Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 sierpnia 2023 r. T. C. wystąpił z powództwem przeciwko S. G.. Po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa (k. 17-18, k. 32-33) wniósł o zasądzenie od S. G. kwoty 7.466,80 zł tytułu ekwiwalentu za 38 dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego oraz o sprostowanie świadectwa pracy poprzez zamieszczenie w jego punkcie 8 informacji, że nie wypłacono mu ekwiwalentu za urlop. Ponadto wniósł o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż wbrew treści świadectwa pracy otrzymanego od pozwanego w dniu 1 grudnia 2020 r. nie wypłacono mu ekwiwalentu za urlop w żadnej kwocie.

Pismem z dnia 2 stycznia 2024 r. powód rozszerzył powództwo, wnosząc o zasądzenie od pozwanego kwoty 193,15 zł jaką poniósł w kancelarii komorniczej w poprzednio toczącym się postępowaniu sądowym.

Na mocy zarządzenia z dnia 1 marca 2024 r. prawomocnie zwrócono pozew w części rozszerzonej.

W odpowiedzi na pozew pozwany S. G., reprezentowany wówczas przez kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu, wniósł o oddalenie powództwa. Wskazała, iż powód otrzymał ekwiwalent za 38 dni niewykorzystanego urlopu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. C. był zatrudniony przez S. G. w okresie od 8 maja 2019 r. do 30 listopada 2020 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku mechanika samochodowego ostatnio za wynagrodzeniem 4.129,95 zł miesięcznie.

Niesporne, a nadto dowód: świadectwo pracy – k. 6, umowa o pracę – k. 31, aneks do umowy o pracę – k. 30, przesłuchanie powoda T. C. w charakterze strony – k. 143-144

T. C. podczas zatrudnienia u S. G. przysługiwał urlop wypoczynkowy w wymiarze 26 dni rocznie.

Dowód: przesłuchanie powoda T. C. w charakterze strony – k. 143-144

Na koniec zatrudnienia u S. G. T. C. pozostało do wykorzystania 38 dni urlopu wypoczynkowego.

Niesporne, a nadto dowód: świadectwo pracy – k. 6, przesłuchanie powoda T. C. w charakterze strony – k. 143-144, zeznania świadka M. Ż. – k. 135-136

T. C. nie wypłacono ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy podczas zatrudnienia u S. G..

Pomimo tego w pkt 8 wystawionego w dniu 30 listopada 2020 r. świadectwa pracy zamieszczono zapis, że T. C. wypłacono ekwiwalent za 38 dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego.

Dowód: świadectwo pracy – k. 6, przesłuchanie powoda T. C. w charakterze strony – k. 143-144

Wystawiając to świadectwo pracy w zastępstwie S. G., M. Ż. związana z nim umową cywilnoprawną w zakresie obsługi kadrowej i księgowej, bazowała jedynie na informacji otrzymanej w tym zakresie od S. G.. Nie widziała dowodu przelewu ekwiwalentu na rzecz T. C. ani jej nie księgowała.

S. G. zakończył w tamtym czasie prowadzenie działalności gospodarczej.

Dowód: zeznania świadka M. Ż. – k. 135-136

Otrzymawszy w dniu 1 grudnia 2020 r. świadectwo pracy i nie zgadzając się z jego treścią, T. C. w piśmie z dnia 3 grudnia 2020 r. skierowanym do pracodawcy wniósł o jego sprostowanie m.in. w zakresie zapisu w pkt 8 świadectwa pracy poprzez jego usunięcie jako niezgodnego z prawdą. T. C. nie otrzymał odpowiedzi na swój wniosek.

Dowód: świadectwo pracy – k. 6, wniosek o sprostowanie świadectwa pracy – k. 8, potwierdzenie nadania wniosku – k. 7, przesłuchanie powoda T. C. w charakterze strony – k. 143-144

W związku z tym, T. C. w dniu 7 stycznia 2021 r. wystąpił z pozwem o sprostowanie świadectwa pracy. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt (...) T. C. cofnął pozew w tej sprawie, skutkiem czego Sąd, na mocy postanowienia z dnia 15 czerwca 2022 r. umorzył postępowanie w sprawie. Podejmując decyzję o cofnięciu pozwu T. C. chciał uzyskiwać świadczenie ze (...) Centrum (...) w związku z opieką nad rodzicami. Centrum to wstrzymywało się z wypłatą z uwagi na toczące się postępowanie (...) dotyczące zatrudnienia T. C.. Aby otrzymywać świadczenie nie mógł on zaś pozostawać w zatrudnieniu.

Dowód: pozew, postanowienie o umorzeniu postępowania – w aktach sprawy (...), przesłuchanie powoda T. C. w charakterze strony – k. 143-144

Wysokość ekwiwalentu za 38 dni urlopu wypoczynkowego T. C. to kwota 7.444,96 zł.

Dowód: wyliczenie – k. 134

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w zakresie żądania ekwiwalentu za urlop.

W sprawie stan faktyczny pozostawał bezsporny co do tego, iż T. C. pozostawał w zatrudnieniu u S. G. w okresie od 8 maja 2019 r. do 30 listopada 2020 r., że wysokość ostatnio otrzymywanego wynagrodzenia przez powoda wynosiła 4.129,95 zł oraz że T. C. na koniec zatrudnienia nie wykorzystał 38 dni urlopu wypoczynkowego. Spornym pozostawała okoliczność, czy pozwany wypłacił powodowi ekwiwalent za niewykorzystany w tej ilości urlop wypoczynkowy.

Zgodnie z przepisem art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Reguła powyższa znajduje odzwierciedlenie w procedurze cywilnej, tj. regulacji art. 232 k.p.c., zgodnie z którym strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał. W wypadku, gdy powód sprosta ciążącym na nim obowiązkom dowodowym, a więc wykaże wystąpienie faktów istotnych z punktu widzenia zastosowania konkretnej normy prawa materialnego, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających oddalenie powództwa (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 10 czerwca 2013 r., II PK 304/12). Przepis regulujący rozkład ciężaru dowodu określa jaki wpływ na wynik procesu ma nieudowodnienie pewnych faktów, inaczej mówiąc kto poniesie wynikające z przepisów prawa materialnego negatywne konsekwencje ich nieudowodnienia. W sprawach z zakresu prawa pracy ciężar dowodu co do prawidłowego dokonania wypłaty należności pracowniczych spoczywa na pracodawcy (art. 6 k.c. w zw. z art. 300 k.p.). To na pracodawcy ciążą bowiem obowiązki związane z prowadzeniem dokumentacji płacowej. Niewykonanie tego obowiązku przez pracodawcę nie może powodować niekorzystnych skutków dla pracowników. Udowodnienie faktu negatywnego (nieotrzymania ekwiwalentu za urlop) jest trudniejsze od wykazania faktu pozytywnego, tj. zapłaty należności. Pracodawcę obciąża zatem obowiązek udowodnienia, iż wypłacono powodowi należną kwotę. W zakresie wypłat gotówkowych, pozwany pracodawca może wykazać, że do nich doszło, np. stosownym pokwitowaniem, w zakresie wypłat na konto, potwierdzeniem przelewu.

Jako dowód wypłaty ekwiwalentu za urlop pozwany (będąc na ówczesnym etapie postępowania zastępowanym przez kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu) zaproponował dowód z zeznań świadka M. Ż., która wystawiła świadectwo pracy, wpisując w nim informację o zapłacie powodowi ekwiwalentu za 38 dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego. Jak świadek zeznała jednak na rozprawie, wpisując te dane, bazowała ona jedynie na informacji otrzymanej w tym zakresie od S. G.. Nie widziała dowodu przelewu ekwiwalentu na rzecz T. C. ani jej nie księgowała.

Pozwany, kiedy zaczął występować w procesie samodzielnie, został zobowiązany przez Sąd do złożenia dowodu wypłaty powodowi ekwiwalentu za urlop pod rygorem skutków z art. 233 § 2 k.p.c. Nie wykonał tego zobowiązania. Zgodnie z przywołanym wyżej przepisem sąd oceni według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zabranego materiału dowodowego, jakie znaczenie nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu. Pozwany nie stawił się także dwukrotnie na rozprawie, wezwany celem przesłuchania w charakterze strony pod rygorem pominięcia dowodu, stąd Sąd pominął ten dowód. Trudno uznać zatem, aby pozwany, na którym spoczywał obowiązek wykazania faktu zapłaty powodowi ekwiwalentu za urlop, wykazał ten fakt. Wiarygodne w tym zakresie były zeznania powoda, który konsekwentnie od momentu otrzymania świadectwa pracy stwierdzającego fakt wypłaty mu ekwiwalentu za urlop, zmierzał do podważenia tego faktu, wnosząc o sprostowanie świadectwa pracy poprzez usunięcie informacji zawartej w pkt 8 świadectwa pracy, a następnie poprzez wytaczając powództwo o sprostowanie świadectwa pracy i zasądzenie mu ekwiwalentu za urlop od pozwanego.

Żądanie powoda w zakresie wypłaty ekwiwalentu za czas niewykorzystanego urlopu znajduje podstawę prawną w treści art. 171 k.p.. Zgodnie z powołanym przepisem – w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny. Zasady wypłaty i ustalania wysokości ekwiwalentu określa zaś rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop z dnia 8 stycznia 1997 r. (dalej rozporządzenie w sprawie wypłacania ekwiwalentu). W myśl przepisu art. 154 § 1 pkt 2 k.p. i art. 155 § 1 pkt 6 k.p. – wymiar urlopu wynosi 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat. Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia szkoły wyższej – 8 lat.

Między stronami było niesporne, że liczba dni urlopu niewykorzystanego przez powoda w naturze wynosiła 38 dni.

Stosownie do treści § 18 rozporządzenia w sprawie wypłacania ekwiwalentu – ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oblicza się dzieląc wynagrodzenie przez tzw. współczynnik urlopowy wynikający z § 19 rozporządzenia. Współczynnik ten wynosił wartość 21,08 w 2020 r. (w roku zakończenia zatrudnienia). Podzielenie wynagrodzenia lub sumy miesięcznych wynagrodzeń pracownika przez współczynnik ekwiwalentowy umożliwia ustalenie wysokości ekwiwalentu za jeden dzień urlopu. Następnym działaniem jest obliczenie ekwiwalentu za jedną godzinę urlopu, co następuje przez podzielenie kwoty ekwiwalentu za jeden dzień urlopu przez liczbę odpowiadającą dobowej normie czasu pracy obowiązującej pracownika. Norma ta co do zasady wynosi osiem godzin i taką wartość należy przyjmować jako dzielnik w omawianym tu działaniu, bez względu na wymiar czasu pracy pracownika czy system czasu pracy, w którym wykonuje on pracę. Ostatnim działaniem służącym obliczeniu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop jest pomnożenie ekwiwalentu za jedną godzinę urlopu przez liczbę godzin niewykorzystanego przez pracownika urlopu wypoczynkowego. Przeprowadzenie powyższych działań daje w rozpoznawanej sprawie kwotę 7.444,96 zł (4.129,95 zł / 21,08 = 195,92; 195,92 / 8 = 24,49; 24,49 x 304 = 7.444,96 zł).

Powód dochodził tytułem zaległego ekwiwalentu urlopowego kwoty nieco wyższej, tj. 7.466 zł, co wynikało z wyliczenia kwot ekwiwalentu odrębnie za rok 2019 i 2020. Działanie to przeprowadza się jednak jednorazowo, na moment ustania stosunku pracy, uwzględniając obowiązujący na ten moment współczynnik urlopowy. Z tego względu powództwo ponad kwotę 7.444,96 zł należało oddalić.

Oddaleniu podlegało też powództwo o sprostowanie świadectwa pracy.

Zgodnie z art. 97 § 2 ¹ k.p. - pracownik może w ciągu 14 dni od otrzymania świadectwa pracy wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o sprostowanie świadectwa pracy. W razie nieuwzględnienia wniosku pracownikowi przysługuje, w ciągu 14 dni od zawiadomienia o odmowie sprostowania świadectwa pracy, prawo wystąpienia z żądaniem jego sprostowania do sądu pracy. W przypadku niezawiadomienia przez pracodawcę o odmowie sprostowania świadectwa pracy, żądanie sprostowania świadectwa pracy wnosi się do sądu pracy.

Powód zachował wyżej opisane terminy, ale występując z powództwem o sprostowanie świadectwa pracy w pierwszym postępowaniu toczącym się pod sygn. akt (...) Postępowanie w tej sprawie zostało jednak umorzone w dniu 15 czerwca 2022 r. na skutek cofnięcia pozwu przez powoda. Następny pozew, zawierający podobne żądanie powód złożył dopiero 17 sierpnia 2023 r., a więc po upływie niemal 3 lat od otrzymania świadectwa pracy od pozwanego. Upływ terminu przewidzianego w art. 97 § 2 ¹ k.p. skutkuje oddaleniem w pkt II wyroku powództwa w zakresie żądania sprostowania świadectwa pracy z przyczyn formalnych – przekroczenia ustawowego terminu do wytoczenia z powództwem o sprostowanie.

Brak jest podstaw do zastosowania przepisu art. 265 § 1 k.p. Powód pierwotnie złożył powództwo we właściwym terminie, ale je wycofał, kierując się chęcią uzyskania świadczenia w związku z opieką nad rodzicami, następnie wytoczył kolejne powództwo o sprostowanie świadectwa pracy dopiero po upływie przeszło roku od momentu umorzenia pierwszego postępowania, co nie pozwala na przyjęcie takiego działania jako uzasadniającego rozwiązanie w trybie art. 265 k.p.

Oddalenie powództwa o sprostowanie świadectwa pracy (także w pkt II wyroku), choć stwierdzenie w nim zawarte dotyczyło ekwiwalentu za urlop, nie stało na przeszkodzie dochodzeniu w niniejszym procesie spornego ekwiwalentu. Przedawnienie roszczenia w tym zakresie ma miejsce po upływie 3 lat od jego wymagalności (art. 291 § 1 k.p.). Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 lipca 2009 r. w sprawie II PK 1/09 - dowód przeciwko stwierdzeniom zawartym w świadectwie pracy jako dokumencie może być przeprowadzony w każdym czasie w ramach postępowania o konkretne roszczenie, także po upływie terminów określonych w art. 97 § 2 ¹ k.p. Jak wskazano wyżej, powodowi udało się skutecznie podważyć stwierdzenie zawarte w pkt 8 wystawionego mu świadectwa pracy, stąd na jego rzecz zasądzono w pkt I wyroku kwotę należnego ekwiwalentu za urlop.

W pkt III zawarto orzeczenie o nieuiszczonych kosztach sądowych.

Stosownie do treści art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (u.k.s.c.), pracownik wnoszący powództwo nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych. Zgodnie zaś z art. 113 ust. 1 u.k.s.c. kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

Pozwany przegrał sprawę niemal w całości, jeżeli chodzi o roszczenie majątkowe, a zatem zastosowanie w sprawie winien znaleźć art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego uwzględnienia żądań, sąd może obciążyć obowiązkiem zwrotu wszystkich kosztów stronę, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania. Sąd postanowił zatem obciążyć pozwanego nieuiszczoną opłatą od pozwu w części dotyczącej żądania ekwiwalentu za urlop. Opłata ta wynosiła 400 zł. Ponadto, pozwany obciążony został kosztami związanymi z ustanowieniem dla niego kuratora do osoby nieznanej z miejsca pobytu (1.202,50 zł)

O rygorze natychmiastowej wykonalności orzeczono w pkt IV wyroku obligatoryjnie na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c. do wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda podczas zatrudnienia u pozwanego.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

25.11.2024 r.