Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód P. 1 Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. wniósł do tutejszego Sądu Rejonowego pozew przeciwko pozwanym M. P. i M. B. o zapłatę kwoty10 821,51 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 27 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty, a nadto o zwrot kosztów procesu (pozew k. 4-11).

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa (odpowiedzi na pozew k. 152- 157 i 161- 164).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należy odnieść się do najdalej idącego zarzutu strony pozwanej – braku legitymacji czynnej po stronie powodowej. Legitymacja procesowa oznacza materialnoprawne uprawnienie strony procesowej do występowania w konkretnym procesie. Legitymacja procesowa wynika ze stosunku prawnego wiszącego strony procesowe. Oznacza to uprawnienie powoda do zgłoszenia konkretnego żądania (roszczenia) i obowiązek pozwanego do spełnienia owego żądania. Powodowy Fundusz Inwestycyjny celem wykazania swej legitymacji w procesie i legitymacji w dochodzeniu od pozwanego wskazanego w pozwie roszczenia powołał się w pierwszej kolejności na nabycie wierzytelności objętej powództwem w drodze umowy przelewu wierzytelności zawartej z (...) im. (...), którą tenże podmiot posiadał wobec pozwanego.

W ocenie Sądu wbrew zarzutom pozwanych, z dokumentów, które znajdują się w aktach sprawy, jednoznacznie wynika, że powód nabył wierzytelność dochodzoną pozwem. Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie natomiast do treści art. 509 § 2 kc wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Przelew wierzytelności jest więc umową, w wyniku której dotychczasowy wierzyciel przenosi wierzytelność na rzecz osoby trzeciej, która z tą chwilą staje się wierzycielem dłużnika, a dotychczasowy wierzyciel zostaje wyłączony z istniejącego stosunku zobowiązaniowego. Zaznaczyć przy tym należy, iż wierzytelność przechodzi na nabywcę wierzytelności przez sam fakt zawarcia umowy przelewu, która może być zawarta w dowolnej formie. Wierzytelność na podstawie takiej umowy przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami, w tym wraz z prawem żądania odsetek. Przy czym w chwili przelewu sama wierzytelność musi istnieć, a dotychczasowy wierzyciel musi mieć prawną możliwość nią rozporządzać.

Przedstawiony wyciąg z umowy przelewu wierzytelności z 30.11.2017 r. zawartej pomiędzy P. 1 Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W., a Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo - Kredytową im. F. S. w G. z podpisami notarialnie poświadczonymi został poświadczony przez notariusza M. C. jako zgodny z dokumentem – umową przelewu wierzytelności z 30.11.2017 r. (k. 68v). Wyciąg zawiera fragmenty dotyczące przejścia uprawnień, oznaczenie wierzyciela, listę dłużników i wskazanie umowy z jakiej zadłużenie wynika. Wierzytelność jest więc dostateczne sprecyzowana. Ponadto w aktach sprawy są też poświadczone za zgodność z oryginałem, przez r.pr. występującego w sprawie pełnomocnictwa dla osób podpisujących umowę przelewu wierzytelności. Zgodnie natomiast z art. 129 § 2 k.p.c. zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym (…). Brak wskazania w wyciągu wynagrodzenia za przelew nie podważa ważności umowy.

Dowód: - wyciąg z umowy przelewu wierzytelności z 30.11.20 r. k. 65 - 68,

- pełnomocnictwo dla osób podpisujących umowę w imieniu (...) k. 35- 36 i 37;

Odnosząc się natomiast do ważności umowy pożyczki i umowy poręczenia wskazać należy, że: E. P. (1) będąc członkiem Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej im. F. S. w G., w dniu 19.03.2014 r. zawarł z powodem Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo - Kredytową im. F. S. w G.. Umowę pożyczki (kredyt konsumencki), na podstawie której przyznano mu kredyt w wysokości 21.500,00 złotych. Umowa została zawarta na okres od 19.03.2014 r. r. do dnia 05.03.2019 r. (k. 30 – 32)

Sąd uznał, że umowa została ważnie zawarta zgodnie bowiem z art. 97 k.c. osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Nie zostało zaś podniesione aby umowa została zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa. Dodatkowo kwota pożyczki została przelana zgodnie z umową na rachunek wskazany w umowie. W pierwszym okresie pożyczka była spłacana i pożyczkobiorca nigdy nie podnosił zarzutu nieważności umowy pożyczki.

Zobowiązanie zostało poręczona przez małżonka pożyczkobiorcy M. P. i M. B.. Każdy z poręczycieli otrzymał też kopię umowy pożyczki.

Zgodnie z art. 876 § 1 k.c. przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Poręczenie może dotyczyć dowolnego długu. Może być udzielone za dług istniejący (również wymagalny), przyszły, warunkowy lub powstający po nadejściu terminu ( art. 878). Na zakres zobowiązania poręczyciela składa się jego odpowiedzialność za zapłatę długu głównego oraz należności z nim związanych, przede wszystkim odsetek, zarówno umownych, jak i za opóźnienie (od chwili zawiadomienia go o braku spełnienia świadczenia przez dłużnika) oraz kosztów związanych z dochodzeniem roszczenia, chyba że co innego wynika z umowy (por. np. (...) Odpowiedzialność cywilna..., s. 138; (...)[w:] (...)i in., Komentarz... Zobowiązania, t. 2, 2009, s. 498; (...)[w:] Kodeks cywilny..., t. 2, red. (...), s. 791; (...) Poręczenie..., s. 169). Treść art. 878 § 1 k.c. nie daje podstaw do tego, aby możliwość poręczenia za dług przyszły uzależniać od określenia tego długu w postaci wskazanej w poręczeniu kwoty. Przepis ten wymaga tylko, aby dług przyszły, za który się poręcza, był określony. Dług będzie można za taki uznać, gdy wykładnia woli poręczyciela, dokonana z uwzględnieniem zasad przewidzianych w art. 65 k.c. pozwala na jednoznaczne wskazanie jaki jest zakres długu, a tym samym zakres zobowiązania poręczyciela. Nie zawsze musi to być jednoznaczne ze wskazaniem wysokości świadczenia pieniężnego, gdyż w momencie poręczenia nie da się go precyzyjnie określić, albowiem w tej dacie na dłużniku głównym nie ciążył jeszcze obowiązek świadczenia z zawartej umowy ramowej, stąd o powstaniu wierzytelności miała decydować realizacja stanu faktycznego. W rozumieniu przepisu art. 878 k.c. długiem przyszłym jest bowiem dług, który nie istnieje jeszcze w chwili zawarcia umowy poręczenia i gdy dłużnik główny nie jest zobowiązany do oznaczonego pod względem treści i przedmiotu świadczenia (V ACa 104/14 - Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach).

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego niniejszej sprawy stwierdzić należy, że w momencie zawarcia umowy poręczenia przez pozwanych umowa pożyczki została już zawarta przez E. P. (jak wyżej wskazano umowa pożyczki była ważna), umowę pożyczki otrzymali również poręczyciele. Umowa poręczenia została zawarta na piśmie, z oświadczenia poręczycieli wynika jasno jaki dług poręczają (kto jest wierzycielem, kto dłużnikiem, określona została wysokość pożyczki oraz pośrednio w odniesieniu do umowy wysokość oprocentowania na dzień zawarcia umowy, a także to, że oprocentowanie to zmienia się w przypadku podwyższenia lub obniżenia stopy procentowej kredytu lombardowego ustalanej przez NBP), oraz że zobowiązują się oni spełnić świadczenie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. W umowie poręczenia został określony zakres zobowiązania poręczycieli - odpowiedzialność za zapłatę długu głównego lub jego części powiększonej o należne odsetek, prowizje i inne koszty związanych z dochodzeniem roszczenia. Zdaniem sądu dla ważności umowy poręczenia nie ma znaczenia czy pozwani otrzymali regulamin udzielania kredytów, uchwał (...) i dokumentów związanych z członkostwem E. P. w (...) bowiem dla skutecznego udzielenia poręczenia wystarczy, jeśli z oświadczenia poręczyciela wynika, że zobowiązuje się on spełnić świadczenie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał, wskazanie wierzyciela i dłużnika oraz oznaczenie zabezpieczonej wierzytelności. Te wymagania zostały spełnione zarówno umowa pożyczki jak i umowa poręczenia były ważne.

Dowód: - umowa pożyczki k. 30 – 32;

- poręczenie k. 32v;

- regulamin k. 33 – 34;

- deklaracja poręczyciela M. P. k. 279-280;

- deklaracja poręczyciela M. B. k. 286 – 287;

- potwierdzenie otrzymania umowy pożyczki przez poręczycieli k. 290 -291;

Za skuteczne Sąd uznał wypowiedzenie umowy pożyczki bowiem związane było z zaprzestaniem spłaty zadłużenia przez pożyczkobiorcę, poprzedzone zostało wezwaniami do zapłaty z 17.10.2016 r., kolejne 15.12.2016 r., 15.02.2017 r., 17.05.2017 r. i ostateczne 14.06.2017 r. Ponadto wbrew twierdzeniom strony pozwanej wypowiedzenie podpisane jest przez pełnomocnika, dla którego pełnomocnictwo jest w aktach sprawy (k. 231), zostało wysłane listem poleconym i doręczone pożyczkobiorcy 11.09.17 r. wymagalność roszczenia nastąpiło od 12.10.2017 r.

Wypowiedzenie umowy poprzedzone było również zawiadomieniem poręczycieli o przeterminowanym zadłużeniu. Pierwsze takie zawiadomienie zostało wysłane 17.10.2016 r., kolejne 15.12.2016 r., 15.02.2017 r., 17.05.2017 r. i ostateczne 14.06.2017 r. Poręczycie zostali też zawiadomieni pismami z 07.09.2017 r. o wypowiedzeniu umowy.

Dowód: wezwania do zapłaty wraz z dowodami nadania k.99- 109;

- zawiadomienia poręczycieli o przeterminowanym zadłużeniu wraz z dowodami nadania k. 69 – 83;

- pełnomocnictwo udzielone przez (...) do wypowiadania umów k. 213,

- wypowiedzenie k. 38,

- doręczenie k. 39;

- zawiadomienia poręczycieli o przeterminowanym zadłużeniu wraz z dowodami nadania k. 48-50;

- zeznania pozwanego k. 315-316.

W dniu 29 listopada 2017 r. zmarł pożyczkobiorca E. P. (1).

Niesporne.

Na wniosek pozwanego zawarty w odpowiedzi na pozew zawiadomieni o toczącym się postępowaniu zostali spadkobiercy E. P. (1) (postanowienie na rozprawie k. 181, zawiadomienia k. 184, 185), którzy nie przystąpili do sprawy.

W związku z kwestionowaniem wysokości dochodzonej kwoty sąd dopuścił dowód z opinii biegłej z zakresu rachunkowości na okoliczność ustalenia czy dokonywane na poczet pożyczki z dnia 19.04.2014 r. wpłaty zostały rozliczone prawidłowo pod względem księgowym i zgodnie z umową; prawidłowości naliczania odsetek i wysokości zadłużenia.

Biegła M. N. dokonała rozliczenia wpłat, wyliczenia biegłej w niewielkim stopniu różniły się od przedstawionych przez stronę powodową. Sąd podzielił wydaną przez biegłą opinię, która charakteryzuje się dużą fachowością i jest wynikiem pełnej i dogłębnej analizy zgromadzonego materiału dowodowego. Przede wszystkim należy ocenić ją jako opinię wyjaśniającą kwestie wskazane w zleceniu. Jest ona logiczna i jednoznaczna. Biegła w opinii uzupełniającej odniosła się do zarzutów strony pozwanej i podtrzymała swoją opinię. Z wyliczeń biegłej wynika, że zadłużenie jest wyższe niż wskazane przez powoda, strona powodowa konsekwentnie domagała się zapłaty zgodnie ze swoim wyliczeniem wskazanym w pozwie tj. w mniejszej kwocie, do czego jest uprawniona.

Dowód: opinia biegłej sądowej M. N. k. 353- 358 i uzupełniająca k. 379- 381;

Przedstawione w toku postępowania dokumenty nie były spóźnione bowiem konieczność ich powołania wynikała z zarzutów składanych przez stronę pozwaną. Za wiarygodne sąd uznał wyciągi z rachunków IKS z przedstawionym obrotami na koncie. Pożyczkobiorca E. P. jako członek (...) im. (...) posiadał rachunek osobisty – IKS. Dowodem księgowym wykonania operacji na rachunku jest zestawienie operacji z rachunku. Obecnie, w dobie bankowości elektronicznej większość dyspozycji składa się drogą elektroniczną i uznanie bądź obciążenie rachunku odbywa się na podstawie dyspozycji elektronicznej. Szczegółowy opis transakcji zamieszczany jest wyciągu bankowym. Dokument w postaci wydruku historii rachunku, dla potrzeb postępowania dowodowego w procesie cywilnym powinien być oceniony jako inny rodzaj dowodu w rozumieniu art. 308 k.p.c. i art. 309 k.p.c. Dowody takie przeprowadza się jednakże stosując odpowiednio przepisy o dowodzie z dokumentów, tj. w realiach sprawy o przepis art. 245 k.p.c. Przedstawione przez stronę powodową zestawienia operacji zawierają dane posiadacza rachunku i jego numer, a także dane identyfikacyjne (...), okres, którego dotyczyły, stan początkowy środków na rachunku, stan końcowy środków na rachunku, sumę obciążeń i uznań rachunku. Tak sporządzony wyciąg stanowi wiarygodny dowód i daje możliwość czynienia ustaleń.

Dowód: zestawienie operacji k. 110 – 113, wyciąg ze zleceń płatniczych k. 275 -278, harmonogram spłat k. 347-348;

Na koniec odnosząc się do zarzutu potrącenia z tytułu wkładu do Spółdzielczej (...) to wkład E. P. wynosił 1 zł i został przez (...) rozliczony, biegła nie zakwestionowała rozliczenia.

Mając na uwadze powyższe sąd, na podstawie wyżej cytowanego art. 876. § 1 k.c., orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Na koszty postępowania poniesione przez stronę powodową składały się opłata (w epu 136 zł, po przekazaniu 124) i koszty zastępstwa (...), zaliczka na koszty dowodu z opinii biegłej sadowej 700 zł. Koszt opinii biegłej wyniósł 959,31 zł. Sąd w punkcie 2 wyroku zasądził od pozwanych na rzecz powoda kwotę 4 577 zł. W punkcie 3 sąd nakazał pobrać od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa (...) kwotę 259,31 zł tytułem wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.