Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2025 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Justyna Pikulik
Protokolant:	Julia Krzyżaniak

po rozpoznaniu w dniu 16 września 2025 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy M. S.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...)

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki Gminy M. S. na rzecz pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt III C 326/25

UZASADNIENIE

Pozwem z 30 grudnia 2024 r. powódka Gmina M. S. reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika wniosła o zasądzenie od pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) na jej rzecz kwoty 1.247,15 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 21 sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 430,27 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 17 czerwca 2015 r. do dnia zapłaty oraz zapłaty kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że żądaniem pozwu objęte są kwoty wierzytelności Gminy M. S. należne jej od Spółdzielni Mieszkaniowej (...), które powstały w związku z obowiązkiem zwrotu bonifikaty (w stosunku proporcjonalnym) przez pozwaną Spółdzielnię z powodu ustanowienia odrębnej własności lokali wraz z udziałem nieruchomości gruntowej na rzecz osób niebędących członkami spółdzielni mieszkaniowej.

Podniosła, że obowiązek zwrotu bonifikaty, w ww. okolicznościach, powstał w związku ze sprzedażą lokali mieszkalnych przez pozwaną wraz z gruntem nabytym wcześniej z bonifikatą od powodowej Gminy, tj.:

a)  lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w S. – wysokość bonifikaty do zwrotu po jej waloryzacji wynosi 1.247,15 zł,

b)  lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w S. – wysokość bonifikaty do zwrotu po jej waloryzacji wynosi 430,27 zł.

Powódka zaznaczyła, że mimo wezwania do dobrowolnej zapłaty, pozwana Spółdzielnia odmówiła spełnienia żądania Gminy, stąd niniejsze powództwo jest zdaniem powódki niezbędne.

Powódka podała, że dochodzi jednym pozwem kilku roszczeń, ponieważ zostały spełnione przesłanki z art. 191 kpc i art. 505[3] kpc, tj.

- występuje ten sam zobowiązany podmiot: Spółdzielnia Mieszkaniowa (...)

- roszczenia nadają się do tego samego trybu postępowania: tryb procesowy,

- sąd jest właściwy ze względu na ogólną wartość roszczeń,

- roszczenia wynikają z kilku stosunków prawnych tego samego rodzaju: umów sprzedaży gruntów z bonifikatą z 2005 r., z obowiązkiem zwrotu bonifikaty w przypadku dalszej sprzedaży gruntu osobom niebędącym członkami spółdzielni. W sprawie pozostaje zatem tożsamość strony podmiotowej, jak i przedmiotowej („stosunku prawne tego samego rodzaju” to stosunki prawne, których źródło jest takie samo, stosunki tego samego typu – np. dwie umowy najmu,

- dla któregokolwiek z tych roszczeń nie jest przewidziane postępowanie odrębne,

- w sprawie nie zachodzi niewłaściwość sądu według przepisów o właściwości bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Gmina M. S. wskazała, że dokonując oceny żądania pozwu należy mieć na uwadze poniższe najistotniejsze argumenty:

a)  związanie stron umowami sprzedaży nieruchomości gruntowych z 2005 r. z bonifikatami, które to umowy nie uległy zmianie na przykład na wniosek spółdzielni, w tym pomimo zmiany regulacji art. 68 ust. 1 pkt 9 ugn;

b)  zasadę praw nabytych, która zakłada, że istniejące prawa podmiotu są chronione i nie mogą zostać cofnięte lub zmienione retroaktywnie przez późniejsze przepisy prawne. Oznacza to, że jeśli podmiot posiada prawa, które została uznane za ważne i przysługujące mu na mocy obowiązujących przepisów prawa, to prawo nie może zostać odebrane lub ograniczone przez nowe przepisy prawne;

c)  cel udzielonej bonifikaty – gmina udzieliła bonifikaty od ceny netto sprzedaży prawa własności nieruchomości gruntowej konkretnemu podmiotowi na konkretny cel: art. 68 ust. 1 pkt 9 ugn. Bonifikata od nabycia prawa własności gruntu nie została przyznana spółdzielni w związku z ustanowieniem na rzecz osób niebędących członkami spółdzielni odrębnej własności lokalu lub z przeniesieniem na rzecz osób niebędących członkami spółdzielni odrębnej własności lokali lub z przeniesieniem na rzecz osób niebędących członkami spółdzielni własności lokali lub domów jednorodzinnych. Nie było przeszkód ku temu, aby spółdzielnia nabyła prawo własności gruntów bez bonifikaty;

d)  spółdzielnia nabyła od gminy grunt z zasobów publicznych po bardziej preferencyjnej cenie, na konkretny cel. Gmina poczyniła więc ustępstwo na rzecz spółdzielni, w zamian za konkretne zobowiązanie spółdzielni. Rzadko który podmiot nabywa majątek publiczny po stawkach preferencyjnych, więc wymaga to daleko posuniętego zabezpieczenia tak, aby majątek publiczny nie został następnie zbywany po normalnych stawkach rynkowych (aby nie powstała strata po stronie podmiotu publicznego);

e)  bonifikata miała charakter dobrowolny, a nie przymusowy;

f)  pozwana gmina nie wystąpiła nigdy z wnioskiem o odstąpienie żądania zwrotu bonifikaty. Odstąpienie od żądania zwrotu bonifikaty zawsze musi być regulowane zgodą w sprawach indywidualnych, a nie wprowadzane prawem miejscowym o charakterze generalnym czy ustawą i nadto z mocą wsteczną. Uchwałodawca czy ustawodawca nie może co do zasady ingerować w umowne stosunku cywilnoprawne już zaistniałe, nawiązane w oparciu o obowiązujące w danym momencie prawidłowe przepisy prawa. Jeżeli chce w nie ingerować, może to uczynić na przykład za pomocą przepisów przejściowych czy dostosowujących, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

W dniu 4 kwietnia 2025 r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin- Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym to żądanie dochodzone pozwem zostało uwzględnione w całości (ówczesna sygnatura I Nc 25/25).

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w S. reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika w przepisanym terminie zaskarżyła ww. nakaz w całości.

W sprzeciwie podniosła następujące zarzuty:

1)  brak podstawy prawnej dochodzonego roszczenia,

2)  niewykazanie podstawy prawnej ani faktycznej dochodzonego roszczenia,

3)  niewykazanie przez powódkę roszczenia zarówno co do zasady, jak i co do wysokości.

Wobec powyższego pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych, powiększonych o kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

Pozwana przyznała, że w 2005 r. strony zawarły dwie umowy sprzedaży nieruchomości gruntowych z bonifikatą, a także że w 2015 r. wskutek umów ustanowienia odrębnej własności lokalów i umów przeniesienia własności, prawa do lokali położonych w S. przy ul. (...) oraz ul. (...) nabyły osoby niebędące członkami Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S. (w chwili dokonywania rzeczonych czynności).

Pozwana zaprzeczyła jednak, jakoby na gruncie niniejszej sprawy zastosowanie mogłyby mieć przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami (dalej zwanej: ugn) w stanie prawnym z 2005 r. Pozwana zaprzeczyła również, aby była zobowiązana do zapłaty powódce jakiejkolwiek kwoty tytułem zwrotu udzielonej bonifikaty, jak również zaprzeczyła, aby taki obowiązek kiedykolwiek mógł powstać.

Pozwana zanegowała jakoby podstawą rzekomego roszczenia o zapłatę był moment udzielenia bonifikaty. Istotnym jest, że potwierdzeniem powyższego są wskazywane przez pozwaną w petitum przedmiotowego pozwu daty wymagalności obu rzekomych roszczeń, stanowiące daty zawarcia umów ustanowienia odrębnej własności lokalu i umowy przeniesienia własności, z uwzględnieniem czternastodniowego terminu. Wbrew wskazanych terminom wymagalności, powódka nie przyznaje, że rzekome roszczenie zwrotu aktualizuje odrębne od udzielenia bonifikaty zdarzenie prawne, co pozostaje w sprzeczności z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego.

Pozwana podniosła, że ww. zagadnienie stało się przedmiotem rozważań sądów powszechnych oraz uchwały Sądy Najwyższego z dnia 24 lutego 2010 r., III CZP 131/09 podjętej w stanie prawnym zmienionym ustawą z dnia 24 sierpnia 2007 r., w której to Sąd Najwyższy – odnosząc się do regulacji zawartej w art. 68 ust. 2 ustawy, tj. nakładającej na właściciela lokalu obowiązek zwrotu bonifikaty w przypadku zbycia lub wykorzystania lokalu na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty przed upływem 5 lat licząc od dnia nabycia – przyjął, że obowiązek zapłaty kwoty równej zwaloryzowanej bonifikacie stawi treść zobowiązania wynikającego z ustawy, odrębnego od stosunku prawnego nawiązanego umową sprzedaży i aktualizującego się w razie przedwczesnego dalszego zbycia nieruchomości lokalowej nabytej od Skarbu Państwa lub jednostki samorządu. Zarówno przesłanki powstania jak i elementy treści tego stosunku prawnego są określone w art. 68 ustawy. Perspektywy powstania w przyszłości roszczenia o zwrot bonifikaty, choć pozostającej w związku z zawarciem umowy sprzedaży, nie można zatem uznać za wynikający z ustawy skutek tej umowy (art. 56 k.c.). Stosunek cywilnoprawny będący konsekwencją wcześniej zawartej umowy sprzedaży tworzy jedynie sytuację prawną, która jest potrzebna do wypełnienia hipotezy warunkującej zwrot bonifikaty.

Pozwana podniosła również, że w okresie pomiędzy sprzedażą nieruchomości gruntowych (2005 r.) ustawodawca dokonał nowelizacji przepisu art. 68 ust. 1 pkt 9 ugn, w ten sposób, że przepis w brzemieniu „właściwym organ może udzielić za zgodą, odpowiednio wojewody albo rady lub sejmiku, bonifikaty od ceny ustalonej zgodnie z art. 67 ust. 3, jeżeli nieruchomość jest sprzedawana spółdzielniom mieszkaniowym w związku z ustanowieniem odrębnej własności lokali lub z przeniesieniem własności lokalu lub domów jednorodzinnych” został zastąpiony nowym brzmieniem, tj. „właściwym organ może udzielić za zgodą, odpowiednio wojewody albo rady lub sejmiku, bonifikaty od ceny ustalonej zgodnie z art. 67 ust. 3, jeżeli nieruchomość jest sprzedawana spółdzielniom mieszkaniowym w związku z ustanowieniem odrębnej własności lokali lub z przeniesieniem własności lokali lub domów jednorodzinnych”. Skutkiem dokonanej nowelizacji było zniesienie warunku możliwości ustanowienia odrębnej własności lokalu wyłącznie na rzecz członków spółdzielni.

Wskutek dokonanej w 2007 r. nowelizacji przepisu art. 68 ust. 1 pkt 9 ugn, pozwana w 2015 r. podjęła decyzję o ustanowieniu odrębnej własności lokalu nr (...) położonego w S. przy ul. (...) oraz lokalu nr (...) położonego w S. przy ul. (...) oraz przeniesienia własności ww. lokali na osoby niebędące członkami spółdzielni – zgodnie z obowiązującym stanem prawnym.

Pozwana przy tym zaznaczyła, że w nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami brak jest przepisów przejściowych dotyczących stosowania przepisów nią wprowadzanych do sytuacji prawnych powstałych przed jej wejściem w życie. Podzielając pogląd wyrażany w orzecznictwie należy zatem uznać, że „jeżeli ustawa nowelizująca nie zawiera przepisów przejściowych, przyjmuje się, że zastosowanie mają bezpośrednio nowe przepisy. Taki sposób wykładni prawa w zakresie obowiązywania norm prawnych ustanowionych w miejsce już istniejących wynika z ogólnej zasady, że zmiana lub zawieszenie aktu danego szczebla mogło dokonać się jedynie przez wydanie nowego aktu tego samego szczebla, a kwestie te winny być interpretowane zgodnie z ogólną regułą lex posteriori derogat legi anteriori (Wyrok NSA z dnia 3 marca 2005 r., (...) 287/13). Milczenie ustawodawcy co do reguł intertemporalnych uznać należy za przejaw jego woli bezpośredniego działania nowego prawa, chyba, że przeciw jej zastosowaniu przemawiają ważne racje systemowe lub aksjologiczne (wyrok TK z dnia 8 listopada 2006 r., w sprawie K 30/06 OTK-A 2006 nr 10, poz. 149). Nie ma tym samym potrzeby potwierdzenia tj. wskazywania wprost w drodze przepisów przejściowych, że od dnia wejście w życie ustawy nowelizującej stosuje się przepisy nowe. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, zdaniem pozwanej, znowelizowane regulacje ustawy o gospodarce nieruchomościami należy również stosować do sytuacji, które zaistniały przed jej wejściem w życie.

Pozwana podniosła, odnosząc się do twierdzeń powódki, że fakt nabycia przedmiotowych nieruchomości „po bardzo preferencyjnej cenie” uzasadniony był udzieloną przez powódkę bonifikatą, która stanowiła niezależną decyzję powódki, a podjętą 20 lat temu. Na gruncie niniejszej sprawy wszelkie okoliczności związanie z nabyciem nieruchomości jawią się jako irrelewantne z punktu widzenia niniejszej sprawy.

Powódka Gmina M. S. w piśmie przygotowawczym z 30 lipca 2025 r. podtrzymała dotychczasowe twierdzenia, dowody i wnioski w sprawie.

W dalszym toku procesu strony nie modyfikowały swoich stanowisk procesowych.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

29 września 2005 r. pomiędzy Gminą M. S. a Spółdzielnią Mieszkaniową (...) w S. została zawarta umowa sprzedaży w formie aktu notarialnego.

W ww. umowie strony oświadczyły, że Gmina M. S. jest właścicielem, a Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w S. jest użytkownikiem wieczystym wielu nieruchomości, w tym działki gruntu numer (...) z obrębu 48 Ś., o obszarze 0,0579 ha, położonej w S. przy ul. (...) oraz jest właścicielem budynku mieszkalnego stanowiącego odrębny dla gruntu przedmiot własności, dla której Sąd Rejonowy w Szczecinie XII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Kw Nr (...), w której dział III (ciężary i ograniczenia) nie wykazuje żadnych wpisów i obciążeń, a w dziale IV (hipoteki) nie wykazują żadnych wpisów i obciążeń. Prawo użytkowania wieczystego tej działki gruntu wpisane jest do dnia 10 lutego 2065 roku (§ 1 pkt 5 umowy).

A. P. w imieniu Gminy M. S. sprzedała użytkownikowi wieczystemu – Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S. działki gruntu opisane w § 1 tego aktu, a R. R. i J. S. oświadczyli, że nieruchomości te w imieniu i na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) na własność kupują.

Cena za wszystkie nieruchomości opisane w § 1 tego aktu została określona na kwotę 8.848.604 złotych i po zaliczeniu na jej poczet kwoty równej wartości prawa użytkowania wieczystego w wysokości 5.659.433 złote oraz po uwzględnieniu bonifikaty w wysokości 3.012.198,92 wynosiła netto 176.972,08 zł, do której doliczony został podatek VAT w stawce 22% wynoszący 38.933,86 zł, łącznie do zapłaty pozostała kwota 215.905,94 zł, która w całości została zapłacona, co pełnomocnik Gminy M. S. potwierdził.

W akcie notarialnym wskazano, że na powyższą cenę składa się między innymi cena netto prawa własności nieruchomości wpisanej w księdze wieczystej KW Nr (...) opisanej w § 1 pkt 5 wynosząca 106.600 złotych.

W związku z treścią uchwał Rady Miasta S. Nr VIII/162/03 z dnia 29 lipca 2003 roku, Nr IX/176/03 z dnia 22 września 2003 r., Nr XIII/271/03 z dnia 1 grudnia 2003 r., Nr XX/367/04 z dnia 26 kwietnia 2004 r. i Nr XLII/791/05 z dnia 18 lipca 2005 r., określającymi warunki udzielenia bonifikaty od ceny sprzedaży gruntu na rzecz ich użytkowników wieczystych będących Spółdzielniami Mieszkaniowymi (...) w imieniu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S. oświadczyli:

1)  ustanawiając odrębną własność lokalu mieszkalnego na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej, Spółdzielnia odda udział we własności nieruchomości gruntowej za cenę odpowiadającą cenie, którą kupujący zapłaci za nabycie prawa własności nieruchomości gruntowej po zastosowaniu bonifikaty, pomnożonej przez udział w nieruchomości gruntowej przypadający na danego członka spółdzielni mieszkaniowej,

2)  każdorazowo ustanawiając odrębną własność lokalu i oddając udział we własności nieruchomości gruntowej, zobowiązują się przekazać Gminie M. S., w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy, odpis aktu notarialnego tej umowy,

3)  w przypadku naruszenia ustaleń określonych w pkt 1 zobowiązują się zwrócić całą kwotę udzielonej bonifikaty od ceny netto danej nieruchomości, po jej waloryzacji dokonanej zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami.

Odnośnie wykonania tego zobowiązania poddano Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w S. egzekucji wprost z tego aktu na postawie art. 777 § 1 pkt 5 kpc.

W akcie notarialnym umowy sprzedaży wskazano, że wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności w terminie 10 lat od podpisania niniejszej umowy:

4)  w przypadku ustanowienia przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz członka spółdzielni odrębnej własności lokalu wykorzystywanego na cele inne niż mieszkaniowe, w tym związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, albo w przypadku ustanowienia przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz osoby nie będącej członkiem spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu, udzielona bonifikata od ceny sprzedaży gruntu podlega zwrotowi proporcjonalnie do wielkości udziału w gruncie związanego z tym lokalem. Zwrot bonifikaty nastąpi bez wezwania w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy przenoszącej własność lokalu. W razie uchybienia terminowi płatności, od kwoty podlegającej zwrotowi naliczone zostaną odsetki ustawowe,

5)  w przypadku wydzielenia z nieruchomości gruntowej będącej przedmiotem umowy, części gruntu, przeznaczonej w planie miejscowym lub decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego na cel publiczny, udzielona bonifikata po jej waloryzacji dokonanej zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, proporcjonalnie do powierzchni wydzielonego na ten cel gruntu zostanie zaliczona na poczet ceny wykupu lub odszkodowania,

6)  ustanawiając odrębną własność lokalu, nabywca udziału we własności nieruchomości gruntowej związanego z tym lokalem zobowiąże się do dokonania zaliczenia, o którym mowa w pkt. 5, a w razie niewykonania przez nabywcę tego zobowiązania, spółdzielnia zwróci tę część bonifikaty po jej waloryzacji dokonanej zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, która podlegałaby zaliczeniu, w terminie 14 dni od otrzymania wezwania.

Dowód:

- akt notarialny rep. A nr (...) k. 23-31,

- protokół rokowań k. 31v.-32.

12 października 2005 r. pomiędzy Gminą M. S. a Spółdzielnią Mieszkaniową (...) w S. została zawarta umowa sprzedaży w formie aktu notarialnego.

W ww. umowie strony oświadczyły, że Gmina M. S. jest właścicielem, a Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w S. jest użytkownikiem wieczystym wielu nieruchomości, w tym działki gruntu numer (...) z obrębu 56 Ś., o obszarze 0,5531 ha, położonej w S. przy ul. (...) oraz jest właścicielem budynku mieszkalnego stanowiącego odrębny dla gruntu przedmiot własności, dla której Sąd Rejonowy w Szczecinie XII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Kw Nr (...), w której działy III (ciężary i ograniczenia) i IV (hipoteki) nie wykazują żadnych wpisów i obciążeń. Prawo użytkowania wieczystego tej działki gruntu wpisane jest do dnia 24 października 2095 roku (§ 1 pkt 45 umowy).

A. P. w imieniu Gminy M. S. sprzedała użytkownikowi wieczystemu – Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S. działki gruntu opisane w § 1 tego aktu, a R. R. i J. S. oświadczyli, że nieruchomości te w imieniu i na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) na własność kupują.

Cena za wszystkie nieruchomości opisane w § 1 tego aktu została określona na kwotę 28.718.496 złotych i po zaliczeniu na jej poczet kwoty równej wartości prawa użytkowania wieczystego w wysokości 20.076.783 zł oraz po uwzględnieniu bonifikaty w wysokości 8.067.343,08 zł wynosi netto 574.369,92 zł, do której doliczony został podatek VAT w stawce 22% wynoszący 126.361,38 zł, łącznie do zapłaty pozostała kwota 700.731,30 zł, która w całości została zapłacona, co pełnomocnik Gminy M. S. potwierdził.

Na powyższą cenę składała się cena netto prawa własności nieruchomości wpisanej w księdze wieczystej KW Nr (...) opisanej w § 1 pkt 45 wynosząca 786.500 złotych.

W związku z treścią uchwał Rady Miasta S. NR VIII/162/03 z dnia 29 lipca 2003 roku, Nr XX/367/04 z dnia 26 kwietnia 2004 roku i Nr XLII/791/05 z dnia 18 lipca 2005 roku, określającymi warunki udzielenia bonifikaty od ceny sprzedaży gruntu na rzecz ich użytkowników wieczystych będących Spółdzielniami Mieszkaniowymi (...) w imieniu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S. oświadczyli:

1)  ustanawiając odrębną własność lokalu mieszkalnego na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej, Spółdzielnia odda udział we własności nieruchomości gruntowej za cenę odpowiadającą cenie, którą kupujący zapłaci za nabycie prawa własności nieruchomości gruntowej po zastosowaniu bonifikaty, pomnożonej przez udział w nieruchomości gruntowej przypadający na danego członka spółdzielni mieszkaniowej,

2)  każdorazowo ustanawiając odrębną własność lokalu i oddając udział we własności nieruchomości gruntowej, zobowiązują się przekazać Gminie M. S., w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy, odpis aktu notarialnego tej umowy,

3)  w przypadku naruszenia ustaleń określonych w pkt 1 zobowiązują się zwrócić całą kwotę udzielonej bonifikaty od ceny netto danej nieruchomości, po jej waloryzacji dokonanej zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami.

Odnośnie wykonania tego zobowiązania poddano Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w S. egzekucji wprost z tego aktu na postawie art. 777 § 1 pkt 5 kpc.

W akcie notarialnym wskazano, że wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności w terminie 10 lat od podpisania niniejszej umowy:

1)  w przypadku ustanowienia przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz członka spółdzielni odrębnej własności lokalu wykorzystywanego na cele inne niż mieszkaniowe, w tym związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, albo w przypadku ustanowienia przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz osoby nie będącej członkiem spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu, udzielona bonifikata od ceny sprzedaży gruntu podlega zwrotowi proporcjonalnie do wielkości udziału w gruncie związanego z tym lokalem. Zwrot bonifikaty nastąpi bez wezwania w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy przenoszącej własność lokalu. W razie uchybienia terminowi płatności, od kwoty podlegającej zwrotowi naliczone zostaną odsetki ustawowe,

2)  w przypadku wydzielenia z nieruchomości gruntowej będącej przedmiotem umowy, części gruntu, przeznaczonej w planie miejscowym lub decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego na cel publiczny, udzielona bonifikata po jej waloryzacji dokonanej zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, proporcjonalnie do powierzchni wydzielonego na ten cel gruntu zostanie zaliczona na poczet ceny wykupu lub odszkodowania,

3)  ustanawiając odrębną własność lokalu, nabywca udziału we własności nieruchomości gruntowej związanego z tym lokalem zobowiąże się do dokonania zaliczenia, o którym mowa w pkt. 5, a w razie niewykonania przez nabywcę tego zobowiązania, spółdzielnia zwróci tę część bonifikaty po jej waloryzacji dokonanej zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, która podlegałaby zaliczeniu, w terminie 14 dni od otrzymania wezwania.

Dowód:

- akt notarialny rep. A nr 7490/2005r. k. 10-20,

- protokół z rokowań k. 21-22.

2 czerwca 2015 r. pomiędzy M. B. i H. O., działającymi na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) a A. B. została zawarta umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i umowa przeniesienia własności w trybie art. 17[14] ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych.

M. B. i H. O. oświadczyli, że:

1)  Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w S. jest współwłaścicielem nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...) z obrębu 48 Ś. o obszarze 0,0579 ha położonej w S. przy ul. (...);

2)  dla nieruchomości tej Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Kw Nr (...), w której działy III i IV nie wykazują żadnych wpisów i obciążeń;

3)  w wymienionym budynku znajdują się lokale, które mogą być przedmiotem odrębnej własności zgodnie z ustawą z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali;

4)  Spółdzielnia, na żądanie osób uprawnionych, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali znajdujących się w opisanym budynku, sukcesywnie wyodrębnia i przenosi na nich własność tych lokali.

Lokal mieszkalny nr (...) w budynku przy ul. (...) w S. składa się z przedpokoju z wnęką kuchenną, pokoju i łazienki i łącznej powierzchni użytkowej 26,29m ². Z lokalem tym związany jest udział wynoszący 122/10,000 części w prawie własności gruntu opisanej w § 1 tej umowy oraz w częściach wspólnych budynku i urządzeń znajdujących się na tej działce, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali, a w szczególności: fundamenty, mury zewnętrzne, mury oddzielające poszczególne lokale, dachy, kominy, klatki schodowe i korytarze, pralnie, suszarnie, wózkownie, piwnice. Lokal ten wchodzi w skład niewyodrębnionej części nieruchomości będącej własności spółdzielni i ustanowione zostało na nim spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przysługujące A. B., która jako osoba uprawniona złożyła pisemne żądanie zawarcia umowy przeniesienia własności przedmiotowego lokalu w trybie art. 17[14] ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych i spełniła wszelkie zobowiązania finansowe wobec spółdzielni wynikające z tego przepisu, a w szczególności zapłaciła w całości kwotę należną za wykup działki gruntu numer (...) i nie posiada zobowiązań z tego tytułu.

Przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S. oraz A. B. ustanowili odrębną własność lokalu mieszkalnego numer (...) przy ul. (...) w S., postanawiając, że każdorazowo właścicielowi tego lokalu przysługiwać będzie udział wynoszący 122/10.000 części we wspólnych częściach budynku i urządzeń oraz we własności działki gruntu numer (...), a następnie własność lokalu wraz z prawami z nim związanymi została przeniesiona na rzecz A. B..

W § 7 umowy wskazano, że przedstawiciele Spółdzielni poinformowali nabywczynię A. B., że przy nabyciu gruntu opisanego w § 1 tego aktu Gmina M. S. udzieliła Spółdzielni bonifikaty od ceny netto nieruchomości.

Dowód:

- akt notarialny rep. A nr (...) k. 46-50.

6 sierpnia 2015 r. pomiędzy M. B. i K. O., działającymi na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) a J. G. i P. G. została zawarta umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i umowa przeniesienia własności w trybie art. 17[14] ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych.

M. B. i H. O. oświadczyli, że:

1)  Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w S. jest współwłaścicielem nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...)//9 z obrębu 56 Ś. o obszarze 5.5531 ha położonej w S. przy ul. (...), zabudowaną budynkiem mieszkalnym;

2)  dla nieruchomości tej Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Kw Nr (...), w której działy III i IV nie wykazują żadnych wpisów i obciążeń;

3)  w wymienionym budynku znajdują się lokale, które mogą być przedmiotem odrębnej własności zgodnie z ustawą z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali;

4)  Spółdzielnia, na żądanie osób uprawnionych, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali znajdujących się w opisanym budynku, sukcesywnie wyodrębnia i przenosi na nich własność tych lokali.

Lokal mieszkalny nr (...) w budynku przy ul. (...) w S. składa się z przedpokoju, czterech pokoi, kuchni, łazienki i WC o łącznej powierzchni użytkowej 63,56 m ². Z lokalem tym związany jest udział wynoszący 121/10,000 części w prawie własności gruntu opisanej w § 1 tej umowy oraz w częściach wspólnych budynku i urządzeń znajdujących się na ten działce, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali, a w szczególności: fundamenty, mury zewnętrzne, mury konstrukcyjne, mury oddzielające poszczególne lokale, dach, kominy. Lokal ten wchodzi w skład niewyodrębnionej części nieruchomości będącej własności spółdzielni i ustanowione zostało na nim spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przysługujące J. i P. małżonkom G., którzy jako osoby uprawnione złożyli pisemne żądanie zawarcia umowy przeniesienia własności przedmiotowego lokalu w trybie art. 17[14] ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych i spełnili wszelkie zobowiązania finansowe wobec spółdzielni wynikające z tego przepisu, a w szczególności zapłacili w całości kwotę należną za wykup działki gruntu numer (...) i nie posiadają zobowiązań z tego tytułu.

Przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej (...): w S. oraz J. i P. G. ustanowili odrębną własność lokalu mieszkalnego numer (...) przy ul. (...) w S., postanawiając, że każdorazowo właścicielowi tego lokalu przysługiwać będzie udział wynoszący 121/10.000 części we wspólnych częściach budynku i urządzeń oraz we własności działki gruntu numer (...), a następnie własność lokalu wraz z prawami z nim związanymi została przeniesiona na rzecz J. i P. G..

W §7 umowy wskazano, że przedstawiciele spółdzielni poinformowali J. i P. G., że przy nabyciu gruntu opisanego w §1 tego aktu Gmina M. S. udzieliła Spółdzielni bonifikaty od ceny netto nieruchomości.

Dowód:

- akt notarialny rep. A nr (...) k. 34-37.

Pismem z 16 lutego 2024 r. Gmina M. S. zwracała się do Spółdzielni (...) z pytaniem, czy J. i P. G. byli członkami spółdzielni w momencie zbycia lokalu przez spółdzielnie na mocy aktu notarialnego rep. A nr (...) z dnia 6 sierpnia 2015 r. Pismo zostało doręczone w dniu 19 lutego 2024 r.

Dowód:

- pismo z 16 lutego 2024 r. k. 38,

- dowód doręczenia korespondencji k. 39.

Pismem z 8 marca 2024 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) poinformowała Gminę M. S., że w momencie zbycia lokalu nr (...) przy ul. (...) J. G. i P. G. nie byli członkami spółdzielni. Wyliczono cenę nabycia: 15.730x190,33, VAT+41,87, inne koszty nabycia=55,52 zł, razem=287,72 zł.

Dowód:

- pismo z 8 marca 2024 r. k. 40.

Pismem z 17 kwietnia 2024 r. Gmina M. S. poinformowała Spółdzielnię Mieszkaniową (...), że w związku z prowadzonym postępowaniem dot. zwrotu bonifikat oraz pismem z 8 marca 2024 r. stwierdzić należy, że sama zmiana przepisów nie powoduje automatyczne zniesienia mocy prawnej postanowień umowy, zawartych pomiędzy Spółdzielnią Mieszkaniową (...) a Gminą M. S.. Sytuację wpływu zmiany przepisów, na uprawnienia i obowiązki oraz kompetencje powstałe w czasie obowiązywania uchylanych, regulować powinny przepisy przejściowe. W związku z tym Gmina M. S. wezwała Spółdzielnię Mieszkaniową (...) do zapłaty na rzecz gminy kwoty 1.247,15 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 21 sierpnia 2015 r. w terminie 14 dni od dnia otrzymania niniejszego wezwania, tytułem zwrotu bonifikaty, udzielonej przy zbywaniu nieruchomości gruntowej położonej w S. przy ul. (...), proporcjonalnie do wielkości udziału w gruncie, w wysokości (...), związanego z lokalem nr (...) położonym przy ul. (...).

Dowód:

- pismo z 17 kwietnia 2024 r. k. 41-42,

- notatka służbowa k. 45.

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) nie podzieliła interpretacji przepisów dokonanej przez Gminę M. S. i z tych przyczyn odmówiono zapłaty żądanej kwoty.

Dowód:

- pismo z 24 kwietnia 2024 r. k. 43-44.

Pismem z 29 maja 2024 r. Gmina M. S. zwracała się do Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z pytaniem, czy A. B. (nabywczyni lokalu przy ul. (...)) była członkiem spółdzielni w momencie zbycia lokalu przez spółdzielnie na mocy aktu notarialnego rep. A nr (...) z dnia 2 czerwca 2015 r. Pismo zostało doręczone w dniu 3 czerwca 2024 r.

Dowód:

- pismo z 29 maja 2024 r. k. 51,

- dowód doręczenia korespondencji k. 51v.

Pismem z 8 marca 2024 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) poinformowała Gminę M. S., że w momencie zbycia lokalu przy ul. (...) A. B. nie była członkiem spółdzielni.

Dowód:

- pismo z 4 czerwca 2024 r. k. 52.

Pismem z 14 lipca 2024 r. Gmina M. S. poinformowała Spółdzielnię Mieszkaniową (...), że w związku z prowadzonym postępowaniem dot. zwrotu bonifikat oraz faktem, iż A. B. nie była członkiem spółdzielni w momencie wyodrębnienia lokalu mieszkalnego (...) przy ul. (...). W związku z tym Gmina M. S. wezwała Spółdzielnię Mieszkaniową (...) do zapłaty na rzecz gminy kwoty 430,27 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 16 czerwca 2015 r. w terminie 14 dni od dnia otrzymania niniejszego wezwania, tytułem zwrotu bonifikaty, udzielonej przy zbywaniu nieruchomości gruntowej położonej w S. przy ul. (...), proporcjonalnie do wielkości udziału w gruncie, w wysokości (...), związanego z lokalem nr (...) położonym przy ul. (...).

Dowód:

- pismo z 14 lipca 2024 r. k. 53,

- notatka służbowa k. 58.

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) nie podzieliła interpretacji przepisów dokonanej przez Gminę M. S. i z tych przyczyn odmówiono zapłaty żądanej kwoty.

Dowód:

- pismo z 31 lipca 2024 r. k. 54-55, k. 75-76.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

W przedmiotowej sprawie powódka Gmina M. S. domagała się zasądzenia od pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) na jej rzecz kwoty 1.247,15 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 21 sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 430,27 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 17 czerwca 2015 r. do dnia zapłaty.

Stan faktyczny niniejszej sprawy był niesporny, a nadto znajdował potwierdzenie w dokumentach złożonych przez stronę powodową, których prawdziwość i wiarygodność nie była kwestionowana.

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa nabyła od powódki Gminy M. S. – za cenę uwzględniającą bonifikatę przyznaną na podstawie art. 68 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami - następujące działki gruntu:

-na podstawie umowy z dnia 29 września 2005 r. – oznaczoną numerem 22/3 z obrębu 48 Ś., położoną w S. przy ul. (...),

-na podstawie umowy z dnia 12 października 2005 r. – oznaczoną numerem 83/9 z obrębu 56 Ś., położoną przy ul. (...)

W ww. umowach sprzedaży pozwana oświadczyła, że ustanawiając odrębną własność lokalu mieszkalnego na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej, Spółdzielnia odda udział we własności nieruchomości gruntowej za cenę odpowiadającą cenie, którą kupujący zapłaci za nabycie prawa własności nieruchomości gruntowej po zastosowaniu bonifikaty, pomnożonej przez udział w nieruchomości gruntowej przypadający na danego członka spółdzielni mieszkaniowej, a w przypadku naruszenia ustaleń określonych w pkt 1 zobowiązuje się zwrócić całą kwotę udzielonej bonifikaty od ceny netto danej nieruchomości, po jej waloryzacji dokonanej zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami.

Nie było sporu również i co do tego, że odpowiednio na podstawie umów z dnia 2 czerwca 2015 r. oraz 6 sierpnia 2015 r., pozwana Spółdzielnia dokonała:

-ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w S. przy ul. (...) na rzecz osoby niebędącej członkiem tej spółdzielni i lokal ten – wraz z udziałem w wysokości 122/10.000 części w prawie własności gruntu stanowiącej działkę numer (...) z obrębu 48 Ś. – zbyła na rzecz tej osoby,

-ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w S. przy ul. (...) na rzecz osób niebędących członkami tej spółdzielni i lokal ten – wraz z udziałem w wysokości 121/10.000 części w prawie własności gruntu stanowiącej działkę numer (...) z obrębu 56 Ś. – zbyła na rzecz tych osób.

Niniejszy spór dotyczy tego, czy w świetle powyższych, niespornych okoliczności faktycznych, po stronie pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej powstał obowiązek zwrotu bonifikaty udzielonej przy sprzedaży opisanych powyżej nieruchomości gruntowych.

Powódka Gmina M. S. wywodziła roszczenie z przepisu art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia z pozwaną Spółdzielnią umów sprzedaży gruntu, podnosząc, że zastosowanie tego przepisu uzasadnione jest treścią łączącej strony umowy, która pomimo zmiany brzmienia tego przepisu nie została przez strony dostosowana do zmiany treści przepisu, zasadą praw nabytych oraz celem, na jaki bonifikata została udzielona.

Przepis art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia przez strony umów sprzedaży stanowił, że:

1. Właściwy organ może udzielić za zgodą, odpowiednio wojewody albo rady lub sejmiku, bonifikaty od ceny ustalonej zgodnie z art. 67 ust. 3, jeżeli nieruchomość jest sprzedawana:

1) na cele mieszkaniowe, na realizację urządzeń infrastruktury technicznej oraz innych celów publicznych;

2) osobom fizycznym i osobom prawnym, które prowadzą działalność charytatywną, opiekuńczą, kulturalną, leczniczą, oświatową, naukową, badawczo-rozwojową, wychowawczą, sportową lub turystyczną, na cele niezwiązane z działalnością zarobkową, a także organizacjom pożytku publicznego na cel prowadzonej działalności pożytku publicznego;

3) organizacjom zrzeszającym działkowców z przeznaczeniem na pracownicze ogrody działkowe;

4) poprzedniemu właścicielowi lub jego spadkobiercy, jeżeli nieruchomość została od niego przejęta przed dniem 5 grudnia 1990 r.;

5) na rzecz Skarbu Państwa albo na rzecz jednostki samorządu terytorialnego;

6) kościołom i związkom wyznaniowym, mającym uregulowane stosunki z państwem, na cele działalności sakralnej;

7) jako lokal mieszkalny;

8) w wyniku uwzględnienia roszczeń, o których mowa w art. 209a ust. 1 i ust. 2;

9) spółdzielniom mieszkaniowym w związku z ustanowieniem na rzecz członków spółdzielni odrębnej własności lokali lub z przeniesieniem na członków spółdzielni własności lokali lub domów jednorodzinnych.

2. Jeżeli nabywca nieruchomości zbył nieruchomość lub wykorzystał ją na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty, przed upływem 10 lat, licząc od dnia jej nabycia, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny przed upływem 5 lat, jest zobowiązany do zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji. Zwrot następuje na żądanie właściwego organu.

2a. Przepisu ust. 2 nie stosuje się w przypadku zbycia:

1) na rzecz osoby bliskiej;

2) pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego;

3) pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego i Skarbem Państwa.

3.Ustaloną, zgodnie z art. 67, cenę nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków obniża się o 50 %. Właściwy organ może, za zgodą odpowiednio wojewody albo rady lub sejmiku, podwyższyć lub obniżyć tę bonifikatę.

4. W razie zbiegu praw do bonifikat z tytułów, o których mowa w ust. 1 oraz ust. 3, stosuje się jedną bonifikatę korzystniejszą dla nabywcy.

Na podstawie ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. z 2007 r. nr 173, poz. 1218), przepis art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami otrzymał następujące brzmienie:

1. Właściwy organ może udzielić za zgodą, odpowiednio wojewody albo rady lub sejmiku, bonifikaty od ceny ustalonej zgodnie z art. 67 ust. 3, jeżeli nieruchomość jest sprzedawana:

1) na cele mieszkaniowe, na realizację urządzeń infrastruktury technicznej oraz innych celów publicznych;

2) osobom fizycznym i osobom prawnym, które prowadzą działalność charytatywną, opiekuńczą, kulturalną, leczniczą, oświatową, naukową, badawczo-rozwojową, wychowawczą, sportową lub turystyczną, na cele niezwiązane z działalnością zarobkową, a także organizacjom pożytku publicznego na cel prowadzonej działalności pożytku publicznego;

3) organizacjom zrzeszającym działkowców z przeznaczeniem na ogrody działkowe;

4) poprzedniemu właścicielowi lub jego spadkobiercy, jeżeli nieruchomość została od niego przejęta przed dniem 5 grudnia 1990 r.;

5) na rzecz Skarbu Państwa albo na rzecz jednostki samorządu terytorialnego;

6) kościołom i związkom wyznaniowym, mającym uregulowane stosunki z państwem, na cele działalności sakralnej;

7) jako lokal mieszkalny;

8) w wyniku uwzględnienia roszczeń, o których mowa w art. 209a ust. 1 i ust. 2;

9) spółdzielniom mieszkaniowym w związku z ustanowieniem odrębnej własności lokali lub z przeniesieniem własności lokali lub domów jednorodzinnych;

10) osobie, o której mowa w art. 37 ust. 2 pkt 6, z zastrzeżeniem, że nieruchomość przyległa jest przeznaczona lub wykorzystywana na cele mieszkaniowe;

11) podmiotom, o których mowa w art. 61 ust. 1.

1a. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 7, bonifikata obejmuje cenę lokalu, w tym cenę udziału w prawie własności gruntu lub, w przypadku gdy udział obejmuje prawo użytkowania wieczystego, pierwszą opłatę z tego tytułu. Bonifikata udzielana od ceny lokalu obejmuje wszystkie jej składniki w jednakowej wysokości.

2. Jeżeli nabywca nieruchomości zbył nieruchomość lub wykorzystał ją na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty, przed upływem 10 lat, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny przed upływem 5 lat, licząc od dnia nabycia, jest zobowiązany do zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji. Zwrot następuje na żądanie właściwego organu.

2a. Przepisu ust. 2 nie stosuje się w przypadku:

1) zbycia na rzecz osoby bliskiej, z zastrzeżeniem ust. 2b;

2) zbycia pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego;

3) zbycia pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego i Skarbem Państwa;

4) zamiany lokalu mieszkalnego na inny lokal mieszkalny albo nieruchomość przeznaczoną lub wykorzystywaną na cele mieszkaniowe;

5) sprzedaży lokalu mieszkalnego, jeśli środki uzyskane z jego sprzedaży przeznaczone zostaną w ciągu 12 miesięcy na nabycie innego lokalu mieszkalnego albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystanej na cele mieszkaniowe.

2b. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do osoby bliskiej, która zbyła lub wykorzystała nieruchomość na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty, przed upływem 10 lat, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny przed upływem 5 lat, licząc od dnia pierwotnego nabycia.

2c. Właściwy organ może odstąpić od żądania zwrotu udzielonej bonifikaty, w innych przypadkach niż określone w ust. 2a, za zgodą odpowiednio wojewody, rady lub sejmiku.

3. Ustaloną, zgodnie z art. 67, cenę nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków obniża się o 50 %. Właściwy organ może, za zgodą odpowiednio wojewody albo rady lub sejmiku, podwyższyć lub obniżyć tę bonifikatę.

3a. Zgoda, o której mowa w ust. 1, 2c i 3, może dotyczyć więcej niż jednej nieruchomości.

4. W razie zbiegu praw do bonifikat z tytułów, o których mowa w ust. 1 oraz ust. 3, stosuje się jedną bonifikatę korzystniejszą dla nabywcy.

Zgodnie z art. 10 ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie innych ustaw, ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów:

1) art. 1 pkt 23, 56-67, 68 lit. a i b, 69-73 i 78,

2) art. 6, 8 i 9,

które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2008 r.

Przepis zmieniający art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami wszedł w życie w dniu 22 października 2007 r., a ustawa nowelizująca nie zawierała żadnych przepisów przejściowych.

Na wstępie wskazać należy, że obowiązek zwrotu bonifikaty stanowi sankcję naruszenia ustawowych ograniczeń w dysponowaniu i rozporządzaniu nabytą nieruchomością, stąd o tym, czy dana czynność skutkuje powstaniem tego obowiązku rozstrzygają przepisy obowiązujące w chwili tego zdarzenia ( por. wyrok SN z dnia 22 stycznia 2021 r., (...) 26/21;por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2012 r., III CZP 87/11, OSNC 2012, nr 7-8, poz. 84, z dnia 30 marca 2012 r., III CZP 4/12, OSNC 2012, Nr 10, poz. 116, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2011 r., II CSK 103/11, nie publ., z dnia 10 lutego 2012 r., II CSK 294/11, nie publ., z dnia 16 marca 2012 r., IV CSK 356/11, nie publ.). Obowiązek zwrotu kwoty równej bonifikacie ma zatem źródło w ustawie i powstaje z chwilą spełnienia się przesłanek z art. 68 ust. 2 u.g.n., tj. zbycia lokalu nabytego od gminy z bonifikatą przed upływem wskazanego tam okresu. Oznacza to, że obowiązek zapłaty zwaloryzowanej równowartości bonifikaty stanowi treść zobowiązania wynikającego z ustawy, odrębnego od stosunku prawnego nawiązanego umową zbycia i aktualizującego się ex lege w razie przedwczesnego dalszego zbycia lokalu (nieruchomości) nabytego od gminy ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 maja 2019 r., VI ACa 1389/17 i przywołane tam orzecznictwo). Oznacza to, że obowiązek zapłaty zwaloryzowanej równowartości bonifikaty stanowi treść zobowiązania wynikającego z ustawy, odrębnego od stosunku prawnego nawiązanego umową zbycia i aktualizującego się ex lege w razie przedwczesnego dalszego zbycia lokalu (nieruchomości) nabytego od gminy ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 23 czerwca 2020 r., I ACa 523/19).

W uzasadnieniu wyroku z dnia 24 lutego 2010 r. ( sygn. akt III CZP 131/09) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że „Z punktu widzenia konstrukcji prawnych znanych prawu cywilnemu "potencjalny" charakter obowiązku zwrotu bonifikaty najbliższy jest warunkowi w rozumieniu art. 89 k.c. Artykuł 68 u.g.n. jednak nie posługuje się tym pojęciem w odniesieniu do żadnego z obowiązków powstających w związku z nabyciem lokalu, a jednocześnie tezy o zastosowaniu konstrukcji warunku nie można pośrednio wywieść z brzmienia tego artykułu. Skutek prawny umowy w postaci przeniesienia prawa do lokalu ma charakter definitywny; także zapłata preferencyjnej (uwzględniającej bonifikatę) ceny za lokal (nieruchomość) nie jest opatrzona warunkiem. Oprócz tych dwu podstawowych dla umowy sprzedaży obowiązków ustawodawca nie obciążył nabywcy innymi obowiązkami, w tym np. obowiązkiem powstrzymania się w określonym czasie (5-10 lat) od dalszego rozporządzania lokalem (nieruchomością), z zastrzeżeniem, że niewykonanie tego obowiązku będzie skutkowało powstaniem po stronie gminy wierzytelności o zapłatę kwoty odpowiadającej zwaloryzowanej bonifikacie. Wprawdzie takie zbycie rzeczywiście prowadzi do powstania obowiązku zwrotu bonifikaty, jednak jest to efektem zastosowania wprost art. 68 ust. 2 u.g.n., nie zaś skutkiem niewykonania obowiązku powstrzymania się ze sprzedażą lokalu. Z art. 68 ust. 2 u.g.n. wynika, że obowiązek zapłaty zwaloryzowanej równowartości bonifikaty stanowi treść zobowiązania wynikającego z ustawy, odrębnego zobowiązania od stosunku prawnego nawiązanego umową zbycia i aktualizującego się w razie przedwczesnego dalszego zbycia lokalu (nieruchomości) nabytego od gminy. Zarówno przesłanki powstania, jak i elementy treści tego stosunku prawnego są określone w art. 68 u.g.n. Perspektywy powstania w przyszłości roszczenia o zwrot bonifikaty, choć pozostającej w związku z zawarciem umowy zbycia, nie można uznać za skutek tej umowy, wynikający z ustawy (art. 56 k.c.). Stosunek cywilnoprawny z umowy sprzedaży wcześniej istniejący tworzy jedynie sytuację prawną, która jest potrzebna do wypełnienia hipotezy art. 68 ust. 2 u.g.n. Za tym stanowiskiem przemawia również to, że powstanie obowiązku zwrotu jest uzależnione od odrębnego zdarzenia - dokonania "dalszego" zbycia lokalu (nieruchomości) przez podmiot, który nabył go z zasobów komunalnych; dopiero ten fakt ustawa wiąże z możliwością powstania obowiązku zwrotu bonifikaty. Odrębne od zapłaty preferencyjnej ceny z umowy sprzedaży jest także świadczenie należne gminie, czyli "zwrot kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji". Treścią powstałego w ten sposób stosunku prawnego nie jest potencjalny, warunkowy obowiązek zapłaty kwoty równej zwaloryzowanej bonifikacie, lecz obowiązek takiej zapłaty, który powstaje i staje się wymagalny już od czasu powstania tego stosunku zobowiązaniowego, czyli z chwilą dalszego zbycia prawa do lokalu w okolicznościach nieobjętych działaniem art. 68 ust. 2a u.g.n. Nie zachodzi natomiast taki stan prawny, w którym stosunek zobowiązaniowy powstawałby z chwilą pierwotnego zbycia, a wynikającego z niego potencjalnie obowiązku nie można byłoby dochodzić aż do chwili dalszego zbycia prawa do lokalu.

Konstrukcja warunkowej skuteczności jest właściwa dla zobowiązań powstających na podstawie czynności prawnych, przy czym warunek stanowi dodatkowe zastrzeżenie umowne. Zastrzeżenie warunku powoduje, że stosunek prawny istnieje, a staje się skuteczny lub przestaje wywoływać skutki prawne z chwilą ziszczenia się warunku. Tymczasem, jak wskazano, w świetle art. 68 ust. 2 u.g.n. zastrzeżenie w umowie zbycia lokalu obowiązku zwrotu bonifikaty nie jest potrzebne, a gdyby nawet nastąpiło, stanowiłoby jedynie powtórzenie formuły ustawowej. Dalsze zbycie nieruchomości jest zatem bliższe przesłance skuteczności zdarzenia prawnego (conditio iuris), powodującej, że dopiero dopełnienie się tej przesłanki - przy jednoczesnym zaistnieniu pozostałych przesłanek z art. 68 ust. 2 u.g.n. - może być uznane za ostatni element niezbędny do powstania stosunku prawnego. Wynikający z niego obowiązek zwrotu bonifikaty nie ma już charakteru warunkowego - z chwilą powstania stosunku prawnego gmina jest uprawniona do dochodzenia od nabywcy zapłaty sumy odpowiadającej kwocie zwaloryzowanej bonifikaty.”

Mając na uwadze powyższą argumentację, Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że „stosunek prawny powstały w wyniku zawarcia umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego wygasa wskutek spełnienia świadczeń stron, czyli przeniesienia własności lokalu i zapłaty ceny uwzględniającej bonifikatę. Kolejny natomiast, odrębny stosunek obligacyjny, z którego wynika obowiązek zapłaty kwoty równej zwaloryzowanej bonifikacie, powstaje dopiero w chwili dalszego zbycia prawa do lokalu w okolicznościach nieobjętych działaniem art. 68 ust. 2a u.g.n. Oznacza to, że gdy takie zbycie miało miejsce po wejściu w życie ustawy nowelizującej, powinna nastąpić ocena skutków tego zdarzenia dokonana pod kątem powstania stosunku prawnego między gminą i "pierwotnym" nabywcą lokalu z uwzględnieniem treści przepisów tej ustawy.”

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, wskazać należy, że zasadność żądania pozwu należy ocenić na podstawie przepisu art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia przez spółdzielnię umów ustanowienia odrębnej własności lokali i umów ich sprzedaży wraz z udziałem w prawie własności nabytych od gminu gruntów, tj. odpowiednio 2 czerwca 2015 r. i 6 sierpnia 2015 r., tj. w brzmieniu nadanym temu przepisowi ustawą 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie innych ustaw, obowiązującym od dnia 22 października 2007 r. Zgodnie z ust. 1 pkt 9 tego przepisu właściwy organ może udzielić za zgodą, odpowiednio wojewody albo rady lub sejmiku, bonifikaty od ceny ustalonej zgodnie z art. 67 ust. 3, jeżeli nieruchomość jest sprzedawana spółdzielniom mieszkaniowym w związku z ustanowieniem odrębnej własności lokali lub z przeniesieniem własności lokali lub domów jednorodzinnych. Przepis ten nie ogranicza już uprawnienia jednostki samorządu terytorialnego do udzielenia bonifikaty od ustalonej ceny, do sytuacji, kiedy nieruchomość gruntowa sprzedawana jest spółdzielniom mieszkaniowym w związku z ustanowieniem na rzecz członków spółdzielni odrębnej własności lokali lub z przeniesieniem na członków spółdzielni własności lokali lub domów jednorodzinnych. Tym samym ustanowienie, odpowiednio w dniu 2 czerwca 2025 r. i 6 sierpnia 2015 r., odrębnej własności lokalu mieszkalnego i jego sprzedaż wraz z udziałem w prawie własności gruntu na rzecz osób, które są członkami spółdzielni, nie może być uznane za wykorzystanie bonifikaty na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty.

W świetle treści art. 68 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, przesłanką żądania zwrotu bonifikaty jest zbycie nieruchomości lub wykorzystanie jej na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty, przed upływem 10 lat, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny przed upływem 5 lat, licząc od dnia nabycia. Pozwana Spółdzielnia wprawdzie zbyła prawo własności gruntu przed upływem 10 lat od dnia zawarcia umowy sprzedaży z powódką Gminą M. S., jednakże zbycie to należy zakwalifikować jako wykorzystanie bonifikaty na cele, na jakie została ona udzielona. Spółdzielnia mieszkaniowa ustanowiła bowiem odrębną własność dwóch lokali mieszkalnych, a następnie lokale te – wraz z udziałem w prawie własności gruntu – zbyła.

Z powyższych względów, w ocenie Sądu nie można podzielić zasadności twierdzeń powódki co do obowiązku zwrotu udzielonej bonifikaty.

Mając powyższe na względzie, Sąd oddalił powództwo, o czym orzeczono w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i wyrażoną w ww. przepisie zasadą odpowiedzialności za wynik procesu oraz zwrotu kosztów celowych. Przegrywająca w całości niniejszy proces powódka Gmina M. S. zobowiązana jest zwrócić pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) kwotę 900 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, obliczoną na podstawie § 2 pkt 3 Rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1935 ze zm.).

Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie 2 wyroku zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.