Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Marta Karnacewicz

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2024 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym (art. 148 ¹ k.p.c.)

sprawy z powództwa Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w S.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w S. na rzecz pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. tytułem kosztów procesu kwotę 917 zł (dziewięciuset siedemnastu złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w przedmiocie tych kosztów.

Sędzia Marta Karnacewicz

Sygn. akt I C 1121/23

POSTANOWIENIE

Dnia 27 lutego 2024 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział I Cywilny,

w składzie :

Przewodniczący: sędzia Marta Karnacewicz

rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2024 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Dyrektora Wojewódzkiegoego Urzędu Pracy w S.

przeciwko (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

o zapłatę

postanawia:

sprostować oczywistą omyłkę w punkcie 2. wyroku z dnia 29 stycznia 2024 r. w ten sposób, iż w miejsce słów (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.” wpisuje się słowa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.”.

Sygn. akt I C 1121/23

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 19 lipca 2023 roku Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w S. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. kwoty 2.171,80 zł wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od kwoty 2.101,50 zł od dnia 7 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty. Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, w tym opłaty od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że pozwana spółka w dniu 14 kwietnia 2020 r. złożyła do powoda wniosek o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków FGŚP na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19. Powód po pozytywnej weryfikacji wniosku pozwanej, na podstawie zawartej przez strony umowy, przyznał pozwanej dofinansowanie w łącznej kwocie 31.921,89 zł, które zostało przekazane pozwanej w 3 transzach po 10.640,63 zł, wypłacanych odpowiednio w dniach: 04.05.2020 r., 29.05.2020 r., 30.06.2020 r. Powód wskazał, że pozwana zgodnie z punktem 7 podpunktem 6 wniosku z dnia 22 kwietnia 2020 r., zatytułowanym „oświadczenie”, oświadczyła, że nie zamierza korzystać ze zwolnień w opłacaniu składek ZUS, o których mowa w ustawie COVID-19. W wyniku przeprowadzonej weryfikacji złożonego przez pozwaną rozliczenia, stwierdzono nieprawidłowości dotyczące otrzymania podwójnego finansowania w zakresie przyznanego zwolnienia ze składek ZUS. W dniach 5 lutego 2021 roku, 19 lutego 2021 roku, 22 lutego 2021 roku, 25 marca 2021 roku oraz 9 czerwca 2021 roku została udzielona pozwanej pomoc na podstawie art. 31zo oraz art. 31zy ustawy COVID-19 przez ZUS dot. zwolnienia z opłaty składek na ubezpieczenie społeczne. Powód wskazał, że wsparcie ze środków FGŚP podmioty mogą otrzymać wyłącznie w przypadku, jeśli nie uzyskały pomocy w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłat na rzecz ochrony miejsc pracy.

Dofinansowanie ze środków FGŚP nie przysługuje zatem przedsiębiorcy w zakresie, w jakim uzyskał on innego rodzaju wsparcie w stosunku do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłat. Powód po dokonaniu rozliczenia wniosku wezwał pozwaną do zwrotu łącznej kwoty 12.182,51 zł, w tym 10.484,88 zł tytułem należności głównej oraz 1.697,63 zł tytułem odsetek jak dla zaległości podatkowych naliczonych na dzień 27 czerwca 2022 roku. Pozwana w dniu 23 września 2022 roku dokonała zwrotu kwoty 10.484,88 zł, która zakwalifikowana została na spłatę odsetek jak dla zaległości podatkowych w kwocie 2.101,50 zł oraz należność główną w kwocie 8.383,38 zł. Pozwana nie uregulowała należności w całości.

W dniu 13 września 2023 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty, w którym uwzględnił powództwo w całości.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana wskazała, że powództwo jest bezzasadne oraz że przyznane pozwanej dofinansowanie nie podlega zwrotowi. Pozwana wskazała, że przyznane jej dofinansowanie i pomoc różnią się od siebie i nie ma podstawy dochodzenia ich zwrotu przez powoda, dopłaty do składek ZUS są pomocą odmienną od pomocy w postaci zwolnienia z obowiązku uiszczania składek za inny czas, powód bowiem dochodzi wsparcia udzielonego w związku z dopłatą do składek za 7 pracowników pozwanej za marzec, kwiecień i maj 2020 roku, poza tym pozwana otrzymała zwolnienie z obowiązku uiszczania składek za miesiące listopad-grudzień 2020 roku i styczeń-kwiecień 2021 roku. Nadto pozwana podniosła, że strona powodowa nie udowodniła, że udzielona pozwanej pomoc dotyczyła tych samych pracowników. Dodatkowo pozwana wskazała, że należności w sprawie pozwana uiściła z zastrzeżeniem zwrotu, w celu rozstrzygnięcia merytorycznego sprawy przez Sąd, bez generowania odsetek za opóźnienie od kwoty głównej należności, uiszczenie tych kwot nie stanowi uznania roszczenia co do zasady ani też co do wysokości. Nadto pozwana podniosła, że dochodzenie zwrotu udzielonej pomocy w wyniku zmiany interpretacji przepisów prawa przez Urząd uznać należy za nadużycie prawa podmiotowego w rozumieniu art. 5 k.c.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. w dniu 14 kwietnia 2020 r. złożyła wniosek do Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w S. o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19.

Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w S. po pozytywnej weryfikacji wniosku Spółki, na podstawie zawartej przez strony umowy z dnia przyznał pozwanej dofinansowanie w łącznej kwocie 31.921,89 zł, które zostało przekazane pozwanej w 3 transzach po 10.640,63 zł, wypłacanych odpowiednio w dniach: 04.05.2020 r., 29.05.2020 r., 30.06.2020 r.

Wniosek obejmował środki na wypłatę świadczeń tytułem wynagrodzenia za pracę i składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu obniżonego wymiaru czasu pracy dla 7 pracowników za okres od 1 kwietnia do 30 czerwca 2020 r., z przeznaczeniem na:

a) dofinansowanie wynagrodzenia pracowników w kwocie 27.300 zł (łączna kwota za cały okres);

b) pokrycie składek na ubezpieczenie społeczne pracowników należnych od pracodawcy od kwoty dofinansowania od wynagrodzenia w kwocie 4.621,89 zł (łączna kwota za cały okres).

Dofinansowanie przekazane zostało pozwanej w 3 transzach tj.:

1)  w dniu 4 maja 2020 r. - w kwocie 10.640,63 zł (wypłata I transzy dofinansowania), na którą składa się:

• 7.145,67 zł tytułem wynagrodzenia za czas obniżonego wymiaru czasu pracy,

• 1.954,33 zł tytułem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne od pracownika,

• 1.540,63 zł tytułem składek na ubezpieczenie społeczne od pracodawcy.

2)  w dniu 29 maja 2020 r. - w kwocie 10.640,63 zł (wypłata II transzy dofinansowania), na którą składa się:

• 7.145,67 zł tytułem wynagrodzenia za czas obniżonego wymiaru czasu pracy,

• 1.954,33 zł tytułem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne od pracownika,

• 1.540,63 zł tytułem składek na ubezpieczenie społeczne od pracodawcy.

3)  w dniu 30 czerwca 2020 r. - w kwocie 10.640,63 zł (wypłata III transzy dofinansowania) na którą składa się:

• 7.145,67 z tytułem wynagrodzenia za czas obniżonego wymiaru czasu pracy,

• 1.954,33 zł tytułem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne od pracownika,

• 1.540,63 zł tytułem składek na ubezpieczenie społeczne od pracodawcy.

Niesporne:

- wniosek o przyznanie świadczeń, k. 8-9,

- umowa, k. 10-11v,

- porozumienie, k. 12-13,

- potwierdzenia przelewów, k. 14-16.

(...) Sp. z o.o. w S. oświadczyła we wniosku o przyznaniu świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, że nie zamierza skorzystać ze zwolnień w opłacaniu składek na ZUS, o których mowa w ustawie COVID-19, w okresie, w którym wnosi o przyznanie dofinansowania na ochronę miejsc pracy z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Dowód:

- wniosek o przyznanie świadczeń, k. 8-9.

Wartość wsparcia z powodu obniżonego wymiaru czasu pracy w zakresie dotyczącym wynagrodzenia pracowników oraz składek na ubezpieczenie społeczne odprowadzanych przez pracodawcę, rozdysponowana została w ten sposób, że:

1) w pierwszym miesiącu (kwiecień 2020 r.) kwota 9.100 zł została przeznaczona na wynagrodzenia, zaś kwota 1.473,11 zł na pokrycie składek ZUS,

2) w drugim miesiącu (maj 2020 r.) kwota 9.100 zł została przeznaczona na wynagrodzenia, zaś kwota 1.473,11 zł na pokrycie składek ZUS,

3) w trzecim miesiącu (czerwiec 2020 r.) kwota 9.100 zł została przeznaczona na wynagrodzenia, zaś kwota 1.473,11 zł na pokrycie składek ZUS.

Dowód:

- tabela dot. wsparcia dot. obniżonego wymiaru czasu pracy udzielonego pozwanej, k. 17,

- rozliczenie wniosku w zakresie otrzymanych środków, k. 18-22.

W dniach 5 lutego 2021 roku, 19 lutego 2021 roku, 22 lutego 2021 roku, 25 marca 2021 roku oraz 9 czerwca 2021 roku (...) Sp. z o.o. w S. została udzielona pomoc na podstawie art. 31zo oraz art. 31zy Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w postaci zwolnienia z opłaty składek na ubezpieczenie społeczne za sześć miesięcy dla swoich pracowników.

Niesporne, a nadto:

- lista przypadków otrzymania pomocy publicznej przez pozwaną, k. 27,

- pisma ZUS, k. 81-82v.

W rozliczeniu dofinansowania za kwiecień 2020 r., maj 2020 r., czerwiec 2020 r. wykonanym przez Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w S., ustalił, że (...) Sp. z o.o. w S. winna zwrócić kwotę 3.494,96 zł nienależnie pobranych składek na ubezpieczenie społeczne należne od pracodawcy i pracownika oraz na ubezpieczenie zdrowotne z I transzy) wraz z odsetkami jak dla zaległości podatkowych naliczanych od dnia 4 maja 2020 roku do dnia zapłaty, kwotę 3.494,96 zł nienależnie pobranych składek na ubezpieczenie społeczne należne od pracodawcy i pracownika oraz na ubezpieczenie zdrowotne z II transzy) wraz z odsetkami jak dla zaległości podatkowych naliczanych od dnia 29 maja 2020 roku do dnia zapłaty, kwotę 3.494,96 zł nienależnie pobranych składek na ubezpieczenie społeczne należne od pracodawcy i pracownika oraz na ubezpieczenie zdrowotne z III transzy) wraz z odsetkami jak dla zaległości podatkowych naliczanych od dnia 30 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty.

(...) Sp. z o.o. w S. w ramach rozliczenia dokonał zwrotu w dniu 29 września 2020 roku kwoty 6,82 zł, która zakwalifikowana została na spłatę odsetek jak dla zaległości podatkowych, w dniu 7 września 2021 roku kwoty 182,64 zł, która zakwalifikowana została na spłatę odsetek liczonych jak dla zaległości podatkowych.

Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w S. pismem z dnia 5 lipca 2022 roku wezwał (...) Sp. z o.o. w S. do zwrotu łącznej kwoty 12.182,51 zł, w tym 10.484,88 zł tytułem należności głównej oraz 1.697,63 zł tytułem odsetek jak dla zaległości podatkowych naliczonych na dzień 27 czerwca 2022 roku.

Pismem z dnia (...) Sp. z o.o. w S. zwróciło się do Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w S. o wskazanie podstawy faktycznej oraz prawnej żądania zwrotu kwoty 10.484,88 zł oraz naliczonych odsetek.

W piśmie z dnia 24 sierpnia 2022 Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w S. poinformował, że jeżeli beneficjent obok pomocy w postaci dofinansowania do wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne z FGŚP otrzymał pomoc w postaci zwolnienia z obowiązku opłacenia nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne na postawie art. 31zo specustawy, a więc w zakresie tego samego tytułu prawnego, zobowiązany jest do zwrotu otrzymanego niejako dwukrotnie (a więc nienależnie) świadczenia.

W piśmie z dnia 19 września 2022 roku (...) Sp. z o.o. w S. poinformowała Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w S., że w celu uniknięcia przymusu spółka zdecydowała o uregulowaniu żądanej należności głównej z zastrzeżeniem zwrotu na podstawie art. 411 pkt 1 k.c., pomimo kwestionowania żądania co do zasady i co do wysokości. (...) Sp. z o.o. w S. wskazała, iż wpłacona przez nią kwota 10.484,88 zł ma zostać naliczona wyłącznie na poczet należności głównej, nie na poczet odsetek lub innych kosztów ubocznych.

(...) Sp. z o.o. w S. w dniu 23 września 2022 roku dokonał zwrotu kwoty 10.484,88 zł, która zakwalifikowana została na spłatę odsetek jak dla zaległości podatkowych w kwocie 2.101,50 zł oraz na należność główną w kwocie 8.383,38 zł.

Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w S. pismami z dnia 12 grudnia 2022 roku i 17 stycznia 2023 roku wezwał pozwanego do zwrotu pozostałego zadłużenia w łącznej kwocie 2.171,80 zł w tym 2.101,50 zł tytułem należności głównej, 70,30 zł tytułem odsetek jak dla zaległości podatkowych naliczonych od kwoty 2.101,50 zł od dnia 24 września 2022 roku do 6 grudnia 2022 roku wraz z dalszymi odsetkami jak dla zaległości podatkowych naliczanych od kwoty 2.101,50 zł od dnia 7 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty.

Wezwania okazały się bezskuteczne.

W pismach z dnia 20 stycznia 2023 roku i 2 lutego 2023 roku (...) Sp. z o.o. w S. zwróciła się do Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w S. o wyjaśnienie dlaczego w saldzie należności spółki w dalszym ciągu widnieje kwota 2.101,50 zł. Przelana przez spółkę kwota w wysokości 10.484,88 zł miała zostać naliczona wyłącznie na poczet należności głównych związanych z dofinansowaniami do wynagrodzeń pracowników, spółka nie wyraziła zgody na zaliczenie ww. wpłaty na poczet odsetek lub innych kosztów ubocznych.

W odpowiedzi Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w S. poinformował, że (...) Sp. z o.o. w S. została poinformowana o sposobie zaliczenia. Zaliczenie na poczet należności ubocznych wynika z uwzględnienia dyspozycji art. 451 § 1 i 3 k.c.

Dowód:

- całościowe rozliczenie, k. 23,

- kalkulator rozliczenia, k. 24-26.

- potwierdzenia dokonania przelewów, k. 37-39,

- wezwanie do zapłaty z 5 lipca 2022 roku z potwierdzeniem nadania, k. 40-41v,

- pismo z dnia 19 sierpnia 2022 r., k. 42,

- pismo powoda z dnia 24 sierpnia 2022 roku z potwierdzeniem odbioru, k. 45-46v,

- pismo pozwanej z dnia 19 września 2022 roku, k. 47-49,

- pismo pozwanej z dnia 23 września 2022 roku, k. 50-50v,

- wezwanie do zapłaty z dnia 12 grudnia 2022 roku z potwierdzeniem odbioru, k. 51-52v,

- pismo pozwanej z dnia 21 grudnia 2022 roku, k. 53-53v,

- przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 17 stycznia 2023 roku z potwierdzeniem odbiory, k. 54-55v,

- pismo pozwanej z dnia 20 stycznia 2023 roku, k. 56-56v,

- pismo pozwanej z dnia 2 lutego 2023 roku, k. 57-57v,

- pismo powoda z dnia 9 marca 2023 roku z potwierdzeniem odbioru, k. 58-59.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione i podlegało oddaleniu w całości.

W niniejszej sprawie powód dochodził zwrotu od pozwanej spółki wypłaconego na podstawie art. 15g ust. 1 Ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych - nazywanej w dalszej części niniejszego uzasadnienia „ustawą covidową” - świadczenia otrzymanego z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na pokrycie składek na ubezpieczenie społeczne ciążące na pracodawcy i pracowniku oraz składek na fundusz zdrowia za miesiące kwiecień, maj i czerwiec 2020 roku wraz z odsetkami liczonymi do dnia zapłaty, w związku z faktem, że pozwana otrzymała w dniach 5 lutego 2021 roku, 19 lutego 2021 roku, 22 lutego 2021 roku, 25 marca 2021 roku oraz 9 czerwca 2021 roku pomoc na podstawie art. 31zo oraz art. 31zy Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych udzieloną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w postaci zwolnienia z opłaty składek na ubezpieczenie społeczne. Powódka wskazywała, że wsparcie ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych mogą otrzymać wyłącznie podmioty, które nie uzyskały pomocy w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wpłat na rzecz ochrony miejsc pracy. Pozwana zakwestionowała zaś stanowisko powoda, aby regulacja art. 15g ust. 18 ustawy covidowej stała na przeszkodzie w uzyskaniu innych form pomocy przewidzianych tą ustawą, w szczególności zwolnienia z obowiązku opłacania składek ZUS na podstawie regulacji art. 31zo oraz art. 31zy ustawy covidowej w stosunku do innych miesięcy, aniżeli udzielone dofinansowanie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych Wojewódzkiego Urzędu Pracy, a w konsekwencji, aby uzyskanie tegoż zwolnienia za inne miesiące skutkowało koniecznością zwrotu części dofinansowania uzyskanego z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych Wojewódzkiego Urzędu Pracy.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie nie był sporny. Spór dotyczył interpretacji przepisów ustawy covidowej w zakresie art. 15g oraz 31 zo, 31 zy.

W niniejszej sprawie pozwana spółka uiściła na rzecz powoda kwotę główną należności z zastrzeżeniem jej zwrotu. Jak wskazała pozwana nie chciała ona ryzykować narastaniem w sprawie odsetek od ewentualnych należności, do czasu merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd.

Zgodnie z art. 411 pkt 1 k.c. nie można żądać zwrotu świadczenia jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, chyba że spełnienie świadczenia nastąpiło z zastrzeżeniem zwrotu, albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej.

Pozwana w niniejszej sprawie w piśmie z dnia 19 września 2022 roku kierowanym do powoda, złożyła oświadczenie, że spółka zdecydowała się uregulować żądaną należność główną w wysokości 10.484,88 zł z zastrzeżeniem zwrotu. W tej sytuacji uiszczenie powyższej kwoty nie stanowi uznania roszczenia powoda co do zasady ani też co do wysokości.

Zgodnie z art. 15g ust. 1 ustawy covidowej podmiot wskazany w tym przepisie (przedsiębiorca), u którego wystąpił spadek przychodów w następstwie wystąpienia COVID-19, może zwrócić się z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, o wypłatę ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19, na zasadach określonych w art. 15g ust. 7 i 10 ustawy covidowej. Z art. 15g ust. 18 ustawy covidowej wynika, że przedmiotową pomoc z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych można otrzymać wyłącznie w przypadku, jeśli nie uzyskało się pomocy w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłat na rzecz ochrony miejsc pracy.

Stosownie więc do art. 15g ust. 1 i 1a ustawy covidowej, podmioty wskazane w tych przepisach np. przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, samorządowe instytucje kultury mogły zwrócić się z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, o wypłatę ze środków FGŚP świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19. Jednocześnie takim podmiotom – zgodnie z art. 15g ust. 2 u.sz.r. - przysługiwały środki z FGŚP na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy na podstawie ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1009 ze zm.) od przyznanych świadczeń.

Z art. 15g ust. 18 ustawy covidowej wynika, że podmioty, o których mowa w art. 15g ust. 1 i 1a ustawy mogły otrzymać pomoc z FGŚP wyłącznie w przypadku, jeśli nie uzyskały pomocy w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłat na rzecz ochrony miejsc pracy.

W doktrynie trafnie zwraca się uwagę na to, że "warunkiem koniecznym (sine qua non) otrzymania pomocy z FGŚP jest nieuzyskanie pomocy w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłat na rzecz ochrony miejsc pracy. Nie chodzi przy tym o niezłożenie wniosku, a o sam fakt nieuzyskania pomocy." (K. W. Baran, W. Bigaj, D. Książek, K. Księżyk, A. Przybyłowicz [w:] M. Barański, M. Borski, I. Florczak, K. Jaworska, M. Lekston, K. Naumowicz, M. Paluszkiewicz, A. Piszczek, A. Rogacka-Łukasik, I. Sierocka, K. Stefański, W. Witoszko, J. Żołyński, K. W. Baran, W. Bigaj, D. Książek, K. Księżyk, A. Przybyłowicz, Komentarz do niektórych przepisów ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych [w:] Tarcza antykryzysowa 1.0 - 4.0, ustawa o dodatku solidarnościowym i inne regulacje, jako szczególne rozwiązania w prawie pracy, prawie urzędniczym i prawie ubezpieczeń społecznych związane z COVID-19. Komentarz, Warszawa 2020, art. 15(g)).

Pod rozwagę w niniejszej sprawie należy wziąć racjonalność ustawodawcy, niezrozumiałym było by założenie, iż podmiot, który raz skorzystał z pomocy przyznanej od Skarbu Państwa, tymbardziej w tak trudnym okresie jak początek pandemii COVID-19, nie mógłby już skorzystać z innych form pomocy, nawet w dużo późniejszym okresie.

Ustawodawca, aby wykazać cel wprowadzenia art. 15g ustawy covidowej, w dniu 1 lipca 2021 roku wprowadził do art. 15g tej ustawy, ust. 18a, który precyzuje, że przepisu art. 15g ust. 18 ustawy nie stosuje się do zwolnienia z obowiązku opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne pracowników, chyba że zwolnienie dotyczy tych samych miesięcy, na które podmioty, o których mowa w art. 15g ust. 1 i 1a., zwróciły się z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, o wypłatę ze środków FGŚP na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19. Stąd też należy przyjąć, że okoliczność, iż pracodawca korzystał ze zwolnienia z obowiązku opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne w stosunku do pracowników, co do których uzyskał pomoc na podstawie art. 15g ustawy covidowej nie oznacza, że ta ostatnia pomoc jest nienależna, jeżeli obydwie formy wsparcia nie dotyczyły tych samych miesięcy. W związku z czym należy przyjąć, że okoliczność, iż pracodawca korzystał ze zwolnienia z obowiązku opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne w stosunku do pracowników, co do których uzyskał pomoc na podstawie art. 15g ustawy nie oznacza, że ta ostatnia pomoc jest nienależna, jeżeli obydwie formy wsparcia nie dotyczyły tych samych miesięcy. Jak wskazano powyżej przepis art. 15g ust. 18 ustawy covidowej jednoznacznie stanowi, że zakazana jest kumulacja pomocy w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłat na rzecz ochrony miejsc pracy. W tym zakresie musi więc zachodzić nie tylko tożsamość podmiotowa (tj. pomoc dotyczy tych samych pracowników), ale również tożsamość przedmiotowa (tj. pomoc dotyczy tych samych tytułów wypłat) oraz tożsamość czasu (tj. pomoc została udzielona w tym samym okresie).

Na marginesie, wskazać należy, iż art. 15g znajduje się w rozdziale 2 ustawy, zaś przepisy o możliwości uzyskania zwolnienia ze składek ZUS w rozdziale 4, są to bowiem dwie odrębne formy pomocy, ponadto zwolnienie ze składek do ZUS nie stanowiło formy pomocy w postaci wypłaty środków, lecz jedynie zwolnienie z obciążeń publicznoprawnych. Sąd podziela stanowisko pozwanej, że otrzymana przez pozwaną pomoc nie pochodzi z tych samych źródeł i tym samym istniała możliwość jej udzielenia. Zwolnienie z obowiązku uiszczania składek nie jest tożsame z uzyskaną pomocą na pokrycie składek ZUS, pomoc ze strony ZUS nie jest pomocą ze strony (...), pochodzi od innych podmiotów, dotyczy innego okresu czasu, jest rodzajowo inną pomocą.

W niniejszej sprawie Sąd stoi na stanowisku, iż nie można dokonywać wykładni rozszerzającej przepisu, a wykładnia językowa art. 15g ust 18 ustawy covidowej, prowadzi do wniosku, iż sformułowanie „takich samych tytułów wypłat” oznacza, iż muszą one również dotyczyć tych samych miesięcy. Dofinansowanie zatem wynagrodzeń tych samych pracowników zatrudnionych przez przedsiębiorcę, ale za różne okresy, nie wyklucza uzyskania dofinansowania lub zwolnienia ze składek na podstawie przepisów ustawy covidowej.

W tym miejscu powołać można orzecznictwo sądów administracyjnych, w których sądy te przedstawiły wykładnię użytego przez ustawodawcę pojęcia „takich samych tytułów wypłat na rzecz ochrony miejsc pracy”. W wyroku z dnia 27 kwietnia 2022r. sygn. akt I GSK 251.22 Naczelny Sąd Administracyjny wypowiadając się o dopuszczalności uzyskania przez przedsiębiorcę dofinansowania wynagrodzeń i skład wskazał, iż art. 15g ust. 18 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842, z późn. zm.) nie stoi na przeszkodzie do uzyskania przez przedsiębiorcę dofinansowania wynagrodzeń i składek ZUS pracowników na podstawie art. 15g tej ustawy, w sytuacji otrzymania już przez tego przedsiębiorcę dofinansowania wynagrodzeń i składek ZUS tych samych pracowników na podstawie art. 15zzb ustawy o COVID-19, jeżeli dofinansowanie to dotyczyło innego okresu.

W uzasadnieniu powyższego wyroku Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że nieprawidłową jest interpretacja przepisów, zgodnie z którą zwrot "takich samych tytułów wypłat" oznacza, że w przypadku, gdy np. podmiot ubiegający się o pomoc uzyskał już dofinansowanie na podstawie jednego z przepisów ustawy, w postaci dofinansowania wynagrodzenia za pracę i składek ZUS od tego wynagrodzenia dla konkretnych pracowników za okres trzech miesięcy, to już z tego tytułu, czyli wynagrodzenia za pracę tych samych pracowników, nie może uzyskać pomocy finansowej w postaci dofinansowania wynagrodzeń tych pracowników i składek ZUS od tego wynagrodzenia za inne okresy. W przypadku złożenia wniosku o pomoc finansową na podstawie art. 15g ustawy COVID-19, a następnie na podstawie art. 15zzb tej ustawy, pomoc w postaci dofinansowania wynagrodzenia za pracę oraz należności składkowych od tego wynagrodzenia - przysługuje do wynagrodzeń tych samych pracowników na podstawie tych dwóch wskazanych podstaw prawnych, zatem za dwa okresy trzymiesięczne.

Kluczowe znaczenie w sprawie ma interpretacja art. 15zzb ust. 12 ustawy covidowej, zgodnie z tym przepisem przedsiębiorca nie może otrzymać dofinansowania w części, w której te same koszty zostały albo zostaną sfinansowane z innych środków publicznych.

Użyty w art. 15zzb ust. 12 ustawy o COVID zwrot "te same koszty" dotyczy kosztów wynagrodzeń pracowników w rozumieniu art. 15g ust. 4 zdanie pierwsze ustawy covidowej oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne należnych za te same okresy rozliczeniowe oraz odnoszących się do tych samych pracowników. Z kosztami tożsamymi (tymi samymi) mamy bowiem do czynienia na gruncie art. 15zzb ust. 12 ustawy covidowej wyłączenie w przypadku, gdy odnoszą się one do tych samych pracowników i tego samego okresu rozliczeniowego. Takie stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego jest konsekwencją zastosowania w pierwszej kolejności wykładni językowej spornej regulacji. W konsekwencji Naczelny Sąd Administracyjny uznał za prawidłowe stanowisko, zgodnie z którym przyznanie dofinansowania na podstawie art. 15g ustawy covidowej na tych samych pracowników przez okres 3 miesięcy nie eliminuje możliwość przyznania świadczenia na innej podstawie, w tym w szczególności na podstawie przepisu art. 15zzb ustawy covidowej.

Podkreślenia wymaga także fakt, iż żaden z przepisów ustawy covidowej nie wskazuje, że omawiane przepisy (art. 15g i 15 zzb) wzajemnie się wykluczają, co oznaczałoby, że przyznanie świadczenia na podstawie jednego z nich eliminuje możliwość jego udzielenia na podstawie drugiego (tak również wyrok NSA z dnia 2 marca 2022 r., sygn. akt I GSK 21/22).

Skoro art. 15 zzb ust. 12 ustawy o COVID-19 interpretuje się w taki sposób, iż przedsiębiorca nie może otrzymać dofinansowania w części, w której te same koszty zostały albo zostaną sfinansowane z innych środków publicznych, a uprawnione jest uzyskanie dofinansowania wynagrodzeń i składek ZUS za dwa okresy trzymiesięczne, to także art. 15g ust. 18 ustawy o COVID w zakresie zwrotu "takich samych tytułów wypłat" należy interpretować w taki sposób, iż uprawnione jest dofinansowanie wynagrodzeń i składek ZUS tych samych pracowników za inny okres. Skonstatować wobec tego należy, że art. 15g ust. 18 ustawy o COVID nie stoi na przeszkodzie do uzyskania przez przedsiębiorcę dofinansowania wynagrodzeń i składek ZUS pracowników na podstawie art. 15g tej ustawy, w sytuacji otrzymania już przez tego przedsiębiorcę dofinansowania wynagrodzeń i składek ZUS tych samych pracowników, jeżeli dofinasowanie to dotyczyło innego okresu.

W związku z powyższym uznać należy, że jeśli dofinansowanie dotyczyło wprawdzie tych samych pracowników, co do których uzyskano już zwolnienie z obowiązku opłacania należnych składek na ubezpieczenie społeczne, ale obydwie formy pomocy dotyczyły innych tytułów (innych okresów), to należy przyjąć, że nie zachodzi zakazana przez art. 15g ust. 8 ustawy covidowej kumulacja pomocy ze środków publicznych.

Reasumując w ocenie Sądu brak jest podstawy prawnej do uwzględnienia powództwa. Ani na podstawie postanowień zawartej między stronami umowy, ani na podstawie któregokolwiek z przepisów ustawy covidowej nie sposób dopatrzyć się jakiejkolwiek podstawy do żądania zwrotu przez pozwaną dofinansowania uzyskanego z Funduszy Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Pozwana otrzymała dofinasowanie na podstawie prawidłowo wypełnionego wniosku, zgodnie z treścią zawartej umowy i środki te zostały prawidłowo rozliczone. Strona powodowa w tym zakresie nie formułowała żadnych zarzutów. Nie były także podstawą roszczenia twierdzenia co do niespełnienia przez pozwaną przesłanek do uzyskania takiej pomocy. Uzyskanie zaś przez pozwaną wsparcia z ZUS w postaci zwolnienia z składek w okresie późniejszym (5 lutego 2021 roku, 19 lutego 2021 roku, 22 lutego 2021 roku, 25 marca 2021 roku oraz 9 czerwca 2021 roku) nie może stanowić podstawy żądania zwrotu środków wypłaconych przez powoda za okres kwiecień, maj i czerwiec 2020r.

Okoliczność, iż pracodawca korzystał ze zwolnienia z obowiązku opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne w stosunku do pracowników, co do których uzyskał pomoc na podstawie art. 15g ustawy covidowej nie oznacza, że ta ostatnia pomoc jest nienależna, jeżeli obydwie formy wsparcia nie dotyczyły tych samych miesięcy. W niniejszej sprawi nie zachodzi okoliczność kumulacji pomocy publicznej.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. Stosownie do wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. zasady odpowiedzialności za wynik procesu strona przegrywająca proces obowiązana jest zwrócić stronie wygrywającej poniesione przez nią koszty procesu niezbędne do celowego dochodzenia swych praw lub celowej obrony. Łącznie koszty poniesione przez pozwaną wyrażają się kwotą 917 zł, na którą to kwotę składają się koszty wynagrodzenia pełnomocnika ustalone na podstawie § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Ponadto Sąd na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od zasądzonej kwoty kosztów procesu podlegającej zwrotowi pozwanej orzekł odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

sędzia Marta Karnacewicz