Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód - Skarb Państwa – 15 (...) Oddział (...) w S. ((...) w S.) - domagał się zasądzenia na jego rzecz od M. J. kwoty 1178, 91 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 15 marca 2021r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu wg norm przepisanych.

Strona powodowa wskazała, iż pozwana zawarła z pracodawcą w dniu 1 czerwca 2015r. umowę pożyczki z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych na cele mieszkaniowe w kwocie 10.000 zł, którą zobowiązana była spłacić wraz z odsetkami (łącznie 10.254,17 zł) w miesięcznych ratach po 1790, 90 zł do 30 czerwca 2020r. Zaprzestała jednak jej spłacania. Po kolejnych wezwaniach M. J. uiściła część zaległości, pozostała natomiast do zapłaty kwota dochodzona pozwem.

Pozwana nie zajęła stanowiska w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 1 czerwca 2015r. roku M. J. zawarła z pracodawcą (...) nr (...) umowę pożyczki z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych na cele mieszkaniowe.

Na mocy tej umowy pozwana otrzymała pożyczkę przeznaczoną na remont mieszkania w wysokości 10 000,00 zł oprocentowaną w wysokości 1% od kwoty pożyczki w stosunku rocznym (§ 1).

Pożyczka wraz z odsetkami w kwocie 254, 17 zł podlegać miała spłacie w równych ratach miesięcznych po 170, 91 zł (pierwsza rata 171,07 zł) począwszy od 31 lipca 2015r. do 30 czerwca 2020r. Płatność rat określono na 30 dzień każdego miesiąca kalendarzowego (§ 2). Raty mogły być one potrącane z wynagrodzenia oraz zasiłków chorobowego i macierzyńskiego (§ 3 pkt 1)

Niespłacona kwota pożyczki podlegać miała natychmiastowej spłacie w całości (tj. wraz z odsetkami) w przypadku: porzucenia pracy przez pracownika, rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika, rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem dokonanym przez pracownika (§ 5 pkt 1), w przypadkach zaś rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron lub za wypowiedzeniem pracodawcy, strony w porozumieniu z poręczycielem ustalać miały sposób dalszej spłaty.

Niesporne, nadto umowa pożyczki – k. 7 – 8

Pozwana zaprzestała zwrotu pożyczki. Pozostała jej jeszcze do zapłaty kwota 1178, 91 zł.

Okoliczność wskazana przez powódkę uznana za prawdziwą zgodnie z art. 339 § 2 k.p.c.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo nie podlegało uwzględnieniu.

Strona powodowa nie miała bowiem legitymacji czynnej w tym procesie. Pozwana (która nie wdała się w spór co do istotny sprawy), nie zarzucała wprawdzie braku takiej legitymacji, jej badanie było jednak obowiązkiem sądu z urzędu (por. wyrok S. A. w S. z dnia 2 kwietnia 2009 roku, sygn. akt (...), wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, sygn. akt (...)).

O istnieniu czy też braku legitymacji procesowej w konkretnej sprawie decyduje prawo materialne. Strona ma legitymację procesową wówczas, gdy na podstawie przepisów prawa materialnego jest uprawniona do występowania w określonym procesie cywilnym w charakterze powoda lub pozwanego, to jest gdy z wiążącego strony procesu stosunku prawnego wynika zarówno uprawnienie powoda do zgłoszenia konkretnego żądania, jak i obowiązek pozwanego do jego spełnienia. Legitymacja procesowa stanowi przesłankę materialnoprawną, sąd dokonuje oceny jej istnienia w chwili orzekania, a stwierdzenie jej braku, jak już zostało wskazane wcześniej, musi skutkować oddaleniem powództwa.

W niniejszej sprawie strona powodowa domagała się zapłaty przez pozwaną na jej rzecz niespłaconej części pożyczki mieszkaniowej udzielonej pracownicy z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Zgodnie z art. 1, art. 3 ust. 1 i art.10 ustawy z dnia 4 marca 1994 roku o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j.Dz.U. 2022.923) to pracodawca tworzy ów fundusz i nim gospodaruje będąc jednocześnie jego administratorem. Obowiązek pracodawcy zaspokajania w miarę możliwości i warunków potrzeb bytowych, socjalnych i kulturalnych pracowników wynika z art. 16 k. p. W art. 94 pkt 8 k. p. ustawodawca nałożył zaś na pracodawcę obowiązek zaspokajanie w miarę posiadanych środków potrzeb socjalnych pracowników.

Umowa o pożyczkę z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych jest zatem umową między pracodawcą i pracownikiem, co jednoznacznie wynika także z umowy zawartej przez M. J. z zatrudniającą ją(...) nr (...), w której to umowie są wyraźne odwołania do łączącego strony stosunku pracy.

Zgodnie z art. 3 k.p. pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Konsekwencją tej regulacji jest art. 460 § 1 k.p.c. w myśl którego zdolność sądową i procesową ma także pracodawca, chociażby nie posiadał osobowości prawnej. Przepis ten znajduje się w dziale III k.p.c. dotyczącym postepowania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Co do zasady w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego (nie należącego do państwowych osób prawnych) jest Skarb Państwa (art. 34 k.c.). W sporach sądowych o roszczenia z tych stosunków to Skarb Państwa ma legitymację czynną i bierną, przy czym w jego imieniu podejmuje czynności procesowe organ państwowej jednostki organizacyjnej, z którego działalnością wiąże się dochodzone roszczenie. (art. 67 § 2 k.p.c.).

W przypadku jednak roszczeń wynikających ze stosunków pracy stroną w procesach sądowych jest nie Skarb Państwa reprezentowany przez organ państwowej jednostki organizacyjnej, w której pracownik świadczył pracę, a ta jednostka. To ona bowiem, a nie Skarb Państwa, zgodnie z regulacją zawartą w art. 3 k.p., ma status pracodawcy i ona w myśl art. 460 § 1 k.p.c. może występować przed sądem pomimo braku osobowości prawnej.

W niniejszej sprawie powództwo wytoczone zostało przez Skarb Państwa. 15 (...) Oddział (...) ((...) nr (...)) została wskazana wyłącznie jako statio fisci Skarbu Państwa. Podjęcie czynności zmierzających do właściwego oznaczenia strony powodowej przez sąd nie było możliwe nie tylko dlatego, iż powoda zastępował profesjonalny pełnomocnik, ale przede wszystkim z tego powodu, iż uznanie, że powództwo wytacza 15 (...) Oddział (...) (...) nr (...)nie stanowiłoby dopuszczalnego sprostowania oznaczenia strony, ale przekształcenie podmiotowe po stronie powodowej. Gdyby powództwo wytoczył Skarb Państwa, który faktycznie powinien być powodem, a błędnie jedynie oznaczone zostałoby statio fisci sprostowanie oznaczenia byłoby możliwe. W niniejszej sprawie jednak pozew wytoczył Skarb Państwa, a stroną powinien być inny, mający z uwagi na rodzaj sprawy zdolność sądową i procesową podmiot, czyli 15 (...) Oddział (...) ((...) nr(...)).

Ani z treści pozwu ani z dokumentów doń dołączonych nie wynika, czy ustał stosunek pracy łączący pozwaną z (...)nr (...). Kwestia ta jednak nie ma istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia. Wykazanie istnienia legitymacji czynnej leżało zgodnie z zasadą rozłożenia ciężaru dowodowego po stronie powodowej. Ta zaś nie wykazała, aby legitymowanym czynnie stał się Skarb Państwa. Legitymacja czynna Skarbu Państwa nie wynika też z żadnych przepisów prawa materialnego, które miałyby w sposób szczególny regulować kwestię dochodzenia należności związanych z zakładowym funduszem świadczeń socjalnych, bądź zawierały regulacje szczególne wobec art. 3 k. p. w związku z roszczeniami wynikającymi z funkcjonowania funduszu.

Z uwagi na brak czynnej legitymacji procesowej Skarbu Państwa w niniejszej sprawie, zbędne było badanie w toku procesu innych kwestii. Z tego względu sąd nie znalazł podstaw do wyznaczenia rozprawy.

Zauważenia wymaga jeszcze, iż tutejszy sąd zajał podobne stanowisko w przeszłości w sprawie(...), a apelacja strony powodowej od tego wyroku została oddalona przez S. O.w S. sygn. akt (...).

Mając na względzie powyższe orzeczono jak w wyroku.

Stan faktyczny po części przyjęto na podstawie nie budzących wątpliwości twierdzeń powódki, w pozostałym zaś zakresie ustalono w oparciu o dokumenty, których rzetelność nie nasuwała żadnych wątpliwości.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)