Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie – Wydział III Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Janik-Białek

Protokolant: stażysta Maja Hamanowska

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2024 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa Klubu Miłośników (...) w S.

przeciwko J. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego J. K. na rzecz powoda Klubu Miłośników (...) w S. kwotę 948,40 zł (dziewięćset czterdzieści osiem złotych czterdzieści groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 20 października 2021 r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 193,28 zł (sto dziewięćdziesiąt trzy złote dwadzieścia osiem groszy) tytułem zwrotu części kosztów procesu, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnia się wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia Małgorzata Janik- Białek

Sygn. akt III C 661/23 x

UZASADNIENIE

Klub Miłośników (...) z siedzibą w S. wniósł o zasądzenie od J. K. kwoty 1 421,30 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 20 października 2021 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powód podniósł, że 22 października 2020 r. pozwany J. K. przystąpił do powodowego stowarzyszenia i tym samym zobowiązał się między innymi do regularnego opłacania składek oraz ponoszenia opłat eksploatacyjnych. Pozwany nie wywiązywał się z obowiązków w powyższym zakresie i pomimo wezwania do zapłaty, nie uregulował zaległości.

25 kwietnia 2023 r. referendarz sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z treścią żądania pozwu (ówczesna sygn. akt III Nc 2561/22).

J. K. zaskarżył nakaz zapłaty sprzeciwem, w którym wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany przyznał, że był członkiem powodowego stowarzyszenia, zaprzeczył natomiast, aby był zobowiązany do zapłaty dochodzonej pozwem kwoty. W okresie, kiedy był członkiem stowarzyszenia wywiązywał się z obowiązków spoczywających na nim z mocy przepisów prawa, statutu i innych aktów wewnętrznych obowiązujących członków. Powód natomiast nie wskazał ani jakim obowiązkom pozwany uchybił, ani w jaki sposób została wyliczona dochodzona pozwem kwota.

Na skutek prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty stracił moc, zgodnie z art. 505 par. 2 k.p.c. i sprawa została skierowana do rozpoznania na rozprawie w postępowaniu uproszczonym.

Powód podtrzymał żądanie pozwu i wyjaśnił, że na dochodzoną pozwem kwotę składają się należności z następujących tytułów:

- składki członkowskie za okres od stycznia 2021 r. do czerwca 2021 r. w kwocie 1 200 zł.,

- kosztów związanych z użytkowaniem części wspólnych - należności za energię elektryczną za okres od stycznia 2021 r. do czerwca 2021 r. w kwocie 221,30 zł.

Powód wskazał, że obowiązek uiszczana należności z powyższych tytułów wynika ze statutu stowarzyszenia.

W piśmie z dnia 30 października 2023 r. pozwany podniósł, że w jego ocenie nie był zobowiązany do zapłaty na rzecz powodowego stowarzyszenia wpisowego, składek członkowskich za listopad i grudzień 2020 r. oraz opłat za energię elektryczną. Po pierwsze zobowiązania o charakterze finansowym mogły być nałożone na członków jedynie w drodze uchwały Walnego Zebrania Członków. Tymczasem nie zostało wykazane, aby została podjęta uchwała nakładająca na członków obowiązek zapłaty wpisowego i ponoszenia opłat za energię elektryczną. Brak było zatem stosownej podstawy prawnej do pobrania wpisowego w kwocie 2 500 zł. W odniesieniu natomiast do składek członkowskich, to obowiązek pozwanego w tym zakresie powstał dopiero w dniu podjęcia uchwały w przedmiocie przyjęcia go w poczet członków, co nastąpiło w dniu 9 grudnia 2020 r. Pozwany zobligowany był zatem do uiszczania składek członkowskich dopiero od stycznia 2021 r. Tymczasem uiścił składki już za listopad i grudzień 2020 r. w łącznej kwocie 400 zł. Spełnione przez pozwanego świadczenie z tytułu wpisowego oraz składek za ww. okres jest zatem nienależne i podlega zwrotowi na podstawie przepisu art. 410 k.c. w zw. z art. 405 k.c.

Na wypadek uznania, że dochodzone pozwem roszczenie istnieje, powód podniósł, że wygasło ono na skutek złożenia przez niego oświadczenia o potrąceniu przysługującej jemu wobec powodowego stowarzyszenia wierzytelności o zapłatę kwoty 2 500 zł tytułem wpisowego oraz kwoty 400 zł tytułem składek członkowskich za listopad i grudzień 2020 r. z wierzytelnością przysługującą stronie powodowej.

Strona powodowa wyjaśniła, że podstawę obciążenia członka opłatą wpisową stanowi uchwała Walnego Zgromadzenia Członków Stowarzyszenia z dnia 28 września 2014 r. Obowiązek zaś uiszczenia składek powstaje z dniem złożenia deklaracji, a uchwała w przedmiocie przyjęcia w poczet członków stanowi jedynie potwierdzenie tej czynności. Obowiązek zaś uiszczania opłat za energię dotyczy kosztów związanych z użytkowaniem części wspólnych mariny.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Stowarzyszenie Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. jest stowarzyszeniem podlegającym wpisowi do Rejestru Stowarzyszeń, Innych Organizacji (...), Fundacji oraz Samodzielnych Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego.

Niesporne, a nadto dowód:

- wydruk z KRS k. 12 – 15.

Zgodnie ze Statutem Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. uchwalonym przez Zebranie Założycieli Stowarzyszenia uchwałą nr 2/2013 podjętą w dniu 5 kwietnia 2013 r., powodowe stowarzyszenie działa na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach oraz na podstawie postanowień statutu.

Zgodnie z postanowieniem par. 8 ust. 1 statutu o przyjęciu osoby w poczet członków zwyczajnych decyduje na podstawie pisemnej deklaracji kandydata Zarząd stowarzyszenia w formie uchwały podjętej w ciągu miesiąca od daty zgłoszenia deklaracji.

Zgodnie z postanowieniem par. 9 ust. 2 członek zwyczajny stowarzyszenia jest zobowiązany do:

a)  brania czynnego udziału w działalności stowarzyszenia,

b)  przestrzegania statutu oraz uchwał władz stowarzyszenia,

c)  regularnego opłacania składek członkowskich.

Zgodnie z postanowieniem par. 16 ust. 1 Walne Zebranie jest najwyższą władzą stowarzyszenia. Zgodnie z ust. 2 do kompetencji Walnego Zebrania należy między innymi:

a)  ustalanie wysokości składek członkowskich,

b)  podejmowanie uchwał we wszystkich sprawach nie zastrzeżonych do kompetencji innych władz stowarzyszenia.

Zgodnie z postanowieniem par. 15 uchwały Walnego Zebrania zapadają zwykłą większością głosów przy obecności co najmniej połowy osób uprawnionych do głosowania w pierwszym terminie, a bez względu na liczbę osób w drugim terminie.

Zgodnie z postanowienie par. 19 ust. 1 Zarząd kieruje działalnością stowarzyszenia zgodnie z uchwałami Walnego Zebrania i reprezentuje stowarzyszenie na zewnątrz. Oświadczenia woli za stowarzyszenie mogą być składane przez dwóch członków Zarządu, w tym Prezesa lub Wiceprezesa.

Zgodnie z postanowieniem par. 20 ust. 1 do zakresu działania Zarządu należy w szczególności podejmowanie uchwał o przyjęciu nowych członków zwyczajnych i wspierających. Uchwały Zarządu zapadają zwykłą większością głosów przy obecności co najmniej połowy członków Zarządu, w tym Prezesa lub Wiceprezesa.

Zgodnie z postanowieniem par. 22 ust. 2 statutu źródłami powstania majątku stowarzyszenia są między innymi składki członkowskie oraz inne wpływy i dochody.

Dowód:

- Statut Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. k. 34 – 37.

Na zebraniu Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. przeprowadzonego w dniu 28 września 2014 r. organ ten podjął uchwałę nr 2/2014 w przedmiocie ustanowienia wysokości wpisowego na kwotę 3 000 zł. Uchwała weszła w życie z dniem jej podjęcia.

Dowód:

- protokół Walnego Zebrania z dnia 28.09.2014 r. k. 128 - 129.

Na zebraniu Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. przeprowadzonego w dniu 14 stycznia 2018 r. organ ten podjął uchwałę nr 2/2018 w przedmiocie zatwierdzenia zmiany miesięcznej stawki opłaty członkowskiej – klubowej na kwotę 200 zł z mocą obowiązująca od dnia 1 lutego 2018 r. Uchwała weszła w życie z dniem ogłoszenia, tj. 14 stycznia 2018 r.

Dowód:

- protokół Walnego Zebrania z dnia 14.01.2018 r. teczka na k. 153, k. 60 – 61.

Stowarzyszenie Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. obciążało członków obowiązkiem pełnienia dyżurów bosmańskich na terenie mariny oraz opłatami z tytułu podatków od nieruchomości – posadowionych na terenie mariny domków, opłatami za energię elektryczną dostarczaną do domków, za wodę oraz za energię elektryczną dostarczaną do tzw. części wspólnych (dla celów oświetlenia mariny i przystani oraz dla celów oświetlenia bosmanki i utrzymania monitoringu).

Obowiązek ponoszenia przez członków kosztów związanych z użytkowaniem części wspólnych – opłat za energię elektryczną- wynikał z ustnych uzgodnień poczynionych przez członków stowarzyszenia.

Zasadność obciążania członków powyższymi obowiązkami była przedmiotem konfliktów pomiędzy władzami stowarzyszenia a członkami.

Dowód:

- zeznania świadka D. S. k. 66, transkrypcja k. 69 – 75,

- zeznania świadka K. P. k. 66, transkrypcja k. 76 – 82,

- zeznania świadka B. S. k. 160, transkrypcja k. 162 – 178.

- zeznania świadka J. H. k. 184, transkrypcja k. 188 – 202,

- zeznania członka zarządu powodowego stowarzyszenia (...) za powódkę k. 185, transkrypcja k. 202 – 207.

Opłaty za energię elektryczną ustalane były przez dostawcę na podstawie licznika energii elektrycznej „wspólnej”. Podmiot ten wystawiał na rzecz stowarzyszenia dokument księgowy wskazujący ilość zużytej energii elektrycznej i wysokość należnej opłaty. Na tej podstawie stowarzyszenie ustalało wysokość opłaty obciążającej poszczególnych członków.

Dowód:

- faktury wystawione przez dostawcę energii elektrycznej k. 105, 107, 109, 111, 113, 115,117,119, 121,

- dokumenty wystawione przez stowarzyszenie k. 104, 106, 108, 110, 112, 114, 116,118, 120,

- zeznania świadka B. S. k. 160, trankrypcja k. 162 – 178.

22 października 2020 r. J. K. złożył deklarację przyjęcia w poczet (...) Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S..

W treści deklaracji znajduje się informacja, że każdy członek zobowiązany jest do wpłaty:

1.  jednorazowego wpisowego w wysokości 2 500 zł,

2.  składki członkowskiej w wysokości 200 zł – miesięcznie do dnia 10 – go każdego miesiąca.

Niesporne, a nadto dowód:

- deklaracja członkowska k. 15,

- zeznania pozwanego J. K. w charakterze strony k. 185, transkrypcja k. 208 – 212.

W treści deklaracji zawarto uchwałę Zarządu Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. nr 01/11/2020 z dnia 2 listopada 2020 r. o przyjęciu J. K. w poczet członków stowarzyszenia. Uchwała została opatrzona podpisami dwóch członków zarządu.

Niesporne, a nadto dowód:

- deklaracja członkowska k. 15.

2 listopada 2020 r. J. K. zapłacił wpisowe w kwocie 2 500 zł.

W dniach: 9 listopada 2020 r. i 9 grudnia 2020 r. J. K. zapłacił składkę członkowską w kwotach po 200 zł.

Niesporne, a nadto dowód:

- wyciąg z rachunku bankowego k. 92,

- zestawienie zaległości k. 53,

- zeznania pozwanego J. K. w charakterze strony k. 185, transkrypcja k. 208 – 212.

9 grudnia 2020 r. Zarząd Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. podjął uchwałę nr 7/12/2020 w przedmiocie przyjęcia do Stowarzyszenia (...) jako członka zwyczajnego.

Uchwała została podjęta jednogłośnie w obecności trzech członków zarządu: Prezesa, Wiceprezesa i Członka Zarządu.

Dowód:

- uchwała nr 7/12/2020 teczka na k. 153, k. 62.

J. K. nie zapłacił składki członkowskiej za okres od stycznia do czerwca 2021 r. Nie zapłacił również naliczonych za ten okres opłat za energię elektryczną za tzw. części wspólne w kwocie 221,30 zł.

Niesporne, a nadto dowód:

- zeznania pozwanego J. K. w charakterze strony k. 185, transkrypcja k. 208 – 212.

29 czerwca 2021 r. Zarząd Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. podjął uchwałę nr 17/2021 w przedmiocie wykluczenia ze stowarzyszenia członka J. K..

J. K. odwołał się od tej uchwały.

Uchwałą 5/2021 Walnego Sprawozdawczego Zebrania Członków Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. podtrzymano decyzję Zarządu z dnia 29 czerwca 2021 r. w sprawie wykluczenia ze stowarzyszenia (...). Uchwała weszła w życie z dniem 5 września 2021 r.

Niesporne, a nadto dowód:

- uchwała nr 17/2021 teczka na k. 153, k. 9,

- odwołanie od uchwały k. 32 – 33,

- protokół Walnego Sprawozdawczego Zebrania powodowego stowarzyszenia z dnia 05.09.2021 r. teczka na k. 153,

- zeznania pozwanego J. K. w charakterze strony k. 185, transkrypcja k. 208 – 212.

Pismem z dnia 4 października 2021 r. wezwano pozwanego do zapłaty kwoty 1 421,30 zł tytułem składek członkowskich i kosztów poniesionych przez stowarzyszenie na cele wspólne, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania do zapłaty.

Wezwanie do zapłaty zostało doręczone w dniu 19 października 2021 r.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 04.10.2021 r. k. 10,

- zwrotne potwierdzenie odbioru k. 11,

- zeznania pozwanego J. K. w charakterze strony k. 185, transkrypcja k. 208 – 212.

Na podstawie uchwały Walnego Zebrania Członków Zarządu Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. nr (...) z dnia 18 września 2022 r. w Statucie stowarzyszenia wprowadzono zmiany w par. 9 ust. 2. Zgodnie z jego postanowieniem członek zwyczajny jest zobowiązany do:

a)  brania czynnego udziału w działalności stowarzyszenia, w tym pracy społecznej na rzecz stowarzyszenia w liczbie 50 godzin rocznie,

b)  przestrzegania statutu oraz uchwał władz stowarzyszenia,

c)  regularnego opłacania składek członkowskich,

d)  regularnego opłacania kosztów związanych z użytkowaniem części wspólnych.

Dowód:

- statut Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. k. 122 – 127.

W piśmie z dnia 29 października 2023 r. J. K. złożył oświadczenie o potrąceniu przysługującej jemu wobec powodowego stowarzyszenia wierzytelności o zapłatę kwoty 2 500 zł tytułem wpisowego oraz kwoty 400 zł tytułem składek członkowskich za listopad i grudzień 2020 r. z wierzytelnością przysługującą stronie powodowej z tytułów objętych żądaniem pozwu wniesionego w niniejszej sprawie.

Dowód:

- pismo z dnia 29.10.2023 r. k. 88 – 89,

- zeznania pozwanego J. K. w charakterze strony k. 185, transkrypcja k. 208 – 212.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w części co do kwoty 948,40 zł i odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonych od tej kwoty od dnia 20 października 2021 r.

Powód wywodzi roszczenie z faktu przyjęcia pozwanego J. K. w poczet członków stowarzyszenia na podstawie deklaracji złożonej w dniu 22 października 2020 r. i – powołując się na postanowienia statutu stowarzyszenia - domaga się zapłaty zaległych składek członkowskich za okres od stycznia do czerwca 2020 r. i opłat za energię elektryczną wykorzystywaną na częściach wspólnych mariny za powyższy okres.

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2020 r., poz. 2261), stowarzyszenie jest podmiotem działającym samodzielnie i samorządnie, skupiającym osoby, które przystąpiły do niego dobrowolnie. Z treści przepisu art. 10 powyższej ustawy wynika, że podstawowym aktem prawnym określającym zasady funkcjonowania stowarzyszenia jest, oprócz przedmiotowej ustawy, jego statut. Statut jest jedynym aktem prawnym wskazującym między innymi cele i sposoby ich realizacji, sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków, władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje, sposób reprezentowania stowarzyszenia, w szczególności sposób zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności uchwał władz stowarzyszenia, sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo o stowarzyszeniach stanowi, że statut stowarzyszenia określa w szczególności sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich. Z prawa o stowarzyszeniach wynika zatem obowiązek uiszczania składek członkowskich, pracy społecznej na rzecz stowarzyszenia i obowiązek wspierania stowarzyszenia przez członka wspierającego (art. 10 ust. 1 pkt 7, art. 2 ust. 3, art. 10 ust. 3 Prawa o stowarzyszeniach). Na mocy statutu na członków mogą być nałożone inne obowiązki, takie jak np. czynny udział w pracach stowarzyszenia, zebraniach, propagowanie przestrzegania zasad etycznych obowiązujących w stowarzyszeniu, wraz z sankcjami za ich naruszenie. Statuty stowarzyszeń, stanowiące źródło stosunku prawnego członkostwa łączącego daną organizację społeczną z jej członkami, mają charakter umowy cywilnoprawnej, rodzącej po obu stronach prawa i obowiązki, obejmującej oświadczenie woli członka, który wstępuje do stowarzyszenia oraz oświadczenie stowarzyszenia, które członka przyjmuje. Umowa taka zostaje zawarta przez założycieli stowarzyszenia. Zgodnie z zasadą swobody umów, postanowienia statutu mogą być kształtowane dowolnie, z uwzględnieniem jednak granic swobody, określonych w art. 353 ¹ k.c. Pozostali członkowie przystępują do niej na mocy stosownych aktów przystąpienia do danej organizacji społecznej. (por. wyrok SN z 9.04.2015 r., II CSK 392/14, LEX nr 1729688; tak samo wyrok SN z 30.09.2009 r., V CSK 86/09, niepubl.; wyrok SA w Szczecinie z 30.04.2015 r., I ACa 214/15, LEX nr 1782041).

Powodowe stowarzyszenie uprawnione było zatem co do zasady, do nałożenia – na podstawie postanowień statutu - na swoich członków obowiązku uiszczenia jednorazowego wpisowego w związku z przystąpieniem do stowarzyszenia, składek członkowskich jak również i obowiązku ponoszenia kosztów związanych z użytkowaniem części wspólnych. Członkowie zaś zobligowani byli do ich ponoszenia od dnia przyjęcia w poczet członków stowarzyszenia w sposób określony w statucie do dnia utraty członkostwa z przyczyn wskazanych w tym akcie i w trybie w nim przewidzianym.

Na wstępie wskazać należy, że pozwany został wykluczony za stowarzyszenia mocą uchwały Zarządu powodowego stowarzyszenia nr (...) z dnia 29 czerwca 2021 r. Uchwała ta została podtrzymana uchwałą numer (...) Walnego Sprawozdawczego Zebrania Członków Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S.. Ta ostatnia uchwała weszła w życie z dniem 5 września 2021 r. Dla oceny zatem łączącego strony stosunku członkostwa i wynikających z niego praw i obowiązków zastosowanie mają postanowienia statutu w brzmieniu uchwalonym przez Zebranie Założycieli Stowarzyszenia uchwałą nr 2/2013 podjętą w dniu 5 kwietnia 2013 r. i na ich podstawie Sąd dokona oceny zasadności żądania pozwu. Zmiany statutu, wprowadzone uchwałą Walnego Zebrania Członków Zarządu Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. nr (...) z dnia 18 września 2022 r. mają bowiem zastosowanie od dnia podjęcia uchwały w tym przedmiocie, a w tej dacie – 18 września 2022 r., pozwany nie był już członkiem stowarzyszenia i tym samym nie był zobligowany do przestrzegania postanowień statutu i wywiązywania się z nałożonych na jego podstawie obowiązków.

Przystąpienie do stowarzyszenia następuje na podstawie dwustronnego oświadczenia woli - członka stowarzyszenia oraz samego stowarzyszenia. Oświadczenie woli członka polega najczęściej na wypełnieniu deklaracji członkowskiej, zaś sposób złożenia oświadczenia woli przez stowarzyszenie określa statut, stosownie do treści przepisu art. 10 ust. 4 ustawy prawo o stowarzyszeniach.

Zgodnie z postanowieniem par. 8 ust. 1 statutu o przyjęciu osoby w poczet członków zwyczajnych decyduje na podstawie pisemnej deklaracji kandydata Zarząd stowarzyszenia w formie uchwały podjętej w ciągu miesiąca od daty zgłoszenia deklaracji. Przyjęcia zatem osoby składającej deklarację w poczet członków powodowego stowarzyszenia następowało, wbrew stanowisku wyrażonemu przez stronę powodową, nie z dniem złożenia deklaracji, lecz dopiero z dniem podjęcia przez zarząd uchwały o przyjęciu w poczet członków. Dopiero z dniem podjęcia uchwały w tym przedmiocie, osoba, która złożyła deklarację, staje się jego członkiem i obowiązana jest stosować się do postanowień statutu i wypełniać wynikającego z jego postanowień obowiązki.

Nie było pomiędzy stronami sporne, że 22 października 2020 r. pozwany J. K. złożył deklarację przyjęcia w poczet członków powodowego stowarzyszenia oraz że w treści deklaracji zawarto treść uchwały Zarządu numer 01/11/20 podjętej w dniu 2 listopada 2020 r. o przyjęciu pozwanego w poczet członków stowarzyszenia jako członka zwyczajnego.

Jednakże w świetle postanowień statutu w brzmieniu uchwalonym przez Zebranie Założycieli Stowarzyszenia uchwałą nr 2/2013 podjętą w dniu 5 kwietnia 2013 r., uchwała numer 01/11/2020 nie mogła wywołać skutku prawnego w postaci nawiązania przez strony stosunku członkostwa. Zgodnie z postanowieniem par. 20 ust. 1 do zakresu działania Zarządu należy w szczególności podejmowanie uchwał o przyjęciu nowych członków zwyczajnych i wspierających. Zgodnie z ust. 2 uchwały Zarządu zapadają zwykłą większością głosów przy obecności co najmniej połowy członków Zarządu, w tym Prezesa lub Wiceprezesa. Z wpisów ujawnionych w Rejestrze Stowarzyszeń (…) Krajowego Rejestru Sądowego wynika, że w dniu 2 listopada 2020 r., Zarząd stowarzyszenia liczył pięciu członków, w tym prezes i zastępca prezesa zarządu oraz trzech członków. Dla skutecznego podjęcia uchwały w przedmiocie przyjęcia pozwanego w poczet członków stowarzyszenia wymagane zatem było podjęcie uchwały przez co najmniej trzech członków zarządu. Pod treścią uchwały zamieszczonej na dokumencie deklaracji znajdują się zaś podpisy tylko dwóch członków zarządu. Strona powodowa nie złożyła dokumentów, z których wynikałoby, czy odbyło się głosowanie nad powyższą uchwałą, ilu członków zarządu było obecnych podczas głosowania i jaki był jego wynik. Na podstawie przedłożonego dokumentu deklaracji można jednie ustalić, iż 2 listopada 2020 r. uchwałę w przedmiocie przyjęcia pozwanego w poczet członków stowarzyszenia podjęło dwóch członków zarządu, co nie stanowi zwyklej większości przy pięcioosobowym zarządzie. Uznać zatem należy, że uchwała ta nie została ważnie podjęta i nie wywołała skutku prawnego w postaci przyjęcia pozwanego w poczet członków powodowego stowarzyszenia.

Uchwała Zarządu, mocą której pozwany został przyjęty w poczet członków stowarzyszenia jako członek zwyczajny, została podjęta w dniu 9 grudnia 2020 r. (uchwała numer nr 7/12/2020). Uchwała ta została podjęta jednogłośnie w obecności trzech członków zarządu: Prezesa, Wiceprezesa i Członka Zarządu. Pozwany miał zatem obowiązek stosować się do postanowień statutu i realizować wynikającego z niego obowiązki dopiero od dnia 9 grudnia 2020 r. Spoczywające na pozwanym obowiązki wygasły natomiast z dniem skutecznego podjęcia uchwały w przedmiocie wykluczenia pozwanego ze stowarzyszenia. 29 czerwca 2021 r. Zarząd Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. podjął uchwałę nr 17/2021 w przedmiocie wykluczenia ze stowarzyszenia członka J. K.. Uchwałą 5/2021 Walnego Sprawozdawczego Zebrania Członków Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. podtrzymano decyzję Zarządu z dnia 29 czerwca 2021 r. w sprawie wykluczenia ze stowarzyszenia (...). Uchwała weszła w życie z dniem 5 września 2021 r.

W świetle zaoferowanych przez stronę powodową dowodów z dokumentów, nie ulega wątpliwości, że obowiązek uiszczenia wpisowego oraz składek członkowskich, znajduje podstawę prawną w treści art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo o stowarzyszeniach oraz postanowieniach statutu i podjętych na jego podstawie uchwał właściwych organów powodowego stowarzyszenia.

Przepis art. 11 ust. 1 ustawy Prawo o stowarzyszeniach stanowi, że najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków. W sprawach, w których statut nie określa właściwości władz stowarzyszenia, podejmowanie uchwał należy do walnego zebrania członków.

Zgodnie z postanowieniem par. 9 ust. 2 litra c statutu członek zwyczajny stowarzyszenia jest zobowiązany do regularnego opłacania składek członkowskich. Zgodnie z postanowieniem par. 16 ust. 2 do kompetencji Walnego Zebrania należy między innymi ustalanie wysokości składek członkowskich i podejmowanie uchwał we wszystkich sprawach nie zastrzeżonych do kompetencji innych władz stowarzyszenia.

Na zebraniu Walnego Zebrania Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. przeprowadzonym w dniu 28 września 2014 r. organ ten podjął uchwałę nr 2/2014 w przedmiocie ustanowienia wysokości wpisowego na kwotę 3 000 zł. Uchwała weszła w życie z dniem jej podjęcia. Uchwałą nr 2/2018 Walnego Zebrania członków Stowarzyszenia z dnia 14 stycznia 2018 r. ustalono wysokość miesięcznej stawki opłaty członkowskiej na kwotę 200 zł z mocą obowiązująca od dnia 1 lutego 2018 r. Z dniem przyjęcia pozwanego w poczet członków stowarzyszenia, uchwały te stały się dla niego wiążące i tym samym był on zobligowany do uiszczenia zarówno wpisowego jak i do uiszczania co miesiąc składki członkowskiej.

Nie było sporne, że pozwany zapłacił wpisowe w wysokości wskazanej w deklaracji członkowskiej, tj. w kwocie 2 500 zł, a także w dniu 2 listopada 2020 r. i 9 grudnia 2020 r. zapłacił po 200 zł tytułem składek członkowskich. Fakt zapłaty tych kwot wynikał również ze złożonych wyciągów z rachunku bankowego oraz zestawienia zaległości sporządzonego przez stronę powodową. Pozwany nie przeczył również i temu, że nie zapłacił składek należnych za okres od stycznia 2021 r. do czerwca 2021 r.

Pozwany, w celu zwolnienia się z obowiązku zapłaty dochodzonej pozwem kwoty, podniósł zarzut potrącenia, powołując się na złożenie pismem z dnia 29 października 2023 r. oświadczenia o potrąceniu przysługującej jemu wobec powodowego stowarzyszenia wierzytelności o zapłatę kwoty 2 500 zł tytułem wpisowego oraz kwoty 400 zł tytułem składek członkowskich za listopad i grudzień 2020 r. tytułem nienależnego świadczenia z wierzytelnością przysługującą stronie powodowej z tytułów objętych żądaniem pozwu wniesionego w niniejszej sprawie.

Przepis art. 498 § 1 k.c. stanowi, że gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Zgodnie natomiast z treścią § 2 tego przepisu wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Przepis art. 499 k.c. stanowi, że otrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe.

W świetle treści cytowanego przepisu każdy podmiot prawa cywilnego może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności innego podmiotu, gdy spełnione są łącznie następujące przesłanki pozytywne:

1.  dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami (wzajemność wierzytelności),

2.  przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku (jednorodzajowość wierzytelności),

3.  obie wierzytelności są wymagalne (wymagalność roszczeń),

4.  obie wierzytelności mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym (zaskarżalność wierzytelności).

Odnosząc się do zasadności żądania pozwu w zakresie składki członkowskiej wskazać należy, że pozwany zobligowany był do świadczenia z tego tytułu – jak już wyżej wskazano - od dnia przyjęcia go w poczet członków stowarzyszenia, co nastąpiło z dniem 9 grudnia 2020 r. i obowiązek świadczenia z tego tytułu spoczywał na nim do dnia wykluczenia ze stowarzyszenia, tj. do dnia 5 czerwca 2021 r. Wysokość składki wynika z uchwały nr 2/2018 Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia z dnia 14 stycznia 2018 r., a nadto została wskazana w treści deklaracji członkowskiej.

Roszczenie strony powodowej z tytułu składek uzasadnione jest zatem za okres od dnia 9 grudnia 2020 r. do dnia 30 czerwca 2021 r. Wysokość składki za okres od 9 grudnia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. wynosi 148,40 zł (200 zł : 31 dni x 23 dni = 148,40 zł), a wysokość składki za okres od stycznia do czerwca 2021 r. wynosi 1 200 zł (6 x 200 zł = 1 200 zł). Łącznie pozwany zobowiązany był do zapłaty z tego tytułu kwoty 1 348,40 zł.

Żądanie pozwu w zakresie składek członkowskich obejmuje okres od stycznia 2021 r. do czerwca (...). i opiewa na kwotę 1 200 zł.

Pozwany zapłacił na poczet składek łącznie kwotę 400 zł: 2 listopada 2020 r. 200 zł i 9 grudnia 2020 r. – 200 zł. Zważywszy, że zobowiązany był do uiszczania składek od dnia 9 grudnia 2020 r., składka uiszczona za listopad 2020 r. i za okres od 1 do 8 grudnia 2020 r. nie znajduje podstawy prawnej w łączącym strony stosunku członkostwa. Pozwanemu przysługuje zatem w stosunku do powodowego stowarzyszenia wierzytelność o zapłatę kwoty 200 zł uiszczonej w dniu 2 listopada 2020 r. oraz kwoty 51,60 zł tytułem części składki uiszczonej w dniu 9 grudnia 2020 r., a liczonej za okres od dnia 1 grudnia do 8 grudnia 2020 r. (200 zł : 31 x 8 dni = 51,60 zł). Podstawę prawną żądania w tym zakresie stanowi przepis art. 405 k.c. i nast. k.c. , zgodnie z treścią którego kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Zarzut potrącenia okazał się zatem uzasadniony w części co do kwoty 200 zł tytułem składki za listopad 2020 r. oraz kwoty 51,60 zł tytułem składki za okres od dnia 1 grudnia 2020 r. do dnia 8 grudnia 2020 r. , tj. łącznie kwoty 251,60 zł.

Na skutek złożenia oświadczenia o potrąceniu, wierzytelność strony powodowej z tytułu składek członkowskich, uległa umorzeniu w części co do kwoty 251,60 zł. Do zapłaty pozostała zatem kwota 948,40 zł (1 200 zł – 251,60 zł) tytułem składek za okres od stycznia 2021 r. do dnia 30 czerwca 2021 r.

Żądanie zapłaty z tytułu kosztów związanych z użytkowaniem części wspólnych - opłat za energię elektryczną jest natomiast nieuzasadnione z tego powodu, że w okresie, kiedy pozwany był członkiem stowarzyszenia, nie było podstawy prawnej do żądania od członków zapłaty z tego tytułu. Jak już wyżej wskazano, obowiązki spoczywające na członkach stowarzyszenia wynikają z ustawy Prawo o stowarzyszeniach, a nadto ustawodawca przyznał stowarzyszeniom uprawnienie do nałożenia na swoich członków również i innych obowiązków, których ustawa nie przewiduje, jednakże obowiązki w tym przedmiocie mogą być nałożone jedynie na podstawie postanowień statutu. Tymczasem statut w brzmieniu uchwalonym przez Zebranie Założycieli Stowarzyszenia uchwałą nr 2/2013 podjętą w dniu 5 kwietnia 2013 r. nie nakładał na członków obowiązku w zakresie ponoszenia opłat związanych z częściami wspólnymi mariny. Jak wynika z zeznań świadków D. S., K. P., B. S. i J. H. oraz zeznań członka zarządu powodowego stowarzyszenia (...) za powódkę, obowiązek w tym zakresie wynikał z uzgodnień poczynionych przez członków stowarzyszenia. W świetle treści ustawy Prawo o stowarzyszeniach uzgodnienia członków stowarzyszenia w powyższym zakresie, które nie zostały sformalizowane w statucie oraz opartych na jego postanowieniach uchwałach właściwych organów stowarzyszenia, nie mogą stanowić podstawy prawnej do żądania zapłaty. Obowiązek regularnego opłacania kosztów związanych z użytkowaniem części wspólnych został wprowadzony dopiero mocą uchwały Walnego Zebrania Członków Zarządu Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. nr (...) z dnia 18 września 2022 r., na podstawie której w statucie stowarzyszenia wprowadzono zmiany w par. 9 ust. 2. Zmiana statutu w powyższym zakresie, wprowadzona po ustaniu członkostwa pozwanego w powodowym stowarzyszeniu, nie może stanowić podstawy do żądania od pozwanego zapłaty kosztów związanych z użytkowaniem części wspólnych, statut w tym brzmieniu nie wiązał bowiem pozwanego.

Wbrew stanowisku strony pozwanej, żądanie zapłaty wpisowego znajdowało podstawę prawną w treści uchwały nr 2/2014 podjętej na zebraniu Walnego Zebrania Stowarzyszenia Klubu Miłośników (...) z siedzibą w S. przeprowadzonym w dniu 28 września 2014 r. Organ ten podjął w przedmiocie ustanowienia wysokości wpisowego na kwotę 3 000 zł. Uchwała weszła w życie z dniem jej podjęcia.

Zgodnie z powszechnym rozumieniem terminu „wpisowe”, to opłata wnoszona przy zapisywaniu się do jakiegoś stowarzyszenia, na kurs, itp. i ma charakter bezzwrotny. Opłata ta nie jest związana z samym członkostwem, a ze zgłoszeniem woli przystąpienia do niego. Pozwany zgłosił wolę przystąpienia do powodowego stowarzyszenia pismem z dnia 22 października 2020 r. i zapłacił wpisowe w dniu 2 listopada 2020 r. Jeśli nawet przyjąć, że świadczenie z tego tytułu stało się wymagalne od chwili podjęcia przez Zarząd uchwały o przyjęciu pozwanego w poczet członków stowarzyszenia, to uznać należy, że kwota z tego tytułu została uiszczona przedwcześnie. Fakt ten jednakże nie powoduje tego skutku, że uiszczona z tego tytułu kwota jest świadczeniem nienależnym. Z dniem podjęcia uchwały o przyjęciu pozwanego w poczet członków stowarzyszenia, kwota uiszczona tytułem wpisowego stała się świadczeniem należnym stowarzyszeniu i mającym oparcie w uchwale nr 3/2014 Walnego Zebrania Stowarzyszenia z dnia 28 września 2014 r. Przedmiotowa uchwała została złożona w postaci kserokopii nie poświadczonej za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie radcę prawnego, jednakże fakt ten nie pozbawia jej mocy dowodowej na podstawie art. 232 k.p.c. w zw. z art. 308 k.p.c. Kserokopia niepotwierdzona za zgodność z oryginałem co do zasady nie jest dokumentem, jednak stanowi część materiału dowodowego i może stanowić środek przydatny do ustalenia treści pisemnego dokumentu. Posłużenie się niepotwierdzoną kopią nie stanowi obejścia przepisów regulujących przeprowadzenie dowodu z dokumentów, pozwoli bowiem na ustalenie, czy taki dokument istniał, od kogo pochodził i jaką miał treść. Szata graficzna złożonej kserokopii uchwały nie wskazuje, aby doszło do jakichkolwiek zmian w jej treści a przesłuchani świadkowie potwierdzają fakt istnienia obowiązku uiszczenia wpisowego. Na istnienie takiego obowiązku wskazuje również i treść deklaracji członkowskiej, w której odnotowano, że każdy członek zobowiązany jest do zapłaty jednorazowego wpisowego w wysokości 2 500 zł. Wprawdzie kwota wskazana w deklaracji członkowskiej różni się od kwoty wynikającej z uchwały, jednakże ta wskazana w deklaracji i uiszczona przez pozwanego jest niższa. Strona powodowa zaś nie kwestionuje faktu uiszczenia przez pozwanego wpisowego w należnej wysokości i nie zgłasza żadnych roszczeń z tego tytułu. Różnica w wysokości wpisowego nie stanowi zatem przeszkody do uznania, iż wpisowe było należne i miało swoją podstawę prawną w treści uchwały nr 3/2014 Walnego Zebrania Stowarzyszenia z dnia 28 września 2014 r. Jak wynika z przesłuchania za stronę powodową prezesa zarządu stowarzyszenia, wpisowe były przeznaczane na finansowanie inwestycji realizowanych na terenie mariny, a zatem na realizację celów statutowych stowarzyszenia. Fakt zaś, że pozwany nie korzystał z terenu mariny, nie trzymał tam łodzi ani nie miał domku letniskowego, nie uzasadnia przyjęcia, iż wpisowe było świadczeniem nienależnym, które powinno być mu zwrócone przez powoda. Skoro pozwanemu nie przysługuje wobec powódki wierzytelność o zwrot wpisowego, zarzut potracenia kwoty 2500 zł wpłaconej z tego tytułu nie zasługiwał na uwzględnienie.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie I wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 948,40 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 20 października 2021 r. do dnia zapłaty i oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje oparcie w treści art. art. 359 § 1 k.c., art. 481 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02).

Z treści deklaracji członkowskiej wynika, że pozwany zobligowany był do uiszczania składki członkowskiej w terminie do 10 – go dnia każdego miesiąca. Roszczenie o zapłatę składek należnych za okres od stycznia 2021 r. do czerwca 2021 r. stało się zatem wymagalne najpóźniej w dniu 10 czerwca 2021 r. Skoro pozwany nie spełnił świadczenia w tym terminie, od dnia następnego pozostaje w opóźnieniu, co uzasadnia zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie zgodnie z żądaniem pozwu od dnia 20 października 2021 r.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dokumentów, kserokopii i wydruków z rachunku bankowego złożonych przez strony, co do prawdziwości i wiarygodności których nie powziął zastrzeżeń oraz na postawie zeznań świadków D. S., K. P., B. S. i J. H. oraz zeznań członka zarządu powodowego stowarzyszenia (...) za powódkę i zeznań pozwanego w charakterze strony, które były w ocenie Sądu wiarygodne. Zeznania natomiast świadków co do faktu uzgodnienia przez członków stowarzyszenia obowiązku ponoszenia przez członków kosztów związanych z użytkowaniem części wspólnych – opłaty za energię elektryczną, nie mogły stanowić podstawy uwzględnienia powództwa. Jak już wyżej wskazano, źródłem obowiązków członków stowarzyszenia może być jedynie ustawa i statut.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 100 k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Powód poniósł następujące koszty procesu: opłata od pozwu w kwocie 100 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w osobie radcy prawnego w kwocie 270 zł, opłata od złożonego dokumentu pełnomocnictwa procesowego w kwocie 17 zł, czyli łącznie 387 zł.

Pozwany poniósł następujące koszty procesu: wynagrodzenie pełnomocnika w osobie radcy prawnego w kwocie 270 zł oraz opłata skarbowa od złożonego dokumentu pełnomocnictwa procesowego w kwocie 17 zł, czyli łącznie 287 zł.

Powództwo zostało uwzględnione w zakresie kwoty stanowiącej 67%, a zatem strona pozwana zobowiązana jest zwrócić powodowi kwotę stanowiącą 67% poniesionych przez niego kosztów, tj. kwotę 257,29 zł (387 zł x 67%) , a powód zobowiązany jest zwrócić pozwanemu 33% poniesionych przez niego kosztów, tj. kwotę 94,71 zł (287 x 33%).

Powodowi należy się zatem od pozwanego zwrot kosztów procesu w kwocie 162,58 zł( 257,29 zł – 94,71 zł) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Jednakże na skutek omyłki rachunkowej, Sąd ustalając wysokość kosztów procesu, jakie winna ponieść każda ze stron, przyjął do rozliczenie, że strona pozwana wygrała proces w 23% i stosownie do tego wyliczenia w punkcie III wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powódki koszty procesu w kwocie 193,28 zł wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

W powołaniu powyższej argumentacji orzeczono jak w sentencji.

Sędzia Małgorzata Janik-Białek