Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Justyna Barczyk-Swalska
Protokolant:	sekretarz sądowy Magdalena Gregoruk

po rozpoznaniu w dniu 28 września 2018 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. M.

przeciwko Krajowy Ośrodek (...) w W.

o ustalenie

I.  Oddala powództwo

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1800 zł (jeden tysiąc osiemset złotych)m tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt III C 146/18

UZASADNIENIE

P. M. wniósł przeciwko Krajowemu Ośrodkowi (...) w W. pozew o ustalenie, że pomiędzy nim a Krajowym Ośrodkiem (...) w W. istnieje umowa dzierżawy, na czas oznaczony, tj. do dnia 4 października 2027 roku, nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha, w tym: grunty orne o powierzchni 18,9976 ha, lasy o powierzchni 3,0307 ha, nieużytki o powierzchni 0,8628 ha i grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych o powierzchni 0,0837 ha.

Wraz z pozwem P. M. wniósł o udzielenie zabezpieczenia roszczenia poprzez ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha, w tym: grunty orne o powierzchni 18,9976 ha, lasy o powierzchni 3,0307 ha, nieużytki o powierzchni 0,8628 ha i grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych o powierzchni 0,0837 ha.

W uzasadnieniu żądania pozwu P. M. podniósł, że 22 maja 2017 roku Agencja Nieruchomości Rolnych w W. Oddział Terenowy w S. ogłosiła przetarg ograniczony ofert pisemnych na dzierżawę nieruchomości rolnej wchodzącej w skład (...) Skarbu Państwa stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha, w tym: grunty orne o powierzchni 18,9976 ha, lasy o powierzchni 3,0307 ha, nieużytki o powierzchni 0,8628 ha i grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych o powierzchni 0,0837 ha. Zgodnie z treścią ogłoszenia umowa dzierżawy miała być zawarta na okres 10 lat. W przetargu mogli uczestniczyć wyłącznie rolnicy indywidualni w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego zamierzający powiększyć gospodarstwo rodzinne, jeżeli mają miejsce zamieszkania w gminie, w której położona jest nieruchomość wystawiana do przetargu lub w gminie graniczącej z tą gminą i spełniają dodatkowe warunki określone w ogłoszeniu o przetargu. W wyniku przeprowadzonego przetargu w dniu 31 lipca 2017 roku powód zawarł z Agencją Nieruchomości Rolnych w W. Oddział Terenowy w S. umowę dzierżawy ww. nieruchomości na czas okres 10 lat licząc od dnia 11 lipca 2017 roku do dnia 4 października 2027 roku. W treści umowy wskazano, że w przypadku zarządzenia przez Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych w W. powtórzenia czynności przetargowych albo unieważnienia przetargu, wydzierżawiający może wypowiedzieć umowę dzierżawy bez zachowania okresu wypowiedzenia, z tym, że zakończenie umowy i wydanie nieruchomości nastąpić winno niezwłocznie po zbiorach następujących po ww. zarządzeniu Prezesa, nie później niż do 31 sierpnia roku, w którym Prezes zajął stanowisko w sprawie przetargu. Pismem z dnia 28 sierpnia 2017 roku zawiadomiono powoda, że Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych w W. unieważnił przetarg na dzierżawę nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha. W treści tego pisma wskazano, że w treści ogłoszenia o przetargu zostało zawarte zastrzeżenie dla kryterium „odległość gospodarstwa rolnego oferenta od wydzierżawianej lub zbywanej nieruchomości Zasobu” w kryterium cząstkowym „odległość siedziby gospodarstwa rolnego”, że co do zasady pomiaru odległości dokonuje się od siedziby gospodarstwa, która została zgłoszona do ewidencji (...) prze dniem 1 stycznia 2016 roku. W związku z tym, że powód rozpoczął prowadzenie działalności rolniczej przed dniem 1 stycznia 2016 roku, a zgłoszenia do ewidencji (...) dokonał w dniu 23 września 2016 roku, za kryterium cząstkowe „odległość siedziby gospodarstwa rolnego” powinien otrzymać „0” punktu zamiast 10,8090 punktów, co miało istotny wpływ na wynik przetargu. W związku z powyższym w treści tego pisma wskazano, że zgodnie z postanowieniem § 17 pkt 10 umowy dzierżawy, umowa ta zostanie rozwiązana z dniem 31 sierpnia 2017 roku. Zapis ten jest tymczasem sprzeczny z treścią stosowanego odpowiednio do umowy dzierżawy przepisu art. 673 § 3 k.c., wobec czego oświadczenie zawarte w piśmie z dnia 28 sierpnia 2017 roku nie mogło wywołać skutku prawnego w postaci rozwiązania umowy i w strony w dalszym ciągu związane są umową dzierżawy z dnia 31 lipca 2017 roku. Przepis art. 673 § 3 k.c. stanowi, że jeżeli czas trwania najmu jest oznaczony, zarówno wynajmujący, jak i najemca mogą wypowiedzieć najem w wypadkach określonych w umowie. Przepis ten przewiduje jedynie możliwość wypowiedzenia umowy w wypadkach w niej określonych, a nie jej rozwiązanie bez zachowania okresu wypowiedzenia. Pozwanemu nie przysługiwało zatem uprawnienie do „wypowiedzenia umowy bez zachowania terminów wypowiedzenia”. Pozwany mógł jedynie skorzystać z uprawnienia do żądania unieważnienia umowy w trybie przepisu art. 70 ⁵ k.c.

Postanowieniem z dnia 22 listopada 2017 roku Sąd udzielił zabezpieczenia roszczenia P. M. przeciwko Krajowemu Ośrodkowi (...) w W. poprzez ustanowienia zakazu zbywania, obciążania, oddania w najem lub dzierżawę nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha, w tym: grunty orne o powierzchni 18,9976 ha, lasy o powierzchni 3,0307 ha, nieużytki o powierzchni 0,8628 ha i grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych o powierzchni 0,0837 ha. Postanowieniem z dnia 2 lutego 2018 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie II Cz 61/18 oddalił zażalenie pozwanego na to postanowienie.

W odpowiedzi na pozew Krajowy Ośrodek (...) w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Jak wskazano w uzasadnieniu, zgodnie z treścią punktu V ogłoszenia o przetargu z dnia 22 maja 2017 roku dotyczącym kryterium oceny ofert i ich wagi, ocenie podlegała odległość gospodarstwa rolnego oferenta od wydzierżawianej nieruchomości, przy czym za odległość działki rolnej wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego mogło zostać przyznane maksymalnie 12,5 pkt oraz za odległość od siedziby gospodarstwa rolnego mogło zostać przyznane maksymalnie 12,5 pkt. Pomiaru odległości dokonuje się w linii prostej na podstawie mapy cyfrowej, od najbliżej wysuniętej granicy działki w skład której wchodzą użytki rolne, wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego rolnika przystępującego do przetargu oraz od najbliższej granicy działki, na której znajduje się siedziba gospodarstwa wskazana przy zarejestrowaniu gospodarstwa w (...), według stanu na dzień 1 stycznia 2016 roku. Zero punktów otrzymują rolnicy, których wskazana przez nich działka rolna oraz siedziba gospodarstwa oddalona jest od nieruchomości wystawianej do przetargu co najmniej 25 km. W złożonej ofercie P. M. wskazał, że osobiście prowadzi gospodarstwo rolne od 2 września 2012 roku, a siedziba jego gospodarstwa znajduje się na działce numer (...), obręb P.. Odległość siedziby gospodarstwa (...) od wydzierżawianej nieruchomości wynosiła 3,382 km, wobec czego przyznano mu z tego tytułu 10,8090 punktów. P. M. uzyskał najwyższą liczbę punktów, dlatego też komisja przetargowa dokonała wyboru jego oferty. W wykonaniu obowiązku wynikającego z warunków przetargu P. M. przestawił dokument, z którego wynikało, że wniosek o wpis do ewidencji producentów rolnych złożył w dniu 23 września 2016 roku. Powyższe oznacza, że P. M. złożył oświadczenie o obrębie geodezyjnym i numerze geodezyjnym działki, na której znajduje się siedziba gospodarstwa niezgodnie z treścią wniosku o wpis do ewidencji producentów według stanu na dzień 1 stycznia 2016 roku. Skoro zatem P. M. nie posiadał zarejestrowanej siedziby gospodarstwa na dzień 1 stycznia 2016 roku, to nie powinien otrzymać żadnego punktu za odległość od siedziby gospodarstwa rolnego. Gdyby powód nie otrzymał punktów za to kryterium, otrzymałby łącznie 76, (...) punktów, a zatem jego oferta nie uzyskałaby najwyższej liczby punktów i nie zostałaby oceniona jako najkorzystniejsza. Z uwagi na fakt, że dokonano wyboru oferty, która niesłusznie została oceniona jako najkorzystniejsza, wszczęto postępowanie mające na celu unieważnienie przetargu. Pomimo tego, że postępowanie przetargowe obarczone było wadą, zawarto z powodem umowę dzierżawy, w której zastrzeżono uprawnienie do jej wypowiedzenia bez zachowania okresu wypowiedzenia w przypadku zarządzenia przez Prezesa powtórzenia czynności przetargowych albo unieważnienia przetargu. Zastrzeżenie umowne o powyższej treści nie stoi w sprzeczności z przepisem art. 673 § 3 k.c. ani z zasadą swobody umów. W dniu 25 sierpnia 2017 roku Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych w W. unieważnił przetarg na dzierżawę nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha. O unieważnieniu przetargu zawiadomiono P. M. pismem z dnia 28 sierpnia 2017 roku. Jednocześnie w piśmie tym pozwany złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy dzierżawy z dnia 31 lipca 2017 roku bez zachowania okresu wypowiedzenia ze skutkiem na dzień 31 sierpnia 2017 roku. Oświadczenie to wywołało skutek w postaci rozwiązana umowy i P. M. zwrócił nieruchomości. Nadto w ocenie strony pozwanej zachodzą wątpliwości co do tego, czy P. M. spełnia warunki do uznania go za rolnika indywidualnego w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego.

W piśmie przygotowawczym z dnia 24 sierpnia 2018 roku P. M. podtrzymał żądanie pozwu i wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Jak podniósł, z treści ogłoszenia wynika, że wymóg złożenia oświadczenia o obrębie geodezyjnym i numerze geodezyjnym działki, na terenie której znajduje się siedziba gospodarstwa oferenta, zgodnie z treścią wniosku o wpis do ewidencji producentów wg stanu na dzień 1 stycznia 2016 roku nie dotyczy oferentów, którzy na dzień ogłoszenia wykazu nieruchomości zasobu do dzierżawy nie mieli więcej niż 40 lat. Na dzień ogłoszenia przetargu nie miał on ukończonego 40 roku życia. Nie było zatem podstaw do unieważnienie przetargu i tym samym złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy z dnia 31 lipca 2017 roku.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

P. M. urodził się w dniu (...).

Od 2 września 2012 roku prowadzi osobiście gospodarstwo rolne, w skład którego wchodzą nieruchomości rolne o łącznej powierzchni 17,57 ha położone w miejscowości P., gmina B., powiat (...).

W dniu 23 września 2016 roku P. M. złożył wniosek o wpis do ewidencji producentów prowadzonej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W.. We wniosku wskazał siedzibę prowadzonej działalności: P., gmina B., powiat (...).

Dowód:

- wniosek o wpis z dnia 23.09.2016 r. k. 83,

- zeznania powoda P. M. w charakterze strony k. 141 verte – 142.

P. M. podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresach:

- od 21 kwietnia 2016 roku do 3 maja 2016 roku z mocy ustawy w zakresie emerytalno-rentowym, wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim jako rolnik,

- od 21 lipca 2016 roku z mocy ustawy w zakresie emerytalno-rentowym, wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim jako rolnik.

Dowód:

- zaświadczenie KRUS w W. P. Terenowej w P. z dnia 13.07.2017 r. k. 105.

P. M. nabył prawo własności działki numer (...), obręb P. w dniu 21 kwietnia 2016 roku. W okresie od 2012 do 30 kwietnia 2016 roku obowiązek uiszczania podatku rolnego za ww. działkę spoczywał na J. M..

Dowód:

- pismo KRUS z dnia 20.08.2018 r. z załącznikiem 131 - 132

W dniu 22 maja 2017 roku Agencja Nieruchomości Rolnych w W. Oddział Terenowy w S. zamieściła ogłoszenie numer SZ. (...).PY. (...).535.O.2017.JZ. o przetargu ograniczonym ofert pisemnych na dzierżawę nieruchomości rolnej wchodzącej w skład (...) Skarbu Państwa - nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha, w tym: grunty orne o powierzchni 18,9976 ha, lasy o powierzchni 3,0307 ha, nieużytki o powierzchni 0,8628 ha i grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych o powierzchni 0,0837 ha.

Uprawnienie do wzięcia udziału w przetargu przysługiwało osobom fizycznym, które są rolnikami indywidualnymi w rozumieniu art. 6 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego, zmienionej ustawa z dnia 14 kwietnia 2016 roku i wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.

Zgodnie z postanowieniem punktu IV ogłoszenia o przetargu oferta powinna zawierać między innymi:

3) oświadczenie o obrębie geodezyjnym i numerze geodezyjnym działki wchodzącej w skład gospodarstwa wg stanu na dzień 1 stycznia 2016 roku, w skład której wchodzą użytki rolne, położonej najbliżej działki będącej przedmiotem przetargu; data wskazana powyżej nie dotyczy rolników, którzy mieli nie więcej niż 40 lat na dzień ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu przeznaczonych do dzierżawy i rozpoczęli prowadzenie gospodarstwa rolnego w roku 2016 lub bieżącym, w którym organizowany jest przetarg,

4) oświadczenie o obrębie geodezyjnym i numerze geodezyjnym działki, na terenie której znajduje się siedziba gospodarstwa oferenta, zgodnie z treścią wniosku o wpis do ewidencji producentów wg stanu na dzień 1 stycznia 2016 roku; data wskazana powyżej nie dotyczy rolników, którzy mieli nie więcej niż 40 lat na dzień ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu przeznaczonych do dzierżawy i rozpoczęli prowadzenie gospodarstwa rolnego w roku 2016 lub bieżącym, w którym organizowany jest przetarg.

Zgodnie z postanowieniem punktu V ogłoszenia o przetargu „Kryteria oceny ofert i ich wagi” kryterium oceny oferty jest między innymi odległość gospodarstwa rolnego oferenta od wydzierżawianej lub zbywanej nieruchomości zasobu – liczba punktów 25, w tym:

- maksymalnie 12,5 pkt za odległość od działki rolnej wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego,

- maksymalnie 12,5 pkt za odległość od siedziby gospodarstwa rolnego.

Pomiaru dokonuje się w linii prostej na podstawie mapy cyfrowej, od najbliżej wysuniętej granicy działki, w skład której wchodzą użytki rolne, wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego rolnika przystępującego do przetargu oraz od najbliżej granicy działki, na której znajduje się siedziba gospodarstwa wskazana przy rejestrowaniu gospodarstwa w (...), wg stanu na dzień 1 stycznia 2016 roku, do najbliżej wysuniętej granicy nieruchomości wystawianej do przetargu. Odległość mierzona jest w km, do trzech miejsc po przecinku. Data określająca stan posiadania działki rolnej i siedziby gospodarstwa rolnego nie dotyczy rolnika, który miał nie więcej niż 40 lat na dzień ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu przeznaczonych do dzierżawy, a rozpoczął i zarejestrował działalność rolniczą w roku 2016 lub bieżącym, w którym organizowany jest przetarg.

W przypadku, gdy podana w ofercie działka rolna oraz siedziba gospodarstwa, graniczy z wystawiona do przetargu nieruchomością Zasobu, wówczas rolnik ten za przedmiotowe kryterium powinien otrzymać maksymalną liczbę punktów, tj. 12,5 pkt za odległość od działki rolnej i 12,5 pkt za odległość od siedziby.

Zero punktów otrzymują rolnicy, których wskazana przez nich działka rolna oraz siedziba gospodarstwa oddalona jest od nieruchomości wystawianej do przetargu o co najmniej 25 km. Pozostali uczestnicy przetargu otrzymują liczbę punktów proporcjonalną do odległości wynikającej z oferty.

Oferent, który wygra przetarg, przed zawarciem umowy powinien dostarczyć do wglądu dokument potwierdzający, że działka rolna wchodzi w skład jego gospodarstwa rolnego oraz że siedziba gospodarstwa wskazana w ofercie jest zgodna z wnioskiem o wpis do ewidencji producentów rolnych w (...).

Komisja przetargowa ocenia złożone oferty biorąc pod uwagę kryteria podane w części V ogłoszenia przetargowego „Kryteria oceny ofert i ich wagi”. Komisja przetargowa ma prawo weryfikacji złożonych przez oferentów oświadczeń i dokumentów.

Termin i miejsce zawarcia umowy dzierżawy zostanie ustalony z kandydatem na dzierżawcę po zakończeniu przetargu.

Zgodnie z punktem VIII „Zastrzeżenia organizatora przetargu” w razie stwierdzenia, że czynności związane z przetargu zostały dokonane w sposób sprzeczny z ustawą lub innymi przepisami, których naruszenie miało wpływ na wynik przetargu, Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych w S. zarządza powtórzenie czynności przetargowych albo unieważnia przetarg. Zgodnie z przepisem art. 29 c w zw. z art. 39 ust. 1 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa czynność prawna wydzierżawienia nieruchomości dokonana niezgodnie z przepisami ustawy lub dokonana w wyniku przetargu, który odbył się niezgodnie z przepisami ustawy lub w którym jako dzierżawcę wyłoniono osobę, która nie spełnia wymogów, o których mowa w art. 29 ust. 3 ba ww. ustawy, jest nieważna.

Niesporne, a nadto dowód:

- ogłoszenie o przetargu z dnia 22.05.2017 r. k. 9 – 22,

- zasady oceny kryteriów ofert pisemnych w przetargach ograniczonych do rolników indywidualnych na dzierżawę albo sprzedaż nieruchomości Zasobu (...) z dnia 13.05.2016 r. k. 84 – 86,

- zeznania świadka P. K. k. 140 verte – 141.

P. M. złożył ofertę w powyższym postępowaniu przetargowym. W ofercie oświadczył, że zgodnie z treścią wniosku o wpis do ewidencji producentów według stanu na dzień 1 stycznia 2016 roku siedziba jego gospodarstwa znajduje się na terenie działki o numerze geodezyjnym (...), obrębu P.. P. M. w dacie złożenia oferty nie był właścicielem tej nieruchomości.

W postępowaniu tym złożył oświadczenie, że od 2 września 2012 roku prowadzi osobiście gospodarstwo rolne, w skład którego wchodzą nieruchomości rolne o łącznej powierzchni 17,57 ha położone w miejscowości P., gmina B., powiat (...).

Dowód:

- oferta k. 80 – 81,

- oświadczenia k. 74 – 79,

- wydruk z elektronicznej księgi wieczystej prowadzonej dla działki o numerze geodezyjnym (...), obrębu P. k. 90 – 93,

Pismem z dnia 29 czerwca 2017 roku Agencja Nieruchomości Rolnych w W. Oddział Terenowy w S., poinformowała P. M., że komisja przetargowa wzywa go do wyjaśnienia oświadczenia o obrębie geodezyjnym i numerze geodezyjnym działki wchodzącej w skład gospodarstwa wg stanu na dzień 1 stycznia 2016 roku, w skład której wchodzą użytki rolne, położonej najbliżej działki będącej przedmiotem przetargu, informując, że data wskazana powyżej nie dotyczy rolników, którzy mieli nie więcej niż 40 lat na dzień ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu przeznaczonych do dzierżawy i rozpoczęli prowadzenie gospodarstwa rolnego w roku 2016 lub bieżącym, w którym organizowany jest przetarg.

P. M. złożył oświadczenie, w którym wskazał, że według stanu na dzień 1 stycznia 2016 roku, najbliżej działki będącej przedmiotem przetargu, znajduje się działka wchodząca w skład jego gospodarstwa położona w obrębie geodezyjnym P. o numerze ewidencyjnym (...).

Dowód:

- pismo z dnia 29.06.2017 r. k. 23,

- pismo z dnia 29.06.2017 r. k. 82.

Oferta zgłoszona przez P. M. uzyskała 10,8090 pkt za kryterium „odległość siedziby”. Łącznie oferta zgłoszona przez P. M. uzyskała 86,86 pkt. Kolejna oferta uzyskała 86,78 pkt.

P. M. został ustalony kandydatem na dzierżawcę nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K.,

Dowód:

- protokół z posiedzenia komisji przetargowej z załącznikami k. 69 – 73.

Pismem z dnia 6 lipca 2017 roku Agencja Nieruchomości Rolnych w W. Oddział Terenowy w S., poinformowała P. M., że złożona przez niego oferta na dzierżawę nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha uzyskała największą liczbę punktów, tj. 86,86 i został ustalony kandydatem na dzierżawcę tej nieruchomości. Wobec powyższego winien złożyć do wglądu dokument potwierdzający, że działka rolna wchodzi w skład jego gospodarstwa rolnego oraz że siedziba gospodarstwa wskazana w ofercie jest zgodna z wnioskiem o wpis do ewidencji producentów rolnych w (...).

Dowód:

- pismo z dnia 06.07.2017 r. k. 24.

W dniu 31 lipca 2017 roku Agencja Nieruchomości Rolnych w W. Oddział Terenowy w S. zawarła z P. M. umowę dzierżawy nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha, w tym: grunty orne o powierzchni 18,9976 ha, lasy o powierzchni 3,0307 ha, nieużytki o powierzchni 0,8628 ha i grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych o powierzchni 0,0837 ha. Umowa została zawarta na czas oznaczony 10 lat od dnia 21 lipca 2017 roku do 4 października 2027 roku.

Zgodnie z postanowieniem § 17 pkt 10 umowy w przypadku zarządzenia przez Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych w W. powtórzenia czynności przetargowych albo unieważnienia przetargu, wydzierżawiający może wypowiedzieć umowę dzierżawy bez zachowania okresu wypowiedzenia, z tym że zakończenie umowy i wydanie nieruchomości nastąpi niezwłocznie po zbiorach następujących po ww. zarządzeniu Prezesa, nie później niż do 31 sierpnia roku, w którym Prezes zajął stanowisko w sprawie przetargu.

Dowód:

- umowa z dnia 31.07.2017 r. k. 25 – 29,

- protokół zdawczo – odbiorczy k. 30,

- mapa k. 31,

- załącznik do wykazu na dzierżawę k. 32,

- umowa sprzedaży z dnia 31.07.2017 r. k. 33.

Decyzją z dnia 25 sierpnia 2017 roku Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych w W. unieważnił przetarg ograniczony na dzierżawę nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że po przeanalizowaniu dokumentacji przetargowej ustalono, że w treści ogłoszenia o przetargu zostało zawarte zastrzeżenie dla kryterium „odległość gospodarstwa rolnego oferenta od wydzierżawianej lub zbywanej nieruchomości Zasobu” w kryterium cząstkowym „odległość siedziby gospodarstwa rolnego”, że co do zasady pomiaru odległości dokonuje się od siedziby gospodarstwa, która została zgłoszona do ewidencji (...) prze dniem 1 stycznia 2016 roku. W związku z tym, że powód rozpoczął prowadzenie działalności rolniczej przed dniem 1 stycznia 2016 roku, a zgłoszenia do ewidencji (...) dokonał w dniu 23 września 2016 roku, za kryterium cząstkowe „odległość siedziby gospodarstwa rolnego” powinien otrzymać „0” punktów zamiast 10,8090 punktów, co miało istotny wpływ na wynik przetargu.

Dowód:

- decyzja Prezesa (...) W. z dnia 25.08.2017 r. k. 88,

- zeznania świadka P. K. k. 140 verte – 141.

Gdyby P. M. otrzymał zero punktów za kryterium „odległość siedziby gospodarstwa” miałby przyznane 76, (...). Najwyższą liczbę punktów miałaby oferta złożona przez M. D. – 86,7790.

Dowód:

- załącznik nr 1 k. 87,

- zeznania świadka P. K. k. 140 verte – 141.

Pismem z dnia 28 sierpnia 2017 roku Agencja Nieruchomości Rolnych w W. Oddział Terenowy w S., poinformowała P. M., że Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych w W. unieważnił przetarg ograniczony na dzierżawę nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha.

Jak podano, po przeanalizowaniu dokumentacji przetargowej ustalono, że w treści ogłoszenia o przetargu zostało zawarte zastrzeżenie dla kryterium „odległość gospodarstwa rolnego oferenta od wydzierżawianej lub zbywanej nieruchomości Zasobu” w kryterium cząstkowym „odległość siedziby gospodarstwa rolnego” , że co do zasady pomiaru odległości dokonuje się od siedziby gospodarstwa, która została zgłoszona do ewidencji (...) prze dniem 1 stycznia 2016 roku. W związku z tym, że powód rozpoczął prowadzenie działalności rolniczej przed dniem 1 stycznia 2016 roku, a zgłoszenia do ewidencji (...) dokonał w dniu 23 września 2016 roku, za kryterium cząstkowe „odległość siedziby gospodarstwa rolnego” powinien otrzymać „0” punktu zamiast 10,8090 punktów, co miało istotny wpływ na wynik przetargu. W związku z powyższym w treści tego pisma wskazano, że zgodnie z postanowieniem par. 17 pkt 10 umowy dzierżawy, umowa ta zostanie rozwiązana z dniem 31 sierpnia 2017 roku. Termin wydania nieruchomości oznaczono na dzień 31 sierpnia 2017 roku.

Dowód:

- pismo z dnia 28.08.2017 r. k. 34,

- zeznania powoda P. M. w charakterze strony k. 141 verte – 142.

Wydzierżawiający wyraził zgodę na przesuniecie terminu wydania nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., do zakończenia zbiorów i wezwał P. M. do jej wydania w terminie do 2 października 2017 roku.

Dowód:

- pismo z dnia 30.08.2017 r. k. 35,

- pismo z dnia 28.09.2017 r. k. 40,

- pismo z dnia 12.09.2017 r. z załącznikiem k. 36 – 37,

- pismo z dnia 02.10.2017 r. k. 41,

- zeznania świadka P. K. k. 140 verte – 141.

Wniosek P. M. o zmianę decyzji w przedmiocie wypowiedzenia umowy dzierżawy nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., nie został uwzględniony. Pismem z dnia 5 października 2017 roku wyznaczono termin wydania ww. nieruchomości na 27 października 2017 roku.

Dowód:

- pismo z dnia 14.09.2017 r. k. 38,

- pismo z dnia 26.09.2017 r. k. 39,

- pismo z dnia 05.10.2017 r. k. 42,

- zeznania świadka P. K. k. 140 verte – 141.

P. M. wydał nieruchomość stanowiącą działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K. w dniu 27 października 2017 roku.

Dowód:

- protokół zdawczo-odbiorczy k. 89.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowił przepis art. 189 k.p.c., zgodnie z treścią którego powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Przepis art. 189 k.p.c., aczkolwiek zamieszczony w Kodeksie postępowania cywilnego, ma charakter materialnoprawny, stanowi bowiem podstawę dochodzenia roszczeń. Formuła przepisu art. 189 k.p.c. - ustalenie prawa bądź stosunku prawnego - jest tak szeroka, że obejmuje wszelkie prawa i stosunki prawne w zakresie prawa cywilnego, z wyjątkiem tych, w przypadku których ustawodawca przewidział wyraźne wyłączenie bądź przewidział wyraźnie szczególny tryb takiego ustalenia. Przedmiotem ustalenia na podstawie omawianego przepisu może być wyłącznie, co wynika wprost z jego treści, jedynie prawo lub stosunek prawny. Przepis ten nie może natomiast stanowić podstawy powództwa o ustalenie faktu, stanu faktycznego lub dowodów, które miałyby być wykorzystane w innym procesie, poza jednym wyjątkiem ustalenia przez sąd faktu o charakterze bezpośrednio prawotwórczym, który w istocie zmierza do ustalenia prawa lub stosunku prawnego np. ustalenie, że dane zdarzenie było wypadkiem przy pracy, czy też ustalenie postanowienia umownego określonej treści ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 1998 r., III CKN 563/97; wyrok z dnia 5 czerwca 2007 r., I UK 8/07; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2006 r., II PZP 14/05).

Powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa może być uwzględnione jedynie wtedy, gdy spełnione są łącznie dwie przesłanki merytoryczne: interes prawny oraz wykazanie prawdziwości twierdzeń powoda o tym, że dany stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje. Pierwsza z tych przesłanek warunkuje określony skutek tego powództwa, decydując o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda. Wykazanie zaś istnienia drugiej z tych przesłanek decyduje o kwestii zasadności powództwa ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2011r., II CKN 898/00 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2010 r. , II PK 167/09). Ciężar dowodu w zakresie spełnienia powyższych przesłanek spoczywa, zgodnie z przepisem art. 6 k.c., na powodzie ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2000 roku, I CKN 903/00 oraz z dnia 14 stycznia 2015 roku, I CSK 1057/14).

Interes prawny istnieje wówczas, gdy zachodzi stan niepewności co do istnienia stosunku prawnego lub prawa, a wynik postępowania doprowadzi do usunięcia niejasności i wątpliwości w tym zakresie i zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości. O prawnym charakterze interesu - czyli o potrzebie wszczęcia określonego postępowania i uzyskania oznaczonej treści wyroku - decyduje obiektywnie istniejąca potrzeba ochrony sfery prawnej powoda. Uzależnienie powództwa o ustalenie od istnienia interesu prawnego należy oceniać elastycznie, z uwzględnieniem konkretnych okoliczności danej sprawy i wykładni celowościowej. Pojęcie to powinno być tak interpretowane, by uwzględniało ocenę, czy wynik postępowania doprowadzi do usunięcia wątpliwości istniejących na tle określonego stosunku prawnego i zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów. Powództwo z art. 189 k.p.c. musi być celowe, ma bowiem spełniać realną funkcję prawną, a wydane na tej podstawie orzeczenie winno skutkować określeniem w sposób jednoznaczny sytuacji prawnej stron. Nie można zakwestionować interesu prawnego w żądaniu ustalenia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma ono znaczenie zarówno dla obecnych, jak i przyszłych możliwych, ale obiektywnie prawdopodobnych stosunków prawnych i praw, czy sytuacji prawnej podmiotu występującego z żądaniem ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 grudnia 2017 roku, V ACa 984/17).

Powództwo o ustalenie prawa lub stosunku prawnego nie może zmierzać do uzyskania wyroku tworzącego ten stosunek. W drodze powództwa z art. 189 k.p.c. strona może uzyskać potwierdzenie istnienia stosunku dzierżawy po wykazaniu istnienia twierdzonego stosunku dzierżawy oraz interesu prawnego w żądaniu ustalenia tego stosunku. Powództwo z powołanego przepisu, ze względu na jego charakter i cechy, jakimi są deklaratywność i przeciwdziałanie naruszeniom, nie może zmierzać do uzyskania wyroku tworzącego stosunek dzierżawy ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 1999 roku, I CKN 1151/97).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że powód ma interes prawny w ustaleniu, że z pozwanym łączy go umowa dzierżawy, na czas oznaczony, tj. do dnia 4 października 2027 roku, nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha, ponieważ pozwany przeczy związaniu stron takim stosunkiem prawnym.

Materiał dowodowy sprawy nie dał natomiast podstaw do ustalenia, że powoda łączy z pozwanym umowa dzierżawy opisanej w pozwie nieruchomości rolnej.

W pierwszej kolejności, w związku z zarzutami podniesionymi w pozwie, rozważyć należało skuteczność zastrzeżenia w umowie dzierżawy dla wydzierżawiającego uprawnienia do jej wypowiedzenia bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Zgodnie z przepisem art. 693 § 1 k.c. przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Przepis art. 694 k.c. stanowi, że do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie z zachowaniem przepisów poniższych.

Stosownie natomiast do treści przepisu art. 673 § 3 k.c. jeżeli czas trwania najmu jest oznaczony, zarówno wynajmujący, jak i najemca mogą wypowiedzieć najem w wypadkach określonych w umowie.

W świetle treści przepisu art. 673 § 3 k.c. dopuszczalność wypowiedzenia terminowej umowy najmu (dzierżawy) determinowana jest istnieniem w treści tej umowy określonych przyczyn przewidujących takie wypowiedzenie. Przepis ten wymaga zatem wskazania w treści umowy pewnych przyczyn, sytuacji czy zdarzeń, których wystąpienie uzasadniać będzie wypowiedzenie najmu. Przyczyny te są w zasadzie dowolne, a w szczególności nie muszą być one związane z treścią czy przedmiotem umowy najmu ani być obiektywnie ważne. Brzmienie ww. przepisu umożliwia stronom umowy najmu (dzierżawy) zawartej na czas oznaczony wprowadzenie do niej postanowienia przyznającego (jednej albo każdej ze stron) prawo do wypowiedzenia stosunku najmu:

1) z zachowaniem terminu umownego wypowiedzenia albo

2) z zachowaniem terminu ustawowego wypowiedzenia, albo

3) bez zachowania terminu wypowiedzenia.

Klauzula wypowiedzenia najmu zawartego na czas oznaczony, która nie odpowiada wymaganiom wskazanym w art. 673 § 3 k.c., jest nieważna.

W uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów z dnia 21 grudnia 2007 roku ( sygn. akt III CZP 74/07) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że podstawową rolę przy ocenie dopuszczalności umieszczenia w umowach najmu (dzierżawy) zawartych na czas oznaczony klauzuli zezwalającej na ich wypowiadanie odgrywa ocena zgodności takiej klauzuli z właściwościami (naturą) stosunku najmu lub dzierżawy. Jednym z istotnych elementów wyznaczających naturę stosunku najmu i dzierżawy jest to, że z zasady mają one trwać przez określony czas. Umowa zawarta na czas oznaczony nie stwarza stabilizacji absolutnej, w wielu bowiem przypadkach sam ustawodawca dopuszcza możliwość rozwiązania umowy zawartej na czas oznaczony przez jej wypowiedzenie, co wynika jednoznacznie z art. 664 § 2, art. 667 § 2, art. 672, 687 § 1, art. 685, 691 § 4 i art. 703 k.c. Wskazane przepisy stanowią że umowa zawarta na czas oznaczony może być także rozwiązana w drodze wypowiedzenia. Wprowadzenie do umowy najmu lub dzierżawy zawartej na czas oznaczony postanowienia, które przewiduje możliwość jej wypowiedzenia w określonych w tej umowie okolicznościach nie stoi zatem w sprzeczności z naturą stosunku najmu (dzierżawy). W takiej sytuacji stosunek najmu lub dzierżawy dalej stwarza dla stron możliwość przewidzenia, w jakich okolicznościach może się on zakończyć. Różni się też wyraźnie od zobowiązania wynikającego z umowy zawartej na czas nieoznaczony, gdyż żadna ze stron nie może go rozwiązać swobodnie. Nie ma więc podstaw do stwierdzenia, że zamieszczenie w umowie zawartej na czas oznaczony postanowienia zezwalającego na jej rozwiązanie za wypowiedzeniem, z przyczyn określonych w umowie, jest sprzeczne z naturą najmu lub dzierżawy. Jest to w dalszym ciągu umowa na czas oznaczony, gdyż pozwala stronom z góry określić, że stosunek prawny z niej wynikający będzie trwał przez umówiony okres, chyba że zajdą okoliczności, określone w ustawie lub umowie, które mogą umożliwić stronom lub stronie jego wcześniejsze zakończenie. Dalej Sąd ten stwierdził, że „zamieszczenie w umowie zawartej na czas oznaczony postanowienia dopuszczającego jej rozwiązanie za wypowiedzeniem może się ograniczyć tylko do wskazania okoliczności, które umożliwiają wypowiadanie stosunku najmu lub dzierżawy, bez podawania okresu wypowiedzenia. W takiej sytuacji należy uznać, że wypowiedzenie złożone przez stronę lub strony ma skutek niezwłoczny, brak bowiem w przepisach kodeksu cywilnego podstaw, aby powoływać się na ustawowe okresy wypowiedzenia. Z przepisów o najmie i dzierżawie wynika, że ustawowe okresy wypowiedzenia odnoszą się tylko do stosunków zawartych na czas nieoznaczony (art. 673 § 1 i 2, art. 704). Także art. 365 ¹ k.c. dotyczy zobowiązań bezterminowych, w związku z czym przepis ten nie może być podstawą ustalenia, kiedy wypowiedzenie umowy najmu lub dzierżawy, zawartej na czas oznaczony, jest skuteczne. Skoro, wprowadzając możliwość wypowiedzenia do umowy zawartej na czas oznaczony, strony nie skorzystały z prawa do określenia okresu wypowiedzenia, to jedynym racjonalnym sposobem oceny ich zachowania jest przyjęcie, że godzą się, aby miało ono skutek niezwłoczny”.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że zawarte w umowie dzierżawy z dnia 31 lipca 207 roku postanowienie, że w przypadku zarządzenia przez Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych w W. powtórzenia czynności przetargowych albo unieważnienia przetargu, wydzierżawiający może wypowiedzieć umowę dzierżawy bez zachowania okresu wypowiedzenia, nie stoi w sprzeczności ani z przepisem art. 763 § 3 k.c. ani z naturą stosunku dzierżawy. Sporny zapis wskazuje bowiem przyczynę wypowiedzenia umowy - zarządzenia przez Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych w W. powtórzenia czynności przetargowych albo unieważnienia przetargu, a postanowienie, że umowa może być wypowiedziana bez zachowania okresu wypowiedzenia oznacza, że umowa ulega rozwiązaniu niezwłocznie po złożeniu dzierżawcy oświadczenia w tym przedmiocie.

Wobec powyższego rozważenia wymagało czy zaistniały przesłanki uzasadniające unieważnienie przedmiotowego przetargu.

W świetle materiału dowodowego sprawy nie ulega wątpliwości, że zaistniały przesłanki uzasadniające unieważnienie przez Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych w W. przetargu na dzierżawę nieruchomości stanowiącej działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha.

Przepis § 11 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 stycznia 2009 roku w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania przetargów na dzierżawę nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 1142) stanowi, że w razie stwierdzenia, że czynności związane z przeprowadzeniem przetargu zostały dokonane w sposób sprzeczny z ustawą lub innymi przepisami, których naruszenie miało wpływ na wynik przetargu, Prezes Agencji zarządza powtórzenie czynności przetargowych albo unieważnia przetarg. Wskazać przy tym należy, że prawidłowość przeprowadzenia procedury przetargowej może być zweryfikowana, zarówno w sensie pozytywnym, jak i negatywnym, także w postępowaniu wszczętym powództwem, którym osoba ustalona w postępowaniu przetargowym jako nabywca nieruchomości dochodzi nakazania sprzedawcy złożenia oznaczonego oświadczenia woli. Sąd rozpoznający takie powództwo zobowiązany jest samodzielne zbadać prawidłowość przebiegu postępowania przetargowego, niezależnie od stanowiska organu administracji państwowej w tym zakresie, przy czym sąd władny jest jedynie badać zarzuty naruszenia przepisów prawa regulujących tryb przeprowadzania przetargu, nie jest natomiast władny dokonywać merytorycznej oceny zasadności rozstrzygnięć komisji przetargowej co do złożonych ofert ( por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2003 r. III CZP 95/02 i przywołane w jej uzasadnieniu orzeczenia).

Poza sporem jest, że nieruchomość stanowiąca działkę gruntu numer (...), obręb M., gmina K., o powierzchni 22,9748 ha, należy do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa i podlega przepisom ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 91). Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 tej ustawy Skarb Państwa powierza Krajowemu Ośrodkowi wykonywanie prawa własności i innych praw rzeczowych na jego rzecz w stosunku do mienia, o którym mowa w art. 1 i 2. Przepis art. 24 ust. 1 pkt 1 stanowi, że Krajowy Ośrodek gospodaruje Zasobem w drodze w pierwszej kolejności wydzierżawienia albo sprzedaży nieruchomości rolnych na powiększenie lub utworzenie gospodarstw rodzinnych, na zasadach określonych w rozdziałach 6 lub 8. Zgodnie natomiast z przepisem art. 54 w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

Przepis art. 38 ust. 1 pkt 1 stanowi, że mienie wchodzące w skład (...) może być wydzierżawiane lub wynajmowane osobom fizycznym lub prawnym, na zasadach Kodeksu cywilnego. Zgodnie z przepisem art. 39 ust. 1 umowę dzierżawy zawiera się po przeprowadzeniu przetargu ofert pisemnych lub publicznego przetargu ustnego. Art. 29 ust. 3-3c stosuje się odpowiednio. Przepis art. 29 ust. 3 pkt 3 litera a) stanowi, że kryteriami wyboru najkorzystniejszej oferty mogą być w szczególności odległość gospodarstwa rolnego oferenta od zbywanej nieruchomości Zasobu.

Przepis art. 29 c stanowi natomiast, że czynność prawna dotycząca zbycia nieruchomości dokonana niezgodnie z przepisami ustawy lub dokonana w wyniku przetargu, który odbył się niezgodnie z przepisami ustawy, lub w którym jako nabywcę nieruchomości wyłoniono osobę, która nie spełnia wymogów, o których mowa w art. 29 ust. 3ba, jest nieważna.

W ogłoszeniu o przetargu wskazano, że zgodnie z postanowieniem punktu V ogłoszenia o przetargu „Kryteria oceny ofert i ich wagi” kryterium oceny oferty jest między innymi odległość gospodarstwa rolnego oferenta od wydzierżawianej lub zbywanej nieruchomości zasobu – liczba punktów 25, w tym:

- maksymalnie 12,5 pkt za odległość od działki rolnej wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego,

- maksymalnie 12,5 pkt za odległość od siedziby gospodarstwa rolnego. Pomiaru dokonuje się natomiast w linii prostej na podstawie mapy cyfrowej, od najbliżej wysuniętej granicy działki, w skład której wchodzą użytki rolne, wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego rolnika przystępującego do przetargu oraz od najbliżej granicy działki, na której znajduje się siedziba gospodarstwa wskazana przy rejestrowaniu gospodarstwa w (...), wg stanu na dzień 1 stycznia 2016 roku, do najbliżej wysuniętej granicy nieruchomości wystawianej do przetargu. Odległość mierzona jest w km, do trzech miejsc po przecinku. Data określająca stan posiadania działki rolnej i siedziby gospodarstwa rolnego nie dotyczy rolnika, który miał nie więcej niż 40 lat na dzień ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu przeznaczonych do dzierżawy, a rozpoczął i zarejestrował działalność rolniczą w roku 2016 lub bieżącym, w którym organizowany jest przetarg.

Powód w złożonej ofercie oświadczył, że zgodnie z treścią wniosku o wpis do ewidencji producentów według stanu na dzień 1 stycznia 2016 roku siedziba jego gospodarstwa znajduje się na terenie działki o numerze geodezyjnym (...), obrębu P. i na tej podstawie przyznano mu za to kryterium 10,8090 pkt. Tym samym jego oferta uzyskała najwyższą liczbę punktów. Na tej podstawie zawarto z powodem umowę dzierżawy. Tymczasem analiza złożonej przez powoda po rozstrzygnięciu przetargu dokumentacji wykazała, że za kryterium „odległość siedziby gospodarstwa” winien on otrzymać „0” punktów. Wskazana przez powoda w oświadczeniu siedziba na działce o numerze geodezyjnym (...), obrębu P., nie była na dzień 1 stycznia 2016 roku wpisana do ewidencji (...).

Jednocześnie dodać należy, że do powoda nie znajdowało zastosowania zastrzeżenie, że data określająca stan posiadania działki rolnej i siedziby gospodarstwa rolnego nie dotyczy rolnika, który miał nie więcej niż 40 lat na dzień ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu przeznaczonych do dzierżawy, a rozpoczął i zarejestrował działalność rolniczą w roku 2016 lub bieżącym, w którym organizowany jest przetarg, ponieważ wymaga ona łącznego spełnienia dwóch warunków, a mianowicie: wiek poniżej 40 lat na dzień ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu przeznaczonych do dzierżawy oraz rozpoczęcie i zarejestrowanie działalności rolniczej w roku 2016 lub bieżącym, w którym organizowany jest przetarg. Powód wprawdzie w dacie ogłoszenia wykazu miał mniej niż 40 lat, jednakże działalność rolniczą, jak sam wskazał w toku przetargu oraz stanowczo podtrzymał w swych zeznaniach złożonych przed sądem, rozpoczął w 2012 roku, a zatem nie spełnia drugiego warunku. W tej sytuacji ma do niego zastosowanie data 1 stycznia 2016 roku. Powód nie powinien zatem otrzymać żadnego punktu za kryterium „odległość siedziby gospodarstwa”. Przyznanie mu przez komisję przetargową 10,8090 punktów za to kryterium było zatem sprzeczne z warunkami przetargu, a w szczególności uchybiało przepisowi art. 29 ust. 3 pkt 3 litera a) z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, który nakazuje uwzględnić jako kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty w szczególności odległość gospodarstwa rolnego oferenta od zbywanej nieruchomości Zasobu. Kryterium to skutkowało uzyskaniem przez ofertę powoda największej liczby punktów (która to oferta w związku z tym okazała się najkorzystniejsza) i miało istotny wpływ na wynik przetargu. Okoliczność ta w świetle przepisu § 11 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 stycznia 2009 roku w sprawie szczegółowego trybu przeprowadzania przetargów na dzierżawę nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, uzasadniała unieważnienie przetargu. Decyzja Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych w W. w tym przedmiocie została wydana w dniu 25 sierpnia 2017 roku.

Z uwagi na fakt, że Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych w W. zakwestionował jedynie prawidłowość przeprowadzonego przetargu w zakresie prawidłowości zastosowania kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty w odniesieniu do odległość gospodarstwa rolnego oferenta od zbywanej nieruchomości Zasobu, podważanie w toku niniejszego procesu uprawnienia powoda do brania udziału w przetargu z uwagi na niespełnienia przesłanki bycia rolnikiem indywidualnym, jest bezprzedmiotowe. Przesłanka ta bowiem nie stanowiła podstawy unieważnienia przetargu.

Zaistniała zatem wskazana w umowie dzierżawy przesłanka do wypowiedzenia umowy, a oświadczenie w tym przedmiocie zostało złożone powodowi w piśmie z dnia 28 sierpnia 2017 roku, w którym poinformowano go o rozwiązaniu umowy dzierżawy, wskazując na fakt unieważnienia przetargu i wezwano do zwrotu nieruchomości do dnia 31 sierpnia 2017 roku. Oświadczenie tej treści niewątpliwie wyraża wolę zakończenia stosunku umownego z powodu unieważnienia przetargu, a zatem należy je zakwalifikować jako oświadczenie woli pozwanej w przedmiocie wypowiedzenia umowy. Pismo to zostało powodowi doręczone, co przyznał w uzasadnieniu żądania pozwu, i wywołało skutek prawny w postaci ustania stosunku dzierżawy. Jak wynika z treści pism kierowanych przez powoda do pozwanego, w których wnosił o przedłużenie terminu wydania nieruchomości, również on w ten sposób rozumiał kierowane do niego wypowiedzenie. Umowa uległa zatem rozwiązaniu ze skutkiem natychmiastowym z dniem doręczenia powodowi ww. pisma.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że nie ma podstaw do ustalenia, że strony łączy umowa dzierżawy z dna 31 lipca 2017 roku, co skutkuje oddaleniem powództwa.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów złożonych przez obydwie strony, które uznał za wiarygodne, albowiem nie zostały skutecznie zakwestionowane przez stronę przeciwną i nie naprowadzono wobec nich żadnych przeciwdowodów oraz na podstawie zeznań świadka P. K. i powoda w charakterze strony, co do wiarygodności których nie powziął zastrzeżeń.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Przepis art. 98 § 1 k.p.c. stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na koszty te, zgodnie z treścią art. 98 § 3 k.p.c. , składa się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego, którego wysokość ustalono na podstawie przepisu par. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804 ze zm.) na kwotę 1.800 złotych.

Sygn. akt III C 146/18

ZARZĄDZENIE

S., dnia 26 października 2018 roku

1.  Odnotować w kontrolce uzasadnień.

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć:

- pełnomocnikowi powoda r. pr. M. H.,

- pełnomocnikowi pozwanego r. pr. M. F..

3.  Wykonać zarządzenie w terminie 7 dni.

4.  Akta przedłożyć po wpłynięciu pisma lub za 30 dni od wykonania zarządzenia.