Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 2 marca 2016 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Dorota Pękała

Protokolant: sekretarz sądowy Ewelina Preś

po rozpoznaniu w dniu 2 marca 2016 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa M. K. (1)

przeciwko P. K.

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

I.  ustala, że obowiązek alimentacyjny powoda M. K. (1) wobec pozwanej P. K., wynikający z wyroku zaocznego Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie wydanego 9 lutego 2011 r. w sprawie VIII RC 1491/10, wygasł z dniem 31 lipca 2015 r.

Sygn. akt VIII RC 340/15

UZASADNIENIE

Powód M. K. (1) zwrócił się z żądaniem ustalenia wygaśnięcia z dniem 31 lipca 2015 r. jego obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletniej córki P. K., ustalonego wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 21 listopada
2011 r. o sygn. akt X RC 1963/11. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że pozwana ukończyła edukację i podjęła pracę jako dietetyk w jednym ze (...) szpitali.

W odpowiedzi P. K. wniosła o oddalenie powództwa, zaś w razie uwzględnienia żądania powoda zwróciła się o odstąpienie od obciążania jej kosztami postępowania.

W uzasadnieniu stanowiska pozwana wskazała, że nie jest prawdą,
iż ukończyła edukację. Od stycznia do czerwca 2015 r. uczęszczała bowiem do Szkoły Policealnej N. w S. i kontynuowała naukę na kierunku filologia języka nowożytnego. Z uwagi na brak środków finansowych oraz stan zdrowia zmuszona była jednak przerwać naukę. Od września 2015 r. uczy się w Szkole Policealnej Ż. na kierunku technik BHP, nauka w szkole odbywa się bezpłatnie. Kolejno wskazała, iż zamieszkuje w mieszkaniu znajomej i ponosi koszty jego utrzymania w kocie 1.350 zł. Od stycznia 2015 r. pracuje jako magazynier - technik żywienia w Szpitalu w S. – Z. i uzyskuje wynagrodzenie na poziomie 1.180 zł netto miesięcznie, a ponadto korzysta z pomocy finansowej swojej matki.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. K., urodzona (...), jest córką M. K. (1)
i M. K. (2).

Dowód:

- odpis skrócony aktu urodzenia, w aktach sprawy X RC 1963/11, k. 5.

Wyrokiem zaocznym z dnia 9 lutego 2011 r., wydanym w postępowaniu
o sygn. akt VIII RC 1491/10, Sąd Rejonowy Szczecin – P. i Zachód
w S. podwyższył alimenty należne od M. K. (1) na rzecz P. K. z kwoty po 250 zł miesięcznie do kwoty po 500 zł miesięcznie, począwszy od dnia 1 stycznia 2011 r.

Dowód:

- wyrok zaoczny Sądu Rejonowego Szczecin – P. i Zachód
w S. z dnia 9 lutego 2011 r., w aktach sprawy VIII RC 1491/10, k. 22.

Wyrokiem z dnia 21 listopada 2011 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie rozwiązał przez rozwód związek małżeński rodziców pozwanej bez orzekania o winie; obowiązkiem utrzymania P. K. Sąd obciążył obydwoje rodziców i utrzymał wysokość alimentów należnych jej od ojca, ustaloną ww. wyrokiem zaocznym wydanym przez Sąd Rejonowy.

Dowód:

- wyrok Sądu Okręgowego z dnia 21 listopada 2011 r., w aktach sprawy
o sygn. akt X RC 1963/11, k. 32.

W czasie orzekania w sprawie o sygnaturze X RC 1963/11 M. K. (1) zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. za wynagrodzeniem 3.822,97 zł brutto miesięcznie, przy czym wynagrodzenie powoda było zajęte na poczet spłaty należności powstałych z tytułu zaciągniętych w trakcie trwania małżeństwa z matką pozwanej kredytów konsumpcyjnych.

Matka pozwanej pracowała na umowę zlecenie za wynagrodzeniem
2.129,29 zł brutto miesięcznie.

P. K. była uczennicą klasy II Technikum Gastronomicznego
w S.

Dowód:

- przesłuchanie M. K. (1), w aktach sprawy o sygn. akt X RC 1963/11, k. 29 – 30;

- przesłuchanie M. K. (2), w aktach sprawy o sygn. akt X RC 1963/11, k. 29;

- odpis listy płac, w aktach sprawy o sygn. akt X RC 1963/11, k. 26.

- zaświadczenie o zarobkach, w aktach sprawy o sygn. akt X RC 1963/11,
k. 24.

Obecnie P. K. ma ukończone 21 lat i legitymuje się wykształceniem średnim. W czerwcu 2014 r. pozwana ukończyła naukę w technikum żywienia
i gospodarstwa domowego. We wrześniu 2014 r. podjęła naukę w policealnej szkole Ż. na kierunku technik administracji. W styczniu 2015 roku zrezygnowała i zapisała się do szkoły policealnej (...) na kierunku filologia niemiecka. W czerwcu 2015 roku zrezygnowała z nauki także w tej szkole. Od września 2015 r. pozwana uczy się
w Szkole Policealnej Ż. na kierunku technik BHP, nauka w szkole odbywa się bezpłatnie, prowadzona jest w trybie zaocznym – zajęcia odbywają się w co drugi weekend, przewidywany termin ukończenia nauki przypada na luty 2017 r.

Dowód:

- przesłuchanie pozwanej P. K., k. 28;

- zaświadczenie, k. 41 – 42.

Frekwencja P. K. na zajęciach szkolnych we wrześniu 2015 r. wyniosła 100%, w październiku 2015 r. – 75%, w listopadzie 2015 r. - 50%, a w grudniu
2015 r. – 59,57 %.

Dowód:

- zaświadczenie, k. 51.

Pozwana od 7 lipca 2015 r. leczona była z powodu zaburzeń adaptacyjnych
i depresyjno – lekowych, przyjmowała leki przeciwdepresyjne.

Od 6 lutego 2015 r. pozwana pracuje na podstawie umowy o pracę, zawartej na czas określony, jako magazynier - technik żywienia w Szpitalu w S. – Z. i uzyskuje wynagrodzenie na poziomie 1.150 zł netto miesięcznie.

Dowód:

- przesłuchanie pozwanej P. K., k. 28.

- zaświadczenie lekarskie, k. 47;

- zaświadczenie o zarobkach, k. 40.

P. K. zamieszkuje wraz z trzyletnim synem w mieszkaniu znajomej. Koszty utrzymania lokalu przedstawiają się następująco: 680 zł miesięcznie tytułem czynszu; 220 zł co dwa miesiące tytułem opłaty za prąd; 160 zł miesięcznie tytułem opłaty za telefon, Internet i telewizję oraz 150 zł tytułem opłaty za pobór wody.

Tytułem alimentów od ojca dziecka pozwana otrzymuje 150 zł miesięcznie. Syn pozwanej uczęszcza do przedszkola, opłata za przedszkole wynosi 105 zł miesięcznie.

Dowód:

- przesłuchanie pozwanej P. K., k. 28.

M. K. (1) ma ukończone 48 lat, pracuje w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. za wynagrodzeniem ok. 3.900 zł brutto miesięcznie, przy czym jego wynagrodzenie zajęte jest przez komornika sądowego. Ponadto powód spłaca pożyczki zaciągnięte w zakładzie pracy. Na chwilę obecną pozwany zadłużony jest na kwotę kilkudziesięciu tysięcy złotych. W grudniu 2015 r.,
po dokonaniu wszystkich potrąceń, pobrał wynagrodzenie w kwocie 589,22 zł.

Dowód:

- przesłuchanie powoda M. K. (1), k. 56;

- odpis listy płac, k. 54.

Powód zamieszkuje wraz z żoną i jej dzieckiem. Małżonka pozwanego wykonuje prace w charakterze osoby sprzątającej i ma na utrzymaniu dwoje dzieci. Poza pozwaną M. K. (1) ma na swoim utrzymaniu małoletnią córkę A. K., na którą łoży alimenty w kwocie po 400 zł miesięcznie. Powód ze straszą córką nie utrzymuje żadnych kontaktów.

Dowód:

- przesłuchanie powoda M. K. (1), k. 56.

W 2012 r. M. K. (1) otrzymał nominację na mieszkanie socjalne
o powierzchni 39 m ². Czynsz za mieszkanie wynosi 580 zł; opłata za prąd wynosi
120 zł, za gaz ok. 130 zł – płatne co 2 miesiące. Pozwany zalega z opłatami za czynsz, zaległość opiewa na kwotę ok. 14.000 zł.

Dowód:

- przesłuchanie powoda M. K. (1), k. 56.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwano na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Powyższy przepis uzależnia czas trwania obowiązku alimentacyjnego względem dziecka od uzyskania przez nie możliwości samodzielnego utrzymania się. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 maja 2002 r., sygn. akt V CKN 1032/10 (tożsame zapatrywanie wyraża niniejszy Sąd), trudno jest wskazać konkretne zdarzenie oraz ścisłą datę, w której obowiązek alimentacyjny ustaje, bowiem usamodzielnianie się dziecka stanowi proces ciągły, składający się z wielu zdarzeń pozwalających na osiągnięcie stanu, kiedy dziecko może utrzymać się samodzielnie. Przez możliwość samodzielnego utrzymania się dziecka, należy rozumieć taką sytuację, w której posiada ono zarówno należyte przygotowanie do pracy zawodowej, jak i możliwość jej podjęcia, która powoduje,
że jest ono w stanie bez pomocy rodziców zaspokoić swoje podstawowe potrzeby życiowe (takie jak wyżywienie, ubranie, koszty wynajęcia mieszkania itp.).

W ocenie Sądu, w okolicznościach niniejszej sprawy zaistniały przesłanki do ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego powoda względem pozwanej
z dniem 31 lipca 2015 r. Przepis art. 138 k.r.o. przewiduje bowiem, iż w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może doprowadzić nie tylko do zmiany wysokości (podwyższenia lub obniżenia) obowiązku alimentacyjnego, ale i do jego wygaśnięcia. Szczególnym przykładem zmiany stosunków w rozumieniu art.
138 k.r.o. jest wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka wskutek osiągnięcia przezeń zdolności do samodzielnego utrzymywania się, co najczęściej łączy się z możliwością podjęcia pracy zarobkowej.

Zmiana stosunków, która miała nastąpić od daty ostatniego orzekania
o alimentach i która zdaniem powoda ma stanowić podstawę do ustalenia wygaśnięcia jego obowiązku alimentacyjnego w stosunku do P. K. miała polegać na tym, że pozwana – po ukończeniu technikum – zaprzestała kontynuowania nauki i podjęła pracę jako dietetyk.

Jak ustalono pozwana jest osobą pełnoletnią - ma ukończone 21 lat i w istocie obecnie pracuje. W czerwcu 2014 r. ww. zakończyła naukę na poziomie szkoły średniej - ukończyła technikum żywienia i gospodarstwa domowego. Mimo uzyskania średniego wykształcenia i zdobycia tytułu technika żywienia we wrześniu 2014 r. pozwana podjęła naukę w szkole policealnej na kierunku niezwiązanym
z wyuczonym zawodem - technik administracji. W styczniu 2015 r. ww. zrezygnowała
i zapisała się do kolejnej szkoły policealnej na kierunku filologia niemiecka.
W czerwcu 2015 r. ponownie zrezygnowała z nauki także w tejże szkole.
Od września 2015 r. pozwana uczy się na kolejnym kierunku w - technik BHP. Powyższe okoliczności w ocenie Sądu świadczą o tym, że pozwana, wbrew temu co twierdzi, nie przykłada się należycie do nauki i w sposób zgodny z obiektywnymi oczekiwaniami nie dąży do zdobycia wykształcenia, zakończenia nauki
i usamodzielnienia się. Świadczy o tym chociażby fakt, że szkołę średnią pozwana zdołała ukończyć w terminie. Bez wystarczającego powodu porzuciła jak dotychczas naukę w dwóch szkołach policealnych, a i w obecnej szkole zdaje się ją zaniedbywać, o czym świadczyć może chociażby frekwencja pozwanej na zajęciach, które i tak odbywają się w systemie zaocznym, tj. w weekendy co dwa tygodnie. Frekwencja P. K. na zajęciach szkolnych w listopadzie i grudniu utrzymywała się na poziomie 50%.

W ocenie Sądu pozwana jako osoba dorosła, podejmując decyzję
o rozpoczęciu nauki na kolejnym wybranym kierunku powinna liczyć się
z koniecznością samodzielnego utrzymania się, bowiem zamiar podwyższenia kwalifikacji zawodowych przez pełnoletnie dzieci nie zawsze rodzi obowiązek dostarczania im środków utrzymania przez rodziców. Zgodnie z Uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., sygn. akt: III CZP 91/86, gdy studiujący nie czyni należytych postępów w nauce, nie zdaje egzaminów i ze swej winy powtarza lata nauki w szkole lub na uczelni oraz nie kończy jej w okresie, przewidzianym
w programie a ze względu na wiek i ogólne przygotowanie do pracy może ją podjąć, rodzice nie są obowiązani do alimentowania pełnoletniego dziecka.

Pozwana jako osoba pełnoletnia wyprowadziła się z domu rodzinnego od matki i siostry i zamieszkała w lokalu należącym do znajomej. Jak twierdzi samodzielnie opłaca koszty związane z utrzymaniem przedmiotowego lokalu
i wychowuje syna, na którego otrzymuje alimenty. Ponadto należy wskazać, iż podjęła pracę w wyuczonym zawodzie. Świadczy pracę na podstawie umowy
o pracę, zawartej na czas określony, jako magazynier - technik żywienia w Szpitalu
w S. – Z. i uzyskuje wynagrodzenie na poziomie 1.150 zł netto miesięcznie. Powyższe prowadzi do wniosku, że zdobyła odpowiednie kwalifikacje do podjęcia zatrudnienia, podjęcie bowiem stałej pracy zarobkowej oraz wyprowadzenie się od matki przez pozwaną jest przejawem woli i możliwości samodzielnego utrzymywania się.

Przedstawione przez pozwaną zaświadczenia lekarskie dotyczące leczenia psychiatrycznego nie stanowią zdaniem Sądu dostatecznej podstawy do stwierdzenia, że charakter schorzenia czyni pozwaną niezdolną do pracy. Ww. nigdy nie starała się ani o stwierdzenie niepełnosprawności, ani też nie wystąpiła do ZUS
o stwierdzenie, że jest niezdolna do pracy.

Dokonując oceny zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd doszedł ponadto do przekonania, iż niniejszej sprawy nie można rozpatrywać bez oceny okoliczności dotyczących sytuacji życiowej i materialnej powoda. Sąd miał na uwadze, że jego wynagrodzenie zajęte zostało w toku egzekucji komorniczej
i że dodatkowo spłaca on pożyczki zaciągnięte w zakładzie pracy. Sąd wziął pod wagę ponadto, że na chwilę obecną pozwany zadłużony jest na kwotę kilkudziesięciu tysięcy złotych, zalega z opłatami za czynsz, a zaległość opiewa na kwotę ok. 14.000 zł, jednakże, to iż zadłużenie, zarówno w zakładzie pracy jak i w instytucjach kredytowych powstało, wynika wyłącznie z działań samego powoda, który świadomie decydował się na zaciąganie kolejnych kredytów i pożyczek. Należy przy tym wskazać, iż koszty związane ze spłatą zaciągniętych przez pozwanego kredytów,
nie mogą przesądzać o zmniejszeniu zobowiązania alimentacyjnego względem dziecka (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1996 r., sygn. akt I CRN 93/96).

Biorąc jednak pod uwagę wszystkie wskazane wyżej okoliczności Sąd, działając w oparciu o dyspozycję art. 138 k.r.o., Sąd ustalił, że doszło do takiej zmiany stosunków, która uzasadnia orzeczenie, iż obowiązek alimentacyjny M. K. (1) wobec P. K., wynikający z wyroku zaocznego z dnia
9 lutego 2011 r., wydanego przez Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w postępowaniu o sygn. akt VIII RC 1491/10, ustał z dniem 31 lipca 2015 r.

Ustalony powyżej stan faktyczny oparty został na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a w szczególności na powyżej powołanych dowodach z dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy na kartach:
40 – 42, 47, 51, 54 oraz w aktach sprawy X RC 1963/11 i VIII RC 1491/10, albowiem strony nie kwestionowały zarówno autentyczności, jak i treści tychże dokumentów
i jednocześnie Sąd nie powziął wątpliwości, co do wiarygodności przedmiotowych dokumentów. Pozostałe dokumenty nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, a tym samym nie stanowiły podstawy powyższych ustaleń faktycznych.
W szczególności należy wskazać, iż podstawy ustaleń faktycznych w sprawie nie mogły stanowić faktury i rachunki zgromadzone w aktach sprawy na kartach 43 – 46, bowiem nie wynika z nich, aby określone w nich koszty związane z opłatami za media miały obciążać pozwaną. Na rachunkach widnieje bowiem imię i nazwisko innej osoby i nie jest możliwym ustalenie na ich podstawie, iż rzeczywiście pozwana opłaca koszty związane z użytkowaniem przedmiotowego lokalu we wskazanej wysokości.

Podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły ponadto zeznania powoda i częściowo zeznania pozwanej.

Sad nie dał wiary P. K. w tej części w której wskazywała, iż chciałaby kontynuować naukę w trybie dziennym, ponieważ jak ustalono pozwana nie dopełnia obowiązków wynikających z uczęszczania do szkoły policealnej w trybie zaocznym. Powyższe przemawiało za uznaniem, że podejście do nauki oraz frekwencja pozwanej na zajęciach nie zmieni się wraz ze zmianą trybu pobierania przez nią nauki. Wręcz przeciwnie okoliczności niniejszej sprawy wskazują, iż pozwana rozpoczyna edukację na kolejnych kierunkach i następnie rezygnuje z nauki, aby od początku podjąć naukę w kolejnej szkole, nie po to, aby podnosić swoje kwalifikacje
i zwiększać możliwości zarobkowe ale po to, aby dysponować zaświadczeniem
o kontynuowaniu nauki i móc w dalszym ciągu pobierać alimenty od ojca. Zeznania pozwanej w tej części stały bowiem w sprzeczności z resztą zgromadzonego
w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności z informacją szkoły dotyczącą frekwencji pozwanej na zajęciach w obecnej szkole. Sąd nie nadał waloru wiarygodności zeznaniom pozwanej ponadto w tej części, w której wskazywała na koszty swojego utrzymania związane z opłatami za użytkowanie zajmowanego mieszkania. Za niewiarygodnością zeznań pozwanej przemawia chociażby to,
że suma tych kosztów wynosi prawie tyle, co miesięczny dochód pozwanej uzyskiwany przez nią na z tytułu świadczonej pracy. Pozwana nie ujawniła za jakie środki dokonuje zakupu żywności czy zaspokaja inne niezbędne potrzeby. Powyższe przemawiało zaś za uznaniem, że ww. może uzyskiwać dodatkowe dochody z innych źródeł.

W przeciwieństwie do zeznań pozwanej, zeznania M. K. (1) zasługiwały na nadanie im przymiotu wiarygodności, albowiem w zakresie istotnym z punktu widzenia wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie jego zeznania korespondowały ze zgromadzonymi dokumentami, których autentyczność – jak to już sygnalizowano – nie była kwestionowana przez strony. Sąd dał wiarę pozwanemu
w szczególności w części, w której wskazywał na swoją sytuację osobistą, majątkową oraz co do wysokości obciążających pozwanego zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji wyroku.