Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 lipca 2020 r. skierowanym przeciwko
Przedsiębiorstwu Państwowemu (...) w S. P. B. domagał się zasądzenia na jego rzecz kwoty 32 206,26 zł tytułem zapłaty zaległego wynagrodzenia za kwiecień 2020 r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 maja 2020 r. do dnia zapłaty. Nadto, domagał się zasądzenia na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania. W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał, że od 17 lutego 2017 r. u pozwanej został zatrudniony na stanowisku zarządcy komisarycznego w oparciu o trzy następujące po sobie umowy o pracę zawierane na czas określony. Upływ ostatniego z nich przypadał na dzień 19 lutego 2020 r. Powód argumentował, że w dniu 16 listopada 2019 r. upłynął okres 33 miesięcy od zawarcia pierwszej terminowej umowy wskazując, że skutkowało to jej przekształceniem w umowę na czas nieokreślony z dniem 17 listopada 2019 r. Powód podnosił, że wolą stron był w istocie nawiązanie stosunku pracy w oparciu o zawartą w dniu 23 marca 2017 r. umowę o pracę, nie zaś na podstawie powołania, stąd też winny do niego znaleźć zastosowanie przepisy dotyczące nawiązywania stosunku pracy na podstawie umowy o pracę. W dniu 12 grudnia 2019 r. Minister Gospodarski Morskiej i Żeglugi Śródlądowej ogłosił odwołanie zarządcy komisarycznego Przedsiębiorstwa Państwowego (...). Powyższe wywołało u powoda stres oraz problemy z nadciśnieniem tętniczym. W związku z poważnym stanem zdrowia, P. B. przebywał na zwolnieniu lekarskim od 16 do 21 grudnia 2019 r. w mieszkaniu służbowym w S., a następnie do 13 marca 2020 r. w P., to jest w miejscu stałego zamieszkania. Powód twierdził, że w dniu 3 marca 2020 r. wśród rzeczy osobistych przywiezionych przez kierowcę pozwanej odnalazł oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia datowane na 13 grudnia 2019 r. Powód jeszcze w tym samym dniu podpisał dokument, złożył w biurze podawczym przedsiębiorstwa oraz nadał listem poleconym, który to pozwana odebrała 5 marca 2020 r. W związku z obowiązującym 3 miesięcznym okresem wypowiedzenia P. B. wskazywał, że stosunek pracy łączący go z pozwaną rozwiązał się z końcem czerwca 2020 r., co uzasadnia jego roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za kwiecień 2020 r.

W odpowiedzi na pozew, Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w S. wniosło o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany zaprzeczył temu, aby stosunek pracy powoda został nawiązany na innej podstawie niż powołanie. Pracodawca wskazywał, że zarówno z przepisu ustawy jak i z istoty funkcji, jaką sprawował powód jako zarządca komisaryczny wynika jej czasowy charakter, co implikowało konieczność zawierania z nim terminowych umów o pracę. Z faktu powołania powoda na stanowisko zarządcy komisarycznego wywodził, że stosunek pracy łączący strony rozwiązał się na skutek upływu czasu, na jaki została ona zawarta to jest z dniem 19 lutego 2020 r. Jednocześnie wskazywał, że zakładając hipotetyczną słuszność argumentacji powoda w zakresie przekształcenia się umowy o pracę na czas nieokreślony, należałoby przyjąć, że rozwiązała się ona po upływie trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia dokonanego w dniu 13 grudnia 2019 r., to jest z dniem 31 marca 2020 r.

Postanowieniem z dnia 24 sierpnia 2022 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego Skarb Państwa – M. (...) będącego następcą prawnym Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, który podpisywał z powodem kolejne umowy o pracę. Wezwania Sąd dokonał z urzędu w oparciu o przepis art. 477 k.p.c. wobec braku sprzeciwu powoda.

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa – M. (...) podniósł brak legitymacji biernej oraz wniósł o oddalenie powództwa w całości argumentując, że wobec upływu okresu wypowiedzenia umowy o pracę łączącej powoda z (...) przedsiębiorstwem państwowym w S. z końcem marca 2020 r. brak jest podstaw do uwzględnienia żądań powoda.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) jest przedsiębiorstwem państwowym. Jego przynosząca straty działalność niosła za sobą konieczność wszczęcia postępowania naprawczego. Organ założycielski Państwowego Przedsiębiorstwa (...) w S. – Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w porozumieniu z Ministrem Finansów wszczął postępowanie naprawcze i ustanowił nad przedsiębiorstwem zarząd komisaryczny. Zarządcą komisarycznym wyznaczył P. B..

Z dniem 15 listopada 2019 r. kierownictwo nad działami administracji rządowej: gospodarką morską oraz żeglugą śródlądową objął M. (...).

Niesporne , nadto: decyzja organu założycielskiego z dnia 17 lutego 2017 r. – k. 242-243, załącznik nr 1 do decyzji organu założycielskiego – Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 17 lutego 2017 r. – k. 5 cz. B akt osobowych powoda.

W dniu 20 lutego 2017 r. P. B. podpisał dokument zatytułowany jako „Umowa o pracę”. Występujący w imieniu (...) szef biura personalno-administracyjnego przedsiębiorstwa (...) powierzył mu stanowisko zarządcy komisarycznego na czas określony do dnia 17 lutego 2018 r. Wskazano, że powodowi będzie przysługiwało wynagrodzenie ustalone w oparciu o art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagrodzeniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi w wysokości sześciokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Dowód : dokument zatytułowany umowa o pracę z 20 lutego 2020 r. – k. 195-195v., zeznania świadka J. N. – k. 341-342, zeznania świadka A. B. – k. 185-186, przesłuchanie powoda – k. 186-187.

J. N. przed wprowadzeniem zarządu komisarycznego posiadał pełnomocnictwo udzielone przez dyrektora przedsiębiorstwa do dokonywania w imieniu (...) czynności prawnych w zakresie działalności przedsiębiorstwa z tym, że jeżeli rozporządzenie prawem przekracza wartość 5.000 zł lub czynność ta spowodować może powstanie zobowiązania przedsiębiorstwa świadczenia o wartości powyżej 5.000 zł do skuteczności oświadczenia woli wymagane jest współdziałanie drugiej osoby.

Dowód : odpis KRS dotyczący pozwanego – k. 282-317.

P. B. w dniu 23 marca 2017 r. zawarł z Państwowym Przedsiębiorstwem (...) umowę o pracę. W imieniu przedsiębiorstwa umowę występował pełniący funkcję organu założycielskiego Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. Umowę zawarto na czas określony od dnia 17 lutego 2017 r. do 17 lutego 2018 r. powierzając P. B. stanowisko zarządcy komisarycznego.

Głównym zadaniem postawionym przed P. B. było przeprowadzenie postępowania naprawczego w pozwanym przedsiębiorstwie. Strony uzgodniły, że zakres obowiązków zarządcy obejmuje: opracowanie i przedstawienie pracodawcy programu naprawy przedsiębiorstwa, jego terminową realizację, stosowanie się do obowiązujących „Zasad sprawowania zarządu komisarycznego Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej nad Przedsiębiorstwem Państwowym (...) w S.”, prowadzenie spraw Przedsiębiorstwa i jego reprezentowanie w zakresie i na zasadach określonych w zatwierdzonym programie naprawczym, ustawie o przedsiębiorstwach państwowych, zasadach oraz obowiązujących regulacjach prawnych, z najwyższą starannością ocenianą przy uwzględnieniu charakteru i zakresu działalności Przedsiębiorstwa oraz zwyczajów powszechnie respektowanych w działalności gospodarczej, z zachowaniem lojalności wobec Przedsiębiorstwa i troski o jego interesy.

Uzgodniono, że P. B. odpowiada za prawidłowe zarządzanie przedsiębiorstwem, w tym za: prowadzenie działalności gospodarczej z należytą starannością, racjonalne gospodarowanie mieniem Przedsiębiorstwa i zapewnienie należytej ochrony tego mienia, terminowe wykonywanie zobowiązań przedsiębiorstwa, prowadzenie dokumentacji i ewidencji operacji gospodarczych przedsiębiorstwa oraz sporządzanie sprawozdań dla celów podatkowych i statystycznych zgodnie z obowiązującymi przepisami, terminowe wypełnianie powinności publicznoprawnych, obowiązków publikacyjnych oraz prowadzenie księgowości. Jednocześnie wskazano, że w sprawach nieuregulowanych niniejszą umową mają zastosowanie przepisy kodeksu pracy, zaś każda ze stron może rozwiązać niniejszą umowę za dwutygodniowym okresem wypowiedzenia.

Miesięczne wynagrodzenie powoda ustalono w wysokości sześciokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Dowód : umowa o pracę z dnia 23 marca 2017 r. – k. 10-14 (także k. 5a i nast. cz. B akt osobowych powoda), oświadczenie organu założycielskiego – k. 18, listy płac – k. 58-67.

W związku z koniecznością kontynuowania postępowania naprawczego w kolejnych latach oraz przedłużaniem zarządu komisarycznego, strony trzykrotnie aneksowały łączącą je umowę o pracę. Najpierw, na postawie porozumienia zawartego w dniu 18 września 2017 r. wydłużono okres wypowiedzenia do trzech miesięcy. Następnie, w dniu 26 lutego 2018 r. uzgodniono, że stosunek pracy będzie trwał do 18 lutego 2019 r. Po raz kolejny czas trwania umowy przedłużono do dnia 19 lutego 2020 r.

Niesporne , nadto: decyzja Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej o przedłużeniu zarządu komisarycznego – k. 245-246v. oraz k. 247-249, aneks nr (...) do umowy o pracę datowany na 18 września 2017 r. – k. 15, aneks do umowy o pracę nr (...) do umowy o pracę datowany na 26 lutego 2018 r. – k. 16,anks nr 3 do umowy o pracę datowany na 27 lutego 2019 r. – k. 17, zeznania świadka M. G. – k. 184-185, zeznania świadka A. T. – k.337-339, zeznania świadka P. F. – k. 339-340.

P. B. wywiązał się z powierzonych mu obowiązków. (...) zaczęła przynosić przychody, a groźba likwidacji przedsiębiorstwa ustała. Konsekwencją tego stanu rzeczy był obowiązek uchylenia zarządu komisarycznego oraz wprowadzenie ustawowych organów przedsiębiorstwa.

Dowód : zeznania świadka M. G. – k. 184-185.

Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej działając jako organ założycielski uchylił zarząd komisaryczny oraz odwołał z dniem 13 grudnia 2019 r. P. B. ze stanowiska zarządcy komisarycznego przedsiębiorstwa państwowego (...).

Niesporne , nadto: zarządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie uchylenia zarządu komisarycznego nad Przedsiębiorstwem Państwowym (...) – k. 250-250v., akt odwołania zarządcy komisarycznego przedsiębiorstwa państwowego (...) – k. 31 cz. B akt osobowych powoda.

O odwołaniu ze stanowiska zarządcy komisarycznego P. B. dowiedział się z zarządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej opublikowanego w dniu 12 grudnia 2019 r. Mając świadomość, że 13 grudnia 2019 r. jest ostatnim dniem sprawowania przez niego funkcji zarządcy komisarycznego, P. B. skontaktował się tego samego dnia z rzecznikiem prasowym przedsiębiorstwa, K. G. (1), polecając mu wcześniejszy powrót z podróży służbowej do K. i zorganizowanie konferencji prasowej.

Dowód : zeznania świadka M. P. – k. 159-161, zeznania świadka K. G. (1) – k.163-164, przesłuchanie powoda – k. 186-187.

Informacja o odwołaniu P. B. ze stanowiska zarządcy komisarycznego została przekazana (...) za pośrednictwem poczty elektronicznej w dniu 12 grudnia 2019 r. Wiadomość e-mail skierowana była na adres (...), a także na prywatną skrzynkę P. B. (pawel.brzezicki001@gmail.com). Wiadomość tę przekazano również radcy prawnemu W. B..

Dowód : wiadomości e-mail z 12 grudnia 2109 r. z godziny 13:52 oraz 14:06 – k. 77,zeznania świadka M. P. – k. 159-161.

Zgodnie z przyjętą praktyką dotyczącą obrotu korespondencji pomiędzy (...) a Ministrem Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej korespondencja do P. B. kierowana była na adres poczty elektronicznej jego sekretariatu – (...) Przychodzące wiadomości były drukowane przez pracowników sekretariatu, rejestrowane i przedkładane P. B.. W toku pełnienia funkcji zarządcy komisarycznego nie zdarzało się, aby kierowana w ten sposób korespondencja pozostawała bez odpowiedzi P. B.. Dodatkowo, wiadomości dotyczące powoda były przekierowywane na prywatną skrzynkę P. B..

Dowód : zeznania świadka M. P. – k. 159 – 161, zeznania świadka P. L. – k. 161-162, zeznania świadka A. T. – k. 337-339, zeznania świadka P. F. – k. 339-340, przesłuchanie powoda – k. 186-187.

W dniu 13 grudnia 2019 r. o godzenie 11:34 na skrzynkę poczty elektronicznej sekretariatu P. B. wpłynęła wiadomość z departamentu nadzoru właścicielskiego Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej o treści: „Szanowny Panie, w załączeniu przesyłamy dwa dokumenty (...). Do wiadomości załączono oświadczenie o rozwiązaniu z P. B. umowy za wypowiedzeniem oraz zarządzenie organu właścicielskiego o odwołaniu zarządcy komisarycznego. Wiadomość ta wraz z załącznikami, zgodnie z panującym zwyczajem, została wydrukowana, zarejestrowana w książce kancelaryjnej i przedłożona P. B. na biurko.

Działający w imieniu organu założycielskiego Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej rozwiązał umowę o pracę zawartą w dniu 23 marca 2017 r. z P. B. z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia który upływał w dniu 31 marca 2020 r.

Jako przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę wskazano odwołanie decyzją Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 11 grudnia 2019 r. z upływem dnia 13 grudnia 2019 r. P. B., ze stanowiska zarządcy komisarycznego Przedsiębiorstwa Państwowego (...) w S., a także wydanie przez Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej zarządzenia w sprawie uchylenia zarządu komisarycznego nad Przedsiębiorstwem Państwowym (...) z siedzibą w S.. P. B. zwolniono z dniem 14 grudnia 2019 r. z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Dowód : oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę – k. 23, wiadomość e-mail z 13 grudnia 2019 r. wraz z załącznikami – k. 80-81,zeznania świadka M. P. – k. 159-161, zeznania świadka P. L. – k. 161-162.

Wiadomość e-mail zawierająca oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia została również przekazana P. B. na prywatny adres poczty elektronicznej oraz przesyłką kurierską na adres stałego zamieszkania w P.. Przesyłka kurierska została zwrócona jednak z adnotacją „odmowa odbioru”.

Dowód : wiadomość e – mail z 16 grudnia 2019 r. – k. 252, list przewozowy – k. 253, zeznania świadka A. T. – k.337-339, zeznania świadka P. F. – k. 339-340.

W dniu 13 grudnia 2019 r. P. B. był obecny w pracy. Tego dnia postanowił nie zajmować się sprawami bieżącymi. W związku z zaplanowaną na ten dzień konferencją prasową, w godzinach porannych przygotowywał się wraz z rzecznikiem prasowym do wystąpienia, a następnie uczestniczył w spotkaniu z dziennikarzami. Po powrocie do biura, P. B., pożegnał się z współpracownikami przekazując im do wiadomości decyzję Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej o odwołaniu go z funkcji zarządcy komisarycznego. Drugą część dnia w związku ze złym samopoczuciem P. B. spędził w domu.

Dowód : zeznania świadka M. P. – k. 159-161, zeznania świadka P. L. – k. 161-162, zeznania świadka K. G. (1) – k.163-164, zeznania świadka L. Ś. – k. 164, zeznania świadka K. G. (2) – k. 165, przesłuchanie powoda – k. 186-187.

P. B. jako zarządca komisaryczny (...) wydał w dniu 13 grudnia 2019 r. o godzinie 23:59 zarządzenie, na mocy którego mianował się tymczasowym kierownikiem przedsiębiorstwa – do dnia objęcia stanowiska przez dyrektora przedsiębiorstwa wybranego zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dokument ten odebrała od P. B. M. P., a następnie, wysłała go za pośrednictwem służbowej skrzynki poczty elektronicznej do wiadomości Ministrowi Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej.

Dowód : zarządzenie zarządcy komisarycznego (...) z dnia 13 grudnia 2019 r. – k. 85, zeznania świadka M. P. – k. 159-161, przesłuchanie powoda – k. 186-187.

P. B. od 16 do 20 grudnia 2019 r. przebywał na zwolnieniu lekarskim. W tym czasie przebywał w mieszkaniu służbowym w S.. W dniu 20 grudnia 2019 r. przyjechała do niego żona A. B.. Następnego dnia, małżonkowie wspólnie wrócili do P..

Dowód : dane z systemu (...) k. 86-87, zeznania świadka A. B. – k. 185-186.

W dniu 3 marca 2020 r. kierowca zatrudniony w (...) przywiózł P. B. do jego miejsca zamieszkania pozostawione w pracy rzeczy osobiste. Wśród nich był wydruk wiadomości e-mail z dnia 13 grudnia 2019 r. wraz z oświadczeniem o rozwiązaniu umowy o pracę. P. B. tego samego dnia podpisał dokument i złożył w biurze podawczym przedsiębiorstwa. Jednocześnie nadał przesyłką poleconą na adres siedziby pracodawcy. Przesyłkę odebrano w dniu 5 marca 2020 r.

Dowód : oświadczenie z prezentatą z dnia 3 marca 2020 r. – k. 321,zeznania świadka A. B. – k. 185-186, przesłuchanie powoda – k. 186-187.

Pismem z dnia 28 lutego 2020 r. skierowanym do Szefa Biura Personalnego – Administracyjnego (...), P. B. wystąpił do pracodawcy z prośbą o wyjaśnienie przyczyn, dla których wynagrodzenie wypłacone za luty 2020 r. wypłacono w zaniżonej wysokości.

Dowód : pismo powoda z dnia 28 lutego 2020 r. – k. 22.

W dniu 11 marca 2020 r. P. B. otrzymawszy świadectwo pracy za okres zatrudnienia od 17 lutego 2017 r. do 19 lutego 2020 r. zwrócił pracodawcy to świadectwo wskazując, że w związku z odebraniem 4 marca 2020 r. oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę pozostaje w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, co czyni wystawione świadectwo pracy przedwczesnym. W odpowiedzi pracodawca wskazał, że umowa która łączyła strony rozwiązała się z okresem, na jaki została zawarta, to jest z dniem 19 lutego 2020 r. Jednocześnie (...) zobowiązała P. B. do zwrotu błędnie wypłaconego w dniu 27 marca 2020 r. wynagrodzenia oraz zasiłku chorobowego w kwocie 28 034,30 zł.

Dowód : pismo pracodawcy z dnia 27 lutego 2020 r. – k. 24, świadectwo pracy – k. 25-26, pismo powoda z dnia 20 marca 2020 r. – k. 27, pismo pracodawcy z 2 kwietnia 2020 r. – k. 28.

Pismem z dnia 13 maja 2020 r. P. B. wezwał pracodawcę do zapłaty wynagrodzenia za kwiecień 2020 r.

Dowód : pismo powoda z dnia 13 maja 2020 r. – k. 30.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

Kwestią sporną pomiędzy stronami przede wszystkim pozostawało źródło łączącego je stosunku prawnego. Powód stał na stanowisku, iż stosunek pracy nawiązał się na mocy umowy o pracę. W toku procesu wskazywał dodatkowo na dualizm wykreowanych stosunków pracy twierdząc, że dwukrotnie zawarł umowę o pracę, najpierw w dniu 20 lutego 2017 r., a następnie 23 marca 2017 r. Pozwane Przedsiębiorstwo Państwowe (...) w S. natomiast argumentowało, że stosunek pracy między stronami powstał na mocy aktu powołania P. B. na stanowisko zarządcy komisarycznego przez organ założycielski. Powołując się na poglądy doktryny i judykatury wskazywała, że przepis art. 66 ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U.2023.437) stanowiący o wyznaczeniu zarządcy komisarycznego jest przepisem odrębnym w rozumieniu art. 68 k.p. pozwalającym na nawiązanie stosunku pracy z zarządcą komisarycznym na podstawie powołania. Wskazywała, że akt „wyznaczenia” na stanowisko zarządcy komisarycznego powinien być traktowany jako powołanie, w rozumieniu Kodeksu pracy bądź też jako akt równoznaczny (zrównany) – z mocy art. 66 ust. 1 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych – z aktem powołania. To zaś oznaczało w ocenie pozwanego, że zawarta przez powoda umowa o pracę w charakterze zarządcy komisarycznego w istocie jedynie doprecyzowywała warunki stosunku pracy nawiązanego w następstwie powołania go do pełnienia funkcji zarządcy komisarycznego. Sąd orzekający w niniejszej sprawie nie znajduje podstaw, aby tę argumentację strony pozwanej podzielić. Należy przy tym zaznaczyć, że także twierdzenia powoda, w zakresie w jakim wskazywał on na dwukrotne zawarcie umowy o pracę nie zasługują na aprobatę. Co więcej, twierdzenia te powołane na końcowym etapie postępowania mogą budzić zdziwienie, bowiem fakt obowiązywania umowy o pracę z dnia 23 marca 2017 r. w trakcie całego okresu zatrudnienia, a także bezpośrednio po nim nie był kwestionowany przez stronę powodową. Ze złożonej do akt korespondencji prowadzonej zarówno przez J. N. jak i powoda z pracodawcą oraz pracownikami Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej jednoznacznie wynikało, że strony poczytują za ważną i obowiązującą umowę o pracę z 23 marca 2017 r. Podobnie, P. B. wytaczając powództwo w niniejszej sprawie, wskazywał na łączącą go z pozwanym umowę o pracę z 23 marca 2017 r. Na ten dokument powoływał się również w pismach kierowanych do pracodawcy na etapie przedsądowym.

W świetle okoliczności faktycznych należało uznać, że powód skutecznie zawarł umowę o pracę tylko raz w dniu 23 marca 2017 r. z działającym jako organ założycielski (...) p.p. w S. Ministrem Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreślano, że likwidator przedsiębiorstwa państwowego (podobnie zarządca komisaryczny) wykonuje obowiązki dyrektora przedsiębiorstwa. W zakresie wyznaczenia go przez organ założycielski i podlegania jego kontroli, pozycja likwidatora niczym istotnym nie różni się od dyrektora przedsiębiorstwa. Odnośnie do dyrektora nie budzi wątpliwości pogląd, że pracownik taki jest pracownikiem jednostki organizacyjnej, w której wykonuje swoje obowiązki pracownicze (wyrok z dnia 9 września 1977 r., PRN 115/77, OSNCP 1978 z. 10, poz. 177; wyrok z dnia 3 czerwca 1988 r., II URN 102/88, OSNCP 1991 z. 1, poz. 7; uchwała z dnia 23 lipca 1993 r., I PZP 30/93, OSNCP 1994 z. 6, poz. 123). Wobec faktu, że ustanowienie zarządu komisarycznego powoduje odwołanie dyrektora i rozwiązanie organów samorządu załogi, jedynym organem, który może działać w imieniu przedsiębiorstwa staje się organ założycielski. Tylko on jest uprawniony do podejmowania czynności prawnych na rzecz tego przedsiębiorstwa (por. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 czerwca 2000 r., I PKN 698/99, MoP 2001 nr 2, str. 70 i powołane tam orzecznictwo).

Umowa o pracę z dnia 20 lutego 2017 r. wobec braku umocowania J. N. reprezentującego pozwane przedsiębiorstwo przy jej zawieraniu była nieważna. Należy przypomnieć, że przed wprowadzeniem zarządu komisarycznego J. N. będący szefem biura personalno-administracyjnego posiadał udzielone przez dyrektora przedsiębiorstwa pełnomocnictwo do dokonywania w imieniu (...) czynności prawnych w zakresie działalności przedsiębiorstwa z tym, że jeżeli rozporządzenie prawem przekracza wartość 5.000 zł lub czynność ta spowodować może powstanie zobowiązania przedsiębiorstwa świadczenia o wartości powyżej 5.000 zł do skuteczności oświadczenia woli wymagane jest współdziałanie drugiej osoby. Już tylko z tego faktu można by było wywodzić brak umocowania do jednoosobowego zawarcia z powodem umowy o pracę, której wynagrodzenie określono na kwotę przewyższającą określony powyżej limit. Co jednak istotniejsze, należy wskazać, że w związku z wszczęciem postępowania naprawczego od dnia 17 lutego 2017 r. w miejsce rozwiązanych organów przedsiębiorstwa wstąpił zarządca komisaryczny. To osoba sprawująca zarząd komisaryczny przejmuje kompetencje organów przedsiębiorstwa. Wyjątek stanowi jedynie przyjmowanie i zatwierdzanie sprawozdania finansowego, dokonywanie podziału wygospodarowanego zysku przez przedsiębiorstwo na fundusze oraz zasad wykorzystania tych funduszy. Kompetencje te przejmuje organ założycielski. W konsekwencji pełnomocnictwa udzielone przez dotychczasowy organ wygasły. J. N. nie mógł więc w dniu 20 lutego 2017 r. działać jako pełnomocnik dyrektora przedsiębiorstwa w imieniu (...), gdyż przepisy ustawy o przedsiębiorstwach państwowych taką możliwość wyłączają.

Wypada zauważyć jednak, że poczynione uwagi dla zapadłego rozstrzygnięcia pozostają irrelewantne. Nawet jeżeliby założyć na potrzeby rozważań, że powód skutecznie zawarł umowę o pracę w dniu 20 lutego 2017 r. to wskazać należy, że umowa ta uległa rozwiązaniu z upływem okresu, na jaki została zawarta, to jest z dniem 17 lutego 2018 r.

Jak już sygnalizowano, Sąd orzekający posiada odmienne od strony pozwanej zapatrywania na kwestię źródła stosunku pracy, która poczytywała akt „wyznaczenia” na stanowisko zarządcy komisarycznego jako akt równoznaczny (zrównany) - z mocy art. 66 ust. 1 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych – z aktem powołania. W niniejszej sprawie, poza osią sporu pozostawało, że pozwany pracodawca jest przedsiębiorstwem państwowym, a także że jego kondycja finansowa uzasadniała podjęcie działań naprawczych. Zgodnie z przywołaną ustawą o przedsiębiorstwach państwowych, jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność ze stratą, organ założycielski w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych może wszcząć postępowanie naprawcze, ustanawiając nad przedsiębiorstwem zarząd komisaryczny. Z chwilą ustanowienia zarządu komisarycznego organy przedsiębiorstwa ulegają rozwiązaniu. Organ założycielski wyznacza i odwołuje osobę sprawującą zarząd komisaryczny. W judykaturze przyjęto, że z przepisów ustawy o przedsiębiorstwach państwowych nie wynika wprost, na podstawie jakiego stosunku prawnego wykonywane są czynności zarządcy komisarycznego. Zarządca komisaryczny nie musi więc w ogóle pozostawać z przedsiębiorstwem czy jednostką organizacyjną organu założycielskiego w stosunku pracy i może swoje czynności wykonywać na podstawie umowy cywilnoprawnej. Zastrzec należy jednak, że do wykonywania w ramach stosunku pracy czynności zarządcy komisarycznego dojdzie wówczas, gdy z okoliczności sprawy w sposób nie budzący wątpliwości, organ założycielski przedsiębiorstwa państwowego zawarł z zarządcą komisarycznym odrębną umowę o pracę na takim stanowisku. (por. uchwała Sądu Najwyższego Izby Administracyjnej, Pracy i (...) z dnia 11 sierpnia 1994 r., II UZP 19/94, OSNP 1994 nr 10, poz. 166).

W świetle wskazanych poglądów, które Sąd orzekający przyjmuje za własne, uznać należy, że stosunek pracy łączący powoda z pozwanym przedsiębiorstwem powstał wyłącznie na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 23 marca 2017 r. zawartej pomiędzy powodem a organem założycielskim pozwanego przedsiębiorstwa. Akt wyznaczenia powoda do pełnienia funkcji zarządy komisarycznego był swego rodzaju aktem administracyjnym, lecz nie kreował więzi pracowniczej między stronami. Istotnie, bez formalnego „powołania” powoda nie mógłby on podjąć zarządu nad (...), jednak z tego faktu nie można wyprowadzić wniosku, że akt wyznaczenia stanowi źródło stosunku pracy. Wobec pozostawionej przez ustawodawcę swobody, w zakresie kształtowania stosunku prawnego, na podstawie którego zarządca komisaryczny będzie wykonywał swoje obowiązki, nie sposób założyć istnienia stosunku pracy. Jak już wspomniano nie wyklucza się innego stosunku cywilnoprawnego, który także byłby poprzedzony aktem powołania – wyznaczenia zarządcy.

Spór pomiędzy stronami dotyczył także rodzaju umowy o pracę, która wiązała P. B. z (...). Powód, kwestionował dopuszczalność zawierania z nim terminowych umów o pracę, podnosząc, że w jego sytuacji winien znaleźć zastosowanie przepis art. 25 ¹ k.p. z wszystkimi konsekwencjami prawnymi tego stanu rzeczy. Przywołana regulacja stanowi, że okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech. Uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy uważa się za zawarcie, od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej rozwiązanie, nowej umowy o pracę na czas określony. Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony jest dłuższy niż okres, o którym mowa powyżej lub jeżeli liczba zawartych umów jest większa niż 3, uważa się, że pracownik, odpowiednio od dnia następującego po upływie okresu 33 miesięcy lub od dnia zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Zasad tych nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony:

1)  w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

2)  w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,

3)  w celu wykonywania pracy przez okres kadencji,

4)  w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie,

- jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy. Pracodawca zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu umowy o pracę, o której mowa w punkcie 4, wraz ze wskazaniem przyczyn zawarcia takiej umowy, w terminie 5 dni roboczych od dnia jej zawarcia.

Sąd Najwyższy poddając pod rozwagę przypadki stosunków pracy nauczycieli zatrudnianych czas określony w związku z potrzebami wynikającymi z organizacji nauczania lub w związku z zastępstwem nieobecnego nauczyciela, a także osób zatrudnionych na podstawie terminowych umów o pracę zawieranych w ramach robót publicznych podkreślił, że motywem wprowadzenia unormowania zawartego w art. 25 ¹ k.p. była chęć przeciwstawienia się nieprawidłowej praktyce polegającej na zawieraniu z tym samym pracownikiem kolejnych umów na czas określony mimo braku merytorycznego uzasadnienia i z reguły w celu obejścia przepisów mających za zadanie ochronę interesów pracownika (ochronę trwałości jego stosunku pracy). Według bowiem Kodeksu pracy przyczyny, dla których strony zawierają umowę o pracę, mogą być jakiekolwiek i nie muszą być przez nie wskazywane. Swoboda w zakresie zawierania umów o pracę na czas określony jest właśnie źródłem możliwych nadużyć i w gruncie rzeczy leży u podstaw genezy art. 25 ¹ k.p. Groźba takich nadużyć zasadniczo zaś nie występuje w sytuacji gdy ustawa wyraźnie ustala, w jakich przypadkach strony mogą zawrzeć umowę o pracę na czas określony i przypadki te nie budzą wątpliwości co do ich racjonalności czy też społeczno-gospodarczego uzasadnienia. Oprócz tego należy mieć także na uwadze i to, że regulacja zawarta w art. 25 ¹ k.p. stanowi odstępstwo od zasady swobody stron w układaniu ich stosunków pracy i w tym znaczeniu ma charakter odstępstwa od reguły ogólnej, w związku z czym nie może być wykładana w sposób ekstensywny. W judykaturze panuje utrwalony pogląd, iż art. 25 ¹ k.p. - wprowadzający fikcję prawną, według której zawarcie w warunkach w nim określonych trzeciej umowy terminowej powoduje jej przekształcenie w umowę o pracę na czas nie określony – ma zastosowanie również w sytuacji, w której strony – mimo iż faktycznie zawarły (w warunkach przewidzianych w tym przepisie) umowy o pracę – nadały im inną nazwę, na przykład umów zlecenia. Ów przepis nie ma natomiast zastosowania wówczas, gdy ustawa w sposób wyczerpujący (kompleksowy) wskazuje okoliczności, w których strony mogą zawrzeć umowę o pracę na czas określony. Zdaniem Sądu Najwyższego, skoro w przypadku faktycznego zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela istnieje powinność nawiązania stosunku pracy („stosunek pracy nawiązuje się”) na podstawie umowy o pracę na czas określony, to wykluczone jest przekształcenie się z mocy samego prawa kolejnej umowy na czas określony w umowę o pracę na czas nieokreślony na podstawie art. 25 ¹ k.p. Inaczej bowiem trzeba by przyjąć, a co wydaje się niedopuszczalne, że z jednej strony, ustawodawca każe stronom zawierać - jeżeli decydują się na nawiązanie stosunku pracy - tylko umowę na czas określony, a z drugiej strony, kolejną umowę (trzecią) każe traktować w skutkach prawnych jako równoznaczną z umową o pracę na czas nieokreślony (por. wyrok Sądu Najwyższego - I. Administracyjnej Pracy i (...) z dnia 29 czerwca 2000 r., I PKN 709/99, OSNP 2001 nr 24, poz. 716, Wyrok Sądu Najwyższego – Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 października 2002 r., I PKN 546/01, OSNP 2004 nr 10, poz. 169, str. 445, Wyrok Sądu Najwyższego - Izby Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 21 września 2011 r., II PK 36/11, Legalis nr 461864).

W ocenie Sądu, brzmienie art. 65 ust. 1 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, który stanowi że zarząd komisaryczny ustanawia się na czas oznaczony, w sposób uzasadniony nakazuje przyjąć, że do każdego stosunku cywilnoprawnego, w tym stosunku pracy, który nawiąże zarządca komisaryczny z przedsiębiorstwem objętym postępowaniem naprawczym będzie terminowy i należy go wykładać analogicznie jak czynił to Sąd Najwyższy w określonych przypadkach umów zawieranych z nauczycielami w oparciu o przepisy Karty Nauczyciela. Za niedopuszczalne należy uznać przekształcenie się z mocy samego prawa kolejnej umowy na czas określony w umowę o pracę na czas nieokreślony na podstawie art. 25 ¹ k.p., gdy ustawa w sposób jednoznaczny limituje czas trwania stosunku pracy. Przyjęcie odmiennego poglądu w realiach niniejszej sprawy i dopuszczenie powstania nieokreślonego w ramach czasowych stosunku prawnego, niweczyłoby cel przywołanej regulacji, która zakłada, że zarządca komisaryczny pełni swoją funkcję przejściowo, zastępując tymczasowo organy przedsiębiorstwa. W myśl art. 69 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, jeżeli ustaną przyczyny ustanowienia zarządu komisarycznego, organ założycielski wydaje zarządzenie o uchyleniu tego zarządu. Trudno wyobrazić sobie sytuację, w której stosunek pracy zarządcy trwałby mimo uchylenia zarządu w znaczeniu administracyjnym. Nie ulega wątpliwości, że powód został zatrudniony w pozwanym przedsiębiorstwie celem zrealizowania planu naprawczego i poprawy stanu finansowego przedsiębiorstwa. Wykonanie tego zadania powoduje, że odpada cel, dla którego ustanowiono zarząd komisaryczny a tym samym brak jest podstaw do kontynuowania zatrudnienia przed zarządcę. W ocenie Sądu, przepis art. 25 ¹ k.p. nie ma zastosowania wówczas, gdy przepis ustawy w sposób wyczerpujący (kompleksowy) wskazuje okoliczności, w których strony mogą zawrzeć umowę o pracę na czas określony. Oznacza to, że w określonych przypadkach dopuszczalne jest wyłączenie umów terminowych – kauzalnych spod mechanizmu przekształcania, o którym mowa w art. 25 ¹ k.p. Wielokrotne zawieranie z pracownikiem następujących po sobie umów na czas określony nie będzie wówczas wywoływało skutku przewidzianego w przywołanym przepisie.

Tym niemniej, także w przypadku odrzucenia zaprezentowanego poglądu, zastosowanie art. 25 ¹ kodeksu pracy prowadziło bowiem do tych samych wniosków. Powód został zatrudniony w konkretnym, jasno wyznaczonym celu w ramach czasowych zakreślonych, decyzją organu założycielskiego przedsiębiorstwa. Art. 25 ¹ § 4 pkt 3 k.p. stanowi, że limitów 33 miesięcy oraz maksymalnie 3 umów terminowych nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony w celu wykonywania pracy przez okres kadencji, jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy. Mimo że przepis ten wskazuje na kadencyjność stanowiska, zaś zarządca komisaryczny nie sprawuje funkcji kadencyjnie, to w poddanym pod rozwagę Sądu stanie faktycznym należałoby przyjąć per analogiam, że określone przepisem limity nie obowiązywały powoda. Organ założycielski przedsiębiorstwa wszczynając postępowanie naprawcze 17 lutego 2017 r. określił czas jego trwania na rok. W związku z koniecznością jego kontynuowania, dwukrotnie wydłużano czas trwania tego postępowania o kolejny rok kalendarzowy. Jednocześnie z powodem każdorazowo zawierano kolejną umowę odpowiadającą czasowi trwania zarządu komisarycznego. W rezultacie, mimo że stanowisko powoda nie było kadencyjne w ścisłym znaczeniu, to podjęte przez niego zatrudnienie odpowiadało zasadom właściwym dla takich stanowisk. Co się zaś tyczy drugiej z przesłanek, to jest ustalenia, czy wielokrotne zawarcie umów na czas określony w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy, należy wskazać, że aktualne pozostają poczynione powyżej uwagi. W ocenie Sądu, zawieranie z powodem umów terminowych w sposób oczywisty uzasadnione było okolicznościami związanymi ściśle z treścią przepisów ustawy o przedsiębiorstwach państwowych.

Wreszcie, strony toczyły spór co do sposobu oraz daty zakończenia łączącego je stosunku pracy, a co bezpośrednio miało wpływ na zgłoszone w niniejszym procesie żądanie.

Wypowiedzenie powodowi umowy o pracę w niniejszej sprawie warunkowane było uchyleniem zarządu komisarycznego nad pozwanym przedsiębiorstwem. Oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia jest oświadczeniem woli, do którego zastosowanie znajdą odpowiednie zastosowanie ogóle reguły składania oświadczeń formułowane przez przepisy prawa cywilnego. Analiza zgromadzonego materiału dowodowego, doprowadziła Sąd do przekonania, że w dniu 13 grudnia 2019 r. pracodawca skutecznie złożył powodowi oświadczenie o wypowiedzeniu łączącej strony umowy.

Sąd dostrzegając niekonsekwencję powoda nie dał wiary podnoszonym przez niego twierdzeniom, jakoby oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę dotarło do niego w formie wydruku dopiero w dniu 3 marca 2020 r. wraz z osobistymi przedmiotami, które dostarczył mu kierowca pozwanego. Podjęte przez niego działania a także niespójność prezentowana podczas przesłuchania powoda przeczy przyjęciu, że nie otrzymał on oświadczenia pracodawcy.

Po pierwsze, należy wskazać, że oświadczenie to zostało skierowane na adres poczty elektronicznej sekretariatu powoda. Taka forma obrotu korespondencji pomiędzy P. B. a Ministrem Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej była powszechną praktyką, na co wskazywali w swoich zeznaniach świadkowie M. P., P. L., A. T., P. F.. Co więcej, świadek A. T. podkreśliła, że w toku pełnienia funkcji zarządcy komisarycznego nie zdarzało się, aby kierowana w ten sposób korespondencja pozostawała bez odpowiedzi P. B.. Przychodzące do powoda wiadomości były drukowane przez pracowników sekretariatu, rejestrowane i przedkładane P. B.. Tak też to miało miejsce w dniu 13 grudnia 2019 r. Wydrukowaną wiadomość e-mail z załączonym do niej oświadczeniem o rozwiązaniu umowy o pracę obecnemu tego dnia w pracy powodowi pracownik sekretariatu przedłożył na biurko. Bezspornym pozostawało, że w dniu 13 grudnia 2019 r. P. B. był obecny w pracy. Na tę okoliczność wskazywali wszyscy powołani w sprawie świadkowie, nie przeczył temu sam powód – twierdził bowiem, że na ten dzień zaplanował konferencję prasową, do której się przygotowywał i w której uczestniczył. P. B. wskazywał, że co do zasady zapoznawał się z przedkładanymi mu dokumentami w miarę możliwości na bieżąco, jednak 13 grudnia 2019 r. w kręgu jego zainteresowania znajdowała się jedynie konferencja prasowa i nie podejmował on bieżących spraw. W ocenie Sądu żadną miarą nie sposób przyjąć, aby powyższe usprawiedliwiało brak zapoznania się z dokumentem. Co więcej, fakt czy powód zapoznał się z tym oświadczeniem dla jego skuteczności pozostaje drugorzędny, bowiem w myśl art. 61 kodeksu cywilnego, oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Sąd odmówił przymiotu wiarygodności twierdzeniom powoda w tym zakresie. Mimo, że konsekwentnie podnosił on, że nie otrzymał oświadczenia pracodawcy, to stało to w sprzeczności z treścią jego zeznań. Powód wskazywał bowiem, że miał świadomość, że jest to ostatni dzień sprawowania przez niego funkcji zarządcy komisarycznego, zaznaczył, że 13 grudnia 2019 r. nie interesowały go sprawy bieżące, ponieważ uważał decyzję Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej (organu założycielskiego) o uchyleniu zarządu komisarycznego za wystarczający i wiążący go akt, w związku z tym po zakończonej konferencji prasowej, wrócił do biura aby pożegnać się i zawiadomić o decyzji ministra. Dodatkowo powód zeznał „16 grudnia 2019 r. zadzwonił do mnie minister W. i pytał się mnie, dlaczego nie jestem w pracy. Myślę, że nie miał świadomości, że jestem na wypowiedzeniu”. Powyższe, zdaniem Sądu, nie pozwala na wyprowadzenie innego wniosku, niż ten, że powód miał świadomość nie tylko odwołania go z pełnionej funkcji zarządcy komisarycznego, lecz również wypowiedzenia umowy o pracę. W przeciwnym wypadku, na próżno szukać by uzasadnienia, dla działań podjętych przez powoda 13 grudnia 2019 r. o godzinie 23:59, kiedy to wydał zarządzenie o mianowaniu siebie samego tymczasowym kierownikiem przedsiębiorstwa. Jeżeli powód uważałby, że pozostaje w stosunku pracy zbędnym byłoby kreowanie następnego stanowiska. Tym niemniej, niezależnie od motywacji i intencji przyświecających powodowi, odnosząc się do powyższej kwestii w ślad Sądem Najwyższym należy wskazać, że przepisy ustawy o przedsiębiorstwach państwowych przewidują możliwość wyznaczenia tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa państwowego w dwóch sytuacjach po pierwsze, zgodnie z art. 33 ust. 3 ustawy, w przedsiębiorstwach nowo organizowanych, organ założycielski może wyznaczyć tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa do czasu powołania dyrektora, jednakże na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy, po wtóre, według art. 41 ust. 1 ustawy, w przypadku zawieszenia w czynnościach dyrektora przedsiębiorstwa przez radę pracowniczą, wyznacza ona na czas zawieszenia, nie dłużej niż 6 miesięcy, tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa. Obie te sytuacje różnią się nie tylko tym, że inny jest organ uprawniony do wyznaczenia tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa, lecz także tym, iż w pierwszej nie ma dyrektora przedsiębiorstwa (nie został powołany), w drugiej zaś jest, tyle tylko, że pozostaje on zawieszony w czynnościach. Nawet pobieżna lektura treści ustawy o przedsiębiorstwach państwowych wskazuje, że przedstawione wyżej dwie sytuacje nie wyczerpują przypadków, kiedy w przedsiębiorstwie państwowym nie ma dyrektora – jako organu zarządzającego przedsiębiorstwem, reprezentującego je na zewnątrz (art. 32 ust 1 cyt. ustawy). Takim przypadkiem jest uchylenie zarządu komisarycznego (art. 69). Wówczas również występuje okres przejściowy, w którym w przedsiębiorstwie nie ma dyrektora - jako organu (co należy podkreślić) kierującego i reprezentującego przedsiębiorstwo - jako osoby prawnej. Istotnie, w wymienionych przypadkach ustawa o przedsiębiorstwach państwowych nie zawiera przepisów, które zezwalałyby bądź to organowi założycielskiemu, bądź to radzie pracowniczej wyznaczyć tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa państwowego. Ta konstatacja prowadzi do wniosku, że albo ustawodawca takich sytuacji nie przewidział, a zatem występuje tu luka prawna, albo świadomie zakładał, iż w tych sytuacjach należy sięgnąć do art. 42 § 1 k.c., czyli do ustanowienia przez sąd kuratora. Problem ten został już rozstrzygnięty przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 września 1984 r. III PZP 30/84 (OSNCP 1985, z. 4, poz. 45), w której przyjęto, że chodzi o lukę prawną w ustawie o przedsiębiorstwach państwowych, podlegającą wypełnieniu w drodze analogii. Uchylenie zarządu komisarycznego stwarza sytuację, gdy w przedsiębiorstwie tym nie tylko nie ma dyrektora, ale także pozostałych organów, tj. rady pracowniczej i ogólnego zebrania pracowników (zebrania delegatów). Taka sytuacja prawna przedsiębiorstwa zbliżona jest do sytuacji przedsiębiorstwa nowo organizowanego. Stąd też wniosek, że w razie uchylenia zarządu komisarycznego wyznaczenie tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa przez organ założycielski może nastąpić w drodze analogicznego zastosowania art. 33 ust. 3 ustawy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1994 r., III CZP 110/94, OSNC 1995/1/16). P. B. jako zarządca nie tyle tylko nie był zobligowany do wyznaczenia tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa, wręcz nie posiadał ku temu kompetencji. To na organie założycielskim, czyli Ministrze Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej spoczywał obowiązek powołania tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa do czasu powołania na nowo jego ustawowych organów. Stąd też, zarządzenie wydane przez powoda w ostatniej minucie pełnienia funkcji zarządcy komisarycznego należało uznać za nie wywołujące skutków prawnych.

Nie umknęło uwadze Sądu, że pracodawca podejmując próby złożenia oświadczenia woli powodowi dołożył staranności, aby oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę dotarło realnie do powoda. Niezależnie od powyżej opisywanego doręczenia drogą służbową za pośrednictwem sekretariatu, podjął próbę doręczenia tegoż oświadczenia na prywatną skrzynkę mailową oraz przesyłką kurierską na adres stałego zamieszkania powoda. Mimo stanowczych twierdzeń powoda oraz zeznań świadka A. B., zgodnie z którymi wymienieni przeczyli powyższym faktom, Sąd w świetle materiału dowodowego nie dał im wiary. P. B. twierdził, że adres e-mail, który posiadał, to jest (...) należał do niego do połowy 2019 r., po czym został zamknięty z uwagi na ilość napływającego spamu. Skonfrontowanie jego twierdzeń z zeznaniami pracownicy sekretariatu nakazuje poddać powyższe w wątpliwość. P. L. znała prywatny adres skrzynki poczty elektronicznej powoda i wskazywała, że kierowane do niego wiadomości były nań przekierowywane. Znajduje to potwierdzenie na wydrukach z poczty służbowej z dnia 12 grudnia 2019 r., kiedy to na adres e-mail powoda przekierowano zarządzenie o odwołaniu zarządcy komisarycznego z dnia 11 grudnia 2019 r. Zeznaniom żony powoda – A. B., która na stałe mieszkała w P. (powód do 21 grudnia 2019 r. przebywał w mieszkaniu służbowym w S.) i która to przeczyła, aby pozwany kierował do powoda jakiekolwiek przesyłki również należało odmówić wiarygodności. Jej zeznania pozostają bowiem w sprzeczności z zeznaniami świadka A. T. oraz listem przewozowym, na którym umieszczono adnotację „odmowa przyjęcia”.

Wszystko powyższe prowadzi do uznania, że bezsprzecznie powód miał możliwość zapoznania się z oświadczeniem pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę bezpośrednio po jego dokonaniu, zaś ewentualne konsekwencje zaniechania tej czynności obciążają wyłącznie powoda.

W niniejszej sprawie powód domagał się zapłaty wynagrodzenia za kwiecień 2020 r. Zgodnie z treścią przepisu art. 36 ² k.p., w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia. W okresie tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Przyjęcie, że pozwany skutecznie złożył P. B. oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę, oznacza rozpoczęcie okresu wypowiedzenia. Zgodnie z aneksem nr (...) do umowy z dnia 23 marca 2017 r. strony obowiązywał 3 miesięczny okres wypowiedzenia, który swój bieg rozpoczął 14 grudnia 2019 r. W myśl art. 30 § 2 ¹ k.p., okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca. W przypadku powoda zatem zakończył się z dniem 31 marca 2020 r. W rezultacie, brak jest podstaw do udzielenia ochrony prawnej żądaniom pozwu i prowadzi do oddalenia powództwa w stosunku do obu pozwanych z przyczyn merytorycznych opisanych powyżej, o czym Sąd orzekł w punkcie pierwszym wyroku.

Dodatkowo w stosunku do pozwanego Skarbu Państwa – M. (...) powództwo podlegało oddaleniu na skutek braku legitymacji biernej po stronie pozwanego. Jak ustalono w oparciu o zgodne oświadczenia stron co do treści umowy z dnia z dnia 23 marca 2017 r. w umowie tej Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej działał jako organ założycielski lecz w imieniu i na rzecz (...) przedsiębiorstwa państwowego w S., które stało się stroną umowy o pracę poddawanej analizie w niniejszym postępowaniu.

Ustaleń faktycznych w przedmiotowej sprawie Sąd dokonał przede wszystkim w oparciu o dowody z dokumentów (szczegółowo wymienione w stanie faktycznym), jak i w oparciu o osobowy materiał dowodowy, na który to składały się zeznania powoda, a także przesłuchanych w toku postępowania świadków: M. P., P. L., K. G. (1), L. Ś., K. G. (3), M. G., A. B., A. T., P. F. oraz J. N. (których walor dowodowy przeważającej części został już omówiony). Należy przy tym wskazać, że dla zapadłego rozstrzygnięcia marginalne znaczenie miały zeznania K. G. (3), J. N. oraz M. G.. Zeznania wskazanych świadków, którzy wielokrotnie, zakresie istotnym dla zapadłego rozstrzygnięcia, zasłaniali się niewiedzą bądź niepamięcią nie wnosiły wiele do ustaleń faktycznych, a jedynie pozwalały na potwierdzenie faktów ustalonych w oparciu o dowody z dokumentów oraz zeznania pozostałych świadków zaliczone w poczet materiału dowodowego. Szczególny walor miały natomiast zeznania M. P., P. L., K. G. (1), L. Ś., A. T., P. F.. Ich depozycje znajdowały odzwierciedlenie w dowodach z dokumentów, a przy tym pozostawały spójne i wiarygodne. Zeznania A. B. Sąd uznał za pozbawione mocy dowodowej w zakresie, w jakim nie pokrywały się one z zgormadzonym materiałem dowodowym bądź stanowiły potwierdzenie jedynie słów powoda. Z uwagi na relację rodzinną łączącą świadka z powodem jej depozycje ukierunkowane były jedynie na przedstawieniu poparcia dla taktyki procesowej obranej przez stronę powodową, a przez to nieprzydatne dla ustaleń faktycznych.

Wobec oddalenia powództwa w całości, za stronę wygrywającą proces należało uznać pracodawcę powoda, któremu w myśl art. 98 k.p.c. przysługuje zwrot kosztów procesu od strony przegrywającej. Koszty procesu poniesione przez pozwane przedsiębiorstwo odpowiadały wynagrodzeniu zawodowego pełnomocnika. Minimalna stawka tego wynagrodzenia wynosiła 2 700 zł, a jej wysokość ustalono na podstawie § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, obowiązującego na dzień wniesienia pozwu.

Sąd odstąpił od obciążania powoda kosztami procesu na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – M. (...). Podmiot ten nie posiadał legitymacji biernej w niniejszym procesie, zaś jego wstąpienie do procesu nie nastąpiło z inicjatywy strony powodowej, choć odbyło się w konsekwencji braku wyraźnego sprzeciwu strony powodowej w tym zakresie. Dawało to Sądowi asumpt do rozważań co do właściwego oznaczenia strony pozwanej – strony umowy z dnia 23 marca 2017 r. Wątpliwości te zostały usunięte wobec jednoznacznych oświadczeń wszystkich trzech stron postępowania. Nie toczył się ostatecznie spór w tym zakresie. W rezultacie Sąd uznał, że obciążanie powoda kosztami udziału po stronie pozwanej podmiotu mieszącego się w zakresie pojęcia Skarbu Państwa będzie stanowiło nadmierną dolegliwość związaną z przegraniem procesu. W tej sytuacji zastosowanie znalazł przepis art. 102 k.p.c., na którym oparto rozstrzygnięcie zawarte w punkcie trzecim wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  o.

2.  (...)

3.  (...)

(...)