W związku z tym B. K. (2), wobec naprawienia szkody, zaproponowała nieobciążanie funkcjonariuszy odpowiedzialnych materialnie za sprzęt zgromadzony w wypożyczalni, tj. powódki i W. D.. W dniu 20 czerwca 2017 r. powódka złożyła wniosek do Dyrektor (...) w S. o rozpatrzenie wniosku z dnia 9 czerwca 2017 r. złożonego do B. K. (2) oraz wydania postanowienia na odmowę udostępnienia jej akt z postępowania dyscyplinarnego. B. K. (2) złożyła wniosek do Dyrektor (...) w S. o wyłączenie jej z prowadzenia postępowania dyscyplinarnego przeciwko powódce. Postanowieniem nr (...)z dnia 28 czerwca 2017 roku Dyrektor (...) w S. wyłączyła B. K. (2) od udziału w postępowaniu dyscyplinarnym przeciwko powódce oraz wyznaczyła K. D. do dalszego prowadzenia postępowania dyscyplinarnego. W dniu 30 czerwca 2017 r. Dyrektor (...) w S. w piśmie do powódki uznała skargi dotyczące B. K. (2) za nieuzasadnione. Postanowieniem nr (...)z dnia 3 lipca 2017 roku Dyrektor (...) w S. podjęła zawieszone postępowanie dyscyplinarne przeciwko powódce. W dniach 5 lipca 2017 r. oraz 6 lipca 2017 r. powódka zapoznała się z aktami postępowania dyscyplinarnego i sporządziła notatki. W dniu 10 lipca 2017 r. powódka została przesłuchana w ramach postępowania dyscyplinarnego. W dniu 11 lipca 2017 r. przesłuchano w charakterze świadka A. S. (1), a w dniu 12 lipca 2017 r. W. D..

Dowód: postanowienie dyrektor (...)w S. nr (...), k. 508; notatka służbowa z dnia 19 czerwca 2017 r., k. 518; wniosek z dnia 20 czerwca 2017 r., k. 117; wniosek z dnia 20 czerwca 2017 r., k. 259; postanowienie dyrektor (...)w S. nr 9/3/2017, k. 105; pismo Dyrektor (...)w S. z dnia 30 czerwca 2017 r., k. 111; postanowienie dyrektor (...)w S. nr (...), k. 511; notatka służbowa sporządzona przez K. D. w dniu 6 lipca 2017 r., k. 512; protokół przesłuchania obwinionego, k. 513-514; protokół przesłuchania świadka A. S. (1); k. 515, protokół przesłuchania świadka W. D., k. 516-517.

W dniu 10 lipca 2017 r. powódka złożyła skargę do Dyrektora (...)
w S. na niewłaściwe postępowanie dyscyplinarne wobec jej osoby w (...)
w S.. W dniu 24 lipca 2017 r. (...) K. D. sporządziła sprawozdanie
z czynności dyscyplinarnych wobec powódki, w którym stwierdziła, że powódka udostępniła książkę wydawanego sprzętu sportowo-turystycznego, działając na wyraźne polecenie swojego przełożonego A. S. (1). Powódka próbowała wskazać A. S. (1), że jego działania są niezgodne z obowiązującymi przepisami. Powódka nie odmówiła wykonania polecenia ze względu na obawy przed konsekwencjami w postaci wszczęcia wobec niej postępowania dyscyplinarnego za odmowę wykonania polecenia, pomimo tego, że zna sytuację kiedy powinna to zrobić. Stwierdzono szkodę w mieniu (...) w wysokości 32,40 zł, która to została w pełnej wysokości naprawiona przez A. S. (1). W związku z tym K. D. zaproponowała, aby umorzyć postępowanie dyscyplinarne i rozważyć przeprowadzenie z powódką udokumentowanej rozmowy dyscyplinującej. W odpowiedzi na skargę powódki (...)w S. w dniu 27 lipca 2017 r. zwrócił się do Dyrektor (...) w S. informując, że uznaje skargę powódki za zasadną w zakresie przeprowadzenia czynności wyjaśniających przez B. K. (2), a zakończonych sporządzonym sprawozdaniem z tych czynności z dnia 19 maja 2017 r. Polecono również przeprowadzenie czynności wyjaśniających w celu ustalenia czy B. K. (2) celowo wprowadziła w błąd przełożonego lub innego funkcjonariusza, jeżeli wyrządziło to lub mogło wyrządzić szkodę służbie lub innej osobie, czyli czy nie naruszyła dyscypliny służbowej.

Dowód: skarga z dnia 10 lipca 2017 r., k. 99-102; sprawozdanie z czynności dyscyplinarnych, k. 477-479; pismo (...) w S. do Dyrektor (...) w S. z dnia 27 lipca 2017 r., k. 690; orzeczenie o karze nagany, k. 570.

Orzeczeniem nr (...) z dnia 29 sierpnia 2017 roku Dyrektor (...)
w S. umorzyła postępowanie dyscyplinarne wobec powódki. W wyniku prowadzonych postępowań dyscyplinarnych, konsekwencje służbowe i finansowe poniósł przełożony powódki – A. S. (1) – został ukarany karą nagany, dopłacił brakującą kwotę, miał obniżony dodatek służbowy w wysokości 200 zł, został pozbawiony trzynastego uposażenia i miał czasowo wstrzymane wypłaty nagród. Powódka w czasie trwania postępowania miała wstrzymane premie, ale po umorzeniu postępowania decyzją dyrektor (...) wypłacono jej zaległe kwoty.

Dowód: orzeczenie dyrektor (...)w S. nr (...), k. 535; zeznania świadka B. S., k. 1023-1028; zeznania świadka A. S. (1), k. 1326-1330.

Wskutek trzech skarg B. K. (1) na B. K. (3) oraz wniosku o przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego prowadzonego mobbingu i molestowania jej osoby przez B. K. (2), zostało wszczęte postępowanie komisji do spraw (...) w (...) w S., którego celem było wyjaśnienie zachowania B. K. (2) względem B. K. (1) niezgodnego z zasadami etyki zawodowej. W dniu 23 czerwca 2017 r. Komisja zwróciła się do B. K. (2) o ustosunkowanie się do twierdzeń powódki, że w dniu 6 czerwca 2017 r. odmówiła jej zapoznania się aktami postępowania dyscyplinarnego prowadzonego wobec jej osoby oraz dokumentacji tam zgromadzonej pomimo posiadania przedmiotowej dokumentacji, że sugerowała, iż za podobne przewinienie były pracownik musiał zwolnić się ze służby, a także, że w dniu 8 czerwca 2017 r. odmówiła powódce zapoznania się ze zgromadzonymi materiałami w sprawie, że sugerowała powódce, że może ponieść konsekwencje, nie precyzując swojej wypowiedzi, że w dniu 9 czerwca 2017 r. wyprosiła powódkę ze swojego gabinetu słowami „proszę opuścić mój gabinet i te elaboraty pisać gdzie indziej”, że w obecności osób postronnych i innych funkcjonariuszy obrażała powódkę, podważała jej autorytet, lekceważyła ją i okazywała jej brak szacunku lub ignorowała ją, a także, że pozostaje ona w konflikcie z powódką. W odpowiedzi z dnia 27 czerwca 2017 r. B. K. (2) odpowiedziała przecząco na wszystkie zadane jej pytania. Pisemne wyjaśnienia w sprawie składali m.in. A. Ż. (1), W. D., A. J. (2). Twierdzeń podniesionych przez powódkę nie potwierdzili świadkowie zdarzenia A. Ż. (1) i A. J. (2), chociaż W. D. potwierdził zdarzenie z dnia 9 czerwca 2023 r. mające się odbyć w gabinecie B. K. (2).

W dniu 29 sierpnia 2017 r. B. Z. i R. S. sporządzili sprawozdanie z prowadzonych czynności wyjaśniających w celu ustalenia czy B. K. (2) celowo wprowadziła w błąd przełożonego lub innego funkcjonariusza, jeżeli wyrządziło to lub mogło wyrządzić szkodę służbie lub innej osobie, czyli czy nie naruszyła ona dyscypliny służbowej. Stwierdzono brak podstaw do uznania, że B. K. (2) celowo wprowadziła w błąd przełożonego lub innego funkcjonariusza, jeżeli wyrządziło to lub mogło wyrządzić szkodę służbie lub innej osobie. Stwierdzono również błędne wskazanie przez B. K. (2) umowy o wspólnej odpowiedzialności majątkowej z dnia 29 maja 2014 r. jako podstawy do wnioskowania o odpowiedzialności majątkowej za powierzone mienie w postaci sprzętu w wypożyczali (...) w S. w wyniku mało rzetelnego i wnikliwego przeprowadzenia czynności wyjaśniających. Uznano, że B. K. (2) nieterminowo zakończyła czynności wyjaśniające, a w prowadzonych czynnościach wyjaśniających nie dokonała analizy materiału dowodowego, która to mogłaby uprawniać do formułowania wniosków o popełnieniu przestępstwa, przez co sformułowane wnioski należy uznać za zbyt arbitralne, a nierzetelne przeprowadzenie czynności wyjaśniających zaproponowano uznać za uchybienie i przeprowadzić z B. K. (2) rozmowę instruktażową. B. K. (2) została też pozbawiona możliwości awansu przez okres dwóch lat.

Dowód: skargi k.124,128, 255-257; wiosek z dnia 12 czerwca 2017 r., k. 76-77; zarządzenia k. 1576-1579; pisma k. 127,137-142, 260, 262, 264, 266; wyjaśnienia, k. 261-262; k. 265; sprawozdanie z przeprowadzonych czynności wyjaśniających, k. 686-689; zeznania świadka B. K. (2), k. 1206-1210.

W dniu 5 lipca 2017 r. powódka złożyła do Przewodniczącego Komisji do spraw (...) w (...) w S. wniosek o wgląd do akt sprawy prowadzonej na jej wniosek z dnia 12 czerwca 2017 r. W dniu 7 lipca 2017 r. Komisja do spraw (...) w (...) w S. sporządziła sprawozdanie z czynności wyjaśniających na okoliczności zgłoszenia przez powódkę w dniu 12 czerwca 2017 r. wniosku o przeprowadzenie postępowania w związku z mobbingiem i molestowaniem jej przez B. K. (2). Komisja w toku przeprowadzonych czynności nie potwierdziła zarzutów stawianych przez powódkę B. K. (2). W odpowiedzi na wniosek powódki w dniu 7 lipca 2017 r. odmówiono wglądu do akt powódce ze względu na zakończenie postępowania.

Dowód: wniosek z dnia 5 lipca 2017 r., k. 143; sprawozdanie z dnia 7 lipca 2017 r., k. 78-82; pismo Przewodniczącego Komisji do spraw (...) w (...) w S. z dnia 7 lipca 2017 r., k. 144;

W dniu 15 stycznia 2018 r. powódka wniosła do Dyrektora (...)
w S. skargę na A. S. (1). Ze skargi wynikało, że przełożony prowadził wobec niej działania mobbingowe oraz skargę na niezgodne z prawem wydatkowanie pieniędzy publicznych w (...) w S.. Dyrektor (...)przekazała skargę powódki na przełożonego do komisji ds. (...). Z kolejnego pisma powódki kierowanego do komisji wynikało, że A. S. (1) wydawał powódce polecenia wykraczające poza zakres jej obowiązków, również takie łamiące prawo oraz krzyczeć na powódkę, a także pomijał ją przy przyznawaniu nagród. Komisja prowadziła postępowanie wyjaśniające w sprawie zachowania S.. Pisemne wyjaśnienia w sprawie składali pracownicy: W. D., Ł. Ł., R. P., P. M., A. Ł., P. N., K. K., Ł. J., M. Ż., D. D., T.-S.. Cztery osoby odmówiły składania pisemnych wyjaśnień. Z pisemnych wyjaśnień składanych przez podwładnych S. wynikało, że funkcjonariusze czuli się poszkodowani przyznawanymi nagrodami i dodatkami, uważali, że ilość pracy w wydziale jest zbyt duża, wskazywali na konieczność wykonywania w krótkim czasie dodatkowych czynności na ustne polecenia A. S. (1), wskazywali, że czuli się przez kierownika pomijani i zbywani, zaś przełożony bywał wobec nich nieprzyjemny. Podlegli A. S. (1) pracownicy działu (...)uważają, że traktował wszystkich podległych sobie pracowników w sposób jednakowo surowy i wymagający. W wyjaśnieniach podnoszono także problem „skostniałej struktury” organizacyjnej i kadrowej u pozwanej. W dniu 6 marca 2018 r. Komisja ds. (...) wydała sprawozdanie dotyczące skargi powódki z dnia 15 stycznia 2018 r. Komisja uznała za wysoce prawdopodobne wystąpienie części z zarzutów powódki, w tym stosowanie przez A. S. (1) agresji słownej wobec powódki. Komisja uznała również, że biorąc pod uwagę stopień spełniania przez powódkę kryteriów przyznawania nagród uznaniowych i wyższych dodatków służbowych, powódka mogła czuć się pomijana przy przyznawaniu nagród i dodatków przez A. S. (1). Uznano, że na kilku płaszczyznach zachodzi prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych zachowań. Były to ograniczanie lub utrudnianie przez przełożonego lub współpracowników wypowiadania się, reagowanie na wypowiedzi i uwagi podniesionym głosem lub krzykiem, fałszywe ocenianie zaangażowania w pracę, kwestionowanie podejmowanych decyzji, wydawanie sprzecznych poleceń oraz możliwe wyrządzenie szkód psychicznych w miejscu pracy. Zachowania te mogły wpływać negatywnie na procesy komunikowania się w zakładzie pracy, jakość sytuacji zawodowej i osobistej powódki oraz jej zdrowie. W dniu 30 kwietnia 2018 r. Dyrektor (...) w S. poinformowała powódkę, iż Komisja do spraw relacji w środowisku służby i pracy nie ustaliła w sposób jednoznaczny zaistnienia mobbingu ze strony A. S. (1) wobec powódki. Uznano za słuszne przeniesienie powódki w dniu 19 lutego 2018 r. do pełnienia służby w wydziale penitencjarnym. Ponadto odmówiono powódce udostępnienia sprawozdania z dnia 6 marca 2018 r. z uwagi na dobro osób, które złożyły wyjaśnienia.

Dowód: skarga z dnia 15 stycznia 2018 r.; k. 153-154; pismo Dyrektor (...)w S. z dnia 2 lutego 2018 r., k. 277; pismo powódki k. 157-160; k. 281-284; k. 626-629; protokół k. 289; pisemne wyjaśnienia pracowników, k. 288- 306; sprawozdanie z dnia 6 marca 2018 r., k. 202-212; pismo Dyrektor (...)w S. z dnia 30 kwietnia 2018 r., k. 267; zeznania świadka W. D., k. 1030-1031.

Sprawozdanie Komisji ds. (...) dotyczące powódki zostało udostępnione na serwerze ogólnodostępnym dla pracowników (...), przez co doszło do ujawnienia jej danych osobowych osobom nieuprawnionym. Powodem umieszczenia pliku na dysku wspólnym była konieczność wspólnego opracowania przez wszystkich członków komisji wniosków końcowych. Pracownicy nie wiedzieli, że istnieje możliwość zabezpieczenia pliku hasłem. O tym, że sprawozdanie jest dostępne dla pracowników A. A. Ż. (1) poinformowała B. K. (1). Dokument był dostępny na serwerze ponad 2 miesiące.

Dowód: załącznik – k. 581, 590, 596, 599; zeznania świadka J. K., k. 1028-1029; zeznania świadka P. G., k.1212-1214; zeznania świadka K. K., k. 1210-1212; zeznana świadka A. Ż. – k. 1247-1250; zeznania świadka A. B., k. 1330-1332; zeznania świadka G. K., k. 1341-1343; zeznania świadka P. G., k. 1518-1521; zeznania świadka A. N., k. 1532-1534; zeznania świadka M. R., k.1534-1535; przesłuchanie powódki B. K. (1), k. 835-838, k. 1544-1548; k. 1554-1559, k. 1561-1567v.

B. K. (1) złożyła skargę na Dyrektor (...)do Dyrektora (...) (...) w (...)w sprawie udostepnienia danych osobowych powódki na serwerze. W sprawie nieuprawnionego umieszczenia w zasobie sieciowym dokumentu – sprawozdania z prac komisji do spraw relacji w środowisku służby i pracy przy (...)w S. było prowadzone postępowanie wyjaśniające. W dniu 18 maja 2018 r. sporządzono sprawozdanie z czynności wyjaśniających dotyczących udostępnienia na serwerze ogólnym sprawozdania Komisji ds. relacji w środowisku służby i pracy z dnia 6 marca 2018 r. W sprawozdaniu uznano, że jedyną osobą spoza kręgu osób pośrednio lub bezpośrednio związanych z opracowaniem sprawozdania z dnia 6 marca 2018 r., która zapoznała się
z nim poprzez ogólnodostępny serwer, była A. Ż. (1), która weszła w posiadanie niniejszej informacji bezpośrednio od powódki. Uznano również nienależyte zabezpieczenie, przez członków komisji, projektu dokumentu sprawozdania z prac komisji. Z pracownikami, którzy umieścili sprawozdanie na dysku wspólnym przeprowadzono rozmowę dyscyplinującą.

Dowód: skarga powódki k. 594; sprawozdanie z dnia 18 maja 2018 r., k. 340-345, k. 573-578; notatki k. 579-580; k. 588-591, k. 595, 598-599; przesłuchanie powódki B. K. (1), k. 835-838, k. 1544-1548; k. 1554-1559, k. 1561-1567v.

W dniu 28 czerwca 2018 r. miała miejsce wymiana zamków w szafkach pracowników (...) w S.. Szafka w której powódka trzymała swoje rzeczy osobiste w trakcie pracy została otwarta bez jej wiedzy. Z uwagi na zagubienie części kluczyków od szafek, przeprowadzano wymianę zamków w drzwiach szafek. Czynności wymiany zamków dokonywał jeden z (...), Z. B. - pracownik warsztatu. Osobą nadzorującą prace (...)był R. P. (1), jako bramowy. R. P. (1) polecił (...), aby nie wymieniał zamka w szafce nr (...), która należała do powódki, o czym R. P. (1) wtedy nie wiedział. Wiedział tylko, że szafka nr (...)jest zajęta. (...), bez wiedzy R. P. (1), wymienił jednak zamek również w szafce nr (...). Kiedy R. P. (1) dostrzegł, że dokonano otwarcia szafki w której znajdowały się rzeczy, przełożył je do szafki obok, którą zamknął. Rzeczy powódki wyjęte z szafki znajdowały się w reklamówce, do której Z. B. i R. P. (1) nie zaglądali. Kiedy powódka skończyła pracę i podeszła do szafek, nie mogła otworzyć „swojej” szafki nr (...) i wówczas R. P. (1) przekazał powódce klucz do szafki nr (...)wyjaśniając zdarzenie. Powiedział powódce, że nastąpiła pomyłka i rzeczy zostały przełożone do szafki obok i zamknięte. W związku z tym incydentem powódka złożyła skargę do Dyrektor (...) w S.. W toku czynności wyjaśniających ustalono przebieg zdarzenia.

Dowód: skarga powódki z dnia 29 czerwca 2018 r., k. 189; sprawozdanie z dnia 25 lipca 2018 r., k. 349-352; zeznania świadka R. P. (1), k. 1332-1333; notatka służbowa R. P. (1) z dnia 5 lipca 2018 r., k. 354.

W dniu 23 listopada 2018 r., po zakończonej służbie, powódka wraz z mężem spotkała w pobliżu (...) R. P. (1) w towarzystwie (...). Mąż powódki J. K. (1) zapytał R. P. (1) o to, czemu nie mówi powódce dzień dobry. W odpowiedzi R. P. (1) stwierdził, że ze względu na poprzednie wydarzenia związane z powódką chce utrzymywać z nią kontakty wyłącznie służbowe, po czym powódka nazwała go osobą niekulturalną i pozbawioną inteligencji, a J. K. (1) stwierdził, że powinien udać się do psychiatry. R. P. (1) obawiał się konsekwencji mogących go czekać ze strony powódki i jej męża, ze względu na to, że J. K. (1) jest emerytowanym (...) (...) i był zastępcą Dyrektora (...) w G..

Dowód: sprawozdanie z dnia 11 stycznia 2019 r., k. 362v-363; zeznania świadka R. P. (1), k. 1332-1333.

W dniu 11 stycznia 2019 r. Komisja ds. (...) wydała sprawozdanie z czynności wyjaśniających, odbywających się na wniosek R. P. (1) i powódki. R. P. (1) zarzucał powódce nękanie oraz nieetyczne zachowanie względem jego osoby. Miała czynić to poprzez nazywanie go osobą niekulturalną i pozbawioną inteligencji w obecności innych funkcjonariuszy. Świadkiem, który potwierdził prawdziwość takich wydarzeń jest A. A.. Powódka zarzucała R. P. (1) mobbing, dyskryminowanie oraz nierówne traktowanie jej. R. P. (1) miał nie odpowiedzieć na przywitanie powódki, zignorować jej pytanie w sprawie służbowej, przekazać jej informację za pośrednictwem (...) oraz zbędnie zwlekać z otwarciem jej bramy wewnętrznej. Komisja uznała sprawę za nierozstrzygniętą, zebrane materiały nie potwierdziły zarzutów stawianych przez strony konfliktu w sposób jednoznaczny. Zdecydowano, że będą miały miejsce mediacje pomiędzy R. P. (1) a powódką, na co oboje się zgodzili.

Dowód: sprawozdanie z dnia 11 stycznia 2019 r., k. 362-369.

W dniu 15 marca 2019 r. powódka sporządziła notatkę służbową, której adresatem była Dyrektor (...) w S., dotyczącą nieprawidłowości związanych ze szkoleniami BHP przeprowadzonymi przez A. S. (2). W notatce tej powódka poinformowała Dyrektor, iż, jak wynika wystawionego w dniu 11 marca 2019 r. zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, w dniu 28 grudnia 2018 r. szkolenie przeprowadzono wobec E. T., który tego dnia przebywał na zwolnieniu lekarskim. Powódka podkreśliła, że nie otrzymał
z tego tytułu wynagrodzenia. W dniach 8 marca 2019 r. i 9 marca 2019 r., jak wynika z otrzymanego przez nią, wystawionego w dniu 11 marca 2019 r. zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, D. P., został przeszkolony podczas tych dwóch dni, pomimo pracy w kuchni w dniu 8 marca 2019 r. oraz dnia wolnego w dniu 9 marca 2019 r. Ponadto szkolenie
w dzień wolny winno być uprzedzone udzieleniem na nie zgody Dyrektor (...), co nie wynikało z zapisów na odwrocie Kart pracy. W wyniku zaistnienia tej sytuacji przeprowadzono czynności wyjaśniające przyczyny przeprowadzenia szkolenia okresowego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy wobec (...) E. T. i D. P.. W wyniku tych czynności ustalono, że winny być opracowane procedury postępowania, które ujednolicą sposób przekazywania informacji w zakresie zwolnień lekarskich i innych przypadków braku możliwości wykonywania pracy przez (...). Współodpowiedzialnymi za nieprawidłowości w zakresie przeprowadzenia szkolenia wobec E. T. zostali uznani: dział ochrony, dział zatrudnienia (...)oraz specjalista do spraw BHP, A. S. (2). Powódka, w skardze z dnia 24 kwietnia 2019 r., poinformowała Dyrektora (...) w S., że specjalista do spraw BHP w sposób niewłaściwy wykonywała swoją pracę i istnieje możliwość popełnienia przez nią przestępstwa, o czym wiedziała od niej Dyrektor (...) w S.. Pismem z dnia 9 maja 2019 r. powódka odmówiła Dyrektor (...) w S. wykonania jej polecenia z dnia 12 kwietnia 2019 r. w sprawie zapłaty (...) D. P. wynagrodzenia za 1 godzinę szkolenia, a (...) E. T. za 6 godzin szkolenia, co wynikało z treści sprawozdania z dnia 5 kwietnia 2019 r., ponieważ, według powódki, wykonanie tego polecenia wiązałoby się z popełnieniem przez nią przestępstwa z art. 271 kodeksu karnego. Powódka wskazała, że w rzeczywistości D. P. szkolony był 0,5 godziny, a E. T. szkolony był 4,5 godziny, a A. S. (2) wystawiła zaświadczenia
o ukończeniu szkoleń okresowych (...)niezgodne z prawdą. Powódka, skargą na nieprzestrzeganie praw pracowniczych (...)w (...) w S. z dnia 10 maja 2019 r., poinformowała Państwową Inspekcję Pracy o nieprawidłowościach związanych ze szkoleniami (...). Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła w dniach 7-14 czerwca 2019 r., w związku ze skargą powódki, kontrolę w (...) w S.. Starszy Inspektor Pracy J. W., w piśmie do powódki z dnia 26 czerwca 2019 r., uznał skargę powódki z dnia 10 maja 2019 r. za zasadną. W wyniku kontroli Państwowa Inspekcja Pracy wystosowała wobec (...) w S. wystąpienie z dnia 11 lipca 2019 r. oraz nakaz z dnia 11 lipca 2019 r. A. S. (2) w wyniku postępowań związanych z nieprawidłowościami przy przeprowadzeniu szkoleń BHP rozwiązała umowę z Dyrektor (...), a ponadto, przez skargę złożoną do Prokuratury, została skazana. A. S. (2) boi się powódki.

Dowód: notatka służbowa z dnia 15 marca 2019 r., k. 960; zaświadczenie dotyczące E. T. k. 961; zaświadczenie dotyczące D. P., k. 962; sprawozdanie z dnia 5 kwietnia 2019 r., k. 921-929; skarga z dnia 24 kwietnia 2019 r., k. 901; notatka służbowa z dnia 9 maja 2019 r., k. 958-959; skarga do PIP, k. 902-904; protokół kontroli PIP, k. 1007-1011; pismo z dnia 26 czerwca 2019 r., k. 909-910; wystąpienie z dnia 11 lipca 2019 r., k. 1004-1005; nakaz z dnia 11 lipca 2019 r., k. 1006; zeznania świadka A. S. (2), k. 1536-1537.

W dniu 25 kwietnia 2019 r. powódka złożyła skargę do Dyrektora (...)w S. w sprawie ponownego udostępnienia dokumentów zawierających jej dane osobowe, związanych ze złożeniem przez powódkę pozwu przeciwko(...)
w S. i zawierających fragmenty jej pisma procesowego oraz dane powołanych przez nią do sprawy świadków, na serwerze ogólnodostępnym dla wszystkich funkcjonariuszy (...). Pliki te były udostępnione na serwerze ogólnym od 11 kwietnia 2019 r. do 15 kwietnia 2019 r., czyli do momentu, gdy o udostępnieniu plików została poinformowana A. Ż. (1), (...)do spraw zatrudnienia. Dostęp do plików miało pięciu funkcjonariuszy, którzy nie byli członkami działu organizacyjno - prawnego. Dyrektor (...) w S. uznał skargę powódki za zasadną i poinformował ją, że na jego polecenie Dyrektor (...) w S. podejmie działania mające skutecznie zapobiegać występowania tego rodzaju przypadków w przyszłości.

Dowód: skarga powódki z dnia 25 kwietnia 2019 r., k. 828; pismo Dyrektor (...)w S. do powódki, k. 829; zawiadomienie powódki przez Dyrektora (...) w S., k. 906.

B. K. (1) nie była pomijana przy przyznawaniu nagród uznaniowych i dodatków służbowych podczas służby w dziale (...). W dniach od 1 sierpnia 2011 r. do 1 grudnia 2014 r. przyznano jej dodatki służbowe w kwotach od 520 zł do 860 zł. W dniach od 28 sierpnia 2012 r. do 7 marca 2019 r. powódka otrzymała nagrody uznaniowe w wysokości od 130,41 zł do 700 zł oraz urlop wypoczynkowy w rozmiarze od 1 dnia do 5 dni. W dniu 20 września 2017 powódka otrzymała nagrodę uznaniową w wysokości 600 zł, a w dniu 20 grudnia 2017 w wysokości 772,88 zł. W latach 2011-2018 powódka otrzymała łącznie 4607 zł nagród uznaniowych. Ponadto powódka kilkukrotnie otrzymała wyróżnienie w postaci krótkoterminowego dodatkowego urlopu w wymiarze od 3 do 5 dni. O wyróżnienie wnioskowali przełożeni powódki. Dodatkowy urlop tytułem wyróżnienia powódka otrzymała w maju 2013 r. (3 dni), sierpniu 2014 r. (5 dni), marcu 2015 r. (3 dni).

Dowód: wykaz dodatków służbowych funkcjonariuszy działu (...)od roku 2011, k. 846-849; wykaz nagród uznaniowych funkcjonariuszy działu (...)od roku 2011, k. 850-858; notatka służbowa z dnia (...) maja 2019 r. zawierająca wykaz nagród uznaniowych od 1 stycznia 2017 r. do 12 lutego 2018 r., k. 859; wniosek personalny i pismo o przyznaniu urlopu, k. 140-141, k. 173, k. 1184, akt osobowych.

Powódka z okresie 13-17 lipca 2015 r. uczestniczyła w warsztatach profilaktyki stresu, zorganizowanych przez pozwaną.

Dowód: certyfikat, k. 185 akt osobowych.

Powódka od sierpnia 2021 r. jest na zaopatrzeniu emerytalnym. Pracy w A. nie wykonuje od lipca 2020 r., czyli od czasu kiedy przebywała 3 miesiące w szpitalu (...)na oddziale dziennym. B. K. (1) leczenie (...) rozpoczęła w czerwcu 2015 roku, gdy zgłosiła się do (...) skarżąc się na problemy ze zdrowiem, które wiązała z natłokiem obowiązków zawodowych, z którymi sobie nie radzi. Została opisana jako pacjentka z zaburzeniami depresyjno – lękowymi. W 2016 roku powódka odbyła psychoterapie grupową w Oddziale Dziennym (...) (...) w S.. Była skoncentrowana wokół sfery zawodowej, ponadto pojawił się lęk pod postacią licznych dolegliwości somatycznych, niepokój, poczucie wewnętrznego dyskomfortu, napięcia emocjonalnego co spowodowało znaczne upośledzenie codziennego funkcjonowania. Leczenie przyniosło poprawę i uznano, że nie ma przeciwwskazań (...)do powrotu do wykonywania czynności zawodowych na dotychczasowym stanowisku oraz zalecono kontynuowanie (...)w trybie indywidualnym. Po terapii na oddziale dziennym B. K. (1) leków na stałe nie przyjmowała, uczestniczyła w (...)indywidualnej. Powódka była kierowana do leczenia w Oddziale (...)w M., ale z tego leczenie zrezygnowała z powodu obawy przed utratą pracy. W lipcu 2017 roku zgłaszała znaczna poprawę w stanie (...)od momentu hospitalizacji w oddziale (...)dziennym (...)w S.. Od listopada 2017 roku B. K. (1) skarżyła się na zmienne samopoczucie, skargi typu przeciążeniowego, od drażliwości do apatii.

W sierpniu 2018 r. zgłaszała, że czuje się mobbingowana w pracy, bez swojej wiedzy została przeniesiona na inne stanowisko. Towarzyszyły jej stany smutku apatii, wahania nastroju. W 2020 roku powódka ponownie wzięła udział w (...)grupowej w Oddziale (...) w S.. Nie mogła spać, jeść, nie mogła się uwolnić od nadmiaru myśli o temacie zawodowym, nawet w czasie wolnym od pracy, była niespokojna, napięta, zamartwiała się na przyszłość, analizowała obsesyjnie swoje postępowanie w pracy. Była opisywana jako pacjentka w nastroju obniżonym, afektywnie opięta, z prawidłowym napędem psychoruchowym z bardzo dużym poziomem napięcia. Na koniec pobytu w Oddziale (...) B. K. (1) była bardzo zadowolona z efektów terapii- z możliwości zmiany perspektyw widzenia i oceny rzeczywistości, z szansy na planowanie życia bardziej w zgodzie ze sobą. W latach 2018-2022 r. powódka systematycznie korzystała z porad (...).

Orzeczeniem(...)z 15 grudnia 2020 r. z powodu zaburzenia (...)związanego ze stresem z odczynem (...) mieszanym- opornym na leczenie upośledzającym sprawność ustroju B. K. (1) została uznana za trwale niezdolną do służby, co w wyniku odwołania potwierdziła również Centralna Komisja Lekarska podległa ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.

U B. K. (1) rozpoznaje się cechy osobowości (...). Do typowych tej osobowości można zaliczyć: nadmiar wątpliwości i ostrożności, pochłonięcie przez szczegóły regulaminy, inwentaryzowanie, porządkowanie, organizowanie lub schematy postępowania, potrzeba dążenia do porządku, czystości i ładu, perfekcjonizm, który czasami przeszkadza w wypełnianiu zadań, nadmierna sumienność, poczucie odpowiedzialności i obowiązku, skrupulatność i nadmierne skupianie się na produktywności, z zaniedbywaniem przyjemności i związków międzyludzkich, nadmierna pedanteria i uległość wobec konwencji społecznych, sztywność zasad moralnych i upór w tym obszarze, nierozsądne przypuszczanie, że inni dokładnie podporządkują swe działania metodom działania pacjenta, albo nieracjonalna niechęć do pozwalania innym na działanie, pojawianie się (wtrącenia) natarczywych niechcianych myśli albo impulsów. B. K. (1) nie poradziła sobie z trudnościami w pracy, co przejawiło się wystąpieniem zaburzeń (...) i (...). Do wystąpienia tego rodzaju zaburzeń w przeważającej mierze przyczyniły się czynniki osobowościowe. U B. K. (1) występują cechy osobowości (...)warunkujące jej funkcjonowanie i radzenie sobie w sytuacjach stresowych. Powódka jest osobą bardzo wrażliwą na ocenę i krytykę. W sytuacjach stresowych jej mechanizmy obronne okazały się niewydolne. Przy zaburzeniach (...)występujących u powódki każda sytuacja wywołująca u powódki sile poczucie krzywdy, deprecjacji, złości, uczucia poniżenia może doprowadzać do wystąpienia lub nasilenia objawów (...)typu (...), (...). Powódka z powodu zaburzeń (...)nadal obsesyjnie jest skoncentrowana na swoim poczuciu krzywdy i poniżenia. Czynniki osobowościowe są odpowiedzialne za wystąpienie rozpoznanych u powódki zaburzeń w granicach 60-70%, a czynniki związane stresem w pracy w 40-30%. Powódka pozostaje pod opieką lekarza (...), odbywa sesje z (...).

Dowód: zaświadczenie z dnia 20 sierpnia 2020 r., k. 1244; zaświadczenie z dnia 19 grudnia 2019 r.; k. 1245; dokumentacja medyczna, w tym dokumentacja leczenia w (...) w S. w (...), dokumentacja leczenia w okresie od 15 czerwca 2020 r. do 7 września 2020 r. w (...) w S. w Oddziale (...), dokumentacja leczenia w okresie od 16 października 2018 r. do 9 sierpnia 2022 r. przez lekarza specjalistę (...) L. R., dokumentacja leczenia w okresie od 2 lutego 2022 r. do 29 marca 2022 r. w (...) Szpitala (...) (...)w O. w Oddziale (...), wynik konsultacji (...)z dnia 4 listopada 2020 r., orzeczenie (...) z dnia 15 grudnia 2020 r., orzeczenie (...) z dnia 31 maja 2021 r., zaświadczenie z dnia 3 grudnia 2019 r., zaświadczenie z dnia (...) grudnia 2019 r., k. 1396-1510; konsultacja lekarska po zdarzeniu stanowiącym źródło stresu, k. 92-93; karta informacyjna leczenia szpitalnego, k. 95- 98; k. 162-174; zaświadczenie z 3.12.2019 r., k. 1552; dokumentacja medyczna k. 1617-1693; przesłuchanie powódki B. K. (1), k. 835-838, k. 1544-1548; k. 1554-1559, k. 1561-1567v., opinia biegłego z zakresu (...) J. K. (4), k. 1703-1740 wraz z opinią uzupełniającą, k.1764-1765.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Przedmiotem sporu była kwestia wpływu postępowania dyscyplinarnego, zachowania przełożonych oraz ujawnienia danych dotyczących powódki pomiędzy pracownikami pozwanej na stan zdrowia fizycznego i psychicznego powódki.

Podstawę ustaleń faktycznych w sprawie w tym zakresie stanowiły zeznania powódki oraz świadków, a także zgromadzona dokumentacja medyczna i wydana na jej podstawie opinia biegłego z zakresu psychiatrii. W ocenie Sądu opinia biegłego sądowego J. K. (4) (przez co należy rozumieć opinię główną wraz z opinią uzupełniającą) została sporządzona wedle tezy dowodowej wysnutej przez Sąd, poza tym jest logiczna, zgodna z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy. Komunikatywność jej sformułowań pozwala na zrozumienie wyrażonych w niej ocen i poglądów, a także sposobu dochodzenia do wniosków końcowych. Nie zawiera ona również wewnętrznych sprzeczności i wykluczających się wzajemnie wniosków. Co więcej, biegły w sposób wyczerpujący odpowiedział na dodatkowe pytania i wątpliwości zgłaszane przez stronę powodową. Zeznania powódki B. K. (1) częściowo uznano za wiarygodne, bowiem korespondowały z zebraną dokumentacją medyczną, a także zeznaniami przesłuchanych w sprawie świadków. Nie było żadnych powodów, aby kwestionować zeznania powódki w zakresie jakim wskazywała na obniżony nastrój, nerwowość, stres, odczucie nieprzydatności zawodowej z uwagi na wszczęte i prowadzone postępowanie dyscyplinarne oraz ujawnienie dokumentów dotyczących wyników prac komisji ds. (...) oraz pozwu. Jest rzeczą naturalną, że problemy w pracy skutkujące zarzutami przełożonych powodują niekiedy silny stres. Twierdzenia powódki w tym zakresie znalazły przy tym odzwierciedlenie w obszernej dokumentacji medycznej, obejmującej także trzykrotne leczenie szpitalne powódki w latach 2016, 2020 i 2022. Z kolei zeznania powódki dotyczące negatywnego nastawienia przełożonych, w tym zwłaszcza pomijania powódki przy nagrodach i dodatkach służbowych, celowej odmowy powódce dostępu do dokumentacji dotyczącej powódki, izolacji i odseparowaniu powódki od innych pracowników nie znalazły potwierdzenia w dokumentach i zeznaniach świadków. Sąd nie dopatrzył się przy tym okoliczności, które przemawiałyby za brakiem wiarygodności przesłuchanych świadków, z których większość nie jest już funkcjonariuszami w(...) w S. (są emerytami). Przesłuchani świadkowie (za wyjątkiem świadka J. K. (1) – męża powódki) wiele lat pracowali u pozwanej, współpracowali z powódką i byli bezpośrednimi świadkami okoliczności wskazywanych przez powódkę. Jednak wspomniane okoliczności, postrzegane przez powódkę jako skierowane przeciwko niej, świadkowie oceniali odmiennie. Świadkowie nie są także osobami blisko związanymi z powódką, a zatem nie są także zainteresowani wynikiem sprawy. Żadna ze stron nie kwestionowała także prawdziwości zgromadzonych w sprawie dokumentów, stąd też stanowiły one podstawę ustaleń faktycznych. Sąd pominął dowód z sprawozdania (...) z 18 sierpnia 2017 r. mając na względzie, że pozyskiwanie ww. dowodu będzie prowadził do przedłużenia postępowania w sprawie w sytuacji, w której w poczet materiału dowodowego włączono przedłożone przez stronę powodową pismo Inspektoratu będące odpowiedzią na złożoną przez nią skargę i referujące wyniki tego postępowania. Sąd pominął również dowód z opinii biegłego psychologa uznając, że wystarczający dla wyjaśnienia okoliczności sprawy właściwym pozostaje dowód z opinii biegłego psychiatry. Zważyć należy, że psycholog nie jest lekarzem i nie jest uprawniony do oceny zasadności stosowania określonej farmakoterapii, czy też rozpoznawania konkretnych jednostek chorobowych. Powyższe kwestie są domeną lekarza psychiatry.

Główna oś sporu w zakresie stanu faktycznego odnosiła się natomiast do rzeczywistego wpływu działań przełożonych, prowadzonego postepowania dyscyplinarnego oraz bezprawnego ujawnienia dokumentów dotyczących powódki na stan zdrowia powódki. W tym zakresie B. K. (1) prezentowała subiektywne stanowisko, iż przyczyną jej rozstroju zdrowia psychicznego były działania podjęte wobec niej w miejscu pracy. Powódka w toku postępowania podstawy prawnej roszczenia o zadośćuczynienie upatrywała w instytucji mobbingu oraz naruszeniu jej dóbr osobistych. Podstawa faktyczna tego żądania została przy tym przez powódkę zakreślona poprzez wskazanie zdarzeń związanych z: zobowiązaniem powódki do podpisania umowy powierzenia mienia, konieczności wykonywania zadań ponad zakres obowiązków (m.in. prowadzenie książki ewidencji ilościowej bez przeprowadzenia inwentaryzacji, prowadzenie magazynu sprzętu (...)pawilon (...)pomieszczenie (...), nadzór pracy (...)pracujących w administracji, przygotowanie oferty przetargowej – lampy (...), mebli (...), pochówku zmarłych, pomijania przy nagrodach i dodatkach służbowych, zmuszeniu do wydania sprzętu sportowego emerytowi, co spowodowało postępowanie dyscyplinarne, izolacje i odseparowanie od pracowników, odmowę dostępu do dokumentacji dotyczącej powódki, przeniesienie powódki z działu (...)do (...), przeniesienia osobistych rzeczy powódki przy wymianie zamków w szafkach oraz umieszczeniu na ogólnodostępnym serwerze sprawozdania komisji ds.(...). Okoliczności te miały w ocenie strony powodowej doprowadzić do rozstroju zdrowia psychicznego u powódki, co przekładać się miało na zgłoszone żądanie zadośćuczynienia. Podkreślenia wymaga, że w toku całego postępowania powódka domagała się zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, nie zaś odszkodowania w związku ze stosowaniem mobbingu.

Podstawą prawną roszczenia, wskazaną w pozwie był art. 94(3) § 3 Kodeksu pracy w związku z art. 448 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 94(3) Kodeksu pracy (w brzmieniu obowiązującym w dacie wytoczenia powództwa):

§ 1. Pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać mobbingowi.

§ 2. Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

§ 3. Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

§ 4. Pracownik, który wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.

§ 5. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie z podaniem przyczyny, o której mowa w § 2, uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Natomiast art. 448 Kc stanowił: W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Przepis art. 445 § 3 stosuje się.

Zgodnie z treścią art. 94(3) § 2 k.p. mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Przeciwdziałanie mobbingowi stanowi jeden z obowiązków spoczywających na pracodawcy (art. 94(3) § 1 k.p.). Przepis art. 93 ³ k.p. znajduje odpowiednie zastosowanie w przypadku stosunków służbowych funkcjonariuszy służby (...) na podstawie art. 157 ust. 4 ustawy o służbie (...).

Kodeks pracy przewiduje dla mobbingowanego pracownika prawo żądania m.in. odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego, jednak warunkiem niezbędnym do skorzystania z tego prawa jest konieczność wykazania przez poszkodowanego, iż był poddawany mobbingowi. Do spraw z zakresu mobbingu mają bowiem zastosowanie ogólne reguły dowodowe, w myśl których ciężar dowodu spoczywa na tej stronie, która z danego faktu wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Oznacza to, że jeżeli pracownik zarzuca pracodawcy, iż ten stosował wobec niego mobbing – to pracownik musi wykazać przed sądem okoliczności potwierdzające występowanie tego zjawiska. Wykazaniu przez pracownika podlega także uporczywość i długotrwałość stosowania wobec niego mobbingu (postanowienie SN z 24.2.2012 r., II PK 276/11). Dochodząc zadośćuczynienia za rozstrój zdrowia będzie musiał wykazać, iż jest on spowodowany nękaniem w miejscu pracy (wyrok SN z 5.12.2006 r., II PK 112/06, OSNP 2008, Nr 1–2, poz. 12; oraz z 6.12.2005 r., III PK 94/05, (...) 2006, Nr 7, s. 35). Ponadto konieczne jest wskazanie związku przyczynowego między zachowaniami mobbingowymi a rozstrojem zdrowia powstałym na skutek takich działań. Skutek mobbingu w postaci rozstroju zdrowia musi być przy tym kwalifikowany w kategoriach medycznych. Pracownik może dochodzić przedmiotowego zadośćuczynienia tylko, gdy rozstrój zdrowia został u niego wywołany przez mobbing, nie zaś stresujący charakter wykonywanej pracy (wyrok SN z 10.10.2012 r., II PK 68/12).

W przywołanym powyżej art. 94(3) § 2 Kp zawarto definicję mobbingu. W ustawowej definicji mobbingu zawarte są następujące elementy: 1) występują działania i zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi; 2) oddziaływania te polegają na nękaniu i zastraszaniu; 3) są one systematyczne i długotrwałe; 4) celem oddziaływania jest poniżenie lub ośmieszenie pracownika, odizolowanie go od współpracowników lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników; 5) w efekcie u pracownika występuje zaniżona ocena przydatności zawodowej, poczucie poniżenia lub ośmieszenia albo nastąpiło odizolowanie go od współpracowników lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Przyjmuje się, że wszystkie przesłanki ustawowe muszą być spełnione łącznie (wyrok SN z 11.2.2014 r., I PK 165/(...) oraz z 8.12.2005 r., I PK 103/05, OSNP 2006, Nr 21–22, poz. 321), a więc działania pracodawcy muszą być jednocześnie uporczywe i długotrwałe oraz polegać na nękaniu lub zastraszaniu pracownika (por. wyr. SN z 5.12.2006 r., II PK 112/06, OSNP 2008, Nr 1–2, poz. 12 oraz uzasadnienie wyr. SN z 8.12.2005 r., I PK 103/05, OSNP 2006, Nr 21–22, poz. 321). Z brzmienia art. 94(3) k.p. wynika, że o mobbingu można mówić wtedy, gdy w pierwszej kolejności następuje uporczywe i długotrwałe nękanie lub zastraszanie pracownika, a dopiero działania o takim charakterze rodzą skutki w postaci: po pierwsze – zaniżonej samooceny przydatności zawodowej, po drugie – poniżenia lub ośmieszenia pracownika, izolowania go, bądź po trzecie – wyeliminowania z zespołu pracowników. Warunkiem koniecznym mobbingu jest to, aby pracownik był obiektem wskazanego wyżej oddziaływania, które według obiektywnej miary (a nie jego subiektywnego odczucia) może być ocenione za wywołujące przynajmniej jeden ze skutków określonych w art. 94(3) § 2 (postanowienie SN: z 21.1.2010 r., II PK 252/09 oraz z 11.9.2012 r., II PK 99/12, wyrok SN z 20.10.2016 r., I PK 243/15).

Zachowania mobbera muszą być naganne, natomiast taki charakter mogą mieć również niebędące bezprawnymi w rozumieniu innych przepisów zachowania polegające na realizacji uprawnień względem podwładnych czy współpracowników, m.in. przez zastosowanie kary porządkowej czy wydawanie poleceń (wyrok SN z 22.4.2015 r., II PK 166/14). W postępowaniu dotyczącym stosowania przez pracodawcę mobbingu oraz przyznania świadczeń z tego tytułu nie jest wystarczające samo stwierdzenie bezprawności działań podjętych wobec pracownika, lecz konieczne jest wykazanie celu tych działań - poniżenie, ośmieszanie, izolowanie pracownika. Warto jednocześnie zwrócić uwagę na wyrok SN z 14.11.2008 r. (II PK 88/08, OSNP 2010, Nr 9–10, poz. 114), w którym stwierdzono, że sama izolacja pracownika w grupie współpracowników nie stanowi autonomicznej cechy mobbingu (zob. także wyrok SA w Poznaniu z 19.4.2012 r., III APa 3/12 oraz z 19.7.2012 r., III APa 11/12). Jedynie izolacja w grupie pracowniczej, będąca następstwem działań polegających na negatywnych zachowaniach objętych dyspozycją normy zawartej w art. 943 § 2 KP (nękanie, zastraszanie, poniżanie, ośmieszanie) uzasadnia przyjęcie zaistnienia mobbingu. Jeśli natomiast izolacja jest reakcją na naganne zachowania pracownika w stosunku do swoich współpracowników, to zdaniem sądów nie ma podstaw, aby działaniom polegającym na unikaniu kontaktów z takim pracownikiem (czyli na izolowaniu go) przypisać znamiona mobbingu.

Powódka nie sprostowała ciężarowi dowodowemu i nie wykazała, że zachowania przełożonych nosiły znamiona mobbingu. W pierwszej kolejności należy wskazać, że samo wymaganie od pracownika zatrudnionego na określonym stanowisku podpisania oznaczonego dokumentu np. umowy powierzenie mienia nie może zostać uznane za działania mobbingowe. Powódka pracowała u pracodawcy u którego wszelkie działania były mocno sformalizowane. Powódka wskazywała, że podpisanie przez nią umowy powierzenia mienia stanowiło warunek zatrudnienia w dziale (...). Trudno jednak uznać wymóg podpisania oznaczonych dokumentów wewnętrznych pracodawcy za działanie mobbingowe wobec powódki, skoro pracownik pracujący przed powódką na tym samym stanowisku (M. R. (1)) także był zobowiązany do podpisania umowy powierzenia mienia. Obowiązek powódki podpisania umowy powierzenia mienia wynikał z zajmowanego przez nią stanowiska w dziale (...). Warto także wskazać, że już po podpisaniu tej umowy powódka podjęła czynności zmierzające do wykazania, że nie może ponosić odpowiedzialności za rzeczy, nad którymi nie ma nadzoru (pismo powódki k. 42, arkusz spisu z natury zawierający m.in. (...)metry bieżące ogrodzenia murowanego, (...)wieżyczki, place i pojazdy, k. 113 akt osobowych). Powódka skierowała w tej sprawie pismo do swojego przełożonego – kierownika działu (...), który przekazał pismo Dyrektorowi (...), zaś Dyrektor (...)zlecił radcy prawnemu sporządzenie opinii prawnej w sprawie. Z opinii prawnej sporządzonej przez radcę prawnego pozwanej (opinia k. 43-44) wynikało, że wątpliwości powódki dotyczące odpowiedzialności za mienie są zasadne i radca prawny wskazał na konieczność weryfikacji zawartych umów o powierzeniu mienia.

Także okoliczność – wykonywania przez powódkę zadań ponad pisemny zakres obowiązków nie stanowi przejawów działań mobbingowych. Powódka pracowała w dziale, który zajmował się wieloma czynnościami związanymi z mieniem ruchomym i nieruchomościami A.. Kierownik działu (...) wydawał powódce polecenia służbowe wykonania czynności, które faktycznie nie były wprost wskazane w pisemnym zakresie obowiązków powódki. Jednak należy zauważyć, że po pierwsze, w każdym pisemnym zakresie obowiązków powódki znajdował się punkt „dodatkowe obowiązki” z którego wynikał obowiązek wykonywania innych zleconych czynności służbowych przełożonych w zakresie działania służby. Powódka nie wykazała, aby polecenia wydawane przez przełożonego A. S. (1) (za wyjątkiem wydania sprzętu (...)– o czym niżej) nie dotyczyły działań (...), czyli nie były czynnościami służbowymi w zakresie działania służby. Czynności wykonywane przez powódkę w postaci m.in. prowadzenia książki ewidencji ilościowej bez przeprowadzenia inwentaryzacji, prowadzenia magazynu sprzętu (...) pawilon (...)pomieszczenie (...), nadzór pracy (...) pracujących w administracji, przygotowanie oferty przetargowej – lampy (...) do (...), mebli (...) oraz pochówek zmarłych zdaniem sądu mieściły się w zakresie czynności służbowych. Po drugie, świadkowie przesłuchiwani w sprawie w zasadzie zgodnie twierdzili, że pracy w A. było bardzo dużo i oczywistym dla nich było wykonywanie dodatkowych czynności ustnie zleconych przez przełożonego (zeznania: świadków W. D., J. S. (1), E. U., M. R. (1), B. K.). Powódka wielokrotnie głośno skarżyła się na odprawach, że ma zbyt wiele obowiązków i tu warto podkreślić, że wynikiem tego było odbieranie powódce obowiązków i przekazywane innym osobom. W czasie pracy w dziale (...) odebrano powódce obowiązki związane m.in. z prowadzeniem ewidencji mebli, magazynów oraz nadzorem nad pracą (...) (zeznania świadków: W. D., P. G. (1), E. U., M. R. (1), B. K. (2)). Sama powódka na rozprawie w dniu 22 marca 2023 r. (k. 1556) przyznała, że wynikiem jej interwencji było uznanie prośby Powódki przez dyrektor S. i odebranie powódce obowiązków związanych z magazynami.

Zdaniem sądu również okoliczność – wykonania przez powódkę polecenia przełożonego - wydania sprzętu sportowego emerytowi, co spowodowało prowadzenie postępowania dyscyplinarnego, nie stanowi przejawów działań mobbingowych. Po ujawnieniu incydentu – nieprawidłowego wydania sprzętu (...)emerytowi zostało wszczęte u pozwanej postępowanie wyjaśniające zakończone sprawozdaniem, którego wnioskami końcowymi było m.in.: wszczęcie wobec B. K. oraz A. S. postępowań dyscyplinarnych (k. 71-73; k. 480-482). Postanowieniem z dnia 6.6.2017 r. zostało wszczęte postępowanie dyscyplinarne przeciwko powódce (k. 103), które po przeprowadzeniu postępowania orzeczeniem z 29 sierpnia 2017 r. zostało wobec powódki umorzone (k. 84). Postępowanie dyscyplinarne trwało 3 miesiące i w tym czasie powódka złożyła prawie 20 pism, wniosków i skarg dotyczących tego postępowania: 7 czerwca 2017 r. skargę na B. K. (k. 108), 7 czerwca 2017 r. skargę nr 2 na B. K. (109); 7 czerwca 2017 r. wniosek do dyrektora (...) o umorzenie postanowienia o zawieszeniu jako (...) (113); 8 czerwca 2017 r. wniosek o wyłączenie osoby występującej jako (...) (k. 75); 8 czerwca 2017 r. wniosek nr 2 o wyłączenie osoby występującej jako (...) (k. 114); 8 czerwca 2017 r. skarga nr 3 na B. K. (k. 110); 9 czerwca 2017 r. wniosek do (...) o wydanie postanowienia o odmowie dostępu do dokumentów (k. 115); 9 czerwca 2017 r. wniosek do (...) o zmianę terminu przesłuchania (k. 116); 20 czerwca 2017 r. wniosek nr (...)do Dyrektora (...) o rozpatrzenie wniosku nr 1 (k. 117); 10 lipca 2017 r. skarga do Dyrektora (...) w S. na niewłaściwe postępowanie wobec osoby powódki (k. 99-102); 17 lipca 2017 r. wniosek do Dyrektora (...) o wydanie kserokopii sprawozdania (k. 240); 20 lipca 2017 r. wniosek do Dyrektora (...) o wykonanie kserokopii pisma rzecznika z 20.06.2017 r. (k. 528); 21 lipca 2017 r. notatka do Dyrektora (...) w S. dotycząca sposobu prowadzenia postępowania dyscyplinarnego (k. 121); 27 lipca 2017 r. skarga na czynności wyjaśniające do Dyrektora (...) w (...) (k. 124-126); 3 sierpnia 2017 r. wniosek do Dyrektora (...) o wydanie kserokopii pisma z 27.4.2017 r. (k. 530); 8 sierpnia 2017 r. wniosek do Dyrektora (...) o wydanie kserokopii sprawozdania (...); 10 sierpnia 2017 r. wniosek o udzielenia informacji publicznej – dostęp do czynności wyjaśniających w sprawie skargi powódki z 10.7.2017 r. do Dyrektora (...) w S. (k. 145); 11 sierpnia 2017 r. wniosek do Dyrektora (...) o umorzenie postepowania (k. 535). Warto wskazać, że zgodnie z art. 240 ust. 5 ustawy o (...) Postępowanie dyscyplinarne wszczyna się z dniem wydania postanowienia o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego. Funkcjonariusza, co do którego wydano postanowienie o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego, uważa się za obwinionego. Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynikało, że z uwagi na ujawnienie nieprawidłowości w wydaniu sprzętu narciarskiego (w sprawie nieprawidłowości wpłynęło pismo – skarga) Dyrektor (...) miał obowiązek wszcząć postępowanie, które zgodnie z art. 240 ust. 5 ustawy o (...), było „postępowaniem dyscyplinarnym” a powódka uczestniczyła w nim jako obwiniona. Postępowanie dyscyplinarne zakończyło się 29 sierpnia 2017 r. i zostało wobec powódki umorzone (k. 84). Powódka, w przeciwieństwie do swojego przełożonego (A. S.) nie poniosła z tego tytułu żadnych konsekwencji, a wstrzymana wypłata premii w czasie trwania postępowania, została jej następczo wypłacona (zeznania B. S., k. 1023-1028; zeznania B. K., k. 1206-1210; pismo o nagrodzie uznaniowej z 20.09.2017 r., k. 199 akt osobowych oraz z 10.10.2017 r., k. 200). Mając na uwadze powyższe nie sposób uznać, aby sama okoliczność związana z wszczęciem postępowania dyscyplinarnego mogła być uznana za działanie mobbingujące. Pracodawca miał bowiem obowiązek wszczęcia postępowania wewnętrznego celem zbadania, czy pracownicy dopuścili się przewinienia, skoro istniały ku temu realne przesłanki. W rozpoznawanej sprawie, pracodawca był zobligowany do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego celem zbadania, czy powódka, A. S. i W. D. dopuścili się przewinienia. Podstawą do tego było pozyskanie przez Dyrektora (...) informacji o nieprawidłowości w wydaniu sprzętu narciarskiego z magazynu pozwanej, które to okoliczności dopiero w ramach postępowania dyscyplinarnego podlegały wyjaśnieniu i ocenie prawnej. Prowadzone wobec powódki postępowanie z pewnością nie było długotrwałe, co mogłoby być ujmowane jako działania mobbingujące. Nie sposób przy tym dopatrzeć się po stronie pozwanej jakichkolwiek działań zmierzających do przedłużenia postępowania dyscyplinarnego, mając na uwadze ilość różnych wniosków, skarg i pism, które w czasie trwania tego postępowania złożyła sama powódka (także do organów wyższego szczebla).

Przeprowadzone postępowanie dowodowe nie potwierdziło zarzutu, iż powódka była pomijania przy nagrodach i dodatkach służbowych. Z postępowania dowodowego wynika, że jedynie w czasie trwania postępowania dyscyplinarnego wobec powódki (czerwiec-sierpień 2017 r.) została wstrzymana wypłacana wówczas premia, lecz po zakończeniu tego postępowania, dwukrotnie we wrześniu 2017 i październiku 2017 r., została jej wypłacona nagroda uznaniowa (pismo o nagrodzie uznaniowej z 20.09.2017 r., k. 199 akt osobowych oraz z 10.10.2017 r., k. 200). Zresztą powódka dochodzi w niniejszym procesie zadośćuczynienia z tytułu mobbingu oraz naruszenia dóbr osobistych, a nie odszkodowania z tytułu nierównego traktowania w zatrudnieniu. Z tego powodu postępowanie dowodowe było prowadzone w zakresie przejawów ewentualnego mobbingu, a nie w zakresie nierównego traktowania funkcjonariuszy.

Kolejną okolicznością wskazywaną jako przejaw mobbingu był incydent przeniesienia osobistych rzeczy powódki przy wymianie zamków w szafkach 28 czerwca 2018 r. W tym dniu trwała wymiana zamków w szafkach, w których funkcjonariusze zostawiają rzeczy osobiste w czasie służby. Wymiana była dokonywana w szafkach do których zaginęły kluczyki. W tym dniu powódka zostawiła swoje rzeczy osobiste w szafce nr (...). (...) zamków w szafkach dokonywał (...) zatrudniony w warsztacie Z. B., który mimo polecenia rozwiercił także zamek w szafce nr (...). Po dostrzeżeniu pomyłki funkcjonariusz nadzorujący prace (...) R. P. (1) wyciągnął reklamówkę z rzeczami powódki i przełożył do innej szafki zamykając szafkę na klucz. R. P. (1) dowiedział się, że rzeczy z szafki nr (...) należą do powódki kiedy powódka próbowała otworzyć szafkę nr (...) i zwróciła się do niego o pomoc. R. P. (1) powiedział wówczas powódce o pomyłce i przekazał jej klucze od szafki do której przełożył rzeczy powódki (oświadczenie Z. B., k. 610; sprawozdanie, k. 611-615). Powódka złożyła w tej sprawie skargę do Dyrektora (...) (k. 189), w wyniku której przeprowadzono postępowanie wyjaśniające, które potwierdziło przebieg zdarzeń (k. 611-614). Funkcjonariusz R. P. (1) został ukarany dlatego, że przy okazji tego postępowania ujawniono, że (...) pracował bez nadzoru przy drzwiach wejściowych do (...) (zeznania św. R. P., k. 1332-1333). W ocenie funkcjonariuszy incydent z otwarciem szafki był niezamierzony i przypadkowy, natomiast działania powódki podjęte w tej sprawie były nieproporcjonalne i niepotrzebne (zeznania świadka: W. (...), k. 1521-1522; zeznania św. R. P., k. 1332-1333). Powódka nie darzyła sympatią R. P., który pełnił funkcję „bramowego”. Powódka jeszcze przed incydentem z szafką składała na P. skargę, wskazując, że ten funkcjonariusz celowo zbyt długo każe jej czekać przy bramie. Przełożony P. po złożeniu skargi przeglądał monitoring i nie stwierdził aby P. zwlekał z otwieraniem bramy dla powódki (zeznania św. R. P., k. 1332-1333, zeznania św. P. G., k. 1516-1521). Powódka była jedynym funkcjonariuszem, który zgłaszał problemy ze zbyt powolnym otwieraniem bramy przez R. P. (k. 1516-1521). Po tych incydentach mąż powódki J. K. (1) interweniował i nakazywał R. P. aby traktował powódkę w sposób należyty. R. P. poczuł się urażony interwencją J. K. (1), który w obecności innych funkcjonariuszy sugerował mu aby się leczył psychiatrycznie (zeznania św. R. P., k. 1332-1333; zeznania św. P. G., k. 1516-1521; zeznania świadka: W. (...), k. 1521-1522 ). Zdaniem sądu, trudno jest dostrzec w tych wydarzeniach działań mobbingowych, za które miałaby odpowiadać pozwana. Zdarzenia te świadczyły raczej o konflikcie między powódką a funkcjonariuszem R. P.. Co więcej, pozwana przeprowadziła postępowanie wyjaśniające w sprawie otwarcia szafki z rzeczami powódki, którego wnioski, zdaniem sądu są prawidłowe – nie było to celowe działanie wymierzone przeciwko powódce, lecz wydarzenie przypadkowe.

Kolejną podstawą faktyczną żądania zadośćuczynienia za mobbing była okoliczność odmowy powódce dostępu do dokumentacji dotyczącej powódki. Materiał dowodowy zebrany w aktach niniejszego postępowania wskazuje, że działania powódki doprowadziły do zainicjowania w (...) kilku postępowań wyjaśniających, dyscyplinarnych, powołania trzech komisji do spraw relacji w środowisku służby i pracy przy (...) w S.. Powódka po złożeniu pisma o wszczęcie postępowania, składała kolejne pisma o udostępnienie jej dokumentów prowadzonych postępowań oraz kserokopii dokumentów (k. 143, k. 240, k. 528, k.530, k. 145, k. 151, k. 180, k. 408, k. 905), sporządzała notatki służbowe o nieudostępnieniu jej akt, wnioski o wydanie postanowienia o odmowie dostępu do dokumentów (k. 115) oraz składała skargi na nieudostępnienie żądanej dokumentacji (k. 183, k. 184). Zdaniem sądu, mnogość prowadzonych równolegle postępowań zainicjowanych przez powódkę oraz ilość składanych przez powódkę pism, doprowadziła do tego, że osoby prowadzące postępowania czuły się zagubione i nie podołały temu, aby odpowiadać na kolejne pisma powódki lub dokonywać czynności, których domagała się powódka (dostęp do dokumentów, kserokopia dokumentów). Warto wspomnieć, że funkcjonariusze prowadzący postępowania w ramach komisji ds. relacji w środowisku służby i pracy nie mieli wykształcenia prawniczego, nie zostali merytorycznie przygotowani do prowadzenia postępowań dotyczących mobbingu i nie byli nawet przygotowani organizacyjnie, gdyż zdarzało się, że musieli sporządzić wspólne sprawozdanie, a z uwagi na pracę zmianową, nie spotykali się osobiście w miejscu pracy. Członkowie komisji nie potwierdzili tego, że dyrektor (...) wywierała na nich wpływ, wręcz przeciwnie – zgodnie twierdzili, że ich praca w ramach komisji była spokojna i bez jakichkolwiek nacisków. Członkowie komisji nie pamiętali wniosków powódki o udostępnienie jej dokumentów. Wnioski powódki o udostępnienie dokumentów pamiętał jedynie przewodniczący komisji, ale uważał, że tylko Dyrektor (...) może dokumenty komisji przekazać powódce (zeznania A. B., k. 1330-1332, zeznania J. K. k. 1339v-1340; zeznania G. K., k. 1341-1343; zeznania J. K., k. 1530-1532).

Sąd stoi na stanowisku, że także kolejna okoliczność wskazywana przez stronę powodową, a dotycząca przeniesienia powódki z działu (...) do (...), nie może być poczytywana za przejaw mobbingu. Przyjmuje się zgodnie w orzecznictwie, że w ramach przeciwdziałania mobbingowi ze strony jednych pracowników przeciwko innym pracownikom pracodawca powinien stosować wszelkie prawnie dostępne środki, takie jak kary porządkowe, przeniesienie na inne stanowisko, wypowiedzenie stosunku pracy, także rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika. Dobór właściwych środków uzależniony pozostaje od okoliczności zachodzących po stronie konkretnego pracodawcy, jak na przykład rodzaju środowiska pracy, charakteru i ilości interakcji między pracownikami, grożących wystąpieniem tego negatywnego zjawiska, wpływem rodzaju wykonywanej pracy. Choć wewnętrzne postępowanie wyjaśniające nie pozwoliło na jednoznaczne ustalenie, że przełożony powódki stosował mobbing, tym niemniej negatywna atmosfera wśród współpracowników wymagała stanowczej reakcji. Sąd w świetle zgromadzonego materiału dowodowego jest zdania, że taka decyzja pracodawcy była podyktowana chęcią załagodzenia konfliktu w dziale (...) i nie nosiła znamion mobbingu.

Kolejna okoliczność wskazywana jako przejaw mobbingu - izolacja i odseparowanie od pracowników, zdaniem sądu nie były wynikiem działań podejmowanych przez przełożonych powódki, lecz wynikały z zachowań i działań podejmowanych przez powódkę, a dokładnie ze składanych przez powódkę skarg na współpracowników. Skargi były składane nie tylko do Dyrektora (...) ale również do organów wyższego szczebla oraz organów zewnętrznych (Państwowa Inspekcja Pracy). Powódka twierdzi, że napisała skargi „tylko na trzy osoby”, na B. K., A. S. i R. P., ale wskazuje, że „to były krzyki rozpaczy, nie skargi” (k. 1546) oraz „to było rozpaczliwe wolanie o pomoc” (k. 1557). Ocena tych samych pism przez współpracowników powódki była jednak inna. Z zeznań świadków wynikało, że obawiali się oni działań powódki, a dokładnie obawiali się, że w ich sprawie (lub sprawie przez nich prowadzonej) też zostanie złożone pismo. Mąż powódki J. K. (1) zeznał, że ma 26 lat praktyki w służbie (...), pracował jako (...)dyrektora i zna wszystkie tajniki i „działania mechanizmów” służby (...) (k. 1143). Powódka zgłaszała szereg wniosków, pism i skarg do Dyrektora (...), do Dyrektora (...) oraz do organów zewnętrznych, m.in. Państwowej Inspekcji Pracy i rzecznika dyscypliny finansów publicznych nieprawidłowości w zakupie (...) (zeznania św. W. D., k. 1030-1031), który inicjowały prowadzenie postępowań w różnych sprawach. Powódka składała także wnioski o dostęp do akt prowadzonych postępowań oraz pisma o wyjaśnienie przyczyn tego, że osoby nie nadążały z wykonywaniem czynności m.in. udostępniania powódce żądanych dokumentów. Warto przypomnieć, że postępowania wewnętrzne prowadzone z wniosków powódki lub dotyczące powódki nie stanowią głównego zadania pozwanego pracodawcy – (...). Były to postępowania prowadzone przez funkcjonariuszy pozwanej „przy okazji” wykonywania ich podstawowych obowiązków.

Mając na uwadze powyższe zdaniem sądu, postępowanie dowodowe w sprawie nie dało podstaw do tego aby uznać, że wobec powódki B. K. (1) był stosowany mobbing. Treść ustawowej definicji mobbingu wskazuje, że określone w niej ustawowe cechy powinny być spełnione łącznie. Z ustawowej definicji wynika, że mobbing polega na wrogim i nieetycznym zachowaniu, które jest kierowane w sposób systematyczny przez jedną lub więcej osób, głównie przeciwko jednej osobie, która na skutek mobbingu staje się bezradna i bezbronna, pozostając w tej pozycji poprzez działania mobbingowe o charakterze ciągłym. Zachowania mobbera muszą być naganne, niemające usprawiedliwienia w normach moralnych, czy zasadach współżycia społecznego, a taki charakter mogą mieć również niebędące bezprawnymi w rozumieniu innych przepisów zachowania polegające na realizacji uprawnień względem podwładnych czy współpracowników, np. przez zastosowanie kary porządkowej, czy wydawanie poleceń. Do zakwalifikowania określonego zachowania za mobbing nie jest konieczne ani stwierdzenie po stronie prześladowcy działania ukierunkowanego na osiągnięcie celu, ani wystąpienie skutku. Do uznania określonego zachowania za mobbing wystarczy, że pracownik był obiektem oddziaływania, które według obiektywnej miary może być ocenione za wywołujące skutki określone w art. 94(3) § 2 KP. Mobbing w miejscach pracy polega na wrogim i nieetycznym, systematycznie powtarzającym się zachowaniu skierowanym wobec osoby, na skutek którego ofiary stają się bezbronne i tracą możliwość obrony (wyrok SO w Olsztynie z 23.4.2019 r., IV P 8/18). Od mobbingu należy jednak odróżnić inne działania pracodawcy, które nie stanowią deliktu prawa pracy. Stosunek pracy ze swej istoty oparty jest na podporządkowaniu pracodawcy i na wykonywaniu umówionej pracy w określonym reżimie zatrudnienia. Ta sfera obowiązków oraz podporządkowanie pracownika w wykonywaniu pracy nie powinna mieć cech mobbingu (art. 94(3) § 2 KP). Nie każde zatem naruszenie przez pracodawcę swoich obowiązków i powinności wobec pracownika jest równoznaczne z mobbingiem, który jako kwalifikowany delikt prawa pracy wyraźnie odróżnia się od tej sfery i potencjalnie innych niewłaściwych zachowań pracodawcy. Mobbing wyróżniają dopiero szczególne elementy strony podmiotowej i przedmiotowej (wyrok SN z 1.6.2023 r., I (...) 22/22). Ocena okoliczności niniejszej sprawy musiała także uwzględniać charakter pracy (służby) wykonywanej przez powódkę oraz reżim tego stosunku pracy, który przez innych pracowników został oceniony jako „skostniały”. Podejmowanie oznaczonych działań z udziałem powódki, wynikało także z charakteru służby, a nie z czynności podejmowanych przez rzekomych mobberów powódki. Postępowania wewnętrzne prowadzone u pozwanej na podstawie ustawy o (...) są „postępowaniami dyscyplinarnymi” a osoba w nich uczestnicząca (podejrzany) jest nazywany „obwinionym”. Nazewnictwo i procedura prowadzenia tych postępowań wynika z przepisów przywołanej ustawy. Dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii doprowadził Sąd do przekonania, że wobec braku znamion mobbingu, postrzeganie sytuacji konfliktowych na gruncie zawodowym przez powódkę w określony sposób, prezentowany w toku procesu (koncentracja na poczuciu krzywdy i poniżenia), był wynikiem jej cech osobowościowych i to właśnie czynniki osobowościowe były w przeważającej mierze odpowiedzialne za rozstrój zdrowia powódki. W świetle powyższego Sąd uznał roszczenie o odszkodowanie za rozstrój zdrowia wywołany mobbingiem za niezasługujące na uwzględnienie.

Odnosząc się natomiast do drugiego ze zgłoszonych żądań - żądania zadośćuczynienia z tytułu naruszenia dóbr osobistych poprzez ujawnienie danych osobowych, to wskazać należy, że było ono zasadne i jako takie podlegało częściowemu uwzględnieniu. Powódka upatrywała swojej krzywdy w umieszczeniu na ogólnodostępnym serwerze sprawozdania komisji ds. relacji w środowisku pracy. Sprawozdanie było wynikiem postępowania zainicjowanego skargą powódki na zachowania przełożonego, które w ocenie B. K. (1) miały znamiona mobbingujących.

Zgodnie z art. 24 k.c. pracownik, którego dobro osobiste zostało zagrożone bezprawnym działaniem pracodawcy, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Pracownik, który poniósł szkodę na skutek naruszenia przez pracodawcę jego godności lub innego dobra osobistego, może dochodzić zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 24 k.c., art. 445 lub art. 448 k.c w zw. z art. 300 k.p. Za bezprawną ingerencję w sferę prywatności pracownika pracodawca ponosił też odpowiedzialność przewidzianą w ustawie z 10.5.2018 r. o ochronie danych osobowych, aktualnie Rozporządzenie (...). Należy zaznaczyć, że art. 24 § 1 KC nie ogranicza jego zastosowania do bezpośrednich sprawców naruszenia dóbr osobistych, ale obejmuje swoim zakresem wszelkie działania określonego podmiotu, które w jakikolwiek sposób powodują czy przyczyniają się do naruszenie dóbr osobistych poszkodowanego lub do pogłębienia naruszeń tych dóbr, dokonanych uprzednio przez inne podmioty (zob. wyrok SA w Warszawie wyrok z 12.1.2017 r., VI ACa 1579/15). Pracownik może więc wystąpić z roszczeniami wynikającymi z naruszenia dóbr osobistych zarówno przeciwko bezpośredniemu sprawcy naruszenia, jak i pracodawcy (zob. wyrok SN z 10.5.2012 r., II PK 215/11, L.; wyrok SA w Krakowie z 9.11.2017 r., III APa 21/17, L.). Obowiązek pracodawcy szanowania dóbr osobistych pracownika obejmuje bowiem również zapobieganie i przeciwdziałanie naruszaniu tych dóbr przez innych, podległych mu pracowników. Z tego względu tolerowanie takich naruszeń stanowi przyczynienie się pracodawcy do wynikającej z nich szkody, uzasadniające jego własną odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną z winy jego organu na podstawie art. 416 KC (zob. wyrok SN z 2.2.2011 r., II PK 189/10).

Resumując, B. K. (1) w niniejszym postępowaniu musiała więc wykazać fakty: naruszenia konkretnego dobra osobistego oraz doznania krzywdy na skutek takiego naruszenia. Ponadto – mając na względzie, że domagała się zadośćuczynienia na podstawie przepisu art. 448 k.c., który znajduje się reżimie odpowiedzialności deliktowej – konieczne było udowodnienie, że naruszenie miało charakter zawiniony. W ocenie Sądu powódka sprostała powyższemu obowiązkowi.

W przypadku ochrony dóbr osobistych zasadą jest domniemanie bezprawności ich naruszenia. W związku z tym, to na stronie pozwanej ciążył obowiązek udowodnienia, że nie miało ono charakteru bezprawnego. W niniejszej sprawie pozwana nie przedstawiała ani argumentów, ani dowodów wykazujących brak jej bezprawności i należało uznać, że okoliczność ta była bezsporna. Natomiast w celu przypisania pracodawcy odpowiedzialności odszkodowawczej konieczne było również ustalenie, że jego działanie miało charakter zawiniony. Strona pozwana argumentowała, że nie można jej przypisać winy, bowiem do ujawnienia danych doszło w wyniku „ludzkiego błędu”. Nie sposób zgodzić się z powyższym. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za błędy popełnione przez osoby, które świadczą dla niego pracę. Funkcjonariusze pozwanej odpowiedzialni za sporządzenie sprawozdania podjęli błędne działania, które skutkowały przekazaniem danych osobowych powódki szerokiemu gronu współpracowników. Błąd ludzki w tym przypadku nie oznaczał umyślnego działania, natomiast niewątpliwie był wynikiem niedbalstwa lub lekkomyślności. Nie mogło budzić wątpliwości, że pozwanej należało przypisać zawinione działanie, przy czym wymaga podkreślenia, że była to wina nieumyślna.

Zdaniem Sądu, umieszczenie dokumentów na ogólnodostępnym dla części funkcjonariuszy serwerze pozwanej godziło prawo powódki do prywatności. Istotnym składnikiem prawa do prywatności jest zasada autonomii informacyjnej jednostki, wywodzona w orzecznictwie TK zarówno z treści art. 47, jak i przede wszystkim art. 51 Konstytucji RP. Autonomia informacyjna oznacza prawo jednostki do „samodzielnego decydowania o ujawnianiu innym informacji dotyczących swojej osoby, a także prawo do sprawowania kontroli nad takimi informacjami, znajdującymi się w posiadaniu innych podmiotów”. Istota autonomii informacyjnej wyraża się w swobodzie każdej osoby w wyznaczeniu sfery informacyjnej dostępności. Jednostka jest zasadniczo jedynym dysponentem informacji o niej, służy jej wyłączne prawo samodzielnego decydowania o zakresie i treści informacji jej dotyczących, które mogą być dostępne innym. Obejmuje to zarówno informacje ujawniane przez nią, jak i informacje o niej uzyskiwane z innych źródeł. Przy czym prawo to, przynajmniej prima facie, nie zawiera żadnych ograniczeń przedmiotowych, odnosi się do wszelkich informacji dotyczących danej osoby, niezależnie od ich treści i formy. Faktycznym przedmiotem ochrony nie jest bowiem określona informacja, a sama autonomia jednostki (art. 23 KC red. serii O./red. tomu B. 2024, wyd. 33/J. S. (2)).

W toku postępowania dowodowego ustalono, że na skutek działania strony pozwanej doszło do przekazania danych osobowych powódki współpracownikom, którzy nie mieli prawa do ich pozyskania i przetwarzania. Oczywistym musiało być, że w ten sposób pracodawca naruszył co najmniej dobro osobiste powódki w postaci prawa do prywatności. W ocenie Sądu nie mogło również budzić wątpliwości, że doprowadziło to do wystąpienia po jej stronie krzywdy, która stanowiła szkodę niemajątkową. Podkreślić należy, że zakres pokrzywdzenia nie musi być nadzwyczajny, a rozmiar negatywnych odczuć wielki, aby uznać, że dana osoba doznała krzywdy. Poczucie naruszenia bezpieczeństwa, obawa przed negatywnym odbiorem społeczności funkcjonariuszy, odczuwanie niepewności - to emocje, które w sposób oczywisty negatywnie wpływają na psychikę danego człowieka. Nie ma potrzeby posiłkowania się w tym zakresie wiedzą specjalistyczną, jest to zjawisko powszechne i mieszczące się w przeciętnym doświadczeniu życiowym. Takie negatywne emocje wpływają na odczucie krzywdy, samopoczucie danej osoby, jej dobrostan psychiczny. Tak zresztą było w przypadku powódki, która odczuła skutki błędu strony pozwanej poprzez subiektywne poczucie zagrożenia i wyalienowania. Ocena związku działań pracodawcy (udostępnienia dokumentów) ze stanem zdrowia B. K. (1), musi uwzględniać wszystkie okoliczności sprawy – także to, że powódka wykonywała pracę w stosunkowo małym środowisku pracy, w którym współpracownicy znali się wzajemnie, zaś powódka z uwagi na prowadzone postępowania była osobą rozpoznawalną. Ponadto treść sprawdzania komisji ds. relacji w środowisku służby i pracy była przedmiotem żywego zainteresowania funkcjonariuszy działu (...), z uwagi na to, że dotyczyła także nielubianego przez podwładnych kierownika A. S..

Mając powyższe na uwadze, należało przyjąć, że wszelkie przesłanki odpowiedzialności strony pozwanej zostały wykazane i zaistniały podstawy do zasądzenia zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę wywołaną naruszeniem dóbr osobistych. Wobec tego należało rozważyć, w jakiej wysokości należne jest powódce zadośćuczynienie. W kwestii dopuszczalności zasądzenia przez sąd zadośćuczynienia z tytułu naruszenia określonych dóbr osobistych w treści art. 445 k.c. posłużono się sformułowaniem sąd "może", co oznacza, że świadczenie to jest fakultatywne i poddane swobodnej ocenie sędziowskiej, co jednak nie oznacza dowolności. Oznacza to, że sąd orzekający w sprawie o zadośćuczynienie powinien kierować się różnymi kryteriami, w tym rodzajem, charakterem, długotrwałością cierpień fizycznych, ich intensywnością i nieodwracalnością skutków. Ocenie sędziowskiej podlegają również cierpienia psychiczne związane zarówno z przebiegiem doznanej szkody, jak i z przeżywaniem nieodwracalności lub długotrwałości jej skutków (wyr. SN z 14.10.2015 r., V CSK 730/14). Należy zatem przyjąć, że odmowa zasądzenia jakiegokolwiek zadośćuczynienia przez sąd może nastąpić jedynie w wyjątkowych przypadkach i powinna opierać się na obiektywnych kryteriach. Celem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę jest konieczność rekompensaty poszkodowanemu uszczerbku w jego dobrach osobistych na tyle oczywiście, na ile można zadośćuczynić im w postaci zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej. Przyznanie zadośćuczynienia następuje wyłącznie przez zasądzenie jednorazowego świadczenia, i to nawet w sytuacji wykazania długotrwałego i potencjalnie nieodwracalnego charakteru skutków doznanego uszczerbku w dobrach osobistych. Dobrami osobistymi prawnie chronionymi na gruncie art. 445 k.c są życie i zdrowie człowieka, które mogą zostać naruszone m.in. wskutek wywołania rozstroju zdrowia rozumianego jako zakłócenie funkcjonowania jego organów (np. układ nerwowy) oraz cierpień psychicznych. Kolejna przesłanką jest związek między naruszeniem określonego dobra osobistego a stanowiącą następstwo tego naruszenia krzywdą. Związek przyczynowy musi mieć charakter normalny (adekwatny), zgodnie z art. 361 § 1 k.c. Dla ustalenia istnienia i rozmiaru prawnie relewantnej krzywdy konieczne jest więc zbadanie, czy jej wystąpienie (i wielkość) stanowi normalną (adekwatną) konsekwencję naruszenia przez dany podmiot określonego w art. 445 k.c. dobra osobistego. Innymi słowy, krzywda (i jej wielkość) musi stanowić normalne (adekwatne) następstwo zdarzenia, które spowodowało naruszenie danego dobra osobistego.

Powódka domagała się od pozwanej za naruszenie dóbr osobistych (danych osobowych) zadośćuczynienia w kwocie 10.000 złotych. Oceniając wysokość należnego zadośćuczynienia Sąd wziął pod uwagę okoliczności sprawy. W pierwszej kolejności należy wskazać, że Sąd kierował się obiektywną oceną naruszenia dobra osobistego, a nie opierał się na subiektywnych odczuciach powódki. „Przy ocenie, czy doszło do naruszenia dobrego imienia nie mają decydującego znaczenia indywidualne odczucia powódki czy też konkretnych odbiorców przedmiotowej publikacji, ale miarodajne są przeciętne opinie ludzi rozsądnie i uczciwie myślących w środowisku, do którego należy osoba żądająca ochrony. Konieczne jest więc odwołanie się do abstrakcyjnego wzorca przeciętnego odbiorcy. Ocena, czy w konkretnej sytuacji nastąpiło naruszenie dobra osobistego, nie może być dokonywana według miary indywidualnej wrażliwości pokrzywdzonego, a więc według oceny subiektywnej zainteresowanego. Kryteria oceny naruszenia muszą być poddane obiektywizacji, trzeba w tym zakresie uwzględnić odczucia szerszego grona uczestników i powszechnie przyjmowane, a zasługujące na akceptację normy postępowania, w tym normy obyczajowe i wynikające z tradycji” (Wyrok SA w Warszawie z dnia 3 czerwca 2020 r., I ACa 26/20). Ponieważ tego rodzaju szkoda, sprowadzająca się do poczucia psychicznej krzywdy stanowi wewnętrzne przeżycie danego człowieka, trudno było oczekiwać, że powódka będzie w stanie udowodnić jej zakres innymi dowodami niż własnymi zeznaniami. W takim przypadku nie można było przypisać jedynie subsydiarnego charakteru zeznaniom strony (w stosunku do innych środków dowodowych). Przesłuchanie B. K. (1), w ramach bezpośredniości oraz w świetle doświadczenia życiowego i zawodowego sądu były wiarygodne i wystarczające do poczynienia ustaleń faktycznych.

Odpowiednią kwotą zadośćuczynienia, która pozwoli zdaniem Sądu naprawić krzywdę powódki, spowodowaną naruszeniem dobra osobistego powódki w postaci prawa do prywatności, w ocenie Sądu jest 4.666 zł (kwota minimalnego wynagrodzenia). Żądana kwota została zatem pomniejszona do kwoty stanowiącej równowartość minimalnego wynagrodzenia. Zdaniem sądu, wpływ na rozstrój zdrowia powódki miały nie tylko zdarzenia bezprawnego udostępnienie danych osobowych powódki przez pozwaną, lecz także inne przyczyny. Świadczy o tym fakt pogorszenia stanu zdrowia u B. K. (1) już po zakończeniu służby i przejściu na świadczenie emerytalne. Pomimo tego, że powódka już od roku 2020 r. nie świadczyła pracy u pozwanej, w roku 2022 r. nastąpiło kolejne pogorszenie stanu zdrowia i hospitalizacja powódki w szpitalu psychiatrycznym. O ile zatem zdarzenia występujące u pozwanej (za które jedynie w części pozwana ponosi odpowiedzialność), mogły stanowić jedną kilku przyczyn wystąpienia u powódki uszczerbku na zdrowiu psychicznym, to nie sposób uznać, że była to jedyna przyczyna. Stąd widząc związek przyczynowy między bezprawnym działaniem pozwanej a krzywdą w postaci uszczerbku na zdrowiu powódki, sąd uznał, że powódce należy się zadośćuczynienie w najniższej wysokości – minimalnego wynagrodzenia. Na gruncie prawa pracy, z uwagi na treść art. 18(3d) k.p. taka wysokością jest minimalne wynagrodzenie za pracę, które w dacie orzekania wynosi 4.666 zł ( § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 września 2024 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1362/). Na gruncie prawa pracy funkcja zadośćuczynienia jest inna, aniżeli na gruncie prawa cywilnego. Przyjmuje się bowiem, że zadośćuczynienie ma nie tylko zrekompensować krzywdę osobie pokrzywdzonej, ale ma spełniać również funkcję represyjno-wychowawczą i prewencyjną wobec pracodawcy, tak, aby na przyszłość wystrzegał się on tolerowania niedopuszczalnych zachowań w miejscu pracy i ma za zadanie zmotywowanie pracodawcy do dbałości (zob. wyrok SN z dnia 27 listopada 2019 r., III PK 167/18). W niniejszej sprawie wspomniana funkcja ma na celu skłonienie pracodawcę – pozwany (...) w S. do wdrożenia odpowiednich i adekwatnych środków technicznych i organizacyjnych związanych z ochroną danych osobowych zawartych w dokumentach na których pracują pracownicy pozwanej, aby nie doszło do umieszczania wspomnianych dokumentów na serwerze dostępnym dla także dla innych pracowników. Postępowanie dowodowe pokazało bowiem, że przyczyną umieszczenia dokumentów w postaci: sprawozdania komisji oraz pozwu przez pracowników na wspólnym serwerze był brak innych możliwości organizacyjnych przekazania dokumentów przez jednego pracownika drugiemu, w sytuacji gdy więcej niż jeden pracownik „pracował” na danym dokumencie.

Znamiennym pozostaje, już w toku procesu pozwana po raz kolejny dopuściła się naruszenia danych osobowych powódki. Mianowicie, na ogólnodostępnym serwerze (...) w S. umieszczono dwa pliki z obszernymi fragmentami pozwu inicjującego niniejsze postępowanie. Brak działań naprawczych, a także brak refleksji nad bezprawnym udostępnianiem dokumentów zawierających dane wrażliwe osobom trzecim należy ocenić w sposób jednoznaczny nagannie. Oznacza to, że pomimo przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w sprawie udostępnienia pierwszego ze spornych dokumentów osobom nieuprawnionym, pracodawca nie wprowadził skutecznych mechanizmów oraz procedur postępowania z danymi osobowymi, mimo ciążącego na stronie pozwanej ustawowego obowiązku w tym zakresie.

Z tych względów Sąd w pkt I wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4.666 zł, a w pkt II wyroku oddalił powództwo w pozostałym zakresie, wobec braku przesłanek i podstaw do zasądzenia wyższego zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową.

O odsetkach za opóźnienie orzeczono stosownie do art. 481 § 1 k.c. Określając datę wymagalności odsetek, Sąd podzielił dominujący obecnie pogląd, zgodnie z którym orzeczenie przyznające zadośćuczynienie ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, a nie konstytutywnego, zaś zobowiązanie do jego zapłaty (art. 445 § 1 k.c.) ma charakter zobowiązania bezterminowego, toteż przekształcenie go w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania wierzyciela (pokrzywdzonego) skierowane wobec dłużnika do spełnienia świadczenia (tak wyrok Sądu Najwyższego z 22 lutego 2007 r., I CSK 433/06). W niniejszej sprawie pismem z 1 sierpnia 2018 r. powódka wezwała do zapłaty 30.000 zł zadośćuczynienia zakreślając termin na spełnienie jej roszczeń do 31 sierpnia 2018 r., wobec czego żądanie zasądzenia odsetek 1 września 2018 r. było w pełni uzasadnione.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparto o treść art. 100 k.p.c. i 102 k.p.c.

B. K. (1) domagała się zasądzenia ogółem kwoty 50.000 zł. Kwota, którą łącznie zasądzono na jej rzecz to kwota 4.666 zł. Oznacza to, że powódka wygrała proces w 9,3 %, a pozwana wygrała go w 90,7 %.

Na koszty procesu składały się koszty zastępstwa procesowego obu stron, których wysokość ustalono w oparciu o rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1935) oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2023 r. poz. 1964) - przywołane rozporządzenia zawierają tożsame stawki wynagrodzenia. W zakresie żądania zadośćuczynienia (odszkodowania) za mobbing stawka ustalona na podstawie § 9 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia wyniosła 2.700 zł (3.600 zł x 0,75). Natomiast w zakresie zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych stawka ustalona w oparciu o § 2 pkt 4 rozporządzenia wyniosła 1.800 złotych. W sumie koszty zastępstwa procesowego w sprawie to kwota 4.500 zł (2.700 zł + 1800 zł). Powódka wygrała postępowanie 9,3 % w związku z czym należne jej koszty zastępstwa to 418,50 zł (9,3% x 4.500 zł). Koszty zastępstwa procesowego pozwanego, który wygrał proces w 90,7 % to 4.081,50 zł. Koszty procesu (koszty zastępstwa procesowego) należne pozwanemu od powódki to zatem kwota 3.663 zł (4.081,50 zł – 418,50 zł), o czym orzeczono w pkt III wyroku. Orzeczenie o odsetkach od kosztów procesu znajduje swoją postawę w treści art. 98 § 1 ¹ k.p.c., zgodnie z którym od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Koszty sądowe w niniejszej sprawie poniósł tymczasowo Skarb Państwa, co obligowało Sąd do ich rozliczenia w orzeczeniu kończącym postępowanie. Na koszty sądowe składała się należna opłata sądowa w niniejszej sprawie w kwocie 2.500 zł (liczona jak 5 % od wartości przedmiotu sporu). Powódka w przedmiotowej sprawie występowała jako funkcjonariusz, a nie jako pracownik, wobec czego nie miało do niej zastosowania ustawowe zwolnienie od kosztów sądowych. Ponadto, kwoty poniesione na wynagrodzenie biegłego sądowego z zakresu psychiatrii za sporządzenie opinii w sprawie w łącznej kwocie 3.041,42 zł (2.791,14 zł – k.1743 oraz 250,28 zł – k. 1768).

Zwolnienie Skarbu Państwa od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych obejmuje wyłącznie opłaty w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Podkreślenia wymaga, że zwolnienie to dotyczy nie tylko sytuacji, w której Skarb Państwa podejmuje czynności (wnosi pisma) podlegające opłacie, ale także sytuacji, w której miałby uiścić te opłaty za stronę przeciwną od nich zwolnioną. W razie wygrania sprawy przez powoda, nie można nakazać pobrania od pozwanego Skarbu Państwa nieuiszczonych przez powoda opłat na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Niedopuszczalne jest obciążenie występującego po stronie pozwanej Skarbu Państwa opłatami sądowymi, których nie miał obowiązku uiścić bądź nie uiścił powód, choćby ze względu na wynik sprawy obowiązek ich uiszczenia obciążał stronę pozwaną, a to z uwagi na powoływany art. 94 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (zob. Gonera, Katarzyna. Art. 94. W: Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Komentarz, wyd. IV. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2011, por. także powoływane tam orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 12 września 1960 r., sygn. akt 2 CR 347/60, OSN 1961, nr IV, poz. 112). Powyższe wynika też z budżetowo-fiskalnego uzasadnienia tego przepisu, opierającego się na zasadzie nieprzenoszenia środków pieniężnych między częściami budżetu państwa, którego dochód stanowią opłaty i z którego pokrywane byłyby opłaty, gdyby Skarb Państwa nie był zwolniony od ich ponoszenia (zob. uchwała SN z dnia 8 stycznia 2008 r., II PZP 8/07, OSNP 2008, nr 11-12, poz. 154). W orzecznictwie wyrażony został nadto pogląd, że Skarb Państwa nie jest zwolniony od ponoszenia wydatków, gdy inicjuje je własnym działaniem (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2013 r., sygn. akt I CZ 109/12, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2013 r., sygn. akt III CZP 97/12, OSNC 2013/7-8/86). A contrario należało więc uznać, że nie tylko ściągnięcie nieuiszczonej przez powódkę opłaty od powództwa, ale również pozostałych do rozliczenia kosztów opinii biegłego, stanowiłoby naruszenie art. 94 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Powódka, która przegrała proces w 90,7 % powinna zwrócić Skarbowi Państwa tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych 5.026,06 zł. Tym niemniej, Sąd w oparciu o zasadę słuszności wyrażoną w art. 102 k.p.c. uznał, że odstąpi od obciążania powódki kosztami poniesionymi na wynagrodzenie biegłego sądowego i zasądził od strony powodowej na rzecz Skarbu Państwa jedynie opłatę sądową w zakresie, w jakim przegrała ona proces 2.268 zł (90,7 % x 2.500 zł w zaokrągleniu do pełnego złotego). Zważyć należy, iż nieskonkretyzowanie w tym przepisie „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. Zastosowanie art. 102 k.p.c. powinno być oceniane w całokształcie okoliczności, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego (sytuacji życiowej). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 14 stycznia 1974 roku, II CZ 223/73, L.).

W ocenie Sądu biorąc pod uwagę okoliczności niniejszej sprawy zasadnym było zastosowanie art. 102 k.p.c. przy orzeczeniu o zwrocie przez powódkę kosztów sądowych. Jedną z istotnych okoliczności stanowił fakt, że Sąd uznał niezasadność żądania w zakresie zadośćuczynienia za mobbing, a to właśnie z tym żądaniem związany był dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii. Sąd uznał, że obciążanie powódki koniecznością zwrotu tego wydatku jawi się jako godzące w poczucie sprawiedliwości, w szczególności mając na uwadze poczucie krzywdy towarzyszące powódce w toku wieloletniego procesu oraz konieczność zmierzenia się z dawnymi traumami na powrót w związku badaniem prowadzonym przez biegłego. Sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór (tak w wyroku Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 19 maja 2006 r., III CK 221/05). Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził od powódki jedynie należną Skarbowi Państwa opłatę od pozwu.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...).8.2025