Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

R. K., po ostatecznym sprecyzowaniu żądania, domagała się zasądzenia na swoją rzecz od B. C. kwoty 10.580 zł tytułem zapłaty wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłku chorobowego za łączny okres od dnia 25 listopada 2015 r. do dnia 25 maja 2015 r. wraz z odsetkami oraz kwoty 3.000 zł tytułem odszkodowania. Nadto wniosła, o nakazanie B. C. złożenia w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych jej zwolnień lekarskich za okres od dnia 25 listopada 2015 r. do dnia 25 maja 2015 r.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, iż pracowała u pozwanej B. C. w kiosku jako sprzedawca. Gdy pozwana dowiedziała się o jej ciąży zaproponowała umowę o pracę na czas określony od 1 października 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. Podkreśliła, iż od dnia 25 listopada 2016 r. przebywa na zwolnieniu lekarskim i do dnia wniesienia powództwa nie otrzymała wynagrodzenia chorobowego. Nadto wskazała, iż nie posiada egzemplarza umowy o pracę, a w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych pracodawca zarejestrował umowę zlecenie. Padała, także, iż B. C. zażądała od niej podpisania oświadczenia, iż nie będzie wnosiła żadnych roszczeń finansowych. Powódka takie oświadczenie napisała, lecz go nie podpisała, ponieważ pracodawczyni nie rozliczyła się z nią według umowy o pracę.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, iż roszczenia finansowe z tytułu wynagrodzenia chorobowego za 33 dni pracy są niezasadne, ponieważ są wypłacane wyłącznie w ramach umowy o pracę, nie zaś z umowy zlecenia. Nadto wskazała, iż ze względu na specyfikę prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zatrudnia wyłącznie osoby na podstawie umowy zlecenia. Podkreśliła także, iż przeprowadzona przez Państwową Inspekcję Pracy w S. kontrola nie wykazała żadnych zawartych umów o pracę.

Sprawa w zakresie zasiłku chorobowego została przekazana ZUS-owi prawomocnym postanowieniem z dnia 7 lutego 2017 r. (k. 82).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W okresie od dnia 2 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. R. K. świadczyła pracę na rzecz B. C. na podstawie umowy zlecenia.

Od dnia 26 listopada 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. R. K. przebywała na zwolnieniu chorobowym z uwagi na ciążę.

Dowód: protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy – k. 27 – 28, przesłuchanie B. C. w charakterze strony – k. 80 – 81 w zw. z k. 70, przesłuchanie R. K. w charakterze strony – k. 79 – 80 w zw. z k. 69

Do obowiązków R. K. należała obsługa punktu handlowego (kiosku) w zakresie sprzedaży artykułów przemysłowych i alkoholi. Swoją pracę powódka wykonywała tylko w punkcie zlokalizowanym w S., przy ul. (...). Nie miała z góry ściśle określonych godzin, ani dni pracy. Harmonogram (grafik) pracy układała wraz z K. M., która również świadczyła pracę na podstawie umowy zlecenia. Właściciel kiosku B. C. nie ingerowała w treść grafiku, choć miała do niego dostęp. Powódka samodzielnie sporządzała zapotrzebowanie na towar, przyjmowała towar od dostawców. Posiadała również klucze do kiosku.

Dowód: przesłuchanie B. C. w charakterze strony – k. 80 – 81 w zw. z k. 70, przesłuchanie R. K. w charakterze strony – k. 79 – 80 w zw. z k. 69, zeznania świadka K. M. – k. 70 – 71

W okresie od dnia 26 listopada 2015 r. do dnia 24 maja 2016 r. R. K. była niezdolna do pracy z powodu ciąży.

Dowód: informacja zakładu opieki zdrowotnej – k. 85, zaświadczenia (...) k. 73 – 75

Wynagrodzenie B. C. wypłaca w gotówce bez pokwitowania.

Dowód: przesłuchanie B. C. w charakterze strony – k. 80 – 81 w zw. z k. 70, przesłuchanie R. K. w charakterze strony – k. 79 – 80 w zw. z k. 69, zeznania świadka K. M. – k. 70 – 71

R. K. zwolnienia lekarskie za okres od dnia 26 listopada 2015 r. do dnia 17 lutego 2016 r. przekazała B. C..

Dowód: przesłuchanie B. C. w charakterze strony – k. 80 – 81 w zw. z k. 70, przesłuchanie R. K. w charakterze strony – k. 79 – 80 w zw. z k. 69, zeznania świadka I. A. – k. 71

B. C. od 1 września 1999 r. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) w zakresie sprzedaży detalicznej artykułów przemysłowych i alkoholi. Do obsługi swoich punktów handlowych (sklep i kiosk) w miarę potrzeb zatrudnia osoby wyłącznie na podstawie umowy zlecenia.

Dowód: przesłuchanie B. C. w charakterze strony – k. 80 – 81 w zw. z k. 70, wydruk (...) k. 26, protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy – k. 27 – 28

Na początku października 2015 r. B. C. dowiedziała się, iż R. K. jest w ciąży. B. C. zaproponowała R. K. zawarcie umowy o pracę na czas określony od dnia 1 października 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. z wynagrodzeniem 1.750 zł. Umowa miała być zawarta w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. B. C. nie miała zamiaru wypłacać wynagrodzenia w nowej kwocie, lecz na dotychczasowych zasadach. Przedmiotową umowę podpisała tylko R. K., brak było podpisu B. C..

Z dniem 1 października 2015 r. R. K. została zgłoszona do ubezpieczenia społecznego z tytułu umowy o pracę, z podstawą wymiaru składki 1.168 zł. Zrobił to księgowy I. A. na prośbę R. K., w okresie pobytu B. C. za granicą. B. C. po powrocie do kraju poinformowała księgowego, że nie doszło do zawarcia umowy o pracę, a ten złożył do ZUS-u stosowną korektę.

Z dniem 1 stycznia 2016 r. R. K. została wyrejestrowana z ubezpieczeń społecznych.

Dowód: zeznania świadka K. M. – k. 70 – 71, zaświadczenie (...) P (...) k. 49 – 50, zaświadczenia (...) P (...) k. 52 – 56, zaświadczenie (...) P (...) k. 57, zeznania świadka I. A. – k. 71

R. K. jest uczennicą szkoły zaocznej od 2012 r. do dnia dzisiejszego.

Niesporne (oświadczenie R. K. złożone na rozprawie w dniu 7 lutego 2017 r. – k. 81).

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszym procesie powódka, na podstawie art. 92 § 1 pkt 1 oraz § 4 kodeksu pracy, domagała się kwoty 10.580 zł tytułem wynagrodzenia chorobowego za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy, a następnie zasiłku chorobowego za łączny okres od dnia 26 listopada do dnia 25 maja 2015 r. wraz z ustawowymi odsetkami od października 2015 r. Zgodnie z dyspozycją przywołanego przepisu za czas niezdolności pracownika do pracy w skutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną – trwającej do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia – trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego – pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba, że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu. Z kolei w myśl art. 92 § 4 k.p. za czas niezdolności do pracy, o której mowa w § 1, trwającej łącznie dłużej niż 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia, trwającej łącznie dłużej niż 14 dni w ciągu roku kalendarzowego, pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Jednakże stosownie do art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. Nr 60, poz. 636 ze zm.) prawo do zasiłków określonych w ustawie i ich wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają:

1) płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, z zastrzeżeniem pkt 2 lit. d;

2) Zakład Ubezpieczeń Społecznych:

a) ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych.

Skoro pozwana nie zatrudniała więcej niż 20 osób, to w tym przypadku zasiłek chorobowy podlega naliczeniu i wypłacie przez ZUS i stąd postanowienie o przekazaniu mu sprawy w tym zakresie.

Natomiast powództwo w zakresie wynagrodzenia chorobowego oraz wynagrodzenia za pracę powyżej kwoty wynikającej z umowy zlecenia (art. 85 § 1 k.p.), okazało się bezzasadne.

Stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów złożonych przez obie strony (głównie na podstawie protokołu kontroli Państwowej Inspekcji Pracy, deklaracji składanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych), a niekwestionowanych w żadnym zakresie, a także zeznań świadków K. M. (w zakresie próby zawarcia umowy o pracę z powódką), I. A. i częściowo powódki.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do kwestii podstawy świadczenia pracy przez powódkę na rzecz pozwanej. Powódka od samego początku współpracy z B. C. świadczyła pracę na podstawie umowy zlecenia (w aktach sprawy brak jest samej umowy zlecenia, jednakże jest o niej mowa w protokole kontrolnym Państwowej Inspekcji Pracy, potwierdzają to także zeznania R. K. oraz B. C.).

Zgodnie z art. 734 kodeksu cywilnego przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie (art. 735 k.c.).

Należy również wskazać, iż umowa o pracę jest dwustronną czynnością prawną powodującą nawiązanie stosunku pracy. Głównym elementami konstrukcyjnymi umowy o pracę są dwa oświadczenia woli stron – pracownika, który zobowiązuje się do wykonania pracy określonego rodzaju na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy, oraz pracodawcy, który zobowiązuje się do zatrudniania pracownika (do wykonywania umówionej pracy) do świadczenia na jego rzecz wynagrodzenia.

Jak wynika z zeznań powódki, a także z zeznań wnioskowanego przez nią świadka - K. M., wykonywana przez nie praca mieściła się w znamionach umowy zlecenia. B. C. zleciła im prowadzenie kiosku i przekazała klucze. Powódka i świadek razem ustalały grafik, w który pozwana nie ingerowała, a miała do niego jedynie wgląd. Powódka nie miała z góry ustalonego wymiaru czasu pracy (dostawała wynagrodzenie godzinowe), przychodziła do pracy na różne godziny (czasem na 6.00, czasem na 13.00), nie miała także ustalonych stałych dni pracy. Powódka również samodzielnie sporządzała listy zapotrzebowania do hurtowni, które przekazywała pozwanej.

Wszystko powyższe prowadzi do wniosku, iż pomimo chęci zawarcia przez pozwaną z powódką umowy o pracę (do zawarcia której ostatecznie nie doszło), praca faktycznie wykonywana przez R. K. nie miała charakteru umowy o pracę, natomiast wypełniała dyspozycję z art. 734 k.c. dotyczącą umowy zlecenia.

Postępowanie dowodowe w sprawie miało ograniczony zakres. Poza przeczącymi sobie w znacznej mierze zeznaniami obu stron, dla kwestii nawiązania umowy o pracę największe znaczenie miały zeznania świadka powódki – K. M.. Zeznania te brzmiały następująco (k. 70): „W październiku 2015 roku pozwana dowiedziała się, że powódka jest w ciąży i powiedziała mi, że musi coś zrobić dla powódki tak, aby otrzymywała jakieś pieniądze – macierzyński. Powiedziała, że zawrze z nią umowę o pracę. Po 2 dniach pozwana przyszła do kiosku z umową o pracę na piśmie. Widziałam, że miała oryginał i kopię. Widziałam też, że było tam wpisane wynagrodzenie 1.750 złotych brutto i była zawarta do 31 grudnia 2015 roku. Pozwana powiedziała, że będzie płaciła powódce do końca roku, a od nowego roku będzie płacił ZUS. Spytałam się pozwanej, czy będzie płaciła powódce według umowy, a ona odpowiedziała, że nie”.

Jak wynika z tych zeznań pozwana nie miała zamiaru płacić powódce kwoty wynagrodzenia wynikającego z proponowanej umowy o pracę, a wynagrodzenie miało być płatne na warunkach określonych w obowiązującej umowie zlecenia – czyli po 6 zł za godzinę pracy. W ocenie Sądu zawarcie umowy o pracę na czas określony miało prowadzić do obejścia prawa, w celu nieuprawnionego uzyskania świadczeń chorobowych wypłacanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Umowa ta miała być jedynie podstawą do wypłaty zasiłku chorobowego według zawyżonej podstawy wymiaru, a nie miała potwierdzać rzeczywistej treści stosunku prawnego łączącego strony.

Należy również zaznaczyć, iż umowa o pracę, co do ważności której strony prezentują odmienne stanowisko, w zasadzie była tylko projektem, pod którym jak wynika z zeznań świadka K. M. brak było podpisu pozwanej. Pozwana pomimo pierwotnego zamiaru zawarcia z powódką umowy o pracę, w celu obejścia przepisów prawa, ostatecznie zrezygnowała z tego zamiaru. Pomimo tego, strony do dnia 31 grudnia 2015 r. łączyła umowa zlecenia.

W konsekwencji powyższego, należało stwierdzić, iż między powódką, a pozwaną nie doszło do skutecznego zawarcia umowy o pracę, na podstawie której R. K. nabyłaby prawo do wynagrodzenia chorobowego, a zatem nie zaktualizował się obowiązek pracodawcy do wypłaty tegoż wynagrodzenia.

Z kolei sam fakt zgłoszenia w ZUS-ie umowy o pracę powódki nie ma charakteru przesądzającego, skoro niedługo później nastąpiła korekta na umowę zlecenia. Świadek I. A. wyjaśnił, że zgłoszenie umowy o pracę nastąpiło na prośbę R. K., co dla niego samego miało o tyle znaczenie, że dotychczas pozwana była rodziną zastępczą R. K.. Poza tym odbyło się to w okresie pobytu B. C. za granicą. Jak zeznał świadek, pozwana po powrocie do kraju poinformowała go, że nie doszło do zawarcia umowy o pracę, a wówczas złożył do ZUS-u stosowną korektę.

Mając na uwadze wszystko powyższe Sąd w wyroku oddalił powództwo w zakresie wynagrodzenia chorobowego oraz wynagrodzenia za pracę ponad kwotę 2.336 zł. Są to roszczenia wynikające z umowy o pracę. Jeżeli wyrok częściowy uprawomocni się – Sąd będzie orzekał co do wynagrodzenia wynikającego z umowy zlecenia, lecz wówczas już z pominięciem przepisów postępowania odrębnego z zakresu prawa pracy. Wyrok częściowy odnosi się jedynie do roszczeń o charakterze pracowniczym.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

3. (...)

10.04.2017 r.