Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Grażyna Robaczewska

Protokolant: stażysta Katarzyna Lipińska

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2018 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa Ż. B.

przeciwko M. B.

o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej

I.  ustanawia rozdzielność majątkową pomiędzy powódką Ż. B. i pozwanym M. B., wynikającą z ustawowej wspólności majątkowej powstałej w wyniku zawarcia przez nich małżeństwa w dniu 10 czerwca 2006 roku w USC w S. (numer aktu małżeństwa 3262011/00/AM/ (...)) z dniem 3 stycznia 2017 roku;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  znosi koszty procesu między stronami.

Sygn. akt VIII RC 8/17

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 3 stycznia 2017 r. powódka Ż. B. – reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata – wniosła
o ustanowienie z dniem 15 maja 2015 r. rozdzielności majątkowej w swoim małżeństwie z pozwanym M. B..

W uzasadnieniu pozwu m.in. wskazano, iż: strony zawarły związek małżeński
w 2006 r.; pozwem z dnia 10 lutego 2015 r. Ż. B. wniosła do Sądu Okręgowego w Szczecinie o rozwiązanie jej małżeństwa przez rozwód; od połowy maja 2015 r. strony pozostają w separacji faktycznej, nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego oraz posiadają odrębne budżety, gdyż Ż. B. opuściła wspólne mieszkanie stron i zamieszkała z nowym partnerem. Nadto wskazano, iż strony nie mogą się porozumieć w kwestiach finansowych, albowiem Sąd Okręgowy w ramach procesu rozwodowego zmuszony był w ramach postępowania zabezpieczającego uregulować kwestie finansowe pomiędzy małżonkami.

W odpowiedzi na pozew pozwany M. B. – reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego – wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew m.in. wskazano, iż: mimo faktu związania się powódki z nowym partnerem strony nieustannie, co do zasady, współdziałają zgodnie; strony ponoszą po połowie koszty związane z utrzymaniem małoletniego syna stron, wspólnie ustalają sposoby partycypacji w kosztach utrzymania mieszkania w zakresie należności czynszowych, jedynie co do kosztów rat kredytu, z uwagi na postawę powódki, sąd rozwodowy zmuszony był wydać postanowienie zabezpieczające. Nadto wskazano, że powódka od czasu wyprowadzenia się ze wspólnego mieszkania stron, bez wiedzy pozwanego i pod jego nieobecność, sukcesywnie zabiera poszczególne składniki majątku wspólnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ż. B. i M. B. zawarli związek małżeński 10 czerwca 2006 r. Obecnie pomiędzy stronami przed Sądem Okręgowym w Szczecinie, w sprawie
o sygnaturze akt X RC 604/15, jest prowadzona sprawa o rozwód. Sprawa rozwodowa została zainicjowana przez Ż. B. w dniu 13 marca 2015 r. Małżonkowie nie zawierali umów majątkowych małżeńskich.

Niesporne, a nadto dowód:

- odpis skrócony aktu małżeństwa, k. 6

- odpis pozwu o rozwód wraz z załącznikami, k. 7-15

Ż. B. od 2006 r. zatrudniona jest w Poczcie Polskiej na stanowisku ds. obsługi klienta, na czas nieokreślony w wymiarze czasu pracy 0,9 etatu i uzyskuje wynagrodzenie za pracę na poziomie minimalnego ustawowego wynagrodzenia za pracę.

M. B., z wykształcenia technik-elektronik, w 2015 r., z powodu redukcji etatów, utracił zatrudnienie w kinie H., gdzie pracował jako kinooperator. Od lipca 2016 r. do lipca 2017 r. zatrudniony był w firmie (...) jako magazynier zaopatrzeniowiec i zarabiał około 1700 zł. Pozwany sam zrezygnował z pracy, gdyż poszukiwał lepiej płatnej pracy. Do chwili obecnej pozwany nie pracuje, jak twierdzi korzysta z pieniędzy zarobionych w okresie letnim oraz z pomocy rodziców.

Strony zaciągnęły wspólnie kredyt w wysokości 175.000 zł na zakup mieszkania, w którym mieszkali wraz z małoletnim synem. Od 2014 r. strony prowadzą odrębne gospodarstwo domowe, powódka gotowała dla siebie i syna, a pozwany żywił się we własnym zakresie. Pozwany łożył na utrzymanie syna kwotę 300 zł, pozostałymi opłatami strony dzieliły się po połowie. W połowie maja 2015 r. powódka wyprowadziła się ze wspólnego mieszkania stron i zamieszkała z nowym partnerem. Od tego czasu opłaty za mieszkanie ponosi pozwany, nie posiada zaległości w płatnościach czynszowych. Rata kredytu wynosi 800 zł miesięcznie i strony spłacały raty po połowie. Powódka przestała dobrowolnie spłacać część rat za mieszkanie, w związku z czym w toku sprawy rozwodowej udzielono M. B. zabezpieczenia kosztów utrzymania rodziny i na mocy orzeczenia Sądu Ż. B. jest zobowiązana do łożenia tytułem kosztów utrzymania rodziny kwot po 400 zł miesięcznie, poczynając od 14 czerwca 2016 r. Wspomniana kwota stanowi udział powódki w spłacie kredytu. Powódka wpłaca pieniądze z datą późniejszą niż wskazana w postanowieniu sądu. Obecnie powódka przekazuje pozwanemu ww. kwotę na konto, a pozwany uiszcza całą ratę kredytu. W kwestii przyszłości ww. mieszkania powódka chciałaby je wynająć lub sprzedać, natomiast pozwany chce w nim mieszkać sam bądź z synem, nie zamierza spłacić części powódki ani przejąć całego kredytu, gdyż kredyt zaciągnięty jest we frankach szwajcarskich i po sprzedaży mieszkania strony pozostałyby z długiem.

Strony stosują naprzemienną opiekę nad małoletnim synem, wobec czego każde z nich ponosi związane z tym koszty utrzymania małoletniego.

Strony, oprócz rachunku założonego w celu spłaty kredytu mieszkaniowego, nie posiadają wspólnych rachunków bankowych. Od momentu wyprowadzenia się powódki nie posiadają również wspólnych wydatków finansowych oraz żadnych wydatków nie konsultują ze sobą.

W trakcie trwania małżeństwa strony nabyły samochód marki N. (...), z którego korzysta wyłącznie pozwany.

Powódka od czasu wyprowadzenia się ze wspólnego mieszkania kilkukrotnie zabierała, pod nieobecność pozwanego, różne rzeczy ruchome. Zabrała również rower z suszarni, do której, po wymianie zamków przez spółdzielnię, nie miała kluczy, w wyniku czego zniszczeniu uległy drzwi do suszarni. Powódka chciała również odebrać drugi rower, który był spłacany przez obie strony, na co pozwany nie pozwolił, mimo, że z roweru nie korzystał. Pozwany nie wyrażał zgody na wydawanie rzeczy powódce, bowiem chciał z tym poczekać do podziału majątku. Nadto utrudnia powódce korzystanie z mieszkania poprzez zamontowanie drugiego zamka w drzwiach. Pozwany oświadczył, że powódka może mieć dostęp do mieszkania ale tylko po uprzednim uzgodnieniu i w obecności pozwanego.

Powódka bez wiedzy pozwanego w czerwcu 2017 r. zaciągnęła kredyt gotówkowy, 12 września 2017 r. wpłaciła ratę w wysokości 42,95 zł, do spłaty pozostała kwota 816,05 zł. Pozwany nie zaciągał samodzielnie zobowiązań finansowych w postaci kredytów, pożyczek.

Strony do 2016 r. włącznie wspólnie rozliczały deklarację podatkową i dzielili się po równo otrzymaną ulgą na dziecko.

Obecnie powódka mieszka wraz z partnerem, dwójką ich małoletnich dzieci oraz co tydzień z małoletnim synem stron, w lokalu zakupionym przez partnera powódki na kredyt. (...) powódki pokrywa koszty kredytu oraz utrzymania rodziny, natomiast powódka pokrywa koszty związane z utrzymaniem mieszkania.

Dowód:

-

odpis postanowienia Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 5 grudnia 2016 r., wydanego w sprawie X RC 604/15, k. 42

-

pismo spółdzielni mieszkaniowej, k. 70

-

zdjęcie, k. 82

-

historia konta, k. 83-94

-

zaświadczenie, k. 81, 41

-

karta wynagrodzeń, k. 37

-

zeznania świadka D. T., k. 51-52

-

przesłuchanie Ż. B., k. 66-67

-

przesłuchanie M. B., k. 67-69

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo Ż. B. o ustanowienie rozdzielności majątkowej zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Ustalony powyżej stan faktyczny oparty został na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, a w szczególności na powyżej powołanych dowodach z dokumentów, albowiem strony nie kwestionowały ich autentyczności oraz treści, a nadto również Sąd nie powziął wątpliwości co do ich wiarygodności.

Ponadto podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły zeznania stron oraz zeznania ww. świadka. W zakresie istotnym z punktu widzenia rozstrzygnięcia przedmiotu niniejszego postępowania zeznania te bowiem wzajemnie się uzupełniały, a nadto korespondowały ze sobą oraz z treścią dokumentów, które z powyżej podanych względów zostały uznane przez niniejszy Sąd za wiarygodne.

Powództwo Ż. B. zostało oparte o art. 52 § 1 i 2 k.r.o. Zgodnie z powołanym § 1, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. W myśl § 2, rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Jednym z ważnych powodów w rozumieniu art. 52 § 1 k.r.o. jest długotrwała separacja małżonków, mająca swe źródło w nieporozumieniach między nimi, która sprawia, że małżonkowie tracą zdolność wykonywania aktów zarządu majątkiem wspólnym ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2000 r., II CKN 401/00 [LEX nr 548761]). Ważnym powodem zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej nie jest jednak każdy przejaw separacji małżonków, ale tylko taki który zarazem uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2000 r., II CKN 1070/98 [LEX nr 50872]). Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami, którzy pozostawali we wspólności ustawowej lub umownej, z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa jest dopuszczalne w zasadzie tylko wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej (życia w rozłączeniu) niemożliwe było już w tym dniu ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 r., II CSK 371/08 [LEX nr 490945]).

Przedmiotem oceny Sądu w świetle treści powództwa stało się więc ustalenie, czy wystąpiły ważne powody uzasadniające ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami, a w przypadku pozytywnej konstatacji, czy wystąpiły one przed dniem wytoczenia powództwa.

W ocenie Sądu przesłanki ustanowienia rozdzielności majątkowej między stronami istnieją od daty wytoczenia powództwa czyli od 3 stycznia 2017 r. Nie zachodzą żadne wyjątkowe okoliczności w okresie poprzedzającym wytoczenie powództwa tj. przed dniem 3 stycznia 2017 r. W okresie tym strony pozostawały co prawda w separacji faktycznej, jednak nie pozostawały w sytuacji, która uniemożliwiałaby im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym, bowiem należy wskazać iż jeszcze w 2016 r. strony wspólnie rozliczały deklarację podatkową. Wskazywana przez powódkę okoliczność obawy przed ewentualnym zadłużeniem po stronie pozwanego nie mogła w ocenie Sądu stanowić przesłanki skutkującej orzeczeniem rozdzielności majątkowej z datą wsteczną. W tym miejscu stwierdzić należy, że nie jest ważnym powodem zniesienia przez Sąd wspólności majątkowej na podstawie art. 52 k.r.o. zmiana pracy przez pozwanego na gorzej płatną.

Podzielić w tym miejscu należy ugruntowany w orzecznictwie pogląd, że ważny powód ustanowienia rozdzielności majątkowej może stanowić stan separacji małżonków, jeżeli nie ma charakteru przejściowego, lecz stanowi skutek trwałego rozkładu pożycia małżonków. Jednak ważnym powodem w rozumieniu art. 52 § 1 nie jest każda postać (przejaw) separacji faktycznej małżonków, lecz tylko taka, która zarazem uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym. W dacie, od której powódka żądała ustanowienia rozdzielności majątkowej w pozwie tj. w dacie 15 maja 2015 r., powyższe okoliczności nie występowały. Z całą pewnością okoliczności takiej nie może stanowić obawa powódki co do powstania zadłużenia po stronie pozwanego.

Ustalony w toku postępowania stan faktyczny nie pozwala więc na ustanowienie rozdzielności majątkowej zgodnie z żądaniem powódki zgłoszonym w pozwie. Niedopuszczalne byłoby bowiem ustanowienie rozdzielności między stronami z dniem 15 maja 2015 r. albowiem po tej dacie, nie zachodziły żadne inne wyjątkowe okoliczności, które pozwalałyby na jej ustanowienie.

Sąd doszedł jednak do przekonania, że w sprawie zachodzą podstawy do ustanowienia rozdzielności majątkowej między małżonkami z dniem wytoczenia powództwa tj. z dniem 3 stycznia 2017 r. W tej dacie, bowiem strony żyły już w rozłączeniu i nie podejmowały żadnych uzgodnień w kwestiach finansowych. Po wytoczeniu powództwa nie muszą zachodzić wyjątkowe okoliczności uzasadniające rozdzielność majątkową, wystarczy w tym okresie wykazanie ważnych powodów, do których można zaliczyć brak porozumienia w kwestiach finansowych, zarządu majątkiem wspólnym i przedłużającą się separację faktyczną.

W tym miejscu nadmienić należy jedynie, że Sąd w sprawie o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej nie bada, jakie okoliczności doprowadziły do separacji ani nie ustala, czy i które z małżonków pozostaje w związku z osobą trzecią oraz ponosi winę w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Jednakże strony były zgodne co do tego, kiedy nastąpiła pomiędzy nimi faktyczna separacja – zaistniała ona od 15 maja 2015 roku, powódka twierdzi, że omówiła z pozwanym kwestię wyprowadzenia się, pozwany wskazywał, że powódka wyprowadziła się nagle. Między stronami ustały więzi fizyczne i gospodarcze, małżonkowie nie widzą szans na pogodzenie się i dalsze życie, czego dowodem wystąpienie przez Ż. B. o rozwód. Sprawa o rozwód nie stoi na przeszkodzie do ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wniesienia powództwa w niniejszej sprawie. Zgodnie z szeregiem orzeczeń Sądu Najwyższego, które Sąd podziela, okoliczność faktycznej separacji małżonków stanowi ważny powód zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej (tak na przykład: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 1997 roku, III CK 51/97, OSNCP 1997r., nr 12, poz. 194, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 1997 r., I CKN 69/96, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1997r., III CKN 96/96, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2000 roku, II CKN 1070/98 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2000 r., III CKN 585/98).

Powódka i pozwany nie mieszkają razem i prowadzą osobne gospodarstwa domowe. Ż. B. od czasu wyprowadzenia się ze wspólnego mieszkania kilkukrotnie zabierała, pod nieobecność pozwanego, różne rzeczy ruchome. Doszło nawet do sytuacji, kiedy to powódka zabierając rower z suszarni, do której, po wymianie zamków przez spółdzielnię, nie miała kluczy, zniszczyła drzwi do suszarni. Bezspornym jest, iż pozwany nie wyrażał zgody na wydawanie rzeczy powódce. Nadto niewątpliwie utrudniał powódce korzystanie z mieszkania, ponieważ zamontował drugi zamek w drzwiach, do którego Ż. B. nie posiadała kompletu kluczy. Znamiennym jest również, że powyższy konflikt doprowadził do zaciągnięcia przez powódkę, bez wiedzy pozwanego, kredytu gotówkowego na kwotę 816,05 zł. Ponadto strony przez cały czas opłacały ratę kredytu hipotecznego po połowie, a po wyprowadzeniu się powódka przestała dobrowolnie spłacać część rat za mieszkanie. Sąd pragnie podkreślić, że o wspólnych finansach nie świadczy okoliczność, iż strony posiadają wspólny rachunek bankowy. Należy zaznaczyć, że wspólne konto strony posiadają w celu opłacania rat kredytu, które nie może zostać zlikwidowane, gdyż jego istnienie jest konieczne dla istnienia kredytu hipotecznego zaciągniętego na mieszkanie, w którym obecnie mieszka pozwany oraz co tydzień małoletni syn stron. Strona pozwana podnosiła, iż okoliczność wydania w toku postępowania rozwodowego postanowienia o zabezpieczeniu kosztów utrzymania rodziny, nie stanowi o braku porozumienia w kwestiach finansowych, bowiem postępowanie to zostało zainicjowane przez pozwanego, z uwagi na naganne zachowanie powódki. Jednak zdaniem Sądu twierdzenia M. B. stanowią potwierdzenie braku porozumienia między stronami w kwestiach finansowych. Sąd nie ma wątpliwości, że powódka przestała dobrowolnie spłacać część rat za mieszkanie i dopiero na mocy orzeczenia Sądu Ż. B. została zobowiązana do łożenia tytułem kosztów utrzymania rodziny kwot po 400 zł miesięcznie, tytułem udziału powódki w spłacie kredytu. W dodatku o braku porozumienia stron w zarządzie majątkiem wspólnym świadczy fakt, iż w kwestii przyszłości wspólnego mieszkania powódka chciałaby je wynająć lub sprzedać, natomiast pozwany chce w nim mieszkać sam bądź z synem, przy czym jednocześnie nie zamierza spłacić części powódki ani przejąć całego kredytu.

Reasumując Sąd doszedł do przekonania, że sposób zarządu przez strony majątkiem wspólnym nie jest właściwy, powódka i pozwany nie współdziałają we wspólnym celu - pomnażania majątku wspólnego, jednak ani zachowanie powódki ani pozwanego nie nosi znamion zachowania powodującego zagrożenie roztrwonienia tego majątku.

W tym stanie rzeczy w ocenie Sądu pomiędzy powódką a pozwanym doszło do zupełnego i trwałego rozpadu wszelkich łączących małżonków więzi, brak jest jakichkolwiek szans, aby strony nawiązały ze sobą współżycie małżeńskie. Powyższe można wywieść chociażby z faktu, iż Ż. B. mieszka z nowym partnerem i ma z nim dwójkę małoletnich dzieci. Rozbieżności pomiędzy małżonkami natury osobistej powodują, że wykonywanie przez każdego z małżonków zarządu majątkiem wspólnym jest niemożliwe. Faktycznie każde z małżonków prowadzi oddzielne gospodarstwo domowe, we własnym zakresie i własnymi środkami zaspokaja swoje potrzeby. Sąd miał na uwadze okoliczność, że strony, na podstawie zgodnych ustaleń, stosują naprzemienną opiekę nad małoletnim synem, jednak Ż. B. wnosząc pozew o rozwód, wniosła także o ustalenie miejsca pobytu małoletniego u niej oraz o udział M. B. w kosztach utrzymania syna w kwocie 600 zł.

Wszystkie te okoliczności doprowadziły do wniosku, że powództwo, jako zasadne, zasługuje na uwzględnienie. Jednakże znosząc majątkową wspólność ustawową małżeńską pomiędzy stronami Sąd przyjął datę wniesienia powództwa tj. dzień 3 stycznia 2017 roku, nie zaś datę wcześniejszą, jak wnosiła powódka, dlatego też w pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone. Takie stanowisko Sądu jest zgodne z utrwaloną już linią orzeczniczą Sądu Najwyższego wyrażoną w szeregu orzeczeniach, jak choćby w wyroku z dnia 28 października 1997 roku, I CKN 238/97, wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 1997 roku, I CKU 149/97, wyroku Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 1999 roku, I CKU 109/98 czy też wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2000, III CKN 585/98, wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 roku, II CSK 371/08.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.