Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 29 września 2021 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział I Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący - sędzia Marta Karnacewicz

Protokolant sekretarz Kamila Żebryk

po rozpoznaniu w dniu 29 września 2021 r. w S.

na rozprawie

sprawy z wniosku P. S.

przy udziale A. W.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

I.  ustalić, że w skład majątku wspólnego P. S. i A. W. wchodzi:

1) prawo własności lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość położonego w S. przy ul. (...) wraz z udziałem do (...) w częściach wspólnych budynku i w prawie do gruntu pod budynkiem, dla którego to lokalu Sąd Rejonowy S. w S. prowadzi księgę wieczystą (...),

2) prawo własności lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość położonego w S. przy ul. (...) wraz z udziałem do (...) w częściach wspólnych budynku i w prawie do gruntu pod budynkiem, dla którego to lokalu Sąd Rejonowy S. w S. prowadzi księgę wieczystą (...);

II.  dokonać podziału majątku wspólnego P. S. i A. W. w ten sposób, iż zarządza się sprzedaż lokalu położonego w S. przy ul. (...) i lokalu położonego w S. przy ul. (...), opisannych w punkcie I postanowienia w drodze licytacji publicznej przez komornika sądowego, a pozostałą ze sprzedaży kwotę, po pokryciu wszelkich kosztów komornik przekaże P. S. i A. W. po ½ części;

III.  umorzyć postępowanie w sprawie w zakresie podziału ruchomości;

IV.  wartość lokali ustali komornik sądowy w postępowaniu egzekucyjnym;

V.  koszty postępowania wnioskodawca i uczestniczka ponoszą we własnym zakresie.

Sygn. akt I Ns 232/20

UZASADNIENIE

P. S. złożył wniosek o podział majątku jego i A. W., domagając się ustalenia, że w skład tego majątku wchodzi:

1)  lokal użytkowy składający się z dwóch nieruchomości lokalowych położony w S. przy ul. (...) dla których Sąd Rejonowy S. w S. prowadzi księgę wieczystą (...) o łącznej wartości 638.000 zł,

2)  wyposażenie lokalu użytkowego tj. 4 łóżka do solarium, kocioł kondensacyjny, klimatyzator, meble, filtry osmoza, wentylacja i automatyka do wentylacji – o łącznej wartości 90.500 zł.

Wnioskodawca zaproponował dokonanie podziału majątku poprzez przyznanie nieruchomości wraz z wyposażeniem na wyłączną własność uczestniczki i zasądzenie na rzecz wnioskodawcy - tytułem spłaty równowartości jego udziału, względnie zarządzenie sprzedaży licytacyjnej nieruchomości i wyposażenia i podział uzyskanej sumy pomiędzy byłych małżonków.

W odpowiedzi na wniosek A. W. potwierdziła skład majątku wspólnego podważając jednocześnie wycenę dokonaną przez wnioskodawcę. Zaproponowała przejęcie wspólnych rzeczy za spłatą wnioskodawcy kwotą 200.000 zł i wskazała, że lokal ma zamiar przekazać córce. Podniosła, iż zarówno lokal jak i ruchomości są w złym stanie.

W odpowiedzi na pismo uczestniczki P. S. podtrzymał swoje stanowisko wnosząc o przyznanie nieruchomości uczestniczce, ewentualnie podział nieruchomości na 2 odrębne lokale z rozłożeniem kosztów podziału pomiędzy stronami.

Na rozprawie w dniu 30 czerwca 2021 r. wnioskodawca i uczestniczka oświadczyli, iż podjęli próby sprzedaży nieruchomości poza sądem i potwierdzili ten zamiar. Jednakże na rozprawie w dniu 29 września 2021 r. poinformowali o fiasku tych prób oraz że ruchomości zbyli dzieląc się uzyskaną ze sprzedaży ceną – w tym zakresie wnioski oboje cofnęli. Jednocześnie wyrazili wolę zakończenia postępowania poprzez sprzedaż nieruchomości przez komornika.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 września 1991 r. A. S. i P. S. zawarli związek małżeński. Wyrokiem Sądu Okręgowego w S. z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie sygn. akt (...) małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód. Wyrok uprawomocnił się z dniem 13 czerwca 2018 r.

Bezsporne, a nadto wyrok z 22.05.2018 r., k. 26,

Małżonkowie A. i P. S. w trakcie trwania związku małżeńskiego nabyli:

1) prawo własności lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość położonego w S. przy ul. (...) wraz z udziałem do (...) w częściach wspólnych budynku i w prawie do gruntu pod budynkiem, dla którego to lokalu Sąd Rejonowy S. w S. prowadzi księgę wieczystą (...),

2) prawo własności lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość położonego w S. przy ul. (...) wraz z udziałem do (...) w częściach wspólnych budynku i w prawie do gruntu pod budynkiem, dla którego to lokalu Sąd Rejonowy S. w S. prowadzi księgę wieczystą (...).

Obie nieruchomości funkcjonowały jako jeden lokal użytkowy, w którym prowadzona była działalność kosmetyczna i solarium. Lokale były wyposażone w sprzęt niezbędny do prowadzenia tej działalności m.in. w 4 łóżka do solarium, kocioł kondensacyjny, klimatyzator, meble, filtry osmoza, wentylacja i automatyka do wentylacji.

Bezsporne, a nadto:

- wydruki z ksiąg wieczystych k. 10-23,

- zaświadczenie (...) k. 48,

- fotografie z oferty sprzedaży k. 50-55.

Jeszcze przed zainicjowaniem niniejszego postępowania wnioskodawca i uczestniczka podjęli decyzję o zamiarze sprzedaży nieruchomości i wolę tę zgłosili w biurze pośrednictwa w sprzedaży nieruchomości. Przez 5 lat nie doszło jednak do sprzedaży. W toku postępowania sądowego ostatecznie wnioskodawca i uczestniczka zdecydowali się na sprzedaż licytacyjną wspólnej nieruchomości i nawet licząc się z niższą ceną, którą mogą uzyskać w ramach tej procedury. Żadne z uczestników nie wyraziło woli przejęcia nieruchomości, nie było również woli dokonywania jej podziału.

Bezsporne, a nadto:

- zgoda na sprzedaż lokalu w 2016 roku k. 49,

- oferta sprzedaży k. 50-55.

Sąd zważył co następuje:

W przedmiotowej sprawie znajdą zastosowanie przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59 ze zm.; dalej k.r.o.). Żądanie wnioskodawczyni dotyczące podziału majątku wspólnego okazało się zasadne, albowiem z chwilą uprawomocnienia się wyroku ustalającego rozdzielność majątkową ustała z dniem 13 czerwca 2018 r. wspólność majątkowa, a każdy z małżonków stał się uprawniony do żądania podziału majątku dorobkowego (art. 46 k.r.o. w zw. z art. 210 k.c.).

Podział tego majątku regulują przepisy art. 42-46 k.r.o., a z mocy art. 46 k.r.o. odpowiednio przepisy o dziale spadku, tzn. art. 1035-1046 k.c. i art. 1070 i 1079 k.c., które odsyłają (art. 1035 i 1070 k.c.) co do kwestii w nich nieuregulowanych do przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych, tj. art. 210-221 k.c.

Zgodnie z treścią art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 684 k.p.c., skład i wartość majątku wspólnego podlegającego podziałowi ustala sąd.

Ustalenia w sprawie zostały dokonane w oparciu o niekwestionowane stanowiska stron oraz dokumenty złożone do akt sprawy, które z mocy art. 243 ² k.p.c. stały się dowodami bez wydawania postanowienia dowodowego. Strony nie wnosiły o dopuszczenie dowodu z ich przesłuchania. Dowód taki zresztą nie był potrzebny z uwagi na bezsporne okoliczności faktyczne.

Na gruncie niniejszej sprawy jako składniki majątku wspólnego zostały zgłoszone do podziału odrębna własność lokalu użytkowego położonego w S. przy (...) oraz wyposażenie tego lokalu. Niesporne było, że zgłoszone do podziału składniki majątku - wobec nabycia w trakcie trwania małżeńskiej wspólności ustawowej - stały się częścią majątku wspólnego stron. Z tej przyczyny zasadny był wniosek o dokonanie ich podziału jako wspólnych.

W zakresie podziału ruchomości stanowiących wyposażenie lokalu, strony samodzielnie dokonały ich sprzedaży poza sądem rozdzielając pomiędzy sobą uzyskaną cenę. W tym zakresie nie zgłaszano dodatkowych roszczeń i wnioski zostały cofnięte. Wobec powyższego na podstawie art. 355 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. postępowanie w sprawie umorzono co do ruchomości.

Sąd rozważył również sposób, w jaki pozostały majątek powinien być podzielony. W orzecznictwie podnosi się, że z art. 211 k.c. (stosowanego na mocy odesłania do działu spadku, a więc i podziału majątku dorobkowego) wynika, iż podział fizyczny jest podstawowym sposobem zniesienia współwłasności, preferowanym przez ustawodawcę – co oznacza, że w sytuacji, gdy zniesienie współwłasności następuje z mocy orzeczenia sądu, powinien on brać pod uwagę przede wszystkim ten sposób wyjścia ze wspólności (por. postanowienie SN z 2.02.2001 r., IV CKN 251/00, Lex nr 52532). Również przepisy proceduralne wskazują na pierwszeństwo tego sposobu wyjścia ze współwłasności (art. 623 k.p.c.), z tym zastrzeżeniem, że jeśli możliwe jest dokonanie zniesienia współwłasności w sposób wynikający ze zgodnych wniosków stron, sąd winien orzec zgodnie z tymi wnioskami (art. 622 § 2 k.p.c.). Jeśli brak jest zgody stron, a podział fizyczny nie jest możliwy, rzecz może być przyznana jednemu z współwłaścicieli za spłatą na rzecz pozostałych, albo też sąd zarządza sprzedaż rzeczy i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży między współwłaścicieli.

W niniejszej sprawie strony ostatecznie nie domagały się fizycznego podziału wspólnego, co z całą pewnością wiązałoby się ze znacznymi nakładami. Nikt ostatecznie nie wnosił również o przyznanie nieruchomości na swoją rzecz. Wnioski stron, co do podziału majątku ostatecznie okazały się zgodne: sprzedaż przez komornika.

Sąd zaaprobował to rozwiązanie nie widząc szans na zgodną pozasądową sprzedaż oraz dostrzegając ogromne skonfliktowanie stron, w tym zdecydowany sprzeciw uczestniczki na jakąkolwiek formę współpracy z wnioskodawcą. Taka postawa utwierdziła sąd w przekonaniu o niemożliwości fizycznego podziału nieruchomości, przy którym to niezbędna jest niezakłócona kooperacja, a nadto środki finansowe, których strony nie deklarowały (wnioskodawca zainteresowany był spłatą, a uczestniczka początkowo deklarowała spłatę, ale po sprzedaży nieruchomości). Powyższe okoliczności i ostateczny zgodny wniosek na sprzedaż nieruchomości przez komornika skłoniły sąd do dokonania podziału majątku wspólnego P. S. i A. W. poprzez sprzedaż w drodze licytacji komorniczej. Rozwiązanie to pozwoli stronom na odseparowanie się od formalności związanych ze sprzedażą, uchroni przed kosztami adaptacji nieruchomości na 2 lokale i pozwoli na uzyskanie w rozsądnym czasie realnej ceny za wspólny lokal.

Art. 43 § 1 k.r.o. wprowadza zasadę równości udziałów małżonków w majątku wspólnym, wskazując jednocześnie na wyjątek od tej reguły. Zgodnie z normą wyrażoną w art. 43 § 2 k.r.o z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. W przedmiotowej sprawie wnioski takie nie zostały zgłoszone, przeto za zasadny należało uznać równy podział z sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w punkcie II. postanowienia.

Za niecelowe sąd uznał ustalanie wartości nieruchomości w niniejszym postępowaniu. Strony w tym względzie nie były zgodne, więc jedynym sposobem dokonania tych ustaleń byłoby powoływanie biegłego celem sporządzenia wyceny. Opinia taka wiązałaby się z kosztem około tysiąca złotych i koszt ten obciążałby strony. Jednocześnie – mając na uwadze wybrany sposób podziału nieruchomości i fakt że sąd nie dokonuje w swoim orzeczeniu żadnych rozliczeń – ustalenie w toku niniejszego postępowania wartości nieruchomości przez biegłego było zupełnie zbędne i narażające strony na zupełnie zbędny wydatek. W toku sprzedaży licytacyjnej komornik bowiem powoła biegłego celem ustalenia tej wartości, by móc określić cenę wywoławczą lokalu.

Zgodnie z art. 520 § 1 i 2 k.p.c. każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników. Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż wnioskodawca, jak i uczestniczka byli w jednakowym stopniu zainteresowani uzyskaniem orzeczenia w przedmiotowej sprawie i dlatego powinni ponieść we własnym zakresie koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

sędzia Marta Karnacewicz

Szczecin, dnia 7 października 2021 r.